Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 46, Mayıs 2017, s

Transkript

1 Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 46, Mayıs 2017, s Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date Yayınlanma Tarihi / The Publication Date Öğr. Gör. İsmail KARAKULLE Kastamonu Üniversitesi, Devrekani MYO ikarakulle@kastamonu.edu.tr Prof.Dr. Abdullah KARAKAYA Karabük Üniversitesi, İİbf İşletme Bölümü Yönetim Ve Organizasyon akarakaya@karabuk.edu.tr ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN GİRİŞİMCİLİK EĞİLİMLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA Öz Girişimcilik, ülkelerin ekonomik gelişmişlik seviyelerinin artmasında önemli bir rol oynamaktadır. Ayrıca toplumların gelişmesinde, sürdürülebilir rekabet avantajı elde etmesinde girişimcilik özelliği gösteren kişilerin girişimciliğe yönlendirmek ve girişimci sayısını artırmak önemli bir konudur. Devletin girişimciliği teşvik etmesinin yanında; girişimcilerin sayısını artırmak konusunda üniversite öğrencilerinin girişimcilik eğilimlerini belirlemek ve girişimciliğe teşvik etmek önem arz etmektedir. Bu çalışmanın amacı, Kastamonu Üniversitesindeki farklı akademik program ve bölümlerdeki öğrencilerin girişimcilik eğilimini değerlendirmektir. Bu amaçla girişimcilik eğilimlerinin demografik özelliklere göre farklılık gösterip göstermediği araştırılmıştır. Araştırmada veriler anket yöntemiyle elde edilmiştir. Elde edilen veriler t-testi ve ANOVA yöntemiyle analiz edilmiştir. Girişimcilik eğiliminin cinsiyet ve akademik programa göre farklılıkların bulunduğu tespit edilmiştir. Anahtar kelimeler: Girişimcilik, Girişimci, Girişimcilik Eğilimi

2 A RESEARCH ON ENTREPRENEURANCE OF UNIVERSITY STUDENTS Abstract Entrepreneurship, plays an important role in increasing the economic development levels of countries. It is also an important issue in the development of the societies, to have entrepreneurship entrepreneurship and to increase entrepreneurship with sustainable competitive advantage. Besides encouraging the entrepreneurship of the state; It is important to determine the entrepreneurial tendencies of university students and to encourage entrepreneurship in order to increase the number of entrepreneurs.the aim of this study is to evaluate the different academic programs at Kastamonu University and the entrepreneurial tendencies of the students in the departments. For this purpose, it has been researched whether entrepreneurial tendencies differ according to demographic characteristics. Survey data were obtained by questionnaire method. The obtained data were analyzed by t-test and ANOVA. Entrepreneurial tendencies have been found to vary according to gender and academic pro- gramme. Keywords: Entrepreneurship, Entrepreneur, Entrepreneurial Tendency Giriş 597 Küreselleşmenin öneminin her geçen gün artarak devam etmesi, teknolojik yenilik ve gelişmelerin artması, rekabetin ve sürdürülebilirliğin ekonomik gelişmeye katkısı ülkelerin temel konuları arasında yer almaktadır. Bu gelişmişlik seviyesinin oluşmasında en önemli konulardan birisi de ekonominin lokomotifi olarak görülen girişimcilerdir. Girişimciler ülkelerin gelişmesine sağladığı katma değerlerin yanında işsizliğin azalmasında da önemli bir rol oynamaktadır. Girişimciler, artan rekabet ortamında ürün ve hizmetlerin farklılaşmasını sağlayan, yeni ürün ve hizmetleri sunan, fırsatları ve yenilikleri takip eden kimseler olarak ekonomik kalkınmanın öncüsü olarak ülkelerin önem verdikleri birer unsurlardır. Girişimcilerin anlam ve önemi elde ettikleri parasal miktarların fazlalığı ile değil, meydana getirdikleri ekonomik değerlerle ölçülmektedir (Durukan, 2007:29). Girişimciliğin ülke ekonomilerine sağladığı değerler ekonomik gelişmenin yanı sıra refahın artması, rekabet üstünlüklerin sağlanması, yeni pazarların oluşması, istihdamın artarak işsizliğin azalması, toplumsal gelişmenin sağlanması gibi birçok etkene sahiptir. Girişimciliğin artan önemi ülkelerin ekonomik gelişmesine katkı sağlayacak bir olgu olarak ortaya çıkması; devletlerin bu konuda gelişimin sağlanması için temel politikaları arasında yer almaktadır. Günümüzde birçok hükümet politikaları girişimciyi ve girişimciliği teşvik edecek şekilde uygulamalar yürütmektedir. Bununla beraber üniversiteler de bu gelişime katkı sağlayan önemli faktörlerden biridir. Üniversitelerde girişimciliğin artmasına sağlanan eğitim programlarının yanın da uygulamaya dönük olarak uygulanan birçok faaliyette girişimci olmaya aday olan üniversite öğrencilerinin bu konuda sahip olduğu potansiyellerini belirlemek önemli bir konudur. Bu çalışmada Kastamonu üniversitesi öğrencilerinin girişimcilik eğilimlerini belirleyen faktörlerin demografik özellikler açısından incelenmesi, bu faktörlere göre girişimcilik eğilimlerinde farklılıkların olup olmadığı olmadığının tespitini ortaya koymaktır.

3 1. KURAMSAL ÇERÇEVE 1.1. Girişimciliğin Tanımı ve Önemi Ekonomilerin gelişmesinde ve ilerlemesinde dinamik bir güç olan girişimcilik, farklı yazarlar ve araştırmacılar tarafından ele alınan bir konudur. Sürekli değişen ve dinamik bir konu olduğu için girişimcilik kavramıyla ilgili olarak tek bir tanımın yapılmadığı görülmektedir. Girişimcilik, girişimcinin ekonomik bir değer meydan getirmek amacıyla bir fırsatı belirleyip, değerlendirmesi ve bunun sonucunda elde edilen fırsattan yararlanmak için ortaya konulan bir faaliyetler bütünüdür (Karcıoğlu ve Kaygın, 2013:3). Üstün düzeyde üretkenlik kullanarak meydana getirilebilecek daha yüksek düzeyde durumlara erişebilmek için kullanılan bir yöntem ve süreçtir (Titiz, 1999). Bir başka tanıma göre ise girişimcilik, yaşadığımız ve varlığımızı sürdürdüğümüz çevrenin oluşturduğu fırsatları keşfederek, bunları proje haline getirip bireylerin yaşamını kolaylaştıracak ve ihtiyaçlarını karşılayacak yeteneklere sahip olmaktır( Bozkurt, 2000). Girişimciliğin tanımı ekonomistler, sanayiciler, iş adamları gibi değişik meslek gruplarına göre de farklı şekillerde tanımlanmaktadır( Büyükyılmaz vd. 2016:107; Yılmaz ve Sünbül, 2009). Girişimcilik kavramının tanımlamalarında farklılıklar olmasına rağmen temelde bakıldığında; Yaşadığımız veya ilişkide bulunduğumuz çevrede meydana gelen fırsatların farkına varılması, Bu fırsatların belirli bir değer olarak ortayaçıkarılması, Toplumun ve bireylerin ihtiyaçlarınıkarşılamaya dönük olarak meydana getirilen süreç ve yöntemler bütünüdür. 598 Girişimci, üretim faktörlerini bir araya getirerek mal ve hizmetler sunan, bu faaliyeti yürütürken meydana gelebilecek olan riskleri hesaplayıp bunun karşılanması için faaliyette bulunan kişidir (Littunen, 2000:295). Girişimci yeterli zaman ve emek harcayarak, finansal, fiziksel ve sosyal riskler ve külfet alınması sonucunda, ekonomik faydalar ve bireysel tatmin elde etmeye amaçlayan kişidir (Taysı ve Canbaz, 2014:60). Bir başka tanıma göre girişimci, gelir elde etmek niyetiyle mal ve hizmet üretmek veyahut pazarlamak amacıyla emek, doğal kaynak, sermayeyi bir araya getiren, riski göze alıp işletmeyi kurarak bu işletmeyi yöneten veya yönetim konusunda belirli yetkinliklere sahip kişilerden yardım alan kişidir (Patır ve Karahan, 2010:29). Girişimciler yaşadığı çevre veya toplumda farklılıkları görerek bunları fırsata dönüştüren kişilerdir. Bireylerin girişimci olma istek ve arzularının şekillenmesinde aile, eğitim, yaşanılan çevre, toplumsal dinamikler gibi birçok unsurun etkisi olmakla beraber, girişimcilerin kişisel özellikleri önemli bir etkiye sahiptir. Girişimci, yaratıcı düşünme gücünün verdiği yetkinlikle ileri görüşlülük ve fırsatları yakalama alışkanlığı, ilişkide bulunduğu birçokçevreyi ikna etme gücü, takım halinde çalışma yatkınlığı, hayal kurma gücü ve bu hayalleri gerçekleştirme arzu ve isteği, çalışma, üretme ve değer oluşturma arzusu gibi sahip olduğu özellik ve nitelikleri sayesinde ekonomik gelişmenin ve toplumsal kalkınmanın öncüleridirler (Yılmaz ve Sünbül, 2009). Grişimcilik, ekonomin gelişip büyümesinde en etkili güçtür. Bunu sağlamak için o ülkenin temel politika, uygulama ve anlayışına bağlıdır ( Gültekin vd., 2016:184). Girişimciliğin önemi geçmişten günümüze kadar artarak devam etmiş özellikle de 21. Yüzyılın başında büyük artış göstermiştir. Küreselleşmenin artan etkisi, bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmenin meydana getirdiği dönüşüm bu yüzyılda girişimciliğin yükselen bir değer olarak ortaya çıkmasında önemli bir rol oynamıştır. Ekonomik kalkınmadan toplumsal gelişmeye haya

