T.C. KONYA VALİLİĞİ ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK İL MÜDÜRLÜĞÜ KONYA İLİ 2013 YILI ÇEVRE DURUM RAPORU

Transkript

1 T.C. KONYA VALİLİĞİ ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK İL MÜDÜRLÜĞÜ KONYA İLİ 2013 YILI ÇEVRE DURUM RAPORU HAZIRLAYAN: ÇED VE ÇEVRE İZİNLERİNDEN SORUMLU ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ KONYA-2014 I

2 İÇİNDEKİLER GİRİŞ 2 A. Hava A.1. Hava Kalitesi 7 A.2. Hava Kalitesi Üzerine Etki Eden Unsurlar 7 A.3. Hava Kalitesinin Kontrolü Konusundaki Çalışmalar 10 A.4. Ölçüm İstasyonları 14 A.5. Egzoz Gazı Emisyon Kontrolü 18 A.6. Gürültü 19 A.7. İklim Değişikliği Eylem Planı Çerçevesinde Yapılan Çalışmalar 20 A.8.Sonuç ve Değerlendirme..20 Kaynaklar 20 B. Su ve Su Kaynakları B.1. İlin Su Kaynakları ve Potansiyeli 21 B.1.1. Yüzeysel Sular 21 B Akarsular.21 B Doğal Göller,Göletler ve Rezervuarlar.21 B.1.2. Yeraltı Suları 26 B Yeraltı Su Seviyeleri.26 B.1.3. Denizler 29 B.2. Su Kaynaklarının Kalitesi 29 B.3. Su Kaynaklarının Kirlilik Durumu 33 B.3.1. Noktasal kaynaklar 33 B Endüstriyel Kaynaklar 33 B Evsel Kaynaklar B.3.2. Yayılı Kaynaklar...34 B Tarımsal Kaynaklar..34 B Diğer.35 B.4. Sektörel Su Kullanımları ve Yapılan Su Tahsisleri 35 B.4.1. İçme ve Kullanma Suyu 35 B Yüzeysel su kaynaklarından kullanılan su miktarı ve içmesuyu arıtım tesisi mevcudiyeti 39 B Yeraltı su kaynaklarından kullanılan su miktarı ve içmesuyu arıtım tesisi mevcudiyeti 39 B İçme Suyu temin edilen kaynağın adı, mevcut durumu, potansiyeli vb. 41 B.4.2. Sulama 41 B Sulama salma sulama yapılan alan ve kullanılan su miktarı 41 B Damlama veya basınçlı sulama yapılan alan ve kullanılan su miktarı 49 B.4.3. Endüstriyel Su Temini 49 B.4.4. Enerji Üretimi Amacıyla Su Kullanımı 50 B.4.5. Rekreasyonel Su Kullanımı 50 B.5. Çevresel Altyapı 53 B.5.1. Kentsel Kanalizasyon Sistemi ve hizmeti alan nufus 53 II

3 B.5.2. Organize Sanayi Bölgeleri ve Münferit Sanayiler Atıksu Altyapı Tesisleri 56 B.5.3. Katı Atık Düzenli Depolama Tesisleri 56 B.5.4. Atıksuların Geri Kazanılması ve Tekrar Kullanılması 58 B.6. Toprak Kirliliği ve Kontrolü 59 B.6.1. Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalar 60 B.6.2. Arıtma Çamurlarının toprakta kullanımı 60 B.6.3. Madencilik faaliyetleri ile bozulan arazilerin doğaya yeniden kazandırılmasına ilişkin yapılan çalışmalar 61 B.6.4. Tarımsal faaliyetler ile oluşan toprak kirliliği 62 B.7. Sonuç ve Değerlendirme 62 Kaynaklar 63 C. Atık C.1. Belediye Atıkları (Katı Atık Bertaraf Tesisleri) 64 C.2. Hafriyat Toprağı, İnşaat Ve Yıkıntı Atıkları 68 C.3. Ambalaj Atıkları 69 C.4. Tehlikeli Atıklar 70 C.5. Atık Madeni Yağlar 71 C.6. Atık Pil ve Akümülatörler 73 C.7. Bitkisel Atık Yağlar 75 C.8. Poliklorlu Bifeniller ve Poliklorlu Terfeniller 76 C.9. Ömrünü Tamamlamış Lastikler (ÖTL) 76 C.10. Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyalar 77 C.11. Ömrünü Tamamlamış (Hurda) Araçlar 78 C.12. Tehlikesiz Atıklar 78 C Demir ve Çelik Sektörü ve Cüruf Atıkları 80 C Kömürle Çalışan Termik Santraller ve Kül 80 C Atıksu Arıtma Tesisi Çamurları 81 C.13. Tıbbi Atıklar 81 C.14. Maden Atıkları 83 C.15. Sonuç ve Değerlendirme 83 Kaynaklar 83 Ç. Kimyasalların Yönetimi Ç.1. Büyük Endüstriyel Kazalar 84 Ç.2. Sonuç ve Değerlendirme 84 Kaynaklar 84 D. Doğa Koruma ve Biyolojik Çeşitlilik D.1. Ormanlar ve Milli Parklar 84 D.2. Çayır ve Mera 88 D.3. Sulak Alanlar 88 D.4. Flora 89 D.5. Fauna 90 D.6. Tabiat Varlıklarını Koruma Çalışmaları 104 III

4 D.7. Sonuç ve Değerlenlendirme 112 Kaynaklar 112 E. Arazi Kullanımı E.1. Arazi Kullanım Verileri 112 E.2. Mekânsal Planlama 113 E.2.1. Çevre düzeni planı 113 E.3. Sonuç ve Değerlendirme 122 Kaynaklar 122 F. ÇED, Çevre İzin ve Lisans İşlemleri F.1. ÇED İşlemleri 122 F.2. Çevre İzin ve Lisans İşlemleri 123 F.3. Sonuç ve Değerlendirme 126 Kaynaklar 126 G. Çevre Denetimleri ve İdari Yaptırım Uygulamaları G.1. Çevre Denetimleri 126 G.2. Şikâyetlerin Değerlendirilmesi 129 G.3. İdari Yaptırımlar 130 G.4. Çevre Kanunu Uyarınca Durdurma Cezası Uygulamaları 131 G.5. Sonuç ve Değerlendirme 131 Kaynaklar H. Çevre Eğitimleri 132 I. İl Bazında Çevresel Göstergeler 1. Genel Nüfus Nüfus Artış Hızı Kentsel Nüfus Sanayi Sanayi Bölgeleri Madencilik İklim Değişikliği 2.1. Sıcaklık Yağış Deniz Suyu Sıcaklığı Hava Kalitesi 3.1. Hava Kirleticiler Su-Atıksu IV

5 4.1. Su Kullanımı Belediye İçme ve Kullanma Suyu Kaynakları Atıksu Arıtma Tesisi İle Hizmet Veren Belediyeler Kanalizasyon Şebekesi İle Hizmet Verilen Belediye Sayıları ve Nüfusu Sanayiden Kaynaklanan Atıksu ve Bertarafı Arazi Kullanımı Tarım 6.1. Kişi Başına Tarım Alanı Kimyasal Gübre Tüketimi Tarım İlacı Kullanımı Organik Tarım Orman Balıkçılık Altyapı ve Ulaştırma 9.1. Karayolu ve Demiryolu Yol Ağı Motorlu Kara Taşıtı Sayısı Atık Belediyeler Tarafından ya da Belediye Adına Toplanan Atık ve Bertarafı Katı Atıkların Düzenli Depolanması Tıbbi Atıklar Atık Yağlar Bitkisel Atık Yağlar Ambalaj Atıkları Ömrünü Tamamlamış Lastikler Ömrünü Tamamlamış Araçlar Atık Elektrikli -Elektronik Eşyalar Maden Atıkları Tehlikeli Atıklar Turizm Yabancı Turist Sayıları Mavi Bayrak Uygulamaları 171 EK-1: İl Çevre Sorunları ve Öncelikleri Araştırma Formu Açıklamalar Bölüm I.Hava Kirliliği 172 Bölüm II.Su Kirliliği 175 Bölüm III.Toprak Kirliliği 183 Bölüm IV.Öncelikli Çevre Sorunları 184 V

6 ÇİZELGELER DİZİNİ Çizelge A.1 - Hava Kalite İndeksi Karşılaştırma Tablosu 7 Çizelge A.2 - Konya ilinde 2013 Yılında Evsel Isınmada Kullanılan Katı Yakıtların Cinsi, Yakıtların Özellikleri ve Bu Yakıtların Temin Edildiği Yerler 9 Çizelge A.3 - Konya ilinde 2013 Yılında Sanayide Kullanılan Katı Yakıtların Cinsi, Yakıtların Özellikleri ve Bu Yakıtların Temin Edildiği Yerler 9 Çizelge A.4 - Konya ilinde 2013 Yılında Kullanılan Doğalgaz Miktarı 10 Çizelge A.5 - Konya ilinde 2013 Yılında Kullanılan Fueloil Miktarı 10 Çizelge A Yılı Konya İlindeki Araç Sayısı ve Egzoz Ölçümü Yaptıran Araç Sayısı 10 Çizelge A.8 - Konya ilindeki Hava Kalitesi Ölçüm İstasyon Yerleri ve Ölçülen Parametreler 13 Çizelge A.9 - Konya ilinde 2013 Yılı Hava Kalitesi Parametreleri Aylık Ortalama Değerleri 17 Çizelge A.10 - Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği (Rapor Yılı) Yılında Hava Kalitesi Sınır Değerleri 17 Çizelge B.1 - Konya ilinin Akarsuları 21 Çizelge B.2 - Konya ilindeki Mevcut Sulama Göletleri 22 Çizelge B.3 - Konya ilinin Yeraltısuyu Potansiyeli 26 Çizelge B.4 - Konya ilinde 2013 Yılı Yüzey ve Yeraltı Sularında Tarımsal Faaliyetlerden Kaynaklanan Nitrat Kirliliği İle İlgili Analiz Sonuçları 30 Çizelge B.5 - Konya ilinde 2013 Yılı Kentsel Atıksu Arıtma Tesislerinin Durumu 55 Çizelge B.6 - Konya ilinde 2013 Yılı OSB lerde Atıksu Arıtma Tesislerinin Durumu 56 Çizelge B.7 - Konya ilinde 2013 Yılında Tespit Edilen Noktasal Kaynaklı Toprak Kirliliğine İlişkin Veriler 59 Çizelge B.8 - Konya ilinde 2013 Yılında Kullanılan Ticari Gübre Tüketiminin Bitki Besin Maddesi Bazında ve Yıllık Tüketim Miktarları 70 Çizelge B.9 - Konya ilinde 2013 Yılında Tarımda Kullanılan Girdilerden Gübreler Haricindeki Diğer Kimyasal Maddeleri (Tarımsal İlaçlar vb) 70 Çizelge B.10 - Konya ilinde 2013 Yılında Topraktaki Pestisit vb Tarım İlacı Birikimini Tespit Etmek Amacıyla Yapılmış Analizin Sonuçları 70 Çizelge C.1 - Konya ilinde 2013 Yılı İçin İl/İlçe Belediyelerince Toplanan ve Birliklerce Yönetilen Katı Atık Miktar ve Kompozisyonu 75 Çizelge C.2 - Konya ilinde 2013 Yılı İl/İlçe Belediyelerde Oluşan Katı Atıkların Toplanma, Taşınma ve Bertaraf Yöntemleri ve Tesis Kapasiteleri 75 Çizelge C.3 - Konya ilinde 2013 Yılında Birliklerce Yürütülen Katı Atıkların Toplanma, Taşınma ve Bertaraf İşlemlerine İlişkin Bilgi 76 Çizelge C.4 - Konya ilinde 2013 Yılı Ambalaj Ve Ambalaj Atıkları İstatistik Sonuçları 77 VI

7 ÇİZELGELER DİZİNİ Sayfa Çizelge C.5 - Konya ilinde 2013 Yılında Sanayi Tesislerinde Oluşan Tehlikeli Atıklarla İlgili Veriler 79 Çizelge C.6 - Konya ilinde Atık Yağ Geri Kazanım ve Bertaraf Miktarları 80 Çizelge C.7 - Konya ilinde 2013 Yılı İçin Atık Madeni Yağlarla İlgili Veriler 80 Çizelge C.8 - Konya ilinde Atık Yağ Geri Kazanımı Sonucu Elde Edilen Ürün Miktarları 81 Çizelge C.9 - Konya ilinde 2013 Yılında Oluşan Akümülatörlerle İlgili Veriler 82 Çizelge C.10 - Konya ilinde Yıllar İtibariyle Atık Akü Kazanım Miktarı 82 Çizelge C.11 - Konya ilinde Yıllar İtibariyle Toplanan Atık Akü Miktarı 82 Çizelge C.12 - Konya ilinde Yıllar İtibariyle Toplanan Atık Pil Miktarı 82 Çizelge C.13 - Konya ilinde Taşıma Lisanslı Araçların Yıllara Göre Gelişimi 83 Çizelge C.14 - Konya ilinde 2013 Yılı İçin Atık Bitkisel Yağlarla İlgili Veriler 83 Çizelge C.15 - Konya ilinde Yılları Arasında Bitkisel Atık Yağ Taşıma Lisanslı Araç Sayısı 83 Çizelge C.16 - Konya ilinde 2013 Yılında Oluşan Ömrünü Tamamlamış Lastikler İle İlgili Veriler 84 Çizelge C.17 - Konya ilinde Geri Kazanım Tesislerine ve Çimento Fabrikalarına Gönderilen Toplam ÖTL Miktarları 85 Çizelge C.18 - Konya ilinde 2013 Yılı AEEE Toplanan ve İşlenen Miktarlar 86 Çizelge C.19 - Konya ilinde 2013 Yılı Hurdaya Ayrılan Araç Sayısı 86 Çizelge C.20 - Konya ilinde 2013 Yılı İçin Sanayi Tesislerinde Oluşan Tehlikesiz Atıkların Toplanma, Taşınma ve Bertaraf Edilmesi İle İlgili Verileri 87 Çizelge C.21 - Demir ve Çelik Endüstrisinden Kaynaklanan Atıklar Listesi 88 Çizelge C.22 - Konya ilinde 2013 Yılı İldeki Demir ve Çelik Üreticileri Üretim Kapasiteleri, Cüruf ve Bertaraf Yöntemi 88 Çizelge C.23 - Konya ilinde 2013 Yılı Termik Santrallerde Kullanılan Kömür Miktarı Ve Oluşan Cüruf - Uçucu Kül Miktarı 88 Çizelge C.24 - Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmeliğe göre Termik Santral Atıkları 88 Çizelge C Yılında İlimiz İl Sınırları İçindeki Belediyelerde Toplanan Tıbbi Atıklar 90 Çizelge C.26 - Konya ilinde Yıllara Göre Tıbbi Atık Miktarı 91 Çizelge C.27 - Maden Atıklarının Sınıflandırılması 91 Çizelge C.28 - Konya ilinde 2013 Yılı Maden Zenginleştirme Tesislerinden Kaynaklanan Atık Miktarı 91 Çizelge Ç.1 - Konya ilinde 2013 Yılı SEVESO Kuruluşlarının Sayısı 92 Çizelge E.1 - Konya ilinde 2013 Yılı İtibariyle Arazilerin Kullanımına Göre Arazi Sınıflandırılması 121 VII

8 ÇİZELGELER DİZİNİ Çizelge F.1 - Çizelge F.2 - Çizelge G.1 - Çizelge G.2 - Çizelge G.3 Sayfa Konya ilinde Bakanlık merkez ve ÇŞİM tarafından 2013 Yılı İçerisinde Alınan ÇED Olumlu ve ÇED Gerekli Değildir Kararlarının Sektörel Dağılımı 129 Konya ilinde 2013 Yılında ÇŞİM Tarafından Verilen Geçici Faaliyet Belgesi ve Çevre İzni/Çevre İzni ve Lisansı Belgesi Sayıları 131 Konya ilinde 2013 Yılında ÇŞİM Tarafından Gerçekleştirilen Denetimlerin Sayısı 134 Konya ilinde 2013 Yılında ÇŞİM e Gelen Tüm Şikâyetler ve Bunların Değerlendirilme Durumları 136 Konya ilinde 2013 Yılında ÇŞİM Tarafından Uygulanan Ceza Miktarları ve Sayısı 137 VIII

9 GRAFİKLER DİZİNİ Sayfa Grafik A.1- Konya ilinde Selçuklu-Meram-Aydınlık-Mevlana İstasyonu PM-SO2 Parametresi Günlük Ortalama Değer Grafiği 14 Grafik A.2 - Konya ilinde 2013 Yılında Gürültü Konusunda Yapılan Şikayetlerin 20 Dağılımı Grafik B.1 - Konya ilinde 2013 Yılı Mavi Bayrak Almış Plaj ve Marinaların Sayısı 29 Grafik B.2 - Konya ilinde 2013 Yılı Belediyeler Tarafından İçme ve Kullanma Suyu Şebekesi İle Dağıtılmak Üzere Temin Edilen Su Miktarının Kaynaklara Göre Dağılımı 36 Grafik B.3 - Konya ilinde 2013 Yılında Endüstrinin Kullandığı Suyun Kaynaklara Göre Dağılımı 49 Grafik B.4 - Konya ilinde 2013 Yılı Kanalizasyon Hizmeti Verilen Nüfusun Belediye Nüfusuna Oranı 53 Grafik B.5 - Konya ilinde 2013 Yılı Atıksu Arıtma Tesisi İle Hizmet Edilen Nüfusun Toplam Belediye Nüfusuna Oranı 54 Grafik B.6 - Konya ilinde 2013 Yılı Belediyelerden Kaynaklanan Arıtma Çamurunun Yönetimi 61 Grafik B.7 - Konya ilinde 2013 Yılı Sanayiden Kaynaklanan Arıtma Çamurunun Yönetimi 61 Grafik C.1 - Konya ilinde 2013 Yılı Atık Kompozisyonu 74 Grafik C.2 - Konya ilinde 2013 Yılı Kayıtlı Ambalaj Üreticisi Ekonomik İşletmeler 78 Grafik C.3 - TABS Göre İlimizdeki Tehlikeli Atık Yönetimi 79 Grafik C.4 - Konya ilinde Atık Yağ Toplama Miktarları 80 Grafik C.5 - Konya ilinde Yıllar İtibariyle Atık Akü Toplama ve Geri Kazanım 82 Miktarı Grafik C.6 - Konya ilinde 2013 Yılı Bitkisel Atık Yağlardan Geri Kazanılan Ürün 83 Dağılımı Grafik C.7 - Konya ilinde Geri Kazanım Tesislerine ve Çimento Fabrikalarına Gönderilen Toplam ÖTL Miktarları 85 Grafik C.8 - Konya ilinde 2013 Yılı Atık Elektrikli ve Elektronik Eşya Toplama Miktarları 85 Grafik C.9 - Konya ilinde 2013 Yılı AEEE İşleme Tesis Sayıları 86 Grafik C.10 - Konya ilinde 2013 Yılı Kül Atıklarının Yönetimi 88 Grafik C.11 - Konya ilinde 2013 Yılı Madencilikte Proses Atıklarının Bertarafı 91 Grafik E.1 - Konya ilinde 2013 Yılı Arazi Kullanım Durumu 130 Grafik F.1 - Konya ilinde 2013 Yılı ÇED Olumlu Kararı Verilen Projelerin Sektörel Dağılımı 130 Grafik F.2 - Konya ilinde 2013 Yılı ÇED Gerekli Değildir Kararı Verilen Projelerin Sektörel Dağılımı 130 Grafik F.3 - Konya ilinde 2013 Yılında Verilen Çevre İzni veya Çevre İzni ve Lisans Belgelerinin Sektörlere Göre Dağılımı 132 IX

10 GRAFİKLER DİZİNİ Sayfa Grafik F.4 - Konya ilinde 2013 Yılında Verilen Lisansların Konuları 133 Grafik G.1 - Konya ilinde ÇŞİM Tarafından 2013 Yılında Gerçekleştirilen Planlı Denetimlerin Konularına Göre Dağılımı 134 Grafik G.2 - Konya ilinde ÇŞİM Tarafından 2013 Yılında Gerçekleştirilen Plansız Denetimlerin Konularına Göre Dağılımı 135 Grafik G.3 Konya ilinde ÇŞİM Tarafından 2013 Yılında Gerçekleştirilen Planlı ve Ani Çevre Denetimlerinin Dağılımı 135 Grafik G.4 - Konya ilinde ÇŞİM Tarafından 2013 Yılında Gerçekleştirilen Tüm Denetimlerin Konularına Göre Dağılımı 136 Grafik G.5 - Konya ilinde 2013 Yılında ÇŞİM Gelen Şikâyetlerin Konulara Göre Dağılımı 137 Grafik G.6 - Konya ilinde 2013 Yılında ÇŞİM Tarafından Uygulanan İdari Para Cezalarının Konulara Göre Dağılımı 138 X

11 HARİTALAR DİZİNİ Sayfa Harita A.1 - Konya ilinde Bulunan Hava Kirliliği Ölçüm Cihazlarının Yerleri 13 Harita A.2 - Çevre Düzeni Plan haritası 13 RESİMLER DİZİNİ Sayfa Resim A.1 - Kentsel İçme Suyu Arıtma Tesisi 40 Resim B.1 - Beyşehir Gölü 95 Resim B.2 - Beyşehir Gölü 95 XI

12 ÖNSÖZ Günümüzde Çevre, önemine uygun biçimde ve giderek artan bir duyarlıkla toplumların gündeminde yer almakta, özellikle sürdürülebilirliğinin sağlanması bağlamında çok önemli çabalar harcanmaktadır. Gelişmekte olan ülkemizde sanayileşme ve plansız yerleşmeye paralel olarak ortaya çıkan çevre kirlenmesi ve beraberindeki çevre sorunları direk olarak canlı yaşamını etkilediğinden hepimizin üzerinde düşünmesi ve çalışması gereken hayati bir sorun olduğu bilinmektedir. Ekonomik faaliyetlerden tüketim anlayışımıza kadar uzanan yaşam tarzı içinde her ferdin çevre için yapabileceği bir şey mutlaka vardır. Üretirken ve tüketirken canlı yaşamını, doğal çevreyi tehdit etmeyen tutum içerisinde bulunmak vatandaş olarak en büyük vazifemiz olmalıdır. Bunun için de insanın yaşadığı çevreyi tanıması, sorunlarını ve bu sorunların boyutlarının bilmesi gerekmektedir. İlimizin doğal güzelliklerinin yanı sıra çok önemli tarihi ve kültürel değerlere sahip olarak tüm dünyanın gözdesi olması burada yaşayan insanlara bir takım sorumluluklar getirmektedir. Dünyamıza ve gelecek kuşaklara karşı sorumluluk duyuyorsak, yaşadığımız bölgeyi temiz tutarak, doğal kaynaklarımızı duyarlı ve bilinçli kullanarak yaşadığımız çevrenin korunmasına katkıda bulunabiliriz. Ülkemizin en geniş arazisine sahip olan Konya İli nin hava, su ve toprak kirliliği gibi çevre değerleri ile doğal kaynaklarının büyük bir titizlik içerisinde incelenmesi ve araştırılması sonucu oluşturulan Konya İli Çevre Durum Raporu nun önemli bir ihtiyacı gidereceğine inanıyorum. Eminim ki; hoşgörü ve sevgi merkezi olan Konya da yaşayan herkes bu sorumluluğu duyarak İlimizin çevre değerlerine sahip çıkacaktır. Temiz ve yaşanabilir bir Konya da yaşamak dileğiyle Mehmet YAZICIOĞLU Çevre ve Şehircilik İl Müdürü 1

13 GİRİŞ Çevreyi koruma, çevre kirliliğini ve çevre sorunlarını önleme çalışmalarının hareket noktası, sorunları bilmek ve tanımaktan geçmektedir. Konya İl Çevre Durum Raporu, çevrenin mevcut durumuna genel bir bakış sağlayarak mevcut durumun ortaya konulmasıyla çevreyle ilgili potansiyel sorunlara erken bir uyarı ve bu sorunların analizini sağlamak, çevre koruma ve sürdürülebilir kalkınma yolundaki hedefler doğrultusunda elde edilen gelişmeleri halkın izlemesini sağlamak ve çevresel planlama, değerlendirme ve düzenleme için temel bilgi sağlamak amacıyla hazırlanmıştır. Bu nedenle, İl Çevre Durum Raporu, Bakanlığımız görev alanı kapsamında bulunan ve çevre mevzuatı çerçevesinde Bakanlığımız tarafından yapılan faaliyetleri, bunlardan elde edilen verileri kapsamaktadır. GENEL BİLGİLER Konya ili göller dahil km 2 yüzölçümüyle Türkiye'nin en büyük ili olup, ülke topraklarının yaklaşık olarak %5'ini kaplamaktadır. Topraklarının büyük bir bölümü İç Anadolu'nun yüksek düzlükleri üzerinde konumlanan ilin yüzölçümü göller hariç km 2 'dir. İlin ortalama yükseltisi m'dir. 1. Nüfus Konya, 2013 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre ülke nüfusunun %2,71'ini oluşturan kişiyle iller arası nüfus sıralamasında 7. sırada yer almaktadır. Konya Büyükşehir Belediyesi sınırları içindeki Selçuklu, Meram ve Karatay ilçe Merkezlerinin nüfusu ise ile Konya nufüs unun %57 ünü oluşturmaktadır. Bu ilçeler haricinde Akşehir, Beyşehir, Çumra, Ereğli, Ilgın, Kulu ve Seydişehir İlçeleri nüfusları in üzerinde olan diğer ilçelerdir. Nüfus verileri (Tüik,2013) Gösterge Türkiye Konya Belediye Sayısı İlçe Sayısı Köy Sayısı Toplam Nüfus Nüfus Yoğunluğu Yıllık Nüfus Artış Hızı (Binde) 13,7 13 Net Göç 0 3,926 Net Göç Hızı (%o) 0-1,9 İllerin Verdiği Göç İllerin Aldığı Göç

14 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 90+ yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş yaş 5-9 yaş 0-4 yaş Nüfusun Yaş Gruplarına Dağılımı (2013) (Tüik, 2013) 200, , , , , ,000 80,000 60,000 40,000 20, İklim İlde karasal iklim hâkim olup, kışlar yağışlı ve soğuk, yazlar ise sıcak ve kuraktır. Geniş bir coğrafya üzerine yayılan ilde daha yağışlı ve mutedil iklim şartlarına sahip mikroklima bölgeleri mevcuttur. İlde meteorolojik verilerin alındığı ilçelerin ortalaması olarak, nispi nem % 59,5, sıcaklık ortalaması 11,6 C 'dir. KONYA * Ortalama Sıcaklık ( C) -0,2 1,3 5, ,2 23,6 23,1 18,6 12,5 6,2 1,7 Ortalama En Yüksek Sıcaklık ( C) 4, ,4 22,3 26,8 30,2 30, ,9 13 6,7 Ortalama En Düşük Sıcaklık ( C) -4-3,3 0,1 4,5 8,6 12,9 16,2 15,6 11,1 6 0,8-2,3 Ortalama Güneşlenme Süresi (saat) 3,2 4,4 6,7 7,1 9 10,4 11,4 11,2 9,4 7,2 5,2 3,1 Ortalama Yağışlı Gün Sayısı 9,8 8,8 8,7 9,4 10,6 6,3 2,3 1,6 3 6,1 6,8 10 Aylık Toplam Yağış Miktarı Ortalaması (kg/m ,5 26, ,7 23,6 6,2 5, , ) Kaynak: *Uzun Yıllar İçinde Gerçekleşen Ortalama Değerler( ) İl, en fazla yağışı kış ve ilkbahar aylarında sağanak halinde almaktadır. Bölgenin ve ülkemizin en az yağış alan yeri Tuz Gölü çevresidir. İlde değişik ekolojilere sahip birçok mikro klima bölgesi mevcuttur. İlde yıllık yağış toplamı 279,5 mm (Karapınar) ile 738,7 mm (Seydişehir) arasında büyük bir değişim göstermektedir. İl genelinde yağışların büyük bir kısmı sonbahar ve özellikle kış aylarında gerçekleşmektedir. 3.Coğrafi Durum Konya ili; Anadolu Yarımadası nın ortasında bulunan İç Anadolu Bölgesinin güneyinde yer almaktadır. Konya ili, doğal açıdan kuzeyinde Haymana platosu, kuzeydoğuda Cihanbeyli Platosu ve Tuz Gölü'ne, batısında Beyşehir Gölü'ne ve Akşehir Gölü'ne, güneyinde Sultan Dağları'ndan başlayan Karaman ilinin güneyine kadar devam eden, Toros yayının iç yamaçları önünde bir fay hattı boyunca oluşmuş volkanik dağlara, doğusunda ise Obruk platosuna kadar uzanır. 3

15 İlimiz topraklarının büyük bir bölümü, İç Anadolu nun yüksek düzlükleri üzerine rastlar. Güney ve güney batı kesimleri Akdeniz Bölgesine dâhildir. Konya coğrafi olarak 36 41' ve 39 16' kuzey enlemleri ile 31 14' ve 34 26' doğu boylamları arasında yer alır. Yüz ölçümü km² (Göller hariç) olup bu alanı ile Türkiye nin en büyük yüz ölçümüne sahip olan ilidir. Ortalama yükseltisi m. dir. Şehir merkezi etrafında, Loras (2.010 m) ve Erenler (2.319 m) başta olmak üzere yüksek sayılabilecek dağlar dışında yüzlerce km büyüklükteki ovalarda herhangi bir yükseltiye rastlanmaz. Ancak ilin güney kesimi Toros Dağları, güneybatısı ise Sultan Dağları ile çevrilidir. Yine güneyinde volkanik dağlar ve krater göllerine rastlanır. Aydos Dağı da (3.430 m) ilin güneyinde olup en yüksek dağıdır. Ülkemizin tahıl ambarı durumunda olan düzlükler; Konya Ovası, Cihanbeyli Yaylası ve Obruk Yaylasından oluşmaktadır. Konya Ovası 'nın en çukur yeri Aslım mevkii (975 m), en yüksek yeri de Alaeddin Tepesidir (1080 m). Tuz Gölü, Akşehir Gölü, Beyşehir Gölü ve Suğla Gölü il sınırları içindedir. Sulama amacıyla Cumhuriyet döneminde May, Apa, Altınapa barajları yapılmıştır. Yarıkurak bir iklime sahiptir. Karapınar ve Ereğli, Türkiye 'nin en az yağış alan yerleridir. Dağlık kesimlerinde ormanlık alanlar mevcuttur. Düzlükler ise bozkırlar şeklindedir. İdari yönden; kuzeyden Ankara, batıdan Isparta, Afyonkarahisar, Eskişehir, güneyden İçel, Karaman, Antalya, doğudan Niğde ve Aksaray illeri ile çevrilidir. İlin uç noktalarını; kuzeyinde Kulu nun Köşkler köyü, batısında Akşehir in Değirmenköyü, güneyinde Taşkent in Beyreli köyü, doğusunda ise Halkapınar ın Delimahmutlu köyü oluşturmaktadır. Merkez (Meram, Karatay, Selçuklu), Akşehir, Ahırlı, Akören, Altınekin, Beyşehir, Bozkır, Cihanbeyli, Çumra, Çeltik, Doğanhisar, Derebucak, Ereğli, Ermenek, Emirgazi, Güneysınır, Hadim, Hüyük, Ilgın, Kadınhanı, Karapınar, Kulu, Sarayönü, Seydişehir, Taşkent, Tuzlukçu, Yalıhöyük, Yunak olmak üzere 31 ilçesi bulunmakadır. Konya ili sınırları içerisinde Türkiye'nin en büyük alüminyum (boksit) ve magnezit yataklarının yanısıra, kömür, kil, çimento hammaddeleri, kurşun-çinko, barit madenleri ile önemli oranda yer altı suyu rezervleri bulunmaktadır. Alüminyum (boksit) yatakları Seydişehir ilçesi güneyinde Üst Kretase zaman aralığında karasal ayrışmalarla meydana gelmiştir. Magnezit yatakları ise Meram ilçesi sınırları içerisinde olup tek başına hem Konya'nın hem de dünyanın en büyük rezervli (80 milyon ton) magnezit yatağıdır. Yunak civarında Magnezit ve az miktarda lüle taşı yatakları bulunmaktadır. Ilgın (Haremi Kurugöl), Beyşehir ve Seydişehir ilçelerinde Pliyosen yaşlı toplam 750 milyon ton rezervli linyit kömürü yatakları bulunmaktadır. Beyşehir, Selçuklu ve Ilgın civarında önemli miktarlarda kil yatağı vardır. Ayrıca Bozkır'da barit, Hadim (Kızılgeriş) ve Bozkır'da (Küçüksu) kurşunçinko yatakları bulunmaktadır. Ayrıca Konya'nın birçok yerinde çimento hammaddelerinden kil, kalsit, jips, tras, kireçtaşı ve dolomit gibi hammaddeler bulunmaktadır. 4. Sanayi Bir tarım kenti olan Konya da son yıllarda sanayide de gelişmeler kaydedilmiştir. Konya daki sanayi işletme sayısı Türkiye genelindeki kayıtlı işletme sayısının %4 ünü oluşturmaktadır. Konya bu pay ile İstanbul, Bursa, Ankara ve İzmir den sonra beşinci sırada yer almaktadır. İlde faaliyet gösteren sanayi işletmelerinin işyeri sayısı bakımından sektörel çeşitliliği dikkat çekicidir. İlde; başta gıda, imalat makineleri, tarım makinaları, otomotiv yan sanayi, lastik-plastik ürünleri, ayakkabı, ana metal sanayi olmak üzere mobilya, tarıma dayalı işlenmiş ürünler, demir-çelik ürünleri, dokuma-giyim, tuz, alüminyum, mermer öne çıkan sanayi ürünlerindendir. Konya da sanayinin gelişmesinde, yatırım ve üretim aşamasında yatırımcılara uygun ortamlar sağlayan Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) ve Küçük Sanayi Siteleri (KSS) nin geldiği nokta büyük önem taşımaktadır yılında 134 Ha. alanda Konya I.Organize Sanayi Bölgesi 165 İşyeri ile hizmete 4

16 girmiştir. Halen yapımı devam eden etap ve 7 milyon m 2 genişleme bölgesi ile birlikte 23 milyon m 2 ye ulaşacak Konya Organize Sanayi Bölgesinde 40 farklı sektörde 430 sanayi kuruluşu faaliyet göstermekte 30 binden fazla çalışan istihdam edilmektedir.diğer taraftan Akşehir, Beyşehir, Çumra, Ereğli, Kulu, Karapınar ve Seydişehir ilçelerinde Organize Sanayi Bölgeleri kurulmuştur. Söz konusu OSB lerde 70 işyeri üretime geçmiş olup, parsel dağıtımı ve inşaat yapımları devam etmektedir. İlde mevcut OSB ler toplam ha alanda istihdam sağlanmaktadır. İlde 528 ha alanda yerleşik, 14 özel sanayi sitesinde işyeri üretime geçmiş olup, civarında istihdam sağlanmaktadır. Diğer yandan küçük sanayicilerin işyerleri gereksinimleri için İlimizde bugüne kadar 39 küçük sanayi sitesinde 6800 işyeri yapımı gerçekleştirilerek civarında işçinin istihdamı sağlanmıştır. Konya istihdam ve ülkemiz ekonomisine kazandırdığı katma değer açısından İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa ve Antalya dan sonra 6 ıncı il konumundadır. Konya 9 adet Organize Sanayi Bölgesi, ve 39 adet küçük sanayi sitesinde konumlanmış imalat sektörü işletmeleri ile ülkemizin toplam sanayi üretiminin % 4 ünü gerçekleştirmekte, sanayi üretimine katkı sıralamasında 5 inci sırada yer almaktadır. İlde sanayi odası, ticaret odası, ilçelerde sanayi ve ticaret odaları, ticaret borsası, esnaf ve sanatkârlar odaları birliği başkanlığı, sanayinin gelişmesine katkıda bulunmak amacıyla mesleki ahlâk ve dayanışma çerçevesinde, meslek faaliyetleri hakkında Bakanlıklara teklif ve önerilerde bulunan, sanayicilerin bilinçlendirilmesi için eğitim programları organize eden, sanayicileri mevzuat, işletme bilimi, uluslararası fuarlar ve uluslararası ticaretin geliştirilmesi gibi konularda bilgilendiren güçlü yapısıyla hizmet vermektedir. 5. Tarım ve Hayvancılık Konya ili yüzölçümü itibarıyla iller arası sıralamada birinci sırada yer almaktadır. Tarıma elverişli arazinin büyük bir bölümünde tarla tarımı yapılan Konya ilinde çoğunlukla orta ve büyük ölçekte tarım işletmeleri mevcut olup işletme başına ortalama arazi büyüklüğü Türkiye ortalamasının üzerindedir. Konya tarımsal alandaki faaliyetlere önemli kaynak ve fırsatlar sunmaktadır. Bölge, bir çok tarımsal ürünün yetiştirilmesi için uygun toprak, iklim ve ekolojik koşullara sahiptir, Konya da tarıma elverişli arazinin halen hektarı sulanmakta olup KOP ile sulanması planlanan arazi miktarı ise hektara ulaşacaktır. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Konya da yapılacak bitkisel ve hayvansal yatırımlara önemli destekler sağlamaktadır. Konya da Tarımsal Arazi Kullanımı (Konya Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü, 2013) KONYA TÜRKİYE Alan Adı Yüzölçüm (ha) % Yüzölçümü (ha) % Tarım Arazisi , ,80 31,19 Çayır-Mera ,70 16, ,30 18,65 Orman ,00 11, ,00 27,3 Diğer ,35 15, ,90 22,86 Toplam , , Özellikle buğday, şekerpancarı, çavdar, fasulye, havuç ve baklagiller alanında önemli üretim miktarları ile Türkiye nin ihtiyacını karşılamaktadır. Toplam 26,7 milyon dekarlık alanı ile Türkiye de ilk sırada yer almaktadır. 5

17 Konya ili ülkemizin önemli hayvancılık merkezlerinden biridir. İl genel olarak hayvancılığın tüm kollarında ülke düzeyinde iyi konuma sahiptir. Geniş bir alana yayılan il toprakları hayvancılık için uygun bir zemin oluşturmaktadır. Ülkemizin yumurta ve süt üretiminde 1, kırmızı et üretiminde ise 2. sıradaki ildir. İlin hayvancılık faaliyetlerine ait üretim değeri 2012 yılı itibariyle 2,40 milyar TL olup, bu üretim değerinin %40 ını hayvansal ürünler üretimi, %60 ını da canlı hayvan üretimi oluşturmaktadır. İlde bulunan geniş meralar ve bitkisel üretim alanları, gelişmiş yetiştiricilik kültürü, süt ve yem fabrikaları (61), şeker fabrikaları (4 adet), kesimhaneler (1277 adet), et işleme tesisleri (46 adet) hayvancılığın gelişimine olumlu katkılar sağlamaktadır. Son yıllarda ülkemizde uygulamaya konulan en önemli bölgesel projelerden biri Konya Ovaları Projesi (KOP) dir. GAP tan sonraki en büyük sulama yatırımının gerçekleştirilmesini amaçlayan KOP, 14 adet sulama, 3 adet içme suyu ve 1 adedi de enerji projesi olan toplam 16 projeden meydana gelmektedir. KOP tamamlandığında ha arazi sulanacak, 164,1 milyon m³ içme, kullanma ve sanayi suyu temin edilecek, 3,06 milyar kwh/yıl enerji üretilecektir. KOP projesi kapsamındaki Mavi Tünel in tamamlanması ile ilin sulanabilen arazi varlığında önemli artışlar olacak, bu alanlarda yem bitkisi tarımının da münavebeye girmesi ile büyükbaş hayvancılıkta önemli gelişmeler sağlanması beklenmektedir. 6. Müdürlüğümüz Çevre Kısmının Yapılanması ve Personel Durumu "Bayındırlık ve İskan Bakanlığı" ve "Çevre ve Orman Bakanlığı" olarak hizmet veren Bakanlıklar; 06/04/2011 tarihli ve 6223 sayılı Kanunun verdiği yetkiye dayanılarak çıkarılan 644 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin, 04/07/2011 ve sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmesi ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı adını alarak hizmete başlamıştır. 644 ve 645 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameler ile Çevre Konulu İşler için bakanlık bünyesinde Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü ve Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin Ve Denetim Genel Müdürlüğü kurulmuş, daha sonra tarihli 648 sayılı Kararname ile Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü kurulmuştur. İlimizde, Çevre konulu işler için Şube Müdürlüğü nezdinde; ÇED, İzin ve Denetim Şube Müdürlüğü, Çevre Yönetimi Şube Müdürlüğü, Tabiat Varlıklarını Koruma İşleri Şube Müdürlüğü olmak üzere toplamda 46 personel bulunmaktadır. 6

