Çeviri: Feride Kurtulmuş

Transkript

1

2 RON FRY DERS NASIL ÇALIŞILIR? TĐMAŞ YAYINLARI/ 575 ÇALIŞMA TEKNĐKLERĐ DĐZĐSĐ / 9 Eserin Türkçe'ye çeviri hakkı Career Press ile yapılan anlaşma uyarınca Timaş Yayınları'na aittir. Đzinsiz yayınlanamaz. Kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir. TĐMAŞ BASIM TĐCARET VE SANAYĐ ANONĐM ŞĐRKETĐ DERS NASIL ÇALIŞILIR? adlı bu kitap, Osman Okçu'nun yayın yönetmenliğinde ve Ali Çankırılı'nın editörlüğünde Tim Tanıtım tarafından yayıma hazırlandı. Çeviri, Feride Kurtulmuş Redakte, Pınar Savgı Kapak tasarımı, Kenan Özcan Baskı ve cilt takibi, Ekrem Çalış iç baskı, Melisa Ofset Kapak baskı, Seçil Ofset Cilt işleri, Melisa Ofset 1. baskı Mart 2000 Uluslararası Seri Numarası (ISBN): irtibat için: Ankara Cad. No: 50 Eminönü / Đstanbul Yazışma Đçin: P. K. 50 Sirkeci / istanbul Tel: (0 212) Faks: (0 212) Đnternet: timas@timas.com.tr Çeviri: Feride Kurtulmuş RON FRY DERS NASIL ÇALIŞILIR? TĐMAŞ YAYINLARI/istanbul 2000 Keyif Alarak Çalışın Kendinizle Savaşarak Değil.. Ron Fry'ın "Çalışma Teknikleri" serisi, dört yıl içinde adet basılarak günümüzün en fazla beğeni kazanan ve satış rekorları kıran eserleri olmuştur. Söz konusu kitaplar bütün dünya dillerine çevirilmiş; devlet okullarında, özel okullarda, kolejlerde, meslek ve fen liselerinde öğretmenler tarafından tavsiye edilmekte, öğrenciler ve veliler tarafından beğeni ile okunmaktadır. Ron Fry, "Çalışma Teknikleriyle ilgili olarak yüzlerce radyo ve televizyon programına katılmış, gazete ve dergilere makaleler yazmış, hep şu çağrıda bulunmuştur: "Keyif alarak çalışın; kendinizle savaşarak değil." Öyle insanlar vardır ki; yetenekleri olmadığından veya yeterli motivasyona sahip olmadıklarından değil, kafalarını tıka basa bilgi ve baskı ile doldurduklarından başarısız olmuşlardır. Ron Fry Đçindekiler Giriş Bu Kitabı Nasıl Kullanmalısınız? Bölüm Nasıl Doğru Başlayacaksınız? Bölüm Çalışmalarınızı Nasıl Organize Edeceksiniz? Bölüm Nasıl Okumalı ve Hafızada Tutmalı? Bölüm Zamanınızı Nasıl Organize Etmelisiniz? Bölüm Derste Nasıl Başarılı Olunur? Bölüm Kütüphaneden Nasıl Faydalanacaksınız? Bölüm Bilgisayarınızı Nasıl Kullanacaksınız? Bölüm Güzel Yazılar Yazmak Đçin Ne Yapılmalıdır?

3 9. Bölüm Sınavlara Çalışmanın Yolları Sonsöz Giriş Bu Kitabı Nasıl Kullanmalısınız! Nasıl çalışmak gerektiğini bilmek, öğrenmeyi öğrenmektir. Bence bu; bir insanın kendi kendine verebileceği en güzel hediyedir. Açıkça ifade etmek gerekirse tüm bu faaliyetler -çalışmak, öğrenmek, not almak, yazı yazmak vb.- sizin zamanınızı epey alır. Đster inanın ister inanmayın ama neden nasıl çalışmayı öğrenmeniz gerektiğinin şart olduğu konusunda oldukça mühim sebepler sıralayabiliriz. Đsterseniz neden çalışma becerileri geliştirmeniz gerektiğini açıklamadan önce "çalışma becerileri" derken neyi kastettiğimizi iyice anlatalım. Böylece hepimiz aynı noktadan başlamış oluruz. Evet, Ders Nasıl Çalışmalı? Derste not almanın püf noktalarını, kütüphane veya Internet'te online ders kitaplarını okurken testlere nasıl hazırlanmanız gerektiğini, çalışma programınızı nasıl oluşturacağınızı öncelikle iyi bilmeniz gerekiyor. Nereden başlamalı? "Bilgiyi hiçbir zaman tekeliniz altına alamayacağınız için onu her an kaybedecekmiş kaygısı ile öğrenmelisiniz.". Confucıous Çalışma becerileri edinmek, arkadaşlarınız ile yarış pistinde müsabakaya girmeye benzer. Kazananın kim olduğunu bulmadan önce bitiş çizgisinin neresi olduğunu belirlemeniz gerekir. Bir başka deyişle bu becerileri kullanmak için ne kadar kabiliyetiniz olduğunu belirlemelisiniz. Hangi konuda iyi, hangi konuda zayıfsınız? Sadece başlangıç çizgisini bilmek, yarışa başlamak için yeterli değildir. Özellikle de bu çizgi, her biriniz için farklı yerlerde belirlenmiş ise! Birinci bölümde çalışma becerilerini ve bunları nasıl uygulayabileceğinizi açıkça ele aldım. Kendi başlangıç çizginizi kendiniz belirlemeniz gerektiğine de değindim. Đkinci bölümde ise nerede, nasıl ve ne zaman çalışmanız gerektiği, sizin için en mükemmel olan çalışma ortamını nasıl oluşturacağınız, detaylı olarak açıklanmıştır. Bunun neden bu kadar önemli olduğunu soruyorsanız söyleyelim; diyelim ki bir yandan zıplayan bir topu duvara atıp tutuyorsunuz, bir yandan da roman okumaya çalışıyorsunuz. Aradan üç saat geçmiş olduğu halde hâlâ üçüncü sayfayı okuyor olmanız normal değil mi? Oysa yaz tatili ile ilgili bir yazı okuyor olsaydınız okuduğunuzu daha iyi anlayabilirdiniz. Okuma becerisi, kitap okudukça gelişir. Tabii en önemlisi, gürültülü olmayan bir ortam olmasıdır. Bu Kitabı Nasıl Kullanmalısınız! Size çalışma alışkanlığı kazandırmak için sihirli bir iksir içirecek değiliz! Eğer matematik ve fen derslerinde çok parlak bir öğrenci değilseniz; "Ders Nasıl Çalışılır?" sizi Nobel ödüllü bir fizikçiye dönüştürecek değildir. Her konuda mükemmel olmanız mümkün değil ki! Ancak unutmayın herkes bir konuda mükemmeldir. Öyleyse sevdiğiniz ve sevmediğiniz konulan belirleme şansınız var. Bununla birlikte bir konuda mükemmel ya da berbat olma gibi seçenekleriniz de var. Đkinci bölümde, soyut fakat çalışma hayatınızda gerekli olan unsurlar ele alınıyor. Bunlar evdeki çalışma ortamınız, yaklaşımınız ve motivasyonunuz gibi. Eğer kendinizi çalışmaya adamış ve belirli hedefleri elde etmek için motive olmuş iseniz, çalışma alışkanlıklannızı etkileyen her türlü faktör daha önem kazanacaktır. Unutmayın çalışma ahlakına inanmak, başarının anahtarlarından birisidir. Son olarak, çalışma prosesi içerisinde yer alan genellemeler -örneğin okumayı öğrenmek, akıl hocaları edinmek, mükemmelci olmak ve esnek olmak gibi konulardoğru başlangıcı yapmanızı sağlayacaktır. Okuma ve kavrama Üçüncü bölümde her türlü çalışma süresi içerisinde geliştirilmesi gereken beceriler size sunulmaktadır. Not almayı ne kadar iyi öğrenirseniz, kütüphanenizi ne kadar iyi tanırsanız sınavlara da ne kadar canı gönülden