4 tın her alanında birçok etkisi olmuştur. Bu gelişme bireysel, toplumsal ve ekonomik temelde daha önemli hale gelmiştir. Girişimciliğin bireyler açısından önemi; bireylerin bir iş fikrine sahip olması, bu fikri eyleme dönüştürme niyetinin olması ve riski ve zararı göz önüne alması bireyin özgür davranışı için oldukça önemlidir. Kendi işini kurma fikri toplumdaki bireyler arasında yaygınlık kazanması, bunu sağlayacak olan unsurların gelişmesi, bireysel farkında lığın ön plana çıkması toplumsal ve ekonomik gelişmeye katkı sağlayacaktır. Bireylerin girişimci olma istek ve arzuları bireysel öneminden başlayarak toplumsal gelişme için önemli bir konu olması duygusu girişimciler tarafından benimsenmesi gerekmektedir. Toplumsal açıdan girişimciliğin önemi ise, toplumların gelişmişlik seviyelerini belirleyen unsurlardan birisi olması açısından girişimciliğin yeri ve önemi yadsınamaz. Toplumların kalkınması ve gelişmesi yeni iş fikirlerin ortaya çıkması ve bunların uygulanabilmesine bağlıdır (Güreşçi, 2014:25-26). Bununla beraber girişimcilik ekonomik gelişme açısından bakıldığında milli gelirin artması, işsizliğin azalması, sanayileşmenin yaygın hale gelmesi, dış ödemeler denge farklılıklarının giderilmesi, milli kaynakların üretimde kullanılmasına katkı sağlamaktadır (Arıkan, 2002:41) Girişimcilik Eğilimi Girişimcilik eğilimi, bireyin kendi işini kurma yönündeki sahip olduğu istek, arzu ve azminin göstergesidir. Kısacası bireyin girişimcilik yapabilme kabiliyeti ile ilgili kavramdır (Güreşçi, 2014:24-27). Girişimcilik eğilimi, bireyin merakını ve eylemini örgütsel istihdama karşı olarak kendi kendini işgücüne yönlendirme durumu olarak da ifade edilmektedir (Souitaris vd., 2007:570). Girişimcilik eğiliminin ortaya çıkmasında çeşitli faktörler vardır. Bunlar bireyin doğuştan sahip olduğu bir özellik olmasa da bir takım yollarla bunların ortaya tespit edilmesi, geliştirilmesi ve doğru şekilde yönlendirilmesi gerekir. Girişimcilik eğilimin ortaya çıkmasında yaşanılan toplumda geçmişten gelen girişimcilik birikimi, kültürel ve sosyal çevrenin etkisi, ülkenin girişimcilik üzerine sahip olduğu teşvikler ve yönlendirmeler, eğitim düzeyi gibi birçok faktör etkilidir (Güreşçi, 2014:27). Bununla beraber bireyin yaşadığı çevre, ailenin sahip olduğu özellik ve nitelikler, bireyin iş hayatıyla ilgili olarak örnek aldığı çevrenin ve toplumda oluşan genel algı gibi birçok faktör girişimcilik eğiliminin oluşmasında etkilidir. Dolayısıyla bireysel faktörlerle beraber çevresel faktörlerin etkisi girişimcilik eğiliminin gelişmesinde birbirini tamamlayan etkenlerdir (Salik ve Kaygın, 2016:147). Girişimcilik eğilimi aileden devralınmaktadır. Aile, girişimciliğe yönelmenin kaynağıdır. Ailedeki rol modeller, ailenin tutum ve davranışları, olaylara bakış açısı ve yönlendirmesi bireyin girişimcilik nitelikleriyle yakından ilgilidir. Girişimcilik açısından aşırı korumacı aileler birey üzerinde olumsuz etkiye neden olmaktadır. Bireyin kendine özgü kararlar almasında, sorumluluk üstlenmekte ailenin etkisi nedeniyle birey özgürce davranamamakta buda bireyim girişimcilik eğiliminin gelişmesini olumsuz etkilemektedir. Demokratik tutum sergileyen ailede yetişen bireyler kendine güvenen, girişimcilik yeteneği olan, aldığı kararları uygulayan ve sorumluluklarını taşıyan bireyler olmakta iken otoriter tutum sergileyen ebeveynlerin çocukları bunun tersini sergilemektedir. Dolayısıyla ailenin tutum davranışları, sahip olduğu girişimcilik kültürü, statüsü gibi etkenler girişimcilik eğilimi açısından birey üzerinde farklı etkilere neden olmaktadır (Erik, 2002:4). Örgütsel açısından bakıldığında girişimcilik eğilimi, örgütün geçmişi, potansiyel büyüklüğü, etkinlikte bulunduğusektör ne kadar farklı olursa olsun ekonomik gelişmenin ve örgüt başarısının en önemli itici güçlerinden biridir. Çünkü girişimcilik eğilimi ekonomik gelişmeyi teşvik 599