18 A. HAVA A.1. Hava Kalitesi Türkiye de özellikle kış sezonunda bazı şehir merkezlerinde meteorolojik şartlara da bağlı olarak hava kirliliği görülmektedir. Kış aylarında ısınmadan kaynaklanan hava kirliliğinin temel sebepleri; düşük vasıflı yakıtların iyileştirilme işlemine tabi tutulmadan kullanılması, yanlış yakma tekniklerinin uygulanması ve kullanılan yakma sistemleri işletme bakımlarının düzenli olarak yapılmaması şeklinde sıralanabilir. Ancak ısınmada doğal gazın ve kaliteli yakıtların kullanılması sonucu özellikle büyük şehirlerde hava kirliliğinde 1990 lı yıllara göre azalma olmuştur. Şehirleşme ile sanayi tesislerinin yakın çevresindeki bölgelerdeki konutlaşmaların artması hava kirliliğinin olumsuz etkilerini artırmaktadır. Kömüre dayalı termik santrallerde kullanılan yerli linyitlerin yüksek kükürt oranı ve bazı tesislerde arıtma sistemlerinin olmaması nedeniyle kükürt dioksit (SO 2 ) emisyonları problem oluşturmaktadır. Çevre Mevzuatının kirletici vasfı yüksek tesisler olarak nitelendirdiği enerji üretim tesisleri için mevzuatta özel emisyon sınır değerleri bulunmaktadır. Söz konusu tesislerin kurulması ve işletilmesi için gerekli izinler, tesisten çıkan emisyonlar ve tesisin etki alanı içerisinde hava kirliliğinin tespitine ilişkin usul ve esaslar Çevre Mevzuatında belirlenmiştir. Katı, sıvı ve gaz yakıt kullanan bu tesisler için ilgili baca gazı sınır değerlerinin sağlanması yanında tesis etki alanlarında hava kalitesi sınır değerlerinin de sağlanması gereklidir. Bu nedenlerle söz konusu tesislerden kaynaklanan özellikle toz, kükürt dioksit (SO 2 ) ve azotoksit (NO X ) emisyonlarının giderilmesi ve azaltılması konusundaki tekniklerinin uygulanması gereklidir. Söz konusu azaltım teknikleri son yıllarda tesislerden kaynaklanan emisyon yüklerini önemli ölçüde azaltılabilmektedir. Söz konusu azatlım tekniklerinin hayata geçirilmesi ve yaygın olarak kullanılabilmesi içinde Çevre Mevzuatında bazı değişiklikler yapılmıştır. Şehirlerde yaşanan hava kirliliğine, artan motorlu taşıtlardan kaynaklanan egzoz gazları da katkı sağlamaktadır. Hava kalitesine ilişkin hava kalite indeksi karşılaştırması da Çizelge A.1 de verilmektedir. Çizelge A.1- Hava Kalite İndeksi Karşılaştırma Tablosu Hava Kalitesi İndeksi SO2 NO2 CO O3 PM10 1 saatlik ortalama (µgr/m 3 ) 24 saatlik ortalama (µgr/m 3 ) 24 saatlik ortalama (µgr/m 3 ) 1 saatlik ortalama (µgr/m 3 ) 24 saatlik ortalama (µgr/m 3 ) 1 (çok iyi) , (iyi) ,0-7, (yeterli) ,0-10, (orta) ,0-13, (kötü) ,0-39, (çok kötü) >1500 >700 >40,0 >360 >600 A.2. Hava Kalitesi Üzerine Etki Eden Unsurlar Hava kirliliği, doğrudan veya dolaylı olarak insan sağlığını etkileyerek yaşam kalitesini düşürmektedir. Günümüzde hava kirliliği nedeniyle yerel, bölgesel ve küresel sorunlar yaygın olarak yaşanmaktadır. 7

19 Yoğun şehirleşme, şehirlerin yanlış yerleşmesi, motorlu taşıt sayısının artması, düzensiz sanayileşme, kalitesiz yakıt kullanımı, topoğrafik ve meteorolojik şartlar gibi nedenlerden dolayı büyük şehirlerimizde özellikle kış mevsiminde hava kirliliği yaşanabilmektedir. Bir bölgede hava kalitesini ölçmek, o bölgede yaşayan insanların nasıl bir hava teneffüs ettiğinin bilinmesi açısından çok büyük önem taşımaktadır. Ayrıca, önemli bir nokta da, bir bölgede meydana gelen hava kirliliğinin sadece o bölgede görülmeyip meteorolojik olaylara bağlı olarak yayılım göstermesi ve küresel problemlere de (küresel ısınma, asit yağmurları, vb) sebep olmasıdır. Renksiz bir gaz olan kükürtdioksit (SO 2 ), atmosfere ulaştıktan sonra sülfat ve sülfürik asit olarak oksitlenir. Diğer kirleticiler ile birlikte büyük mesafeler üzerinden taşınabilecek damlalar veya katı partiküller oluşturur. SO 2 ve oksidasyon ürünleri kuru ve nemli depozisyonlar (asitli yağmur) sayesinde atmosferden uzaklaştırılır. Azot Oksitler (NO X ), Azot monoksit (NO) ve azot dioksit (NO 2 ), toplamı azot oksitleri (NO X ) oluşturur. Azot oksitler genellikle (%90 durumda) NO olarak dışarı verilir. NO ve NO 2 din ozon veya radikallerle (OH veya HO 2 gibi) reaksiyonu sonucunda oluşur. İnsan sağlığını en çok etkileyen azot oksit türü olması itibari ile NO 2 kentsel bölgelerdeki en önemli hava kirleticilerinden biridir. Azot oksit (NO X ) emisyonları insanların yarattığı kaynaklardan oluşmaktadır. Ana kaynakların başında kara, hava ve deniz trafiğindeki araçlar ve endüstriyel tesislerdeki yakma kazanları gelmektedir. İnsan sağlığına etkileri açısından, sağlıklı insanların çok yüksek NO 2 derişimlerine kısa süre dahi maruz kalmaları, şiddetli akciğer tahribatlarına yol açabilir. Kronik akciğer rahatsızlığı olan kişilerin ise bu derişimlere maruz kalmaları, akciğerde kısa vadede fonksiyon bozukluklarına yol açabilir. NO 2 derişimlere uzun süre maruz kalınması durumunda ise buna bağlı olarak solunum yolu rahatsızlıklarının ciddi oranda arttığı gözlenmektedir. Toz Partikül Madde (PM10), partikül madde terimi, havada bulunan katı partikülleri ifade eder. Bu partiküllerin tek tip bir kimyasal bileşimi yoktur. Katı partiküller insan faaliyetleri sonucu ve doğal kaynaklardan, doğrudan atmosfere karışırlar. Atmosferde diğer kirleticiler ile reaksiyona girerek PM yi oluştururlar ve atmosfere verilirler. (PM10-10 μm nin altında bir aerodinamik çapa sahiptir) 2,5 μm ye kadar olan partikülleri kapsayacak yasal düzenlemeler konusunda çalışmalar devam etmektedir. PM10 için gösterilebilecek en büyük doğal kaynak yollardan kalkan tozlardır. Diğer önemli kaynaklar ise trafik, kömür ve maden ocakları, inşaat alanları ve taş ocaklarıdır. Sağlık etkileri açısından, PM10 solunum sisteminde birikebilir ve çeşitli sağlık etkilerine sebep olabilir. Astım gibi solunum rahatsızlıklarını kötüleştirebilir, erken ölümü de içeren çeşitli ciddi sağlık etkilerine sebep olur. Astım, kronik tıkayıcı akciğer ve kalp hastalığı gibi kalp veya akciğer hastalığı olan kişiler PM10 a maruz kaldığında sağlık durumları kötüleşebilir. Yaşlılar ve çocuklar, PM10 maruziyetine karşı hassastır. PM10 yardımıyla toz içerisindeki mevcut diğer kirleticiler akciğerlerin derinlerine kadar inebilir. İnce partiküllerin büyük bir kısmı akciğerlerdeki alveollere kadar ulaşabilir. Buradan da kurşun gibi zehirli maddeler % 100 olarak kana geçebilir. Karbonmonoksit (CO), kokusuz ve renksiz bir gazdır. Yakıtların yapısındaki karbonun tam yanmaması sonucu oluşur. CO derişimleri, tipik olarak soğuk mevsimlerde en yüksek değere ulaşır. Soğuk mevsimlerde çok yüksek değerler ulaşılmasının bir sebebi de inversiyon durumudur. CO in global arka plan konsantrasyonu 0.06 ve 0.17 mg/m 3 arasında bulunur. 2000/69/EC sayılı AB direktifinde CO ile ilgili sınır değerler tespit edilmiştir. 8

20 İnversiyon, sıcak havanın soğuk havanın üzerinde bulunarak, havanın dikey olarak birbiriyle karışmasının engellenmesi durumudur. Kirlilik böylece yer seviyesine yakın soğuk hava tabakasının içerisinde toplanır. CO in ana kaynağı trafik ve trafikteki sıkışıklıktır. Sağlık etkileri, akciğer yolu ile kan dolaşımına girerek, kimyasal olarak hemoglobinle bağlanır. Kandaki bu madde, oksijeni hücrelere taşır. Bu yolla, CO organ ve dokulara ulaşan oksijen miktarını azaltır. Sağlıklı kişilerde, daha yüksek seviyelerdeki CO e maruz kalmak, algılama ve gözün görme gücünü etkileyebilir. Hafif ve daha ağır kalp ve solunum sistemi hastalığı olan kişiler ve henüz doğmamış ve yeni doğmuş bebekler, CO kirliliğine karşı en riskli grubu oluşturur. Kurşun (Pb), doğada metal olarak bulunmaz. Kurşun gürültü, ışın ve vibrasyonlara karşı iyi bir koruyucudur ve hava yoluyla taşınır. Kurşun, maden ocakları ve bakır ve tunç (Cu+Sn) alaşımı işlenmesi, kurşun içeren ürünlerin geriye dönüştürülmesi ve kurşunlu petrolün yakılmasıyla çevreye yayılır. Kurşun içeren benzin ilavesi ürünlerinin de kullanılması, atmosferdeki kurşun oranını yükseltir. Ozon (O 3 ), kokusuz renksiz ve 3 oksijen atomundan oluşan bir gazdır. Ozon kirliliği, özellikle yaz mevsiminde güneşli havalarda ve yüksek sıcaklıkta oluşur (NO 2 + güneş ışınları = NO+ O => O+ O 2 = O 3 ). Ozon üretimi uçucu organik bileşikler (VOC) ve karbon monoksit sayesinde hızlandırılır veya güçlendirilir. Ozonun oluşması için en önemli öncü bileşimler NO X (Azot oksitler) ve VOC dır. Yüksek güneş ışınlarının etkisiyle ozon derişimi Akdeniz ülkelerinde Kuzey-Avrupa ülkelerinden daha yüksektir. Sebebi ise güneş ışınlarının ozon un fotokimyasal oluşumundaki fonksiyonundan kaynaklanmasıdır. Diğer kirleticilere kıyasla ozon doğrudan ortam havasına karışmaz. Yeryüzüne yakın seviyede ozon karmaşık kimyasal reaksiyonlar yoluyla oluşur. Bu reaksiyonlara NO X, metan, CO ve VOC ler (etan (C 2 H 6 ), etilen (C 2 H 4 ), propan (C 3 H 8 ), benzen (C 6 H 6 ), toluen (C 6 H 5 ), xylen (C 6 H 4 ) gibi kimyasal maddelerde eklenir. Ozon çok güçlü bir oksidasyon maddesidir. Birçok biyolojik madde ile etkileşimde bulunur. Tüm solunum sistemine zarar verebilir. Ozonun zararlı etkisi derişim oranına ve ozona maruziyet süresine bağlıdır. Çocuklar büyük bir risk grubunu oluşturur. Diğer gruplar arasında öğlen saatlerinde dışarıda fiziksel aktivitede bulunanlar, astım hastaları, akciğer hastaları ve yaşlılar bulunur.* Çizelge A.2 Konya İlinde 2013 Yılında Evsel Isınmada Kullanılan Katı Yakıtların Cinsi, Yakıtların Özellikleri ve Bu Yakıtların Temin Edildiği Yerler (Çevre Yönetimi ve Denetim Şube Müdürlüğü, 2014) Yakıtın Özellikleri Temin Tüketim Yakıtın Uçucu Toplam Toplam Edildiği Miktarı Alt Isıl Değeri Kül Cinsi (*) Madde Kükürt Nem Yer (ton) (kcal/kg) (%) (%) (%) (%) Yerli Kömür , İthal Kömür , , Sosyl Yard.köm ,25 <5750 (*) Yerli kömür, ithal kömür, briket, biyokütle, Sosyal Yardımlaşma Vakfı kömürü, odun gibi. Çizelge A.3 Konya İlinde 2013 Yılında Sanayide Kullanılan Katı Yakıtların Cinsi, Yakıtların Özellikleri ve Bu Yakıtların Temin Edildiği Yerler (Çevre Yönetimi ve Denetim Şube Müdürlüğü, 2014) Yakıtın Özellikleri Tüketim Yakıtın Temin Alt Isıl Uçucu Toplam Toplam miktarı Kül Cinsi (*) Edildiği Yer Değeri Madde Kükürt Nem (ton) (%) (kcal/kg) (%) (%) (%) İthal Yerli Doğalgaz (*) Yerli kömür, ithal kömür, briket, biyokütle, Sosyal Yardımlaşma Vakfı kömürü, odun gibi. 9

21 Binek Otomobil Hafif Ticari Ağır Ticari Diğerleri Toplam Binek Otomobil Hafif Ticari Ağır Ticari Diğerleri Toplam Çizelge A.4 Konya İlinde 2013 Yılında Kullanılan Doğalgaz Miktarı (Çevre Yönetimi ve Denetim Şube Müdürlüğü, 2014) Yakıtın Kullanıldığı Yer Tüketim Miktarı (m 3 ) Isıl Değeri (kcal/kg) Konut Sanayi Çizelge A.5 Konya İlinde 2013 Yılında Kullanılan Fuel-oil Miktarı (Çevre Yönetimi ve Denetim Şube Müdürlüğü, 2014) Konya İlinde alınan kararlar ışığında doğalgaz kullanımı yaygın hale gelmesi, sanayide doğalgaz kullanımı zorunlu hale getirilmesi dolayısıyla;konutlarda ve sanayide minimize olmuş, ayrıca doğalgaz artışından dolayı mevcut haliyele fuel-oil kulanım miktarı verisi bulunmamaktadır. Yakıtın Kullanıldığı Yer Tüketim Miktarı (m 3 ) Isıl Değeri (kcal/kg) Toplam Kükürt (%) Konut Sanayi Egzoz gazı emisyonlarının kontrolüne yönelik ilimizdeki faaliyetler A.5. Bölümünde verilmektedir. Çizelge A Yılı Konya İlindeki Araç Sayısı ve Egzoz Ölçümü Yaptıran Araç Sayısı (ÇED İzin Şube Müdürlüğü, 2014) Araç Sayısı Egzoz Ölçümü Yaptıran Araç Sayısı A.3. Hava Kalitesinin Kontrolü Konusundaki Çalışmalar Konya İlinde hava kirliliğine neden olan en büyük kaynaklar sanayiden kaynaklanan emisyonlar, evsel ısınma kaynaklı emisyonlar ve trafikten kaynaklanan emisyonlardır. İlin kent merkezinde hava kirliliğinin artışında trafikten kaynaklanan kirlilik önemli bir yer tutmaktadır. Bu nedenle trafiğe çıkan araçların egzoz gazı ölçümlerini yaptırmalarının sağlanması ve çevre yolları inşa edilerek şehir içi trafiğinin bir bölümünün şehir dışına taşınması ve hızlandırılması hedeflenmektedir. Hava kirliliğine temel teşkil eden çarpık kentleşme sorununun giderilmesi için hakim rüzgar yönü göz önünde bulundurulmadan kentin batı bölümüne yerleştirilmiş olan küçük sanayi tesislerinin kent dışına taşınması düşünülmektedir. Son yıllarda yenilenebilir enerji konusunda özellikle rüzgar enerjisi üretimine yönelik yatırımlar sayesinde 2015 yılı sonunda toplam elektrik tüketiminin %10 luk bir kısmının rüzgar enerjisi ile karşılanabileceği beklenmektedir. 10

22 İlde enerji verimliliğinin artırılması amacıyla verimli kullanımı teşvik edecek afişler ve bilgi broşürleri hazırlanmış ve kamu binalarında, okullarda ve özel işletmelerde halkın ilgisine sunulmuştur. Hava kirliliğinden kaynaklanan olumsuz etkilerin giderilmesi ve iklim değişikliğine neden olan CO 2 emisyonlarının azaltımı amacıyla inşa edilen çevre yolları boyunca kent içinde ve civarında ağaçlandırma ve yeşil alan çalışmaları yapılmıştır. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Hollanda Çevre ve Halk Sağlığı Enstitüsü (RIVM), Konya Büyükşehir Belediyesi ile Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü nün birlikte yürütmüş olduğu 2 yıllık çalışma sonunda 2012 yılında tamamlanan IKONAIR projesi ile Konya hava kalitesi detaylı bir şekilde çalışılmış ve tüm olumlu olumsuz senaryo değerlendirmeleriyle yıllarını kapsayan geniş kapsamlı eylem planları hazırlanmış ve bu doğrultuda İl Mahalli Çevre Kurulu 2012/02 sayılı kararı ile uyun olanların belirlenmesi suretiyle Konya Hava Kalitesi Eylem Planları uygulamaya konulmuştur. Konya daki hava kalitesi değerlendirmesinde (i) sürekli izleme (sabit istasyonlar), (ii) özel ölçüm kampanyası (pasif örneklemeler) kullanılarak hava kirleticilerinin direk ölçümleri ve (iii) kapsamlı emisyon envanteri, meteorolojik veri ve dağılım modeli (OPS) kullanılarak dağılım modellemesi şeklinde 3 yollu bir yaklaşım izlenerek, kentin hava kalitesinin mevcut durumu ortaya çıkartılmıştır. Konya ilinde bulunan dört adet sabit hava kalitesi ölçüm istasyonu verileri saatlik olarak meteorolojik faktörler eşliğinde değerlendirilmiş, yaz ve kış iki ayrı sezonda kısa süreli pasif örnekleme izleme çalışmaları gerçekleştirilmiş, sonuçları analiz edilerek değerlendirilmiştir. Isınma, trafik ve sanayi kaynaklı emisyonlar için öncelikle envanter çalışmaları yapılmış, ardından tüm kaynaklar için emisyon hesaplamaları yapılmış ve bu emisyon verileri ile hava kalitesi dağılım modeli çalıştırılarak konsantrasyon dağılım haritaları oluşturulmuştur. Son aşamada olumlu ve olumsuz senaryolar hazırlanarak emisyon hesaplamaları yenilenmiş ve model program vasıtasıyla senaryolar için muhtemel kirlilik dağılım haritaları çıkartılarak bu doğrultuda eylem planları hazırlanmıştır. Konya haritası üzerinde yerleşim bölgeleri esas alınarak 1x1 km lik gridler oluşturulmuş toplam 624 tane olan herbir grid için emisyonlar hesaplanmıştır. 11

23 Her bir grid için merkez koordinatları belirlenerek gridler içerisindeki hava kirliliği parametrelerinden PM10, SO2,NOx ve CO in saatlik değerleri belirlenmiştir. Emisyon envanteri sonuçlarının değerlendirilmesi şunları göstermektedir; PM 10 emisyonları ana kaynak olarak ısınma ve sanayiden kaynaklanmakta olup kaynak bazında evsel ısınmadan (%66), sanayiden (%27) ve trafikten (%7) gelmektedir. SO 2 emisyonları ana kaynak olarak ısınma ve sanayiden kaynaklanmakta olup kaynak bazında evsel ısınmadan (%38), sanayiden (%59) ve trafikten (%3) gelmektedir. NO 2 emisyonları ana kaynak olarak trafik ve sanayiden kaynaklanmakta olup kaynak bazında evsel ısınmadan (%4), sanayiden (%53) ve trafikten (%43) gelmektedir. Konya daki mevcut hava kalitesinin durumu halen belirlenen limit değerler içerisindedir ancak bu durum otonom gelişimde birkaç yıl içerisinde değişecektir özellikle yıllık ortalama PM 10 seviyeleri çok yüksek olacaktır ve PM 10 konsantrasyonları için aşım günlerinin sayısı yıllık olarak 35 in üzerinde olacaktır. KONYA HAVA KALİTESİ EYLEM PLANLARI İl Mahalli Çevre Kurulu 2012/02 sayılı kararı ile uygulama süreci başlatılan Konya Hava Kalitesi Eylem Planları; Merkezi sistem katı yakıtla ısınan binalarda kömür kullanımının sonlandırılması, Kamu kurum ve kuruluşlarında kömür kullanımının sonlandırılması, Bireysel ısınmada kömür kullanımının azaltılması ve alternatif temiz yakıt kullanımının teşvik edilmesi, Binalarda enerji tasarrufu için standartlara uygun ısı yalıtımı yapımının teşvik edilerek yaygınlaştırılması, Sanayi sitelerinde atıkların yakıt olarak kullanılmasının önlenmesi için toplama sistemlerinin oluşturulması, Ekmek/etliekmek fırınlarında odun ve türevi atıkların yakıt olarak kullanımının önlenmesi ve baca filtre teknolojilerinin yenilenmesi, Aykent ayakkabıcılar sanayi sitesinde merkezi ısınma sisteminin kurulması, Süt üretim tesislerinin üretim ve ısınmada kömür kullanımının sonlandırılması filtre teknolojilerinin yenilenmesi, Dökümcüler sanayinde yer alan işletmelerde kömür kullanımının sonlandırılması, Hazır beton tesislerinin kapalı sistem üretime geçmesi, Kömür üretim tesislerinin kapalı sistem üretime geçmesi, Taş ocaklarından kaynaklanan emisyonların %50 oranında azaltımının sağlanması, Kimya sektöründe prosesten kaynaklanan emisyonların azaltımının sağlanması, Çimento fabrikasından kaynaklanan no x emisyonlarının azaltımının sağlanması, Trafikte seyreden araçlar için anlık egzoz emisyon denetimlerinin yapılması, 10 numara yağın araçlarda kullanımının engellenmesi, Toplu ulaşımın teşviki, yaygınlaştırılması ve Alaattin bulvarı-yeni adliye sarayı arası tramvay hattının faaliyete geçmesi ile trafik emisyonlarının azaltılması, 12

24 Bisiklet kullanımının, güvenli ulaşım için oluşturulan 196 km lik bisiklet yol ağınının kullanımı ile teşviki ve bisiklet yol ağının genişletilmesi, Yeni çevre yolu yapımının tamamlanması ile şehir içi trafik emisyonlarının azaltılması, Hava kalitesi izleme istasyonlarında ölçüm parametrelerinin artırılması ve meteorolojik sensörlerin kurulması, Isınma, trafik ve sanayi kaynaklı kirletici emisyonların azaltımı ve önlenmesini içeren 20 farklı eylem planından oluşmaktadır. BAKANLIK HOROZLUHAN İSTASYONU BÜYÜKŞEHİR BL. SELÇUKLU İSTASYONU BÜYÜKŞEHİR BL. KARATAY İSTASYONU KONYA HAVA KALİTESİ İZLEME AĞI BAKANLIK MERAM İSTASYONU Harita A.1 Konya İlinde Bulunan Hava Kirliliği Ölçüm Cihazlarının Yerleri (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2014) Konya İlinde iki adet Çevre ve Şehircilik Bakanlığı na ait Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağına bağlı ve iki adet Konya Büyükşehir Belediyesine ait olmak üzere toplam 4 adet sabit hava kalitesi izleme istasyonu bulunmakta olup, istasyonlarda sürekli olarak kükürtdioksit (SO 2 ) ve partiküler madde (PM 10 ) parametreleri otomatik cihazlarla ölçülmektedir ve saatlik ortalama değerler olarak alınmaktadır. İzleme istasyonları Aydınlık, Mevlana, Meram ve Horozluhan bölgelerinde konumlandırılmıştır. Çizelge A.8- Konya ilinde Hava Kalitesi Ölçüm İstasyon Yerleri ve Ölçülen Parametreler (Çevre Yönetimi ve Denetim Şube Müdürlüğü,2014) İSTASYON YERLERİ KOORDİNATLARI HAVA KİRLETİCİLERİ (Enlem, Boylam) SO 2 NO X CO O 2 HC PM Selçuklu(ÇŞİM) X X Meram(ÇŞİM) X X Aydınlık(KBB) X X 13

25 Mevlana(KBB) X X A.4. Ölçüm İstasyonları Grafik A.1- Konya ilinde Selçuklu-Meram-Aydınlık-Mevlana İstasyonu PM-SO2 Parametresi Günlük Ortalama Değer Grafiği SELÇUKLU İSTASYONU PM SELÇUKLU İSTASYONU SO MERAM İSTASYONU OCAK MART MAYIS TEMMUZ EYLÜL KASIM PM10 14

26 MERAM İSTASYONU SO2 AYDINLIK İSTASYONU PM10 0 AYDINLIK İSTASYONU SO2 15

27 MEVLANA İSTASYONU PM MEVLANA İSTASYONU SO2 İlimizde Hava Kalitesi Ölçüm İstasyon Aşım Sayıları (Çevre Yönetimi ve Denetimi Şube Müdürlüğü, 2014) İstasyonlar AB Limit Değeri (ugr/m3) HKDYY Limit Değerleri (ugr/m3) 100 Mevlana Yıllık Ortalama 99,13 99,13 *Aşım Sayıları Aydınlık Yıllık Ortalama 80,16 80,16 *Aşım Sayıları Meram Yıllık Ortalama 62,86 62,86 *Aşım Sayıları Horozluhan Yıllık Ortalama 52,04 52,04 *Aşım Sayıları

28 Çizelge A.9- Konya İlinde 2013 Yılı Hava Kalitesi Parametreleri Aylık Ortalama Değerleri ve Sınır Değerin Aşıldığı Gün Sayıları (Çevre Yönetimi ve Denetim Şube Müdürlüğü, 2014) MEVLANA SO2 AGS* PM10 AGS* AYDINLIK SO2 AGS* PM10 AGS* Ocak ,39 14 Ocak 14,16-98,81 11 Şubat 28,93-106,32 13 Şubat 16,07-85,61 11 Mart 30,81-97,94 11 Mart 16-74,29 7 Nisan 18,96-81,63 5 Nisan 15,23-71,97 5 Mayıs 16,84-56,13 2 Mayıs 15,35-51,55 3 Haziran 10,97-36,67 - Haziran 14,6-46,7 - Temmuz 13, Temmuz 12,97-20,48 - Ağustos 12,10-57,16 2 Ağustos 9,13-49,97 - Eylül 14,63-65,73 5 Eylül 7,67-44,63 - Ekim 29,61-131,42 17 Ekim 12,23-76,81 9 Kasım ,77 25 Kasım 16,23-141,13 19 Aralık 72,65-182,35 21 Aralık 25,87-140,32 16 ORTALAMA 25,20-99,13 Top:115 ORTALAMA 14,63-80,16 Top:81 * AGS Sınır değerin aşıldığı gün sayısı MERAM SO2 AGS* PM10 AGS* HOROZLUHAN SO2 AGS* PM10 AGS* Ocak 8,57-73,48 8 Ocak 12,06-48,66 - Şubat 8,47-68,20 6 Şubat 11,67-63,77 - Mart 22,80-62,97 3 Mart 12,67-56,38 3 Nisan 7,35-57,81 4 Nisan 6,37-53,30 4 Mayıs 3,21-39,62 - Mayıs 5,39-48,02 2 Haziran 2,95-36,02 - Haziran 5,20-37,29 - Temmuz 2,93-41,89 - Temmuz 3,82-25,91 - Ağustos 4,20-40,80 - Ağustos 5,03-33,21 - Eylül 5,66-39,33 - Eylül 6,10-46,75 2 Ekim 10,99-55,46 3 Ekim 4,99-42,29 2 Kasım 22,69-111,35 15 Kasım 13,92-71,21 7 Aralık 41,88-127,40 16 Aralık 15,76-68,13 6 ORTALAMA 12,62-62,86 T:55 ORTALAMA 7,40-52,04 T:26 Çizelge A.10 Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği (2013) Yılında Hava Kalitesi Sınır Değerleri SO2: kükürtdioksit Sınır Değeri Saptayan Kuruluş 1 saatlik ortalama sınır değer (mg/m 3 ) Günlük ortalama sınır değer (mg/m 3 ) Aşılmaması istenen gün sayısı (mg/m 3 ) Sınır değerin aşıldığı gün sayısı Yıllık ortalama sınır değer (mg/m 3 ) AB HKDYY NO2: azotdioksit Sınır Değeri Saptayan Kuruluş 1 saatlik ortalama sınır değer (mg/m 3 ) Günlük ortalama sınır değer (mg/m 3 ) Aşılmaması istenen gün sayısı (mg/m 3 ) Sınır değerin aşıldığı gün sayısı Yıllık ortalama sınır değer (mg/m 3 ) AB HKDYY HKDYY: Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği 17

29 Partikül Madde 10 Sınır Değeri Saptayan Kuruluş Günlük ortalama sınır değer (mg/m 3 ) Aşılmaması istenen gün sayısı (mg/m 3 ) Sınır değerin aşıldığı gün sayısı Yıllık ortalama sınır değer (mg/m 3 ) AB HKDYY CO: karbon monoksit Sınır Değeri Saptayan Kuruluş Günlük ortalama sınır değer (mg/m 3 ) Aşılmaması istenen gün sayısı (mg/m 3 ) Sınır değerin aşıldığı gün sayısı Yıllık ortalama sınır değer (mg/m 3 ) AB HKDYY A.5. Egzoz Gazı Emisyon Kontrolü TS Yetkili Servisler-Motorlu Araçlar İçin- Kurallar standardını sağlayan sabit istasyon veya TS EN ISO/IEC 17020:2004 Çeşitli Tipteki Muayene Kuruluşlarının Çalıştırılmaları İçin Genel Kriterler standardını sağlayan Araç Muayene İstasyonu vasfına sahip 58 adet egzoz gazı emisyonu ölçüm istasyonu ile protokoller imzalanmıştır. Egsoz İstasyon Sayısı ve Dağılımı (ÇED ve İzin Şube Müdürlüğü, 2014) İLÇE ADI Egzoz İstasyon Sayısı Selçuklu 25 Karatay 10 Meram 1 Akşehir 5 Ereğli 4 Seydişehir 3 Beyşehir 3 Çumra 3 Karapınar 2 Ilgın 2 TOPLAM 58 Çumra; 3; 5% Beyşehir; 3; 5% Seydişehir; 3; 5% Ereğli; 4; 7% Akşehir; 5; 9% Meram ; 1; 2% Karatay; 10; 17% Karapınar; 2; 3,5% Ilgın; 2; 3,5% KONYA İLİ DAHİLİNDEKİ EGZOZ İSTASYON SAYISI 2013 Selçuklu; 25; 43% 18

30 20,000 15,000 10,000 5, Egzoz Gazı Emisyonu Ölçümü Yapılan Taşıt Sayılarının Yıllar İtibariyle Dağılımı (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2014) Bakanlığımız Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı nca hazırlanan Egzoz Gazı Emisyon Ölçümlerin Dair Yazılım proğramının kullanımı kapsamında İl Müdürlüğümüzce yazılım yöneticisi belirlenmiştir. İlimizde yetki verilen 58 adet egzoz emisyon ölçüm istasyonunda inceleme ve denetimler yapılmış olup; istasyon bilgileri kayıt altına alınmıştır. Bakanlığımız resmi internet sitesindeki veri portalına bilgi girişleri yapılmıştır. A.6. Gürültü 2872 sayılı Çevre Kanunu ve bu kanuna istinaden 4 Haziran 2010 tarih ve Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği doğrultusunda mahallinde kısa sürede gürültü şikâyetlerine ulaşmak, şikâyetleri değerlendirmek ve gerekli tedbirleri almak üzere;2872 sayılı Çevre Kanunu nun 12. maddesine istinaden çevre denetim birimini kuran, personel ve ölçüm ekipmanı bazında Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği nde getirilen esas ve kriterleri sağlayan belediye başkanlıklarına 29 Haziran 2006 tarih ve 2006/16 sayılı Genelge çerçevesinde yetki devri yapılmaktadır. Bu kapsamda; gürültü şikâyet denetim ve kontrol çalışmalarında İlimiz Karatay ve Meram İlçesi sınırları içinde Konya Büyükşehir Belediyesine, Selçuklu İlçesi sınırları içerisinde Selçuklu Belediyesine Bakanlığımızca yetki devri yapılmıştır. İl Müdürlüğümüze İl merkezi ve merkez ilçeler içerisinde ulaşan toplam 40 adet gürültü konulu şikayet değerlendirilmiştir. 19

31 Eğlence Şantiye Sanayi Trafik İşyeri Diğer Grafik A.2 Konya İlinde 2013 Yılında Gürültü Konusunda Yapılan Şikayetlerin Dağılımı (Çevre ve Yönetimi Şube Müdürlüğü 2014) A.7. İklim Değişikliği Eylem Planı Çerçevesinde Yapılan Çalışmalar T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve TÜBİTAK Türkiye Sanayi Sevk ve İdare Enstitüsü nün (TÜSSİDE) birlikte yürüttüğü İklim Değişikliğinin Etkileri ve İklim Değişikliğine Uyum Konularında Farkındalık Geliştirme Projesi ile Türkiye nin 4 coğrafi bölgesinde kentsel, kırsal ve kıyı alanlarındaki iklim değişikliği risklerinin yönetimi için ulusal ve bölgesel kapasite geliştirilmesi ve eğitimin yaygınlaştırılması yoluyla iklim değişikliğinin etkileri ve uyum konusunda farkındalık yaratılması amaçlanmıştır. Proje kapsamında gerçekleştirilmesi planlanan dört (4) Çalıştay dan sonuncusu 6 Aralık 2012 tarihinde Konya da gerçekleştirilmiştir. Çalıştayın raporu İklim Değişikliğinin Etkileri Ve İklim Değişikliğine Uyum Konularında Farkındalık Geliştirme Projesi 4. Çalıştay Raporu adı ile yayınlanmıştır.( ) Çalışmaya yerel otoritelerden, akademisyenlerden, kamu kurum ve kuruluşlarından, sivil toplum kuruluşlarından, üniversite öğrencilerden toplam 85 kişi (proje ekibi hariç) katılım göstermiştir. Çalıştaylar ile iklim değişikliğinin olumlu ve olumsuz yönlerinin belirlenmesi hedeflenmiştir. Ayrıca, bölgesel ve yerel gereksinimlerin ortaya çıkarılması ile iklim değişikliğine uyum ve mücadeleye ilişkin katılımcılardan çözüm önerileri oluşturmaları istenmiştir. A.8. Sonuç ve Değerlendirme Konya İlinde hava kalitesindeki iyileşme çalışmalarına katkıda bulunacak faaliyetlere devam edilmekte ve ölçüm cihazlarıyla takibi sağlanmaktadır. Kaynaklar Tüik,2013 Meteoroloji Genel Müdürlüğü, 2013)( Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü,2013 Konya Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü, 2013 Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2013 Konya Büyükşehir Belediye Başkanlığı,

32 B. SU VE SU KAYNAKLARI B.1. İlin Su Kaynakları ve Potansiyeli B.1.1. Yüzeysel Sular B Akarsular İlin akarsularında balık çiftlikleri mevcut olmayıp diğer su potansiyelleri ile ilgili bilgiler aşağıdadır. YERÜSTÜ SUYU : 2 939,0 hm³/yıl ( İl çıkışı toplam ortalama akım ) AKARSU İSMİ Çizelge B.1 Konya İlinin Akarsuları (DSİ Bölge 4.Müdürlüğü,2013) Toplam Uzunluğu (km) İl Sınırları İçindeki Uzunluğu (km) Debisi (m 3 /sn) Kolu Olduğu Akarsu Göksu nehri ~130 Ermenek Gökçay Kullanım Amacı Sulama-hes olacak Çarşamba çayı 105-4,5 Çumra kolları Tarımsal sulama Süberte çayı Diğerleri Uludere : 143,2 hm³/yıl Beyşehir gölü : 446,0 hm³/yıl Çavuş deresi : 37,4 hm³/yıl Süberte çayı : 117,9 hm³/yıl Çarşamba çayı : 164,8 hm³/yıl Zanapa deresi : 233,6 hm³/yıl May deresi : 53,6 hm³/yıl Meram çayı : 51,0 hm³/yıl Sille deresi : 2,0 hm³/yıl İnsuyu deresi : 14,7 hm³/yıl Göksu nehri : 818,7 hm³/yıl Yunak Gökpınar deresi : 223,2 hm³/yıl Ilgın deresi : 124,0 hm³/yıl Bakırpınarı, Zengi, Beşgöz kaynakları : 36,4 hm³/yıl Diğerleri : 472,5 hm³/yıl TOPLAM SU POTANSİYELİ : 4 447,0 hm³/yıl B Doğal Göller,Göletler ve Rezervuarlar DOĞAL GÖL YÜZEYLERİ : ha Beyşehir gölü : ha Tuz gölü : ha Hotamış gölü : ha Ereğli Akgöl : ha Akşehir Gölü : DSİ Bölge Müdürlüğü görev alanı içerisinde değildir. 21

33 Çizelge B.2- Konya ilinde Mevcut Sulama Göletleri (DSİ Bölge 4.Müdürlüğü,2014) Göletin Adı Tipi Göl hacmi, hm 3 Çukurçimen göleti Sulama Alanı (net), ha Toprak dolgu 0,3 44 Bostandere göleti Toprak dolgu 0,7 85 Mecidiye göleti Toprak dolgu 2,0 547 Güneydere göleti Kargir 0,1 15 May göleti Toprak dolgu 1,7 200 Osmancık göleti Toprak dolgu 1,5 220 Aydoğmuş göleti Toprak dolgu 4,7 530 Hadim göleti Toprak dolgu 0,3 35 Akören göleti Toprak dolgu 2,6 420 Cihanbeyli göleti Toprak dolgu 8, Bulcuk Göleti Toprak dolgu 1,2 364 Doğanhisar göleti Toprak dolgu 2,0 244 Evliyatekke göleti Toprak dolgu 0,9 110 Başhüyük göleti Toprak dolgu 0,6 56 Çayhan göleti Toprak dolgu 3,7 721 Ladik göleti Toprak dolgu 1,6 228 Deştiğin göleti Toprak dolgu 1,3 177 Karaağa göleti Toprak dolgu 2,0 710 Derbent göleti Toprak dolgu 1,6 308 Çiftliközü göleti Toprak dolgu 3,0 690 Aşağıçiğil göleti Toprak dolgu 1,9 306 Beykavağı göleti Toprak dolgu 1,8 498 Çavuş göleti Toprak dolgu 1, Ayaslar göleti Kaya dolgu 2,6 290 Taraşçı göleti Kaya dolgu 0, İnönü Yaylası Göleti Toprak dolgu 1, Malas Göleti Toprak dolgu Çekilen Su Miktarı, (m 3 ) Kullanım Amacı Sulama Sulama Sulama Sulama Sulama Sulama Sulama Sulama Sulama Sulama Sulama Sulama Sulama Sulama Sulama Sulama Sulama Sulama Sulama Sulama Sulama Sulama Sulama Sulama Sulama Sulama Sulama

34 2,91 Erenkaya Göleti Toprak dolgu 0, Çağlayan Göleti Toprak dolgu 4,5 713 KONYA İLİ TOPLAMI Sulama Sulama BARAJ REZERVUARI YÜZEYLERİ : ha Apa barajı : ha May barajı : 677 ha Altınapa barajı : 298 ha Sille barajı : 34 ha İvriz barajı : 483 ha Derebucak barajı : 78 ha Bağbaşı Barajı : 464 ha Damlapınar Barajı : 54 ha Seddelemeli Rezervuar Yüzeyleri : ha Çavuşçu depolaması : ha Suğla depolaması : ha GÖLET REZERVUARI YÜZEYLERİ : 855 ha May göleti : 28 ha Osmancık göleti : 18 ha Mecidiye göleti : 46 ha Bulcuk göleti : 14 ha Doğanhisar göleti : 23 ha Evliyatekke göleti : 14 ha Başhüyük göleti : 32 ha Derbent göleti : 18 ha Deştiğin göleti : 16 ha Ladik göleti : 31 ha Çayhan göleti : 48 ha Cihanbeyli göleti : 173 ha Akviran göleti : 40 ha Çukurçimen göleti : 8 ha Bostandere göleti : 40 ha Aydoğmuş göleti : 65 ha Hadim göleti : 8 ha Güneydere göleti : 10 ha Karaağa göleti : 25 ha Çiftliközü göleti : 25 ha Aşağıçiğil göleti : 25 ha Beykavağı göleti : 17 ha Çavuş göleti : 16 ha Ayaslar göleti : 23 ha Taraşçı göleti : 11 ha Selçuklu Malas Göleti : 33 ha 23

35 Hadim İnönü : 12 ha Çağlayan Göleti : 24 ha Erenkaya Göleti : 12 ha TOPLAM SU YÜZEYLERİ : ha 24

36 İşletmede Olan Baraj Ve Depolamaların Karakteristikleri (DSİ 4. Bölge Müdürlüğü;2013) SIRA NO BARAJ ADI İLİ BİTİŞ YILI TİPİ AMACI YÜKSEKLİĞİ Talvegden (m) Temelden (m) DOLGU HACMİ (m 3 ) DEPOLAMA HACMİ (hm 3 ) KURULU GÜÇ (MW) ENERJİ ÜRETİMİ (GWh/yıl) 1 SİLLE KONYA 1960 Kaya dolgu Sulama+Taşkın 39,0 40, , MAY KONYA 1960 Toprak dolgu Sulama+Taşkın 19,1 19, , APA KONYA 1962 Toprak dolgu Sulama 29,8 30, , ALTINAPA KONYA 1967 Kaya dolgu Sul. + İçme s.+taşkın 30,5 31, , ,8 5 İVRİZ KONYA 1983 Toprak dolgu Sulama + Taşkın 44,0 65, , DEREBUCAK KONYA 2007 Kaya dolgu Sulama 40,8 51, , DAMLAPINAR KONYA 2012 Kaya Dolgu Sulama 54 57, , BAĞBAŞI KONYA 2012 Kaya Dolgu Sul. + İçme suyu + Enerji * 147,5 Gwh/yıl **100 9 ÇAVUŞCU KONYA 1970 Toprak sedde Sulama 7,0 8, , SUĞLA KONYA 2003 Toprak sedde Sulama 7,5 8, , BEYŞEHİR KONYA 1914 Tabii göl Sulama + İçme suyu - - Regülatör 5 409, ,0 T O P L A M 6566, ,8 İÇME SUYU hm 3 /yıl ( * ) Tüm proje kapsamındaki yıllık enerji üretimi toplamıdır. ( ** ) Tüm proje kapsamında verilecek içme suyu miktarıdır. 25

37 B.1.2. Yeraltı Suları B Yeraltı Su Seviyeleri YERALTI SUYU : 1 508,0 hm³/yıl (İldeki toplam rezerv) Çizelge B.3.-Konya İlinin Yeraltısuyu Potansiyeli Çizelge B.3 Konya ilinin Yeraltısuyu Potansiyeli (DSİ 4.Bölge Müdürlüğü,2013) Kaynağın İsmi hm 3 /yıl Konya-Çumra-Karapınar Havzası 441 Sarayönü-Kadınhanı-Ilgın-Yunak Havzası 300 Beyşehir-Seydişehir havzası 112,6 Akşehir havzası 31 Cihanbeyli-Yeniceoba havzası 62 Altınekin ovası 74 Diğerleri 487,4 Toplam 1508 Yeraltısuyu durum bilgisi KONYA Hesaplanan Rezerv (m3/yıl) 1,508,000, Tahsis edilen Su Miktarı (m3/yıl) 1,911,364, İzin verilen Emniyetli Rezerv Miktarı (m3/yıl) 1,508,000, Kullanılan İçme Suyu Miktarı (m3/yıl) 310,038, Kullanılan Sulama Suyu Miktarı (m3/yıl) 2,408,475, Kullanılan Toplam Yeraltısuyu Miktarı (m3/yıl) 2,718,513, Yeraltısuyu kaynakları ile sulanan toplam alan (ha) DSİ tarafından açılan Kuyu sayısı ve su miktarı ve sulama alanı ha Ruhsatlı Kuyu Sayısı Ruhsatsız Kuyu Sayısı Sulama Birliği Sayısı ve Sulama alanı ha Sulama Kooperatifi Sayısı ve Sulama alanı ha Planlanan açılacak (2023'e kadar) Kuyu sayısı ve sulama alanı Tahsis Edilen İçme Suyu Miktarı (m3/yıl) 310,038, Tahsis Edilen Sulama Suyu Miktarı (m3/yıl) 1,601,325, Yeraltı Su Kaynakları Konya ilinde yeraltı sularının durumu belirlenirken il içerisinde yer alan ve birbirinden bağımsız ovalar oluşturan Konya-Çumra-Karapınar Ovaları, Cihanbeyli-Yeniceoba-Kulu Ovaları ayrı ayrı ele alınacaktır. Ovaları incelerken de ovaları oluşturan jeolojik formasyonlar, bunlardan su taşımakta olanlar (Akiferler), bu formasyonlardaki yeraltı sularının derinliği, yeraltı suyu akış yönü, kullanım amacı, kuyuların sayısı dağılım durumu ve bulundukları yerlerden söz edilecektir.

