tukurovabölgesinde sebzelerde zararlı olan Aphidoidea türlerinin

Transkript

1 k. Bit. Kor. Derg. (1983) 7 : tukurovabölgesinde sebzelerde zararlı olan Aphidoidea türlerinin doğal dü~manlan üzerinde araltırmalar Oya Zeren* Zeliha Düzgüneş** Summary A study on nalturalenemi'es of Aphidoidea species on vegeva!bl'es ıin Ouıkuroıva regıion. Among the predators of aphids found in sth~s study, 16 species were in the family Coccinellidae,and 13 in Syrphidae. Three syrphid species, Ischlodon aegyptius W., Melaaıostoma mellinum 1. and Metasyrphus braueri Eg. were determined as new records for Turkey. One predatory species in each of the families Cecidornyiidae, Chamaernyiidae, and Chrysopidae, and a total of 15 predatory spscies belonging to Anthocoridae, Lygaeidae, Miridae, and Nabidae in the order of Heteroptera were also found. Seven aphid parasites of the family Aphidiidae have beenalso recorded. Giriş Tarım alanında son derece önemli yer tutan Çukurova bölgesinde sebzecil.k ve özellilde turfandacılık giderek önem kazanmaktadır. Çeşitli zararlılara karşı bölgede yapılan yoğun ilaçlamalar ise faydalı faunanın yok olmasına sebep olmaktadır. Tarımsal mücadelede asıl amaç zararlıyı hedef alırken, faydalıları mümkün olduğunca korumak olduğuna göre, sebze sahalarında yoğun ilaçlamalardan kaçınmak. serlerde ise tamamen biyolojik mücadeleyi geliştirmek gerekmektedir. Biyolojik mücadeleyi uygulayabilmek için ise, herşeyden önce zararlıyı ve bunların doğal düşmanlarının belirlenmesi ge- (*) Bölge Zirai Mücadele Areştırma Enstitüsü, Adana. {**) Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bitk! Koruma Bölümü. Ankara. Alınış (Beceived)

2 rekrnektedir. Düzgüneş et al. (1981), bu amaçla Ankara ilinde bulunan Aphido.dea türlerinin parazit ve predatörleri üzerinde yaptıkları çalışmalarında bu hususu ayrıntılı olarak açıklamaktadırter. Bu yazıda, Çukurova bölgesinde önemli zararlara sebep olan afid türlerinin doğal düşmanları yani parazit, predatör ve fungal etmenlerin adları ayrı ayrı, bulundukları yer ve tarihleri ile açıklanmıştır. Yalnız daha önce b.lirıen türlere işaret edilmemiştir. Bölgede ilk kez yapılmış olan bu çalışma gerek afid - faydalı böcek etkinlik çalışmaları yapacaklara, gerekse sebzelerde biyolojik mücadele yönteminin geliştirilmesinde çalışacaklara yardımcı olur üm'di ile hazırlanmıştır. Materyal ve Metot Çalışmanın esas materyalini İçel, Adana, Hatay illerindeki sebzelerdeki yaprak biti türlerinin parazit ve predatörleri ile afidlerin konukçu b'tkileri oluşturmaktadır. Aphdoidea türlerinin doğal düşmanlarının elde edlmesinde erginler için silkme ve aspiratör ile emme metodu, ayrıca atrap sallama yöntemi uygulanmıştır. Toplanan afidli b'tki örnekleri laboratuvara getirilerek kültüre alınmış, böylece farklı biyolojik dönemlerde olan predatör erginlerinin elde edilmesine özen gösterilm'ştir. Afidli bitki örnekleri tek tek kontrol edilerek üzerinde mumyalı afid bulunan bitki kısımları ufak parçalar halinde kesilerek petri kapları iç'ne yerleştirilmek suretiyle parazit çıkışı sağlanmıştır. Çıkan parazıtler % 70'lik alkol içine alınmıştır. Faydalı akar örnekleri % 90'lık alkol içinde muhafaza edilmiştir. Predatörlerin preparasyorıu avcı böceğin cins özelliğine bağlı olarak farklı şekillerde yapılmıştır. Toplanan doğal düşmanlar iç'n kayıtlar tutularak, parazit veya predatörün numarası, alındığı afid ve konukçtı bitkinin adı, toplandığı yer ve tarih yazılarak ayrı bir cetvel meydana getirimiştir. -r: Sonuçlar -1. Pıaır~itl'er.~.1. Familya: Aphidiidae (Hymenoptera) Çalışmalar sırasında bu familyaya bağlı 6 cins ve 7 tür elde edilm'ştir, C'ns Aphidius Nees Aphidius ervi Haliday tar.hinde Adana'da Capsicum annum üzerindeki Myzus persicae' de bulunmuştur. Bölgedeki diğer konukçuları: Acyrthosiphon pisum (Medicago 200

