Gürültü Yönetimi ve Eylem Planlama Uzmanı Mehmet ÇALIŞKAN, Anahtar Uzman 3

Transkript

1 TR2009/ /001 Technical Assistance for Implementation Capacity for the () Çevresel Gürültü Direktinin Uygulama Kapasitesi için Teknik Yardım Projesi Bu Proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından finanse edilmektedir Gürültü Yönetimi ve Eylem Planlama Uzmanı Mehmet ÇALIŞKAN, Anahtar Uzman 3

2 Kişisel Bilgiler Lisans (1973), Y.Lisans (1975) Makina Mühendisliği, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Doktora (1983) Makina Mühendisliği, North Carolina State University, Akustik, gürültü denetimi, mimari akustik ve mekanik titreşimler alanlarında 35 yılı aşkın profesyonel deneyim, Halen ODTÜ Makina Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi.

3 Kişisel Bilgiler Çevresel Gürültü konusunda örnek çalışmaları: o o o o o o o MARMARAY gürültü perdesi ve istasyon akustik tasarımı ile titreşim analizi, Üsküdar-Ümraniye-Çekmeköy metro hattı istasyon akustik tasarımı ve titreşim analizi, Şişhane-Yenikapı hattı istasyon akustik tasarımı ve titreşim analizi Kadıköy-Kartal metro hattı istasyon akustik tasarımı ve titreşim analizi, Varşova metrosu Faz 2 için titreşim analizi ve yapıların risk değerlendirmesi, JSF (Joint Strike Fighter- F35) projesi için gürültü etki değerlendirmesi, Levent-Ayazağa metro hattı için istasyon akustik tasarımı ve titreşim analizi.

4 Özet Giriş Gürültü Eylem Planlaması Gürültü Azaltım Önlemleri Eğitim Programları Son Söz

5 Giriş AKUSTİK: Elastik ortamlarda dalga hareketleri ile ilgilenen disiplinlerarası bilim dalı. Ses yayınımı (sesin oluşması) Kaynak Sesin Ortamda Yayılması Yayılma Patikası Sesin Algılanması Alıcı GÜRÜLTÜ KONTROLU: Kişileri gürültünün olumsuz etkilerinden korumayı amaçlayan her türlü önlemler ve eylemler paketi Ölçüm Mevzuat Kriter Kestirim, Planlama and Uygulama

6 Giriş: Akustik Dünyası

7 Gürültü Riski İşyeri Gürültüsü: Yüksek etkilenim düzeyleri ve gürültü dozu, İşitme duyusuna fiziksel hasar verme, Etkilenen nüfus çalışan kişilerle sınırlı. Çevresel Gürültü: Nispeten daha düşük etkilenim düzeyleri, Olumsuz etkiler baskın olarak gürültü rahatsızlığı, uyku bölünmesi vb psikolojik ve fizyolojik içeriklidir Toplumun tüm bireyleri etkilenmektedir.

8 Gürültü Yönetimi Gürültü Azaltma Kurgusu: Gürültü ölçümü, kestirimi(tahmini) ve etkilenim değerlendirmeleri, Gürültüye neden olan kaynakların tanılanması, Planlama and uygun gürültü azaltma yöntemleri konusunda karar verme(kaynak-yayılma patikası-etkilenen alıcılar). Eylem Planlaması Gürültü ile Mücadelenin Ayrılmaz Parçasıdır.

9 Gürültü Azaltma Önlemleri Kaynağa Yönelik Önlemler, Gürültüye neden olan trafiğin yönetimi, Gürültünün yayılma patikaları üzerinde alınabilecek önlemler, İşletim(operasyon) süreçleri ile ilgili önlemler, Sosyo-ekonomik içerikli önlemler.

10 Directive 2002/49/EC 1. To monitor environmental noise problems To inform and consult the public about noise exposure, its effects, and the measures to be considered to address noise problems. 3. To address local noise issues by requiring competent authorities to draw up action plans to reduce noise where necessary and maintain the environmental acoustic quality where it is good. The directive does not set any limit value, nor does it prescribe the measures to used in the action plans, which remain at the discretion of the competent authorities. 4. To develop a long-term EU strategy,...