38 Konya-Çumra-Karapınar Ovaları: Bu ovalarda su taşıyan formasyonlar Paleozoyik yaşlı kristalize kireçtaşları ve mermerler, mesozoik (Üst Kretase) yaşlı kireçtaşları, neojen yaşlı kireçtaşları ve Pliyokuvarterner yaşlı çökellerdir. Paleozoyik yaşlı kireçtaşları ve mermerler Altınekin ile Aksaray Ovalarına doğru yayılım gösterirler. Konya Ovası'nın kuzeyinde mostra veren bu kayaçların Konya Ovası'na doğru yayılımları belli değildir. Mostra verdikleri Konya ovası'nın kuzey ve kuzeydoğusunda faylanmayla çok derinde kalmışlardır. bu nedenle yapılan sondajlarda adı geçen kireçtaşları ve mermerlere erişmek mümkün olmamıştır. Görünür kalınlıkları 400 m. olan bu karbonatlı kayaçlara sondajlarla ancak, ova kenarlarında ulaşılabilmektedir. Mesozoik yaşlı kireçtaşları ise Konya Ovasının batısında Çumra ilçesinin güneyinde mostra verirler. Buralarda yükseltileri oluştururlar. Konya-Çumra Ovaları'nda üzerlerindeki kalın Neojen örtüden dolayı bu kirçetaşlarına da sondajlarda erişmek mümkün değildir. Ovada yerlatı suyu taşıması en büyük potansileye sahip birim Neojen yaşlı kireçtaşlarıdır. en önemli akiferi bunlar oluşturur. kalınlıkları yer yer değişmekle birlikte 250 m.'ye kadar ulaşır. Konya ovası'nın kuzeyinde, Yukarıpınarbaşı ve çimento fabrikası çevresinde hemen yüzeyden başlar. Ovaların güneyine doğru Alakova- Alibeyhüyüğü çevrelerinde de durum aynıdır. Ancak bu kesimlerden doğu ve kuzeydoğuya doğru derine inerler. Konya kuzeyinde Tömek Köyü çevreside 100 m. derinlikte olmalarına rağmen, Tömek'ten doğuya doğru Divanlar Köyü çevresinde 300 m. derinliktedirler. Altınekin Ovası'nda da yüzeyden başlarlar ve yeraltısuyu bakımından çok verimlidirler. Çumra çevresinde 5 m. derinlikte olan Neojen kireçtaşları, Çumra'dan kuzeye doğru İsmil Kasabası çevresinde 250 m. derinliğe iner. Daha doğuda Göçü köyü çevresinde derinlik azalır. Derinlik burada 100 m. kadardır. Buradan güneye gidildiğinde Hotamış çevreside Neojen kireçtaşları yüzeyler. Buradan Karapınar'ın batısına kadar yüzeyde devam ederler. Karapınar'dan kuzeye doğru çok derinlere inerler. Bu bölgede D.S.İ. nin açtığı sondajların kireçtaşlarının bulunduğu seviyeye erişememesi bunun kanıtıdır. Ovalardaki diğer tüm birimleri örten ve ovaların hemen hemen tüm yüzeyini kaplayan Pliyokuvaterner yaşlı genç çökellerin kalınlıkları ve litolojik özellikleri, ovanın her tarafında aynı değildir. Çökeller Konya Ovası'nın batısında Hatip ve Alakova çevresinde kum ve çakıllardan ibarettir. Doğuya doğru gidildikçe killi seviyeler hakim olmaya başlar. Yarma Kasabası çevresinde 250 m. kalınlığa erişen çökeller, kuzeydoğuya doğru Divanlar Kasabası çevresinde 300 m.'yi bulur. Hotamış Gölü, kuzeyinde ise çimentolu çakıltaşı, kum, çakıl ve kilden oluşmuş göl çökelleri 100 m. kalınlıktadır. Yeraltısularının Derinliği ve Akış Yönü: İl içerisinde bölümlenen ovaların en önemlisi, Konya-Çumra-Karapınar Ovalarıdır. Su taşıyan formasyonlar çeşitlidir. Bu nedenle yeraltısuyu seviyesinin durumu da bu formasyonlara bağlı olarak farklılık gösterir. Yeraltı suyunun genel akım yönü güneybatıdan kuzeydoğuya doğrudur. Güneyde bulunan Neojen yaşlı kireçtaşları ve marnlarla, batıda bulunan Kreatase yaşlı kireçtaşlarından ovalara büyük ölçüde yeraltı suyu beslenimi vardır. Beslenmenin olduğu kesimde Apa Barajı ve Arpasaraycık 27

39 çevresinde yeraltı su seviyesinin derinliği m. arasında değişir. Yeraltı su seviyesinin bu derinliği, daha güneyde Kazımkarabekir, ilçesi ve karaman ili çevresinde de fazla değişmemektedir. Yerlatı suyu akım yönünde kuzeye doğru gidildiğinde Çumra-Alibeyhüyüğü İçeriçumra çevresinde yeraltı suyu seviyesi yüzeye yaklaşır. Alibeyhüyüğü ve İçeriçumra çevresinde ise yüzeye çok yakın olup m. derinliktedir. Hatip çevresinde 40 m. derinliğe kadar iner. Alakova'dan itibaren 5-15 m. seviyesine yükselir. Konya yerleşim alanında m. arasında değişiklik gösterir. Konya-Çumra-Karapınar ovalarında yeraltı suyu seviyesinin en düşük olduğu aylar, kasım, aralık ve ocak aylarıdır. Bu aylarda yağışların artması ve buharlaşmanın azalması sonucu yeraltı suyu seviyesi yavaş yavaş yükselmektedir. Bu şekilde yükselmeye başlayan yeraltı suyu seviyesi nisan, mayıs ve haziran aylarında maksimum durumuna gelir. Temmuzdan itibaren ise düşmeye başlar. Yağışlardaki artma ve eksilmeler 4-5 aylık bir gecikme ile yeraltı suyu seviyesine ulaşır. Ovalarda yerlatı suyu seviyesindeki değişmeler m. arasındadır. Ovalardaki Kuyular, Dağılımları ve Suların Kullanımı: Çoğunluğu ovaların orta ve güney kesimlerinde olmak üzere incelenen ovalarda binin üzerinde sığ kuyu bulunmaktadır. Kuyular, Pliyosen yaşlı göl çökellerinin yarı geçirimsiz seviyelerinde açılmıştır. Bu yarı geçirimsiz seviyeler, alttaki Neojen yaşlı kireçtaşlarından basınçlı bir şekilde üste doğru yayılır. Üstteki yarı geçirimsiz seviyelerin permeabilitesi çok düşük olduğundan kuyular yeterince beslenememektedir. Kuyulardaki su seviyeleri yüzeyden 1 m. olup, alınan sular daha çok hayvan sulamakta kullanılmaktadır. Konya Ovası'nın kuzeydoğusunda açılan sığ kuyularda su seviyesi oldukça derin bulunmaktadır. Derinlikleri m. arasında değişmektedir. Sondaj kuyularına gelince; Konya-Çumra-Karapınar Ovaları'nda içme ve sulama suyu ihtiyacını karşılayabilmek amacıyla D.S.İ., Köyhizmetleri ve özel şirketler 1956 yılından günümüze kadar çok sayıda kuyu açmışlardır. Ovalarda D.S.İ. tarafından 1992 yılı sonu itibariyle açılan kuyu sayısı kuzeydeki Cihanbeyli- Kulu ve güneydeki Karaman ovaları dahil 1774'tür. Bunun dışında halk tarafından açılmış bir bu kadar, hatta daha fazla sayıda kuyu ovalarda yer almaktadır. Bu kuyular aracılığı ile sulanan toplam alan yaklaşık hektardır. Derinlikleri 23.m. ile 409 m. arasında değişen kuyuların verimleri de değişiktir. Tatlıcak Kasabası çevresinde artezyen yapan kuyuların verimleri lt/sn. arasında değişmektedir. Konya-Çumra çevresinde açılan kuyuların verimleri lt/sn dir. Karapınar ilçesi çevresindeki kuyuların verimleri ise lt/sn'dir. Cihanbeyli-Yeniceoba-Kulu Ovaları: Cihanbeyli Ovası'nda akifer karakteri gösteren formasyon Üst Miyosen yaşlı kireçtaşlarıdır. Bunların dışında Pliyosen yaşlı kum ve çakılları da önemli miktarda olmamakla birlikte yeraltısuyu taşır. Kireçtaşları, Cihanbeyli'nin batısında çok geniş alanlarda mostra verirler. bu kesimde kireçtaşlarının yüzeyde görünür kalınlıkları 60 ile 100 m arasında değişmektedir. Kulu Ovası'nda alüvyonu oluşturan kum ve çakıllarla Pliyosen yaşlı çakıltaşları en önemli su taşıyan birimlerdir. Kulu ilçesinin batısında geniş alanda yayılım gösteren Eosen yaşlı filişin 28

40 kumtaşı seviyeleri de yer yer yeraltısuyu bulundurur. Alüvyonun bu çevredeki kalınlığı m. kadardır. Yeraltısularının derinliği ve Akış Yönü: Cihanbeyli ve Kulu ovalarında yer yer bataklıklar oluşmaktadır. Özellikle Gölyazı kasabası çevresinde çok geniş alanlar, yağışlı dönemlede bataklık halini almaktadır. Bu kesimlerde yeraltısuları yüzeye çok yakındır. Cihanbeyli batısında uzanan bir fay boyunca yer yer kaynaklar oluşmuştur. Bunlardan en önemlileri Pınarbaşı ve İnsuyu kaynaklarıdır. Bu kaynaklar nedeniyle yeraltısuyu yüzeye çıkar ve İnsuyu Deresi'ni oluştururlar. dere daha sonra Tuz Gölü'ne ulaşır. Kulu çevresinde ise yüzey ve yeraltından boşalan sular değirmenözü derisi aracılığıyla tektonik olarak oluşmuş olan Düden Gölü'ne boşalırlar. Cihanbeyli ve Kulu çevresinde yeraltısuyu seviyesinin derinliği çok değişim gösterir. Cihanbeyli'nin doğusunda derinlik m. arasında olmasına karşılık batıya doğru gidildikçe 30 m. kadar düşmektedir. Kulu çevresinde yeraltısuyu seviyesi yüzeye çok yakındır ve m. arasındadır. Cihanbeyli ve Kulu Ovaları'nda yeraltısuyunun akım yönü genelde kuzeybatıdan güneydoğuya doğrudur. Ovalardaki Kuyular, Dağılımları ve Suların Kullanımı: Cihanbeyli ve Kulu ovaları'nda derinlikleri 6-10 m. arasında değişen civarında sığ kuyu vardır. Kuyularda su seviyeleri 2-9 m. arasında değişir. Bu kuyulardan alınan sular, genellikle içme ve kullanma suyu ihtiyacını karşılamaktadır. Sığ kuyular genellikle taş örme kuyular olup, büyük kısmı serenli kuyudur. Bunların dışında yeniceoba Kasabası çevresinde derinlikleri m. arasında değişen sığ sondajlar mevcuttur. Sığ sondaj kuyuları, tarımsal sulama amaçlıdır. Ovalarda D.S.İ. ve halkın kendisi tarafından açılmış olan çok sayıda sondaj bulunmaktadır. derinlikleri 30 ile 337 arasında değişmektedir. 337 m'lik en derin kuyu, Cihanbeyli batısında Hacıbey'de yapılmıştır. Kuyuların debileri 0.3 lt/sn ile 21 lt/sın arasındadır. D.S.İ yılından beri Cihanbeyli - Kulu ovalarında su kuyuları açmaktadır. Ancak zamana bağlı olarak kuyu sayısının artması ve yağışların azalması sonucu yeraltısuyu seviyesi önemli ölçüde eksilmiş ve bazı kuyular kapanmış veya doldurularak kullanılmaz duruma gelmiştir. B.1.3. Denizler (İlimizin denize kıyısı yoktur. ) Grafik B.1 Konya ilinde 2013 Yılı Mavi Bayrak Almış Plaj ve Marinaların Sayısı B.2. Su Kaynaklarının Kalitesi Konya ili sınırları yeraltı su kaynakları aşağıdaki havzalara bağlı olarak incelenmiştir. Bu havzalar ve havzalardan çıkabilecek emniyetli yeraltısuyu miktarları şöyledir: a) Konya-Çumra-Karapınar Havzası (441 hm 3 /yıl) b) Sarayönü-Kadınhanı-Ilgın-Yunak Havzası (300 hm 3 /yıl) c) Beyşehir-Seydişehir Havzası (112.6 hm 3 /yıl) 29

41 d) Akşehir Havzası (31 hm 3 /yıl) e) Cihanbeyli-Yeniceoba Havzası (62 hm 3 /yıl) f) Altınekin Ovası (74 hm 3 /yıl) Çizelge B.4 - Konya ilinde 2013 Yılı Yüzey ve Yeraltı Sularında Tarımsal Faaliyetlerden Kaynaklanan Nitrat Kirliliği İle İlgili Analiz Sonuçları (Konya Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü) (Konu ile ilgili olarak veri bulunmamaktadır.) Su Kaynağının Cinsi (Yüzey/Yer altı) Adı Kullanım amacı ve kullanılan miktar İçme ve kullanma suyu Enerji üretimi Sulama suyu Endüstriyel su temini Akım gözlem istasyon u kodu Analiz sonuçları SKKY (Tablo-1) Analiz Yapılan İstasyonun Yeri (İlçe, Köy, Mevkii) Koordinatları (YAS için) Yıllık Ortalama Nitrat Değeri (mg/l) Konya ilinde en yaygın Akifer formasyon Neojen yaşlı göl kalkerleridir. Neojende bir iç göl konumunda Konya Kapalı Havzası Neojen sonralarında epirojenik hareketlerle yükselmiş ve karasal ortama geçmiştir. Bu nedenle havza tabanındaki en yaygın formasyonlar Neojen e ait kireçtaşı, kiltaşı, marn gibi birimlerdir. Pliosen de karasal ortamda yer alan Konya Havzası karasal çökellerle örtülmüştür. Daha çok kumtaşı konglomera litolojisinde olan bu birimler düşük permiabilitelidir. Genel olarak havza kenarlarında yer alırlar. Akifer özelliği gösteren göl çökelleri genellikle ova tabanındaki düşük kotlarda yer almaktadır. Konya ili çevresindeki diğer akifer formasyon ise Mesozoik kalkerlerdir. Bu kalkerlerin boşluk ve çatlaklarından yeraltısuyu temini mümkün olmaktadır. Konya Ovası nın drenaj alanındaki sular Orta tuzlu, az sodyumlu C2S1 sular sınıfındandır. Ova kesiminin ortalarında ise tuz oranı artar. Sular genellikle Yüksek tuzlu, az sodyumlu C3S1 sınıfındandır. Neojen esnasında içi göl tabanını oluşturan Ereğli çevresinde yaygın jips çökelimi görülmektedir. Bu çevredeki sular Çok yüksek tuzlu çok yüksek sodyumlu su C4S4 sınıfındandır. Konya Ovası nın kuzeydoğusunda yer alan Tuz Gölü havzasında ise yaygın olarak tuz çökelimi gözlenmektedir. Tuz Gölü çevresindeki sular Çok yüksek tuzlu çok yüksek sodyumlu C4S4 sınıfından sulardır. Yüzey ve yeraltı suları için değerlendirme 7 Nisan 2012 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanan Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik ve 30 Kasım 2012 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanan Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği ne göre yapılacaktır. İçme ve Kullanma suyu kaynağı olan Beyşehir Gölü için Sulak Alan Yönetim Planı hazırlanmıştır. 30

42 TUZ GÖLÜ: Dünyanın nadir doğal kaynaklarından olan ve ülkemiz tuz ihtiyacının % 64 ünü karşılayan Tuz Gölü, aynı zamanda flamingo kuşları için de kuluçka alanı olarak kullanılan önemli bir sulak alanımızdır. Tuz gölündeki sorunlar, Konya Ovası sulama sularını drene etmek amacıyla Devlet Su işleri Genel Müdürlüğünce 1974 yılında 185 km. uzunluğundaki ana tahliye kanalının devreye girmesiyle birlikte başlamıştır. Kanala, yapılış amacının dışında, başta Konya ili olmak üzere çevresindeki diğer yerleşim merkezlerinden kaynaklanan evsel ve endüstriyel nitelikli atıksuların arıtılmadan deşarj edilmesi nedeniyle, Göldeki kirlenme başlamış ve su miktarındaki artma nedeniyle tuz üretimi giderek düşmeye başlamıştır. Göldeki kirlenmenin yanı sıra, ana tahliye kanalı boyunca, kanaldan kontrolsüz şekilde yapılan sulamalar, tarlaların ileride ıslahı mümkün olmayacak şekilde verimsiz ve çorak arazi olmasına neden olmaktadır. Tuz gölünde 2000 yılına kadar kirlenmenin önlenmesine ilişkin önemli bir adım atılamamıştır. Bu nedenle, Tuz gölündeki mevcut kirlenmenin giderilmesi ve bölgede geleceğe yönelik planlanan faaliyetlerin Gölün koruma-kullanma dengesi gözetilerek yapılması için, yürütülen çalışmaların, ilgili kurumların katılımıyla, Çevre Bakanlığı koordinatörlüğünde sürdürülmesi ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Çevre Bakanlığı tarafından tarihinde hazırlanan ve Tuz Gölü nün Özel Çevre Koruma Bölgesi olarak tespit ve ilan edilmesi konulu Karar Teklifi, Başbakanlıkça görüş alınmak üzere İçişleri Bakanlığına intikal ettirilmiştir. Daha sonra; tarihinde Tuz Gölü nün doğal yapısının ve tuz rezervinin korunması ile kirlenmesinin önlenmesine ilişkin daha kapsamlı bir Bakanlar Kurulu Kararı alınarak Tuz Gölü Entegre Çevre Projesi hazırlanması için iç ve dış kaynaklı finans kaynakları araştırılmıştır. Ülkemiz geleceği için büyük önem taşıyan Tuz Gölü nün korunması konusunda Valiliğimiz ve duyarlı vatandaşlarımızın ısrarlı tutumları sonucu Çevre Bakanlığının teklifi ve diğer Bakanlıkların olumlu görüşü üzerine Bakanlar Kurulu'nun 2 Kasım 2000 tarih ve Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2000/ 1318 Sayılı kararı ile Tuz Gölü Özel Çevre Koruma Bölgesi olarak tespit ve ilan edilmiştir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığına bağlı bir kuruluş olan Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı tarafından bölgede bulunan yerleşim yerlerinden kaynaklanan kirliliklerin önlenmesi amacıyla katı atık düzenli depolama alanı projeleri hazırlanmakta olup, projeler ve finansman çalışmaları devam etmektedir. Bunlardan Zincirlikuyu Belediyesine ait atıksu arıtma tesisi tamamlanarak 2007 yılı içinde işletmeye alınmıştır. Kulu Belediyesi atıksu arıtma tesisi işletmeye alınmıştır. Konya Büyükşehir Belediyesine ait Atıksu Arıtma Tesisi ve Ayrıca Konya Organize Sanayi Bölgesine ait arıtma tesisi de tamamlanmış olup faaliyete alınmıştır. 31

43 BEYŞEHİR GÖLÜ: Ülkemizin en büyük tatlı su kaynağı olan Beyşehir Gölünün ekolojisinin korunması çok önemli bir konudur. Koruma altına alınan göl su seviyesindeki değişmeler, su flora ve faunasındaki olumsuz değişmeler ve kirlilikten dolayı tehdit altında bulunmaktadır. Göl su seviyesi, sulamada kullanılan sular nedeniyle sürekli değişmelere maruz kalmaktadır (Su derinliği 7-13m.arasındadır). Göl su seviyesi kodu m ve m arasında değişmektedir. Göl alanı toplam 653 km² dir. Gölü besleyen akarsular, yöredeki kirletici kaynakların atıklarını göle taşımaktadır. Bu kirletici kaynaklar; Huğlu ve Üzümlü Av Tüfekleri Fabrikaları başta olmak üzere toplam 15 adet sanayi tesisi ve 30 adet yerleşim biriminden oluşmaktadır. Ayrıca göl çevresindeki erozyon ve kaçak kum alınması, avlanma yasağına uyulmaması gibi durumlar vardır. Beyşehir Gölü ve çevresindeki çevrenin durumu, doğal kaynakların kullanımı ve sosyoekonomik özelliklerinin tespiti için Konya Valiliği tarafından inceleme ve değerlendirmeler yapılması için Sulak Alan Yönetim Planı hazırlanmasına karar verilmiştir ve İçme ve Kullanma suyu kaynağı olan Beyşehir Gölü için Sulak Alan Yönetim Planı hazırlanmıştır. Bu çalışma sonunda kirlilik yükü, ekolojik özellikleri, su seviyesi gibi bir çok konuda elde edilen bilgiler değerlendirilerek gölün korunması, yöre halkının kalkınmasının sağlanması ve gölün yıllık kullanımlarına ilişkin projeksiyonlar ortaya konulmuştur. Kısaca; Gölün kullanılması ve korunması için ortaya bir Göl Kullanım ve Koruma Projesi çıkacaktır. Bu plan sonunda, gölle ilgisi olan Çevre Bakanlığı başta olmak üzere DSİ, Milli Parklar ve Beyşehir Belediye Başkanlığı gibi, pek çok kurum ve kuruluş kendileri ile ilgili kanunların uygulanmasında bu planı esas alacaktır. Beyşehir Gölü Sulak Alanı Yönetim Planı Projesi tarihinde TÜSTAŞ Sınai Tesisleri A.Ş. firmasına ihale edilmiştir ve tamamlanmıştır. Yönetim Planının ilgili kurum görüşleri doğrultusunda hazırlanan Nihai Rapor tamamlanmış olup Çevre Bakanlığı na sunulmuştur. Her iki plan da Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan çevre düzeni planı için kaynak oluşturmuştur. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından Isparta ve Konya illerini kapsayan çevre düzeni planı ihale edilmiş ve plan çalışmaları ihalen kazanan firmalar tarafından yapılmıştır. Beyşehir Gölü Milli Park Alanı ile ilgili olarak da Uzun Devreli Gelişme Planı hazırlık çalışmaları tamamlanmıştır. AKŞEHİR GÖLÜ: Akşehir Gölü Akşehir Ovasının Kuzeyinde Sultan Dağlarının kuzeydoğu kenarı ile Emir Dağları arasında yer alır. Alanı ha, maksimum derinlik 1-2 m olup bölgenin koruma statüsü yoktur. Suları tatlı organik maddelerce zengin ötrofik bir göldür. Kuzey kıyıları dışında gölün tüm kıyıları 1-2 km genişliğinde çok sık kamış ve sazla, göl içindeki aynalar nilüferlerle kaplıdır. Su seviyesi yıllara göre son derece değişkendir. Göl güneyinde ise geniş meyve bahçeleri bulunur. Batı ve doğu kısımları ise tarım alanları ile çevrilidir. Akşehir ve Eber Gölleri, 1992 yılında SİT Alanı ilan edilmiştir. Ülkemizin 1994 yılında Ramsar Sözleşmesi ne taraf olmasıyla, sözleşme kapsamında koruma çalışmaları sürdürülmeye başlanmış ve halen Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği kapsamında koruma çalışmaları sürdürülen uluslararası öneme sahip sulak alanlarımız arasında yer almaktadır. Akşehir-Eber Gölleri 32

44 Sulak Alan Yönetim Planı 2007 yılı sonunda tamamlanmıştır. Faaliyetler bu plan çerçevesinde yürütülmektedir. Kaçak kuyular, ilkel sulama teknikleri, göletler ve gölü besleyen akarsuların üzerine inşa edilen yapıların tamamı Akşehir ve Eber Gölleri nin kurumasının etkenleri arasındadır. Akşehir ve Eber Gölleri nin kaderinin sadece yağmura bırakılması çözüm olmadığından göllerin geri kazanımı için bazı projeler hazırlanmıştır. Akşehir ve Eber Göllerinde bozulma, ekolojik dengenin yeniden tesis edilmesi ve alanın uygun bir şekilde yönetilmesinin sağlanması amacıyla; Akşehir Eber Gölleri Sulak Alan Yönetim Planı hazırlanıp 2008 yılı başından beri uygulanmaya başlanmıştır. Sulak Alan Yönetim Planı nın etkin olarak uygulanması amacıyla öncelikle yörede yaşayan halkın çevre bilincinin artırılmasını hedefleniyor. Bölgenin yağış alması için de Sultan Dağları nda önemli miktarda ağaçlandırma çalışması yapılıyor. Bu çalışmaların ilerlemesi ile bölgenin daha fazla yağmur alması amaçlanıyor. Plan çerçevesinde, su dengesini yeniden oluşturabilmek, kirliliği mümkün olan en az seviyeye indirmek, sulak alan ekosistemi ve biyolojik çeşitliliğin korunarak geliştirilmesi ve iyileştirilmesi, göldeki su ürünleri potansiyelinin yeniden kazanılması, tarım ve hayvancılıkta sürdürülebilirliğin sağlanması ile alternatif gelir kaynaklarının geliştirilmesi amaçlanıyor. B.3. Su Kaynaklarının Kirlilik Durumu B.3.1. Noktasal Kaynaklar B Endüstriyel Kaynaklar Konya Kapalı Havzası sınırları içerisinde kirlilik oluşturan temel endüstriyel faaliyetler aşağıdaki şekilde özetlenebilir: Şeker fabrikaları Seydişehir ilçesindeki Eti Alüminyum Tesisleri, Konya ili Çumra ilçesindeki Anadolu Efes Malt Fabrikası, Beyşehir ilçesi Üzümlü ve Huğlu beldelerindeki silah fabrikaları ve krom kaplama atölyeleri, Et entegre tesisleri ve süt ürünleri üretimi yapan tesisler, Tekstil fabrikaları ve meyve suyu fabrikaları, OSB ler. Atıksularını Alıcı Ortama Veren ve Arıtma Tesisi Olan Sanayi Tesisleri (Çevre ve Şehicilik İl Müdürlüğü-2014) Atıksu Deşarj Edilen Alıcı Ortam Adı Firma İsmi Firma Adresi Üretim Konusu Arıtma Tesisi Deşarj İzin Belgesi (Var/Yok) MAÇ Tarımsal San. ve Tic. A.Ş. Ereğli Mezbahane Drenaj Kanalı Var 33

45 Işıklar Amb. San.A.Ş. Çumra Kağıt-Ambalaj Açık kanal Var Karapınar Et ve Et Mam. San. Tic. Ltd. Şti. Karapınar Mezbahane Açık Arazi Var Arvasi Hayvansal Ürünler Tic. A.Ş. Ereğli Mezbahane Açık Kanal Var Anadolu Malt San. A.Ş. Çumra Malt Üretimi DSİ Kanalı Var Ereğli Şeker Fabrikası Endüstriyel A.A.T. Ereğli Şeker Fabrikası DSİ Kanalı Var Giray Et ve Et Mamülleri Ltd. Şti. Ereğli Mezbahane Yele Deresi Var Arıkbey Tekstil Sınai Yatırımlar A.Ş. Beyşehir Tekstil Fabrika arazisi Var Konya Şeker San. Tic.A.Ş. Çumra Şeker Fab. Çumra Şeker Fabrikası Hotamış Gölü Var Seyet Hayvancılık San. Tic. Ltd. Şti. Seydişehir Mezbahane Açık Kanal Var Konya Şeker San. Tic. A.Ş Konya Şeker Fab. Callut Tarım Turizm ve Su Ür.İth.İhr. San.ve Tic.Ltd.Şti Çanakçı Kardeşler Akü Geri Kazanım Tesisi Yayçet tarım tur. Ve su ürünleri Konya Şeker Fabrikası Aslım Deresi Var Hüyük Emirgazi Hüyük Balık İşleme Tesisi Akü Geri Kazanım Balık İşleme Tesisi Fabrika arazisi Boş Arazi Tesis bahçesi Ilgın Şeker Fabrikası Ilgın Şeker Fabrikası Açık Kanal Yok Ereğli Şeker Fabrikası Evsel A.A.T. Ereğli Şeker Fabrikası DSİ Kanalı Var Dağ-Tur Dinlenme Tesisleri Eti Aliminyum Seydişehir Seydişehir Dinlenme Tesisi Alüminyum İşleme Dere Açık Kanal Karapınar Atış Poligon Grup Komt. Karapınar Atış Poligonu Dere Var Bel-pet Tur. Tic. Seydişehir Dinlenme Tesisi Tınaztepe Çayı Konya Şeker Seydibey Cips Fabrikası Beyşehir Patates İşleme Açık Kanal Var Yılet Sarayönü Mezbahane Açık Kanal Yok Var Var Var Var Var Var İlimizde atıksularını alıcı ortama veren sanayi kuruluşları Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği hükümleri gereğince denetlenmekte, deşarj izni verilen tesislerden düzenli periyotlarla numuneler aldırılarak arıtma tesislerinin verimli çalıştırılıp-çalıştırılmadığı izlenmektedir. B Evsel Kaynaklar Konu ile ilgili çalışmalar yürütülmeye devam etmektedir. B.3.2. Yayılı Kaynaklar Konu ile ilgili çalışmalar yürütülmeye devam etmektedir. B Tarımsal Kaynaklar İlimiz hektar yüzölçümü ile Türkiye nin en geniş alanına sahiptir hektar tarım arazisine sahip olan ilimiz İl nüfusunun %25 i kırsal kesimde yaşamaktadır. Hububat ağırlıklı tarım yapılan ilimiz Türkiye hububat üretiminin %10 unu teşkil etmektedir. 34

46 hektar alanda sulama yapılmakta buda toplam tarım arazisinin % 25 sini oluşturmaktadır. İlimizde genel itibari ile kimyasal gübre kullanımı vardır. Bunun yanısıra tavuk çiftliklerinden kaynaklanan organik gübrede kullanılmaktadır. İlimizde hektarda toplam 816,63 ton kimyasal gübre kullanılmaktadır. İlimizde tarımsal alanlarda zararlılara karşı mücadelede pestisiler kullanılmaktadır yılında 2403,3 ton pestisit kullanılmıştır. B Diğer İlgili Belediyelerin çalışmaları devam etmektedir. B.4. Sektörel Su Kullanımları ve Yapılan Su Tahsisleri B.4.1. İçme ve Kullanma Suyu İlimizde 205 belediye içme ve kullanma suyunu karşılamak için yüzeysel ve yeraltı kaynaklarından yılda toplam m3 su çekmektedir. Çekilen suyun; m3 ü kaynaktan, m3 ü göl-göletten, m3 ü akarsudan, m3 ü barajdan, m3 ü kuyudan karşılanmaktadır. Belediyeler tarafından çekilen suyun m3 ü sanayide kullanılmaktadır. Günümüzde şehrin su ihtiyacı, Meram Deresi üzerindeki Altınapa Barajı ndan, yeraltı sularından ve Konya civarındaki pınarlardan sağlanmaktadır. Altınapa Barajı ve şehrin değişik kesimlerindeki kuyular aracılığı ile yeraltından sağlanan sular, şehir şebeke hattına verilmektedir. Pınarlardan elde edilen sular ise, ayrı bir hatla sokak aralarındaki tatlı su çeşmelerine aktarılmaktadır. Konya nın ihtiyacı olan su miktarı, giderek artmaktadır. Günümüzde bu miktar yılda 70 milyon m3 civarındadır. Bu miktarın bir kısmı Altınapa Barajı ndan elde edilirken, yaklaşık %70 lik bir kısmı ise yeraltından kuyularla sağlanmaktadır. Belediye İçme Kullanma Suyu Kaynakları (1000m3) TUİK,2013) YILLAR Baraj Kuyu Kaynak Akarsu Göl-Gölet TÜİK de sadece 2012 verileri mevcuttur. 35

47 Belediye İçme ve Kullanma Suyu Şebekesi için Kaynaklarına Göre Çekilen Su (%)(TUİK, 2013) YILLAR Baraj Kuyu Kaynak Akarsu Göl-Gölet ,6 54,9 26,2 0,1 2, ,1 58,8 24,0 0,2 1, ,0 59,3 22,3 0,0 1, ,1 66,3 25,6 0,1 1, ,0 59,6 27,0 0,2 1, ,1 58,2 22,4 0,2 2,1 Veri yok Veri yok Veri yok Veri yok Veri yok 2011 Veri yok Veri yok Veri yok Veri yok Veri yok 2012 Veri yok Veri yok Veri yok Veri yok Veri yok 2013 Akarsu 0% Göl-Gölet 2% Baraj 19% Kuyu 61% Kaynak 18% Grafik B.2. Konya ilinde 2013 Yılı Belediyeler Tarafından İçme ve Kullanma Suyu Şebekesi İle Dağıtılmak Üzere Temin Edilen Su Miktarının Kaynaklara Göre Dağılımı (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,2013) İlimizde 11 adet içme suyu arıtma tesisi bulunmaktadır. Bu tesislerden 7 tanesi gelişmiş, 2 tanesi konvansiyonel ve 2 tanesi ise fiziksel artımadır. Tesislerin toplam arıtma 36

48 kapasitesi m3/yıl dır. Fiziksel arıtmaların m3/yıl, konvansiyonel arıtmaların m3/yıl, gelişmiş arıtmaların m3/yıl kapasitesi vardır. B Yüzeysel su kaynaklarından kullanılan su miktarı ve içmesuyu arıtım tesisi mevcudiyeti Altınapa Baraj Gölünün Beslenmesinin Azalması (Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 30, Sayfa , 2010) Altınapa Barajı, 1967 yılında sulama, taşkın kontrolü, içme-kullanma ve sanayi suyu temini amacıyla işletmeye açılmıştır. Bu barajı besleyen en önemli akarsu Meram Deresi dir. Baraj gölünün beslenmesi, Meram Deresi üzerinde yapılan akım gözlemlerine göre, yağış durumuna bağlı olarak yıllar içerisinde değişiklik göstermektedir Bazı yıllarda akım ölçümleri kesintiye uğramışsa da, DSİ tarafından yapılan ölçümlere göre, baraj gölüne Meram Deresi nden yılda ortalama 33 milyon m3 su gelmektedir. Fakat bazı yıllarda ortalamanın oldukça üzerinde su girişi gözlenirken, bazı yıllarda ise bu miktar oldukça düşmüştür. Mesela 1977 yılında Meram Deresi nden baraj gölüne yıllık toplam 52 milyon m3 su girişi ölçülürken, 2001 yılında ancak 6,4 milyon m3 lük su girişi ölçülmüştür. Bu barajdan Konya şehrinin su ihtiyacı olarak yıllık 38 milyon m3 lük su alınması planlanmışken, hiçbir zaman bu değere erişilememiştir. Belediyeye ait arıtma tesisinin ancak 1995 te faaliyete girmesiyle ihtiyaç olan suyun alınmasına başlanan barajdan en fazla 2003 yılında 33 milyon m3 su alınabilmiştir. Yıllık ortalama 20 milyon m3 su alınıp arıtma tesislerine gönderilen barajdan faydalanma, özellikle yağışların az olduğu bazı dönemlerde minimuma 37

49 inmektedir. Mesela 2001 yılında barajdan alınan su miktarı 3 milyon m3 e kadar düşmüştür. Bu yılda şehrin ihtiyacı olan suyun geri kalanı, yeraltı sularından sağlanmıştır. Altınapa Baraj Gölünü Besleyen Meram Deresi nin Yıllık Toplam Akım Miktarı (Kaynak: Devlet Su İşleri, 4. Bölge Müdürlüğü) 38

50 B Yeraltı su kaynaklarından kullanılan su miktarı ve içmesuyu arıtım tesisi mevcudiyeti Konya Şehri nin Su İhtiyacının Karşılanması (Kaynak: Konya Büyükşehir Belediyesi, Koski Faaliyet Raporları) (Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 30, Sayfa , 2010) Konya İçme suyu arıtma tesisi, Konya- Antalya karayolunun Konya Akyokus kıvrımı içinde yer alan yaklaşık m 2 'lik alanda kurulmuştur. (Kaynak: KOSKİ Genel Müdürlüğü) Konya İçme Suyu Projesi (DSİ Genel Müdürlüğü, 2013) KONYA İÇME SUYU PROJESİ YERİ AMACI YAPILAN İŞLER Meram, Karatay ve Selçuklu ana kent ilçe merkezlerini içine alan Konya il merkezi yerleşim alanı Konya içme suyu projesinin amacı Konya nın 2015 yılında ulaşacağı nüfusun ihtiyaç duyacağı içme, kullanma ve endüstri suyunu ön görülen proje formülasyonu ile mevcut yerüstü ve yeraltı su kaynaklarını kullanarak karşılamaktır. 1- İSALE HATTI İNŞAATI 1986 yılında ihale edilen ve 1994 yılında tamamlanan isale hattı inşaatı bünyesinde Altınapa barajı dipsavak borusundan alınan suyu Akyokuş mevkiindeki arıtma tesisine taşıyacak olan isale hattı, arıtma tesisi Akyokuş deposu arası terfi hattı ve merkez şebekesi dağıtım ve ana besleme hatları inşa edilmiştir. İsale hattı 800 mm ve mm çaplarında m uzunluğunda çelik borudan müteşekkildir. Bu işin bünyesinde, merkez şebekesi dahil olmak üzere toplam m çelik boru döşenmiş ve ayrıca m³ kapasitesindeki Dedekorkut, m³ kapasitesindeki Akyokuş 39

51 depoları da tamamlanmıştır. 2- ARITMA TESİSİ VE DEPO İNŞAATI 1989 yılında ihale edilen ve 1996 yılında tamamlanan bahsi geçen iş bünyesinde Akyokuş mevkiinde arıtma tesisleri ve depo inşa edilmiştir. Arıtma işlemi muhtelif yerlerdeki dozlamalar ile durultucu bünyesindeki hızlı karıştırma ünitesi ve filtre yapılarındaki işlemlerin yapılması ile tamamlanmaktadır. Temiz su m³ kapasiteli deponun vana odasından merkez şebekesine, Dedekorkut deposuna, pompaj ile Akyokuş deposuna alınmaktadır. Tesiste ayrıca idare binası, trafo merkezi, atölye binası, pompa istasyonu, lojmanlar, kimya ve klorlama binaları, bekçi binası gibi yardımcı yapılar mevcuttur. Arıtma tesisi, Altınapa barajının işletme çalışmasına bağlı olarak suyun kritik seviyenin altında olduğu dönemlerde 330 l/s, diğer zamanlarda ise l/s debide suyu arıtacak şekilde projelendirilmiştir. 3- POMPA İSTASYONLARI ANA BESLEME HATLARI VE DEPO İNŞAATI P1 pompa istasyonu Aydınlık Evler, P2 pompa istasyonu Alavardı, Barsana I ve II deposu da Barsana semtlerinde yapılmıştır. Amacı: Konya kenti içme, kullanma ve endüstri suyu ihtiyacının 24 hm³/yıl miktarı 1. Bölge ve 3. Bölgeden 30 kuyunun devreye girmesi ile yeraltı suyundan karşılanacaktır. 1. Bölgede 1993 yılında açılan 17 kuyudan toplam 600 l/s, 3. Bölgede 1995 yılında açılan 15 adet kuyudan toplam 750 l/s verim alınmıştır. Kuyulardaki pompaların günde 16 saat çalışacağı hesabıyla yılda 27 hm³ suyun yeraltı suyundan temin edilmesi öngörülmekte olup, bu ise ihtiyacı fazlasıyla karşılayacaktır. Pompa istasyonları ve depolar bu amaca hizmet edecektir. Resim A.1-Kentsel İçme Suyu Arıtma Tesisi (KOSKİ Genel Müdürlüğü) 40