4 çalışırsanız çalışın eğer az okuyorsanız (veya yeteri kadar okumuyorsanız) ve okuduğunuzda da anlayamıyorsanız hayat sizin için epey zor olacaktır. Đyi bir okuyucu olmak bir beceridir ve kesinlikle küçük yaşta kazanılmalıdır. Eğer böyle bir beceriye henüz sahip değilseniz bunu kazanmanın şimdi tam zamanıdır! Aynca bu bölümde doğru pratik yaparak öğrenmiş olduğunuz fikirleri, konuları ve rakamları daha çok aklınızda tutmak ve gerektiğinde hatırlamak konularını da ele alacağız. Kaybedilen zamanı kazanmak Hayatta çok önemli bir değişiklik yapmak istiyorsanız, inanın daha fazla çalışmaya değil, daha akıllıca çalışmaya ihtiyacınız var. Bir başka deyişle çalışma zamanınızı çok iyi değerlendirmeye ihtiyacınız var. Şu an iki, üç veya dört saatte kazandığınız verimin iki, üç ve hatta dört katını kazanabilirsiniz hem de aynı zaman zarfında! Dördüncü bölümde size son derece basit planlama ve zaman yönetimi malzemeleri tanıtılmaktadır. Hem kısa dönem hem de uzun dönem projelerin ana hatlarını oluşturmak için çalışma takvimlerinden başlayabilirsiniz. Sınıf m öncüsü olmak Beşinci bölümde hepinizin yaşadığı ortak bir mekanı ele alıyorum; sınıfı. Sınıfta daha iyi notlar almak ve derslere başarılı bir biçimde katılmak için neler yapmanız gerekiyor? Sınıfın en arkasında duran saksının arkasına saklanma arzunuzu nasıl yenebilirsiniz? Bu bölümün de sizin için aydınlatıcı olacağı kanaatindeyim. 10 Bu Kitabı Nasıl Kullanmalısınız! Kütüphanenizi iyi tanıyın Altıncı bölümde çalışma hayatınızda size en çok gerekli olan kaynağı; kütüphaneyi tanıtıyorum. Kitaplar, süreli yayınlar, bilgisayar yazılımları, videolar ve daha nice yardımcı kaynak materyaller ve bunları nasıl kullanacağınıza dair öneriler getiriyorum. Bunlara ek olarak kütüphanede kullanılan iki sistemi; Sayısal sıralama ve Katalog sisteminin açıklamalarını da sunuyorum. Şimdi sörf yapmanın tam zamanı... Çok sık olarak internet'te sörf yapan bir bilgisayar tutkunu musunuz? Belki de henüz bir baytm ne demek olduğunu bilmiyor olabilirsiniz. Merak etmeyin yedinci bölümde hepsini öğreneceksiniz. Bununla birlikte bir bilgisayara nasıl hakim olunur, internet'e nasıl girilir ve girdiğiniz zaman istediklerinizi nasıl bulabilirsiniz gibi sorulan, cevaplarını bulabilirsiniz. Siz geleceğin Necip FazıVı değilsiniz Eminim pek çoğunuz yazı yazma konusunu gözünde büyütmektedir. Sekizinci bölümde size kaynak toplamanın ve bildiklerinizi en iyi şekilde organize etmenin yollarını göstereceğim ve siz yazılarınızı öncekinden çok daha iyi yazmaya başladığınızı fark edeceksiniz. Tabii eğer önceki haliniz Necip Fazıl'a veya bir başka yazara rakip olacak cinsten değil ise! 11 Sınavlarda başarılı olmanın yolları Dokuzuncu bölümde ise sınava hazırlıkta neleri yapmanız, neleri yapmamanız ile ilgili konulara yer verilmiştir. Bunlara ek olarak haftalık küçük sınavlar, dönem testleri ve finaller de dahil. Son dakikada ders çalışmanın, neden insana fayda getirmeyeceği de detaylı olarak açıklanıyor. (Fakat eğer başka seçeneğiniz kalmamış ise bunu da en başarılı şekilde nasıl yapacağınız konusunda bilgiler veriliyor. Bunu yapmaktan kesinlikle utanmalısınız!) Değişik tipteki sınavlara (çoktan seçmeli, doğru -yanlış, kompozisyon sınavları ve kitabın serbest olarak açıldığı sınavlar gibi) nasıl çalışarak notlarınızı yükseltebileceğiniz, hatta hangi soruyu ilk cevaplayıp hangi soruyu en sona bırakmanız gerektiği bile açıklanıyor. Ne kadar akılcı çalışıyorsunuz?

5 "" şimdiye kadar yazılmış olan en anlaşılır çalışma rehberidir. Bir başka deyişle çalışma becerilerinizi adım adım geliştirebileceğiniz bir rehber. Eğer kolejde veya üniversite de çabalayıp duruyorsanız işte can simidiniz burada. Eğer koleje girmeye çalışıyorsanız çalışma becerileri kazanmanın şimdi tam zamanı. Eğer folklor oynamak, yazmak veya resim yapmak gibi faaliyetlerde bulunacağınız bir sanat okuluna girmeyi düşünüyorsanız, liseden en kolay ve en erken mezun olmayı planlıyorsanız "" 'a mutlaka ihtiyacınız olacaktır. 12 Bu Kitabı Nasıl Kullanmalısınız! Eğer bir müddet eğitiminize ara verdikten sonra okulunuzu bitirmeye karar vermiş bir yetişkinseniz, bu yararlı kaynaktan pek çok teknik öğrenim imkanı bulacaksınız. Ya gerçekten de başarısız bir öğrenci iseniz? Üzülmeyin, önemli olan ne kadar akıllı olduğunuz değildir! Önemli olan, ne kadar akıllıca çalıştığınızdır! Etkili çalışma becerilerine sahip olan yüzde ikilik bir kısmınızla birlikte "" size hangi yaşta olursanız olun faydalı bir destek olacaktır. Notlarınız ortalama olarak iyi ise bu eser sayesinde daha iyi gelişme kaydedeceksiniz ve eğer sınıfta kalmak veya geçmek arası bir çizgide iseniz mutlaka kârlı çıkacaksınız. Eğer iyi çalışma alışkanlıklarınız olduğu halde yıllardır okuldan uzak kalmışsanız "" ile bilgilerinizi kolayca tazeleme imkanı bulacaksınız. Eğer şu söz ettiğimiz başarılı yüzde ikinin içinde yer alıyorsanız bile, bu kitaptaki teknikler sizin de işinize yarayacaktır. Bu kitap kimlere gerekli? "" 'ı lise öğrencileri için yazmıştım. Ancak bu kitabı en fazla satın alan kesim, öğrenciler değil. Beni esas şaşırtan nokta "" a yetişkinlerin daha fazla rağbet etmesi. (Bana gelen mektuplardan da bunu anlayabiliyorum.) Evet pek çoğu okula 13 geri dönüyor ve "" ile bilgilerini tazeliyor. Bazıları ise okullarını çoktan bitirmişler ve öğretmenlerinin kendilerine hiçbir zaman bahsetmediği bu bilgileri şimdi öğrenerek kariyerlerinde başarı kazanmak istiyorlar. Bir kısım okuyucularım da hep aynı konuda dert yanan ebeveynler; "Ali'nin (veya Ayşe'nin) okumasını (çalışmasını, sınavlarda başarılı olmasını, hafızasını geliştirmesini ve daha iyi notlar almasını) nasıl sağlayabilirim?" Öyleyse tüm okuyucularıma bu kitabı tavsiye ediyorum ve tüm metotlarımı sizlerle paylaşmak istiyorum. Eğer lise öğrencisiyseniz Bu kitabın dilini ve yapısını oldukça rahat kavrayacağınızı düşünüyorum, genellikle kısa cümleler, paragraflar, yer yer eğlendirici konu ve bölüm başlıkları, dolambaçlı olmayan sade kelimeler kullandım. Bu kitabı yazarken inanın hep sizi düşündüm! Ancak belki şu konu sizi biraz rahatsız ediyor olabilir. Okul döneminizi yarılamış olabilirsiniz ve bu geçirmiş olduğunuz dönem bir şekilde geri kalan okul yıllarını da etkileyecektir. Ve siz hâlâ nasıl çalışmanız gerektiğini de bilmiyorsunuz! Bir dakika daha kaybetmeyin artık. Nasıl çalışmak gerektiğini ve bu kitaptaki tüm çalışma becerilerini nasıl yönlendirmek gerektiğini öğrenmeye başlayın. 14 Bu Kitabı Nasıl Kullanmalısınız! Eğer ortaokul öğrencisiyseniz Tebrikler! Nasıl çalışmanız gerektiğini öğrenmeye çalışıyorsunuz. Altıncı, yedinci ve sekizinci sınıflarda çalışma becerileri yönlendirilmelidir. Böylece