5 eden, örgütlerin performans göstermelerinde ve rakiplerinden öne geçme gibi örgütsel gelişme ve büyüme açısından önemli bir etkisi vardır (Özdemir, 2015:43). Girişimcilik eğilimi ile yetişkin gençler; özellikle üniversite öğrencileri arasında yakın bir ilişkinin olduğu ifade edilebilir (Karabulut, 2009 ; Keat vd., 2011; Bilge ve Bal, 2012; Yıldız ve Kapu, 2012; Bozkurt ve Erdurur, 2013; Özdemir, 2015, Büyükyılmaz vd.,2016; Salik ve Kaygın, 2016). Genç bireylerin ekonomik hayatta yer bulabilme istek ve arzuları, iş hayatıyla ilgili sahip olduğu fikir ve düşüncelerini eyleme dökmeleri diğer bireylere oranla daha fazladır ve her geçen gün artarak devam etmektedir (Güreşçi, 2014:24). Girişimcilik, bir fikre sahip olarak bunu fiziki hareketliliğe dönüştürüp sonuç almayı gerektirmektedir. Bunu sağlayan ülkeler ekonomik açıdan küresel piyasalarda daha avantajlı konuma geçmeleri, Pazar paylarındaki büyüklük ve üstünlük sayesinde daha fazla girişimcinin ortaya çıkmasına ve diğer ülkelerden bunu sağlayacak olan girişimcilik eğilimi potansiyeline sahip bireylerin ülkelerine gelmelerini sağlama açısından önem arz etmektedir. Girişimcilik eğilimi ile ilgili yapılan araştırmalar bireyin girişimcilik eğiliminde olan ve olmayanların özellikleri belirlenmeye çalışılmış, girişimci bireylerin bağımsız hareket etme istemi, zenginleşme, yeni fikirler elde etme, risk üstlenme, mevcut olan mal ve hizmetlerin dışına çıkarak yeni ürün ve hizmet oluşturma gibi özelliklerdir. Girişimci olmayan bireyler ise bağımlı olma, risk üstlenememe, var olan ekonomik durumun devamını sağlama gibi özelliklere sahiptirler (Güney ve Nurmakhamatuly, 2007:67). Girişimcilik eğilimi bireyin sahip olduğu özelliklerinin çevresel faktörler yoluyla geliştirilmesi ile ülkenin ekonomik, sosyal ve kültürel gelişmesine katkı sağlayacaktır. Ülkelerin gelişmişlik düzeylerinde sahip olduğu girişimci sayısı ve bunların ortaya çıkardığı değerler yoluyla bölgesel alandan başlayarak bir bütün halinde küresel ölçekte ülkelerin gelişmesi açısından oldukça önemli bir konu haline gelmiştir. Girişimcilik eğiliminin gelişmesinde çevresel ve bireysel faktörlerle beraber girişimciliğin gelişmesine katkı sağlayan üniversitelerin yeri ve önemi yadsınamazdır. Günümüzde birçok üniversite iş hayatına ve mesleğe yeni atılacak olan genç girişimci adayların sahip olduğu yeterlilikleri ve yetkinlikleri geliştirme konusunda önemli bir gelişme sağlamışlardır (Çetin, 2007) Girişimcilikle İlgili Çalışmalar Girişimciliği etkileyen birçok faktör bulunmaktadır. Girişimcilikle ilgili olarak yapılan birçok araştırmada genellikle girişimcilik özelliklerinin ön plan çıktığı görülmektedir. Arslan (2002), Üniversiteli Gençlerde Mesleki Tercihler Ve Girişimcilik Eğilimleri adlı çalışmada şu bulguları elde etmiştir: erkek öğrencilerin birinci tercihlerinin kendi işini kurma isteğine karşılık kız öğrencilerin özel sektörde çalışmayı istedikleri görülmüştür. Babanın sahip olduğu eğitim seviyesinin yüksek olanlarda girişimcilik eğiliminin yüksek olduğu görülmüştür. Ayrıca ailenin gelir seviyesi ve çocuk sayısındaki azlık ile girişimcilik arasındaki ilişkinin pozitif yönde olduğu da görülmüştür. Örücü vd. (2007), Üniversite Öğrencilerinin Girişimcilik Eğilimlerinde Ailesel Faktörlerin Etkisi Üzerine Bir Uygulama adlı çalışmada; yüksek gelir seviyesine sahip ailelerin çocuklarının daha çok girişimci olma eğilimine sahip oldukları, güvene dayalı tarzda yetiştirilen öğrencilerin girişimci olma eğiliminde oldukları ve erkek öğrencilerin bayan öğrencilerine göre daha çok girişimci olma eğiliminde oldukları görülmüştür. Ayrıca ailede girişimci bireylerin olması öğrencilerin girişimci olma isteklerini etkilememektedir.

6 Doğaner ve Altunoğlu (2010), Adnan Menderes Üniversitesi Nazilli İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü Öğrencilerinin Girişimcilik Eğilimleri adlı çalışmada şu bulgular elde edilmiştir: girişimcilik eğilimi ile kişilik faktörlerinden yaratıcı olma ve başarma ihtiyacı faktörleri arasında anlamlı ilişkiler olduğu görülmüştür. Erkek öğrenciler, kız öğrencilere göre daha fazla girişimcilik eğilimine sahiptir. Ayrıca girişimcilik özelliklerini belirleyen etmenlerden biri olan eğitimin girişimcilik düzeyi açısından bir farklılık yaratmadığı sonucuna varılmıştır. Bilge ve Bal (2012), Girişimcilik Eğilimi: Celal Bayar Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma adlı çalışmada, önlisans öğrencilerinin lisans öğrencilerine göre daha fazla girişimcilik eğilimine sahip oldukları, erkek öğrencilerin kız öğrencilere göre daha fazla girişimcilik eğilimine sahip olduklarıgörülmüştür. Kılıç vd. (2012), Üniversite Öğrencilerinin Girişimcilik Eğilimleri Üzerine Bir Araştırma: Bandırma İİBF İşletme Bölümü Örneği adlı çalışmada, öğrencilerin girişimcilik özellikleri ile cinsiyetleri arasındaki ilişkinin araştırılması sonucunda erkek öğrencilerin kız öğrencilere oranla girişimcilik eğilimlerinin daha yüksek çıktığı ve gelir seviyesi arttıkça öğrencilerin girişimcilik eğilimleri arttığı görülmüştür. Bozkurt ve Erdurur (2013), Girişimci Kişilik Özelliklerinin Girişimcilik Eğilimindeki Etkisi: Potansiyel Girişimciler Üzerinde Bir Araştırma adlı çalışmada: katılımcıların girişimci kişilik özelliklerine sahip oldukları ve girişimcilik eğitimi almaları girişimcilik potansiyellerinin ortaya çıkmasına katkı sağladığı görülmüştür. İpçioğlu ve Taşer (2015), İşletme Bölümlerinde Verilen Eğitimin Girişimci Adayı Öğrenciler Üzerindeki Etkileri adlı çalışmada, girişimciliğin tüm alt boyutlarında 4. Sınıf öğrencileri 1. Sınıf öğrencilerine göre girişimcilik konusunda daha olumlu oldukları gözlemlenmiştir. Ayrıca öğrencilerin risk alma eğilimleri, belirsizliğe karşı toleranslı olma ve kendilerine olan güven girişimciliğinin alt boyutlarında anlamlı farklar elde etmişlerdir. 601 Salik ve Kaygın (2016), Demografik Değişkenler Açısından Üniversite Öğrencilerinin Girişimcilik Eğilimlerinin Belirlenmesi: Kafkas Üniversitesi Örneği adlı çalışmada, öğrencilerin girişimcilik eğilimi açısından risk aldıkları, belirsizliğe karşı toleranslı oldukları, yeniliğe açık oldukları, güçlü içsel kontrol odağına sahip oldukları, kendine güvendikleri ve başarıya ihtiyaç duydukları tespit edilmiştir. Fakat daha önce girişimcilik faaliyetinde bulunan bireyin başarı ihtiyacı azaldığı buna karşın içsel kontrol odağının güçlendiği görülmüştür. Büyükyılmaz vd. (2016), Girişimcilik Eğitimi Alan Bireylerin Demografik Özellikleri Açısından Girişimcilik Eğilimleri Arasındaki Farklar adlı çalışmada elde edilen bulgular şunlardır: cinsiyetin proje boyutu açısından girişimcilik eğilimini farklılaştırdığı görülmüştür. Kadın girişimcilerin yeni projeler ortaya koyma konusunda erkek girişimcilere göre daha hevesli oldukları belirlenmiştir. Buna karşın düşünce ve yatırım boyutu açısından cinsiyetin girişimcilik eğilimi üzerinde etkisinin bulunmadığı tespit edilmiştir. Bireylerin girişimcilik eğilimlerini ortaya çıkarmada üniversitelerde verilen girişimcilik eğitiminin önemli bir etkisinin bulunduğu görülmüştür. Ayrıca girişimciliğin tüm boyutları açısından bakıldığında; yaşın, iş deneyiminin ve girişimcilerin içinde bulundukları sektörün girişimcilik eğilimi üzerinde herhangi bir farklılaştırıcı etkisinin bulunmadığı görülmüştür. Girişimcilik ile ilgili yapılan araştırmalarda ortaya çıkan sonuçlar bazı durumlar açısından farklılık göstermesine rağmen girişimcilik eğilimleri ile ilgili olarak ailenin, yaşanılan çevrenin, alınan eğitimin ve sahip olunan geçmiş tecrübelerin girişimcilik eğilimi üzerinde etkisinin olduğu görülmektedir.

