RPD202 TEST DIŞI TEKNİKLER DERSİ BAHAR DÖNEMİ

Transkript

1 RPD202 TEST DIŞI TEKNİKLER DERSİ BAHAR DÖNEMİ Anket Tekniği Raporu Öğr. Gör. Mehmet ASLAN Hazırlayanlar: Emine YILDIZ Gülay YAŞAR Derya KURTOĞLU

2 Anket Nedir? Belirli bir konuda, bir çok kimsenin kişisel olarak, görüşlerini, tutum ve duygularını saptama amacı ile düzenlenmiş bir soru grubudur. Anket ile Bilgi Toplamanın Avantajlı Yönleri Daha geniş bir kitle Veri toplamanın maliyeti Örneklemin evreni temsil etme gücü arttırılabilir. Verilerin objektifliği Güvenirlik Analiz, madde güvenirliği ve geçerliği Anket ile Bilgi Toplamanın Sakıncalı Yönleri Örneklem, uygulama, okuma yazma bilmeyenleri temsil etmez. Cevaplayanların oranı çoğu kez düşüktür. Bu da örneklem hatasını arttırır. Örneklemin evreni temsil etme gücü azalır. Anket sorularındaki anlaşılmazlık. Genelde Soru Tipleri Sorular amaç ve nitelikleri yönünden iki tür içinde incelenebilir. 1)Soruyu soran kimse sorunun cevabını bildiği halde karşındakinin bilgi düzeyini ölçmek amacıyla soruyu araç olarak kullanmaktadır. 2)Soruyu soran kişi sorunun cevabını önceden bilmemektedir. Anket Sorularının Türleri Araştırmalarda bilgi toplamanın amacına ve ölçülecek değişkenlerin özelliğine göre anket soruları seçilmelidir. Başlıca soru tipleri kapalı uçlu,açık uçlu, kapalı ve açık karışımı ve derecelendirmeli sorular olarak sıralanabilir. Kapalı Uçlu Sorular -Sorulara verilecek cevaplar belirli sayıda seçeneklerle sınırlandırılmıştır. - Anket uygulanan birey bu seçenkeler arasından kendisi için en uygun olanını seçer. -Kapalı uçlu sorular değerlendirme ve kodlama aşamalarında kolaylık sağlamaları açısından en çok tercih edilen soru tipleridir. -Ancak bireyin orjinal düşüncelerine imkan tanımadığı ve sınırlandırdığı için geçerli cevaplar alma ihtimalini azaltır. 1) Akıllı telefon kullanıyor musunuz? (1) Evet (2) Hayır Açık Uçlu Sorular -Adından da anlaşılacağı gibi bireyin kişisel yorumuna dayalıdır. -Seçenekleri yoktur. -Değerlendirme aşaması çok zahmetli ve yorumların subjektif olması araştırmanın objektifliğini tehlikeye atacağı için pek tercih edilmez. 1) Sizce sigara yaşının erken yaşlara düşmesinin nedenleri nelerdir?(lütfen yazınız) Kapalı ve Açık Karışımlı Sorular -Kapalı uçlu sorularla ortak yönlere sahiptir tek farkı bireye ek olarak başka ve diğerleri adı altında fazladan seçeneklerin sunulması ve kendi düşüncelerini açıklamaya daha fazla imkan vermesidir. -Bazen bir önceki soruya verilen cevaba göre diğer sorular gelişebilir. (1)Haberleri takip eder misiniz? (1) Evet (2) Hayır (2) Hangi sıklıkla haberleri takip edersiniz?