52 B İçme Suyu temin edilen kaynağın adı,mevcut durumu,potansiyeli vb. Altınapa Barajı (DSİ 4. Bölge Müdürlüğü, 2013) Altınapa Barajı Barajın Yeri Meram-Konya Akarsuyu Meram Deresi Amacı Sulama+İçme suyu+taşkın İnşaatın (başlama-bitiş) yılı Gövde dolgu tipi Kaya dolgu Gövde hacmi 0,975 hm 3 Yükseklik (talvegden) 30,5 m Normal su kotunda göl hacmi 32,3 hm 3 Normal su kotunda göl alanı 2,2 km 2 Kaynak: DSİ Genel Müdürlüğü Sulama alanı İçme suyu Güç, Yıllık Üretim ha 37,8 hm³ MW, GWh Pınarların Debilerinin Azalması Konya ya içme suyu sağlayan pınarlar, Konya nın güney ve batısındaki dağlık kütlenin eteklerindeki, Dutlu, Çayırbağı, Mukbil ve Beypınarı dır. Bu pınarlardan temin edilen ve içme açısından kaliteli olan sular, şehir şebekesinden ayrı bir hatla sokak aralarındaki çeşmelere ulaştırılmaktadır. Pınarların debi ölçümleri Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılmaktadır. Son yıllarda bu kaynakların debilerinde, yağışların azlığına bağlı olarak büyük oranlarda düşüş gözlenmektedir yılından itibaren yapılan debi ölçüm sonuçlarına göre 58 lt/sn olan Dutlu Pınarı nın debisi 2007 yılında 37,4 lt/sn ye; Çayırbağı Pınarı nın debisi ise aynı dönemde 25,5 lt/sn den, 13 lt/sn ye düşmüştür. Hatta pınarlardan bazılarının debisi kuruyacak kadar azalmıştır. Mukbil Pınarı nın debisi bu dönemde yaklaşık 9 lt/sn den 6 lt/sn ye; Beypınarı nın ise debisi yaklaşık 10 lt/sn den 1 lt/sn ye düşmüştür. Sokak aralarındaki tatlı su çeşmeleri açısından ortaya çıkan bu olumsuz durum, suları nispeten kaliteli olan bazı kuyu sularının, tatlı su çeşmelerinin şebekesine verilmesiyle giderilmeye çalışılmaktadır. B.4.2. Sulama B Sulama Salma Sulama yapılan alan ve kullanılan su miktarı Yarı kurak bir bölgede bulunan Konya Ovası nın genelinde kuru tarım yöntemleri uygulanmaktadır. Sulu tarım yapabilmek için çiftçilerin ilk aklına gelen yöntem, kuyu açma olmaktadır. Konya Ovası nda yaklaşık 60 bin civarında kuyu bulunmakta ve bu kuyuların neredeyse yarısı kaçak durumdadır. Bütün bu kuyular yüzünden, beslenme miktarının çok üzerinde yeraltı suyu çekilmektedir. Son yıllardaki genel kuraklık ve özellikle tarımda kullanılmak üzere kuyulardan aşırı su çekilmesi sonucunda, yeraltı sularının seviyesi giderek düşmektedir. Öyle ki bazı kuyuların seviyesi her yıl yaklaşık 1 m kadar düşmektedir. Bu durum, belirli bölgelerdeki 41

53 kuyuların artık kullanılamaz hale gelmesine yol açmaktadır. (Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 30, Sayfa , 2010) Diğer sulama yöntemleri ise DSİ tarafından açılan işletmedeki sulama tesisleri bulunmaktadır. İşletmedeki Sulama Tesisleri (DSİ 4. Bölge Müdürlüğü, 2013) SULAMA TESİSİSİN ADI AÇILIŞ YILI BRÜT (ha) 1 Atlantı Sulaması Ilgın Pompaj Sulaması İvriz Sulaması Sol Sahil Sulaması Adabağ Sulaması Yıldızlı Sulaması Sağ Sahil Sulaması Akhüyük - Çiller Sulaması Çumra Sulaması Esas Sulaması (KOS I - KOS II) Simi - Alkaran Sulaması (KOS III) Esas Sulaması (KOS VI) Ova Sulaması KOS IV, KOS VII sahası

54 Diğer Ova Sahaları (yetersiz şebeke) Sille Sulaması Altınapa Sulaması May Sulaması Dineksaray Pompaj Sulaması Gevrekli Sulaması Suğla Pompaj Sulaması (I. Kademe) Kıreli I. Kademe Pompaj Sulaması Karaören Pompaj Sulaması Ilgın Argıthanı Regülatörü Sulaması Çukurçimen Göleti Sulaması Bostandere Göleti Sulaması Mecidiye Göleti Sulaması Güneydere Göleti Sulaması May Göleti Sulaması Osmancık Göleti Sulaması Aydoğmuş Göleti Sulaması Hadim Göleti Sulaması Akviran Göleti Sulaması

55 23 Cihanbeyli Göleti Sulaması Bulcuk Göleti Sulaması Doğanhisar Göleti Sulaması Evliyatekke Göleti Sulaması Başhüyük Göleti Sulaması Çayhan Göleti Sulaması Ladik Göleti Sulaması Deştiğin Göleti Sulaması Derbent Göleti Sulaması Karaağa Göleti Sulaması Aşağıçiğil Göleti Sulaması Çiftliközü Göleti Sulaması Beykavağı Göleti Sulaması Çavuş Göleti Sulaması Ayaslar Göleti Sulaması Taraşçı Göleti Sulaması Hadim İnönü Yaylası Göleti Sulaması Selçuklu Malas Göleti Sulaması İlimizde evsel ve endüstriyel su kullanımı aynı kaynaklardan sağlanmaktadır. 44

56 Ülkemizin kalkınması için önemli bölgesel projelerden biri de Konya Ovaları Projesi yani KOP tur. Proje başta Konya olmak üzere Karaman, Aksaray ve Niğde illerini kapsamaktadır. Türkiye yüzölçümünün %8 ini oluşturan proje, aynı zamanda sulanabilir tarım arazilerinin de %13 ünü teşkil etmektedir. Bölge için hayati önem taşıyan KOP ile özellikle Konya ve Karaman Ovalarının sulanması hedeflenmektedir. Ayrıca proje bünyesinde Konya, Karaman ve Aksaray şehir merkezlerinin içme, kullanma, sanayi suyu ihtiyaçlarının karşılanması ve hidroelektrik enerji üretimi de bulunmaktadır. Bu proje tamamlandığında, kendisine yetmeyen su kaynaklarının denizlere döküldüğü Konya Ovası nın suya hasreti dindirilecek, şehrin uzun süreli içme ve kullanma suyu ihtiyacı karşılanacaktır. Göksu Havzasından Konya Kapalı Havzasına yılda 414 milyon m³ su aktarılacaktır. Konya Ovaları Projeleri (KOP) kapsamında; Akdeniz e boşalan Gembos Havzası sularını, açılışını tarihinde Dönemin Başbakan Yardımcı ve Dışişleri Bakanı Sayın Cumhurbaşkanımız Abdullah GÜL ün yaptığı Derebucak Prof. Dr. Yılmaz Muslu Barajı ve 15,8 km lik derivasyon kanalı vasıtasıyla Beyşehir Gölü ne aktarılması planlanmış olup, Yağışların ortalamaların üstünde olması nedeniyle; Son 3 yılda ortalama yıllık 180 milyon m³ Beyşehir Gölüne su aktarılmıştır. Ülkemizin ilk sulama projesi ve GAP tan sonra en büyük sulama yatırımı olma özelliklerini taşıyan, Konya nın su rüyasını gerçekleştirmek için DSİ tarafından uygulanmaya başlanan Konya Ovaları Sulama Projesi (KOP), toplam 16 projeden meydana gelmektedir. Bunlardan 14 adedi sulama, 1 adedi hizmet ve 1 adedi de enerji projesidir. KOP Kapsamındaki Projeler ve Sulanacak Alanlar; Konya - Çumra Projesi ha. Ereğli Projesi ha. Ilgın Projesi ha. Karaman Projesi ha. Ayrancı Projesi ha. Sarayönü-Beşgözler Projesi ha. Beyşehir-Damlapınar Projesi ha. Gebere Projesi 930 ha, Akkaya Projesi ha, Gümüşler Projesi 414 ha, Murtaza Projesi ha, Uluırmak Projesi ha, Küçük Su Projeleri (YAS Dâhil) ha. 45

57 İl Özel İdaresi ve Halk Sulamaları ha, KOP Kapsamındaki İçme Suyu Projeleri; Karaman Projesi - 22,1 hm³/yıl (İşletmede) Konya İçme Suyu Projesi hm³/yıl (30 hm³/yıl işletmede) Aksaray İçme Suyu Projesi - 12 hm³/yıl (işletmede) KOP Kapsamındaki Projelerin Son Durumu; İşletmeye Açılan Projeler ha. İnşaatı Devam Eden Projeler ha. Planlaması Tamamlanan Projeler ha. Yatırım Programında olan ha. Kooperatif Sulamaları ha. İl Özel İdaresi ve Halk Sulamaları ha. YAS dan Şahıslarca Sulanabilecek Alan ha KOP kapsamında bulunan projelerin bir kısmı işletmede, bir kısmı inşa halinde, bir kısmının da planlama ve projeleri tamamlanmış olup, yatırım programına alınacaktır. Diğer taraftan işletmede olan sulamalardan klasik sisteme sahip olan tesislerin sulama şebekelerinin kapalı sisteme dönüştürülmesi amacıyla rehabilitasyon projeleri geliştirilmektedir. Bütün bu projelerin gerçekleştirilmesi KOP Eylem Planı çerçevesinde 2020 yılına kadar tamamlanacaktır. Dış havzalardan Konya Kapalı Havzasına su çevrilmesi ve Konya - Çumra 3. merhale projesi; KOP un en önemli ayağı ve en büyüğü Konya-Çumra projesidir. 3 Merhaleden oluşan Konya-Çumra projesinin en büyük ve en önemli kısmını da Konya-Çumra III. Merhale Projesi teşkil etmektedir. Konya-Çumra III. Merhale Projesi ile Yukarı Göksu Havzasının Akdeniz e boşalan sularının yıllık 414 milyon m 3 ü inşa edilecek olan üç adet baraj ve Mavi Tünel vasıtasıyla Konya Kapalı Havzasına aktarılacaktır. Bu su ile hem Konya Ovasının yeraltı suyu desteklenecek hem de nihai sulama alanı olan hektarlık tarım alanının sulama suyu desteklenecektir. Ayrıca proje ile Konya kentinin uzun vadeli içme, kullanma ve endüstri suyu ihtiyacını karşılamak amacıyla 100 hm3/yıl su tahsis edilmiştir. Proje bünyesinde; Göksu nehri üzerinde yapılacak Bozkır, Bağbaşı ve Afşar barajları ile Afşar-Bağbaşı derivasyon kanalı, Mavi Tüneli ve HES ten oluşan Göksu derivasyon, Apa - Hotamış isale kanalı ve Hotamış depolaması vasıtasıyla alınacak 414 Milyon m3 yerüstü suyu, şebeke içinde oluşturulacak işletme kuyularından çekilecek yeraltı suyu, Konya şehrinin arıtılmış 46

58 atık suyu ve sulamalardan dönen sulardan istifade ile ha alanın sulama ve boşaltım şebekesi bulunmaktadır. Konya-Çumra III. Merhale Projesi kapsamında yapımı devam eden Bozkır Barajı inşaatında % 51, Hotamış Depolaması inşaatında % 50, Afşar Hadimi Barajı inşaatında % 10, Afşar-Bağbaşı Hadimi Tüneli inşaatında % 33 ve Mavi Regülâtörü ve Apa-Hotamış İletim (AHİ) Kanalı inşaatında ise % 44 fiziki gerçekleşme sağlanmıştır. Bağbaşı Barajı ve Mavi Tünel İnşaatı; Bağbaşı Barajı, Konya ili Hadim İlçesi Bağbaşı Kasabasının 1 km Kuzeybatısında ve Göksu Nehri üzerinde inşa edilmektedir. Baraj; Göksu Nehri nin sularını Mavi Tüneli ne derive eden, regülatör ve depolama maksatlı kilit ünitedir. Göksu Havzası nda inşa edilecek Avşar ve Bozkır Barajlarının sularını iletim kanalı vasıtasıyla toplayarak, Mavi Tüneli ne verilmesini sağlayacaktır. Bu şekilde Bağbaşı Barajı nda depolanacak su, Mavi Tünel ile, Göksu Havzası ndan Konya Kapalı Havzası na derive edilecek ve Konya Ovası nın önemli bir kısmı sulu tarıma açılacaktır. Tamamlanan Bağbaşı Barajı ve Mavi Tüneli İle İlgili Teknik Bilgiler; Bağbaşı Barajı Gövde Tipi Gövde Hacmi : 3,805 hm 3 Gövde Yüksekliği : Ön yüzü beton kaplamalı kaya dolgu : 115,5 m Depolama Hacmi : 205,00 hm 3 Mavi Tünel Tünel uzunluğu Tünel çapı Debisi Yaklaşım Tüneli Yaklaşım Tüneli Çapı : m : 4,2 m : 36 m³/s : 1 085,15 m : 4,2 m Bağbaşı Barajı ve Mavi Tüneli projesi ile yıllık ortalama çevrilecek su miktarı Milyon m³ tür. Bununla Çumra ovasındaki eksik sulama suyu ihtiyacının karşılanması, yeraltı suyunun beslenimi ve Konya kentinin uzun vadeli içme ve kullanma suyu ihtiyacını karşılanması sağlanacaktır. BSA Beyşehir gölü ile Mavi Boğaz girişi arasında kalan 68,5 km uzunluğundaki kısmı, Beyşehir gölü ve ara havza taşkın sularını Suğla depolamasına ve oradan da Konya Çumra sulamasına sulama sezonunda en kısa sürede alabilmek ve taşkınlardan korunmak amacıyla, ha alana hizmet eden BSA Kanalının Beyşehir Gölü ile Mavi Boğaz girişi arasında kalan 68,5 km uzunluğundaki kısmı beton kaplamalı olarak yeniden inşa edilerek tamamlanmıştır. 47

59 Gembos Derivasyonu ve Yeşildağ Sulaması İnşaatı ile hektar Gembos cazibe sulaması ve hektar Yeşildağ cazibe sulaması ile toplam hektar alanın sulanması sağlanmıştır. Konya - Çumra KOS 6 2. Kısım: Çumra ilçesinin doğusunda ve 2. Esas sulaması kapsamında yer almaktadır ha sahanın sulama şebekesinin borulu sisteme dönüştürülmüştür. Konya Beyşehir Damlapınar Barajı ile Damla çayı üzerinde yapılacak olan barajdan, Doğanbey kasabası ve Damlapınar köyüne ait toplam ha sahanın borulu şebeke ile sulanması sağlanmıştır. Yapımı devam Eden Projeler; BSA ( Beyşehir - Suğla - Apa ) Kanalı (Mavi Boğaz) 2. Kısım İnşaatı: 2011 yılı içinde tamamlanmış olan "BSA Kanalı I. Kısım İnşaatı" işinin; mansabında bulunan ve 1. kısıma ait kanalın mansap şartlarının sağlanabilmesi toprak kanal ıslahı, duvarlı kanal, 8 adet köprü ile kanalın devamında yamaç su alma yapıları, kavşut ve üzerindeki yol geçişleri için menfezlerin yapılması amaçlanmıştır. Çumra Ovasına su verilmesi nedeniyle işe fiilen tarihinde başlanmıştır. Çalışma sezonu 4 aydır. Bugüne kadar; Kanal kesitini oluşturmak için m3 kazı ve m3 dolgu işleri yapıldı. Km arası sol sahilde meydana gelen heyelanlarda tahkimat işleri devam etmektedir. Kazı dolgu işleri bitirilerek kanal ıslah çalışmaları tamamlanacak, Mevcut 4 adet köprü yenileme, 2 adet köprüde de revizyon yapılacak. Fiziki gerçekleşme % 57 dir. Konya - Bozkır Barajı İnşaatı: Konya ili Bozkır ilçesi sınırları içerisinde ve Göksu nehri üzerindedir. Bağbaşı Barajının memba kesimindeki Göksu nehri sularının düzenlenerek Bağbaşı Barajına aktarılmasıdır. Derivasyon kazı, beton ve enjeksiyonlar tamamlanıp su çevrilmiştir. Servis yolu tamamlanarak işletmeye açılmıştır. Baraj gövde sıyırma kazısı tamamlanmış olup, m3 gövde dolgusu yapılmıştır. Fiziki gerçekleşme % 51 dir. Afşar Hadimi Barajı İnşaatı: Konya ili Taşkent ilçesi Afşar Kasabası yakınında ve Ilıcapınar Deresi üzerindedir. Göksu havzasından derive edilecek suyu Afşar-Bağbaşı İletim Tüneli ile Bağbaşı Barajına regüle etmektir m Keçimen relokasyon yolu imalatları, 708 m uzunluğundaki derivasyon tüneli kazısı tamamlanmış olup, 140 m lik kısmın beton imalatı yapılmıştır m lik Relokasyon yolu projesi yapılmaktadır. Gövde sağ sahil sıyırma kazısı büyük oranda tamamlanmış olup, sağ sahil kazılarına başlanmıştır. Fiziki gerçekleşme % 10 dur. Afşar Bağbaşı Hadimi Tüneli İnşaatı: Afşar ve Bağbaşı Barajları arasında yer alır. Afşar ve Bağbaşı Barajları arasındaki kanal ve tünellerden müteşekkil derivasyon sistemi ile Afşar Barajı suyu yanında Taşkent, Kongul ve Hadim derelerinin akımları da Bağbaşı Barajına aktarılacaktır. TAM tüneli çıkış portal kazısı tamamlanmış, giriş kazısı, Taşkent iletim kanalı kazısı (2380 m), derivasyon kanalı kazısı, 555 m yaklaşım tüneli kazısı devam etmektedir m derivasyon kanalı betonarme imalatları devam ediyor. Fiziki gerçekleşme % 33 dür. Hotamış Depolaması İnşaatı: Konya İli, Çumra İlçesi sınırları içinde ilçe merkezinin 10 km güney doğusunda eski Hotamış Gölü üzerindedir. Mavi Tünel vasıtasıyla derive edilen Göksu Havzası suları, Beyşehir Gölü taşkınları, Çarşamba Çayı kış akımları ve sulamadan dönen suları toplayıp, sulamaya uygun olarak regüle edilmesidir. Depolama seddesi sıyırma kazısının 18,5 48

60 km lik bölümü bitirilerek dolguya başlanmış olup, ortalama 1002 m kotuna getirilmiştir. Depo 1 ve Depo 2 no lu sahaların dolgusuna başlanmıştır. Ortalama 1005 kotuna getirilmiştir. Taşağıl Adakale yolu ve Adakale Sürgüç yolu kazı dolgusuna başlandı. Enerji nakil hattı yapılacaktır. Sedde km ile arası ve km ile arası kazısı tamamlanmıştır. Fiziki gerçekleşme % 50 dir. Mavi Regülatörü ve Apa-Hotamış İletim (AHİ) Kanalı İnşaatı: BSA kanalının km sinde yer almaktadır. Mavi Regülatörü ile BSA ve Mavi Tünelden gelen suların düzenlenerek AHİ kanalına verilmesi ve Mavi regülatörü ile çevrilen suyu Hotamış kanalına ve güzergahtaki sulamalara iletilmesi amaçlanmıştır. Buğüne kadar; Tünel portal kazıları (1350 m) tamamlanmıştır. AHİ kanal; km ile dik duvarlı kanal kazısı, km ile arası tarapez kanal imalatı tamamlanmıştır. Ahi kanalı km 23+,050 ile anakanal kazı ve dolgu imalatı devam ediyor. Km ile arası, km ile arası, dik duvarlı kanal imalatı yapılmıştır. Km ile arası kanal beton imalatları devam ediyor. Tünel kaplama imalatına başlanmıştır. Fiziki gerçekleşme % 44 dür. Seydişehir Suğla Cazibe Sulaması ile BSA (Beyşehir-Suğla-Apa) Kanalı güzergâhı boyunca ve Suğla Depolamasının kuzeyinde yer alan hektar alan sulanacaktır. Bugüne kadar; m drenaj kanalı ve m tahliye kanalı açılmıştır m kanal kaplaması yapılmıştır ve 388 adet sanat yapısı imal edilmiştir. Mevcut keşfi ile (5 200 ha lık kısım tamamlanabilecektir). Kalan kısımlar ikmal inşaatı adı altında yeniden ihale edilecektir. Fiziki gerçekleşme % 50 dir. Seydişehir Cazibe Sulaması ile BSA (Beyşehir-Suğla-Apa) Kanalı güzergâhı boyunca ve Suğla Depolamasının güneyinde yer alan ha alan sulanacaktır. Bugüne kadar; m3 kazı, m3 dolgu imalatı ve m3 beton imalatı, kg kapak montajı yapılmıştır. Ana kanal Km: ,83 kadar imalatları tamamlandı. Mevcut keşfi ile ha lık kısmın tamamlanabileceği düşünülmektedir. Yıl içerisinde yapılacak mukayeseli keşif sonrasında ikmal inşaatı hususu değerlendirilecektir. Fiziki gerçekleşme % 50 dir. GÖL-SU Projesi kapsamında KOP Bölgesinde; 87 adet gölet bulunmaktadır. 27 adet göletin inşaatı devam etmekte olup, 3 adedi tamamlanmıştır. 33 adedin ihalesi yapılacaktır. 24 adedin de planlama ve projesi devam etmektedir. Konya İlinde ise, 50 adet gölet bulunmaktadır. 17 adet göletin inşaatı devam etmekte olup, 3 adedi tamamlanmıştır. 18 adedin ihalesi yapılacaktır. 12 adedin de planlama ve projesi devam etmektedir. Ayrıca, Konya Kapalı Havzasına komşu diğer havzalardan su aktarılması ile ilgili etüt çalışmaları ile mevcut yerüstü ve yeraltı suyu sulama şebekelerinin rehabilitasyonu ve yeraltı suyu kullanımında kontrolü sağlayacak tedbirlerin alınması konusunda çalışmalar da devam etmektedir. (Konya Valiliği) B Damlama veya basınçlı sulama yapılan alan ve kullanılan su miktarı Damlama ve vasınçlı sulamada su kullanımı yukarıdaki aynı kaynaklardan sağlanmaktadır. B.4.3.Endüstriyel Su Temini 49

61 Konya-Çumra III. Merhale Projesi ile Yukarı Göksu Havzasının Akdeniz e boşalan sularının disipline alınması ile uzun vadeli içme, kullanma suyu yanında endüstri suyu ihtiyacını karşılamak amacıyla 100 hm3/yıl su tahsis edilmiştir. Tahsis haricinde İlimizde endüstriyel su temini ile ilgili istatistik çalışması yapılmamıştır. Grafik B.3- Konya ilinde 2013 Yılında Endüstrinin Kullandığı Suyun Kaynaklara Göre Dağılımı (Çevre ve Şehiricilik İl Müdürlüğü,2014) B.4.4.Enerji Üretimi Amacıyla Su Kullanımı KOP Kapsamındaki Enerji Projeleri kapsamında; Enerji Projeleri hedefi 2.998,7 GWh/yıl Diğer taraftan projenin uygulanması ile Göksu Havzası ndan derive edilecek suların hidrolik enerji imkânlarından istifade etmek amacıyla toplam 50,6 MW Kurulu güçte üç adet HES inşa edilerek yıllık 147,5 GWh enerji üretimi gerçekleştirilecektir. B.4.5. Rekreasyonel Su Kullanımı Konya yöresinde bugün için sıcaklığı 20 C ile 55 C arasında değişen sıcaklıkta kaynak ve kuyular mevcuttur. Bunlar Ilgın, Cihanbeyli, Tuzlukçu, Karapınar, Beyşehir, Seydişehir, Ereğli, Meram ve Karatay ilçelerinin yakın çevresinde yer alırlar. Ayrıca Bazı Belediyelerce park,bahçe ve havuz sulaması için su kullanılmaktadır.park bahçe vb.yerler için m3/yıl su dağıtımı yapılmaktadır. Ilgın İlçesi ve Civarı: 1. Sıcaklık 40.5 ºC ve Debi 30 lt/sn 2. Sıcaklık 41.6 ºC ve Debi 130 lt/sn 3. Sıcaklık 41.6 ºC ve Debi 50 lt/sn 4. Sıcaklık 27 ºC ve Debi 2,5 lt/sn (Çavuşcugöl) 5. Sıcaklık 27.5 ºC ve Debi 2,5 lt/sn (Çavuşcugöl) 6. Sıcaklık 25.5 ºC ve Debi 0,5 lt/sn (Çavuşcugöl) 7. Sıcaklık 29 ºC ve Debi 5 lt/sn (Çavuşcugöl) Cihanbeyli ve Civarı: 1. Sıcaklık 49 ºC ve Debi 30 lt/sn (Bozdağ) 2. Sıcaklık 45 ºC ve Debi 100 lt/sn (Yapalı) 3. Sıcaklık 29 ºC ve Debi 1,2 lt/sn (Ilıcapınar) 4. Sıcaklık 33 ºC ve Debi 0,5 lt/sn (Eskimüshilsu) Beyşehir İlçesi ve Civarı: 1. Sıcaklık 35.1 ºC ve Debi 0,25 lt/sn (Ilıca) 2. Sıcaklık 34,5 ºC ve Debi 16 lt/sn (Yeşildağ) Seydişehir İlçesi ve Civarı: 50

62 1. Sıcaklık 38 ºC, Debi 60 lt/sn (Kavakköy) 2. Sıcaklık 43 ºC ve Debi 40 lt/sn (Kavakköy) 3. Sıcaklık 31.4 ºC ve Debi 0,1 lt/sn (Ilıca) 4. Sıcaklık 32.1 ºC ve Debi 0,2 lt/sn (Ilıca) 5. Sıcaklık 27.1 ºC ve Debi 1,5 lt/sn (Höyük Tepe GD su) 6. Sıcaklık 48 ºC ve Debi 30 lt/sn (Bükçe Köyü) Hüyük İlçesi ve Civarı: 1. Sıcaklık 35 ºC ve Debi 7,1 lt/sn (Köşkköy) 2. Sıcaklık 35 ºC ve Debi 11 lt/sn (Köşkköy) 3. Sıcaklık 25 ºC ve Debi 1-1,5 lt/sn (Çavuşköy) 4. Sıcaklık 26 ºC ve Debi 2-2,5 lt/sn (Çavuşköy) Ereğli İlçesi ve Civarı: 1. Sıcaklık 28 ºC,Debi 0,45 lt/sn (Kükürtlü kaynağı) Karatay İlçesi ve Civarı: 1. Sıcaklık 42 ºC ve Debi lt/sn (İsmil) 2. Sıcaklık 42.7 ºC ve Debi lt/sn (İsmil) Tuzlukçu İlçesi ve Civarı: 1. Sıcaklık 46 ºC ve Debi 30 lt/sn Meram İlçesi ve Civarı: 1. Sıcaklık 55 ºC ve Debi 30 lt/sn (İnlice) Karapınar İlçesi ve Civarı: 1. Sıcaklık 30.3 ºC ve Debi 30 lt/sn Tablo.B.9- Sıcaksu Kaynakları ve İçmeceler (MTA Orta Anadolu 2. Bölge Müdürlüğü 2013) İLÇE MEVKİ KAYNAĞIN TENÖR VE KALİTE DEBİ DİĞER BİLGİLER CİNSİ Beyşehir Malanda İçmecesi İçmece Suyu Sıcaklık: 13 ºC ph: lt/sn Beyşehir Yeşildağ Sıcaklık: 34.5 ºC Kaynakların kaptajı ph: 8,8 Toplam mineralizasyon 279 mg/lt 16 yoktur. Küçük bir havuz lt/sn ve 2 daireli terk edilmiş bir otel ile kabinler vardır. Beyşehir Sevindik Köyü Kaplıca Suyu Sıcaklık: 21 ºC ph: lt/sn Radyoaktivite:8.4 eman Toplam mineralizasyon mg/lt Beyşehir Kaşaklı Kaplıca Suyu Sıcaklık: 33 ºC ph: 7.25 Radyoaktivite:7.6 eman lt/sn Çamur olarak da faydalanılmaktadır.

63 Toplam mineralizasyon mg/lt Beyşehir İsaköy Kaplıca suyu Sıcaklık: 23,1 ºC ph: 7,25 Toplam mineralizasyon 1221,51 mg/lt Beyşehir Doğanbey Seyrik Mevkii Maden suyu Sıcaklık: 18,2 ºC ph: 2,96 Toplam mineralizasyon 1221,51 mg/lt Beyşehir Kükürt Pınarı Kaplıca Suyu Sıcaklık: 20 ºC ph: 5.8 Radyoaktivite:13 eman Toplam mineralizasyon mg/lt Cihanbeyli Ekşimüshilsu İçmece Suyu Sıcaklık: 33 ºC ph: 6.9 Radyoaktivite: 6 eman Toplam mineralizasyon 4600 mg/lt Cihanbeyli Alaman Kuyusu Maden Suyu Sıcaklık: 17.5 ºC ph: 6,7 Toplam mineralizasyon 5139,5 mg/lt Cihanbeyli Ilıcapınarı Kaplıca Suyu Sıcaklık: 29 ºC ph: 7,1 Radyoaktivite:9 eman Toplam mineralizasyon 4587,89 mg/lt Cihanbeyli Kaplıca Suyu Sıcaklık: 49 ºC Debi: 30 lt/sn Doğanhisar Karaağa Maden Suyu Sıcaklık: 14.5 ºC ph: 6 Doğanhisar Karaağa İçmecesi İçmece Suyu Sıcaklık: 13 ºC ph: 6 Ereğli Kükürtlüsu Kaplıcası Kaplıca Suyu Sıcaklık: 28 ºC ph: 7 Hüyük Köşk Kaplıca Suyu Sıcaklık: 35 ºC ph: 7.5 Toplam mineralizasyon 1298 mg/lt Radyoaktivite:9,1 eman Hüyük Çavuş Kaplıca Suyu Sıcaklık: ºC ph: 6.52 Toplam mineralizasyon 1181 mg/lt Sertlik : Hüyük Görünmez Maden Suyu Sıcaklık: 18 ºC ph: 6.6 Toplam mineralizasyon mg/lt Sıcaklığın düşük, 2,5 kimyasal içeriğinin az lt/sn olması nedeniyle fazla değildir. Kaptajı yoktur. Debisi 0,05 lt küçük olduğundan bugünkü koşullarda işletilmesi ekonomik değildir. 2 lt/sn 0,5 lt/sn 1,2 lt/sn Kaynağın ilkel bir kaptajı vardır. Kaptajı yoktur.herhangi bir tesis bulunmamakta dır. Kaptajı yoktur. Bölgede terk edilmiş bir maden suyu tesisi vardır. MTA Genel Müdürlüğü tarafından bulunmuştur. İşletme kurulum aşamasındadır lt/sn 0.5 Kaptajı yoktur.herhangi lt/sn bir tesis bulunmamakta dır. 18 lt/sn 1-2,5 Modern bulunmaktadır. tesisler Kaptajı yoktur. Tesis bulunmamaktadır. Ilgın Çavuşçugöl Kaplıca Suyu Sıcaklık: 30 ºC 52

64 Kaplıcası ph: 7.3 Radyoaktivite : 10 eman Toplam mineralizasyon 590 mg/lt Ilgın Ilgın Kaplıcası Kaplıca Suyu Sıcaklık: 41.6 ºC ph: 7,6 Radyoaktivite:19.1 eman Toplam mineralizasyon Karapınar Üzecek Dağı Yarımca Yaylası Karapınar Nasippınarı Maden suyu Sıcaklık: 20 ºC ph: 6,53 Toplam mineralizasyon 5207,41 mg/lt 12 Kaptajı vardır. Tesis bulunmamaktadır. 50 Büyük ve modern tesisler bulunmaktadır mg/lt Sıcaklık: 30.3 ºC 30 Sondaj kuyusunun derinliği 150 metredir. 2 lt/sn Kaptajı yoktur. Tesis bulunmamaktadır. Karatay İsmil Kaplıca Suyu Sıcaklık: ºC Soğuksu amaçlı 19 adet sondaj yapılmış olup, kuyu derinlikleri metre arasında değişmek tedir. Sıcaksu amaçlı olarak M.T.A. tarafından yapılan 2 adet kuyunun biri 320 m,diğeri ise 674 m dir. Seydişehir Seydişehir Kaplıcası Kaplıca Suyu Sıcaklık: ºC ph: 7 Radyoaktivite : 8-20 eman Toplam mineralizasyon 787,53 mg/lt Seydişehir Kavakköy Sıcaklık: ºC ph: Toplam mineralizasyon 3000 mg/lt (ortalama) Seydişehir Hüyük T. Maden suyu Sıcaklık: 27,1 ºC ph: 7,1 Toplam mineralizasyon 1285,7 mg/lt 0,1-0, Sıcaklık ve debisi değişik olan çok sayıda kaynak ile iki adet sondaj kuyusu bulunmaktadır. Gaz içeriği fazladır. 1,5 lt/sn Kaptajı yoktur. Tesis bulunmamaktadır. Tuzlukçu Pazarkaya K. Kaplıca suyu Sıcaklık: 46 ºC B.5. Çevresel Altyapı B.5.1. Kentsel Kanalizasyon Sistemi ve Hizmeti Alan Nüfus 30 lt/sn 1 adet sondaj kuyusu bulunmaktadır. İşletme kurulum safhasındadır. Konya kanalizasyon sistemi, mevcut kanalizasyon şebekesi ve İller Bankası tarafından yapımı gerçekleştirilen Konya Kanalizasyon İnşaatından oluşmaktadır. Mevcut Kanalizasyon Şebekesi, birleşik sistem olarak çalışan muhtelif çaplarda (Ø 200 mm, Ø 300 mm., Ø400 mm., Ø600 mm., Ø800 mm.) toplam 2000 km. lik hattan oluşmaktadır. Bu hatların büyük kısmı 1965 yılından sonra yapılan beton büzlerden oluşmakla beraber daha önceki yıllarda yapılan taş örme kanallar da bulunmaktadır. 53

65 Şehrimiz için ilk kapsamlı kanalizasyon projesi olan Konya Kanalizasyon İnşaatı ise 1985 ve 1987 yıllarında olmak üzere İller Bankası Genel Müdürlüğü tarafından iki kısım halinde ihale edilmiştir. Birinci kısım; çapları Ø1.600 mm. ile Ø2.600 mm. arasında değişen kuşaklama kanalları ile çapı Ø mm. Olan ana kollektör hattı ve atıksu arıtma tesislerinden oluşmaktadır. İkinci kısım kapsamında ise; çapları Ø600 mm. ile Ø mm. arasında değişen kanalizasyon ağının toplayıcı hatları bulunmaktadır. Proje kapsamında bulunan hatların tamamı 1998 yılı içerisinde tamamlanarak kullanılır hale getirilmiştir yılı ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde projelendirilen kanalizasyon sistemi kişilik nüfusa hizmet verebilecek kapasitededir. Şehrimizden kaynaklanan atıksular; kanalizasyon şebekesinin toplayıcı hatları ve kuşaklama kanalları ile ana kollektör hattından toplanarak, Aslım Mevkiinde bulunan Konya Atıksu arıtma tesisine gelmektedir. Atıksuların günlük ortalama debisi m 3 /gün olup, arıtılan atıksular D.S.İ. kanalına deşarj edilmektedir Grafik B.4 Konya İlinde 2013 Yılı Kanalizasyon hizmeti verilen Nüfusun Belediye Nüfusuna Oranı (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2014) Grafik B.5 Konya ilinde 2013 Yılı Atıksu Arıtma Tesisi İle Hizmet Edilen Nüfusun Toplam Belediye Nüfusuna Oranı (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2014) 54

66 İl Merk ezi Yerleşim Yerinin Adı İlçeler/ Çizelge B.5 Konya İlinde 2013 Yılı Kentsel Atıksu Arıtma Tesislerinin Durumu (KOSKİ, Çevre ve Şehircilik İl müdürlüğü; 2014) Mevcut Arıtılan /Deşarj Deşarj Noktası Deniz Hizmet Verdiği Belediye Atıksu Arıtma Tesisi/ Belediye Atıksu Arıtma Tesisi Kapasitesi Edilen Atıksu koordinatları Deşarjı Nüfus Deniz Deşarjı Olup Olmadığı? Türü (m 3 /gün) Miktarı (m 3 /sn) İnşa/plan Var aşamasında Yok Fiziksel Biyolojik İleri KONYA BAŞARAKAVAK 300 0,0017 TEPEKENT 300 0,0017 X: ,1487 Y: ,5618 X: 37 59'3.73"K Y: 32 13'39.84"E X: 38 3'50.19"K Y: 32 9'53.68"E EREĞLİ YOK BEYŞEHİR YOK CİHANBEYLİ YOK YOK KULU YOK AKÖREN YOK KADINHANI YOK GÜNEYSINIR 4737 YOK AKŞEHİR YOK ILGIN ALTINEKİN DOĞAL 3636 ÇAMLIK 300 YOK DOĞAL ZİNCİRLİKUYU YOK DOĞAL YAZLA YOK TEPEKENT YOK DOĞAL YUKARIÇİĞİL YOK DOĞAL GÜNYÜZÜ YOK DOĞAL SIZMA YOK DOĞAL BEYKONAK YOK DOĞAL KONAKKALE YOK Oluşan AAT Çamur Miktarı(ton/gün) YOK Kasabalar YOK YOK YOK

67 Belediyenin atıksu arıtma tesis(ler)inden çıkan arıtma çamurunun analizine dair bilgi verilmemiştir. B.5.2. Organize Sanayi Bölgeleri ve Münferit Sanayiler Atıksu Altyapı Tesisleri Konya da 4 adet Organize Sanayi Bölgesi (OSB) bulunmaktadır. Konya ilindeki OSB lerin iki tanesi merkez ilçede, bir tanesi Beyşehir de, bir tanesi de Ereğli ilçesindedir. Konya OSB, atık sularını belediyenin atık su kanalizasyon sistemine vermektedir. 26 sektörde faaliyet gösteren toplam 380 sanayi tesisini içeren Konya OSB de ise, AAT nin inşaatı tamamlanmış olup; tesis 2010 yılında işletmeye alınmıştır. Atıksu arıtma tesisinden çıkan atık su, Keçeli Deresi ne akmakta olan Tümosan Kanalı na deşarj edilmektedir. Beyşehir OSB mevcut durumu faal olmayıp, AAT ye sahip değildir. Ereğli OSB, mevcut AAT sini mekanik ekipman arızası nedeniyle çalıştırmamaktadır. Atıksularını Ereğli Belediyesi kanalizasyon sistemine deşarj etmektedir. İlimizde atıksularını alıcı ortama veren sanayi kuruluşları Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği hükümleri gereğince denetlenmekte, deşarj izni verilen tesislerden düzenli periyotlarla numuneler aldırılarak arıtma tesislerinin verimli çalıştırılıp-çalıştırılmadığı izlenmektedir. Çizelge B.6 Konya İlinde 2013 Yılı OSB lerde Atıksu Arıtma Tesislerinin Durumu (Konya Organize Sanayi bölge Müdürlüğü, 2014) OSB Adı Mevcut Durumu Kapasitesi (ton/gün) AAT Türü Konya OSB FAAL Fiziksel+ Kimyasal+ Biyolojik + İleri Arıtım AAT Çamuru Deşarj Ortamı Miktarı (ton/gün) 6,30 Tümosan Kanalı aracı ile Keçili Deresi Deşarj Koordinatları Y:466177,90 X: ,414 B.5.3. Katı Atık Düzenli Depolama Tesisleri Avrupa Birliğine uyum sürecinde Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali Yardımları kapsamında finansmanı Avrupa Birliği Komisyonu tarafından karşılanmakta olan ve Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından koordine edilen Konya Katı Atık Yönetimi Projesi ile ilgili olarak fizibilite, ÇED raporu ve tasarım projesi hazırlama çalışmalarına 15 Ekim 2005 tarihinde başlanmıştır. Projenin uygulanabilmesi için iklim, çevre, kentsel gelişim ve ulaşım gibi unsurlar göz önüne alınarak, Karatay İlçesi Saraçoğlu Mahallesi M29a23d-M29a23c ve M29d03a- M29d03b pafta, ada, 1 parsel nolu ,29 m 2 lik parsel uygun görülmüş ve Belediyemiz adına Hazineye tescili yaptırılmıştır. Proje sahası şehir merkezinin güneydoğusunda yaklaşık 25 km. mesafede bulunmaktadır. Proje için Çevre ve Orman Bakanlığından tarihinde Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Olumlu kararı alınmıştır. Fizibilite çalışmaları ve IPA başvuru dosyası tamamlanarak Aralık 2008 te IPA 56

68 başvurusu yapılmıştır. Başvuru üzerine Avrupa Komisyonu Şubat 2009 da Konya ya gelip proje sahasını yerinde görerek fizibilite raporu ve IPA başvuru dosyasını incelemiştir. Tespit edilen bazı eksikliklerin giderilmesi için tekrar başlatılan çalışmalar tamamlanarak, Aralık 2009 da Avrupa Komisyonuna gönderilmiştir. Avrupa Komisyonu tarafından 20 Ocak 2010 tarihinde proje için finans kararı alınmış olup, ihale hazırlıkları devam etmektedir. 25 yıl kapasiteli tesisin ilk 4 yıldaki yatırım bedeli fizibilite raporu sonucu 22 milyon Euro'dur. Bu bedelin yaklaşık % 68 i Avrupa Birliği tarafından, % 9 u Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından ve geriye kalan % 23 ü Büyükşehir Belediyesi öz kaynaklarından karşılanacaktır. Proje kapsamında, 1-55 hektarlık alana sahip olan Aslım Katı Atık Depolama Sahasının rehabilitasyonu, 2- Düzenli katı atık depolama alanı yapımı, 3- Ön işlem (ayrıştırma) tesisi yapımı, 4- Kompost tesisi yapımı, 5- Katı atık transfer istasyonu yapımı, 6- Katı atık sızıntı suyu arıtma tesisi yapımı, 7- Metan gazından elektrik üretim tesisi yapımı, 8- Bu tesislerde kullanılacak ekipman ve iş makinelerinin alımı, gerçekleştirilecektir. Çöp Gazından Elektrik Enerjisi Üretimi: Büyükşehir Belediyesi tarafından, Konya Kenti katı atıklarının depolandığı Aslım Mevkiinde bulunan yılları arasında kullanılarak depolama işlemi tamamlanmış 10 hektarlık sahada bulunan 1,2 milyon m 3 lük atıktan ve 2008 yılında kullanılmaya başlayan ve 2011 yılında tamamlanacak olan sahada oluşacak yaklaşık 1,2 milyon m 3 lük atık kütlesinden meydana gelen depo gazlarının değerlendirilmesi planlanmıştır. Bu sebeple Aslım Katı Atık Depolama Sahası Deponi Gazından Elektrik Enerjisi Üretim Tesisinin Kurdurularak İşletmecilik Hakkının Kiraya Verilmesi İşi tarihinde, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu na göre Açık Teklif Usulü ile 10 yıllığına ihale edilmiştir. Katı atık kütlesinde oluşan ve karbondioksite göre 21 kat daha fazla küresel ısınma potansiyeli olan metan gazları, sahada açılan gaz toplama kanallarından yatay borulama sistemi ile toplanmakta ve gaz motorlarında yakılarak elektrik enerjisine dönüştürülmektedir. Bu sayede hem emisyon azaltımı hemde enerji üretimi sağlanmış olmaktadır. Tesisin enerji kapasitesi saatte 2-3 MW civarındadır. Diğer bir ifadeyle tesis, günlük konutun elektrik ihtiyacını sağlayacak kapasitededir. Ayrıca mevcut sızıntı suyu toplama havuzunda toplanan çöp sızıntı suyunun geri devir yöntemiyle tekrar saha üzerine verilecek sistemin kurulmasıyla hem biyolojik bozunma (fermantasyon) hızlandırılarak gaz üretimin arttırılması sağlanacak hem de sızıntı suyu bertaraf edilmiş olacaktır. Yüklenici firma tarafından elektrik üretim için ilgili lisansların alınması ile birlikte kısa sürede elektrik enerjisi üretimine başlanmıştır. 57