7 2. ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN GİRİŞİMCİLİK EĞİLİMLERİ ÜZERİ- NE BİR ARAŞTIRMA 2.1. Araştırmanın Tanıtılması Araştırma, Kastamonu Üniversitesi önlisans ve Lisans öğrencilerinin girişimcilik eğilimini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın ilk bölümünde araştırmanın amacının ne olduğu, evren ve örneklem boyutları yer alırken; ikinci bölümünde araştırmanın metodolojisine ilişkin bilgiler yer almaktadır Araştırmanın Amacı Araştırmanın temel amacı, Kastamonu Üniversitesi öğrencilerinin girişimcilik eğilimlerini, girişimcilik düzeylerinin demografik faktörler açısından farklılık gösterip göstermediğini ortaya koymaktır. Bu amaçla birer girişimci adayı olan üniversite öğrencilerinin girişimcilik eğilimlerinin artırılmasına katkı sağlayacağı, yazınsal alana veri sağlayacağı ve yol göstereceği düşünülmektedir Evren ve Örneklem Araştırmanın evrenini, Kastamonu Üniversitesi Devrekâni Meslek yüksekokulu Büro Hizmetleri ve Sekreterlik, İnsan Kaynakları Yönetimi ve Medya iletişim bölümü öğrencileri ile İletişim fakültesi Halkla İlişkiler ve Reklamcılık, Gazetecilik ve Radyo, Sinema ve Televizyon bölümünde öğrenimine devam eden öğrenciler oluşturmaktadır. Bu kitlenin tercih edilmesinin nedeni farklı bölümlerde eğitim almış ve farklı mesleki iş alanlarına geçiş sürecinde girişimci olma isteğinde bulunmak isteyip istemeyeceklerini tespit etmektir. Bu kapsamda İletişim Fakültesinde öğrenimine devam eden ve tesadüfî olarak seçilen 400 öğrenciye, Devrekâni Meslek Yüksekokulunda ise 250 öğrenciye geri dönüş oranları da dikkate alınarak anket formu dağıtılmıştır. İletişim fakültesinde dağıtılan anketlerden 272 tanesi ve Meslek Yüksekokulunda 155 tanesi geri dönmüş ve analiz için uygun bulunmuştur. Toplamda geri dönüş oranı % 71 olarak tespit edilmiştir Araştırmanın Metodolojisi Metodoloji kapsamında araştırmanın veri toplama ve analiz yöntemine, araştırmada kullanılan ölçeğe ilişkin bilgiler yer almaktadır Veri Toplama ve Analiz Yöntemi Araştırmada verilerin toplanması amacıyla anket yöntemi kullanılmıştır. Anket iki bölümden meydana gelmektedir. Birinci bölümde katılımcıların cinsiyet, yaş, aylık gelir, aileye ilişkin bilgiler gibi demografik faktörleri tespit etmek için araştırmacı tarafından oluşturulan kişisel bilgi formundan oluşmaktadır. İkinci bölümde ise Yılmaz ve Sünbül (2009) tarafından geliştirilmiş olan Üniversite Öğrencilerine Yönelik Girişimcilik Ölçeği kullanılmıştır. Ankete katılan öğrencilerin girişimcilikle ilgili algılarını ve tutumlarınıölçmek amacıyla 5 li likert ölçeğine sahip 36 ifade bulunmaktadır. Ölçek 1= Hiçbir zaman ile 5= Çok sık arasında değişen cevaplar barındırmaktadır. Öğrencilerin girişimcilik düzeylerinin değerlendirilmesinde aşağıda Tablo 1 deki kriterler temel alınmıştır.

8 Tablo 1. Girişimcilik Düzeyleri Puanları Çok düşük girişimcilik Düşük girişimcilik Orta düzeyde girişimcilik Yüksek girişimcilik Çok yüksek girişimcilik Araştırma çerçevesinde analizler, örneklemden elde edilen veriler kapsamında gerçekleşmiştir. Demografik özelliklerin öğrencilerin girişimcilik eğilimleri üzerindeki etkilerini araştırmak için t-testi ve ANOVA testi uygulanmıştır. 3. BULGULAR Bulgular kapsamında ilk olarak araştırmaya katılan öğrencilerin demografik dağılımları incelenmiş, ikinci olarak güvenilirlik analizi gerçekleştirilmiş, üçüncü olarak ise katılımcıların girişimcilik eğilimlerini belirlemek amacıyla oluşturulan hipotezlere ilişkin analizler gerçekleştirilmiştir Katılımcıların Demografik Özellikleri Katılımcıların demografik değişkenlere göre katılımı çerçevesinde, cinsiyet, yaş, akademik program, öğrenim türü, bölüm, ailenin aylık geliri, kardeş sayısı, girişimcilik dersi alma durumu, ailenin mesleği, eğitim durumu ve ailede girişimci olma değişkenlerine ilişkin elde edilen dağılımlar Tablo 2 de sunulmaktadır. 603 Tablo 2. Katılımcıların Demografik Dağılımı Demografi Frekans Oran(%) Cinsiyet Kadın ,1% Erkek ,9% Yaş ,6% Yaş Yaş ,9% 25 Yaş ve üzeri 15 3,5% Eğitim Durumu Ön Lisans ,3% Lisans ,7% Öğrenim Türü Birinci Öğretim ,0% İkinci Öğretim ,0% Büro Hizmetleri ve Sekreterlik 87 20,4% İnsan Kaynakları Yönetimi 50 11,7% Bölüm Medya ve İletişim 17 4,0% Halkla İlişkiler ve Reklamcılık ,7% Gazetecilik 24 5,6% Radyo, Televizyon ve Sinema 41 9,6% TL ,7% TL ,9% Aile Aylık Geliri TL 73 17,1% TL 32 7,5% 4501 ve üstü 12 2,8% Yok 26 6,1% 1 Kardeş ,5% Kardeş Sayısı 2 Kardeş ,7% 3 Kardeş 77 18,0% 4 Kardeş 57 13,3% 5 ve üzeri kardeş 44 10,3% Girişimcilik Dersi Aldınızmı? Evet ,5% Hayır ,5% Anne Eğitim Durumu İlkokul ,3%