3 sativa ve Lens escu'entus), Aphis [abae (Mai'ricaria chamomilla ve Ranunculus sp.), Acyrthosiphon lactucae (Lactuca sativa), Macrosiphum euphorbiae (Cucurbita pepo) ve Aphis craccivora (Vicia cracea)'dır. Diaeretıelia Stary Diaeretiella rapae M'Intosh lil79'da Tarsus'ta Brassica oleracea üzerindeki Breoicorıme bras.sicae'nın yaygın ve hakim bir paraziti olarak bulunmuştur. Ayrıca Brassica caulorapa, Brassica oleracea var. botrytis, Raphanus sativus, Sinapis arvensis üzerinde bulunan B. brassicae'dan da bol miktarda elde edilmiştir. Ephedrus Harday Ephedrus persıcae Froggat da İçel - Karaduvar'da Petroselinum hortense üzerindeki M. persicce'lerden elde edilmiştir. Ayrıca Solanum melonqena, Lactuca sativa, Lucopersicon escuienium, Solanum tuberosum üzerinde bulunan M. persicae'den ve Aphis gossypii (Solanum melongena)'den bol miktarda toplanmıştır. LY$iphlebus Förster Lysiphlebus ambiguus Haliday Bu tür, 'de Erdemli (İçel)'de Capsicum ann um var. grossum üzerindeki Aphis sp.'den toplanmıştır. Bölgedeki diğer konukçuları A. craccivora (Cucumis satious), A. '[aooe (Solanum niçrum) ve A. gossypii (Citrullus vulçaris, Cucurbita pepo, Cucumis sativus)'dir. : Lysiphlebus fabarum Mashall 'de İçel - Merkez'de Lucopersicon esculentum üzerindeki A. craeec vora'dan elde edilen bu tür ayrıca 'de A. craccivora (Adana - Mıdık, Phaseotus vulgaris), 'de A. [abae (Cucurbita pepo, Adana > Mıdık), 'de A. gossypii (Citrullus vulgaris, İskenderun), 'de A. pisum (Medica(Jo sativa, Karataş Mihmandar), 9.l.198l'de A. solaneıla (Solanum nigrum, Adana - Balcalı), 'de A. affinis (Ru171ı2x obtusifolius, Adana.. Köprüköy)'den toplanmıştır. Praon Haliday Praon voluere Haliday 'de İçel - Kazanlı'da Lşşcopesicon escuienium üzerindeki M. euphorbiae'dan elde edilmişt.r. Bölgedeki diğer konukçuları A. pisum (Vicia [aba,