11 Gürültü Eylem Planlaması Gürültü Eylem Planlamasının amacı: Hükümetlerin sürdürülebilir gelişme politikaları çerçevesinde çevresel gürültünün ve bu gürültüden etkilenimin, gerektiği hallerde gürültü azaltma da dahil olmak üzere, yönetiminde yardımcı olmaktır. Gürültü eylem planları stratejik gürültü haritalarının değerlendirilmesinin sonuçlarına dayandırılır. Proje, seçilen herbiri 5 km2 büyüklüğünde 10 pilot alan için eylem planlarının hazırlanması etkinliğini de kapsamaktadır. Bu etkinlikle ilgili olarak hazırlanan eğitim faaliyetleri: o Pilot alanların belirlenmesi/tespiti (Task 7. Etkinlik 2) o Gürültü azaltma yöntemlerinin seçimi (Task 8. Etkinlik 2) o Eylem planlarının geliştirilmesi (Task 9. Etkinlik 2)

12 Gürültü Eylem Planları Çevresel gürültünün yönetimi için stratejik yaklaşım, Başlangıçta gürültü azaltma önlemlerine değinmeksizin çevresel gürültünün yönetimi için yön belirleme, Yeğlenen(ideal) süreç bu tür önlemlerin toplumla paylaşarak yerel düzeyde tanımlanması ve kabul edilmesi, Planların uygulanmasında sorumluluk, gürültü oluşumundan sorumlu yetkililerdedir (karayolu, demiryolu, hava alanı, liman, endüstri, eğlence yerleri), Eylem planlarının uygulamaları stratejik gürültü haritalarından çıkarılan öncelikli/önemli bölgelere yöneliktir, Yerleşim birimlerinde bulunan sessiz alan ları gürültüden korumayı amaçlayan süreç(ler)i tanımlar.

13 Gürültü Eylem Planlaması Eylem planları stratejik gürültü haritalarından belirlenen önemli/öncelikli alanlarda uygulanmak üzere geliştirilir : o o Önemli alanlar İlk öncelikli konumlar Her bir gürültü eylem planı için dikkate alınmak durumundadır : o o o o Yerleşim birimleri dışındaki ana karayolları gürültü eylem planları, Yerleşim birimleri dışındaki ana demiryolları gürültü eylem planı Ana hava alanları gürültü eylem planı Yerleşim birimleri gürültü eylem planları Eylem planı etkilenen nüfus(rahatsızlık duyan, uyku bozukluğuna uğrayan vb) sayısındaki azalma tahminlerini de içermelidir.

14 Gürültü Eylem Planları Eylem Planları aşağıdaki konularda bilgi taşımalıdır: Saha tanımları (Yerleşim birimleri, ana yollar, ana demiryolları, ana hava alanları ve endüstri tesisleri çevresindeki alanlar, eğlence ve rekreasyon yerleri çevresi, küçük endüstri tesisleri çevreleri) Planlama ölçütleri(kriterleri), Stratejik gürültü haritalarının özet sonuçları, Önemli ve öncelikli alanların tariflenmesi, Etkilenen nüfus tahminleri,gürültü kaynakları konusundaki değerlendirmeler ve gürültü azaltma yöntemleri,

15 Gürültü Eylem Planları Eylem Planları aşağıdaki konularda bilgi taşımalıdır: Toplumun bilgilendirilmesi ve bilgi paylaşımı için yapılan etkinliklerle ilgili bilgiler, Sürdürlmekte olan gürültü denetim önlemleri ve/veya hazırlık çalışmaları, Sessiz alanların geleceğe yönelik olarak korunmasına yönelik planlama ve projeksiyonlar(örneğin, 5 sene için), Mali konular( bütçe,maliyet- etki değerlendirmeleri), Eylem planları uygulandıktan sonra uygulamalarının değerlendirilme araç ve yöntemleri.