9 Baba Eğitim Durumu Anne Mesleği Baba Mesleği Ailede Girişimci Varmı? Ortaokul 85 19,9% Lise 28 6,6% Önlisans 6 1,4% Lisans 8 1,9% Lisansüstü 4 0,9% İlkokul ,5% Ortaokul ,3% Lise 95 22,2% Önlisans 10 2,3% Lisans 20 4,7% Lisansüstü 4 0,9% Serbest Meslek 20 4,7% Kamu Çalışanı 12 2,8% Özel Sektör Çalışanı 42 9,8% Emekli 17 4,0% Çiftçi 3 0,7% Çalışmıyor ,2% Diğer 46 10,8% Serbest Meslek 82 19,2% Kamu Çalışanı 51 11,9% Özel Sektör Çalışanı 99 23,2% Emekli ,7% Çiftçi 41 9,6% Çalışmıyor 4 0,9% Diğer 36 8,4% Var 67 15,7% Yok ,3% 604 Katılımcıların cinsiyete göre dağılımları incelendiğinde % 58,1 inin (248 kişi) kadın, % 41,9 unun (179 kişi) erkek olduğu, yaş dağılımlarına bakıldığında %42,6 sının (182 kişi) yaş, % 53,9 unun (230 kişi) yaş, % 3,5 inin (15 kişi) 25 yaş ve üzeri olduğu, eğitim durumlarına bakıldığında %36,3 ünün (155 kişi) önlisans, % 63,7 sinin (272 kişi) lisans öğrenimine sahip olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanında öğrenim türüne bakıldığında, %70 inin (299 kişi) birinci öğretim ve %30 unun (128 kişi) ikinci öğretim olduğu belirlenmiştir. Bölüm dağılımına bakıldığında,meslek yüksekokulunda %20,4 ünün (80 kişi) Büro Hizmetleri ve Sekreterlik, Fakülte bazında bakıldığında ise %48,7 sinin (208 kişi) Halkla İlişkiler ve Reklamcılık bölümünde oransal olarak yüksek olduğu belirlenmiştir. Katılımcıların %63,5 inin (271 kişi) girişimcilik dersi almadığı, %36,5 inin (156 kişi) ise girişimcilik dersi aldığı tespit edilmiştir. Katılımcıların ailelerinin sahip olduğu gelir düzeyi dağılımına bakıldığında, %74,6 sının (310 kişi) 2500 TL ve altı gelir grubundadır. Ailenin eğitim durumuna bakıldığında, en fazla oranın hem anne hem de babanın ilkokul mezunu olduğu, Ailenin eğitim durumuna bakıldığında, annenin eğitim durumunda %67,2 sinin (287 kişi) çalışmadığı ve babanın eğitim durumunda %26,7 sinin (114 kişi) emekli olduğu tespit edilmiştir.katılımcıların ailede girişimci olma durumu açısından bakıldığında, %84,3 ünün (360 kişi) girişimci olmadığı, %15,7 sinin (67 kişi) girişimci olduğu belirlenmiştir Güvenilirlik Analizi Öncelikli olarak 427 kişiye uygulanan anketin güvenilirlik analizi yapılmıştır. Güvenilirlik analizi, ankete katılımcılar tarafından verilen cevapların tutarlığını test etmeye yarayan bir analizdir (Carey, 2001). Güvenilirlik analizlerinde en çok kullanılan yöntemlerden bir tanesi ölçekte yer alan k maddenin varyansları toplamının genel varyansa oranlanması ile bulunan bir ağırlıklı standart değişim ortalaması olan Cronbach Alfa Katsayısı dır (Cronbach, 1951).Anketin güveni-

10 lirliğinin ölçülmesi için Cronbach ın güvenilirlik testi uygulanmış ve SPSS 23 paket programı aracılığı ile elde edilen güvenilirlik analizi sonucu aşağıdaki Tablo 3 de verilmiştir. Tablo 3. Güvenilirlik Analizi Sonuçları Cronbach's Alpha Madde Sayısı, Cronbach istatistiği, değişkenler arasındaki korelasyon yapısını dikkate alarak anketin güvenilir olup olmadığını ölçmeye yaran bir testtir. Literatürde genel bir kabul olmamakla beraber bu istatistiğin 0,6 (%60) ve üzeri bir değere sahip olması durumunda anketin güvenilir olduğu söylenebilir. İstatistik 1 e ne kadar yaklaşırsa anketin de güvenilirliği o derece artmaktadır. Anket içi hesaplanan güvenilirlik katsayısı 0,928 gibi 1 e yakın bir değer çıkmıştır. Dolayısıyla anketin güvenilirliğinin%92 (0,928 ) olduğu görülmektedir Hipotez Testleri Hipotez testleri kapsamında katılımcıların girişimcilik eğilimlerinin araştırma çerçevesinde kullanılan demografik faktörler açısından farklılık gösterip göstermediği araştırılmıştır. Bu amaçla demografik özelliklerin öğrencilerin girişimcilik eğilimleri üzerindeki etkilerini araştırmak için literatürdestudent in t-testi olarak bilinen test ve tek yönlü varyans analizleri (ANOVA) uygulanmıştır. Student'ın t-testi verilen iki değişik grup sayısal verinin birbirinden anlamlı olarak farklılık gösterip göstermemesini test etmek için kullanılabilir. Eğer test istatistiği içinde bulunan ölçek parametresi faktörünün değeri bilinmiyorsa ve bu faktör veriye dayayan bir kestirim ile ifade edilmekte test istatistiği bir Student'ın t-dağılımı gösterdiği varsayılarak analizler uygulanırzimmerman, 1997). 605 Cinsiyet açısından katılımcıların girişimcilik eğilimi açısından herhangi bir farklılık olup olmadığı test edilmiştir. Gerçekleştirilen t-testi sonucunda elde edilen sonuçlar Tablo 4 ve 5 te yer almaktadır. Tablo 4. Cinsiyete Göre Faktör Ortalamaları Cinsiyet Sayı Ortalama Standart Sapma Kadın ,96 18,97 Erkek ,91 18,43 Tablo 4incelendiğinde, erkeklerin girişimcilik eğilimlerinin, kadınlara oranla daha yüksek olduğu görülmektedir. Ancak ortalamalar arasındaki bu farkın istatistiksel olarak anlamlı olup olmadığını test eden t-testi sonucu şöyledir; Tablo 5. Cinsiyete Göre t-testi Sonuçları LeveneVaryans Eşitliği Testi t-testi Fhesap P. thesap S.d. P. 0,00 0,95-2,15 425,00 0,03* Fhesap: Levenevaryans homojenliği test istatistiği, P.: İlgili test istatistiğine ait olasılık değeri, thesap: bağımsız örneklem t-testi istatistiği, S.d.: Serbestlik derecesi Tablo 5 incelendiğinde, H 0: μ 1 = μ 2 (Kadınların ve erkeklerin girişimcilik eğilimleri algısı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktur) hipotezi için hesaplanan test istatistiği değeri-

11 nin (0,03), güvenilirlik düzeyinden (0,05) küçük olduğu görülmektedir. İlgili hipotez reddedilir. Dolayısıyla %95 güvenilirlikle cinsiyetin, öğrencilerin girişimcilik eğilimleri algısı üzerinde etkili olduğu söylenebilir. Erkek öğrencilerin kadın öğrencilere göre daha fazla girişimcilik eğilimi göstermektedir. Yaş gruplarına göre öğrencilerin girişimcilik eğilim algısı açısından farklılık olup olmadığı test edilmiştir. Gerçekleştirilen tek yönlü varyans analizi (ANOVA) sonuçları Tablo 6 da yer almaktadır. Tablo 6. Yaş Grupları İçin Tek Yönlü Varyans Analizi Sonuçları Yaş Grupları Sayı Ortalama Std. Sapma En Düşük En Yüksek Anova P Yaş ,37 18, Yaş ,64 18, Yaş ve üzeri ,4 19, ,313 Toplam ,62 18, P. Tek yönlü varyans analizi için hesaplanan test istatistiği değerini göstermektedir. Tablo 6 incelendiğinde yaş grupları arasındaki ortalamaların farklı olduğu görülmektedir. Bu farklılıkların istatistiksel olarak anlamlı olup olmadığını test eden (H 0: μ 1 = μ 2...μ n(yaş grupları açısından girişimcilik eğilimleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık yoktur)) hipotezi tek yönlü varyans analizi sonucunda %95 güvenilirlikle kabul edilmiştir (P. 0,313). Dolayısıyla yaşın girişimcilik eğilimi üzerinde bir etkisi yoktur denebilir. 606 Akademik program açısından öğrencilerin girişimcilik eğilimlerinin farklılık gösterip göstermediği test edilmiştir. Gerçekleştirilen t-testi sonucunda elde edilen sonuçlar Tablo 7 ve 8 de yer almaktadır. Tablo 7. Akademik Programa Göre Faktör Ortalamaları Akademik Program Sayı Ortalama Standart Sapma Önlisans ,76 19,16 Lisans ,24 18,47 Tablo 8. Akademik Programa Göre t-testi Sonuçları LeveneVaryans Eşitliği Testi t-testi Fhesap P. thesap S.d. P. 0,402 0,526-2, ,018* Fhesap: Levenevaryans homojenliği test istatistiği, P.: İlgili test istatistiğine ait olasılık değeri, thesap: bağımsız örneklem t-testi istatistiği, S.d.: Serbestlik derecesi Tablo 8 incelendiğinde; H 0: μ 1 = μ 2 (Akademik program seviyeleriningirişimcilik eğilimleri algısı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktur) hipotezi için hesaplanan test istatistiği değerinin (0,018), güvenilirlik düzeyinden (0,05) küçük olduğu görülmektedir. İlgili hipotez reddedilir. Dolayısıyla %95 güvenilirlikle akademik program seviyesinin, öğrencilerin girişimcilik eğilimleri algısı üzerinde etkili olduğu söylenebilir. Lisans düzeyindeki öğrencilerin girişimcilik eğilimlerinin, önlisans öğrencilerine oranla daha yüksek olduğu görülmektedir.