69 B.5.4. Atıksuların Geri Kazanılması ve Tekrar Kullanılması KONYA İL ÇEVRE DURUM RAPORU, 2013 KOSKİ Genel Müdürlüğü nce Konya kentsel atıksularının arıtılarak insan ve çevre sağlığının korunması ile ülkemiz için büyük önemi olan Tuz Gölü nün korunması amacıyla 2005 yılında yapımına başlanan Konya Atıksu Arıtma Tesisi, Haziran 2009 yılında tamamlanarak işletmeye alınmıştır. Konya Atıksu Arıtma Tesisinde ileri biyolojik arıtma yöntemi uygulanmaktadır ve tesis m 3 /gün debi ve eşdeğer nüfusa göre tasarlanmıştır. Tesiste arıtılmış atıksuların dezenfeksiyonu için Ultraviyole dezenfeksiyon sistemi kurulmuştur. Tesiste arıtılan atıksuların potansiyel bir ilave su kaynağı olması nedeniyle, KOSKİ Genel Müdürlüğü ve Stratejik Planlarında Atıksu Arıtma Tesislerinden elde edilen suyun tarımsal sulama suyu veya rekreasyon amaçlı kullanılması hedeflenmiştir. Görüldüğü gibi, bu projenin en önemli bileşeni Konya Atıksu Arıtma Tesisidir. Proje, Konya Atıksu Arıtma Tesisinde arıtılan atıksuların üçüncül arıtma adı verilen daha ileri bir arıtmaya tabi tutularak kentsel yeşil alanlar için sulama suyu elde edilmesi projesinin ilk etabıdır. Bundan dolayı proje, yapımı tamamlanıp işletmeye alınan Konya Atıksu Arıtma Tesisi Projesinin devamı konumundadır. Konya Atıksu Arıtma Tesisinden çıkan mevcut arıtılmış atıksu miktarı günlük ortalama m 3 tür. Proje kapsamında bu miktarın 2900 m 3 ü, kurulacak geri kazanım sisteminde ileri arıtıma tabi tutularak mevzuatta belirtilen sulama suyu kalite kriterleri sağlanacak ve inşa edilecek mor şebeke hattı ile bölgedeki m 2 kentsel yeşil alan sulamasında kullanılacaktır. Proje kapsamında kurulacak arıtılmış atıksu geri kazanım tesisi, pompaj sistemi ve depolar Konya Atıksu Arıtma Tesisi sahası içinde olacaktır. Böylece, tesis için arazi ihtiyacı sağlanmış olacağı gibi, arıtılmış atıksuların geri kazanım tesisine iletilmesindeki maliyet minimize edilmiş olacaktır. Ayrıca, kurulacak tesisin yapım ve işletmesinde, Konya Atıksu Arıtma Tesisinde çalışan tecrübeli personelden oluşan proje ekibi oluşturulmuştur. Proje kapsamında kullanılacak 7040 metrelik mor şebeke ana iletim hattının 3840 metrelik kısmı, KOSKİ Genel Müdürlüğü nce Konya Atıksu Arıtma Tesisi sahasına, Saadet Caddesine ve Ünen Sokağına 2009 yılında döşenmiştir. Projenin kabulü ile 3200 metre mor şebeke hattı daha döşenecektir. (Konya Atıksu Arıtma Tesisinde Arıtılmış Atıksuların Pilot Ölçekte Geri Kazanımı Ve Alternatif Bir Su Kaynağı Olarak Yeşil Alan Sulamasında Yeniden Kullanımı Projesi, Küçükhemek, M.; 03,2010) 58

70 B.6. Toprak Kirliliği ve Kontrolü Tarım alanlarımız çeşitli kirleticilerin etkisi altındadır. Çevre Bakanlığı farklı kirleticiler için topraklarda bulunmasına müsaade edilen miktarları gösteren yönetmenlikler yayınlamıştır. Tarım alanlarımızın potansiyel toksik elementler bakımından durumları belirlendikten sonra ilgili yönetmelikleri göre kirli kabul edilen alanlarda kirliliği sebep olan kaynaklar belirlenerek kirlenmeye karşı gerekli tedbirler geliştirilmelidir. Bölümümüzde yöremizin potansiyel toksik element kapsamını belirlemeye yönelik çalışmalar başlatılmıştır. Toprakların ağır metal bakımından durumları ortaya konulduktan sonra, kirlilik görülen alanların temizlenmesine yönelik araştırma çalışmalarına başlanmalıdır. Bu amaç için özellikle topraktan yüksek miktarlarda ağır metal kaldıran bitkiler seçilerek toprakların temizlenmesinde kullanılmalıdır. Önümüzdeki yıllarda doğal dengeyi bozmamak veya bozulan doğal dengenin yeniden kurulması için bu tür çalışmaların yoğunlaştırılması gerekecektir. Bu tür çalışmalarda ağırlıklı olarak toprakların kimyasal özelliklerindeki değişmeler esas araştırma konularından birisidir. Toprak kirliliği ile birlikte ülke topraklarımızın bitki besin maddesi bakımından da durumlarının yeniden ortaya konulması gerekmektedir. Bu konu ile ilgili olarak zirai bilimler enstitü çalışma bölgesindeki tarım topraklarının mikro element kapsamlarını ortaya koyacak olan çalışmalara başlamışlardır. Bu çalışmalar yöre topraklarının verimliliğinin korunması ve geliştirilmesine yönelik yeni araştırma projelerine de kaynak bilgiler sağlayacaktır. Coğrafi koordinatları belli toprak örnekleri üzerinde yapılacak analizler sonunda belirlenen mevcut toprak özelliklerinin zaman içindeki değişimi takip edilerek topraklarımızdaki olumsuz değişimin nedenleri de ortaya konabilecektir. (Konya Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü) B.6.1 Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalar Topraklarının verimliliğinin korunması ve geliştirilmesine yönelik yeni araştırma projelerde noktasal sahalar dikkate alınarak gerekli bilgiler sağlayacaktır. Çizelge B.7.- Konya ilinde 2013 Yılı İçin Tespit Edilen Noktasal Kaynaklı Toprak Kirliliğine İlişkin Veriler (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,2014) Var Yok Varsa Ne/Neler Olduğunu Belirtiniz Potansiyel kirletici faaliyetler var mı? Tespit Edilmiş Kirlenmiş Sahanın Yeri Tespit Edilmiş Kirlenmenin Nedeni Kirlenmiş sahaların temizlenmesi ile ilgili çalışma var mı? Var Yok Kirlenmiş sahaların temizlenmesi ile ilgili çalışmalarda ne tür temizleme faaliyetleri * yapılıyor? (Aşağıdaki temizleme yöntemleri dikkate alınmalıdır) 59

71 * Noktasal Kaynaklı Toprak Kirliliği Temizleme Yöntemleri Biyoremediasyon Fitoremediasyon Parsel arıtımı Buharlaştırma Biyo havalandırma Elektrokinetik arıtma Yerinde oksidasyon Solvent ekstraksiyonu Hava ile dağıtma (Air sparging) Buharlaştırma Termal arıtma Reaktif Barrier teknolojisi Yerinde yıkama (In-situ Flushing) B.6.2. Arıtma Çamurlarının Toprakta Kullanımı Ülkemizde hızlı büyüme ve sanayileşmeye bağlı olarak çevre sorunları da giderek büyük boyutlara ulaşmaktadır. Çevre kirliliğini azaltmaya yönelik olarak da atık su arıtma tesislerinin sayısı giderek artmaktadır. Bu tesislerde biriken arıtma çamurlarının çevreye zarar vermeden nasıl bertaraf edilecekleri bilinmemekte, bazı işletmeler bu atıkları bilinçsizce çiftçilere gübre olarak tavsiye edip kullanımını teşvik etmektedirler. Atık su arıtma tesislerinden çıkan arıtma çamurları taşımış oldukları bitki besin maddeleri itibariyle gübre kaynağı olarak tarım alanlarında değerlendirilebilir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken husus atıkların çevre kirliliğine yol açmadan kullanılmalarıdır. Bu tür atıklar uygulamanın ilk yıllarında verim artışı sağlayabilirler. Ancak aynı zamanda muhtemel bir kirlilik ve potansiyel toksik element kaynağı olan bu atıkların, tarım alanlarına uygulanmasını takip eden yıllarda organik maddenin parçalanmasıyla serbest hale geçen bazı toksik elementlerin bitki ve insan sağlığı üzerinde olumsuz etkide bulunabilecekleri de gözden uzak tutulmamalıdır. Her tesisten çıkan arıtma çamuru farklı özellikler gösterdiği gibi bunların farklı iklim ve toprak şartları altında verim üzerine etkileri ve kullanım imkânları da farklılık gösterebilir. Bu atıkların verim üzerindeki etkileri uygulanacak münavebe sistemine göre de değişir. Bu bakımdan her türlü atığın elde edildiği yörede farklı ekim nöbeti sistemlerinde denenerek en az uygulama ile en yüksek karlılığı sağlayan ekim nöbetinin belirlenmesi gereklidir. Bu amaçla, atık su tesisinden alınan arıtma çamuru yöremiz ana bitkileri ile farklı ekim nöbetlerinde denemeye alınarak gübre değeri, bakiye etkileri ve toprak özellikleri üzerine etkileri incelenmesi yapılmıştır. (Konya Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü) İlimiz kayıtlarında arıtma çamurlarının uygulama çalışmaları ile ilgili çalışma bulunmamaktadır. 60

72 Veri bulunmamaktadır. Grafik B.6- Konya ilinde 2013 Yılında Belediyelerden Kaynaklanan Arıtma Çamurunun Yönetimi (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,2014) Veri bulunmamaktadır. Grafik B.7- Konya ilinde 2013 Yılında Sanayiden Kaynaklanan Arıtma Çamurunun Yönetimi (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,2014) B.6.3.Madencilik faaliyetleri ile bozulan arazilerin doğaya yeniden kazandırılmasına ilişkin yapılan çalışmalar Madencilik faaliyetleri için Doğaya Yeniden Kazandırma Planları hazırlatılmaktadır. Madencilik faaliyetini tamamlayan işletme olmadığından sonuçlanan Doğaya Yeniden Kazandırma Planı bulunmamaktadır. Doğaya Yeniden Kazandırma Planı Hazırlatmış Maden Ocakları sayısı 312 dir. (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü-2014) 61

73 B.6.4. Tarımsal Faaliyetler İle Oluşan Toprak Kirliliği KONYA İL ÇEVRE DURUM RAPORU, 2013 Çizelge B.8 Konya İlinde 2013 Yılında Kullanılan Ticari Gübre Tüketiminin Bitki Besin Maddesi Bazında ve Yıllık Tüketim Miktarları (Konya Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü, 2014) Bitki Besin Maddesi (N,P,K olarak) Bitki Besin Maddesi Bazında Kullanılan Miktar (ton) Azot Fosfor Potas TOPLAM İlde Ticari Gübre Kullanılarak Tarım Yapılan Toplam Alan (ha) Çizelge B.9- Konya İlinde 2013 Yılında Tarımda Kullanılan Girdilerden Gübreler Haricindeki Diğer Kimyasal Maddeleri (Tarımsal İlaçlar vb) (Konya Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü, 2014) Kimyasal Maddenin Adı Kullanım Amacı Miktarı ton İlde Tarımsal İlaç Kullanılarak Tarım Yapılan Toplam Alan (ha) İnsekdisitler Herbisitler Fungisitler Rodentisitler Nematositler Akarisitler Kışlık ve Yazlık Yağlar Böcekler İçin Yabancı Otlar İçin Mantari Hastalıklar İçin Kemiriciler, Tarla Faresi vb. İçin Nematotl ar Örümcekler için Böcek ve hastalıklar İçin , ,63 33,12 2,16 23,52 73,6 TOPLAM 2885,24 Çizelge B.10 Konya ilinde 2013 Yılında Topraktaki Pestisit vb Tarım İlacı Birikimini Tespit Etmek Amacıyla Yapılmış Analizin Sonuçları (Konya Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü) (Konu ile ilgili veri bulunmamaktadır.) Analizi Yapan Kurum/Kuruluş Analiz Yapılan Yer (İlçe, Köy, Mevkii, Koordinatları) Analiz Tarihi Analiz Edilen Madde Tespit Edilen Birikim Miktarı (μg/kg- fırın kuru toprak) B.7. Sonuç ve Değerlendirme Tuz Gölü, Beyşehir Gölü, Akşehir Gölü, Hotamış Gölü, Tersakan Gölü, Bolluk Gölü ve Ereğli Akgöl başlıca doğal göllerimizdir. Konya il merkezinin, organize sanayi bölgesinin ve bölgede yeralan ilçe ve beldelerin atıksu arıtma tesislerinin tamamlanması ile atıksuların Tuz Gölüne olumsuz etkisi oldukça azalmıştır. Göllerimizi tehdit eden diğer bir unsur yer altı su seviyesinin yıllara göre giderek düşmesidir. Yeraltı su seviyesinin düşmesinin en büyük nedeni tarımsal sulamadır. İlimizde adet ruhsatlı kuyu, adet ruhsatsız kuyu bulunmaktadır. DSİ 4. Bölge Müdürlüğü ruhsatsız 62

74 kuyuların kayıt altına alınarak ruhsatlandırılması ve ya kapatılması üzerine çalışma başlatmış olup çalışmalar devam etmektedir. İlimizde 29 adet gölet bulunmaktadır. Bu göletlerin depolama hacmi 57,71 hm3 olup 9489 ha alanın sulanmasında kullanılmaktadır. İlimiz de Konya Ovası Sulama Projesi (KOP) gerçekleştirilmektedir. KOP Projesi ile Göksu Havzasından Konya Kapalı Havzasına yılda 414 milyon m³ su aktarılacaktır. Konya nın su rüyasını gerçekleştirmek için DSİ tarafından uygulanmaya başlanan Konya Ovaları Sulama Projesi (KOP), toplam 16 projeden meydana gelmektedir. Bunlardan 14 adedi sulama, 1 adedi hizmet ve 1 adedi de enerji projesidir. Konya-Çumra III. Merhale Projesi ile Yukarı Göksu Havzasının Akdeniz e boşalan sularının yıllık 414 milyon m3 ü inşa edilecek olan üç adet baraj ve Mavi Tünel vasıtasıyla Konya Kapalı Havzasına aktarılacaktır. Bu su ile hem Konya Ovasının yeraltı suyu desteklenecek hem de nihai sulama alanı olan hektarlık tarım alanının sulama suyu desteklenecektir. Ayrıca proje ile Konya kentinin uzun vadeli içme, kullanma ve endüstri suyu ihtiyacını karşılamak amacıyla 100 hm3/yıl su tahsis edilmiştir. Konular ile ilgili çalışmalar devam etmektedir. Kaynaklar -Konya İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, - İlçe Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlükleri, -İl ve İlçelerdeki Kimyevi Gübre Bayileri, -İl ve İlçelerdeki Bitki koruma ürünleri, toptancı ve perakendeci zirai ilaç bayileri, -Devlet Su İşleri, 4. Bölge Müdürlüğü), -Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 30, Sayfa , Konya Valiliği resmi Web sitesi ( -KOSKİ Genel Müdürlüğü Resmi Web Sitesi ( -Çevre ve Şehicilik İl Müdürlüğü Konya Büyükşehir Belediyesi, Koski Faaliyet Raporları -TUİK, MTA Orta Anadolu 2. Bölge Müdürlüğü

75 C. ATIK C.1. Belediye Atıkları (Katı Atık Bertaraf Tesisleri) Konya merkezinde toplanan katı atık miktarı yaz ayları için ortalama ton/gün, kış ayları için ortalama ton/gün, olmak üzere yıllık ortalama katı atık miktarı tondur. İl merkezinde Karatay, Meram ve Selçuklu İlçelerinden toplanan katı atıklar, şehir merkezine 7 km mesafede bulunan Aslım mevkiinde yaklaşık 35 yıldır düzensiz olarak depolanmaktadır yılından itibaren düzensiz depolamanın oluşturduğu çevre sorunlarının önlenmesi amacıyla depolama alanında rehabilitasyon yapılması kararlaştırılmış ve bu amaçla hazırlanan proje 2004 yılında tamamlamıştır. Rehabilitasyon kapsamında, Dağınık olan yaklaşık 3 milyon m 3 çöp ana çöp kütlesine taşınmış ve sahanın gövdesi üzerinde düzenleme çalışmaları yapılmıştır. Şevlerin ve gövdenin üzeri, yaklaşık m 3 toprak malzeme ile örtülmüştür. Sahada 32 adet gaz tahliye bacası oluşturulmuş ve bu bacalar çakılla doldurulmuştur. Sahaya giriş-çıkış yolunun bakımı yapılmış, sahanın çevresinde görüntü ve çevre kirliliğine yol açan maddeler toplanarak, saha görsel olarak yeni bir çehreye kavuşturulmuştur. Bu iş kapsamında yaklaşık 7 m yüksekliğinde, 35 hektarlık bir alanın rehabilitasyonu yapılarak katı atık depo sahasındaki çevre ve toplum sağlığı açısından olumsuzluklar asgariye indirilmiş, etrafı tel çit ile çevrilmiş ve ağaçlandırma yapılarak saha çevresinde bir yeşil kuşak oluşturulmuştur. Hali hazırda katı atıklar bir plan ve projeye göre altyapısı hazırlanmış bir alanda tekniğine uygun ve sağlıklı bir şekilde depolanmaktadır. Sahaya gelen atıklar serilip sıkıştırıldıktan sonra günlük olarak üzeri yaklaşık 1 m toprak ile örtülmektedir. Katı atık işletme sahasında sosyal tesis, bekçi kulübesi, kantar, tekerlek yıkama ünitesi, çöp araçları haznesinde biriken çöp suyu boşaltma ünitesi, sızıntı suyu drenaj şebekesi, çöp sızıntı suyu toplama havuzu ve metan gazı çıkış bacaları bulunmaktadır. Sahada elektrik, su ve aydınlatma altyapısı vardır. Çöp araçlarının depolama sahası üzerine rahat çıkabilmesi için % 10 eğimli 5 m yüksekliğinde 10 m genişliğinde rampa oluşturulmuştur. Çöp tabakası üzerinde çöp araçlarının manevra yapabileceği vasıfta ve genişlikte 30 cm kalınlığında stabilize yollar oluşturulmaktadır. Depo tesisinde toz, koku, kağıt gibi çevreyi olumsuz yönde etkileyecek tesirlere karşı tedbir alınmaktadır. Depo sahasında evcil ve yabani hayvanların girişlerinin engellenmesi amacıyla etrafı tel çit ile çevrilerek, haşere ve sinek üremesini önleyecek tedbirler alınmaktadır. Diğer taraftan, Entegre Katı Atık Yönetimi Sistemi oluşturmak amacıyla, Avrupa Birliğine uyum sürecinde Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali Yardımları kapsamında finansmanı Avrupa Birliği Komisyonu tarafından karşılanmakta olan ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından koordine edilen Konya Katı Atık Yönetimi Projesi ile ilgili olarak 64

76 2006 yılında Fizibilite Raporu, ÇED Raporu ve Tasarım Projesi hazırlama çalışmaları başlatılmıştır. Projenin uygulanabilmesi için iklim, çevre, kentsel gelişim ve ulaşım gibi unsurlar göz önüne alınarak, Karatay İlçesi Saraçoğlu Mahallesinde 172 ha lık alan uygun görülmüş ve Büyükşehir Belediyesi adına Hazineye tescili yaptırılmıştır. Proje için Çevre ve Orman Bakanlığından tarihinde Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Olumlu kararı verilmiştir. Fizibilite çalışmaları ve IPA başvuru dosyası tamamlanarak Aralık 2009 da Avrupa Komisyonuna gönderilmiş olup, Avrupa Komisyonu tarafından 20 Ocak 2010 tarihinde proje için finans kararı alınmıştır. 25 yıl kapasiteli tesisin yatırım bedeli Euro'dur. Bu bedelin; % 68,5 i Avrupa Birliği tarafından, % 9,5 i Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından, % 22 si Büyükşehir Belediyesi öz kaynaklarından karşılanacaktır. Bu Proje kapsamında; 55 hektar alana sahip Aslım Katı Atık Depolama sahasının rehabilitasyonu, Düzenli katı atık depolama alanı yapımı, Ön işlem (ayrıştırma) tesisi yapımı, Kompost tesisi yapımı, Katı atık transfer istasyonu yapımı, Katı atık sızıntı suyu arıtma tesisi yapımı, Metan gazından elektrik enerjisi üretim tesisi yapımı, Bu tesislerde kullanılacak ekipman ve iş makinelerinin alımı gerçekleştirilecektir. Avrupa Birliği hibesi ile gerçekleştirilecek olan Konya Katı Atık Yönetim Projesinin İhale süreci başlamış olup, müşavirlik ihalesi Aralık 2011 de tamamlanmıştır. İnşaat İhale ile ilgili çalışmalar devam etmektedir. İhale ve inşaat süreleri de dikkate alınarak yeni projenin 2015 yılı başlarında faaliyete geçeceği planlanmaktadır. Bakanlığımızca yürütülen Katı Atık Ana Planı Projesi kapsamında evsel atık yönetiminin hayata geçirilmesi amacına yönelik olarak yapılan çalışmalar büyük ölçüde tamamlanmış ve Konya İli genelinde altı birliğin kurulması öngörülmüştür. Bu birlikler: Konya Büyükşehir Belediyesi, Konya Katı Atık Yönetimi Projesi kapsamındaki Belediyeler ve Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisindeki tüm belde belediyeleri Cihanbeyli, Kulu, Altınekin İlçe Belde ve Köyleri Çevre Koruma Birliği, birlik üyesi ilçelere bağlı belde belediyeleri ile Kadınhanı, Sarayönü ve ilçelere bağlı belde belediyeleri Ereğli-Emirgazi, Halkapınar Katı Atık ve Çevre Koruma Birliği ve birlik sınırları içerisindeki belde belediyeleri Çumra, Bozkır, Akören, Güneysınır, Ahırlı, Yalıhüyük, Hadim, Taşkent İlçe Belediyeleri ve bu ilçelere bağlı tüm belde belediyeleri Hüyük, Seydişehir, Beyşehir, Derebucak, Derbent İlçe Belediyeleri ve bu ilçelere bağlı tüm belde belediyeleri Akşehir ve Eber Gölleri Belediyeler Birliği ile Ilgın, Çeltik, Yunak ve bu ilçelere bağlı tüm belde belediyeleri, olarak planlanmıştır. 65

77 Bu kapsamda Bakanlığımızca katı atık düzenli depolama tesislerinin projelendirme ve inşaat işlerinde maddi destek sağlanmaktadır. Cihanbeyli, Kulu, Altınekin İlçe Belde ve Köyleri Çevre Koruma Birliği ve Akşehir ve Eber Gölleri Belediyeler Birliği tarafından düzenli depolama tesisi işletmeye alınmıştır. Cihanbeyli Katı Atık Düzenli Depolama Tesisi toplam m 2 lik alan üzerine 3 lot olarak kurulmuştur. 1. Etap katı atık lotu m 2 lik alanda m 3 atık kapasitelidir. 2. Etap katı atık lotu m 2 lik alan üzerinde m 3 atık kapasitelidir. 3. Etap katı atık lotu ise m 2 lik alanda m 3 atık kapasitesine sahiptir. Tesise 2020 yılına kadar çöp depolanması planlanmıştır. Akşehir Katı Atık Düzenli Depolama Tesisi toplam m 2 lik alan üzerine kurulmuştur. Katı atık lotu m 3 atık kapasitelidir. Tesis kullanım ömrü 20 yıl olarak planlanmıştır. Ereğli, Emirgazi, Halkapınar ve Karapınar Belediyeler Birliğince yapılacak olan düzenli depolama tesisi için Avrupa Birliği IPA hibe fonlarından yararlanmak üzere başvuru yapılmış ve kabul edil miştir. Konya Büyükşehir Belediyesi tarafından gerçekleştirilmesi planlanan Konya Katı Atık Yönetimi Projesi ile ilgili olarak Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı verilmiş olup inşaat ihalesi aşamasına gelinmiştir. Proje kapsamında bulunan Tıbbi Atık Sterilizasyon Tesisi işletmeye alınmıştır. Konya kenti katı atıklarının depolandığı Aslım Mevkiinde bulunan, depolama işlemi tamamlanmış 2,4 milyon m 3 lük atık kütlesinden meydana gelen depo gazlarının değerlendirilmesi planlanmıştır. Bu amaçla aslım katı atık depolama sahası deponi gazından elektrik enerjisi üretim tesisi faaliyete geçirilmiştir. İlimizdeki atık kompozisyonu Grafik C.1 de verilmektedir. Diğer Yanabilenler 19% Mutfak Atıkları 34% Diğer Yanmayanlar 22% Metal 1% Cam 6% Plastik 2% Hacimli Karton 4% Karton 1% Kağıt 11% Grafik C.1- Konya İlinde 2013 Yılı Atık Kompozisyonu (Konya Büyükşehir Belediyesi, 2014) 66

78 Toplama Taşıma Bertaraf Düzensiz Depolama Düzenli Depolama Kompost Yakma Diğer (Belirtiniz) KONYA İL ÇEVRE DURUM RAPORU, 2013 İl/İlçe Belediye veya Birliğin Adı MERK EZ Çizelge C.1 Konya İlinde 2013 Yılı İçin İl/İlçe Belediyelerince Toplanan ve Birliklerce Yönetilen Katı Atık Miktar ve Kompozisyonu (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2014) Birlik ise birliğe üye olan belediyeler Nüfus Toplanan Ortalama Katı Atık Miktarı (ton/gün) Geri Kazanılan Ortalama Atık Miktarı (ton/gün) Kişi Başına Üretilen Ortalama Katı Atık Miktarı (kg/gün) Yaz Kış Yaz Kış Yaz Kış Yaz Kış 1,981 1,95 8 0,50 3 0,52 4 Organi k Atık Kompozisyonu (yıllık ortalama, %) Kağıt Cam Metal Plastik Kül 1,1 0, Konya Büyükş ehir Belediy esi İl Geneli ,03 1,14 54,46 10,48 5,41 0,62 9,6 4,06 Çizelge C.2 Konya İlinde 2013 Yılı İl/İlçe Belediyelerde Oluşan Katı Atıkların Toplanma, Taşınma ve Bertaraf Yöntemleri ve Tesis Kapasiteleri (Çevre ve Şehiricilik İl Müdürlüğü, 2014) Atık Yönetimi Mevcut Hangi Atıklar Toplanıyor? Hizmetlerini Kim Bertaraf Yürütüyor? ** Yöntemi ve Tesis Kapasitesi/Birimi İl/ilçe Belediye Adı Evsel * Tıbbi Diğer (Belirtiniz) Transfer İstasyonu Varsa Sayısı AHIRLI X X B B B X AKÖREN X X B B B X AKŞEHİR X X B B B X ALTINEKİN X X 1 B B B X BEYŞEHİR X X B B B X BOZKIR X X B B B X CİHANBEYLİ X X 1 B B B X ÇELTİK X X B B B X ÇUMRA X X B B B X DERBENT X X B B B X DEREBUCAK X X B B B X DOĞANHİSAR X X 1 B B B X EMİRGAZİ X X B B B X EREĞLİ X X B B B X GÜNEYSINIR X X B B B X HADİM X X B B B X HALKAPINAR X X B B B X HÜYÜK X X B B B X ILGIN X X 1 B B B X KADINHANI X X B B B X KARAPINAR X X B B B X KARATAY X X B B B X KULU X X 1 B B B X MERAM X X B B B X SARAYÖNÜ X X B B B X SELÇUKLU X X B B B X SEYDİŞEHİR X X B B B X TAŞKENT X X B B B X TUZLUKÇU X X 1 B B B X YALIHÜYÜK X X B B B X 67

79 Toplama Taşıma Bertaraf Düzensiz Depolama Düzenli Depolama Kompost Yakma Diğer (Belirtiniz) KONYA İL ÇEVRE DURUM RAPORU, 2013 İl/ilçe Belediye Adı Hangi Atıklar Toplanıyor? Evsel * Tıbbi Diğer (Belirtiniz) Transfer İstasyonu Varsa Sayısı Atık Yönetimi Hizmetlerini Kim Yürütüyor? ** Mevcut Bertaraf Yöntemi ve Tesis Kapasitesi/Birimi YUNAK X X B B B X * Ofis işyeri dahil. ** Belediye (B), Özel Sektör (ÖS), Belediye Şirketi (BŞ) seçeneklerinden uygun olanının sembolünü yazınız. Çizelge C.3-Konya İlinde 2013 Yılında Birliklerce Yürütülen Katı Atıkların Toplanma, Taşınma ve Bertaraf İşlemlerine İlişkin Bilgi (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2014) Mevcut Hangi Atıklar Toplanıyor? Bertaraf Yöntemi ve Tesis Kapasitesi/Birimi Birlik adı Evsel * Tıbbi Diğer (Belirtiniz) Transfer İstasyonu varsa sayısı Düzenli Depolama Kompost Yakma Diğer (Belirtiniz) Akşehir ve Eber Gölleri Çevre Koruma Birliği Cihanbeyli, Kulu, Altınekin Çevre Koruma Birliği * Ofis işyeri dahil. X m 3 X m 3 C.2. Hafriyat Toprağı, İnşaat Ve Yıkıntı Atıkları Hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının toplanması, geçici depolanması ve bertarafı ile ilgili sorumlu olan Büyükşehir ve ilçe belediyelerine yükümlülükleri bildirilmiştir. Bununla ilgili Büyükşehir Belediyesi tarafından Aslım Katı Atık Depolama alanında Hafriyat Toprağı ve İnşaat/Yıkıntı Atıkları Depolama Sahası kurulmuştur. Büyükşehir Belediyesince işletilen sahada depolanan bu atıklar ikincil inşaat ve özellikle altyapı malzemesi olarak kullanılmaktadır. Merkez ilçe belediyeleri de bu alanı kullanmaktadır. Diğer ilçe belediyelerinin ise inceleme kuruluna sunulmak üzere yer tespiti ile ilgili müracaatları değerlendirilmektedir. Büyükşehir Belediyesinden taşıma ile ilgili izin belgesi almış 88 adet firma bulunmaktadır. Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği kapsamında Hafriyat Toprağı ve İnşaat Yıkıntı Atıkları Depolama Sahasının Kiralanması ve İşletilmesi İşi tarihinde 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu na göre 10 yıllığına yap-işlet modeli ile ihale edilmiştir. İhale şartnamesi kapsamında, yüklenici firma kırma eleme sistemini kurmuş olup, lisans alınması için başvuruyu yapmış bulunmaktadır. Hafriyat toprağı, inşaat ve yıkıntı atıklarının denetimi ile ilgili öncelikli olarak, Çevre Denetim Ekipleri tarafından şehrin tamamı kontrol edilerek, hafriyat toprağı, inşaat ve yıkıntı atıklarının kontrolsüz döküldüğü alanların tespitleri yapılmış ve bu alanlara uyarı levhaları yerleştirilmiştir. Hafriyat toprağı ve inşaat molozlarının Konya Büyükşehir Belediyesi Hafriyat Toprağı ve İnşaat Yıkıntı Atıkları Depolama Alanı dışına dökülmesini önlemek için, dökülmesi yasak olan alanlara moloz dökenlerin tespiti amacıyla günlük denetimler ve fotoğraflama çalışmaları yapılmaktadır. Kaçak dökümlerin tespiti sonrasında ise para cezası 68

80 uygulanmaktadır. Şehir genelinde yasak alanlara dökülen hafriyat toprağı, inşaat ve yıkıntı atıkları için rutin temizleme çalışmaları yürütülmektedir. Çalışmalar kapsamında 100 bin tonun üzerinde atık, şehir merkezinden toplanmıştır yılının Ağustos ayında vatandaşlarımızın, ev ve işyerlerindeki küçük çaplı tadilatlarından çıkan molozların toplanarak Hafriyat Toprağı ve İnşaat Yıkıntı Atıkları Depolama Alanı na taşınması amacıyla nolu ALO MOLOZ HATTI kurulmuştur. Alo Moloz Hattının tanıtımı amacıyla 2000 adet afiş bastırılarak vatandaşlarımıza dağıtılmış ve medya vasıtasıyla da bilgilendirme yapılmıştır. Alo Moloz Hattı aracılığıyla başvuru yapan vatandaşlarımızın toplanan tadilat atıklarının, Hafriyat Toprağı ve İnşaat Yıkıntı Atıkları Depolama Alanı na taşınması sağlanmıştır. Ayrıca halkın bilinçlenmesi amacıyla, hafriyat toprağı ve inşaat molozu atıkları ve Alo Moloz Hattı ile ilgili Kamu spotu çalışmaları tamamlanmıştır. Atık üreticilerinin üretecekleri hafriyat ve inşaat yıkıntı atıklarını en ekonomik ve kısa yoldan depolama tesisine ulaştırması için Merkez İlçelere yeni Hafriyat ve inşaat yıkıntı atığı depolama tesisi kurulması amacıyla yeni sahalar araştırılmaktadır. C.3. Ambalaj Atıkları İlimizde Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği kapsamında ambalaj atıklarının kaynağında ayrı toplanmasına yönelik hazırlanan Katı Atıkların Yerinde Kazanımı projesi ile konutlarda ve işyerlerinde ambalaj atıklarının ayrı toplanması ve ekonomiye yeniden kazandırılması çalışmaları devam etmektedir. İlimiz Merkez (Karatay, Meram, Selçuklu) İlçeleri ile Beyşehir, Çumra Ereğli, Hüyük ve Seydişehir İlçelerinin Ambalaj Atıkları Yönetim Planları Bakanlığımızca onaylanmıştır. Diğer İlçe Belediyelerine Yönetmelik kapsamında yükümlülükleri hatırlatılarak Ambalaj Atık Yönetim planı hazırlamaları istenmiştir. Bu doğrultuda hazırlanan Derebucak, Kadınhanı ve Güneysınır İlçelerine ait atık yönetim planları onay için Bakanlığımıza sunulmuştur. İlimizde Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği kapsamında 4 tesise Ambalaj Atığı Toplama Ayırma Tesisi Lisansı, 12 tesise Ambalaj Atığı Geri Dönüşüm Tesisi Lisansı verilmiştir. İlimizde kayıt altına alınan ambalaj üreticisi sayısı 63, piyasaya süren işletme sayısı 674, ambalaj üreticisi ve piyasaya süren işletme sayısı 48, tedarikçi işletme sayısı 16 olmuştur. Çizelge C.4-Konya İlinde 2013 Yılı Ambalaj Ve Ambalaj Atıkları İstatistik Sonuçları (Atık Ambalaj Sistemi,2014) Ambalaj Cinsi Üretilen Ambalaj Miktarı (kg) Piyasaya Sürülen Ambalaj Miktarı (kg) Geri Kazanım Oranları (%) Geri Kazanılması Gereken Miktar (kg) Geri Kazanılan Miktar (kg) Gerçekleşen Geri Kazanım Oranı (%) Plastik Metal Kompozit Kağıt Karton Cam Toplam

81 Kayıtlı Ekonomik İşletmeler Grafik C.2- Konya İlinde 2013 Yılı Kayıtlı Ambalaj Üreticisi Ekonomik İşletmeler(Atık Ambalaj Sistemi, 2014) Konya'da ambalaj atıklarının kaynağında ayrı toplanmasına yönelik çalışmalar Meram, Karatay ve Selçuklu Merkez İlçe Belediyelerince yürütülmektedir. C.4. Tehlikeli Atıklar Genellikle türü, doğası ve miktarı gereği insan sağlığı, hava veya su kalitesi üzerinde risk teşkil eden, patlayıcı veya yanıcı özellikli, bulaşıcı hastalık yaratan patojenlerin gelişmesine elverişli atıklardır. Bu atıklar Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne tabi olan atık türleridir. Tehlikeli atıklar, katı atıklarla birlikte bertaraf edilemedikleri gibi normal şehir çöplüklerinde nihai bertaraf göremezler. Bu atıklar toksik, kanserojen maddeler ihtiva ettiklerinden mutasyona sebep olabilen zararlı atıklardır. Diğer taraftan Tehlikeli Atıklar ağır metaller, radyoaktif maddeler içerebilirler. Bunların diğer atık türlerinden farklı ve özel işlemlere tutulmaları zorunludur. Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğine göre ülkemizde oluşan tıbbi atıkların miktarları ve bertaraf şekli ile ilgili bilgilerin sağlıklı bir şekilde raporlanabilmesi amacı ile tehlikeli atıkların miktarlarının ve akışının izlenmesi için oluşturulan 2008 yılından bu yana aktif olarak kullanılan web tabanlı Tehlikeli Atık Beyan Sisteminin (TABS); tıbbi atık üreticileri tarafından da tıbbi atıkların beyanı için kullanılması zorunlu hale getirilmiştir. 70

82 Tehlikeli Atık Miktarı(Ton/yıl) Geri Berataraf Tesis İçi Stok İhracat Toplam Kazanım Grafik C.3- TABS Göre İlimizdeki Tehlikeli Atık Yönetimi(TABS,2014) Çizelge C.5 Konya İlinde 2013 Yılında Sanayi Tesislerinde Oluşan Tehlikeli Atıklarla İlgili Veriler (TABS, 2014) Aktivite kodu * Atık Kodu ** Atık Miktarı (ton/yıl) Geri Kazanım Miktarı (ton/yıl) Geri Kazanım % si 2013 Yılı Geri Kazanım Yöntemi Bertaraf Miktarı (ton/yıl) Bertaraf % si Bertaraf Yöntemi R R12,R R1,R12,R13 0,8 100 D1,D10,D R1,R R * Atık Yönetiminin Genel Esasları ya da tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde tanımlanan 2 rakamlı aktivite tipini gösterir. ** Aynı yönetmeliklerde her bir aktivite için sıralanan tehlikeli atık kodu (6 rakamlı). C.5. Atık Madeni Yağlar 21 Ocak 2004 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği nin 12. Maddesi uyarınca, T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı ile 30 Temmuz 2004 tarihinde imzalamış olduğu protokol çerçevesinde, PETDER üyesi motor yağı üreticileri ve PETDER üyesi olmayıp da bu organizasyonla protokol imzalayarak toplama faaliyetine katılan motor yağı üreticisi kuruluşlar adına atık motor yağları toplama taşıma ve yönetmelik hükümleri uyarınca bertaraf yükümlülüğü PETDER tarafından yerine getirilmektedir. TCDD 6.Bölge Müdürlüğü Konya Depo Müdürlüğü nün atık motor yağları 2007 yılından itibaren PETDER üyesi SE- PETROL Petrol Ürünleri Nakliye ve Satıcılık A.Ş. ye 71

83 verilmekte ve ilgili nakliye şirketi tarafından, tehlikeli ve özel atıkları ilave yakıt olarak kullanan lisans sahibi Konya Çimento A.Ş. ye vermektedir. İlimizde Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği kapsamında 3 firma geri kazanım faaliyetinde bulunmaktadır. Diğer taraftan İlimizde faaliyet gösteren çimento fabrikası da ilave yakıt olarak atık yağ kullanmaktadır. Bu tesislerin tamamı lisanslı şekilde faaliyetlerini sürdürmektedir. İlimizde oluşan atık yağlar Bakanlığımızca yetkilendirilen PETDER tarafından toplanmakta olup 2013 yılında 289,999 ton atık motor yağı toplanmıştır Atık Motor Yağı (ton) Grafik C.4 İlimizdeki Atık Yağ Toplama Miktarları(PETDER,2013) Çizelge C.6 Konya ilinde Atık Yağ Geri Kazanım ve Bertaraf Miktarları (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,2014) Yıl Geri kazanım (ton) İlave yakıt (ton) Nihai bertaraf (ton) Çizelge C.7 İlimizdeki 2013 Yılı İçin Atık Madeni Yağlarla İlgili Veriler(Çevre Yönetimi ve Denetimi Şube Müdürlüğü, 2014) Atık Madeni Yağ Üreten Resmi ve Özel Kurum/ Kuruluş Sayısı Toplanan Atık Yağ Beyan Form Sayısı Toplam Atık Madeni Yağ Miktarı (ton/yıl) Atık Motor Yağ Atık Sanayi Yağ Atık Madeni Yağ Taşımak Üzere Lisans Alan Toplam Firma Sayısı Toplam Araç Sayısı Geri Kazanım Tesisi Sayısı Lisanslı Lisanssız Yok