6 lisede daha kolay olmasa bile daha pozitif ve daha başarılı tecrübeler yaşayacaksınız. Tipik? bir üniversite öğrencisiyseniz arası bir yaşta iseniz, zannediyorum ki hepsi olmasa da pek çok çalışma metodunu biliyorsunuzdur. Eğer bilmiyorsanız, "Öğrenci Çalışma Teknikleri" serisinde çalışma becerilerini öğrenmeyi, kullanmayı ve yönetmeyi çok iyi biçimde öğrenmeniz gerekmektedir. "Öğrenci Çalışma Teknikleri" serimdeki diğer sekiz kitabı okumalısınız: Hafıza Nasıl Geliştirilir, Bilgisayar Nasıl Kullanılır, Kitap Nasıl Okunur, Plan Nasıl Yapılır, Test Nasıl Çözülür, Ödev Nasıl Yazılır, Not Nasıl Alınır, Zaman Nasıl Yönetilir. Aksi halde nasıl başarılı olacaksınız? (Ve özellikle üniversiteye girdikten sonra?) Bu kitabı okumakta olan herkese tavsiyem, her şeyi bırakarak birinci derecede bu kitaba önem vererek okumanız. Kendinize tatlı dahi ısmarlamamalısınız! Hangi yaşta olursa olsun eğer bir öğrenci velisi iseniz; çocuğunuz okulda nasıl çalışması gerektiğini öğrenmiyor. Bu demektir ki bu çocuk nasıl öğrenmesi gerektiğini öğrenemiyor. Bir başka deyişle bu; nasıl başarılı olacağını öğrenemiyor demektir. 15 Sizce okul bunu öğretmeli mi? Kesinlikle öğretmeli. Neticede bu ülkede ilk ve orta öğrenim için 275 milyar $, yani her yıl öğrenci başına ortalama 6000 $ harcamaktayız. Bu paraya normal bir mezuniyetten daha fazlasını hak etmemiz gerekiyor öyle değil mi? Ebeveynler ne yapmalı? Çoğu zaman ebeveynler çocuklarından daha çok telaşa kapılarak okula tüm hayatlarını adamaktadırlar. Ne zaman bir TV veya radyo programına katılsam mutlaka bir veli canlı yayınla telefon bağlantısı kurarak "Çocuğumun okulda daha başarılı olabilmesi için ne yapmalıyım? diye sorar. Đşte velilere birkaç öneri; 1. Bir ödev mekanı oluşturun: Dikkati dağıtan her türlü işlevden uzak iyi aydınlatılmış ve ihtiyaçlarının elinin altında olacağı bir mekan olmalı bu. 2. Rutin bir ödev saati belirleyin: Mekan ve zaman ne olursa olsun her gün aynı saat olması faydalı olacaktır. 3. Ödev her zaman öncelikli olsun. Ödevin son derece öncelikli olduğunu kesinlikle açıklayın. Ödevin bir arkadaş toplantısından, TV seyretmekten, oyun oynamaktan vs.. gibi faaliyetlerden daha öncelikli olduğunu mutlaka bilmeli. 4. Okumayı alışkanlık haline getirin. Hem onlar için hem de kendiniz için böyle bir alışkanlık edinilmesi gereklidir. Çocuklar siz ne söylerseniz değil, ne yaparsanız onu yaparlar. (Hatta be- 16 Bu Kitabı Nasıl Kullanmalısınız! nim yaptığımı sakın yapma diye özellikle tem-bihleseniz dahi.) 5. TV'yi kapatın. En azından ne kadar TV seyredeceklerine dair bir limit koyun. 6. Öğretmenleri ile görüşün. Çocuklarınızın ne kadar öğrendiğini daha iyi anlarsınız. 7. Cesaret verin ve motive edin. Ancak asla çocuğunuzun başının etini yemeyin. Unutmayın, bu hiçbir işe yaramaz. 8. Ödevleri ile ilgilenin. Fakat asla ödevlerini yapmak gibi bir tuzağa düşmeyin. 9. Başarılı oldukları zaman onları övün. Asla az başarı gösterdiklerinde ise övmeyin. 10. Daha büyük yaşta öğrencilere gerçekleri gösterin: Gerçek dünyada derslerde alacakları notların geçerli olmayacağını, geçerli olanın bilgileri ve becerileri olduğunu söyleyin. 11. Eğer maddi olanağınız var ise çocuğunuza bir bilgisayar alın ve kullanabilecekleri bütün yazılımları da alın. Hangi yaşta olurlarsa olsunlar hayatta başarılı olmaları için teknolojiyi (bilgisayarı) iyi bilmeleri gereklidir; gerek okul yıllarında gerekse sonraki yıllarda... Katkılarınızın Önemi Çocuğunuzun başarılı olmasında oynayacağınız rolü kesinlikle küçümsemeyin. Onun hayat boyu başarısı için sizin katkınız kaçınılmaz.

7 17 Öyleyse lütfen bu kitabı okuyun (ve tabii serideki diğer kitapları da). Çocuklarınızın ne öğrenmesi gerektiğini anlayın (ve çocuğunuzun serideki hangi kitaba en çok ihtiyacı olduğunu da belirleyin.) Đnanın kendiniz iyi bir öğrenci olamamış ve hatta çalışma becerilerini hiç duymamış olsanız bile onlara yardım edebilirsiniz. Hem şimdi çocuğunuz ile birlikte öğrenme fırsatı da bulmuş olacaksınız. Tüm bu bilgiler sadece ona faydalı olmakla kalmayacak işte veya ilgilendiğiniz herhangi bir sahada size de fayda sağlayacaktır. Eğer tipik bir öğrenci değilseniz Eğer 25, 45, 65 veya 85 yaşlarında olduğunuz halde liseye dönmeye karar verdiyseniz hiç şüphesiz "Ders Nasıl Çalışılır" a herkesten çok sizin ihtiyacınız olacaktır. Neden mi? Çünkü okula ne kadar süre uzakta kalırsanız ne unuttuğunuzu bile hatırlamaz, hatta ne hatırlamanız gerektiğini bile hatırlamazsınız. Her zaman çalışma alışkanlıklarının erken kazanılmasının bir mahsuru olmadığını söylediğim gibi hiçbir zaman geç kalmış sayılmayacağınızı da size belirtmek isterim. "ders Nasıl Çalışılır?Mda olmayan konular Pek çok çalışma kitabı beslenme alışkanlıklarına, nasıl giyineceğinize, egzersiz yapmanız gerektiğine ve "" da bulamayacağınız daha pek çok konu ile ilgili bilgiler verir. Size bunları oldukça kısa bir özet olarak sunuyorum: Sağlıklı beslenme, uyku, 18 Bu Kitabı Nasıl Kullanmalısınız! egzersiz ve ilaç kullanımı (nikotin ve kafein kullanımı dahil) oldukça önemli ölçüde çalışmanıza etki ederler. Oldukça açık bir gerçeği detaylı bir biçimde açıklayarak zaman kaybetmeye gerek yok. Ders çalışmak dahil her şey ama her şey eğer siz yorgunsanız, acıkmış iseniz ve hasta iseniz oldukça zorlaşır. Öyleyse lütfen mantığınızı kullanın. Olabildiğince sağlıklı yiyin, vücudunuzun ihtiyacı olduğu kadar uykunuzu alın, spor yapın ve kötü alışkanlıklardan uzak durun. Eğer bunlara bağımlı olarak başarısız oluyor ve tek başınıza mücadele edemiyorsanız ya daha iyi bir kitap bulun ya da size yardımcı olacak profesyonel bir kişi bulun. Başka çalışma kaynakları da var Hiç de alçak gönüllü bir davranış sayılmaz ama ben pek çok insan için "Ders Nasıl Çalışılır?"m oldukça faydalı olacağını düşünüyorum. Ancak çalışma metotlannı işleyen pek çok kitap var piyasada. Fakat bu kitapların söz verdikleri gibi bir sonuç getireceğini zannetmiyorum. Doğrusunu isterseniz ben "Bizim sayemizde artık yüksek not alacaksınız" gibi veya başka bir slogan ile yola çıkan kitapları gördükçe sinirden küplere biniyorum. Ayrıca çalışma ve öğrenmenin alternatif yollarını da kendi, fikirlerine göre eleyen yazarlar da var. "Bu hiçbir zaman bana uymaz." Eğer o metodu öğrenmemek için tek sebep buysa lütfen yazarların kişisel alışkanlıklarını dikkate almayın! Çalışma dünyasında, birkaç tane doğrular ve yanlışlar vardır. Yaptığınız çalışma eğer işinize yarıyorsa, baş- 19 kasının işine yaramıyor olmasına aldırış etmeyin. Sizin yanlış yaptığınızı söyleyebilir ancak belki de kendisi yanlış yapıyordur.. Size bunu söylememe gerek yok herhalde; benim kitaplarımı doğruyu bulmak için okumayın. Bu herkes için geçerli olan kurallar sistemidir. Bulamazsınız çünkü öyle bir konu yoktur. Size pek çok teknik, ipucu, metot sunacağım. Bunların içinden kendinize uygun olanı seçin, istediğinize kendinizi adapte edin. Unutmayın, siz kendi çalışma sisteminizi kendiniz oluşturmakla sorumlusunuz, benimkini değil. Sanırım neler öğreneceğiniz üzerinde epey vakit harcadık; artık konulara geçelim Bölüm Nasıl Doğru Başlayacaksınız?