4 , Tarsus); A. craeeivora (Medieago sativa, , Karataş - Mihmandar) ve M. persicae (Capsicum annum, , Adana - Balcalı)'dır. Bölgede pek yaygın olarak bulunmayan bu tür ıl 'de Adana - Taş Cueurbita Pepo üzerindeki A. gossypii'den elde edilmiştir. cı'da : Trioxys Haliday : Trioxys anqelicae Haliday Predatörler 2.1. Familya: Coccinellidae (Coleoptera) lerinn çoğu yaprak biti, kabuldu bit ve akarlar ile beslenen bu farnilyanın hem erginleri. hem de larvaları predatördürler. Bu çalışmada afid predatörü olarak 7 cins ve bunlara bağlı 16 tür bulunmuştur. : Adonia Mulsant : Adonia variegata Goeze Bu tür polif'ag olup, 'de Osmaniye'de 1 adet (M. euphorbiae; Solanum. tuberosum), l'de Kadirli'de 17 adet (A. pisum; Lens esculetitus), 'de 1 adet (A. affinis; Mentha piperita) bulunmuştur, : Coeeinella L. Coeeinella septempunetata L. Çok yaygın ve bololarak bulunan bu av cı böcek 3O.5.l979'da Adana Köprüköy'den 4 adet (A. gossypii; Cucumis sativus) toplanmıştır. Ayrıca, Uroleueon sonchi, A. gossypii, A. eraeeivora, M. persieae, A. pisum, B. brassicee, A. fabae, Uroleucon ciehorii, M. euphorbiae ve Braehyeaudus haliehrysi ile birlikte bol miktarda bulunmuştur. : Coeeinella undecimpunctata L. Bu tür Phaseolus vulgaris üzerindeki A. eraecivora'nın avcı böceği olarak JO 'da Adana - Köprüköy'de 5 adet, ayrıca A. g.ossypii, A. [abae, A. pisum gibi afidlerle birlikte yaygın olarak bulunmuştur. : Nephus Mulsant : Nephue nigrieans Weise Oldukça ender rastlanan bu tür, çalışma sırasında Vicia eraeea üzerindeki A. craccivora (Samandağı, ) ve Portulaea o!eracea'daki A. [aoae 202..

5 (Adana - Köprüköy. L )'nin doğal düşmanı olarak sırası ile Z ve 3 adet elde edilmiştir.... : Platynaspis Redtenbaclıer : Platynaspis luteorubra Goeze Çukurova bölgesinde çok ender rastlanan bu tür Portulaca oleracea üzerindeki A. fabae'nin doğal düşmanı olarak Adana - Köprüköy'de tarihinde 1 adet bulunmuştur. Propy~(];'!!a Mulsant.' Propylaea quatuordecimpunctata L. Çalışma sırasmda bu tür, Medicago sativa üzerindeki A. craccivora (Karataş - Mihmandar, )'mn, Lens escuienius üzerindeki A. pisum (Kadirli, )'un doğal düşmanı olarak sırası ile 3 ve 1 adet bulunmuştur. Scymnus Kugelann Scymnus ap'!!tzi Mulsant Beta vulgaris üzerindeki M. persicae'nin avcı böceği olarak 2 adet bulunan (İçel - Karaduvar, ) bu tür, ayrıca A. gossypii, M. eupiıorbiae, Rhopalosiphum maidis ile birlikte yaygın olarak bulunmuştur. 'l'ur: Scymnus flavicollis Redtenbacher Çok en der bulunan bu tür tarininde Solanum melongena üzerindeki M. persicae'nin doğal düşmanı olarak, İçel - Merkez'de 2 adet bulunmuştur. Tur : Scymnus levaillanti Mulsant Polifag olan bu tür, 30.5.l9'i9'da Cucumis sativus üzerindeki A. gos~ypii' nin avcı böceği olarak Adana - Köprüköy'de 1 adet bulunmuştur. Bölgede çok yaygın olan S. L'!!vaillanti ayrıca çeşitli tarihlerde M. persicae, A. pisum, A. [ahae, R. mauiis ile birlikte bol miktarda bulunmuştur, : Scumnus pauipediformis Gunther 'da İçel - Huzurkent'te 5 adet olarak (M. pe'rsicae, Lucopersicon escuientum.) bulunan bu tür bölgede yaygın olup, aynı zamanda A. gossypij, A. pisum. R. maidis ile beslendiği saptanmıştır