12 Öğrenim türü açısından öğrencilerin girişimcilik eğilimlerinin farklılık gösterip göstermediği test edilmiştir. Gerçekleştirilen t-testi sonucunda elde edilen sonuçlar Tablo 9 ve 10 da yer almaktadır. Tablo 9. Öğrenim TürüneGöre Faktör Ortalamaları Öğrenim Türü Sayı Ortalama Standart Sapma Birinci Öğretim ,45 18,92 İkinci Öğretim ,34 18,36 Tablo 10.Öğrenim TürüneGöre t-testi Sonuçları LeveneVaryans Eşitliği Testi t-testi Fhesap P. thesap S.d. P. 0,460 0,498 1, ,05 Fhesap: Levenevaryans homojenliği test istatistiği, P.: İlgili test istatistiğine ait olasılık değeri, thesap: bağımsız örneklem t-testi istatistiği, S.d.: Serbestlik derecesi Test sonucunda H 0: μ 1 = μ 2 (Öğrencilerin öğrenim türlerine göregirişimcilik eğilimleri algısı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktur) hipotezi için hesaplanan test istatistiği değerinin (0,05), güvenilirlik düzeyine (0,05) eşit olduğu görülmektedir. Dolayısıyla %95 güvenilirlikle öğrenim türü girişimcilik eğilimi üzerinde etkili değildir denebilir. Bölüme göre öğrencilerin girişimcilik eğilim algısı açısından farklılık olup olmadığı test edilmiştir. Gerçekleştirilen tek yönlü varyans analizi (ANOVA) sonuçları Tablo 11 da yer almaktadır. 607 Tablo 11. Bölüme Göre Tek Yönlü Varyans Analizi Sonuçları Bölüm Sayı Ortalama Std. Sapma En Düşük En Yüksek Büro Hizmetleri ve Sekreterlik ,39 18, Anova P. İnsan Kaynakları Yönetimi ,02 18, Medya ve İletişim ,53 24, Halkla İlişkiler ve Reklamcılık ,69 18, ,058 Gazetecilik ,71 17, Radyo, Televizyon ve Sinema ,98 19, Toplam ,62 18, Tablo 11 incelendiğinde bölümler arasındaki ortalamaların farklı olduğu görülmektedir. Bu farklılıkların istatistiksel olarak anlamlı olup olmadığını test eden (H 0: μ 1 = μ 2...μ n(bölümler açısından girişimcilik eğilimleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık yoktur)) hipotezi tek yönlü varyans analizi sonucunda kabul edilmiştir (P. 0,058). Dolayısıyla bölümün girişimcilik eğilimi üzerinde bir etkisi yoktur denebilir. Ailenin sahip olduğu aylık gelirin öğrencilerin girişimcilik eğilim algısı açısından farklılık olup olmadığı test edilmiştir. Gerçekleştirilen tek yönlü varyans analizi (ANOVA) sonuçları Tablo 12 da yer almaktadır.

13 Tablo 12. Aylık Gelire Göre Tek Yönlü Varyans Analizi Sonuçları Gelir Grupları Sayı Ortalama Std. Sapma En Düşük En Yüksek Anova P TL ,22 20, TL ,10 17, TL ,15 18, TL ,56 18, , ve üstü ,67 15, Toplam ,62 18, P. Tek yönlü varyans analizi için hesaplanan test istatistiği değerini göstermektedir. Tablo 12 incelendiğinde bölümler arasındaki ortalamaların farklı olduğu görülmektedir. Bu farklılıkların istatistiksel olarak anlamlı olup olmadığını test eden (H0: μ1 = μ2...μn(aylık gelirler açısından girişimcilik eğilimleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık yoktur)) hipotezi tek yönlü varyans analizi sonucunda kabul edilmiştir (P. 0,647). Dolayısıyla aylık gelirin girişimcilik eğilimi üzerinde bir etkisi yoktur denebilir. Sahip olunan kardeş sayısı öğrencilerin girişimcilik eğilim algısı açısından farklılık olup olmadığı test edilmiştir. Gerçekleştirilen tek yönlü varyans analizi (ANOVA) sonuçları Tablo 13 de yer almaktadır. 608 Tablo 13. Kardeş Sayısına Göre Tek Yönlü Varyans Analizi Sonuçları Kardeş Sayısı Sayı Ortalama Std. Sapma En Düşük En Yüksek Anova P. Yok ,08 18, Kardeş ,53 19, Kardeş ,79 18, Kardeş ,01 19, Kardeş ,70 19, ve üzeri kardeş ,59 17, Toplam ,62 18, P. Tek yönlü varyans analizi için hesaplanan test istatistiği değerini göstermektedir. 0,365 Tablo 13 incelendiğinde, (H0: μ1 = μ2...μn(kardeş sayısının girişimcilik eğilimleri üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık oluşturmamaktadır)) hipotezitek yönlü varyans analizi sonucunda kabul edilmiştir(p.0,365). Dolayısıyla, kardeş sayısının öğrencilerin girişimcilik eğilimleri üzerinde etkili olmadığı görülmektedir. Girişimcilik dersi almış olmanın öğrencilerin girişimcilik eğilimlerinin farklılık gösterip göstermediği test edilmiştir. Gerçekleştirilen t-testi sonucunda elde edilen sonuçlar Tablo 14 ve 15 da yer almaktadır.

14 Tablo 14. Girişimcilik Dersi Almış Olma Durumuna Göre Faktör Ortalamaları Ders Sayı Ortalama Standart Sapma Aldım ,55 18,34 Almadım ,22 19,09 Tablo 15. Girişimcilik Dersi Almış Olma Durumuna Göre t-testi Sonuçları LeveneVaryans Eşitliği Testi t-testi Fhesap P. thesap S.d. P. 0,479 0,489 0, ,378 Fhesap: Levenevaryans homojenliği test istatistiği, P.: İlgili test istatistiğine ait olasılık değeri, thesap: bağımsız örneklem t-testi istatistiği, S.d.: Serbestlik derecesi Test sonucunda H 0: μ 1 = μ 2 (Öğrencilerin girişimcilik dersi almış olmalarınıngirişimcilik eğilimleri algısı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark oluşturmamaktadır) hipotezi için hesaplanan test istatistiği değerinin (0,378), güvenilirlik düzeyinden (0,05) büyük olduğu görülmektedir. İlgili hipotez kabul edilir. Dolayısıyla girişimcilik dersi almanın girişimcilik eğilimi üzerinde etkili olmadığı söylenebilir. Girişimcilik dersini alan öğrencilerin dersi almayan öğrencilere göre girişimcilik eğilimlerinin daha düşük olduğu görülmektedir. Ailenin eğitim durumunun öğrencilerin girişimcilik eğilim algısı açısından farklılık olup olmadığı test edilmiştir. Gerçekleştirilen tek yönlü varyans analizi (ANOVA) sonuçları Tablo 16 da yer almaktadır. 609 Tablo 16. Annenin Eğitim Durumuna Göre Tek Yönlü Varyans Analizi Sonuçları Anne Eğitim Durumu Sayı Ortalama Std. Sapma En Düşük En Yüksek Anova P. İlkokul ,73 18, Ortaokul ,45 19, Lise ,79 15, Önlisans 6 123,67 19, ,404 Lisans 8 132,50 25, Lisansüstü 4 114,75 23, Toplam ,62 18, P. Tek yönlü varyans analizi için hesaplanan test istatistiği değerini göstermektedir. Tablo16 ya göre H0: μ1 = μ2...μn(anne eğitim durumu girişimcilik eğilimleri üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık oluşturmamaktadır) hipotezi tek yönlü varyans analizi sonucunda%95 güvenilirlikle kabul edilmiştir(p. 0,404). Dolayısıyla, annenin sahip olduğu eğitim durumunun öğrencilerin girişimcilik algısı üzerinde etkili olmadığı söylenebilir. Tablo 17. Babanın Eğitim Durumuna Göre Tek Yönlü Varyans Analizi Sonuçları Baba Eğitim Durumu Sayı Ortalama Std. Sapma En Düşük En Yüksek Anova P. İlkokul ,33 18, Ortaokul ,96 20, ,8