8 "Eğer kim olduğumuzu iyi arılamazsak, ne olmamız gerektiğini anlamamız yeterli olmayacaktır." T.S. Eliot Kişinin kendisini dürüst ve detaylı bakışlarla incelemesi dünyanın en kolay işi değildir elbette. Gelecek iki bölümde de çalışma becerilerinizin seviyesini nasıl değerlendireceğinizi size göstereceğim. Çalışmalarınızı belirli bir yöne kaydırmanız, çalışma ortamını belirleyebil-meniz ve size en uygun olan öğrenme biçimini anlayabilmeniz için bunu gerçekten yapmanız gerekiyor. Okuldaki derslerinizi, sevdikleriniz ve başarılı olduklarınız gibi kategorilere ayırmalısınız. Nasıl puan kazanılır? Diğer sayfalarda bu kitabın konusunu içeren 11 temel çalışma becerisini göstereceğim; okuma ve anlama, 21 hafıza geliştirme, zaman yönetimi, kütüphane becerileri, bilgisayar, çalışma kitaplarından, kütüphanedeki kaynaklardan notlar alma, sınıfta katılım, ödev hazırlama ve sınava hazırlanma. Sonra sizlerin başarı oranınızı ve bu becerilerin hangisinde ne kadar iyi olduğunuzu ölçmenizi isteyeceğim; belirli bir beceri konusunda mükemmel ya da mükemmele yakınsanız pekiyi, biraz iyi iseniz iyi, biraz iyi veya hiç değilseniz orta vereceksiniz. Unutmayın; bu testte doğru ve yanlış cevaplar yok. Sadece cevaplamaya başlayın. Böylece hem ne kadar ileride olduğunuzu hem de ilerleme kaydetmeniz gereken alanların neler olduğunu belirlemiş olacaksınız. Đşinizi kolaylaştırmak için 23. sayfaya çalışma becerilerinin listesini çıkardım. Şimdi elinize ayrı bir kağıt alarak bölümün devamını okumadan evvel beceriler (okumaktan sınav hazırlığı yapmaya kadar) konusunda kendinizi test edin. Her alanda kendinizi denedikten sonra her pekiyi 2 puan, her iyi 1 puan, her orta da sıfır puan. Eğer puanlarınızın toplamı 18 veya üstü ise mükemmel (kendinize pekiyi verin), 13 ile 17 arasında ise iyi (kendinize iyi verin), eğer 12 veya aşağısı ise vasat (kendinize orta verin) demektir. Bu sonucu "Başlıca Çalışma Becerileri Değerlendirmesi" 'nin altına yazın. Şimdi tüm bu becerileri bir kere tekrar edelim. "Vasat", "iyi", "mükemmel" derken neyi kastediyoruz inceleyelim. Her bölümü okuduğunuzda puanınızı "Başlama Noktası Çizelgesi"ne yazın. Kendinize karşı kesinlikle dürüst olmalısınız. Çünkü bu puan, sizin kitabı bitirdiğiniz zaman ne kadar ilerleme kaydetmiş olduğunuzu belirlemenize yardımcı olacaktır. Onu dosyanıza kaldırın ve okumayı bitirdiğiniz zaman da karşılaştırma yapın. 22 Nasıl Doğru Başlayacaksınız? Başlangıç noktası Başlıca Çalışma Becerileri Değerlendirmesi pekiyi () iyi ( )iyi( ) iyi ( Okuma Hafıza gücü Zaman planlaması Çalışma kitaplarından not almak Derste not almak 1 Derse katılım Temel kütüphane becerileri Bilgisayar bilgisi Kütüphanede not almak Ödev yazmak Sınava hazırlanmak pekiyi ( pekiyi ( pekiyi ( pekiyi ( pekiyi ( pekiyi ( pekiyi ( pekiyi ( pekiyi ( pekiyi ( pekiyi ( ) iyi ( ) iyi C )iyi( ) iyi ( ) iyi ( ) iyi ( ) orta () ) orta () ) orta () ) orta () ) orta () ) orta () ) orta () ) orta () ) orta () ) orta () ) orta () ) orta ()

9 Çalışma becerilerinin toplam seviyesi pekiyi () iyi () orta () Okuma Hız, anlama ve hatırlama okumanın en önemli üç unsurudur. Anlama ve hatırda tutma ise özellikle bağlantılıdır. Bu iki faktörü daha çok arttırmak için hız konusunda taviz verebiliriz. Okuma ve anlama becerilerinizi denemek için 24'den 25'e kadar olan alıştırmayı okuyun ve önemli noktalarını belirleyin. Sonra okuduğunuz metindeki önemli noktalan yazın ve bunları metinle karşılaştırın. Böylece okuduğunuzu ne kadar iyi anlamış olduğunuzu ve hafızanızın gücünü öğrenmiş olacaksınız. 23 Okuma Alıştırması Turizm, uluslar arasında ekonomik, siyasal, kültürel tanışmayı sağlıyor; barışsever kaynaşmalara yol açıyor. Çağımızda büyük bir hızla gelişen taşıtlar, insanları birbirine yaklaştırıyor. Bu durum dünya insanlarının karşılıklı tanışıp anlaşmalarında köklü bir etken oluyor. Dolayısıyla da turist çeken bir ülke zenginleşiyor. Yurdumuz, doğa ve tarih zenginliği ile turizm bakımından eşsiz bir hazinedir. Bir bölgeden öteki bölgeye değişen görünüş ve iklim ayrılıkları Türkiye'yi her mevsimde, her turistin yararlanabileceği ideal bir ülke yapmaktadır. Dünyanın hiçbir ülkesi Türkiye kadar uzun ve zengin bir tarihin mirasına sahip değildir. En eski uygarlıkların izleri, anıtları bizim topraklarımızdadır. Batılı bir turizm uzmanı diyor ki: "Doğu ile batı arasında bir köprü olan Đstanbul, Boğaziçi, Büyükada, Yalova, Bursa, Uludağ, Bergama, Efes, izmir, Antalya... bir turist için o kadar çekicidir ki; buraları altın daman haline getirilebilir." Bir başka Batılı uzman da: "Yeryüzünde pek az ülke, turist çekme bakımından Türkiye ile boy ölçüşebilir," diyor. Bu değerli övgüler, birer nezaket sözü değildir. Gerçekten Akdeniz ikliminden Alp'ler iklimine kadar basamak basamak değişen tabii özellikleriyle, deniz kıyıları, yüce dağlar, ormanlar, göller, çağlayanlar vb. güzellikleri yanında Türkiye'miz, en eski uygarlıkların hatıralarını da sınırları içine alır. Anadolu'nun yeryüzünde yayılmış bulunan dört bin yıllık Hitit uygarlığının eserleri, bir turist için akılları durduracak derecede ilgi çekicidir. Bizans, Selçuk ve Osmanlı uygarlıklarının sayılamayacak kadar çeşitli muhte- Nasıl Doğru Başlayacaksınız? şem abideleri yurdumuzun her yerinde bütün canlılığı ile ayaktadır. Sözün kısası, Türkiye bir turist cennetidir: Peribaca-ları, Pamukkale, Kuş Cenneti, Tortum, Abant, Antalya Şelaleleri vb. tabiat güzellikleri burada toplanmıştır. Bunları turizm bakımından değerlendirmeyi bilmeli, turistlere karşı geleneksel konukseverliğimizi göstermeliyiz. Her turisti güler yüzle yolcu etmek, bizim için milli bir görev olmalıdır. Çünkü yurdumuzdan kafası, gönlü dolu ve dinlenmiş olarak ayrılan her yabancı, bizi dünyaya iyi tanıtan gönüllü bir elçidir. Puanlama: Bu metni okuduktan sonra iki dakikadan daha az bir zaman içerisinde özetleyebiliyorsanız kendinize pekiyi verebilirsiniz. Eğer okurken ve anlamaya çalışırken zorluk çektiğiniz halde dört dakikada özetleyebildiy-seniz kendinize iyi verebilirsiniz. Ancak bu süre zarfında bitiremediniz ve hatta hatırlamak için birkaç defa metne dönüp baktıysanız kendinize orta vermeniz gerekiyor. Hafızada tutma Hatırlamanız gereken konuları aklınıza getirmek istediğiniz zaman size yardımcı olacak birkaç teknik mevcut. Bunlardan bir tanesi bir şeyi kelime kelime hatırlamaktır. Bir şeyi kısa bir süre için bilmeniz gerekiyorsa bu yöntemi uygularsınız. Test 1: On saniye boyunca aşağıdaki rakamlara bakin. Sonra sayfayı kapatarak hatırlayabildiğiniz kadarını yazınız