6 : Scymnus quadriquttatus Fursh and Kreissl Çok ender bulunan bu tür, bölgede Petroselinum hortense üzerindeki Cavariella aegopodii'nin doğal düşmanı olarak tarihinde İçel - Karaduvar'da 2 adet bulunmuştur. ~: : Scymnus rubromaculatus (Goeze) Bu tür, 'da Adana - Camuşcu'da Solanum tuberosum üzerindeki M. euphorbiae'tıuı avcı böceği olarak 2 adet toplanmıştır. Özellikle bahar aylarında ve yaz başında bol ve yaygın olarak bulunan S. rubromaculatus'un bölgedeki diğer konukçuları A. craccivora, M. pe'rsicae ve R. maidis'tir. : Scymnus syriacus Marseul Bu tür 'de İçel - Merkez'de Cucurbita pepo üzerindeki A. gossypii' nin avcı böceği olarak toplanmıştır. Ayrıca çeşitli tarihlerde A. pisum, M. euphorbiae, R. maidis ile de beslendiği görülmüştür. : Scymnus subvillosus Goeze 'de İçel - merkez'de Cucurbita pepo üzerindeki A. gossypii ile beslenen bu tür, ayrıca bölgede A. craccivora, M. persicae ve bol miktarda R. maidis'in avcı böceği olarak toplanmıştır. Stethorus We'se Stethorus gilvifrons Mulsant Bu tür, bölgede tarihinde Misis'te Citrullus vulgaris üzerindeki A. gossypii'nin ve tarh'nde İçel - Merkez'de Soianum melongena üzerindeki M. pe'rsicae'nın doğal düşmanı olarak 6 ve 3 adet bulunmuştur. doğal : Stethorus punctillum Weise Bu tür tarihinde Solanum. melongena üzerindeki M. persicae'nin düşmanı olarak 2 adet toplanmıştır. 22. Familya : Syrphidae (Diptera) Bu familyanın larvaları entornofag olup, yaprak biti ve kabuklu bitlerlebeslenmektedirler. Bu çalışma sırasında Syrph.dae familyasına bağlı 8 cins. ve 13 tür tesbit edilmiş olup, bunlardan 3 tür kiye için yenidir. 201

7 : Episyrphus Matsumura - Adachi : Episyphus balteatus (De Geer) Çukurova bölgesi sebze bahçelerinde yaygın ve yüksek populasyon düzey.nde bulunan bu tür, 'da Brassica oleracea üzerindeki B. brassi: cm'nın avcı böceği olarak toplanmıştır. Ayrıca dğer konukçularım. persicae, Lipaphis erysimi, A. solanella, A. affinis, A. [abae, A. gossypii, U. cichorii, M. euphorbiae, A. craccioora, A. pisum ve C. aegopodii'dir.?,tt j : lschiodon Sack : lschiodon aegyptius Wiedemann kiye'de bulunduğu ilk kez bu çalışma ile ortaya konan ve ender rastlanan bu tür, 'de Adana - Akkapı'da Cucurbita pep.o üzer.ndeki A. craccivora'nın av cı böceği olarak 2 adet bulunmuştur. Bölgedeki diğer konukçuları A. gossypii ve M. persicae'dir. : lschiodon scutellaris (Fabr.cius) Bu tür, İskenderun - Sarıseki'de tarihinde Citrul!us vulgaris üzerindeki A. gossypii'n'n doğal düşmanı olarak 2 adet bulunmuştur. Melanostoma Schiner Melanosto,ma mellinum (L.) kiye'de bulunduğu ilk kez bu çalışma ile ortaya konan bu tür, Karataş - Mihmandar'da Medicago sativa üzerindeki A. pisum'un doğal düşmanı olarak tarihinde 2 adet bulunmuştur Meliscaeva Frey Mııliscaeva auricollis (Meigen) lo 'de Tarsus'ta Brassica caulo'rapa'daki B. brassicae'nın; de İçel - Kocahasan'da Lactuca sativa'daki U. cichorii'nin; 26.3.l981'de Karataş - Mihmandar'da Sonchus sp. üzerindeki M. persicae'nin avcı böceği olarak sırası ile 4,2 ve 1 adet bulunmuştur. Metasyrphus Matsumura Metasyrphus braueri Egger Brassica oleracea üzerindeki B. b'rassicae'nın doğal zararlısı olarak Adana - Köprüköy'de tarih'nde 1 adet bulunmuş ve kiye'de bulunduğu ilk kez bu çalışma ile ortaya konmuştur...