16 Örnek Gürültü Azaltma Yöntemleri-Karayolu Kaynaklı Gürültü Araç bakımlarının düzenli yapılmasının denetlenmesi, Sürücülerin eğitimi ve gürültü yönünden bilinçlendirilmesi, Yol yapım ve bakım çalışmalarının gürültü ve titreşim yönünden etkilerini azaltmak üzere çözümler geliştirilmesi, Trafik yoğunluğunun azaltılması, ( %50 azalma 3 dba düşme) Trafik akış hızlarının düşürülmesi, (%10 ağır vasıta içeren trafik için 50 km/h 70 km/h, +2 dba artış)

17 Örnek Gürültü Azaltma Yöntemleri-Karayolu Kaynaklı Gürültü Kamyon trafiğinin yerleşim birimlerinin dışına yönlendirilmesi, Karayolunda gürültü perdesi uygulaması( Rw>25) (5 db-10db) azalma, yakındaki yüksek yapılarda etkisiz. Karayolu asfalt kaplamalarının geliştirilmesi, (normal asfalt beton asfalta göre 5 dba daha gürültülü) Elektrikli araçların özendirilmesi,

18 Örnek Gürültü Azaltma Yöntemleri-Karayolu Kaynaklı Gürültü Bina cephelerinin yalıtım özelliklerinin geliştirilmesi, (Kapı ve pencere doğramalarının kritik davranışı) Araç erişiminin sınırlandırılması, Toplu taşımanın özendirilmesi,

19 Örnek Gürültü Azaltma Yöntemleri- Demiryolu Kaynaklı Gürültü Araçların düzenli bakımı, Araçların yenilenmesi, Hız sınırlamaları, Tren tarifelerinin düzenlenmesi, Hatların elektrifikasyonu, Dizel Lokomotif Elektrikli tren

20 Sample Noise Mitigation Measures- Railway Noise Ray ve tren tekerleklerinin düzenli bakımının yapılması(düzenli taşlama programı), Gürültü perdelerinin(bariyelerinin) inşa edilmesi Yapı cephelerinin ses yalıtım özelliklerinin geliştirilmesi, Kapıpencere doğramalarına özen gösterilmesi Demiryolu hat altyapısında kompozit malzeme kullanımı,

21 Örnek: Marmaray Gürültü Haritası, Gürültü Perdesiz, Lgece

22 Örnek: Marmaray Gürültü Haritası, Gürültü Perdeli, Lgece

23 Örnek:Yayılma Patikasında Gürültünün Azaltılması YERALTI METRO SİSTEMLERİNİN HAVALANDIRMA BACALARI

24 Sample Noise Mitigation Measures-Airport Noise Gürültü emisyonu yüksek uçaklara kullanım izni verilmemesi, İşletim kısıtlamaları ve sınırlamaları, Kural dışı davranan uçaklara ceza uygulaması, Yapıların cephe ve çatı ses yalıtım özelliklerinin geliştirilmesi.

25 Örnek Gürültü Azaltma Yöntemleri- Endüstri Tesislerinden Yayılan Gürültü Düşük gürültü düzeylerinin kriter olarak uygulanması, Çalışma saatlerinin kısıtlanması ve sınırlamalar, Gürültü perdelerinin uygulanması, Yapıların cephe ve çatı ses yalıtım özelliklerinin geliştirilmesi, İşyerinde tonal gürültü/darbe gürültüsü üreten donanımın gürültü denetiminin yaptırılması ve izlenmesi, İşyeri gürültüsünü denetleyen kuruluşlar ile iletişim ve eşgüdüm sağlanması.