10 1 Test 2: Aşağıda yabancı bir dilden bulduğum 12 tane birbirinden farklı anlamlara gelen kelime var. Bu listeyi 60 saniye kadar çalışın yani nasıl okunduklarını ve ne anlama geldiklerini iyice kavrayın. Bruhe : Kol Imbor: Korku Timp : Kardeş Batoe : Gezginci Plitter: Çene Kruk : Banyo Trouch : Kusmak Laved : Kadın Yout : Topuk Frewei : Klozet Slecum : Soluklanma Preb : Bağırma Oldu mu? Pekala şimdi de kitabı kapatın ve 12 kelimenin de her birini ve anlamlarını yazın. Yalnız listelendikleri gibi yazılması gerekli değildir. Puanlama : Test 1: Eğer 12 veya daha fazla kelimeyi doğru anlamları ile hatırlamışsanız kendinize pekiyi verebilirsiniz. Sekizden 12'ye kadar hatırlamışsanız iyi, yedi veya daha az kelime hatırlamışsanız orta verebilirsiniz. Test 2: Sekiz ve daha fazla kelimeyi hatırlamış ve tanımlarını doğru yapmış iseniz (ayrıca okunuşları da doğru ise) kendinize pekiyi verebilirsiniz. Eğer beşten yediye kadar kelime ve anlamlarını hatırlamışsanız veya anlamlarını karıştırmış olduğunuz halde sekiz veya daha fazla kelimeyi hatırlamışsanız kendinize iyi verebilirsiniz. Eğer dört kelime hatırlamış ve anlamlarını hatırlaya-mamışsanız da orta verebilirsiniz. 26, Nasıl Doğru Başlayacaksınız? Zaman Yönetimi Uygun çalışma zamanınızı iki ölçü kullanarak belirleyebilirsiniz: 1. Çalışmalarınızı kendi içinde bölümlere ayırabilme becerisi. (Örneğin okumak, not almak, taslak hazırlamak ve yazmak.) 2. Her çalışmayı hızlı ve verimli bir biçimde bitirme becerisi. Puanlama: Eğer zamanınızı akıllıca ve etkili bir biçimde kullandığınıza inanıyorsanız kendinize pekiyi verebilirsiniz. Eğer bazen işlerinizi zamanında yetiştireme-diğinizi düşünüyorsanız iyi, eğer zamanın ne olduğunu bile açıklayamıyorsanız kendinize bir orta verebilirsiniz. Kütüphane becerileri Kütüphaneden en iyi şekilde yararlanmak için o kütüphanenin organizasyonunu iyi bilmek gereklidir. Tabii nasıl kullanacağınızı da. Orada ne kadar çok zaman geçirirseniz -çalışarak, okuyarak, araştırma yaparak- o kadar çok üretken olursunuz. Referans kitaplarını nasıl bulacağınızı bilir, ayrıca içinden gerekli olan bilgiyi de kolayca ayırabilirsiniz. Neredeyse tüm kütüphaneler aynı organizasyona sahiptirler. Bunu anladıktan sonra kendinizi "kütüphane eğitimi" almış biri olarak tanımlayabilirsiniz ve hangi kütüphane olursa olsun hepsini de rahatlıkla kullanabilirsiniz. Bu kitapta hangi tür kaynakların faydalı olduğunu 27 (kitaplar, süreli yayınlar, adres kitapçıkları, ansiklopediler, sözlükler, magazinler, gazeteler, çeşitli dokümanlar) kitaplan nasıl bulmanız ve seçmeniz gerektiğini (Sıra numarası ve Katalog sistemleri) ve kütüphane görevlilerinin size nasıl faydalı olabileceklerini öğreneceksiniz. Kütüphane becerilerinizi ölçmek için aşağıdaki soruları cevaplamalısınız: 1. Kütüphaneniz hangi koleksiyonlarla sınırlı? 2. Yerel kütüphanenizde Adnan Menderes'in biyografisini nerede bulabilirsiniz? 3. Yerel kütüphanenizde kaynak bölümü nerededir? 4. Bir kitabın sıra numarasını bildikten sonra beş dakika geçmeden bulabilir misiniz? Katalog numarası nedir? 5. Son altı aydır kütüphaneye kaç defa gittiniz? Geçen ay gittiniz mi? Puanlama: Eğer tüm sorulara cevaplarınız son derece açık ve net ise -ki bu sizin kütüphaneyi sık kullandığınızı gösterir, kütüphane alışkanlığına sahipsiniz demektir- kendinize bir pekiyi verebilirsiniz. Eğer bir ya da daha fazla soruyu cevaplayamıyor veya kendi bildiğiniz şekilde kütüphaneyi kullanıyorsanız iyi, en

11 yakın kütüphanenin nerede olduğunu bile bilmiyor iseniz kendinize orta verebilirsiniz. Nasıl Doğru Başlayacaksınız? Bilgisayar becerileri Bilgisayar bilmeden eğitim seviyesini yükseltmek şimdilerde hemen hemen imkansız gibi bir şey. Ancak bilgisayarı, modem ve scanner (tarayıcı) nasıl kullanacağınızı bilmek de ancak bir başlangıç sayılır. Önemli olan etkili ve verimli bir çalışma yapabilmek amacıyla bilgisayarı nasıl kullanacağınızı bilmektir. Tabii buna daha iyi ödevler yapabilmek, programlarınızı belirlemek ve online kaynaklardan sınırsız araştırma imkanı bulabilmek de dahildir. Puanlama: Eğer online araştırmalar yaparak Pentagon'u bile biliyor ve bilgisayarınızı en etkili bir biçimde çalışmalarınızda kullanıyor ve çok iyi notlar alabiliyorsanız kendinize pekiyi veriniz. Eğer kelime bulmak, oyun oynamak veya en azından online adreslere girmek amacıyla bilgisayar kullanıyorsanız, bilgisayarın yüzde 75'ini kullanmıyorsunuz demektir. Kendinize iyi verebilirsiniz. Eğer "online'a girmek" ne demek bilmiyorsanız ve bilgisayarı nasıl açmanız gerektiğini anlamak için dört dakikanın geçmesi gerekiyorsa kendinize orta veriniz. Notlar almak Üç farklı alanda -evde çalışma kitaplarından notlar almak, derste ve kütüphanede not almak- notlar almak farklı metotları gerektirir Çalışma kitaplarından notlar alırken: Evde çalışma kitaplarınızla çalışırken ana fikirleri iyi belirlemeli, öğrendiğiniz bilgiyi kendi cümlelerinizle yeniden yazmalı, bilmediğiniz detayları iyi yakalamalısınız. Kısaca, aldığınız notları ayn bir deftere yazmalısınız. Sorular ve cevaplar yazarak çalıştığınız metni pekiştirmelisiniz. Ce-vaplayamadığınız soruları ise mutlaka öğretmeninize iletmelisiniz. Derste: Derse hazırlanmak demek derse katılmak demektir. Derse gelmeden önce işleyeceğiniz konuyu okursanız daha çok konsantre olur ve öğretmeninizin yorumlarını ve dikkat çektiği noktalan çok daha kolay not alırsınız. Kısa cümlelerle, steno harfleri veya sembollerle bu notları alabilirsiniz. Notlarınız öğretmeninizin derste izlediği sırayı takip etmelidir. Dersten sonra ilk fırsatta notlarınızı gözden geçirmeli ve eksik yanları kalmışsa doldurmalı, kendi fikirlerinizi eklemelisiniz. Kütüphanede: Kütüphanede not almak ile kütüphaneden aldığınız kitaplarla evde not almak arasında ne fark vardır? Er ya da geç kütüphane kitaplarını geri vermeniz gerekir (tabii eğer size kütüphane dışına çıkarmanız müsaade edilmiş ise). Ayrıca kütüphane görevlileri, bu kitapların üzerini çizerek işaretlemiş iseniz yüzlerini asarlar. Öyleyse kütüphanede not almak için daha etkili bir sisteme ihtiyacınız var. 6. bölümde size kendiminkin-den bahsedeceğim. Puanlama: Eğer bildiğiniz not alma teknikleri ile ders kitaplarından ihtiyacınız olan bilgilerin özetini çıkarabiliyor ve derslerde, tartışmalarda, detaylı taslaklar ha- 30 Nasıl Doğru Başlayacaksınız? zırlarken ve kaliteli ödevler yaparken yararlanabiliyor iseniz kendinize pekiyi verebilirsiniz. Bu üç alandan birinde eksik olduğunuzu düşünüyorsanız iyi, eğer not yazmak demek sizin için derste arkadaşlarınıza bir şeyler yazmak anlamında ise kendinize orta veriniz. Derse katılım Her ne kadar sınav yaparlarsa yapsınlar, ne kadar çok ödev verirlerse versinler bir öğrencinin derse katılıp katılmadığını dikkate almayan bir öğretmen hiç tanımamı-şımdır. Mutlaka anlamışsınızdır ki öğretmenler sınıfta kaybolan öğrencilerin sınavları başarılı dahi olsa not kırmaktan geri kalmazlar. Puanlama: Eğer her zaman sınıfa hazırlıklı olarak geliyorsanız (işleyeceğiniz konuyu okuyarak, istenilen ödevi, projeleri hazırlamış olarak), derslerdeki tüm tartışmalara katılıyor, sık fakat zekice sorular sorarak bilmediğiniz konuları anlamaya çalışıyorsanız kendinize bir pekiyi verebilirsiniz. Bunların herhangi