8 : Metasyrphus corollce (Fabricius) Bu tür, 1l.l2.1979'da İçel - Karaduvar'da Spinacia oleracea üzerindeki M. persicae'nın avcı böceği olarak 2 adet bulunmuştur. Bölgede çok yaygın ve yoğun olarak bulunan M. coroüae'txıı ayrıca B. brassicae, M. euphorbiae, A. craccivora, A. gossypii, A. [abae, C. aeçopodii, A. pisum, A. affinis, B. helichrysi ile beslend.ği görülmüştür. : Paraaus Latreille : Paragus aegyptius Macquart Bu tür, tarihinde Tarsus'ta Solanum melonçena üzerindeki ~. persieae'n'n avcı böceği olarak 3 adet bulunmuştur. Bölgedeki diğer konukçuları A. gossypii ( , 1 adet), M. euphorbiae ( , 5 adet), A. cracciuora ( , 5 adet), A. pisum ( , 4 adet) dur. : Paragus tibialis (Fallen) tarih'nde Silifke'de U. sonehi (Sonehus sp., 2 adet) ninavcı böceği olarak bulunmuştur. Diğer konukçuları M. euphorbiae ( , 2 adet), A. affinis ( ,6 adet) tir. : Scaeva Fabricius : Seaeva albomaculata (Macquart),,~tt n,t~'tü1:".''':.'jj'~'' {)'de İçel - Huzurkent'te M. euphorbiae (Lycopersicon esculemum, 2 adet), "de Adana - Balcalı'da B. brassicae (Raphanus sativus.. 1 adet)'nın avcı böceği olarak bulunmuştur. : Seaeva pyrastri (L.) tarihinde Tarsus'ta Brassica oleracea üzerinde bulunan B. bras: sicae'nın avcı böceği olarak 4 adet bulunmuştur. Diğer konukçuları M. euphorbiae ( , 1 adet), A. [abae ( , 5 adet), A. pisum ( " 5.adet)., A. lactucae ( , 8 adetr'dır. Sphaerophoria Lepeletier ~ Serville Sphaerophoria rueppellii (Wiedemann) 17.9.l980'de Tarsus - Yeşilkuyu'dan M. persicae (Solanum melotıqena, 3 adet) nin, 'de İskenderun - Sarıseki'den A. gossypii (Cucumis ınüaarıs, 4 adet)nin avcı böceği olarak elde edilmiştir.

9 : Sphaerophoria seriota (L.) -; _'- ~''''.f~?" -,- 1. Pek yaygın olmayan bu tür tarihinde İçel- Burhanlı'da Solanum me;ongena üzerindeki M. persicae'nin; Adana - Hadırlı'da Phaseotus vulgaris üzer.ndeki A. fabae'nin doğal düşmanı olarak sırası ile 3 ve 4 adet bulunmuştur..1'.ü 2.3. Familya: Cecidomyiidae (Diptera) Bu familya türlerinin larvası entomofag olup, yaprak bit], unlu bit, akar ve bazı d.pter larvalarında predatördürler. Bu çalışmada afid predatörü olarak 1 cins ve buna bağlı ı tür bulunmuştur. Aphidoletes Kieffer Aphido?etes aphidimyza (Rondani) Bölgede çok yaygın ve yüksek populasyon düzeyinde olan bu tür tarihinde Adana - Köprüköy'de Ptıaseolus vulgaris üzerindeki A. craccivora' nın avcı böceği olarak 14 adet bulunmuştur. Ayrıca B. brassicae, A. aiiinis, A. gossypii, M. pzrsicae, U. sonchi, R. maidis üzerinde de beslendiği saptanmıştır Familya : Chamaemyiidae (Diptera) Larvaları afid predatörü olup, çok az bir kısmı unlu bit ve 'kabuklu bitlerle beslenmektedirler. Bu familyadan ı cins veb.una bağlı 1 tür bulunmuştur. : Leucopis Meigen : Leucopis grisiola (Fallen) Bölgede yaygın ve bololan bu tür, tarihinde Brassica oleracea' daki B. brassicae'nın avcı böceği olarak 20 adet toplanmıştır. Bölgedeki diğer konukçuları A. gossypii, M. persicae, M. euphorbiae, A. craccivora ve R. maidis'dir Familya : Chrysopidae (Neuroptera) Larva ve erginleri predatör olan bu fam'lya türleri esas besinlerini yaprak bitlerinden sağladıkları gibi, ayrıca diğer küçük böcekler ve Lepidopter yumurtalarından da yararlanmaktadırlar. Bu çalışmada 1 cins ve buna bağlı 1 tür bulunmuştur..m