84 Çizelge C.8 Konya ilinde Atık Yağ Geri Kazanımı Sonucu Elde Edilen Ürün Miktarları (Çevre Yönetimi ve Denetimi Şube Müdürlüğü, 2013) Veri bulunmamaktadır. C.6. Atık Pil ve Akümülatörler Ürün Miktarı (Ton) YIL (Kalıp Yağı + Harman Yağı + Jüt Yağı) Kullanılmış pil ve akülerin toplanması konusunda duyarlılığı arttırmak amacıyla Pil Kampanyası düzenlenmiştir. Toplanan atık pillerin nasıl saklanacağı, çevreye ve insana zararları konusunda bilgi verilmiştir. Atık pillerin kaynağında ayrı toplanması, taşınması ve bertarafı konusunda, daha yaygın ve daha düzenli çalışabilmek için Büyükşehir Belediyesi, Meram, Selçuklu, Karatay İlçe Belediyeleri ve Taşınabilir Pil Üreticileri ve İthalatçıları Derneği (TAP) arasında tarihinde protokol imzalanmıştır. Protokol tarihinde yenilenmiştir. Protokol çerçevesinde bidon, kutu, afiş ve broşürler okullara, alışveriş merkezlerine ve resmi kurumlara yerleştirilerek atık pil toplama noktaları oluşturulmuştur. Turizm tesislerinde atık toplama sisteminin etkin olarak kurulmasına yönelik Bakanlığımız ve Kültür ve Turizm Bakanlığının ortak çalışması kapsamında İlimizdeki turizm tesislerinin TAP ile iletişime geçmeleri sağlanmıştır. Büyükşehir Belediyesi ve İlçe Belediyeleri tarafından çalışmaların devamında 15 Şubat - 30 Nisan 2010 tarihleri arasında tüm ilköğretim okulları arasında ödüllü pil toplama yarışması başlatılmıştır. Kampanyaya Karatay'dan 52, Meram'dan 68, Selçuklu'dan 77 olmak üzere toplam 197 okul katılmış ve 3 ton pil toplanmıştır. Kasım Nisan 2011 arasında yürütülen ikinci kampanyada 3,3 ton pil toplanmıştır. Kasım 2011-Nisan 2012 arasında yürütülen üçüncü kampanyada 4 ton pil toplanmıştır. Toplanan piller TAP'a teslim edilmiştir. Kasım 2012'de başlatılan dördüncü atık pil toplanama kampanyası 30 Nisan 2013'de sona ermiş ve 3 ton pil toplanmıştır. Çalışmalar kapsamında afiş, broşür, atık pil bidonu dağıtımı, bilgilendirme ve farkındalık oluşturma çalışmaları devam etmektedir. İlimizde Atık Pil Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği kapsamında Akü üreticileri tespit edilerek Depozito Müracaat Formu (EK-3) doldurtularak depozito uygulamasına geçmeleri sağlanmıştır. Akümülatör ürünlerinin dağıtımını ve satışı yapan işletmelere yükümlülükleri hakkında bilgi verilerek, atık akümülatörler için geçici depolama alanı oluşturmaları sağlanmıştır. Atık Akümülatörlerin geri kazanılması, geçici depolanması, hurda akü taşıyacak araçların lisanslandırılması konusunda firmalar uyarılmıştır. İlimizde 1 firmaya atık 73

85 akümülatör geri kazanım tesisi lisansı, 1 firmaya atık akümülatör geçici depolama izni ve 2 araca da atık akümülatör taşıma lisansı verilmiştir. İlimizde 2013 yılında kg hurda akünün Bakanlığımızdan Lisans almış geri kazanım tesislerine gönderilmesi sağlanmıştır. Çizelge C.9 Konya İlinde 2013 Yılında Oluşan Akümülatörlerle İlgili Veriler(Çevre Yönetimi ve Denetimi Şube Müdürlüğü, 2013) APA Taşıyan Lisanslı Araç Sayısı Atık Akümülatör Geçici Depolama İzni Verilen Depo Sayısı Kapasitesi (ton) ATIK AKÜMÜLATÖRLER Toplanan Atık Akümülatör Miktarı (ton) İldeki Atık Akümülatör Geri Kazanım Tesisleri Kapasite Sayı (ton/yıl) Geri kazanım Tesislerinde İşlenen Atık Akümülatör Miktarı Miktarı (ton) % , , , , , , , , , , , Toplanan Atık Akü Geri Kazanılan Atık Akü Grafik C.5 Konya İlinde Yıllar İtibariyle Atık Akü Toplama ve Geri Kazanım Miktarı (Ton) (Çevre Yönetimi Şube Müdürlüğü, 2013) Çizelge C.10 İlimizde Yıllar İtibariyle Atık Akü Kazanım Miktarı (Ton) (Çevre Yönetimi ve Denetimi Şube Müdürlüğü, 2013) Kurşun 505, , Plastik 52,654 50, Cüruf 200, , Asitli Su 294, ,381 - TOPLAM 1.053, , Çizelge C.11 Konya İlinde Yıllar İtibariyle Toplanan Atık Akü Miktarı (Kg) (Çevre Yönetimi Şube Müdürlüğü, 2013) Çizelge C.12- Konya İlinde Yıllar İtibariyle Toplanan Atık Pil Miktarı (Kg) (TAP, 2013)

86 Çizelge C.13 Konya İlinde Taşıma Lisanslı Araçların Yıllara Göre Gelişimi (Adet) (Çevre Yönetimi ve Denetimi Şube Müdürlüğü, 2013) C.7. Bitkisel Atık Yağlar İlimizde Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği kapsamında, 3 firmaya geçici depolama izni, 3 firmaya atık taşıyan firma lisansı ve firmalara bağlı 12 araca da atık taşıma lisansı verilmiştir. Çizelge C.14 Konya İlinde 2013 Yılı İçin Atık Bitkisel Yağlarla İlgili Veriler(Çevre Yönetimi ve Denetimi Şube Müdürlüğü, 2014) Bitkisel Atık Yağlar İçin Geçici Depolama İzni Verilen Toplam Depo Sayısı Kapasitesi (ton) Toplanan Bitkisel Atık Yağ Miktarı (ton) Kullanılmış Kızartmalık Yağ Diğer (Belirtiniz) Bitkisel Atık Yağ Taşımak Üzere Lisans Alan Toplam Firma Sayısı Toplam Araç Sayısı Lisans Alan Geri Kazanım Tesisi Sayısı 3-58, Kapasitesi (ton/yıl) - Grafik C.6 Konya İlinde 2013 Yılı Bitkisel Atık Yağlardan Geri Kazanılan Ürün Dağılımı (Çevre Yönetimi ve Denetimi Şube Müdürlüğü,2014) Veri bulunmamaktadır. Çizelge C.15- Konya İlinde Yılları Arasında Bitkisel Atık Yağ Taşıma Lisanslı Araç Sayısı (Çevre Yönetimi ve Denetimi Şube Müdürlüğü, 2014) Lisanslı Araç Sayısı Bitkisel atık yağ üreten işletmelerin tespiti ve bitkisel atık yağların geri dönüşümünün sağlanması çalışmalarında toplam 452 işletmenin denetimi gerçekleştirildi. 431 işletmenin Bitkisel Atık Yağ Sözleşmesi yapmaları sağlandı. 75

87 Hanelerden bitkisel atık yağların toplanmasına ilişkin altyapı hazırlıkları tamamlandı. 5 lt ye kadar toplanan kızartmalık atık yağların hanelerden alınarak geri kazanımı sağlandı. Ev hanımlarına yönelik olarak düzenlenen iki ayrı seminerde Bitkisel Atık Yağların toplanması ve geri kazanımı konularında bilgilendirme sunumları yapıldı. C.8. Poliklorlu Bifeniller ve Poliklorlu Terfeniller 12 Kalıcı Organik Kirleticilerden biri olan PCB ler bir grup aromatik klorlu bileşik olan poliklorlu bifenillere verilen genel isimdir. PCB lerin zararlı etkileri, bu maddelerle kirletilmiş gıda ve içecekler tüketildiğinde veya bu maddeler teneffüs edildiğinde, yutulduğunda ya da deriyle temas ettiğinde ortaya çıkmaktadır. PCB ler bertaraf veya başka herhangi bir amaçla yakıldıklarında tam bir yanma meydana gelmezse, çok daha zararlı etkilere sahip furanlar (PCDF) ve dioksinler (PCDD) yan ürün olarak ortaya çıkmaktadır. İlimizde Poliklorlu Bifenillerin (PCB) ve Poliklorlu Terfenillerin (PCT) Kontrolü Hakkında Yönetmelik kapsamında PCB ve PCB içeren madde ve ekipmanların bertarafını sağlamak amacıyla faaliyet gösteren lisanslı tesis bulunmamaktadır. C.9. Ömrünü Tamamlamış Lastikler (ÖTL) İlimizde Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği kapsamında 2 tesise geri kazanım lisansı verilmiştir. İlimizdeki çimento fabrikası da ek yakıt olarak ÖTL kullanmaktadır. Bu üç tesiste LAS-DER ve KONLAS tarafından yetkilendirilmişlerdir. Çizelge C.16 Konya İlinde 2013 Yılında Oluşan Ömrünü Tamamlamış Lastikler İle İlgili Veriler(Çevre Yönetimi ve Denetimi Şube Müdürlüğü, 2014) ÖTL Geçici Depolama Alanı Hacmi Sayısı (m 3 ) Geçici Depolama Alanlarındaki ÖTL Miktarı (ton) ÖMRÜNÜ TAMAMLAMIŞ LASTİKLER (ÖTL) ÖTL Geri Kazanım Tesisi Sayısı Kapasitesi (ton/yıl) Geri Kazanılan ÖTL Miktarı (ton) ÖTL Bertaraf Tesisi Sayısı Kapasitesi (ton/yıl) Bertaraf Edilen ÖTL Miktarı (ton)

88 Geri kazanım tesisi Çimento fabrikası Grafik C.7 Konya İlinde Geri Kazanım Tesislerine ve Çimento Fabrikalarına Gönderilen Toplam ÖTL Miktarları (Ton/Yıl) (Çevre ve Şehircilik il Müdürlüğü, 2014) Çizelge C.17 Konya İlinde Geri Kazanım Tesislerine ve Çimento Fabrikalarına Gönderilen Toplam ÖTL Miktarları (ton/yıl) (Çevre ve Denetimi Yönetimi Şube Müdürlüğü, 2014) Geri Kazanım Tesisi Çimento Fabrikası C.10. Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyalar Avrupa Birliği nin 2002/96/EC sayılı Atık Elektrikli ve Elektronik Eşya Direktifi ile elektrikli ve elektronik eşyaların üretiminde kullanılan tehlikeli maddelerin kullanılmasını yasaklayan 2002/95/EC sayılı elektrikli ve elektronik eşyalarda bazı zararlı maddelerin kullanımının sınırlanmasına ilişkin direktiflerin ulusal mevzuatımıza uyumlaştırılması çalışmaları kapsamında Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği hazırlanarak tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmelik büyük ev eşyaları, küçük ev aletleri, bilişim ve telekomünikasyon ekipmanları, tüketici ekipmanları, aydınlatma ekipmanları, elektrikli ve elektronik aletler (büyük ve sabit sanayi aletleri hariç olmak üzere),oyuncaklar, eğlence ve spor aletleri, tıbbi cihazlar (emplantasyon ürünleri ve hastalık bulaşıcı temaslarda bulunan ürünler hariç), izleme ve kontrol aletleri ve otomat sınıflarına dâhil olan elektrikli ve elektronik eşyalar ile elektrik ampulleri ve evsel amaçlı kullanılan aydınlatma gereçlerini kapsamaktadır. Veri bulunmamaktadır. Grafik C.8- Konya ilinde 2013 Yılı Atık Elektrikli ve Elektronik Eşya Toplama Miktarları (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,2014) 77

89 Veri bulunmamaktadır. Grafik C.9 - Konya ilinde 2013 Yılı AEEE İşleme Tesis Sayıları (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,2014) Veri bulunmamaktadır. Çizelge C.18 Konya ilinde 2013 Yılı AEEE Toplanan ve İşlenen Miktarlar (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,2014) Belediyeler Tarafından Oluşturulan AEEE Getirme Merkezleri Sayısı Hacmi (m 3 ) Sayısı AEEE lerin Toplanması Amacıyla Oluşturulan Aktarma Merkezleri Hacmi (m 3 ) Getirme Merkezlerinde ve Aktarma Merkezlerinde Biriken AEEE Miktarı (ton) AEEE İşleme Tesisi Sayısı Kapasitesi (ton/yıl) İşlenen AEEE Miktarı (ton) Veri bulunmamaktadır. İlimizde bu Yönetmelik kapsamında henüz bir çalışma yapılmamıştır. C.11. Ömrünü Tamamlamış (Hurda) Araçlar İlimizde Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü Hakkında Yönetmelik kapsamında ÖTA Geçici depolama alanı olarak 1 tesise Geçici Faaliyet Belgesi ve 1 tesise de Lisans Belgesi verilmiştir. Operatörlerce belirlenen ve Bakanlığımızca yayınlanan ÖTA Teslim Yerlerinde bilgilendirme yapılarak 6 firmaya ÖTA Teslim Yeri Belgesi düzenlenmiş ve Çevre Bilgi Sistemi kullanıcı adı ve şifresi almaları sağlanmıştır. Çizelge C.19 - Konya ilinde 2013 Yılı Hurdaya Ayrılan Araç Sayısı (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,2014) Oluşturulan ÖTA Teslim yerleri Sayısı ÖTA Geçici Depolama Alanı Sayısı Kapasitesi (ton/yıl) Sayısı ÖTA İşleme Tesisi Kapasitesi (ton/yıl) İşlenen ÖTA Miktarı (ton) C.12. Tehlikesiz Atıklar Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik 05 Temmuz 2008 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Söz konusu Yönetmelik ile atıkların oluşumlarından bertaraflarına kadar çevre ve insan sağlığına zarar vermeden yönetimlerinin 78

90 sağlanmasına yönelik genel esaslar belirlenmiştir. Aynı zamanda Yönetmeliğin yürürlüğe girmesi ile Avrupa Birliği mevzuatının ulusal mevzuatımıza uyumlaştırılması sağlanmıştır. Yönetmelikte atık, üretici, sahip, yönetim, toplama, bertaraf ve geri kazanım tanımları yapılmakta, atık yönetimi ilkeleri sıralanmakta, geri kazanım ve bertaraf faaliyetlerini yapan işletmeler için lisans ve kayıt tutma zorunluluğu getirilmekte, atık yönetim maliyetinin finansmanı ile ilgili hükümlere yer verilmektedir. Ayrıca atık kategorileri, atık bertaraf ve geri kazanım faaliyetleri ile 839 atık türü liste olarak verilmiştir. Söz konusu 839 atık türünden 434 tanesi tehlikesiz atık özelliğindedir. Bu atıklardan tehlikeli atıklar, ambalaj ve evsel atıklar gibi atık türlerinin yönetimine ilişkin usul ve esaslar ilgili Yönetmeliklerle belirlenmiştir. Ancak, üretimden kaynaklanan bazı tehlikesiz atıkların yönetimi boşlukta kalmıştır. Bu aşamada bazı tehlikesiz atıkların çevre ve insan sağlığına zarar vermeden geri kazanım faaliyetlerinin yönetilebilmesi amacıyla Bakanlığımızca Bazı Tehlikesiz Atıkların Geri Kazanımı Tebliği hazırlanmış ve 17 Haziran 2011 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Tehlikesiz atıkların düzenli depolama faaliyetleri, 26 Mart 2010 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik kapsamında yürütülmektedir. Yönetmeliğin Ek-2 kapsamında yapılan analiz sonuçlarına göre atıklar, I. Sınıf, II. Sınıf ya da III. Sınıfı Düzenli Depolama Sahalarında bertarafı sağlanmaktadır. Türkiye de tehlikesiz atık statüsünde olan ve miktar olarak oldukça fazla olan demir çelik sektöründen kaynaklanan, cüruf atıkları; Termik santrallerden kaynaklanan, kül atıkları ve daha çok biyolojik arıtma tesislerinden kaynaklanan arıtma çamurları bu atık grubunda değerlendirilmektedir. İlimizde Bazı Tehlikesiz Atıkların Geri Kazanımı Tebliği kapsamında 9 firmaya Tehlikesi Atık Toplama Ayırma Belgesi düzenlenmiştir. Çizelge C.20 Konya ilinde 2013 Yılı İçin Sanayi Tesislerinde Oluşan Tehlikesiz Atıkların Toplanma, Taşınma ve Bertaraf Edilmesi İle İlgili Verileri (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,2014) Veri bulunmamaktadır. Aktivite kodu * Atık Kodu ** Atık Miktarı (ton/yıl) Geri Kazanım Miktarı (ton/yıl) Geri Kazanım % si (2013) Yılı Geri Kazanım Yöntemi Bertaraf Miktarı (ton/yıl) Bertaraf % si Bertaraf Yöntemi * Atık Yönetiminin Genel Esasları ya da Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği nde tanımlanan 2 rakamlı aktivite tipini gösterir. ** Aynı yönetmeliklerde her bir aktivite için sıralanan tehlikeli atık kodu (6 rakamlı). 79

91 C.12.1 Demir ve Çelik Sektörü ve Cüruf Atıkları Sektör olarak ilde üreticiler olmayıp ikincil ürün olarak işlemler yapılmakta çalışmalar devam etmektedir. Çizelge C.21 Demir ve Çelik Endüstrisinden Kaynaklanan Atıklar Listesi ATIK KODU ISIL İŞLEMDEN KAYNAKLANAN ATIKLAR KATEGORİ Demir ve Çelik Endüstrisinden Kaynaklanan Atıklar Cüruf işleme atıkları İşlenmemiş cüruf * Tehlikeli maddeler içeren gazların arıtımı sonucu ortaya çıkan katı atıklar M dışında gaz arıtımı sonucu ortaya çıkan katı atıklar Haddehane tufalı * Soğutma suyunun arıtılmasından kaynaklanan yağ içerikli atıklar M dışındaki soğutma suyu arıtma atıkları * Gaz arıtımı sonucu oluşan ve tehlikeli maddeler içeren çamurlar ve filtre kekleri M dışındaki gaz arıtımı sonucu oluşan çamurlar ve filtre kekleri Diğer çamurlar ve filtre kekleri Başka bir şekilde tanımlanmamış atıklar Çizelge C.22 Konya ilinde 2013 Yılı için İldeki Demir ve Çelik Üreticileri Üretim Kapasiteleri, Cüruf ve Bertaraf Yöntemi (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,2014) Tesis Adı Kullanılan Hammadde Miktarı (ton/yıl) Cüruf Miktarı (ton/yıl) Bertaraf Yöntemi TOPLAM C.12.2 Kömürle Çalışan Termik Santraller ve Kül Konya İlinde Termik santral mevcut değildir. Çizelge C.23 Konya ilinde 2013 Yılı Termik Santrallerde Kullanılan Kömür Miktarı Ve Oluşan Cüruf-Uçucu Kül Miktarı (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,2014) Termik Santralin Adı Kullanılan Kömür Miktarı (ton/yıl) Oluşan Cüruf-Uçucu Kül Miktarı (ton/yıl) - - TOPLAM Grafik C.10 Konya ilinde 2013 Yılı Kül Atıklarının Yönetimi (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,2014) Çizelge C.24 Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmeliğe göre Termik Santral Atıkları 80

92 ATIK KODU ISIL İŞLEMDEN KAYNAKLANAN ATIKLAR KATEGORİ Enerji Santrallerinden ve Diğer Yakma Tesislerinden Kaynaklanan Atıklar (19 Hariç) ( ün altındaki kazan tozu hariç) dip külü, cüruf ve kazan tozu Uçucu kömür külü Turba ve işlenmenmiş odundan kaynaklanan uçucu kül * Uçucu yağ külü ve kazan tozu A Baca gazı kükürt giderme işleminden (desülfrizasyon) çıkan kalsiyum bazlı katı atıklar Baca gazı kükürt giderme işleminden (desülfrizasyon) çıkan kalsiyum bazlı çamurlar * Sülfürik asit A * Yakıt olarak kullanılan emülsifiye hidrokarbonların uçucu külleri A * Atıkların birlikte yakılmasından (co-incineration) kaynaklanan ve tehlikeli M maddeler içeren dip külü, cüruf ve kazan tozu dışındaki birlikte yakılmadan (co-incineration) kaynaklanan dip külü, cüruf ve kazan tozu * Atıkların birlikte yakılmasından (co-incineration) kaynaklanan ve tehlikeli M maddeler içeren uçucu kül dışındaki birlikte yakılmadan (co-incineration) kaynaklanan uçucu kül * Tehlikeli maddeler içeren gaz temizleme atıkları M , ve dışındaki gaz temizleme atıkları * Saha içi atıksu arıtımından kaynaklanan tehlikeli maddeler içeren çamurlar M dışındaki saha içi atıksu arıtımından kaynaklanan çamurlar * Kazan temizlemesi sonucu çıkan tehlikeli maddeler içeren sulu çamurlar M dışındaki kazan temizlemesi sonucu çıkan sulu çamurlar Akışkan yatak kumları Termik santrallerin yakıt depolama ve hazırlama işlemlerinden çıkan atıklar Soğutma suyu işlemlerinden çıkan atıklar Başka bir şekilde tanımlanmamış atıklar C.12.3 Atıksu Arıtma Tesisi Çamurları Bu konuda henüz herhangi bir çalışma başlatılmamıştır. C.13. Tıbbi Atıklar Konya Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde bulunan tüm sağlık kuruluşlarından kaynaklanan tıbbi atıkların çevre ve insan sağlığına zarar vermeyecek şekilde toplanması, taşınması ve bertarafı amacıyla tarihinde Tıbbi Atık Sterilizasyon Tesisinin Kurdurularak Toplama ve İşletmecilik Hakkının Kiraya Verilmesi İşi nin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu na göre ihalesi gerçekleştirilmiştir. İhale kapsamında yüklenici firma tarafından kurulan Tıbbi Atık Sterilizasyon Tesisi tarihinde işletmeye alınarak tıbbi atıkların toplanması ve taşınması işi de yükleniciye devredilmiştir. İhale kapsamında tıbbi atıklar lisanslı araçlarla sağlık kuruluşlarından belirlenen rota doğrultusunda günlük olarak toplanıp, sterilizasyon tesisine getirilmektedir. Tesise gelen atıklar sterilizasyon ünitesine girinceye kadar soğuk hava depolarında muhafaza edilmektedir. Tıbbi atık aracı ve kullanılan ekipmanlar her defasında tesisteki dezenfeksiyon ünitesinde 81

93 Var Yok Özel Kamu Özel Kamu ton/yıl Yakma Sterilizasyon Belediy enin Yetkili Firmanı n Tesisin Bulunduğu İl Tıbbi Atık Yönetim Planı Tıbbi Atıkların Taşınması Tıbbi Atık Taşıma Aracı Sayısı * Toplanan tıbbi atık miktarı Bertaraf Yöntemi Bertaraf Tesisi Sterilizasyon/ Yakma KONYA İL ÇEVRE DURUM RAPORU, 2013 dezenfekte edilmektedir. Sterilizasyon işleminin geçerliliğinin tespiti amacıyla yönetmelik gereği haftalık olarak biyolojik indikatör testleri ve 6 ayda bir Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü nezaretinde numune alınarak laboratuvar testleri gerçekleştirilmektedir. Tıbbi atıkların toplanması ve bertarafında çalışan personelin eğitimi ve sağlık kontrolleri düzenli olarak gerçekleştirilmektedir. Personel çalışma sırasında yönetmeliğe uygun olarak özel koruyucu elbise, maske, şapka, eldiven ve çizme kullanmaktadır. Sağlık kuruluşlarından tartılarak alınan atıklar için takip formları düzenlenmektedir. Sağlık kuruluşları periyodik olarak denetlenerek, personel bilgilendirilmekte, geçici tıbbi atık depoları ve tıbbi atık takip formları kontrol edilmektedir. Sterilizasyon sonrası evsel atık niteliği kazandırıldıktan sonra Aslım Katı Atık Depolama Sahasında bertaraf edilmektedir. Konya'daki sağlık kuruluşlarının haricinde Karaman, Sarayönü, Cihanbeyli, Kulu, Kadınhanı, Seydişehir, Beyşehir, Ereğli, Karapınar, İçeri Çumra, Çumra, Ermenek, Bozkır, Doğanhisar, Hadim, Sarıveliler, Hüyük ve Ilgın'dan gelen tıbbi atıklar da sterilizasyon tesisinde bertaraf edilmektedir. Çizelge C Yılında Konya İli Sınırları İçindeki Belediyelerde Toplanan Tıbbi Atıklar(Çevre Yönetimi Şube Müdürlüğü, 2014) İl/ilçe Belediyesinin Adı Konya Merkez x x ,00 x x Konya Akören Belediyesi x 1 0,05 x x Konya Akşehir Belediyesi x x 1 59,61 x x Afyon Beyşehir Belediyesi x x 1 28,54 x x Konya Çumra Belediyesi x x 2 12,46 x x Konya Derebucak Belediyesi x x 1 1,83 x x Konya Ereğli Belediyesi x 1 72,73 x x Konya Halkapınar Belediyesi x x 1 0,19 x x Konya Hüyük Belediyesi x x 1 3,58 x x Konya Ilgın Belediyesi x x 1 22,77 x x Konya Kadınhanı Belediyesi x 1 4,40 x x Konya Karapınar Belediyesi x x 1 6,54 x x Konya Kulu Belediyesi x x 1 8,23 x x Konya Seydişehir Belediyesi x x 1 18,80 x x Konya Yunak Belediyesi x x 1 4,32 x x Konya *Tıbbi atık taşıma aracı sayısı adet olarak belirtilecektir. 82

94 Çizelge C.26- Konya İlinde Yıllara Göre Tıbbi Atık Miktarı(Çevre Yönetimi ve Denetimi Şube Müdürlüğü, 2014) Tıbbi Atık Miktarı (ton) , , , , ,05 C.14. Maden Atıkları Çizelge C.27 Maden Atıklarının Sınıflandırılması Atık Kodu Madenlerin aranması, çıkarılması, işletilmesi, fiziki ve kimyasal işleme tabi tutulması sırasında ortaya çıkan atıklar Kategori Maden kazılarından kaynaklanan atıklar Metalik Minerallerin Fiziki ve Kimyasal Olarak İşlenmesinden Kaynaklanan Atıklar Metalik Olmayan Minerallerin Fiziki ve Kimyasal İşlemlerinden Kaynaklanan Atıklar Sondaj Çamurları ve Diğer Sondaj Atıkları Grafik C.11 Konya ilinde 2013 Yılında Madencilikte Proses Atıklarının Bertarafı (Çevre Yönetimi ve Denetimi Şube Müdürlüğü, 2014) Çizelge C.28 Konya ilinde 2013 Yılında Maden Zenginleştirme Tesislerinden Kaynaklanan Atık Miktarı (Çevre Yönetimi ve Denetimi Şube Müdürlüğü, 2014) Tesis Adı İşlenen Cevherin Adı Atık Miktarı (ton/yıl) Bertaraf Yöntemi Depolama sınıfı Bu konularda henüz herhangi bir çalışma başlatılmamıştır. C.15. Sonuç ve Değerlendirme Konular itibariyle faaliyet kapsamında takip ve çalışmalar devam etmektedir. Kaynaklar Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü 83

95 Ç. KİMYASALLARIN YÖNETİMİ Ç.1. Büyük Endüstriyel Kazalar 1976 yılında İtalya nın Seveso Kasabasındaki kaza sonucu dioksinin çevreye yayılması ile ortaya çıkan endişe, büyük endüstriyel kazalar riskine karşı önleyici tedbir almak üzere Avrupalı Devletleri ortak bir politika oluşturmaya yönlendirmiştir. 24 Haziran 1982 tarihinde Seveso Direktifi, devletlerden ve şirketlerden muhtelif endüstriyel faaliyetlerine ilişkin tehlikeli kaza risklerini belirlemelerini ve buna karşı gerekli önlemleri almaları istenmiştir. Seveso Direktifi çeşitli vesileler ile bir çok kere değiştirilmiş ve böylece uygulama alanı özellikle 1986 yılındaki Basel kazasından sonra giderek genişlemiştir. Seveso II denen 96/82/EC direktifi ile tehlikeli maddelerin yol açtığı büyük kazaların olma riski üzerinde hakimiyet kurma amaçlanmıştır. İşletmeler içerdikleri tehlikeli madde miktarına göre üst seviyeli ve alt seviyeli olarak sınıflandırılmıştır. Direktif işletmenin tipine göre güvenlik önlemleri ve prosedürler öngörmektedir. İlimizde Seveso kapsamında yer alan işletmelerin sayısı aşağıda verilmiştir: Çizelge Ç.1 Konya İlinde 2013 Yılı SEVESO Kuruluşlarının Sayısı (Konya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2014l) KURULUŞ SAYISI Alt Seviye 3 Üst Seviye 4 TOPLAM 7 Ç.2. Sonuç ve Değerlendirme Konular itibariyle faaliyet kapsamında takip ve çalışmalar devam etmektedir. Kaynaklar Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2014 D. DOĞA KORUMA VE BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK D.1. Ormanlar ve Milli Parklar İlin orman varlığına bakıldığında Normal Orman ,5 ha., Bozuk Orman ,0 ha., toplam hektarlık orman alanı bulunmaktadır. İlin ormansız alanı ha, genel alan ,5 hektardır. Karaçam, sedir, ardıç ve çınar en önemli türlerdir. Konya İli Orman Varlığı (Orman ve Su İşleri 8. Bölge Müdürlüğü, 2014) KONYA İLİ ORMAN VARLIĞI Ha. Normal Orman ,50 Bozuk Orman ,00 84

96 Toplam Orman ,50 Ormansız Alan ,00 Genel Alan ,50 KONYA İL ÇEVRE DURUM RAPORU, 2013 Konya İli Orman Varlığı (Orman ve Su İşleri 8. Bölge Müdürlüğü,2014) 2013 yılı sonu itibariyle il sınırları içerisinde 1 adet milli park (Beyşehir Gölü Milli Parkı ha), 3 adet tabiat parkı (Kocakoru Ormanı Tabiat Parkı 329,5 ha, Akyokuş Tabiat Parkı 21,6 ha, Yakamanastır Tabiat Parkı 88.5 ha) ve 4 adet de tabiat anıtı (Meke Gölü Tabiat Anıtı 260 ha, Fosil Ardıç Tabiat Anıtı 500 m 2, Titrek Kavak Tabiat Anıtı m 2, Ağılı Ardıç Tabiat Anıtı m 2 ), 1 adet Tabiatı Koruma Alanı (Akgöl Tabiatı Koruma alanı ha) 1 adet Yaban Hayatı Geliştirme Sahası (Bozdağ YHGS ha) bulunmakta olup, toplam da ha korunan alan bulunmaktadır. Beyşehir Gölü Milli Parkı Beyşehir Gölü Milli Parkı üstün peyzaj güzellikleri ile Konya ili Beyşehir ilçesi sınırları içerisinde bulunan bir Milli Parkımızdır yılında Milli Park olarak ilan edilen saha hektardır. Beyşehir gölü Milli Parkı içinde irili ufaklı 33 adet ada bulunmaktadır. Beyşehir Gölü Milli Parkı Uzun Devreli Gelişim Planı tarihinde Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğümüz tarafından onaylanmıştır. Beyşehir Gölünde 1124,60 kodu kıyı kenar çizgisi olarak alınmıştır. Beyşehir Gölünden içme suyu olarak yararlanıldığı için Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği gereği 300, 1000 ve 2000 mt Koruma Bantları mevcuttur. Kaynak Değerleri :Ülkemizin üçüncü büyük gölü olan Beyşehir Gölü nün jeomorfolojik yapısı; karstik arazi şekillerinden, çok sayıda düden ve dolinlerin birleşmesi 85

97 sonucu oluşan polye karakterindedir. Gölün karstik arazi yapısı, yörenin genel jeolojik yapısını teşkil eden kireçtaşlarının, suların kimyasal reaksiyonu ile erimesi sonucu meydana gelmiştir. Göl içerisinde karstik yer şekillerinin kalıntıları olan, yükseltileri m. Arasında değişen çok sayıda ada bulunmaktadır. Göl suyu alkali özelliktedir. Sazan, alabalık, çiçek balığı, gövce, sarıbalık ve tatlısu levreği gibi türler, su kaplumbağası ve yılanlar gölün faunasını oluşturmaktadır. Göl içerisindeki irili ufaklı adalar, su kuşlarının yuvalanmaları ve kuluçkalanmaları açısından önem teşkil ederler. Adalar, dalgıç türleri, kuğular, karabataklar, bazı balıkçıl türleri ve ördekler için kışlama ve kuluçka alanlarıdır. Milli parkın orman formasyonunu ardıç, karaçam, göknar, sedir ve meşe türleri oluşturmaktadır. Ağaçlar yer yer göl kenarına kadar uzanarak Beyşehir Gölü nün koylarını ve körfezlerini görsel açıdan eşsiz manzara güzelliklerine kavuştururlar. Kilikya Bölgesi içerisinde yer alan ve kültürel kaynak değerleri bakımından da zengin olan yöre eski çağlarda Hitit, Pers egemenliğinde kalmış, Helenistik dönemde Bergama Krallığına bağlanmış; Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı İmparatorlukları döneminde iskan görmüş, en parlak çağını da Selçuklu döneminde yaşamıştır. Üstün değerdeki peyzaj güzellikleri, göçmen kuşlar için iyi bir barınak olması, potansiyel göl sularına dayalı su sporlarına elverişli göl kıyılarının bulunması ile Selçuklu dönemine ait kültürel kaynaklar, milli parkın kaynak değerlerini oluşturmaktadır. Beyşehir Gölü Su kotları: Minumum işletme kotu 1121,03 m Maksimum işletme kotu 1125,50 m Taşkın kotu 1125,60 metredir. Mahkeme Kararı : 1124,60 Bilirkişi raporu Kıyı cizgisi :1122,77 86

98 Resim B.1. Beyşehir Gölü Resim B.2. Beyşehir Gölü 87

99 D.2. Çayır ve Mera Toprak Özellikleri Konya ilinin toprakları, düz veya hafif dalgalı topoğrafyada eski göl ve deniz tortulları ile volkanik kayaçlar üzerinde oluşmuştur. Kalınlığı fazla olmayan ince taneli bileşenlerden oluşmuş bu toprakların su, drenaj ve erozyon gibi sınırlayıcı faktörlere rağmen verim güçleri orta derecelidir. En önemli sınırlayıcı faktör sudur. Bilinçsizce yapılan tarım faaliyetleri ilde mevcut kullanılabilir alanları verimsiz hale getirmiştir. Yağışların fazla olduğu geçmiş yıllarda önemli zararlara neden olan taşkınlar meydana gelmiştir. "Konya Ovası Drenaj Projesi" tamamlanması halinde geniş bir alanda izlenen taban suyu taşkın ve tuzlama problemleri de azalacaktır. Arazi Varlığı Arazi kullanma kalite sınıflaması arazilerin kültür bitkilerini yetiştirme meracılık, orman ve ev hayvancılığına uygunluk dereceleri göz önünde tutularak yapılan sınıflamadır. Bu sınıflamada toprakların ihtiyaçları, sınırlayıcı faktörler (Toprak, Topoğrafya, drenaj yetersizliği vs.) işleme özellikleri bakımından ilin toprakları oldukça farklılık gösterirler. Arazi Varlığı ve Dağılımı (Konya Gıda Tarım Ve Hayvancılık Müdürlüğü; 2014) KULLANIM ŞEKLİ ALAN (dekar) % % 1- İŞLENEN ARAZİ - Tarla arazisi ,5 28,7 - Nadas ,5 16,6 - Sebze ,5 - Meyve ,5 0,7 -Bağ ,5 0,2 TOPLAM ,7 2- ÇAYIR MER'A ,7 3- ORMAN ,2 4- ÜRÜN GETİRMEYEN ,4 ALAN GENEL TOPLAM D.3. Sulak Alanlar İl sınırları içerisinde Acıgöl (1,2 km 2, Karapınar), Akşehir Gölü (255 km 2 ), Beyşehir Gölü (730 km 2 ), Bolluk Gölü (11,5 km 2, Cihanbeyli), Çıralı Göl (1,7 km 2, Karapınar), Düden Gölü (8,6 km 2, Kulu), Ereğli Akgöl (50 km 2 ), Ilgın Çavuşçugöl (55 km 2 ), Karapınar Acıgöl (0,5 km 2 ), Karapınar Meke Gölü (0,5 km 2 ), Kızören Obruğu (1,2 km 2, Karatay), Köpek Gölü (1,73 km 2, Kulu), Meyil Gölü (0.01 km 2, Karapınar), Obruk Gölü (0,15 km 2, Çumra ), Samsam Gölü (8,3 km 2, Kulu), Suğla Gölü (165 km 2, Seydişehir), Tersakan Gölü (64 km 2, Cihanbeyli), Tuz Gölü (2.600 km 2, Cihanbeyli, Kulu, Şereflikoçhisar, Aksaray) Meke Gölü ve Kızören Obruğu bulunmaktadır. 88

100 89 KONYA İL ÇEVRE DURUM RAPORU, 2013 Konya İli sulak alanlarının çokluğu nedeniyle özellikle su kuşlarına barınma, beslenme ve yuvalama ortamı oluşturmaktadır. Özellikle Ereğli Akgöl sazlıkları su kuşları alanı iken son yılarda yaşanan kuraklık nedeniyle 200 kuş türü 34 kuş türüne düşmüş son yıllarda sulak alan kuruduğu için alanda yaşayan su kuşları alanı terk etmişlerdir. Kulu Düden gölünde yaşayan dik kuyrukların nesli tehlike altındadır. Kulu Düden Gölü, Tuz Gölü, Tersakan, Ilgın Çavuşcu gölü ve Akşehir Gölü özellikle filamingo kuşları tarafından tercih edilmekte, filamingo kuşları tuz gölünde üremektedir. İl sınırları içerisinde yer alan yukarıda verilen sulak alanların temel sorunları kirlenme, habitat tahribi, su rejimine yapılan müdahaleler, su seviyesinin değişimi ve kaçak avcılıktır. Göl çevrelerinde ekim yapılan hububat ve şekerpancarı tarlalarında kullanılan gübre ve pestisitler gölü besleyen dere ve yağışlarla göle taşınmakta ve gölü kirletmekte, sonuçta sulak alan ekosistemini olumsuz etkilemektedir. Özellikle Beyşehir gölü sulak alanından Çumra ovasının sulanmasında su çekilmesi, Ilgın Çavuşcu Gölünden ise Atlantı Ovasının sulanması kapsamında Çavuşçu Gölünden sulama suyu alınmakta bu da kuraklığın ektisi ile de göl alanı ve su seviyesi düşmekte ve sulak alanlar olumsuz yönde etkilemektedir. Sulak alanlar üzerinde olumsuz etkileri ortadan kaldırmak veya en aza indirmek üzere Akşehir Eber Gölleri yönetim planı hazırlatılarak uygulamaya konulmuştur, Beyşehir Gölü Sulak alanı aynı zamanda Milli Park olması nedeniyle 2008 yılında uzun devreli gelişme planı hazırlanarak yürürlüğe konulmuş, 2011 yılında Kulu ilçesi Kozanlı Gökgöl Sulak Alan Yönetim Planı, Bozdağ Yaban Hayatı Geliştirme Sahası Yönetim Planı ve Kocakoru Ormanı Tabiat Parkı Uzun Devreli Gelişme Planı hazırlatılmıştır. Suğla gölü ve civarında yıllarını kapsayan kırsal Peyzaj Koruma ve Planlama projesi yaptırılmıştır yılında da Ereğli Sazlıkları Sulak Alanı Alt Havzası Biyolojik Çeşitlilik araştırma Projesi ile Meke Gölü, Acı Göl ve Kızören Obruğu Sulak Alanları Alt Havzaları Biyolojik Çeşitlilik Araştırma Projesi yaptırılmıştır. D.4. Flora Konya ili, bulunduğu coğrafyanın özelliklerinden dolayı genelde karasal iklim şartları hüküm sürmektedir. Ancak yükseltinin iklim elemanlarından sıcaklık ve yağış üzerindeki etkileri de farklı olmuştur. Bu özellik ova tabanları ile dağlık ve yüksek kesimlerdeki bitki örtüsünü de farklılaşmasına etki etmiştir. Yükseltiye bağlı olarak ova tabanında bozkırlar, yükseltilerde de ormanlar yer almaktadır. Ancak tuzlu ve acı sulu göllerin çevresinde jeolojik yapıya bağlı olarak meydana gelen tuzlu ve çorak topraklarda ise Halofitler yer alır. Konya il sınırlarındaki geniş sahaların hakim bitki örtüsü bozkırdır. Ova tabanlarındaki iklim, toprak ve jeomarfolojik özelliklerin etkileri floraya yansımıştır. Ayrıca; ilk çağlardan itibaren insanlar tarafından, çeşitli sebeplerle tahrip edilmiş orman sahalarının yerinde de Antropojen Bozkırlar (stepler) oluşmuştur. Steplerin arasına serpilmiş çalı formasyonları görülmüştür. Ovalardaki tarım sahalarında kültür bitkileri geniş yerler tutmaktadır. Bunların en önemlileri ise tahıllar, baklagiller ve şekerpancarıdır. Kültür bitkilerinin alanı % 64 tür. Bu oranı ile Türkiye deki iller içerisinde tarım sahaları içinde fazla alana sahip iller arasında yer alır. Konya ili orman bakımından fakirdir. Yüzölçümünün ancak % 12 si ormanlarla kaplıdır. Ova kenarlarından itibaren çalılık formasyonlardan sonra ormanlara geçilir. Konya ilindeki

101 ormanlarda ağaç türlerini şöyle sıralayabiliriz : karaçam, ardıç, titrek kavak, sedir, göknar, lübnan sediri, mavi sedir, kasnak meşesi, saçlı meşesi mazi meşesi, tüylü meşe, palamut meşesi ve plantasyonla gelen sarıcam türleri görülmektedir. Endemik Bitkiler Tülüşah (Centaurea iconiensis), Konya Tekesakalı (Scorzonera hieraciifolia), Aksaray, Ankara, Konya Tuzcul kirpidikeni (Acantholimon halophilum), Ankara, Konya, Aksaray Tuzcul sabun otu (Saponaria halophila), Ankara, Konya, Aksaray Tuzcul salkımotu (Silene salsuginea), Ankara, Konya, Aksaray Tuzcul kantaron (Hypericum salsugineum), Aksaray, Ankara, Konya (Thermopsis turcica)sarı meyan, Konya Kasnak meşesi (Quercus vulcanica), Afyon, Isparta, Konya, Kütahya Tuzcul glayöl (Gladiolus halophilus), Aksaray, Ankara, Konya Tuzcul adaçayı (Salvia halophila), Ankara, Konya, Aksaray D.5. Fauna Tavşan, tilki, kurt, su kuşları, keklik, bıldırcın, leylek, yırtıcı kuşlardan kartal, şahin, kerkenez, doğan, sürüngenler Sincap, kaplumbağa, amfibia ve yengeç türlerinin de en önemli fauna türleri olarak karşımıza çıktığı görülmektedir. Anadolu Yaban Koyunu has bir tür olup, Bozdağ Yaban Hayatı Geliştirme Sahasında hektarlık alanda yaşamakta olup sayıları 500 civarındadır. Kuş türleri (Orman ve Su İşleri 8. Bölge Müdürlüğü, 2014) SIRA TÜR ADI Latince TÜR ADI Türkçe Statü IUCN Bern Tespit Şekli 1 Ciconia ciconia Leylek Yaz LC III Görme 2 Neophron percnopterus Küçük Akbaba Yaz LC II Görme 3 Circaetus gallicus Yılan Kartalı Yaz LC III Görme 4 Buteo buteo Şahin Yerli/Kışlama LC III Görme 5 Buteo rufinus Kızıl Şahin Yerli/Kışlama LC III Görme 6 Hieraaetus pennatus Küçük Kartal Yaz LC II Görme 90