12 birini eksik yerine getiriyorsanız iyi, eğer sınıfın yerini bile bilmiyorsanız orta veriniz. Ödev hazırlamak Herhangi bir raporu -ister yazılı ister sözlü olsun- hazırlamak için yüzde 90 ter dökmeniz (araştırma yapmanız) yüzde 10 ilham etmeniz (yazmanız) gerekir. Bir başka deyişle iyi bir rapor yazmak için yazma yeteneğiniz- 31 den ziyade buraya kadar bahsettiğimiz diğer yeteneklerinizin iyi gelişmesi gereklidir. Eğer iyi bir okuyucu iseniz, kütüphaneyi çok iyi biliyorsanız, iyi not alabiliyorsanız ve bir rapor yazmak için seçtiğiniz kompleks başlığı aşamalar halinde masaya yatırabiliyorsanız mükemmel yazılar yazıyorsunuz demektir. Puanlama: Eğer kütüphane becerileri, kütüphanede not alma, zaman yönetimi ve okuma konularında kendinize pekiyi vermiş iseniz burada da pekiyi verebilirsiniz. Eğer iyi raporlar sunuyor ancak bu alanlardan herhangi birinde kendinizi eksik buluyorsanız kendinize iyi vermelisiniz. Eğer ödev yazma anlayışınız bir kaynaktan fotokopi çekerek olduğu gibi kendi cümlelerinizle yazıya dökmek ise kendinize orta vermelisiniz. Sınav hazırlığı Bir sınava hazırlanmak için öncelikle sınavın hangi konuları içerdiği ve ne tür bir sınav olacağını bilmek gereklidir. Haftalık küçük sınavlar genellikle son konuları kapsarlar. Dönem sınavları ve yıl sonu sınavları ise daha geniş konuları -genellikle o güne kadar olan tüm konuları- kapsarlar. Çoktan seçmeli sınavlar, kompozisyon sınavları, matematik problemleri, fen laboratuar sınavları farklı şekillerde hazırlanmayı gerektirirler. Karşınıza çıkacak olan sınavın ne tür olduğunu bilmek işinizi kolaylaştıracaktır. Öğretmeninizin en çok soracağı soru tipini düşünerek bir test hazırlayın. Bu teste ve sınav notlarınıza bakarak öğretmeninizin en çok ilgilendiği -ve sizi test etmek istediği konulan belirleyebilirsiniz. Ayrıca öğretmen ol- 32 Nasıl Doğru Başlayacaksınız? duğunuzu varsayarak sormak isteyeceğiniz 10 veya daha fazla soruyu da hazırlayın. Puanlama: Eğer öğretmeninizin size verdiği sorulardan daha da zorunu hazırlıyor ve bunları cevaplarken başarılı olabiliyorsanız kendinize pekiyi verebilirsiniz. Eğer konuyu biliyor fakat sınavda bu bildiklerinizi iyi bir biçimde sunamıyor iseniz iyi, eğer hiçbir konuya hakim değilseniz orta verebilirsiniz. Toplam puanlarınız Her alanda kendinizi denediniz ve her pekiyi 2, her iyiye 1 ve her ortaya da 0 puan verdiniz. Eğer toplam puanınız 18 ve üstü çıkıyor ise mükemmel; kendinize pekiyi vermelisiniz, 13 ile 17 arası ise iyi yani iyi, 12 ve aşağısı ise vasat yani orta vermelisiniz Bölüm Çalışmalarınızı Nasıl Oganize Edeceksiniz? Đyi çalışma alışkanlıklarının ne kadar etkisi vardır? Elbette doğuştan gelen yetenekler -sahip olduğunuz doğal beceriler- okuldaki başarınıza katkıda bulunacaktır. Yüzde 50, belki de yüzde 60. Ayrıca içinde yaşamakta ve öğrenmekte olduğunuz çevre, sağlık durumunuz ve diğer faktörler yüzde 10'unu ya da 15'ini oluşturmaktadır. Geriye kalan yüzde 25-45'lik oran da çalışma becerileri ile alakalıdır. Sakın nasıl çalışmak gerektiğini öğrenmenin bu kadar çok etkisi olabilir diye düşünmeyin. Đki yorumum var; birincisi beni denemeli ve ""ı okumalısınız, öğrendiğiniz becerileri uygulamalı ve sonuçları görmelisiniz. Ben haklı olduğuma inanıyorum. Đkincisi eğer çalışma becerilerinin önemli olduğuna inanmıyorsanız yeteneğe değer veriyorsunuz demektir yani "Akıllı çocuklar başarılı olur, çünkü akıllıdırlar" yaklaşımı ile olaya bakıyorsunuz demektir. Ancak pek çok akıllı öğrenci başarılı olamıyor işte! Kimisi okulda başarılı 35

13 ancak sınavlarda başarısız oluyor. Pek çoğu da bazı konularda süper, bazılarında ise yetersiz olabiliyor. Bunu size kanıtlamama gerek yok. Arkadaşlarınıza bir bakın, okuldaki herkese bir bakın. Size garanti ediyorum ki siz bunu kendinize kanıtlayacaksınız. Burada ne tür bir çabadan bahsediyoruz? Geceleri bir saat daha fazla çalışmak mı? Ya da iki saat daha fazla olmalı mı? Daha da mı fazlası? Peki "Ders Nasıl Çalışılır?" serisinin bulunduğu raflarda yazan "Daha akıllıca çalışın daha fazla değil" sloganı hakkında ne düşünüyorsunuz? "Daha fazla çalışarak daha çok zaman ayırarak çalışmak gerekir" diye düşünüyor olabilirsiniz. Önce ilk noktayı ele alalım. Daha akıllıca çalışabilirsiniz. Daha az zamanda daha çok basan kazanabilirsiniz. Fakat bunu öğrenmek zor gelebilir çünkü her türlü öğrenme disiplin gerektirir. Kişinin kendini disiplin altında tutması pek çoğumuza göre oldukça zordur. Öyleyse kendinizi kandırmayın. Siz oturacaksınız ve ""ı okuyacaksınız. Sonra da birden bire mucizevi bir biçimde orta alan bir öğrenci iken pekiyi alan bir öğrenciye dönüşeceksiniz. Fakat ""m. içerdiği konuları iyi uygularsanız ve en önemlisi bunları her gün kullanırsanız mümkündür. Eğer derslerle ilgili çok az çaba harcıyor iseniz tabii ki daha fazla zaman ve çaba harcamak zorunda olursunuz. Peki ne kadar fazla? Veya daha genel olarak sormak gerekirse çalışma süreniz ne kadar olmalıdır? Elde etmek istediğiniz başarıyı kazanana kadar. Ne kadar akıllı olursanız ""daki teknikleri o kadar çabuk Çalışmalarınızı Nasıl Organize Edeceksiniz? öğrenir ve uygularsınız. Bununla birlikte ev ödevlerinize ayırdığınız sürenin kısaldığım fark edeceksiniz. Fakat ne kadar çok mesafe ilerlemeniz gerekiyor ise -örneğin zayıf alırken pekiyi almak istiyorsunuz veya iyi alırken pekiyi almak istiyorsunuz- o kadar çok öğrenmeye, zaman ayırmaya ihtiyacınız var demektir. Cesaretinizi kaybetmeyin. Çok çabuk sonuç elde edecek ve buna gerçekten siz de şaşıracaksınız. Çalışma alışkanlıkları kazanmalısınız Eğer çalışmaya çok zaman ayırdığınız halde okulda başarısız oluyor iseniz zayıf çalışma alışkanlıklarına sahipsiniz demektir. Kim bilir bunlan nerede ve ne zaman kazandınız? Fakat başansızlık bazen bir alışkanlık haline gelir. Pekala bunlar iyi haberler! Her zaman kötü alışkanlıklar kırılmakla kalmazlar bunlar gerektiğinde iyi alışkanlıklara çevrilebilirler. Đşte savaş planınız: Alışkanlıklarınızı tamamen yok etmektense değiştirmek daha kolaydır. Öyleyse kötü alışkanlıklarınızdan kurtulmak için çırpınmayı bırakın, onların yerine iyi alışkanlıkları geçirin. Pratik yapın, pratik yapın ve yine pratik yapın. Alışkanlık motorunu çalıştıracak olan pratik yapmaktır. Bir konuyu ne kadar çok yaparsanız o konuda o kadar ehil olursunuz. Sigara içen birine sorabilirsiniz -tabii eğer hâlâ birini bulabilirseniz-bir gün içinde bilinçsizce sırf alışkanlıktan kaç tane sigara yakmıştır Arkadaşlarınıza ve ailenize okulda daha başarili olabilmek için aldığınız kararlan anlatın. Bazı insanlar aldıkları kararlan diğerlerine bildirdiklerinde motive olurlar. Sigara tiryakileri bunu iyi bilirler. Sigarayı bıraktıktan sonra (ailelerini ve diğer arkadaşlannı hayal kırıklığına uğratmamak için) utandıklarından kararlarına bağlı kalırlar. Belki pek çoğunuz için bu durum üzerinizde bir baskı oluşturacağından, başarısız olmamak için kendinizi çalışmak durumunda hissedeceksiniz. Size önerim; eğer böyle bir stratejinin size kişisel olarak faydası olduğunu düşünüyorsanız deneyin ancak eğer bu sizi yıpra-tacaksa yapmamalısınız. Zayıf alırken, pekiyi almak için kendinizi helak etmenize gerek yok. Elbette kat etmeniz gereken mesafe fazladır ancak bu yolda ilerlerken daha iyi olan çalışma alışkanlıklarının ne kadar faydalı olduğunu düşüneceksiniz. Kazanılan her olumlu etki sonucu güçlendirecek ve bu yolda size yardımcı olacaktır. Her