3 (1) Her gün (2) Sık sık (3) Çok ender Derecelendirmeli Sorular -Kapalı uçlu sorulara benzer, tek farkı değişkenin azlık veya çokluk açısından sıralandırılıp verilmesidir. 1)Okulun yemekhanesinden memnun musunuz? (1)Evet (2) Hayır (3) Kısmen Anket Hazırlamada Dikkat Edilecek Hususlar -Sorular yeterince açık ve anlaşılır olmalıdır. -Toplam soru sayısı iyi ayarlanmalıdır.-mümkün olduğu kadar kapalı uçlu sorular seçilmesine özen gösterilmelidir. ANKET GELİŞTİRME SÜRECİ 1.AŞAMA Problemi tanımlama Amaç ve soruları belirleme 2.AŞAMA Madde yazma Taslak form oluşturma 3.AŞAMA Uzman görüşü alma ve ön uygulama formu oluşturma 4.AŞAMA Ön uygulama analizler ve ankete son şeklini verme Anket ölçülmek istenen özelliklere göre, 4 farklı soru grubundan oluşan bölümlere ayrılır: OLGUSAL SORULAR:Cevaplayıcıların cinsiyet, yaş, meslek, eğitim düzeyi.vs. özellikleri araştıran sorulardır. BİLGİ SORULARI :Cevaplayıcıların sosyal, ekonomik, politik.vs. konularda ne bildiklerini veya bilgiye nasıl ulaştıklarını araştıran sorulardır. DAVRANIŞ SORULARI :Sınıf içi öğretmen ve öğrenci davranışları, oy verme davranışları, tüketim alışkanlıkları, sanatsal etkinliklere katılma davranışları.vs. belirlemeye yönelik sorulardır. İNANÇ VE KANI SORULARI:Mesleğe ilişkin tutum, atama veya yükseltme uygulamalarına ilişkin görüş...vs. belirlemeye yönelik sorulardır. Anketlerde eşleştirme ve filtre sorular diye 2 farklı soru türünden daha söz edilir Eşleştirme soruları: Sözcük-sözcük veya sözcük-cümle bağlantılarının kurulmasını gerektirir. Nadiren kullanılır. Filtre soruları : Bireylerin verdikleri cevaba göre yönlendirilmesini gerektirir. ÖRNEK Velilerle iletişimi bakımından öğretmenlerin performansını değerlendiriniz. Yeterli (Lütfen 3. soruya geçiniz. Yetersiz Ön uygulaması yapılacak anketin üç temel bileşeni vardır. -Kapak sayfası ve sunuş yazısı(mektubu): Kapak sayfasında anketi uygulayan kişinin kimlik bilgileri,iletişim adresi bulunur. Sunuş yazısında ise ;çalışmanın amacına, anketin bölümlerine, gizliliğe, teşekkür ifadelerine, araştırmacının ismine ve iletişim bilgilerine vs. yer verilir. -Anket cevaplama yönergesi : Yönergede anket sorularının cevaplandırılmasına ilişkin, kuralları içeren bilgilere yer verilir.yönerge ayrı bir sayfada veya anket birden fazla bölümde oluşuyorsa, her bölümün altında açıklamalara yer verilebilir

4 Anket soruları :Sorular katılımcıyı cevaplandırmaya güdüleyecek bir düzende sunulmalıdır.kolay cevaplanabilen, daha az yorumlama gücü gerektiren, basit ve problemle doğrudan ilgili sorularla başlanması önerilir.tutum, iş doyumu vs. ölçen anketlerde sorular yansız bir şekilde sıralanmalıdır. Olumlu olumsuz sorular karışık sıralanabilir.soruların sıralanmasında uzman desteği alınılabilir.anketlerde bazen eklere de yer verilebilir Örneğin anket uygulama iznini gösteren belgenin bir örneği ek olarak verilebilir. ÖN UYGULAMA, ANALİZLER VE ANKETE SON ŞEKLİNİ VERME Ön uygulama anketin geçerlik güvenirliğinin gözleme dayalı verilerle sorgulandığı bir aşamadır. İki ayrı başlıkta incelenebilir:soruların farklı özellikleri ölçmesi Ankette yer alan sorular, farklı bir konudaki görüşleri, davranışları, bilgileri ölçüyor veya bireyin kişisel özelliklerini ölçmeyi amaçlıyorsa, soruların tek olarak anlaşılırlığı, cevaplanabilirliği ve güvenilirliği incelenir. Cevaplanmayan soru varsa,soru incelenmeli,düzeltilmeli veya şıklar çoğaltılmalıdır.düzeltilemiyorsa anketten çıkartılmalıdır.araştırmacının 30 dakika olarak belirlediği cevaplama süresi 60 dakika çıkıyorsa maddelerde azaltma yoluna gidilebilir. Anketin Düzenlenmesi Genelden özele ve mantıksal sıra ile ilişkili sorular bir arada ve uygun yerleri saptanarak konulmalı.açık uçlu ve katılımcının zorlanacağı cevap vermekten kaçınacağı sorular sonda yer alacak şekilde maddeler düzenlenmeli.cevap kağıdı verilebilir anketin cevaplarını kodlamaları için.anket maddeleri açık,rahat ve kolay okunabilir olmalıdır.anket maddelerine geçmeden önce araştırmanın amacı belirtilmeli.gerekli cevapları alabilmek için motiveleyici güdüleyici bir yönergeyle başlanılmalıdır.anket cevaplanırken izlenmesi gereken kurallar belirtilmeli.gizlilik ve etik ilkelere bağlı kalınacağından bahsedilmelidir.araştırmayı yapan veya yapanlar sorumlu kişiler fade edilmelidir.açıklamının bitiminde veya veye ankatin bitiminde teşekkür ifadesi de yer almalıdır. Anket sunuş mektubu denilen kısa bir yazı ile katılımcıya seslenilebilinir..bilimsel bir çalışma ise ve gerekli ise alınan izinlerin kopyası katılımcıyla paylaşılmalıdır. ANKET UYGULAMA Koşullardan etkinenen anket ;araştırmanın amacı,örnekleme alınan bireyin niteliği ve sayısına,uygulamn için gerekli süreye ve parasal durumlara göre anket uygulama biçimi dörde ayrılır: Yüz yüze görüşme :Anketlerin cevaplayıcılarla karşılıklı etkileşim içinde uygulanmasıdır.yüz yüze görüşme araştırmacının uygulamaya ilişkin kontrolünü artırır; zaman ve maliyet açısından önemli tasarruflar sağlar.görüşmeyi yapan kişi kendini tanıtır, araştırmanın amacını, görüşülen kişinin neden/nasıl seçildiği, tahmini uygulama süresini açıklar ve görüşmenin kabul edilmesini bekler.yüz yüze görüşme bireysel ve grup olarak yapılabilir. Bireysel uygulama için anketörlere ihtiyaç duyulabilir.anket uygulayıcının süreçte tarafsız kalması cevapların güvenilirliği açısından önemli bir sorundur. Posta ile görüşme :En büyük avantajı, daha geniş alanlarda ve gruplarda uygulama olanağının bulunması ve böylece sonuçların genellenebilirliğinin artmasıdır. Dezavantajı kontrol güçlüğüdür.örneğin: anket farklı zamanlarda doldurulabilir, soru sıralamasına uymayıp rastgele cevaplama yapılabilir, hatta anket ilgili kişiler tarafından değil de farklı biri tarafından doldurulabilir. Buda önemli bir güvenirlik sorunu yaratabilir. Posta uygulaması için hazırlanan sunuş yazısında, anketin istenilen adrese en son ulaştırma tarihi yazılmalıdır. Telefonla görüşme ;Yüz yüze görüşmeye benzer. Anketör katılımcı ile bire bir iletişime geçer.cevaplar kaydedilip daha sonra işaretlenebilir veya anında anket üzerine not edilebilir.telefonla görüşme cevaplama oranını artırır; ancak uygulamada cevap vermeyenlerle, cevap verenlerin birbirlerinden önemli ölçüde farklı olabileceği dikkate alınmalıdır. Bilgisayarla görüşme :