10 Anisochrysa Nakahara f~' t\it;i't!'~l!. ~~";~.: Anisochrysa carnea (Stephens) Bölgede son derece yaygın ve bolalan bu türün konukçuları; M. euphorbiae, M. persicae, U. soneni. A. gossypii, A. pisum, B. brassicae, A. [abae, U. cichorii ve A. craccivora'dır Famlya : Anthocoridae (Heteroptera) Bu familyadan 1 cins ve buna bağlı 4 tür saptanmıştır. Orius Wolff Orius horvathi Reut 'de M. euphorbiae (Tarsus - Dikil', Solanum tuberosum'da 1 adet)' nın ve A. craccivora (Karataş - Mihmandar, Medicago sativa'da 2 adetj 'nın doğal düşmanı olarak bulunmuştur. : Orius laeınçaius F'ieb 'de Tarsus - Küçükdik.li'de Solanum tuberosum M. euphorbiae'nın doğal düşmanı olarak 7 adet bulunmuştur. üzerindeki : Orius minutus L 'de Adana - Catalan ve Yarbası'nda Solanum melongena üzerindeki M. persicae'nın doğal düşmanı olarak birer adet toplanmıştır. : Orius niger Wolff 'de Tarsus'ta Solanum melongena üzerindeki M. persicae'nin avcı böceği olarak 1 adet toplanmıştır. Bölgedeki diğer konukçuları A. pisum ( , Vicia faba'dan, 4 adet), A. [abae ( , V. faba'dan, 2 adet), A. gossypii ( , Cucurbita p2po'dan, 1 adet), M. euphorbiae ( , Solanum tuberosum'dan, 19 adet), A, craccivora ( , Medicago sativa, 16 adet) 'dır Familya: Lygaeidae (Heteroptera) Geocoris Fallerı Geocoris meqacephiüus (R.) Bu tür, 'de Spinacui ol02racea'dan (M. persıcae, İçel- Karaduvar) 1 adet toplanmıştır. ç~,,-~~~.: 208

11 : Geocoris pallidipennis (C.) 'de Phaseolus vu,lgaris'den (M. pe"sicae, Adana - Hıdırlı) toplanmıştır Familya: M'ridae (Heteroptera) Campylom,ma Reut. Campylomma impicta Wgn, - Kara 1l 'de Lactuca sativa var. crispa'dan (A. craccioora, İçel duvar) 2 adet toplanmıştır. Çukurova bölgesi için yen'dir. Deraeocoris ikbm. Deraeocoris pallens Reut. 1 adet Bölgede çok yaygın ve yüksek populasyon düzeyinde bulunan bu türün konukçuları A. craccivora, A. [abae, A. gossypii, A. solanella, M. persicae, A. pisum, Bı. brassicae, C. aegopodii ve M. euphorbiae olarak saptanmıştır. rj Macrolophus Fieb, Macrol.ophus caliginosus Wgn tarihinde Solanum tube';'osum'dan (M. euphorbiae, Tarsus Küçükdikili) 2 adet toplanmıştır. "{; Orthotylus Fieb. Orihatylus flavosparsus Sb. ~f' 'de Solanum tuberosum'dan (M. euphorbiae, Tarsus - Küçükdi.. kii) 24 adet toplanmıştır. Psallus Fb.,,- Psallus ancorifer Fieb tarihinde M. persicae'nin, tarihinde A. affinls'in doğal düşmanı olarak 3 ve 4 adet bulunmuştur. Bölgede çok yaygın "'() : Plagiognathus Fieb, <~~ ler: Plagiognathus bipunciaius Rt., ve P. raphani Wgn, değildir. 'llt Her iki tür de 'de Tarsus'ta M. euphorbıae ile bulaşık Solanu,m tuberosum tarlasında bulunmuştur. Her ikisi de Çukurova bölgesi için yenidir.