102 7 Aquila chrysaetos Kaya Kartalı Sürekli LC II Görme 8 Falco tinnunculus Kerkenez Yerli LC III Görme 9 Alectoris chucar Kınalı Keklik Sürekli LC III Görme 10 Pterocles orientalis Bağırtlak Sürekli LC III Görme 11 Columba livia Kaya Güvercini Sürekli LC III Görme 12 Streptopelia decaocto Kumru Yerli LC III Görme 13 Athena noctua Kukumav Yerli LC II Görme 14 Tyto alba Peçeli Baykuş Yerli LC II Görme 15 Apus apus Ebabil Yaz LC III Görme 16 Merops apiaster Arıkuşu Yaz LC II Görme 17 Coracias garrulus Gökkuzgun Yaz LC II Görme 18 Upupo epops İbibik Yaz LC II Görme 19 Alauda arvensis Boğmaklı Toygar Sürekli LC III Görme Melanocorypha Küçük Boğmaklı Görme 20 bimaculata Toygar Sürekli LC III 21 Galerida cristata Tepeli Toygar Yerli LC III Görme Calandrella Yaz Görme 22 brachydactyla Bozkır Toygarı LC III 23 Alauda arvensis Tarlakuşu Sürekli LC III Görme 24 Eremophila alpestris Kulaklı Toygar Sürekli LC III Görme 91

103 25 Hirundo rustica Kır Kırlangıcı Yaz LC II Görme 26 Delichon urbia Ev Kırlangıcı Yaz LC II Görme Oenanthe oenanthe Kuyrukkakan Yaz LC II Oenanthe isabellina Boz Kuyrukkakan Yaz LC II Görme Görme Oenanthe Karakulaklı Görme 29 hispanica Kuyrukkakan Yaz LC II 30 Oenanthe finschii Aksırtlı Kuyrukkakan Yaz LC II Görme 31 Turdus merula Karatavuk Sürekli LC II Görme Monticola Yaz Görme 32 saxatilis Taşkızılı LC II 33 Sitta neumayer Kaya Sıvacısı Sürekli LC II Görme 34 Oriolus oriolus Sarıasma Yaz LC II Görme 35 Lanius collurio Kızıl Sırtlı Örümcekkuşu Yaz LC II Görme Saxicola Yerli/Kışlama Görme 36 torquatus Taşkuşu LC III Pyrrhocorax Kırmızı Gagalı Görme 37 pyrrhocorax Dağ Kargası Sürekli LC * 38 Corrus corax Kuzgun Sürekli LC * Görme 39 Sturnus vulgaris Sığırcık Sürekli LC * Görme 40 Passer domesticus Serçe Sürekli LC III Görme 92

104 41 Petronia petronia Kaya Serçesi Sürekli LC II Görme 42 Rhodopechys sanguinea Alamecek Sürekli LC II Görme 43 Miliaria calandra Tarla Çintesi Sürekli LC II Görme Sürüngenler Bozkır bitki örtüsü böcek ve küçük memeli çeşitliliği ve gün ışığına kolay erişim nedeniyle diğer habitat türlerine göre daha fazla sürüngen barındırır. Sürüngen listesi aşağıdaki gibidir. Sürüngenler (Orman ve Su İşleri 8. Bölge Müdürlüğü, 2014) TAKIM/Familya CİNS TÜR İSİM (Tr) IUCN CITES Bern Tespit Şekli TESTUDİNATA Testudinidae Testudo graeca Yaygın tosbağa VU * II Literatür SQUAMATA Agamidae Laudakia stellio Dikenli Keler LC * II Literatür Trapelus lessonae Bozkır Keleri LC * * Görme Gekkonidae Cyrtopodion kotschyi İnce parmaklı keler LC * III Literatür Lacertidae Lacerta trilineata Büyük yeşil kertenkele LC * II Literatür Apathya cappadocica Kayseri kertenkelesi LC * * Literatür Anatololacerta danfordi Toros Kertenkelesi LC * * Görme Ophisops elegans Tarla kertenkelesi LC * II Görme 93

105 Parvilacerta parva Cüce Kertenkele LC * * Literatür Scincidae Ablepharus kitaibellii İnce kertenkele LC * II Literatür Trachylepis aurata Tıknaz Kertenkele LC * * Literatür Amphisbaenidae Blanus strauchi Kör kertenkele NA * III Literatür OPHİDİA Colubridae Coluber najadum İnce Yılan LC * II Literatür Elaphe sauromates Sarı Yılan LC * * Görme Malpolon monspessulanus Çukurbaşlı yılan LC * * Literatür Viperidae Montivipera xanthia Şeritli Engerek LC * II Literatür Amfibiler Amfibiler (Orman ve Su İşleri 8. Bölge Müdürlüğü, 2014) TAKIM/Familya CİNS TÜR İSİM (Tr) IUCN CITES Bern Tespit Şekli ANURA Bufonidae Bufo viridis Gece kurbağası LC * II Görme Ranidae Rana ridibunda Ova kurbağası LC * III Görme Pelophylax caralitanus Beyşehir Kurbağası LC * III Literatür 94

106 Balıklar Konya İli Endemik Omurgalılar Faunası (Orman ve Su İşleri 8. Bölge Müdürlüğü, 2014) TÜR ADI LATİNCE TÜR ADI YÖRESE L YAŞAM ALANI END EMİ ZM NESLİ TEHLİK E ALTIND A NESLİ TEHLİKE YE DÜŞEBİLİ R KAYNAK Phoxinellus anatolicus Anadolu yağ balığı Beyşehir Gölü ve Saz Gölü A + gle.com.tr/searc h. Türkiye nin Endemik Balık Türleri. Capoeta pestai Beyşehir sirazı Beyşehir ve Eğirdir Gölleri A + Aynı Salmo trutta macrostigma Dağ alası Konya Ereğlisi çevresinde dağ göllerinin soğuk, berrak ve temiz suları C _ Aynı Alburnus chantrei İnci balığı Beyşehir Gölü C + Aynı Pseudophoxi nus battalgili İnci levrek balığı Beyşehir Gölü A + Aynı Pseudophoxi nus anatolicus Anadolu inci levreği Beyşehir Gölü A + Aynı Gobio battalgilae Dere kaya balığı Beyşehir Gölü A + Aynı Chondrostom a Beyşehir kral balığı Beyşehir Gölü A + Aynı 95

107 beysehirense Cobitis bilseli Taşısıran Beyşehir Gölü C + Aynı Aphanius anatoliae anatoliae Anadolu dişli sazancığı Beyşehir Gölü A + Aynı Rana holtzi Toros kurbağası Konya Ereğlisi gerisindeki Bolkar dağında 2500 m. de Karagöl ve Çinigölde A + Baran, İ., Türkiye Amfibi ve Sürüngenleri. Tübitak Popüler Bilim Kitapları. Pelin Matbaası, 165 s. Ankara. Vipera bulgardaghic a Vipera albizona Vipera xanthina Bolkar engereği İç Anadolu engereği Şeritli engerek Bolkar dağı B + Aynı İç Anadolu C + Aynı İç Anadolu C + Aynı Aythya nyroca Akgöz veya pasbaş patka İç Anadolu C _ Kiziroğlu, İ., Türkiye Kuşları. Hacettepe Üniv. Eğitim Fak. Fen Bilimleri Bölümü. 314 s. Ankara. Pelecanus onocrotalus Ak pelikan İç Anadolu sulak alanlar C + Aynı Pterocles orientalis Adi bağırtlak İç Anadolu C _ Aynı 96

108 Himantopus himantopus Uzun bacak KONYA İL ÇEVRE DURUM RAPORU, 2013 İç Anadolu C + Aynı Anser anser Boz kaz İç Anadolu sulak alanlar C + Aynı Circus macrourus Aquila nipalensis Bozkır delicesi Bozkır kartalı İç Anadolu C _ Aynı İç Anadolu C + Aynı Phoenicopter us ruber Filamingo Tuz Gölü C + Aynı Sylvia ruppelli Kara boğazlı ötleğen İç Anadolu C + Aynı Ciconia nigra Kara leylek İç Anadolu C + Aynı Aquila chrysaetos Kaya kartalı Konya yöresindeki kayalık alanlar C + Aynı Gyps fulvus Kızıl akbaba Konya yöresindeki kayalık ve dağlık alanlar C + Aynı Buteo rufinus Kızıl şahin Konya çevresi C + Aynı Falco naumanni Küçük kerkenez Konya çevresi C + Aynı Tetrax tetrax Mezgelde k Konya çevresi C + Aynı Chettusia leucura Sürmeli kız kuşu Konya çevresi C _ Aynı Aquila Şah kartal Konya C + Aynı 97

109 heliaca çevresindek i kayalık ve dağlık alanlar Erinaceus concolor Adi kirpi Konya nın her tarafı C _ Demirsoy,A.,19 97.Türkiye Memelileri. Çevre Bakanlığı, Çevre Koruma Genel Müdürlüğü, Proje No: Meteksan A.Ş. 292 s. Ankara Neomys anomalus Bataklık sivrifaresi Konya daki bataklık alanların çevresi C _ Aynı kayak Suncus etruscus Etrüsk sivrifaresi Konya çevresi C _ Aynı kaynak Crocidura leucodon Tarla sivrifaresi Konya çevresi C _ Aynı Crocidura suaveolens Bahçe sivrifaresi Konya çevresi C _ Aynı Rhinolophus ferrumequinu m Büyük nal burunlu yarasa Konya çevresindek i mağaralar C + Aynı Rhinolophus hipposideros Küçük nal burunlu yarasa Konya etrafındaki mağaralar C + Aynı Rhinolophus euryale Akdeniz nal burunlu yarasası Beyşehir ve Seydişehir yöresindeki mağaralar C + Aynı 98

110 Myotis blythi Fare kulaklı küçük yarasa Konya çevresindek i mağaralar KONYA İL ÇEVRE DURUM RAPORU, 2013 C + Aynı Pipistrellus pipistrellus Cüce yarasa Konya çevresindek i mağaralar C + Aynı Pipistrellus nathusii Pürtüklü derili yarasa Beyşehir ve Seydişehir çevresindek i mağaralar C + Aynı Miniopterus schreibersi Uzun kanatlı yarasa Konya çevresindek i mağaralar C + Aynı Lepus europaeus Yabani tavşan Konya nın her tarafı C _ Aynı Oryctolagus cuniculus Ada tavşanı Konya nın güney bölgeleri C + Aynı Sciurus anomalus Anadolu sincabı Konya çevresi C + Konuk, M., Kaya, M.A., Konya ve Karaman İlleri Kemirici (Mammalia: Rodentia) Faunası. Selçuk Üniv. Eğitim Fak. Fen Bilimleri Dergisi, Sayı: 7- a, Sayfa Konya Spermophilu s citellus Yer sincabı(ge Konya C _ Aynı 99

111 gelengius lengi) çevresi Allactaga williamsi laticeps Arap tavşanı Konya çevresi C _ Aynı Dryomis nitedula wingei Ağaç yediuyuru (Hasancık) Konya çevresi C + Aynı Apodemus mystacinus Kayalık faresi Konya çevresi C _ Aynı Apodemus sylvaticus Orman faresi Konya çevresi C _ Aynı Cricetulus migratorius Cüce hamster Konya çevresi C + Aynı Mesocricetus brandti mevlevi Konya avurtlağı Sadece Konya da bulunuyor A + Aynı Meriones tristrami Türkiye çöl sıçanı Konya çevresi C + Aynı Microtus guentheri Kar faresi Konya çevresi C _ Aynı Microtus arvalis Kar faresi Konya çevresi C _ Aynı Arvicola terrestris Su sıçanı Konya çevresi C _ Aynı Microtus anatolica Anadolu tarla faresi Konya çevresi C _ Aynı Microtus nivalis Kar faresi Konya çevresi C _ Aynı Spalax leucodon cilicicus Kör fare Konya çevresi C _ Aynı Eliomys quercinus Bahçe yediuyuru (Meşe Konya çevresi C + Aynı 100

112 faresi) Rattus rattus Siyah sıçan (Ev sıçanı) Konya çevresi C _ Aynı Rattus norvegicus Kahvereng i sıçan (Göçmen fare) Konya çevresi C _ Aynı Apodemus flavicollis Sarı boyunlu orman faresi Konya çevresi C + Aynı Ovis gmelini anatolica Anadolu yaban koyunu Sadece Konya Bozdağ A + Kaya, M.A., Çelik, M., Bozkırın Cerenleri Anadolu Yaban Koyunları, İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, 96 s. Konya Capra aegagrus aegagrus Kızıl dağ keçisi Konya çevresi C + Kaya, M.A., Türkiye de Yaşayan Bovidae (Mammalia: Artiodactyla) Türlerinin Yayılış Alanları ve Taksonomik Durunları. Selçuk Üniv. Araştırma Fonu Proje N0: 93/059, 63 s. Konya. Canis lupus Kurt Konya C + Demirsoy, A., Türkiye 101

113 çevresi Memelileri. Çevre Bakanlığı, Çevre Koruma Genel Müdürlüğü, Proje No: 90-K , Meteksan A.Ş. Ankara. Mustela nivalis Gelincik Konya çevresi C + Aynı Meles meles Porsuk Konya çevresi Lutra lutra Su samuru Konya çevresi C + Aynı C + Aynı Felis caracal Step vaşağı (Karakula k) Konya çevresi C + Aynı Felis chaus Orman kedisi (Bataklık vaşağı) Konya çevresi C + Aynı (Bu Tablo Yard. Doç. Mehmet Ali KAYA tarafından hazırlanmıştır.) Konya İline Özgü Endemik Fauna ve Flora (Orman ve Su İşleri 8. Bölge Müdürlüğü, 2014) Tür Adı Thermopsis turcica Kit Tan, Vural Küçüködük Yöresel adı Yaşam alanı Endemizm Piyan, acı piyan Konya: Akşehir gölünün batısı, gölçayır (yaşiyan) Nesli tehlike altında Nesli tehlikeye düşebilir Kaynak Endemik + Notes R.B.G. Edinburg, 40:515, t 1&2,

114 Linum ertugrulii Tugay, Y.Bağci &Uysal Ertuğrul keteni Konya: Cihanbeyli Tuzgölü Endemik + Annales Bot. Fennici (Baskıda) Sapanoria karapınarensis Vural & N. Adıgüzel Centaurea tuzgoluensis Aytaç & H.Duman Senecio salsuginae H.Duman &Vural Silene kucukodukii Y.Bağci &Uysal Psephellus hadimensis Wagenitz, Ertuğrul& Dural Ornithogalum chetikianum Uysal, Ertuğrul& Dural Muscari turcicum Uysal, Ertuğrul& Dural Astragalus turkmenensis Dural, Tugay Ertuğrul& Glycyrrhiza iconica Hub.- Mor Karapınar sabunotu Tuzgölü peygamber çiçeği Senecio, kanarya otu Küçüködük nakılı, nakıl Hadim peygamber çiçeği Konya: Karapınar, Ereğli civarı Konya: Cihanbeyli Tuzgölü Konya: Cihanbeyli Tuzgölü Konya: Hadim, Dedemli civarı Konya: Hadim, Gevne vadisi Tükrük otu Konya: Bozkır civarı Sümbül Geven Meyan kökü Konya: Bozkır civarı Konya: Karapınar civarı Konya: Kadınhanı, Sarayönü civarı Endemik + Belg. J. Bot. 139 (2): ,2006 Endemik + Belg. J. Bot. 139 (2): ,2006 Endemik + Belg. J. Bot. 139 (2): ,2006 Endemik + Nordic Jour.Of Bot.,25, ,2007 Endemik + Wildonowia, 28,1998 Endemik + Botan.Journ. Of Soc., 148, ,2005 Endemik + Botan.Journ. Of Soc., 154, ,2007 Endemik + Annales Bot. Fennici,44: ,

115 Tricholoma anatoticum Doğan&İntini Katran mantarı Konya: Bozkır, Seydişehir, Hadim Endemik (Bu Tablo Yard. Doç. Mehmet Ali KAYA tarafından hazırlanmıştır.) D.6. Tabiat Varlıklarını Koruma Çalışmaları 1- Akgöl Tabiatı Koruma Alanı İli : KONYA - KARAMAN İlçesi : Ereğli - Ayrancı Kuruluşu : Alanı : hektar Kaynak Değerleri: Akgöl ve çevresi ihtiva ettiği su kuşu türlerinin çeşit ve miktar itibariyle zenginliği ve içlerinde nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir türlerin mevcudiyeti ile ulusal ve uluslar arası düzeyde öneme sahip nadir bir ekosistem özelliği göstermektedir. Akgöl ve çevresi alüvyal bir sahadır. Ornitolojik açıdan son derece zengin olan Ereğli sazlıklarında şimdiye kadar 200 den fazla kuş türü gözlenmiştir yılında Doğal Sit Alanı olarak ilan edilmiştir yılında yaz aylarında saha tamamıyla kurumuştur. Akgöl Sulak Alan Koruma Bölgeleri Ulusal Sulak Alan Komisyonunda görüşülerek kabul edilmiş olup Sulak Alan Yönetim Planı son aşamaya gelmiş fakat sulak alan kurumuştur. 2- Kocakoru Ormanı Tabiat Parkı İli : KONYA İlçesi : Seydişehir Köyü : Tarasçı kasabası Kuruluşu : Alanı : 329,5 hektar Kaynak Değerleri: Tabiat Parkı civarı bozkır ormanı denilen Toroslar ın kuzeye bakan eteklerinde bulunan ve iklimsel faktörlere göre iç kısımlara kadar uzanan bir vejetasyona sahiptir. Karaçam ve Toros Göknarı ile birlikte bazı meşe ve ardıç türleri buradaki ekosistemin belirleyici türleridir. Ayrıca saha manzara bütünlüğü içerisinde rekreasyonel imkanlara sahiptir. 3- Fosil Ardıç Tabiat Anıtı İli : KONYA İlçesi : Çumra Köyü : Dinek Mevkii : Kasaba İçi Mülkiyet : Özel Kuruluşu : Alanı : 500 m2 104

116 Kaynak Değerleri: Ardıç ağacının 500 yaşında ve 4 metre çevre genişliğine sahip olması. Konya İli Çumra İlçesi Dinek Saray Beldesi sınırları içerisinde bulunan ardıç ağacı 1994 yılında tabiat anıtı olarak tescil edilmiştir. Ardıç ağacının 500 yaşında olduğu tahmin edilmektedir. 4- Titrek Kavak Tabiat Anıtı İli : KONYA İlçesi : Beyşehir Köyü : Bademli Mevkii : Yakamanastır Mülkiyet : Orman Kuruluşu : Alanı : m2 Kaynak Değerleri: Kavak ağacının 100 yaşında, 20 metre boyunda, 2,50 metre çapında ve 8 metre çevre genişliğine sahip olması. Beyşehir İlçesi Yaka Manastır Mesire Yeri içerisinde bulunan kavak ağacı 1994 yılında tabiat anıtı olarak tescil edilmiştir. 5- Meke Gölü Tabiat Anıtı İli : KONYA İlçesi : Karapınar Köyü : Mevkii : Mülkiyet : Orman Kuruluşu : Alanı : 260 ha Kaynak Değerleri: Maar adı verilen bir volkanik patlama sonucu çukurun sularla dolarak oluşması. Daha sonra yeni bir volkanik aktivite ile ortaya çıkan volkan konisi maar içerisinde yükselmesiyle halka şeklinde bir göl ile kraterlenen Meke Gölü jeomorfolojik açıdan da öneme sahiptir. Konya İli Karapınar İlçesi sınırları içerisinde bulunan doğa harikası 493 hektarlık alan 1998 yılında tabiat anıtı olarak ilan edilmiştir. 6- Ağılı Ardıç Tabiat Anıtı İli : KONYA İlçesi : Taşkent Köyü : Balcılar Mevkii : Ağılı Ardıç Mülkiyet : Orman Kuruluşu : Alanı : m2 105

117 Kaynak Değerleri: Ardıç ağacı (Juniperus foetidissima) nın yaşlaında, 12 metre boy, 4 metre çap ve 12 metre çevre genişliğine sahip olması. Konya İli Taşkent İlçesi Balcılar Beldesi ne 10 km mesafede 1000 yaşlarında yağ ardıcı 2002 yılında tescil edilmiştir. Anıt Ağaçlar (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2014) S.N O il İLÇE Ksb. Köy ADRES CİNS Tescil Tarih-No 1 Konya Meram Selver Mh.Eğridir Akkavak Sk.(A.Ceranoğlu) Konya Meram Eski Meram Yolu,Çeşme Akkavak durağı(hazine) Konya Meram Eski Meram Yolu,Çandır Çınar Mevkii,No:309(N.ÇELEBİ) Konya Meram Eski Meram Yolu, Yorgancı Akkavak Mevkii No:166 (M.Kamışçıoğlu) Konya Meram Eski Meram Yolu,Hamamlı Çınar Sk.(Hazine) Konya Meram Eski Meram Yolu(Valilik Lojmanı) Meşe Konya Meram Eski Meram Yolu(Valilik Lojmanı) Meşe Konya Meram Eski Meram Yolu(Valilik Lojmanı) Meşe Konya Meram Eski Meram Yolu(Valilik Lojmanı) Çınar Konya Meram Eski Meram Yolu (S. SırrıKapsız) Çınar Konya Meram Eski Meram Yolu (S. SırrıKapsız) Çınar Konya Meram Lalebahçe,Çalıklı Cami Karşısı Akkavak Hanyeri (Hazine, Belediye) Konya Meram Lalebahçe Mh.Çaydere Sk.No:13 Meşe (Mustafa Boyalı) Konya Meram Lalebahçe Mh.İkiçayarası Meşe Cd.(Mehmet Zengingerçeker) Konya Meram Kirazlı Mh.Mecidiye Sk.Akar Akkavak Ken.(Bel) Konya Meram Kirazlı Mh.Mecidiye Sk.Akar Akkavak Ken.(Bel) Konya Meram Kirazlı Mh.Mecidiye Sk.Akar Akkavak Ken.(Bel) Konya Meram Kirazlı Mh.Mecidiye Sk.Akar Akkavak Ken.(Bel) Konya Meram Kirazlı Mh.Mecidiye Sk.Akar Akkavak Ken.(Bel) Konya Meram Kirazlı Mh.Mecidiye Sk.Akar Akkavak Ken.(Bel) Konya Meram Kirazlı Mh.Mecidiye Sk.Akar Akkavak Ken.(Bel) Konya Meram Kirazlı Mh.Mecidiye Sk.Akar Akkavak Ken.(Bel) Konya Meram Kirazlı Mh.Mecidiye Sk.Akar Akkavak Ken.(Bel) Konya Meram Kirazlı Mh.Mecidiye Sk.Akar Akkavak Ken.(Bel) Konya Meram Kirazlı Mh.Mecidiye Sk.Akar Akkavak Ken.(Bel) 1019 Dosya No 106

118 107 KONYA İL ÇEVRE DURUM RAPORU, Konya Meram Kirazlı Mh.Mecidiye Sk.Akar Ken.(Bel) Akkavak Konya Meram Kirazlı Mh.Mecidiye Sk.Akar Ken.(Bel) Akkavak Konya Meram Kirazlı Mh.Mecidiye Sk.Akar Ken.(Bel) Akkavak Konya Meram Yaka Mh.Önçakıllar Sk.No:3(Ö. Demir) Meşe Konya Meram Meram Yeni Yol Selam Mh.Fidanlık durağı (F.Ünüsan) Meşe Konya Meram Meram Yeni Yol Hacı Şaban Mh. (Nihat Kişnişci) Meşe Konya Meram Ayanbey Mh.Cirit Sk.No:31(Haydar Öztuzcu) Meşe Konya Meram Ayanbey Mh.Doğruca Sk.No:3 Meşe Konya Meram Ayanbey Mh.No:55 Meşe Konya Meram Hacışaban Mh.No:7 Meşe Konya Meram Hacışaban Mh.No:7 Meşe Konya Meram Yeni Meram Yol,Nalçacı Sk.No:1 Meşe Konya Meram Yeni Meram Yolu,Has Bahçe Gazinosu Meşe Konya Meram Yeni Meram Yolu,Has Bahçe Gazinosu Meşe Konya Meram Meram Yaka Yol,Nural Sk.No:26 Meşe Konya Meram Meram Yaka Yolu,Nural Sk.No:26 Meşe Konya Meram Köyceğiz C.Turut Camii Yanı No:1 Meşe Konya Meram Fuar Dede Bahçesi Meşe Konya Meram Cumhuriyet İlkokulu Çınar Konya Meram Yaka Mh.Sungur Sk.(O.Dereli) Meşe Konya Meram Sarami Sk.(M.Güngör Varisleri) Meşe Konya Meram Sungur Sk.(Abdullah Yıldız) Meşe Konya Meram Sungur Sk.(Abdullah Yıldız) Meşe Konya Meram Sungur Sk.(Ali Özer) Meşe Konya Meram Sungur Sk.(Halil Özer) Meşe Konya Meram Hardali Sk.(Şahin Koç) Meşe Konya Meram Sungur Sk.52.Sk.(Hocacihanlıların Yeri) Meşe Konya Meram Sungur Sk.52.Sk.(Hocacihanlıların Yeri) Meşe Konya Meram Sungur Sk.52.Sk.(Hocacihanlıların Yeri) Meşe Konya Meram Sungur Sk.52.Sk.(Hocacihanlıların Yeri) Meşe Konya Meram Sungur Sk.52.Sk.(Hocacihanlıların Yeri) Meşe Konya Meram Sungur Meşe

119 108 KONYA İL ÇEVRE DURUM RAPORU, 2013 Sk.52.Sk.(Hocacihanlıların Yeri) Konya Meram Sungur Sk.52.Sk.(Mehmet Büyüker) Meşe Konya Meram Sungur Sk.52.Sk.(Mehmet Meşe B.Elliiki) Konya Meram Necipler Sk.(A.Rıza Ermiş) Meşe Konya Meram Necipler Sk.(A.Rıza Ermiş) Meşe Konya Meram Necipler Sk.(A.Rıza Elliiki) Meşe Konya Meram Necipler Sk.(A.Rıza Elliiki) Meşe Konya Meram Necipler Sk.(A.Rıza Elliiki) Meşe Konya Meram Necipler Sk.(Şerafettin Erdinç) Meşe Konya Meram Necipler Sk.(Recep B. Elliiki Meşe Konya Meram Necipler Sk.(Recep B. Elliiki Meşe Konya Meram Köyceğiz Cd.(Süleyman Yağlıkçı) Meşe Konya Meram Köyceğiz Cd.(Recep B. Elliiki) Meşe Konya Meram Köyceğiz Cd.(Recep B. Elliiki) Meşe Konya Meram Köyceğiz Cd.(Recep B. Elliiki) Meşe Konya Meram Köyceğiz Cd.(Recep B. Elliiki) Meşe Konya Meram Köyceğiz Cd.(Recep B. Elliiki) Meşe Konya Meram Paşa Sk.(Recep B. Elliiki) Meşe Konya Meram Paşa Sk.(Recep B. Elliiki) Meşe Konya Meram Paşa Sk.(M. Aşçılar Varisleri) Meşe Konya Meram Paşa Sk.(M. Aşçılar Varisleri) Meşe Konya Meram Paşa Sk.(Zekai Boztepe) Meşe Konya Meram Yaya Sk.(Özcan Çalıkuşu) Meşe Konya Meram Özçakıllar Sk.(Memiş Asalar) Meşe Konya Meram Özçakıllar Sk.(Cambazların Evi) Meşe Konya Meram Özçakıllar Sk.(Rahim Erkara) Meşe Konya Meram Özçakıllar Sk.(Cambazların Evi) Meşe Konya Meram Başkalaycılar Sk.(A.Öngel) Meşe Konya Meram Başkalaycılar Sk.(Abbas Pekiyici) Meşe Konya Meram Başkalaycılar Sk.(Abbas Pekiyici) Meşe Konya Meram Başkalaycılar Sk.(Abbas Pekiyici) Meşe Konya Meram Başkalaycılar Sk.(Abbas Pekiyici) Meşe

120 109 KONYA İL ÇEVRE DURUM RAPORU, Konya Meram Kasım Halife Sk.(Vakıf) Meşe Konya Meram Kasım Halife Sk.(Vakıf) Meşe Konya Meram Kasım Halife Sk.(Vakıf) Meşe Konya Meram Kasım Halife Sk.(Vakıf) Meşe Konya Meram Kasım Halife Sk.(Vakıf) Meşe Konya Meram Ayanbey Mh.Ciritli Sk.No:32 Meşe Konya Meram Ayanbey Mh.Ciritli Sk.No:34 Meşe Konya Meram Ayanbey Mh.Ciritli Sk.No:34 Meşe Konya Meram Ayanbey Mh.Ciritli Sk.No:36 Meşe Konya Meram Yorgancı Mh. Meşe Konya Meram Yorgancı Mh. Meşe Konya Derebuc ak Beyşehir-Derebucak Yolu Çam(beş kardeş) Konya Seydişeh ir Karacaör en Ky Köy Mezarlığı Meşe / Konya Seydişeh ir Karacaör en Ky Köy Mezarlığı Meşe / Konya Seydişeh ir Karacaör en Ky Köy Mezarlığı Meşe / Konya Seydişeh ir Karacaör en Ky Köy Mezarlığı Meşe / Konya Seydişeh ir Karacaör en Ky Köy Mezarlığı Meşe / Konya Seydişeh ir Karacaör en Ky Köy Mezarlığı Meşe / Konya Seydişeh ir Karacaör en Ky Köy Mezarlığı Meşe / Konya Seydişeh ir Karacaör en Ky Köy Mezarlığı Meşe / Konya Güneysı nır Alanözü Ky Köy Mezarlığı Ardıç /3 110 Konya Doğanhi sar Çınaroba Ksb Köy Mezarlığı Çınar / Konya Meram Yorgancı Mh. Meşe Konya Meram Yorgancı Mh. Meşe Konya Seydişeh ir Karacaör en Ky Mezarlık içi Meşe / Konya Seydişeh ir Karacaör en Ky Mezarlık içi Meşe / Konya Seydişeh ir Karacaör en Ky Mezarlık içi Meşe / Konya Seydişeh ir Karacaör en Ky Mezarlık içi Meşe / Konya Seydişeh ir Karacaör en Ky Mezarlık içi Meşe / Konya Seydişeh ir Karacaör en Ky Mezarlık içi Meşe / Konya Seydişeh ir Karacaör en Ky Mezarlık içi Meşe / Konya Seydişeh Karacaören Mezarlık içi Meşe

121 ir Ky 745 / Konya Sarayön ü Kurşunlu Ksb. Ardıç Konya Taşkent Balcılar Ağılardıç Mevkii Ardıç Konya Meram Kovanağ Et Kombinası Bahçesi Çınar zı Mh Konya Meram Kovanağ Et Kombinası Bahçesi Çınar zı Mh Konya Meram Ayanbey Mh. Meşe Konya Karatay Araplar Mah. Asal Sok. No:8 Meşe / / / 159 Doğal Sit Alanları Konya Ve İlçelerindeki Tescilli Taşınmaz Doğal Sit Alanları (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2014) ADI İLÇE BELDE-KÖY SİT DEREC TESCİL TARİH- TÜRÜ E SAYISI Hıdırlık Doğal Sit Alanı Akşehir Merkez Doğal I,III Akşehir Gölü Akşehir Doğal I DOSYA NO Adalar (12 adet) Beyşehir Beyşehir Gölü Arkeoloji II /7 k- Doğal Beyşehir Gölü Beyşehir _ Doğal I,II,III /109-7 Alanı ve Eflatun Höyüğü Beyşehir Sadıkhacı Ksb. Doğal II /3 İkidelikli Mevkii, Örenyeri Bozkır Merkez Ark.- I /9 Doğal Kültepe H.Tekke Ören.İnsuyu Mağ. Cihanbeyli İnsuyu Ark.- I,II /9 Doğal Göller ve Sazlık.(Konya ve Çevr.) Cihanbeyli _ Doğal I Tuz Gölü Cihanbeyli - Doğal I Tersakan Gölü Cihanbeyli - Doğal I Köpek Gölü Cihanbeyli - Doğal Bolluk Gölü Cihanbeyli - Doğal Obruk Çumra Apa Saraycık köyü Doğal I /43 Obruk ve Güvercinlik Mağarl. Derbent Değiş Köyü Doğal I /3 Suludere Mağaraları Derebuca Çamlık Tarihi- I,II /2 k Doğal Doğal Mağara Derebuca Pınarbaşı Kasab. Doğal II /6 k Akhöyük ve Kükürtlü Su Kayn. Ereğli Akhöyük Ark.Doğa I,II /35 l Akgöl Ereğli Doğal I Doğal Sit Alanı Fosil Yatakları Ereğli Zengen Ksb Doğal II /84 Yerköprü Şelalesi Hadim _ Doğal I /10 Kaya Mezarları,Kızılkaya Mağaraları Hadim Taşönü Ark.Doğa I /18 l Işıkini Mağarası Hadim Dülgerler K. Ark.Doğa I /14 l İvriz Doğal Sit Alanı Halkapına İvriz (Aydınkent) Doğal II /5 r 110

122 Mağara Sığınakları Hüyük İmrenler Kasab. Doğal II Çavuşcu Gölü Ilgın Doğal I Pınar (Kaynak) Karapınar _ Doğal II /9 Göller(Meke,Acı,May,Çıralı,Sekizli Karapınar _ Doğal I /11 Yaylasıcivarı doruklar) Hotamış Gölü ve Karapınar Hotamış Doğal I Sazlıklar Karapınar Sultaniye sazlığı Karapınar Doğal I Obruk Gölü, Cami, Han Karatay Obruk /569 Gökgöl Kulu Kozanlı Ksb. Doğal I Kömüşini Gölü Kulu Kömüşini köyü Doğal I Düden Gölü Kulu Doğal I /362 Samsam Gölü Kulu Doğal I /362 Meram Doğal Sit Alanları Meram _ Doğal I,II,III /107 Hitit Anıtı ve Öreni Meram Hatıp Mah. Arkeoloji I /623 k,doğal Hatıp Su Kaynağı Meram Hatıp Mah. Arkeoloji I,III /623 k,doğal Su Kaynağı ve EskiYerleşim Yeri Meram Çayırbağı Köyü Doğal, II /831 Arkeoloji k Asarkale Örenyeri Meram Kızılören Ksb. Arkeoloji I k,doğal Meram Sit Alanı Meram Doğal I,II,III Karacehennem Mağarası Selçuklu Yazıbelen('Tutup) Doğal /790 Anıt Tınastepe Mağaraları Seydişehir Madenli K. Doğal II 42.16/32 Fosil Yatakları Tuzlukçu Dursunlu Köy Doğal /2 17/05/1994 Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanarak Yürürlüğe Giren Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanların Korunması Sözleşmesi (RAMSAR Sözleşmesi) Uyarınca Koruma Altına Alınmış Alanlar Alanın Resmi Adı: Meke Maarı Ramsar Alanı Coğrafik Konum: 37 41'K, 33 39'D Alanı: 493 ha Alanın Açıklamalı Tanımı: Yasal Konumu: Sulak alanların korunmasına yönelik "Ramsar Sözleşmesi" dünya çapında önemli olan sulak alanlar konversiyonu, uluslararası bir anlaşma mahiyetinde olup sulak alanların korunması bakımından uluslararası antlaşma için temel oluşturur. Aynı zamanda 2873 sayılı Milli Parklar kanunu gereği Tabiat Anıtı olarak belirlenmiştir. Ulaşım: Meke Maarı sulak alanı E-23 Karayolu güzergahı üzerinde bulunmaktadır. Deniz Özellikleri: Göl çok sığ olup (En derin yeri 1.5 metreyi geçmez) sularının tuz oranı çok yüksektir (suyun yoğunlğu cm3/gr'dır, tuz oranı ise %32 'dir. Bir litresinde 10.4 gr. Na, 3.9 gr. K, 0.3 gr. Ca, 120 gr. Mg, 200 gr. SO, 188 gr CI bulunur.) Flora ve Fauna: Suları tuzlu, volkanik göllerdir. Krater gölü tüm özellikleriyle çanak şeklinde tipik bir krater gölüdür. 1-2 km. kadar güneyde yer alan Meke Tuzlası ise yuvarlak bir göl olup ortasında volkanik küllerden oluşan bir tepe bulunur. 111

123 Göl kıyılarında seyrek sazlar ve tuzcul su bitkileri vardır. Volkanik küllerin ışığı fazla emmesinden dolayı göller ve çevresindeki mikro-klima genel olarak bölgeden daha sıcaktır. Bu yüzden göl çevresinde daha sıcak bölgelerde yaygın sürüngenlerden Bozkır keleri, dikenli keler ve tıknaz kertenkele bulunur. Karapınar belediyesi'nin bölgeden volkanik kül taşıması çevrenin doğal yapısını etkilemektedir. Bölge ornitolojik olarak fazla tür barındırmasa da ilginç kuş türlerinin varlığı belirlenmiştir. Örneğin; Bozkaz, angıt, suna, Mısır akbabası, kızılşahin, kaya kartalı, uludoğan, uzunbacak, puhu gibi kuş türleri belirlenmiştir. D.7. Sonuç ve Değerlendirme Konular itibariyle ilgili bilgi sahibi kurumalar işbirliği ile sağlıklı veriler ortaya konmaya devam edilmektedir. Kaynaklar Orman ve Su İşleri 8. Bölge Müdürlüğü Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü E. ARAZİ KULLANIMI E.1. Arazi Kullanım Verileri Konya İli Arazi Varlığı : Tarım Arazileri ha. Çayır-Mera ha. Orman-Funda ha. Tarım dışı araziler (Yerleşim,sanayi,askeri alan v.s.) ha. Diğer Araziler (Sazlık,bataklık,kumul v.s.) ha. 112

124 Tarım Arazileri Çayır-Mera Orman Funda Tarım Dışı Araziler (yerleşim,sanayi, askeri alan v.s.) Diğer Araziler ( sazlık, bataklık, kumul v.s.) Grafik E.1 Konya İlinde 2013 Yılı Arazi Kullanım Durumu (Orman ve Su İşleri 8. Bölge Müdürlüğü, 2014) Çizelge E.1 Konya İlinde 2013 Yılı itibariyle Arazilerin Kullanımına Göre Arazi Sınıflandırılması (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,2014) Arazi SINIFI Alanı (ha) (%) 1. Sınıf Araziler ,6 2. Sınıf Araziler ,4 3. Sınıf Araziler Sınıf Araziler Sınıf Araziler ,8 6. Sınıf Araziler ,4 7. Sınıf Araziler ,7 8. Sınıf Araziler ,10 TOPLAM E.2. Mekânsal Planlama E.2.1. Çevre düzeni planı Konya Karaman Planlama Bölgesi 1 / ölçekli Çevre Düzeni Planı, bu illerin yönetsel sınırları ile tanımlanan alanı; Plan Hükümleri de Planlama Bölgesi nde bu planın amacına yönelik mekansal kararları, politikaları ve stratejileri kapsar. Konya Karaman Planlama Bölgesi 1 / ölçekli Çevre Düzeni Planı genel hükümleri aşağıda verilmiştir: 113

125 Konya Karaman Planlama Bölgesi 1 / Ölçekli Çevre Düzeni Planı; Uygulama Hükümleri ve Plan Açıklama Raporu yla bir bütündür. Bu planın ilke ve hedeflerine, kararlarına aykırı olarak hiçbir ölçekte, çevre düzeni planı, imar planı, plan değişikliği, uyarlaması ve ilavesi yapılamaz. Bu planın onayından önce ilgili kurum ve kuruluşların uygun görüşleri alınarak, ilgili idarece onay aşamasına getirilmiş olan planlar,bu planın ilke ve esaslarına aykırı olmamak kaydı ile ilgili idarece sonuçlandırır. Bu plandan ölçü alınarak uygulama yapılamaz, bu plan ile belirlenen kentsel yerleşme, bu alanların tamamının yerleşime açılacağını göstermez. İdareler, bu planla hazırlanması öngörülen Planlama Alt Bölgeleri ne ilişkin planları, yatırım programına alarak 3 yıl içinde bu planın koruma, gelişme ve planlama ilkeleri uyarınca hazırlayacak ve onaylayacaklardır. Tüm yerleşmelerde yürürlükteki imar planlarının, bu planın koşullarına uyarlanması ve yeni kentsel gelişme alanlarının belirlenmesinde, ilgili kurumlardan var olan mevzuat uyarınca görüşlerinin alınması zorunludur. Alt ölçekli planlarda; altyapı, ulaşım, konut, doğal ve tarihsel çevre, gecekondu, sanayi vb. kentleri ve bölgeyi ilgilendiren temel sektör ve konular bir bütünlük içinde ele alınacak ve ayrıntılı Gelişme Politika ve Stratejileri üretilecektir. 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı olmayan ya da yapılmayacak yerlerde, ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri çerçevesinde, bu planda belirlenen kullanımların bütünlüğünü bozmamak koşuluyla, bu planın karar ve hükümlerine, ilke ve stratejilerine aykırı olmayacak biçimde alt ölçekli planlar; ilgili kurum ve kuruluşlardan görüş alınarak yapılacaktır. Bu planın onama tarihinden önce mevzuata uygun olarak onaylanmış mevzii imar planları yürürlüktedir. Bu planın onama tarihinden önce ilgili kurum ve kuruluş görüşleri alınarak ilgili idaresine başvurulmuş olan mevzii imar planları ile ilgili iş ve işlemler ilgili idaresince değerlendirilebilir. Bu planın ilke ve stratejileri ile nüfus projeksiyonu kararlarına göre kentsel yerleşme alanları olarak belirlenen ve alt ölçekli planları bulunmayan alanların alt ölçekli planları bütüncül olarak yapılacaktır. 1/ ve 1/ ölçekli çevre düzeni planlarına uygun olarak hazırlanacak nazım ve uygulama imar planlarının yapımında, ve uyarlanmasında imar mevzuatı hükümlerine uyulacaktır. 114

