Prof.Dr.Sezai ġahmay. İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kadın hastalıkları ve Doğum ABD Üreme endokrinolojisi ve infertilite Bilim Dalı Başkanı Sġ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Prof.Dr.Sezai ġahmay. İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kadın hastalıkları ve Doğum ABD Üreme endokrinolojisi ve infertilite Bilim Dalı Başkanı Sġ"

Nilüfer Özhan
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Prof.Dr.Sezai ġahmay İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kadın hastalıkları ve Doğum ABD Üreme endokrinolojisi ve infertilite Bilim Dalı Başkanı

2 Yüksek FSH/LH POY 40 yaģından önce Amenore Hipoöstrojenism Kalu E, Panay N.:Gynecological Endocrinology, 24: 273, 2008

prematüre menopoz ve prematüre over yetmezliği aynı anlamda kullanılması; 1.

3 Terminoloji - Ġnsidens Prematüre over yetmezliği,erken Menopoz değildir Over yetmezliği tüm hastalarda kalıcı değildir. prematüre menopoz ve prematüre over yetmezliği aynı anlamda kullanılması; 1.Medikal olarak hatadır, 2.Hastayı yanıltıcıdır, 3.Hastaların çoğuna psikolojik zarar verir. Nelson LM et al.:fertil Steril, 83:1327, 2005

4 Prematüre over yetmezliği, Erken Menopoz değildir Folikül tükenmesi anlamını taşımaz; -Kesin tesbiti mümkün değildir. -Over biyopsisinde folikül olmayan olgularda gebelik görülmüştür. Gerçekte; -Düzensiz ve aralıklı olarak -Tanıdan yıllar sonra dahi Yaklaşık %50 olguda foliküler fonksiyon görülür. Welt CK.:Clinical endocrinology, 68:499, 2008

5 DoğuĢtan germ hücrelerinin azlığı POY nedeni Atrezinin hızlı olması Postnatal germ hücre tahribi de Moraes R, Jones GS:Fertil Steril 18:440, 1967

6 POY Etyoloji ve sıklık Etken % İdyopatik Genetik İmmünolojik Kemoterapi,radyasyon,infeksiyon Rebar RW et al. Fertil Steril 53:804, 1990

7 Hodgkin hastalığında tedavi sonrası menses (%) Tedavi Ģekli regüler menses irregüler menses amenore Total lenf irradiasyonu Kemoterapi Total lenf irr. + Kemoterapi Verp MS:Seminars in Rep. Endoc. 1:101, 1983

8 Overlere radyasyon etkisi >800 rad 0 40 yaģ öncesi? % 60 (15-40 yaģ) % (15-40 yaģ) % 100

9 FMR1 Frajil X sendromu Gen lokasyonu-xq27.3 Frajil X Mental Retardasyon protein Tek gen multipl klinik spektrum Yüksek basal FSH regüler menses POY Klinik olarak genetik test mümkündür FMR1 saptanan kadınlarda Mental gerilikli çocuk sahibi olma riski söz konusudur. FMR1 saptananlarda POY riski %20 (%3-28) Nelson LM et al.:fertil Steril, 83:1327, 2005 Nippita TA, Baber RJ.:CLIMACTERIC, 10:11, 2007 Welt CK.:Clinical endocrinology, 68:499, 2008

11 POY Temel sorunlar Emosyonel yapı Östrojen eksikliği Hipotiroidism %20 Adrenal yetmezlik %4 Androjen yetmezliği Dry eye sendromu %20 SLE, Myastenia gravis Fertilite %5-10 Nelson LM et al.:fertil Steril, 83:1327, 2005

artıģı AFOLİKÜLER otoimmun FOLİKÜLER enzim defekti germ hücrelerinin

12 PREMATÜRE OVER YETMEZLĠĞĠ Folikül var mıdır? dıģ faktörler gonadotropin reseptör defekti (Savage sendromu) atrezi artıģı AFOLİKÜLER otoimmun FOLİKÜLER enzim defekti germ hücrelerinin azalması gonadotropin defekti Sinha P,Kuruba N.:Journal of Obstetrics and Gynaecology, January 27: 16, 2007 SŞ

13 bio-inaktif gonadotropin varlığı anti-fsh anti-lh antikorları FSH/LH reseptör antikorları Post-reseptör defekt

14 Prematüre over yetmezliği ile birlikte görülebilen diğer otoimmün hastalıklar Hashimato Graves Addison Hipoparatirodism Jüvenil diyabet Pernisiyöz anemi Alopesi Vitiligo Otoimmün hemolitik anemi İTT Myastenia gravis Mucocutaneus candidiasis SŞ

15 Semptom ve Bulgular Amenore + Yüksek FSH + Düşük E 2 Primer/Sekonder Amenore (%10-15 Pr. A) Primer amenore + Geç püberte = %40 kromozom anom. Aile amamnezi = %4 Hipoöstrojenik bulgular (Vazomotor semp) Genelde fizik muayene normaldir.