26 Örnek Gürültü Azaltma Yöntemleri- Eğlence Yerlerinden Yayılan Gürültü Düşük gürültü düzeylerinin kriter olarak uygulanması, Tesis yapısının ses yalıtımı özelliklerinin güçlendirilmesi, Çalışma saatlerinin kısıtlanması ve sınırlanması, Gürültü perdelerinin uygulanması, Yapıların cephe ve çatı ses yalıtım özelliklerinin geliştirilmesi,

27 Örnek: Çatı Üstü Klima Cihazlarının Gürültüsünün Denetlenmesi- Tepe Prime

28 Örnek: Çatı Üstü Klima Cihazları, Tepe Prime, Ankara- Gürültü Perdesi and Kompresör Ceketi

29 Eğitim Programları Projenin amacı: Türkiye Cumhuriyetinde ana gürültü kaynakları için gürültü haritaları ve eylem planları hazırlamakla sorumlu belirli Belediyeler ve kurumların kurumsal kapasitelerini geliştirmek ve güçlendirmektir Gürültü eylem planlaması konusunda eğitim programları, belediyelerden ve ilgili kurumlardan ilgili kişilere gürültü eylem planlaması üzerine gerekli tüm eğitimi vermek üzere tasarlanmıştır.

30 Eğitim Programları Çalıştaylar: Hedef grupların çevresel gürültü yönetimi konusunda Avrupa Birliği isterleri, Türkiyede mevcut uygulamalar ve stratejik kalkınma ile çevresel gürültü yönetimi konularında bilgilendirilmesi tasarlanmıştır. Eğitim Modülleri: Gürültü yönetimi ve eylem planlaması ile ilgili 4 eğitim modülü hazırlanmıştır. Bu modüller, o o o o Gürültü Yönetimine Giriş Çalıştayı(TRM-1), Sorunlu bölgelerin Tanılanması/Tespiti(TRM-5) Gürültü Azaltma Önlemleri(TRM-6) Eylem Planlaması(TRM-7)

31 TRM-1 Gürültü Yönetimine Giriş Çalıştayı (TRM-1) Ankara da 40 katılımcı ile 1 günlük çalıştayda, Paydaşlardan karar vermede yetkili yüksek düzeydeki kişilerin oluşturduğu gruba, Projenin başlangıç evresinde işbirliği ve eşgüdüm bilincinin önemini aşılamak ana amaç olacaktır.

32 TRM-5 Sorunlu bölgelerin Tanılanması/Tespiti 5 kez tekrarlanacak çalıştayda toplam 150 kişiye 1,5 günde, Stratejik gürültü haritalaması, şehir-bölge planlaması ve geliştirmesi ile sorumlu kişilere, Sorunlu bölgelerin stratejik gürültü haritalarından tespitine yönelik yöntemler üzerinde bilgi verilecektir.

33 TRM-6 Uygun Gürültü Denetim(Azaltma) Önlemlerinin Belirlenmesi 5 kez tekrarlanacak çalıştayda toplam 150 kişiye 1,5 günde, Stratejik gürültü haritalama, şehir-bölge planlama ve geliştirme ile ulaştırmadan sorumlu kişilere, Her bir çevresel gürültü kaynağı için uygun olası gürültü denetim(azaltma) önlemleri ile bilgiler verilecektir. Eğitim kuramsal bilgilerin verilmesinden sonra saha çalışmaları ile desteklenecektir.

34 TRM-7 Gürültü Eylem Planlaması ve Rapor Hazırlanması 5 kez tekrarlanacak toplam 110 kişiye 2 günde, Stratejik gürültü haritalama, şehir-bölge planlama ve geliştirme ile ulaştırmadan sorumlu kişilere, Gürültü modelleme yazılımları kullanarak katılımcılara eylem planlaması konusunda pratik bilgiler verilecektir. Ekonomik boyut maliyet-etki değerlendirmeleri yoluyla gözönüne alınacaktır.

35 Son Sözler Eylem planlarının ve uygulanmalarının değerlendirilmesinin getireceği deneyimler ve geri beslemeler ile Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğinin uygulanmasının geliştirileceği umulmaktadır. Proje çerçevesinde karşılıklı işbirliği içinde yürütülecek müşterek çalışmalarla projede amaçlanan belediye ve ilgili kurumlarda çevresel gürültü konusunda kurumsal kapasitenin geliştirileceği ve güçlendirileceği bir altyapının kazanılacağına inanılmaktadır.

36 İlginiz ve sabrınız için teşekkür ederim...