12 Tytthus Tytthus parviceps Reut 'de içel - Karaduvar'da Lepidium sativum üzerindeki B. brcssicae"nın avcı böceği olarak 1 adet bulunmuştur. Çukurova bölgesi için yeni bir türdür Fam'Iya : Nabidae (Heteroptera) Nabis Latreille Nabis pseudoferus Rm. Bu tür, A. gossypii, A. craccivora, A. pisum'un avcı bbceği olarakbulunmuştur. Yaygın olmamakla birlkte populasyon düzeyi yüksektir Familya: Trombidiidae (Acarina) : Allothrombium Berlese : AlLothrombium fuliginosum (Herrnann) Bu tür, 'de Adana - Balcalı'da Petroselinum sativum üzerindeki C. aegopodii'nin predatörü olarak 5 adet, 'de Tarsus - Yeşilmahalle'de Solanum melonçena üzer.ndeki A. craccivora'nın predatörü olarak 10 adet bulunmuştur. Çalışmalar sırasında elde edilen 7 afid parazitinden Dıaeretieüa Tapae, Brevicoryne brassicae'nın hakim ve yaygın paraziti durumunda olup, bu yaprak bitini doğa koşullarında önemli derecede etkilediği saptanmıştır. Yaprak biti populasyonunun en yoğun olduğu bahar aylarında avcı böcek populasyonunun da arttığı gözlenmiştir. Cocc.nellidae farnilyası türleri en yüksek populasyon düzeyine yaz aylarında ulaşmakta, o aylarda afid populasyonunda azalma olması nedeniyle yaprak bitleri üzerinde fazla etkili olarnamaktadırlar. Syrphidae familyası türleri ise bahar aylarında bololarak bulunmakta, yaz aylarında ise populasyonları düşmektedir. Aphidoletes aphidimyza'da da aynı durum görülmektedir. Anisochrysa carnea ve predatör heteropterler bahar aylarında yüksek populasyon göstermelerine rağmen polifag olmalarından dolayı afidler üzerinde fazla etkili görülemernişlerdir. Bölgede sebzelerde yaprak bitlerinin bol miktarda doğal düşmana sahip olmalarına karşılık, yoğun ilaç kullanımı nedeniyle, bu avcı böcekler fazla etkili olarnamaktadır. ilaçlamanındaha az yapıldığı serierde ise bu avcı böceklerden özellikle syrphid türleri ve Aphidoıetes aphidimyza'mn başarı ile kullanılabileceği kanısına varılmıştır.,-'-':",,_'-''-' Le., " 210

13 Öze t -... ~ _'!Ol,.""""",,<~ ~k"'~."."" Bu çalışmada af'id predatörlerl arasında CoecinelIidae familyasından 16 tür, Syrphidae'den 13 tür bulunmuştur. Ischiodon aegyptius W., Melanostoma mellinum L. ve Metasyrphus braueri Eg, nin kiye'de mevcut olduğu ilk kez bu çalışma ile ortaya konmuştur. Cecidomyiidae, Chamaemyiidae, Chrysopidae familyalarından birer tür; Anthocorid.ae, Lygaeidae, Miridae, Nabidae familyaları olmak üzere Heteroptera takımına bağlı toplam 15 tür saptanmıştır. Ayrıca, Aphidiidae f'amilyasırıa bağlı 7 afid paraziti saptanmıştır. Teşekkür Yaprak hitlerinin teşhislerinde yardımcı olan Sayın Doç. Dr. Seval Toros'a, parazitlerin teşhislerini yapan Sayın Doç. Dr. Neşet Kılınçer'e; predatör böceklerin, akarların ve hastalığın teşhislerinde yardımlarım esirgemeyen Sayın Prof. Dr. Hasan G'ray'a, Sayın Prof. Dr. Feyzi Öndere, Sayın Prof. Dr. Nedim Uygurı'a, Sayın Prof. Dr. Haluk Soran'a, Sayın Prof. Dr. Çetin Şengonca'ya. Sayın Yard. Doç. Dr. Erdal Şekeroğlu'na, Sayın Yard. Doç. Dr. Faruk Özgür/e ve Dr. Sultan (Çobanoğlu) Kılıç'a en içten teşekkürlerimizibildirmeyi bir borç biliriz. 'ei"" Llteratü j Düzgüneş. Z., S. Toros, N. Kılınçer ve B. Kovancı, Ankara İlinde bulunan Aphidoidea türlerinin parazıt ve predatörleri. Doğa Bilim Dergisi, Vet. Hay./Tar. Orm., 5 : , L' 211