14 başarının verdiği motivasyon ve yolunuzda kat ettiğiniz her milimlik mesafe ile ilerliyorsunuz. Uykuya dalmadan önce millerce yolunuz var. Tıpkı Sakıp Sabancı gibi. Duvara asacağınız "Bu Günün Başarıları" başlıklı bir tablo yapabilirsiniz. Bu tabloyu her gün yenilersiniz. Attığınız küçük adımları da hatırlamış olursunuz; örneğin okuduğunuz metni normalden beş dakika erken bitirmek, kütüphanede aradığınız bir kitabı daha çabuk bulmak, bir konferansta iyi notlar tut- 38 Çalışmalarınızı Nasıl Organize Edeceksiniz? mak, bir sınıf tartışmasında öğretmenin sormuş olduğu sorulara parmak kaldırarak hemen cevap vermek gibi. Bir sonraki bölümden itibaren bu kitaptaki her konu için belirli çalışmalar, stratejiler öğreneceksiniz; yazı yazma sanatı, not almak, sınavlarda başarılı olmak, okumak vs... Şimdi bu çalışma stratejilerini inceleyelim. "Hayatla Mücadeleye" hazırlıklı olun Nasıl çalışmak gerektiğini öğrenmek gerçekten de uzun bir süreçtir. Bir kere böyle bir yolculuğa çıktınız mı karşınıza çıkacak olan yol işaretleri, patikalar, yan yollar ile karşılaşacak ve şaşıracaksınız. Umut ettiğinizden de daha iyi bir öğrenciye dönüştüğünüz zaman kaçınılmaz olarak size yeni bir bilgi öğretecek bir işaret veya sizi yeni bir yola yönlendirecek bir patika bulacaksınız. Nasıl çalışmanız gerektiğini, hayat boyu sürecek bir süreç olarak değerlendirin. Ayrıca karşınıza çıkacak olan çeşitli metotları eskileri ile değiştirmeyi ihmal etmeyin. Tüm çalışma stratejilerini düşündüğünüzde, bu özellikle önemlidir. Bir gecede ne kadar çalışmalısınız? Belirli bir proje üzerinde ne kadar süre çalışmalısınız? Bu kitabı okumadan önceki haliniz ile karşılaştırdığınızda ne kadar bir ilerleme kaydettiniz? Diğer aktivitelerinizle ne kadar ilgileniyorsunuz? Günün hangi saatini bunlara ayırıyorsunuz? Sağlığınızla ilgilenebiliyor musunuz? Konuyu anlıyorsunuz öyle değil mi? Her şey biraz daha karışık olabilir. Çalışma düzeniniz nasıl? Öncelikle zor ödevleri mi yapıyorsunuz? Yok- 39 sa kolaylan mı? Uzunları mı? Kısaları mı? Bir çalışmadan diğerine geçerken rahat mısınız yoksa bir projeyi bitirmeden başka biriyle ilgilenemiyor musunuz? Çeşitli işlerinizin programınızı etkileyeceğini düşündüğünüzde her şey daha da karmaşıklaşır (ister inanın, ister inanmayın!). Örneğin ben bir kitabın bir bölümünü tasarlarken hiç ara vermeden çalışmak isterim. Uzun bir zamana ihtiyacım olur -en az bir saat en fazla üç saat-. Böylece notlarımı düzene sokar, kitabın sonuna kadar bunları nasıl kullanacağımı düşünürüm, kafamda bölümler arası geçişleri yazar, problemli kısımları not alırım ve nerede bir resim veya örneğe ihtiyacım var ise beklerim. Eğer bir randevudan veya bir toplantıdan önce yarım saatlik bir vaktim var ise böyle bir projenin üzerinde çalışmaya başlamam bile. Çünkü böldüğüm zaman, başka bir sefer, yeniden çalışma imkanı bulduğumda baştan tekrar etmek zorunda kalacağım. Belki siz de bu konuda benim gibi düşünüyor olabilirsiniz. Her neyse programınızı yaparken çalışmalarınızın gereklerine göre zaman ayırmaya özen gösterin. Belki pek çok kere on beş dakikalık aralarla çalışmak cazip geliyor olabilir. (Ancak size tavsiyem yarım saat çalışıp ara vermenin daha ideal olduğudur. Hiç ara vermeden bir saat çalışmak ise uzun proje üzerinde çalışanlar için uygun bir zamandır.) Ayrıca siz uzun bir proje üzerinde çalıştığınız halde on beş dakikada bir çalışıyor fakat her çalışmaya dönüşünüzde kaldığınız yerden devam etmeyi başarıyor da olabilirsiniz. 40 Çalışmalarınızı Nasıl Organize Edeceksiniz? Peki hangisi doğrudur? Bu soruya cevap veremiyoruz. Daha doğrusu bu soruya kesin bir "doğru cevap" veremiyoruz. Bu sayfalarda defalarca vermeye çalıştığım mesaj şudur; sizin işinize hangi yöntem yarıyor ise onu uygulamaya devam edin. Eğer işe yaramadığını fark ederseniz yeni bir yöntem dener eskisini değiştirirsiniz.