15 Lise ,88 18, Önlisans ,50 18, Lisans ,80 20, Lisansüstü 4 120,50 18, Toplam ,62 18, P. Tek yönlü varyans analizi için hesaplanan test istatistiği değerini göstermektedir. Tablo17 ye göre H 0: μ 1 = μ 2...μ n(baba eğitim durumu girişimcilik eğilimleri üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık oluşturmamaktadır) hipotezi tek yönlü varyans analizi sonucunda%95 güvenilirlikle kabul edilmiştir(p. 0,80). Dolayısıyla, babanın sahip olduğu eğitim durumunun öğrencilerin girişimcilik algısı üzerinde etkili olmadığı söylenebilir. Ailenin mesleki durumunun öğrencilerin girişimcilik eğilim algısı açısından farklılık olup olmadığı test edilmiştir. Gerçekleştirilen tek yönlü varyans analizi (ANOVA) sonuçları Tablo 18 de yer almaktadır. Tablo 18. Annenin Mesleki Durumuna Göre Tek Yönlü Varyans Analizi Sonuçları Anne Mesleği Sayı Ortalama Std. Sapma En Düşük En Yüksek Anova P. Serbest Meslek ,15 23, Kamu Çalışanı ,67 19, Özel Sektör Çalışanı ,40 16, Emekli ,82 24, Çiftçi 3 131,00 29, ,038 Çalışmıyor ,77 18, Diğer ,41 19, Toplam ,62 18, P. Tek yönlü varyans analizi için hesaplanan test istatistiği değerini göstermektedir. 610 Tablo 18 e göre H 0: μ 1 = μ 2...μ n(anne mesleğinin durumu girişimcilik eğilimleri üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık oluşturmamaktadır) hipotezi tek yönlü varyans analizi sonucunda%95 güvenilirliklereddedilmiştir ( P. 0,038). Dolayısıyla, annenin sahip olduğu mesleğin öğrencilerin girişimcilik algısı üzerinde etkili olduğu söylenebilir. Tablo 19. Babanın Mesleki Durumuna Göre Tek Yönlü Varyans Analizi Sonuçları Baba Mesleği Sayı Ortalama Std. Sapma En Düşük En Yüksek Anova P. Serbest Meslek ,60 21, Kamu Çalışanı ,94 16, Özel Sektör Çalışanı ,12 17, Emekli ,43 20, Çiftçi ,34 15, ,446 Çalışmıyor 4 135,25 15, Diğer ,86 18, Total ,62 18, P. Tek yönlü varyans analizi için hesaplanan test istatistiği değerini göstermektedir.

16 Tablo 19 incelendiğinde; H0: μ1 = μ2...μn(baba mesleğinin durumu girişimcilik eğilimleri üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık oluşturmamaktadır) hipotezi tek yönlü varyans analizi sonucunda%95 güvenilirlikle kabul edilmiştir (P. 0,446). Sonuç olarak, babanın sahip olduğu mesleğinin öğrencilerin girişimcilik algısı üzerinde etkili olmadığı söylenebilir. Ailede girişimci bireyler olması durumu öğrencilerin girişimcilik eğilimlerinin farklılık gösterip göstermediği test edilmiştir. Gerçekleştirilen t-testi sonucunda elde edilen sonuçlar Tablo 20 ve 21 de yer almaktadır. Tablo 20. Ailede Girişimci Bireyler Olma Durumuna Göre Faktör Ortalamaları Ailede Girişimci Sayı Ortalama Standart Sapma Var ,19 18,21 Yok ,95 18,88 Tablo 21. Ailede Girişimci Bireyler Olma Durumuna Göre t-testi Sonuçları LeveneVaryans Eşitliği Testi t-testi Fhesap P. thesap S.d. P. 0,02 0,886 1,69 94,347 0,085 Fhesap: Levenevaryans homojenliği test istatistiği, P.: İlgili test istatistiğine ait olasılık değeri, thesap: bağımsız örneklem t-testi istatistiği, S.d.: Serbestlik derecesi 611 Tablo 21 incelendiğinde H 0: μ 1 = μ 2(Ailede girişimci bireyler olması durumu girişimcilik eğilimleri üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık oluşturmamaktadır) hipotezi için hesaplanan test istatistiği değerinin (0,085), güvenilirlik düzeyinden (0,05) büyük olduğu görülmektedir. İlgili hipotez%95 güvenilirlikle kabul edildiği görülmektedir. Sonuç olarak ailede girişimci kimselerin bulunması öğrencilerin girişimcilik eğilimleri üzerinde etkili değildir denebilir. SONUÇ Bu araştırmada Kastamonu Üniversitesi Devrekâni Meslek Yüksekokulu öğrencileri ile İletişim Fakültesi öğrencilerinin demografik faktörler yönünden girişimcilik eğilimlerinin farklılık gösterip göstermediği araştırılmıştır. Belirtilen amaçla gerçekleştirilen araştırmanın, potansiyel girişimci adayları olan üniversite öğrencilerinin gerekli nitelikler ve yetkinler doğrultusunda doğru yönlendirilmesi ve iş hayatına doğru ve bilinçli bir şekilde hazırlanmasına katkı sağlamaktır. Çünkü girişimcilik ülkelerin ekonomik gelişme ve ilerleme sağlaması, artan pazar ve piyasa koşullarında rekabet üstünlüğü sağlamaları, ülkelerin refah seviyelerinin gelişmesinde hayati öneme sahiptir. Bunların sağlanmasına katkıda bulunacak olan genç girişimci adayları olan üniversite öğrencilerinin girişimcilik eğilimlerinin belirlenmesi önemli olduğu düşünülmektedir. Araştırmada farklı akademik program ve çeşitli bölümlerde öğrenim gören öğrencilerin girişimcilik eğilimlerini belirlemek için anket yöntemi kullanılarak veriler elde edilmiştir. Elde edilen verileri test etmek için t-testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılarak elde edilmiştir. Farklı alan ve bölümlerde eğitim alan öğrencilerin iş hayatına yönelme süresince girişimci olma istek ve özelliklerinde farklılık olup olmadığı tespit edilmeye çalışılmaktadır.