126 Kentsel yerleşme alanlarındaki yoğunluk dağılımı projeksiyon nüfusu göz önüne alınarak ilgili yönetim birimince alt ölçekli planlarda belirlenir. Bu planın onayından sonra, bu planda belirlenmiş olan kentsel yerleşme alanlarında yapılacak olan plan ilavesi, uyarlaması ve değişikliği suretiyle oluşacak nüfus; bu plan ile belirlenmiş olan nüfus projeksiyonunu geçemez. Bu plan ile belirlenen kentsel yerleşme alanlarının sınırları, bu planda belirlenen alansal büyüklüğü aşmamak üzere alt ölçekli planlama çalışmaları ile ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri doğrultusunda doğal, yapay, yasal eşikler göz önüne alınarak kesinleşir. Bu planla belirlenen kentsel yerleşme alanlarında alt ölçekli planların hazırlanması sonrasında kesinleşen sınırlar dışında kalan alanların bugünkü arazi kullanımı devam ettirilecektir. Bu alanlar, ihtiyaç halinde, sosyal donatı alanı olarak kullanılabilir. Bu planın onama tarihinden önce, yürürlükteki imar planlarına göre imar uygulaması yapılan alanlarda imar planı hükümleri geçerlidir. İmar uygulaması yapılmamış alanlarda onanlı imar planı kararları ile 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı kararları arasında farklılık olması durumunda bu planlar Çevre Düzeni Planı kararlarına uygun hale getirilecektir. Bu plan sınırları içerisinde 2025 nüfus dengelerini ve plan bütünlüğünü bozucu yönde noktasal sanayi, konut, ikinci konut, turizm tesisi, v.b. kullanım kararları oluşturulamaz. Ancak; kamu yatırımlarına ve kamu yararına, mevzuatın gerektirdiği düzenlemelere, geleceğe yönelik proje ve programlara ilişkin, yeterli, geçerli ve gerekçeleri belirli öneri ve istemler, Bakanlıkça incelenerek sonuçlandırılır. Bu plan ile belirlenen planlama alt bölgeleri içinde veya dışında, ihtiyaç olması halinde, güvenlik, sağlık, eğitim v.b. sosyal donatı alanları, Belediye hizmet alanları, büyük kentsel yeşil alanlar, kent veya bölge/havza bütününe yönelik, her türlü atık bertaraf tesisleri ve bunlarla entegre geri kazanım tesisleri, arıtma tesisleri, sosyal ve teknik altyapı, karayolu, demiryolu, havaalanı, baraj, enerji üretimi ve iletimine ilişkin kullanımlar, bu planın koruma-gelişme ve planlama ilkeleri doğrultusunda kamu yararı gözetilerek, ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri doğrultusunda alt ölçekli planlar Çevre Düzeni Planı değişikliğine gerek olmaksızın ilgili idaresince bu planın ilke ve esasları çerçevesinde hazırlanır. Hazırlanan planlar Bakanlığın uygun görüşü alınmadan onaylanamaz. Onaylanan planlar sayısal ortamda veri tabanına işlenmek üzere Bakanlığa gönderilir. Söz konusu tesisler / tesis alanları amacı dışında kullanılamazlar. Yakma veya düzenli depolarının yanı sıra fiziksel/kimyasal/biyolojik ön işlem ünitelerini içeren entegre atık bertaraf veya geri kazanım tesislerinin yer seçiminde, 115

127 atığın en yakın ve en uygun olan tesiste bertaraf edilmesi ilkesi çerçevesinde, bölgenin atık miktarı dikkate alınarak ilgili kurum ve kuruluşların görüşü doğrultusunda tesisin yer seçimi belirlenir. Bu plan ile belirlenen, planlama alt bölgeleri içinde veya dışında, kentsel ve kırsal yerleşme alanları dışında gereksinim duyulması halinde ; Toplu Konut İdaresine (TOKİ) tahsis edilmiş alanlarda TOKİ tarafından üretilecek toplu konut alanlarına ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı nca yürütülen faaliyetlerin alan kullanım türlerine ilişkin başvurular,bu planın ilkeleri doğrultusunda irdelenir ve ilgili kurum ve kuruluş görüşleri alınarak 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planında değerlendirilmek üzere Bakanlığın görüşüne sunulur. Bakanlığın görüşü doğrultusunda alt ölçekli planlar ilgili idaresince onaylanır. Kentsel ve kırsal yerleşme alanları içerisinde kalması durumunda söz konusu talepler çevre imar bütünlüğü çerçevesinde ilgili idaresince alt ölçekli planlarda değerlendirilir. Çevre Düzeni Planının onama tarihinden önce onaylanmış ve bu plan kararlarına uymayan tüm nazım ve uygulama imar planları, bu plan kararlarına uygun hale getirilecektir. Bu planın ilke ve stratejilerine göre getirilen arazi kullanım kararları, nüfus projeksiyonu kararlarına uygun olan imar planlarında, uygulamaya devam edilir. Kırsal Yerleşim Alanları ve Tarım Arazileri ile ilgili mevzuat geçerli olmak üzere, bu planda kullanım kararı getirilen yerlerde, 1/5.000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1.000 ölçekli uygulama imar planı onaylanmadan uygulama yapılamaz. Bu plan ve planın uygulama hükümlerinde yer almayan konularda ilgili mevzuat geçerlidir. Bu planın onayından sonra arazi kullanma / planlama konuları ile doğrudan ya da dolaylı ilgili olan bu yasa ve yönetmeliklerde değişiklik yapan, yürürlükten kaldıran, yürürlük kazanacak olan tüm mevzuat hükümleri plan değişikliğine gerek kalmaksızın geçerli olacaktır. Bakanlık tarafından onanan Çevre Düzeni Planı ilgili kurum ve kuruluşlara Valilikçe gönderilecektir. Bakanlık ve ilgili yönetim birimlerince onaylanan her tür ve ölçekteki plan, uygulamalarda bütünlüğün sağlanması, uygulamaların izlenmesi amacıyla konusuna ve ilgisine göre, ilgili kurum ve kuruluşlara gönderilir. 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planları nda yapılacak plan değişiklikleri, ilgili mevzuat uyarınca Bakanlık görüşü alınarak 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu uyarınca onaylanacaktır. Bu planın uygulanmasına ilişkin kararların İl ve Belediye Stratejik Planları ile DPT Yatırım Programları doğrultusunda uygulanması sağlanacaktır. 116

128 Devlet, belediye ve diğer kamu tüzel kişileri tarafından onanlı imar planları uyarınca kamulaştırılan, ancak, planlarda nedeni ne olursa olsun gösterilmemiş olan, tapu sicilinde bu yönetim birimleri adına tescil veya tapu kayıtları terkin olunan sosyal ve teknik altyapı alanları ile yeşil alanlar saklıdır. Bu plan kapsamında kalan göllerin kıyı kenar çizgisi belirleme çalışmaları, 3621 sayılı Kıyı Kanunu ve Kıyı Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik hükümleri uyarınca yapılır. Halihazır harita alımı Çevre Düzeni Planı nın onayını izleyen yılda başlayarak İl Özel İdaresi nce olanaklara göre en kısa süre içerisinde tamamlanır. Konya Karaman Planlama Bölgesi 1/ Ölçekli Çevre Düzeni Planı hazırlanmadan önce onanıp yürürlükte bulunan mevzii imar planlar uyarınca yapılaşmış yerlerde, genel hükümlerin alt yapıya ilişkin olan V.38., V.39., V.40., V.41., V.42., V.43., V.44. üncü maddeleri geçerlidir. Çevre ve Orman Bakanlığı nca tarihinde onanmış bulunan 1/ ölçekli Karapınar Hotamış Çevre Düzeni Planı hükümleri geçerlidir. Bu planın 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı koşullarınca uyarlanması sırasında erozyon kontrolü ile ilgili hükümler geliştirilecektir. Bu planla yapılması ön görülen Eğirdir Gölü Planlama Alt Bölgesi 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı veya bütüncül nazım imar planı ve Burdur Gölü ve Çevresi 1/ Ölçekli Çevre Düzeni Planı ve Yönetim Planı yapılıncaya kadar bu alanlarda mevzuata uygun onaylanmış planlara göre uygulamaya devam edilir. Kentsel ve kırsal yerleşmelerin gelişme alanları ve bu planda ön görülmemiş olası sanayi ve ileri teknoloji sanayi bölgelerinin, doğal eşikler göz önüne alınarak verimi düşük tarım alanlarında oluşturulması sağlanacaktır. Kentsel yerleşmeler içinde kalmış olan sanayi tesislerinin organize sanayi bölgelerine, sanayi alanlarına taşınması için alt ölçekli planlarda, plan kararları üretilecektir. Çevre kirliliği yaratan sanayiler, ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri ve doğal eşik ve değerler dikkate alınarak, organize sanayi bölgelerinde yer seçecek, bu bölgelerde kirliliği önleyici tedbirler alınacaktır. Planlama Bölgesi nde yer alan sanayi alanlarında; yer alacak sanayinin çeşitleri, alt ölçekli planlarda belirlenecektir. Bu alanların yer seçiminde ilgili mevzuata uyulacak, ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınacaktır. 117

129 Var olan organize sanayi bölgelerindeki çevre sorunlarını önlemek üzere arıtma tesisi olmayan bölgelerde arıtma tesisleri iş termin planına göre tamamlanarak işletmeye açılacaktır. Bu tesislerin verimli çalıştırılması esastır. Tarımsal sanayi ağırlıklı sanayi tesisleri kurulması doğrultusundaki olası istemler de Konya İlinde: Konya, Akşehir, Beyşehir, Çumra, Ereğli Karapınar, Kulu, Seydişehir kentleri ile; Isparta İli nde: Isparta ve Yalvaç kentlerinde var olan organize sanayi bölgelerine yönlendirilecektir. Isparta ve Yalvaç Organize Sanayi bölgelerinde yer alacak sanayi türlerine alt ölçekli planlarla karar getirilecektir. Atabey, Senirkent. Keçiborlu yerleşmelerinde bireysel sanayi tesisi kurma istemleri; ilgili yönetmelikler ve plan hükümleri uyarınca ve çevre önlemlerinin alınması koşulu ile değerlendirilecektir. Planlama Bölgesi içinde yer alacak Sosyal ve Teknik Donatı Alanları ve bunlara ilişkin uygulama hükümleri, nazım imar planlarında belirlenecektir. İçme ve Kullanma Suyu Koruma alanları içinde kalan tüm kentsel ve kırsal yerleşmelerin imar planları; Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde irdelenecek ve yönetmelik hükümlerine uyarlanacaktır. İçme suyu koruma alanları içinde kalan tüm kentsel ve kırsal yerleşmelerin altyapıları öncelikle ele alınıp iyileştirileceklerdir. İçme ve kullanma suyu kaynağı olarak belirlenmiş kaynakların kullanımı ile ilgili olarak Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği hükümleri, bilimsel çalışmalara dayalı özel hükümler belirleninceye kadar geçerlidir. Bu planın onayından sonra belirlenecek katı atık bertaraf tesis alanları plan değişikliğine gerek kalmaksızın ilgili yönetmelikler uyarınca uygulamaya geçirilir. Kanalizasyon sistemi bulunan yerlerde yapılacak yeni yapı ve tesislerin atıksu şebekelerine bağlamaları esastır. Bu bağlantı, atıksu altyapı tesisleri yönetimince verilecek olan atıksu bağlantı izni uyarınca yapılır. Kanalizasyon sistemi bulunmayan yerlerde ise atıksular tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik hükümlerine göre yapılacak olan sızdırmasız nitelikteki fosseptiklerde toplanır. Bu fosseptiklerin dolması halinde atıksular bir vidanjör vasıtasıyla çalışır durumdaki bir atıksu arıtma tesisine taşınır. Atıksu çukurları kesinlikle göl ve akarsulara bağlanamaz ve boşaltılamaz. 118

130 Turistik tesisler, kamu eğitim ve dinlenme tesisleri ve toplu olarak gerçekleştirilecek konut yerleşmeleri ile sanayi kuruluşları atıksularını, arıtma tesisi ile sonuçlanan kanalizasyon sistemi varsa, atıksu altyapı yönetimlerince verilecek izinle kanalizasyon şebekesine bağlantı yapabilirler. Kanalizasyon sistemi bulunmuyorsa ya da kanalizasyon sistemi arıtma tesisi ile sonuçlanmıyorsa ya da atıksularına ait kirlilik yükü ve debisinin, o kanalizasyon sisteminin taşıdığı toplam debi ve kirlilik yükünün 10 unundan fazla olması halinde, özel arıtma tesisini kurmak ve SKKY nce gerekli izinleri almakla yükümlüdürler. Atıksu şebekesi olmayan yerlerde SKKY ne göre deşarj iznine tabi tesisler/sektörler SKKY ekinde yer alan atıksuların alıcı ortama deşarj standartlarını ilgili tablolarda verilen değerlere göre sağlamak zorundadırlar. Varolan sanayilerle ilgili çevresel önlemler, yürürlükteki mevzuat çerçevesinde alınacaktır. Sulak alan niteliğindeki nehirlerin tampon bölgelerinde, diğer bölgelerinde sanayilerin kurulmasına izin verilemez. Yeraltı ve yerüstü içme suyu kaynaklarını kirletici faaliyetlere kesinlikle izin verilmeyecektir. Hava, su, toprak vb çevre kirliliği yaratan tüm tesisler için yasa ve yönetmelikler uyarınca kirliliği ortadan kaldıracak önlemler; ilgili yönetim birimince ve faaliyet sürdüren işletmelerce alınacaktır. Tüm alt ölçekli planlarda su, toprak vb çevre kirliliği yaratan tesisler için getirilecek plan kararları, çevre kirliliğini önleyecek mevzuat uyarınca geliştirilecek ayrıntılı plan hükümleri ile desteklenecektir. 1/ ölçekli planda, 7269 Sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun ve ilgili yönetmelikler uyarınca afet sonrasında kullanılacak alanlar, Afet İskan Alanı olarak ayrılacaktır. İl, ilçe, belediye ve mücavir alan yasal sınırları geçerlidir. Bu sınırlardaki olası değişiklikler durumunda, kabul edilen yeni sınırlar, plan değişikliğine gerek olmaksızın geçerli olacaktır. Bu planda ölçeği gereği gösterilememiş olan kırsal yerleşme alanlarında da kırsal yerleşme alanına ilişkin plan hükümlerinin VI.3.1;, VI.3.2; maddeleri ile bu maddelerin alt maddeleri uygulanır. Bu plan,mevzuata aykırı olarak yapılaşmış yapılar için herhangi bir hak oluşturmaz.bu planın onayından önce mevzuata aykırı olarak yapılmış olan yapılara, ilgili kanunlar uyarınca ilgili idaresince işlem yapılır. 119

131 Bu plan kapsamındaki sit alanlarında, daha önce onaylanan imar planları ve kurul kararları yürürlüktedir. Planlama alt bölgelerinde bu planın onayından önce, ilgili idarelerce yatırım programına alınarak ihale süreci başlamış veya tamamlanmış olan imar planı çalışmaları planlama alt bölgelerine ilişkin bütüncül planın onaylanması beklemeksizin bu planda belirlenen kararlara uygun olarak sonuçlandırılır. Bu planda gösterilen sanayi ve depolama alanı içinde niteliği gereği yer alamayan,tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi Ve Benzerlerinin Üretimi İthali Taşınması Saklanması Depolanması Kullanılması Yok Edilmesi Denetlenmesi Esaslarına İlişkin Tüzükte tanımlanan maddelerin üretimi,atık bertarafı, depolanması, tesis yer seçimi,izin,ruhsat,ilişkin her türlü iş ve işlemler ilgili mevzuatı doğrultusunda hazırlanacak alt ölçekli planları ilgili idaresince onaylandıktan sonra uygulama yapılır.onaylanan planlar veri tabanına işlenmek üzere sayısal ortamda Bakanlığa gönderilir. Söz konusu tesis alanları amacı dışında kullanılamaz. Bu planın onayından önce kentsel yerleşme alanları içinde veya dışında yer seçmiş ve onaylanmış imar planı bulunan münferit sanayi alanlarında mevcut yapılaşma koşulları geçerli olup bu alanlarda hiçbir şekilde yoğunluk artışı getirecek plan değişikliği/revizyonu ve tevsii yapılamaz. Bu planda, plan onama tarihinden önce onaylanmış imar planı bulunmakla birlikte, arazi kullanım niteliği, çevresel değerler, hedef nüfus ve bu nüfusun ihtiyacı mekansal projeksiyonlar açısından ihtiyaç fazlası olarak tespit edilen ve kentsel yerleşme alanı olarak gösterilmeyen alanlar ile plan kararlarında ve notlarında irdelenecek alanlar olarak tanımlanan alanlarda; ilgili mevzuat uyarınca imar uygulaması tamamlanmış alanlar meskun alan olarak kabul edilir. Diğer alanlarda imar uygulaması durdurulur, ruhsatlandırma yapılamaz. Bu planın onayından önce kentsel yerleşme alanları içinde veya dışında yer seçmiş ve onaylanmış imar planı bulunan münferit sanayi alanlarında mevcut yapılaşma koşulları geçerli olup bu alanlarda hiçbir şekilde yoğunluk artışı getirecek plan değişikliği/revizyonu ve tevsii yapılamaz sayılı Kanunun Geçici 1. Maddesi uyarınca tarım kullanımı dışında çıkarılmış alanlarda bu planın marjinal tarım alanlarına ilişkin hükümleri uygulanır. Su ürünleri üretim alanları yer seçiminde; turizm alanları, kentsel alanlar,korunan alanlar vb. kullanım alanlarının olumsuz etkilenmemesi göz önüne alınarak yer seçimi yapılır. 120

132 Harita A.2-Çevre Düzeni Plan haritası. 121

133 E.3. Sonuç ve Değerlendirme Konu ile ilgili değerlendirmeler ilgili imar şubesi tarafından yapılmaktadır. Kaynaklar Orman ve Su İşleri 8. Bölge Müdürlüğü Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü F. ÇED, ÇEVRE İZİN VE LİSANS İŞLEMLERİ F.1. ÇED İşlemleri tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirilmesi Yönetmeliği ile çevreyi doğrudan ya da dolaylı olarak, olumlu ya da olumsuz yönde etkileyebilecek proje konusu faaliyetlerin bütün çevresel etkilerinin bilimsel yöntemler ve tekniklerle irdelenmesi, bu irdelemelere göre olumsuz etkilerini önlemek ya da çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirmek için alternatif çözümlerin belirlenmesine ilişkin teknik, idari huşular ve uyulması gereken genel kurallar belirlenmiştir. Yıl içerisinde Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamında ÇŞİM tarafından verilen Ek-2 Listesi ÇED Gereklidir ya da Gerekli Değildir Kararları, sayıları ve bunların sektörel dağılımları verilmiştir. Çizelge F.1 Konya İlinde Bakanlık merkez ve ÇŞİM tarafından 2013 Yılı İçerisinde Alınan ÇED Olumlu ve ÇED Gerekli Değildir Kararlarının Sektörel Dağılımı (ÇED İzin Şube Müdürlüğü, 2014) Karar Maden Enerji Sanayi Tarım-Gıda Atık-Kimya Ulaşım- Kıyı Turizm-Konut TOPLAM ÇED Gerekli Değildir ÇED Olumlu Kararı

134 Ulaşım-Kıyı 13% Turizm-Konut 0% Atık-Kimya 7% Maden 33% Tarım-Gıda 40% Enerji 0% Sanayi 7% Grafik F.1 Konya İlinde 2013 Yılında ÇED Olumlu Kararı Verilen Projelerin Sektörel Dağılımı (ÇED İzin Şube Müdürlüğü, 2014) Atık-Kimya 8% Tarım-Gıda 9% Ulaşım-Kıyı 1% Turizm-Konut 6% Maden 48% Sanayi 26% Enerji 2% Grafik F.2 Konya İlinde 2013 Yılı ÇED Gerekli Değildir Kararı Verilen Projelerin Sektörel Dağılımı(ÇED İzin Şube Müdürlüğü, 2014) F.2. Çevre İzin ve Lisans İşlemleri 29 Nisan 2009 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliği tarihinde yürürlüğe 123

135 girmiş olup, Çevre İzni - Çevre İzin ve Lisansları (e-çevre İzinleri), Çevre ve Orman Bakanlığı nın görev ve sorumluluğunda bulunan tüm izin ve lisanslar için başvuruların yapılması ve değerlendirilmesi aşamalarını içeren web tabanlı bir uygulamadır. Konu bazlı (emisyon izni, deşarj izni v.b) izin sisteminden bütüncül Çevre İzni uygulamasına geçilmiştir. Çevre İzin ve Lisans başvuruları sanayi tesisleri adına çevre görevlisi veya çevre danışmanlık firması olarak yeterlik almış kuruluşlar ve kişiler tarafından yapılmaktadır. Başvurular elektronik ortamda başvuruyu inceleyecek mercilere iletilmektedir. Bu merciler; çevreyi kirletici etkisi yüksek olan tesisler için Bakanlık Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, çevreyi kirletici etkisi olan diğer tesisler için ise Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleridir. Çevre İzni - Çevre İzin ve Lisansları kısaca e-çevre İzinleri uygulaması ile bugüne kadar basılı evrak üzerinden yapılan başvurular yerine bilgi teknolojileri imkânları kullanarak elektronik başvuruya imkân sağlanmaktadır. Bu amaçla geliştirilen web tabanlı yazılım sayesinde başvuruların yapılması, bu başvuruların yetkili mercilere iletilmesi, değerlendirilmesi ve onaylanma süreci online olarak tamamlanabilmektedir. Çizelge F.2 Konya ilinde 2013 Yılında ÇŞİM Tarafından Verilen Geçici Faaliyet Belgesi ve Çevre İzni/Çevre İzni ve Lisansı Belgesi Sayıları (ÇED İzin Şube Müdürlüğü, 2014) EK-1 EK-2 TOPLAM Geçici Faaliyet Belgesi Çevre İzni Belgesi Çevre İzni ve Lisans Belgesi TOPLAM

136 Gıda Endüstrisi, Tarım ve Hayvancılık 12% Atık Yönetimi 12% Maddelerin Depolanması, Enerji Endüstrisi Doldurma ve 1% Boşaltılması 0% Madencilik ve Yapı Malzemeleri Endüstrisi 28% Ağaç ve Kağıt Endüstrisi 1% Kimya ve Petrokimya Endüstrisi Yüzey Kaplama 12% Endüstrisi 2% Metal Endüstrisi 32% Grafik F.3 Konya ilinde 2013 Yılında Verilen Çevre İzni veya Çevre İzni ve Lisans Belgelerinin Sektörlere Göre Dağılımı (ÇED İzin Şube Müdürlüğü, 2014) 125

137 Ambalaj Atığı Geri Kazanımı 100% Grafik F.4- Konya ilinde 2013 Yılında Verilen Lisansların Konuları (ÇED İzin Şube Müdürlüğü, 2014) F.3. Sonuç ve Değerlendirme ÇED ve Çevre İzin-Lisanlar konusunda İlgili kanun ve yönetmelikler bazında yapılan çalışmalar neticesinde veriler oluşturulmakta ve faaliyetlere bağlı takipler devam etmektedir. Kaynaklar Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,2014 G. ÇEVRE DENETİMLERİ VE İDARİ YAPTIRIM UYGULAMALARI G.1. Çevre Denetimleri İl Müdürlüğümüzde gerçekleştirilen denetimler planlı (rutin) ve ani (plansız-rutin olmayan) denetimler olarak ikiye ayrılmıştır. Planlı denetimler, bir ya da çok yıllık bir program çerçevesinde il müdürlüğümüz tarafından haberli veya habersiz olarak gerçekleştirilen denetimlerdir. Plansız denetimler ise; a) izin yenileme prosedürünün bir parçası olarak, b) yeni izin alma prosedürünün bir parçası olarak, c) kaza ve olaylar sonrasında (yangın ve aniden ortaya çıkan kirlilikler gibi), d) mevzuata uygunsuzluğun fark edildiği durumlarda, e) Bakanlık ya da ÇŞİM tarafından gerek görülen durumlarda, 126

138 f) ihbar veya şikâyet sonrasında ani olarak gerçekleşen ve herhangi bir programa bağlı kalınmaksızın ÇŞİM tarafından yapılan denetimlerdir. Çizelge G.1 - Konya ilinde 2013 Yılında ÇŞİM Tarafından Gerçekleştirilen Denetimlerin Sayısı (Çevre Yönetimi ve Denetim Şube Müdürlüğü,2014) Denetimler Planlı denetimler Ani (plansız) denetimler Genel toplam Birleşik Hava Su Toprak Atık Kimyasallar Gürültü Derin Deniz Deşarjı ÇED İzin Toplam Birleşik 100% Grafik G.1 - Konya ilinde ÇŞİM Tarafından 2013 Yılında Gerçekleştirilen Planlı Denetimlerin Konularına Göre Dağılımı (Çevre Yönetimi ve Denetim Şube Müdürlüğü,2014) 127

139 Toprak 7% Hava 30% Birleşik 33% Gürültü 2% ÇED 11% Atık 13% İzin Kimyasallar 0% 0% Derin Deniz Deşarjı 0% Su 4% Grafik G.2 Konya ilinde ÇŞİM Tarafından 2013 Yılında Gerçekleştirilen Plansız Denetimlerin Konularına Göre Dağılımı (Çevre Yönetimi ve Denetim Şube Müdürlüğü,2014) Planlı denetimler 6% Ani(Plansız) denetimler 94% Grafik G.3 Konya ilinde ÇŞİM Tarafından 2013 Yılında Gerçekleştirilen Planlı ve Ani Çevre Denetimlerinin Dağılımı (Çevre Yönetimi ve Denetim Şube Müdürlüğü,2014) 128

140 Gürültü 2% Kimyasallar 0% Atık 12% ÇED 10% İzin Toprak 0% 7% Birleşik 37% Derin Deniz Deşarjı 0% Su 4% Hava 28% Grafik G.4 Konya ilinde ÇŞİM Tarafından 2013 Yılında Gerçekleştirilen Tüm Denetimlerin Konularına Göre Dağılımı (Çevre Yönetimi ve Denetim Şube Müdürlüğü,2014) G.2. Şikâyetlerin Değerlendirilmesi Çizelge G.2 Konya ilinde 2013 Yılında ÇŞİM e Gelen Tüm Şikâyetler ve Bunların Değerlendirilme Durumları (Çevre Yönetimi ve Denetim Şube Müdürlüğü,2014) Şikâyetler Hava Su Toprak Atık Kimyasallar Gürültü ÇED TOPLAM Şikâyet sayısı Denetimle sonuçlanan şikâyet sayısı Şikâyetleri denetimle sonuçlanma (%)

141 ÇED 10% Gürültü 17% Hava 33% Kimyasallar 0% Atık 23% Toprak 13% Su 4% Grafik G.5 Konya ilinde 2013 Yılında ÇŞİM Gelen Şikâyetlerin Konulara Göre Dağılımı (Çevre Yönetimi ve Denetim Şube Müdürlüğü,2014) G.3. İdari Yaptırımlar Çizelge G.3 Konya ilinde 2013 Yılında ÇŞİM Tarafından Uygulanan Ceza Miktarları ve Sayısı (Çevre Yönetimi ve Denetim Şube Müdürlüğü,2014) Hava Su Toprak Atık Kimyasallar Gürültü ÇED Diğer TOPLAM Ceza Miktarı (TL) ,00 489, , , ,00 Uygulanan Ceza Sayısı 20/a 368 adet - 20/1 21 adet 20/s 1 adet /e 22 adet 20/g 7 adet 419 adet Not: Hava Emisyon konulu kesilen idari yaptırımlar Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği kapsamında İl ve İlçelerde Jandarma Komutanlıklarınca ve İl Müdürlüğümüzce yapılan denetimler sonrasında kesilmiştir. 130

142 Toprak Kimyasallar ÇED Atık 0% 5% 5% 0% Su 0% Gürültü 0% Diğer 2% Hava 88% Grafik G.6 Konya ilinde 2013 Yılında ÇŞİM Tarafından Uygulanan İdari Para Cezalarının Konulara Göre Dağılımı (Çevre Yönetimi ve Denetim Şube Müdürlüğü,2014) G.4. Çevre Kanunu Uyarınca Durdurma Cezası Uygulamaları Çevre Kanunu Uyarınca Durdurma Cezası Uygulamaları; Madencilik sektöründe faaliyet gösteren 2 adet firmaya; ÇED Yönetmeliği 19/b Maddesi gereği taahhütüne uygun olarak faaliyet göstermesi için verilen süre sonunda taahhütün yerine getirilmemesi ve ÇED Yönetmeliği 19/b maddesi gerekçesi ile faaliyeti durdurma idari yaptırım kararı uygulanmıştır. (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü; 2014) G.5. Sonuç ve Değerlendirme 2013 yılı içerisinde İl Müdürlüğümüze gerek dilekçe ile yazılı olarak, gerekse Başbakanlık İletişim Merkezi aracılığı ile ulaşan atık, hava, su toprak vb. çevre kirliliği ile ilgili şikayet dilekçelerine istinaden 2872 sayılı Çevre Kanunu ve bu kanuna istinaden yayımlanmış yönetmelikler kapsamında denetimler gerçekleştirilmiştir. Yapılan denetimler ve planlı denetimler kapsamında Organize Sanayi Bölgelerinde bulunan küçük ve büyük ölçekli tesis ve işletmeler, alınması gereken izin, lisans, atık vb. konularında denetlenmiştir. Kaynaklar Konya Büyükşehir Belediye Başkanlığı Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü 131

143 H. ÇEVRE EĞİTİMLERİ Belediyelere ÇED Yönetmeliği içeriği açısından toplantı yapıldı. Tıbbi atık konusunda hastane temsilcilerine eğitim verildi. Beyhekim Devlet hastanesinde Tıbbi atık eğitimi verildi. Okullara bağlı kreş de çevre eğitimi verildi. Konya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü nde Çevre Görevlisi ve Çevre Danışmanlık Belgesi ne sahip Firma temsilcileri ile toplantı yapılmıştır. Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi çalışanlarına Atık Yönetimi konulu konferans verilmiştir. 5 Haziran Çevre Günü dolayısıyla gerekli etkinlik yapıldı. I. İL BAZINDA ÇEVRESEL GÖSTERGELER 1. GENEL 1.1. NÜFUS NÜFUS GÖSTERGE: Nüfus artış hızı TANIM: Belirli bir dönemde, İl için nüfus büyüklüğünün ortalama yıllık artışıdır. Kaynak: TUİK Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: dönemi İl nüfus artış hızı (%), Nüfus yoğunluğu (kişi/km 2 ) Durum ve eğilimler; Veri formatı Yıllar Nüfus (Kişi) Nüfus Artış Hızı (%) 0,201 0,119 0,054 0,114 0,10 0,12 0,66 1,3 Değerlendirme ve Sonuçlar 2013 yılı adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre Konya nın nüfusu kişidir. Nüfusun ü (%76) şehirlerde, i (% 24) ise bucak ve köylerde yaşamaktadır. Yıllık nüfus artış hızı 1,3 kilometrekare başına düşen kişi sayısı ise 53 dür. İlimizde 2000 yılında kentleşme oranı % 59 iken, 2013 yılında % 76,20 olmuştur. NÜFUS GÖSTERGE: Kentsel nüfus oranı TANIM: Belirli bir tarihte kentsel alan olarak tanımlanmış ve üzeri nüfusa sahip yerleşim yerlerinde yaşayan nüfusun toplam nüfus içindeki oranıdır. 132

144 Kaynak: TUİK Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: dönemi yıllık (1927, 1950 ve 1980 yılları da olacak şekilde) kırsal ve kentsel nüfus oranı (%),Türkiye geneli oranlarıyla karşılaştırılması Durum ve eğilimler: Veri formatı YILLARI ARASI NÜFUS DURUMU SAYIM YILI YILLAR İTİBARİYLE NÜFUSUN GELİŞİMİ NÜFUS TOPLAM İÇİNDEKİ ORANI (%) TOPLAM ŞEHİR KÖY ŞEHİR KÖY ,03 44, ,07 40, ,1 27, ,27 27, ,80 27, ,82 26, ,95 25, ,20 23, ,00 24,00 Değerlendirme ve Sonuçlar İlimizde 1990 yılında %55,03 olan kentsel nüfus oranı 2000 yılında %59,07 e yükselmiştir. Hızlı kentleşme ile birlikte sosyal, ekonomik, demografik ve çevresel sorunlar ortaya çıkmıştır. Plansız kentleşme ve gecekondulaşma ile hizmet sunumu bakımından sorunlu kentler oluşmuş ve çevre sorunları hızla büyümüştür. Ülkemizde artan kentsel nüfus oranına paralel olarak kentlerde yaşanan çevre sorunlarının da artması olasılığı vardır. SANAYİ 1.2 SANAYİ GÖSTERGE: Sanayi Bölgeleri TANIM: Sanayinin belli alanlarda yapılanmasını sağlamak, kentleşmeyi yönlendirmek, çevre sorunlarını önlemek gibi amaçlarla mal ve hizmet üretim bölgeleri olarak hizmet sunmayı amaçlayan organize sanayi bölgeleri vb. sanayi bölgelerinin sayısının, toplam alanlarının ve ildeki planlı sanayileşme oranının zaman serisinde ifade edilmesidir. Kaynak: Sanayi İl Müdürlükleri, İl Sanayi Odası Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: İlde bulunan sanayi kuruluşlarının sayısı, sektörlerine göre sanayi bölgelerinin (Organize Sanayi Bölgeleri, Küçük Sanayi Siteleri, Endüstri İhtisas Bölgesi ilan edilmiş alanlar, Büyük Sanayi Siteleri vb.) sayısı, kapasitesi, alanı (ha), OSB ve diğer sanayi alanlarında yeralan sanayi kuruluşlarının sayısının ildeki tüm sanayi kuruluşları sayısına oranı (%) Durum ve eğilimler; Konya daki Organize Sanayi Bölgeleri (Bilim Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü Nisan 2014) 1 OSB ADI ALAN Ha PARSEL SAYISI TAHSİS EDİLEN P.SAYISI ÜRETİMDE OLAN İŞYERİ SAYISI İSTİHDAM SAYISI AKŞEHİR ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ

145 2 BEYŞEHİR ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ ÇUMRA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ EREĞLİ ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ KARAPINAR ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ 6 KONYA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ * KONYA 1. ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ SEYDİŞEHİR 8 ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ KULU ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ * 4.Genişleme Bölgesi dahil TOPLAM Karapınar Enerji İhtisas Endüstri Bölgesine ait arazilerle ilgili bilgiler (Bilim Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü ) Alan 1 Alan 2 Yüzölçümü m m 2 Konumu Ulaşım Durumu Karapınar İlçesi, Fatih Mahallesi, Geren Mevkiinde bulunmaktadır. Karapınar İlçe Merkezine yaklaşık 1,5 km mesafededir. Arazinin ortalama kotu 990 m dir. Karapınar İlçe Merkezini Aksaray a bağlayan karayoluna cepheli olup, karayolunun doğusundadır. Konya- Karapınar-Ereğli Karayolunun yaklaşık 1,5 km. kuzeyindedir. En yakın havaalanı olan Konya Havaalanı yaklaşık 100 km. batısındadır. Karapınar Karapınar İlçesi, Reşadiye Mahallesi, Acıkuyu, Beşağıl ve Körin Mevkiinde bulunmaktadır. İlçe merkezine 19,5 km. mesafededir. Arazinin ortalama kotu yaklaşık 1040 m dir. Konya-Karapınar yolunun yaklaşık 18.5 km. kuzeyindedir. Karapınar İlçe Merkezini Potur yerleşimine bağlayan yola cephelidir. En yakın havaalanı olan Konya Havaalanı yaklaşık 120 km. batısındadır. Arazinin Eğimi ~% 1 134

146 Yağış Durumu 284,6 kg/m 2 KONYA İL ÇEVRE DURUM RAPORU, 2013 Deprem Kuşağı umurudirimi 5. Derece deprem kuşağı Belediye sınırları içinde, imar planı sınırları dışındadır Özel Sanayi Siteleri Konya İli ilçeleriyle birlikte sahip olduğu sanayi alanlarında gerçekleştirilen yatırımlar ile ülke ekonomisine önemli katkı sağlanmaktadır. İl merkezi başta olmak üzere Akşehir, Beyşehir, Cihanbeyli, Ereğli, Ilgın, Seydişehir ilçelerimizde yoğun sanayileşme görülmektedir. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Desteği ile Yapılan Küçük Sanayi Siteleri SIRA NO KOOPERATİF ADI DOLU İŞYERİ SAYISI BOŞ İŞYERİ SAYISI TOPLAM İŞÇİ SAYISI 1 Konya Akşehir KSS -1.Bölüm Konya Akşehir KSS -2.Bölüm Konya Bozkır KSS işyeri bulunan 4 Konya Bozkır Özlem KSS KSS nin inşaatı devam etmektedir. 5 Konya Çumra KSS Konya Ereğli Hizarcılar ve Mar. KSS Konya Ereğli KSS Konya Ilgın KSS Konya Karapınar KSS -I+II Bölüm Konya Merkez Karatay KSS-I+II Bölüm Konya Merkez Bayrakçı KSS-I+II Bölüm Konya Merkez Hızarcılar KSS Konya Anadolu Teknik KSS-I+II Bölüm Konya Merkez Zafer KSS Konya Yunak KSS Konya Kulu KSS TOPLAM İlde imalat sanayinde öne çıkan sektörler makine üretimi, otomotiv yan sanayi, gıda sanayi, döküm sanayi, plastik ve kauçuk sanayi, ayakkabı sanayi, fabrikasyon metal ürünleri sanayi, kimyasal ürünler sanayi olarak sayılabilir. 135

147 Makine G?da Fabrikasyon metal Otomotiv Ana metal Plastik Tekstil Kimya Mineral metalik Maden Di?er A?aç ür Mobilya Deri Makine G?da Fabrikasyon metal Otomotiv Döküm Plastik Maden Mineral mitalik Di?er Kimya Tekstil A?aç ür Deri Mobilya KONYA İL ÇEVRE DURUM RAPORU, FİRMALARIN SANAYİ SİCİL VERİLERİNE GÖRE SEKTÖREL DAĞILIMI (2013) firma say?s? FİRMALARIN İSTİHDAM SAYISINA GÖRE SEKTÖREL DAĞILIMI 2013 istihdam say?s? Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü 2014 SANAYİ GÖSTERGE: Madencilik TANIM: Bu gösterge, İlde yer alan farklı ruhsatlandırma grubuna göre verilen bir yılda kayıt altına alınmış maden ocakları, zenginleştirme tesisleri ve depolama alanlarının miktarının yıllara göre değişimini gösterir. Kaynak: İl Özel İdare, MİGEM Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Türlerine göre maden ocağı ve tesisi sayısı, alanları (ha) ve yıllara göre değişimleri (%), Durum ve eğilimler; (Şekil, çizelge ya da grafik yer alır) 2013 için I(a) Grubu Maden(Ariyet-kum çakıl) Ocağı toplam sayısı : 9 I(a) Grubu Maden(Ariyet-kum çakıl) Ocağı toplam alanları: 180 ha Diğer grup madenlerin ruhsatlandırma işlemleri MİGEM tarafından yapılmaktadır. 136

148 (adet) YILLAR Değerlendirme ve Sonuçlar. Durum ve eğilimlerde sunulan verilerin değerlendirildiği ve bu değerlendirmenin özetlendiği bölümdür. 137

149 Konya İli Maden Grubu Bilgileri sayısı (2013)(Maden İşleri Genel Müdürlüğü,2013) MADEN GRUBU I-A GRUBU I-B GRUBU II-A GRUBU II-B GRUBU III-GRUP IV-GRUP Sayıları RUHSAT SAFHASI İşletmede İşletmede İşletmede İşletmede İşletmede İşletmede 138

150 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ GÖSTERGE: Sıcaklık 2. İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ TANIM: Gösterge, ildeki yıllık ortalama sıcaklık değişimi ve Türkiye ortalamalarıyla karşılaştırılmasını ifade etmektedir. Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: İl için yılları arası yıllık ortalama sıcaklık değerleri (⁰C), Türkiye Ortalama Değerleri Durum ve eğilimler; (Şekil, çizelge ya da grafik yer alır) 139

151 140 KONYA İL ÇEVRE DURUM RAPORU, 2013

152 Veri formatı İSTASYON ADI/NO: KONYA / YILLIK ORTALAMA SICAKLIK( C) TÜRKİYE AYLIK ORTALAMA SICAKLIK DEĞERLERİNİN YILLIK ORTALAMASI( C) ,1 13, ,4 13, ,6 12, ,5 12, ,6 12, ,0 12, ,7 12, ,7 13, ,4 13, ,6 13, ,7 12, ,3 13, ,1 12, ,2 12, ,8 12, ,1 12, ,4 13, ,3 12, ,6 12, ,6 13, ,7 13, ,6 12, ,2 11, ,6 12, ,1 13, ,9 13, ,7 13, ,4 12, ,2 13, ,3 14,2 141

153 ,9 13, ,2 14, ,9 13, ,6 13, ,5 13, ,9 13, ,8 13, ,8 13, ,6 13, ,4 13, ,2 15, ,1 13, ,2 13, ,5 13,7 Değerlendirme ve Sonuçlar. Durum ve eğilimlerde sunulan verilerin değerlendirildiği ve bu değerlendirmenin özetlendiği bölümdür. İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ GÖSTERGE: Yağış TANIM: Birim alana düşen ortalama yağış miktarının zaman serisinde ifade edilmesidir. Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: İl için yılları arası yıllık ortalama yağış miktarları (kg/m2) Durum ve eğilimler; (Şekil, çizelge ya da grafik yer alır) 142

154 143 KONYA İL ÇEVRE DURUM RAPORU, 2013

155 Veri formatı İSTASYON ADI/NO: KONYA /17244 TÜRKİYE AYLIK ORTALAMA TOPLAM YAĞIŞ DEĞERLERİNİN YILLIK TOPLAMI YILLIK TOPLAM YAĞIŞ(mm) ,5 591, ,8 643, ,6 571, ,3 528, ,2 587, ,5 662, ,2 701, ,5 571, ,5 693, ,4 689,5 144