15 Bu kitapta bahsedilen teknikler bir kaya parçası üzerine kazılmış değildir elbette. Bu metotları kendi ihtiyaçlarınıza göre eksiltmek, üzerine eklemek ve başka türlü şekillendirmekte serbestsiniz. Zaten kesinlikle böyle yapmalısınız. San tuğla döşenmiş yolu izlemelisiniz Sınava girdiğinizde uymanız gereken en önemli kurallardan birisi de sınavın başındaki talimatları iyi oku-manızdır. Örneğin sınavda sorulan altı kompozisyon sorusundan sadece üçünü yapmakla sorumlu olduğunuzu, bir saat içerisinde altısını birden yapmaya kalkışarak, zayıf not almak zorunda kalabilirsiniz (tabii hissedeceğiniz hayal kırıklığı ve utanç duygusunu saymazsak). Elbette ki sadece bu talimatları okumak başarılı olmak için yeterli değildir. Her öğretmenin kendine özgü kuralları, soru hazırlayış biçimi, ödevleri değerlendirme biçimi vardır. Bu talimatları da uygulamanız çok önemlidir. Uygulamaz iseniz uğrayacağınız hayal kırıklığını bir düşünün. Lise 2. sınıfta iken bir öğretmenim vardı, -ki o zamanlar hiçbirimizin kendine ait bilgisayarı filan yoktu ve pek azımız daktilo yazmasını biliyorduköğrencilerden 41 birinin ödevi, el yazısı ile yapılmış olduğundan onu sınıfta bıraktı. Beni en çok rahatsız eden de yazılan ödevin gerçekten de çok iyi olmasıydı. Fakat gel gelelim bu öğretmen için bu ödevin bir avuç bezelyeden daha fazla değeri yoktu. Böyle bir sebepten dolayı zayıf not almak kadar komik bir şey olabilir mi? Çalışmanızdan gurur duyun ve bunu gösterin 500 kelimelik kompozisyon ödevini yaptıktan sonra yazdıklarını tek tek sayan ve bu sonuca oldukça hızlı bir şekilde ulaşmış olan bir öğrenciyi gördünüz mü? Peki ya kargacık burgacık bir yazı yazdığı için öğretmenin kırmızı kalemle kağıdını sürekli düzelttiği, işaretler koyduğu ve düzene dikkat etmesi için oklar koyduğu bir öğrenciyi gördünüz mü? Veya kağıdının üzerinde kendi isminden başka doğru dürüst yazdığı hiçbir şey olmayan ya da yanlış yazılmış bir sürü kelimeyle dolu bir kağıt veren bir öğrenciyi? Öğretmenler de birer insandır. Tabii ki görünüşe önem verirler. Unutmamalısınız öğretmeniniz birbiri ile aynı cevaplanmış olan iki sınav kağıdından en düzenli ve güzel yazılmış olanı tercih edecektir. Düzen gerçekten de notu etkileyen önemli bir detaydır. Bunun yanı sıra pek çok öğretmen gramer ve yazım hataları olduğundan veya sunuş biçimi kötü olduğundan not kırabiliyor. Oysa temiz ve titiz bir biçimde hazırlanmış bir ödev daha fazla notu elbette hak etmektedir. Çalışmalarınızı Nasıl Organize Edeceksiniz? Öğretmenlerinizi iyi tanıyın Öğretmenler de konulara olan bakış açıları, beklentileri, standartları ve esneklikleri bakımından çeşitlidirler. Öğretmenlerinizin genel bir profilini çıkarmanız faydalı olabilir. Dönem notlarınızda, derse katılımınızda, ödevlerinizde ve projelerinizde ne görmek istiyorlar? Kişisel olarak beğendikleri veya beğenmedikleri nelerdir? Not verme ve sınav yapma stilleri nasıldır? Bu özellikleri öğrenmek size, derse adaptasyon yollarını açacaktır. Örneğin - elbette ki böyle bir şey her zaman olmayacaktır- kendinizi müthiş zor bir duruma sokmuş bulunmaktasınız. Gece saat olmuş, çalışma saatinizi çoktan geçirmişsiniz ve siz hâlâ yarınki Türkçe ve tarih derslerine hazırlık yapmakla, okunması gereken yerleri okumakla meşgulsünüz. Türkçe öğretmeniniz derse katılıma maksimum derecede dikkat ediyor ve notunuzun çoğunu bunu göz önünde bulundurarak veriyor. Bununla birlikte maalesef test sonuçlarınız da bir felaket. Ayrıca öğretmeninizin hobilerinden biri de özellikle hazırlanmamış birini derse kaldırmak. Đşin ilginç tarafı bu kişilerin kim olduğunu hemen anlamak gibi ilginç bir de yeteneği var. Tarih öğretmeniniz ise tartışma yapmayı pek sevmiyor. Bunun yerine dersi uzun uzun anlatmayı ve dersin sonunda da bir - iki soru yanıtlamayı seviyor o kadar. Hiç kimseyi derse kaldırmıyor. Böyle bir durumda hangi derse öncelik vermeyi tercih edersiniz?

16 Aslında tüm derslerinize ve notlarınıza dikkat ediyorsunuzdur mutlaka ama ya bir kasırga patlıyor, ya gü- I neş tutuluyor veya milli bir bayram oluyor. Bu yüzden de her seferinde şu Türkçe dersinde hazırlıksız bir biçim de yakalanıyorsunuz. Dördüncü bölümde size detaylı olarak eksik planlama yapmamanın önemini vurguladım. Eminim ödevlerinizi yapmak ve sınavlara hazırlanmak için planlama yaparken öğretmenlerinizin koyduğu kuralları da göz önünde bulundurursunuz. Ayrıca pek azınız bir öğretmen ile samimi bir diyalog kurarak akıl danışmaktadır. Oysa bu size beklenmedik sınav şoklarından, paçanızı kurtarmanıza yol açacaktır. Neden bir akıl hocası edinmiyorsunuz? Yalnızca okulda değil ilerde yaşamınız boyunca da arkadaşlarınızın veya ailelerinizin sağladığından daha fazlasına ihtiyacınız olabilir. Halbuki akıl hocanız size gerekli yardımı ve bakış açısını sunar, öğütler verir. Đç ve Dış Motivasyon Motive eden unsurlar, içten ve dıştan gelen olmak üzere ikiye ayrılır. Peki fark nedir? Diyelim ki müzik dersine girdiniz. Zaten şarkı söylemeyi çok sevdiğinizden bu derse zevkle katılıyorsunuz. Mesela mezun olabilmek için biyoloji dersine de girmek zorundasınız. Aslında kurbağa parçalamak fikrinden nefret ediyorsunuz ve bunlar iskeletli yapıda mı yoksa değil mi umurunuzda bile değil. Fakat bu dersi almak zorundasınız. Đlk durumda, içten gelen motivasyonla hareket ediyorsunuz. Müzik dersini alıyorsunuz ve müziği seviyorsunuz. 44 Çalışmalarınızı Nasıl Organize Edeceksiniz? ikinci durumda ise dıştan gelen motivasyonla hareket ediyorsunuz. Hiç ilgi duymadığınız halde mezun olmak için bu dersi alıyorsunuz. Ödülünüz, mezun olmak. Dıştan gelen motivasyonla, sıkıcı ve hoşa gitmeyen işleri hedefinize ulaşma sürecinde yaparsınız. Esas hedefinizin canlı bir resmi, oldukça güçlü bir motivasyon yaratacaktır. Örneğin bir öğrenci derslerinde başarılı olabilmek için bir bilgisayar programcısı olma hedefini gözünün önüne getirebilir. 5 veya 10 yıl sonraki bir günü hayalinizde canlandırmaya çalışın. Eğer belirsiz bir görüntü aklınıza geliyor ise kendinizi motive etmekte zorlanacağınızı hiç aklınızdan çıkarmayın. Bir Hedef Piramidi Oluşturun Tüm hedeflerinizi canlı tutmanın yollarından biri -tabii aynı zamanda bu hedefler arasında da bağlantı oluşturmanız gerekiyor- bir hedef piramidi oluşturmaktır. Bunu şu şekilde yapabilirsiniz; 1. Bir kağıdın en tepesine hedefinizi yani eğitiminizin amacını yazın. Bu sizin uzun vadede kazanacağınız bir hedef ve piramidinizin zirvesinde yer almaktadır. Örneğin başarılı bir reklam yazan olmak. 2. Uzun vadede elde edilecek hedefin bir altına orta vadede elde edilebilecek hedeflerinizi yazın -yani sizi esas amacınıza yöneltecek adımlar-. Örneğin uzun vadeli hedefiniz reklam yazarı olmak ise orta vadeli hedeflerinizde üniversiteye girmek, tüm derslerinizde başarılı olmak, gerekli olan dersleri 45 aldıktan sonra büyük bir reklam firmasında yaz döneminde staja başlamanız. 3. Orta vadeli hedeflerinizin altına kısa vadede elde edebileceğiniz hedefleri yazınız. Bunlar çok kısa sürede elde edilecek küçük adımlar olmalıdırlar. Örneğin uzun vadede elde edeceğiniz amacınız ünlü ve ciddi bir dergide seyahat yazarı olmak ise orta vadeli amacınız bir gazetede belirli bir kariyer yapmanız ve kısa vadeli amacınız da okul dergisinde bir seyahat makalesi yazmanız veya kompozisyon dersleri gibi bu amaçla ilgili derslerinizde iyi notlar almak olabilir. Okulda ilerledikçe hedef piramidinizi değiştirebilirsiniz. Başka bir iş bulmaya karar verirsiniz veya sizi hedefinize götürecek orta vadeli hedeflerinizi