17 Elde edilen veriler değerlendirildiğinde; cinsiyetin girişimcilik eğilimi üzerinde etkili olduğu görülmektedir. Elde edilen bu sonuç daha önce yapılan çalışmalarla uyumlu olduğu görülmektedir. Yapılan t-testi sonucuna göre akademik program seviyesinin, öğrencilerin girişimcilik eğilimleri üzerinde etkili olmasına karşılık öğrenim türünün girişimcilik eğilimi üzerinde etkili olmadığı görülmektedir. Lisans düzeyindeki öğrencilerin girişimcilik düzeyi, önlisans öğrencilerine oranla daha fazla olduğu görülmektedir. Burada önlisans öğrencilerinin mesleki ara eleman ihtiyacına dönük olarak iş hayatında daha fazla tercih edilmesi ve bu doğrultuda yaygın bir görüşün iş hayatında hâkim olması elde edilen sonucu destekliyor olarak düşünülmektedir. Araştırmada elde edilen diğer önemli bir sonuç ise, annenin sahip olduğu mesleki durum girişimcilik eğilimini etkilerken, babanın sahip olduğu mesleki durum girişimcilik eğilimini etkilememektedir. Burada kadının toplum hayatında giderek artan önemi ve iş hayatında erkeklerle aynı hak ve yetkilere sahip olmaları bu durumun ortaya çıkmasına neden olduğu söylenebilir. Araştırma elde edilen bulgular değerlendirildiğinde, önlisans öğrencilerinin girişimcilik potansiyellerinin yüksek ama yönlendirme seviyelerinin az olduğu söylenebilir. Bu seviyenin artırılması için öğrencilerin staj dönemlerinin daha uzun süre olarak belirlenmesi, hem iş hayatını daha yakından tanımaları hem de elde edecekleri tecrübelerinin daha uzun süreye yayılarak elde edilmesi sağlanabilir. Girişimcilik eğitiminin süresinin belirli bir dönemde değil birkaç dönemi kapsayacak şekilde daha geniş ve kapsamlı olarak verilmesi girişimcilik eğilimlerini artırabileceği düşünülmektedir. Bu araştırma, üniversite öğrencilerinin girişimcilik eğilimlerini belirleyerek öğrencilerin doğru şekilde iş hayatına yönlendirilmesine katkı sağlamaktadır. Araştırma kapsamında önlisans ve lisans akademik programları karşılaştırmalı olarak analiz edilmekte ve ortaya çıkan farklılıklar yapılacak olan çalışmalara ve yazınsal alana da ayrıca katkı sağlamaktadır. 612 KAYNAKLAR Arıkan, Semra, (2002), Girişimcilik Temel Kavramlar ve Bazı Güncel Konular, Siyasal Kitabevi, Ankara Arslan, Kahraman, (2002), Üniversiteli Gençlerde Mesleki Tercihler Ve Girişimcilik Eğilimleri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, (6): s Bilge, Hürriyet; Bal, Vedat, (2012), Girişimcilik eğilimi: Celal Bayar Üniversitesi öğrencileri üzerine bir araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(16), s Bozkurt, Öznur; Erdurur, Kutbettin, (2013), Girişimci kişilik özelliklerinin girişimcilik eğilimindeki etkisi: Potansiyel girişimciler üzerinde bir araştırma, Girişimcilik ve. Kalkınma Dergisi, 8(2), s Bozkurt, Rüştü, (2000), Girişimci ve Rol Bilinci, İş Fikirleri Dergisi, Aralık, Sayı:12, s Büyükyılmaz, Ozan; Karakaya, Abdullah; Yıldıran, Canan, (2015), Girişimcilik Eğitimi Alan Bireylerin Demografik Özellikleri Açısından Girişimcilik Eğilimleri Arasındaki Farklar. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 10(2), s Carey, Lou, (2001), Measuring and evaluating school learning. Allyn& Bacon.

18 Cronbach, Lee. J. (1951), Coefficient alpha and the internal structure of tests, psychometrika, 16(3), s Çerik, Şule, (2002), Ailelerin Gençlere Karşı Tutumları ve Gençlerin Ailelerinin Tutumlarını Algılayışlarına Yönelik Üniversite Gençliği Üzerinde Bir Araştırma, Ege Akademik Bakış Dergisi, 2(1). Çetin, Murat, (2007), Bölgesel Kalkınma ve Girişimci Üniversiteler, Ege Akademik Bakış, 7(1), s Doğaner, Mustafa; Altunoğlu, Ali, E. (2010). Adnan Menderes Üniversitesi Nazilli İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü Öğrencilerinin Girişimcilik Eğilimleri. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2): s Durukan, Tülin, (2007), Dünden Bugüne Girişimcilik ve 21. Yüzyılda Girişimciliğin Önemi, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 1/ 2, s Gültekin, Nihat; Arslan, Baran; Çakır, Ahmet, (2016, Üniversite öğrencilerinin girişimcilik özelliklerine etki eden faktörlerin belirlenmesine yönelik bir araştırma, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 35, Aralık 2016, s Güney, Semra; Nurmakhamatuly, Arman, (2007), Kültürün Girişimciliğe Etkisi: Kazakistan ve Türkiye Üniversite Öğrencilerinin Girişimcilik Özelliklerinin Belirlenmesine Yönelik Kültürlerarası Araştırma. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (10): Güreşçi, Ertuğrul, (2014), Girişimcilik Eğilimi Üzerine Bir Araştırma: İspir Hamza Polat Meslek Yüksekokulu Örneği. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 9(1): s İpçioğlu, İsa; Taşer, Atıl, (2009), İşletme Bölümlerinde Verilen Eğitimin Girişimci Adayı Öğrenciler Üzerindeki Etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2009/2(10): s Karcıoğlu, Fatih, Ç; Kaygın, Erdoğan, (2013), Girişimcilik Sürecinde Dönüştürücü Liderlik Anlayışı: Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(3): s Karabulut, Tuğba, A. (2009), Üniversite öğrencilerinin girişimcilik özelliklerini ve eğilimlerini belirlemeye yönelik bir araştırma, Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 26 (1), s Keat, Yeng, O.; Selvarajah, Christopher; Meyer, Denny, (2011), Inclination towards entrepreneurship among university students: An empirical study of Malaysian University students, International Journal of Business and Social Science, 2(4), s

19 Kılıç, Recep; Keklik, Belma; Çalış, Nevzat, (2012), Üniversite Öğrencilerinin Girişimcilik Eğilimleri Üzerine Bir Araştırma: Bandırma İibf İşletme Bölümü Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2): s Littunen, Hannu, (2000), Entrepreneurship and the characteristics of the entrepreneurial personality, International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research, 6(6), s Örücü, Edip; Kılıç, Recep; Yılmaz, Özer, (2007), Üniversite Öğrencilerinin Girişimcilik Eğilimlerinde Ailesel Faktörlerin Etkisi üzerine Bir Uygulama, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, Cilt 2, Sayı 2: s Özdemir, Lütfiye, (2015), Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Öğrencilerinin Girişimcilik Eğilimlerinin Sosyo-Demografik Özellikler Açısından Değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(1): s Patır, Sait; Karahan, Mehmet, (2010), Girişimcilik Eğitimi ve Üniversite Öğrencilerinin Girişimcilik Profillerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Alan Araştırması. İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 1(2), s Salik, Neşe; Kaygın, Erdoğan, (2016), Demografik Değişkenler Açısından Üniversite Öğrencilerinin Girişimcilik Eğilimlerinin Belirlenmesi: Kafkas Üniversitesi Örneği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1): s Souitaris, Vangelis; Stefania, Zerbinati; Andreas, Al-Laham, Do entrepreneurship, Programmes Raise Entrepreneurial Intention Of Science And Students? The Effect Of Learning, Inspiration and Resources, Journal Of Business Venturing 22, s , Taysı, Kemal; Canbaz, Serdar, (2014), Önlisans Öğrencilerinin Girişimcilik Özelliklerini Ve Eğilimlerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Electronic Journal of Vocational Colleges, Mayıs, s Titiz, Tınaz, (1999), Genç Girişimcilere Öneriler, İnkılâp Kitapevi, İstanbul, s. 11. Yılmaz, Ercan; Sünbül, Murat, A. (2009), Üniversite Öğrencilerine Yönelik Girişimcilik Ölçeğinin Geliştirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, s Yıldız, Sebahattin; Kapu, Hüsnü, (2012), Üniversite öğrencilerinin bireysel değerleri ile girişimcilik eğilimleri arasındaki ilişki: Kafkas Üniversitesi nde bir araştırma Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(3), s Zimmerman, Dean, W. (1997), Teacher scorner: A note on interpretation of the paired-samples t test, Journal of Educational and Behavioral Statistics, 22(3), s