5 Son yıllarda kullanılmaya başlanılan bir yöntemdir.çok büyük bir kesime hızlı bir şekilde uygulama olanağı sunar ve maliyeti de çok düşüktür.katılımcıyı cevaplamaya yeterince güdülemedeki güçlük ve uygulamanın sadece bu teknolojiye ve kültüre sahip kişilerle gerçekleştirilebilir olması, en önemli sınırlılıklarıdır. Anketlerin bilgisayarla değerlendirilmesianket sorularının bilgisayarda değerlendirilebilmesi için soruların kodlamsı soru numarası ile yapılabilir.kodların veri kodlama kağıtlarına ya da doğrudan bilgisayar a geçirilmesini kolaylaştırmak için kolon numarası adı verilen sütun açılır. Anketlerin Geçerlilliği Geçerlik ölçme aracının ölçmek üzere hazırlandığı amacını ölçme derecesidir.anketlerde daha çok kapsam geçerliliği hazırlanan anket sorularının içerik ve ölçülmesimistenen hedefler bakımındsan anketin bütünün amaca uygunluğu ağırlık kazanmaktadır.anketler ayrı ayrı özelliklerle ilgili nispeten birbirlerinden bağımsız sorulardan oluşmaktadır. Geçerliliği arttırmak için ;kapsam geçerliği artıtılabilir.uzman görüşü alınıp,düzeltmeler yapılabilir.pilot uygulama ön deneme anketi yapılabilir.ilerde uygulanacak bireylerden kişilik bir grupta denenmeli ve anket grupta tartışılmalı ve düzeltilmelidir.soru seçeneklerinin uygunluğu açık uçlu olacak şekilde hazırlanıp grubun cevapları yazmaları istenebilir.ankete verilen cevapların doğruluğu,bazı hallerde diğer kaynaklarla karşılaştırılmak suretiyle kontrol edilebilir. Anketlerin Güvenirliği Güvenirlik bir ölçme aracının,ölçme sonuçlarındaki karalılık derecesidir.testlerde güvenirliğin hesaplanması için uygulanan bazı yolları anketlere uygulmak olanaksızdır..anketlerin güvenirliğini bulmada en uygun yöntem anketin tekrarı yöntemidir.belirli bir aralıkla anketin iki kez uygulanması sonucu elde edilen veriler üzerinden güvenirlik bulunabilir. KAYNAKÇA Özgüven ibrahim ethem,bireyi Tanıma Teknikleri,nobe, ANKARA 2012 KARASAR,Niyazi,Bilimsel Araştırma Yöntemi.Nobel,Ankara 2004 ERGUN,Mustafa,Bilimsel Araştırma Yöntemleri,Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Web sitesi,2005

6