16 POY - Tanı - Serum FSH, LH, E 2 (3 farklı zamanda) - Karyotip - Otoimmün değerlendirme Tiroid (T4, TSH, Antitiroglobulin ant, antimikrosomal ant.) Paratiroid (Ca, P) Anemi (Hemogram) Adrenal (Sabah kortisol, ACTH stim test) Diabet (AKŞ) Genel (ANA, RF, Sedimantasyon) AOA - Over biyopsisi? SŞ

17 Anti Müllerien Hormon (AMH) Overin foliküler yapısının tek markörüdür. Granülosa hücreleri salgılar. Primer ve küçük antral foliküllerden salgılanır. FSH ile etkileşimi yok veya çok azdır. Fanchin R.:MSRM, 2007

18 Primer Over Yetmezliği Klinik Durum Menses FSH Gebelik Normal Normal Normal Normal Okült Normal Normal Azalmış Biyokimyasal Normal Yüksek Azalmış Belirgin İrregüler Yüksek Azalmış POF Yok Yüksek Yok Welt CK.:Clinical endocrinology, 68:499, 2008

19 POY erken ölüme neden olur mu? HRT aalmayan POY lu kadınlarda mortalite oranı artar.

20 Hangi nedenle? Nedenlerin başında KVS hastalıkları gelmektedir. Aterosklerozun hızlanması baş etkendir. Menopoz yaşının 44 yaş olması halinde, 52 yaşa kıyaslandığında KVS mortalite oranı %18 daha yüksektir.

21 POY ve bazı sendromlar BPES (Blepharophimosis, ptosis, epicanthus inversus syndrome) Otosomal dominant, küçük palpebral fissürler, ptosis, epikantus inversus ve POY. BLM (Bloom syndrome) -Büyüme yavaşlığı, malinitiye eğilim, kromozom defekti ve POY. Welt CK.:Clinical endocrinology, 68:499, 2008

22 Östrojenler GnRHa POY Tedavi HMG HCG Ġmmünosüpresyon

23 POY - Fertilite için tedavi Klomifen sitrat HMG E2 + HMG GnRHa GnRHa + E2 GnRHa + HMG OOSİT DONATİON SŞ

24 Eksojen ÖSTROJEN Kullanımı FSH reseptör oluģumu FSH azaldığından gonadotropinlere sensitivite geri döner rebound etki

25 POY olgularında Gonadotropin tedavisi öncesinde östrojen kullanımı sonucu etkiler mi? Randomize kontrollu bir çalıģmada 2 hafta süreyle EE ile tedavi sonrasında gonadotropin uyarısı yapılmıģtır. %32 ovülasyon ve %16 gebelik oluģmuģtur. Tartagni et al.:fertil Steril 87:858, 2007

26 POY tedavisinde bilinmeyenler POY li kadınlar eksojen E/P ile tedavi edilmeli mi? En uygun doz ve yöntem hangisidir? E ve P ne süreyle uygulanmalıdır? POY de E ve P kullanımı emniyetli midir? POY de eksojen androjen kullanılmalı mıdır? Rutin olarak hangi genetik testler uygulanmalıdır? Birlikte olabilecek immun hastalıklar hangi sıklıkla taranmalıdır? Rebar RW: World Menopause, 2008

27 POY - Fertilite tedavisi özet Primer amenorelerde ilk tedavi -oosit donation 40 yaş üzerinde ilk tedavi -oosit donation İatrojenik POY de ovaryal fonksiyon dönebilir % 1-5 spontan fertilite olabilir Ovülasyon indüksiyonu?

28 POF - Fertilite n.70 ( ) Menstruel irregularite FSH:69,5 (12-180) Tanı öncesinde 11 primer infertilite (%15) ort yas=25,4 21 gebelik var (%30) ort yas=31,8 Tanı sonrasında 2 gebelik (%6) FSH= 109 ve 68 tanı-gebelik=1 yıl Sahmay S ve ark.:figo

POY - özet 40 yaş öncesinde hipergonadotropism+hipoöstrojenism POY menopoz değildir Spontan gebelik şansı %1-5 kadardır AOA (-) olması otoimmüniteyi

29 POY - özet 40 yaş öncesinde hipergonadotropism+hipoöstrojenism POY menopoz değildir Spontan gebelik şansı %1-5 kadardır AOA (-) olması otoimmüniteyi ekarte etmez Over biyopsisi gereksizdir HRT uygulanmalıdır Otoimmun endokrinopati açısından izlenmelidir Fertilite açısından en iyi seçenek oosit donation SŞ

Benzer belgeler

PREMATÜR OVARYEN YETMEZLİK (POY) [(Premature ovarian failure/insufficiency POF/I)]

PREMATÜR OVARYEN YETMEZLİK (POY) [(Premature ovarian failure/insufficiency POF/I)] DR.ALTAY GEZER İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ CERRAHPAŞA TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI ve DOĞUM ANABİLİM DALI Ovaryum Fizyolojisi