ROC SERÝSÝ AÞIRI AKIM RÖLELERÝ

Transkript

1

2 OC SEÝSÝ AÞII AKIM ÖLELEÝ OC Serisi aþýrý akým röleleri, elektrik üretim iletim e daðýtým tesislerinde, trafo, hat, motor e benzeri teçhizatýn, arýzalara karþý korunmasý için kullanýlýrlar. Mýcro Controller teknolojisi sayesinde, rölenin performansýnda artýþ, boyutlarýnda ise küçülme saðlanmýþtýr. OC Serisi aþýrý akým rölelerinin hepside 8 ayrý akým-zaman karakteristiðine sahiptir. Bunlar IEC-55 e BS-4'ye göre: a-normal Inerse b-very Inerse c-extremely Inerse d-long Time e-sabit Zamanlý f-sabit Zamanlý g-sabit Zamanlý 3 h-sabit Zamanlý 4 þebekelerinde yaygýn olarak kullanýlmaktadýr. Extremely Inerse eðrisi genelde edresör b. elektronik cihazlarýn korunmasý için uygundur.long Time eðrisi Very Inerse'e çok benzer, ancak zamanlar kat daha uzundur. Bu tip eðri geçici rejimi uzun olan motorlarýn korunmasý için uygundur. OC Serisi aþýrý akým röle ailesi kapsamýndaki tipler aþaðýda sýralanmýþtýr; OC- Faz Toprak aþýrý akým rölesi OC-3 3 Faz aþýrý akým rölesi OC-3 3 Faz Toprak aþýrý akým rölesi OC- Monofaze aþýrý akým rölesi OC- Monofaze toprak rölesi Bu tiplerin hepside ana hatlarýyla birbirine çok benzemektedir. Bu nedenle anlatýmda 3 Faz Toprak modeli üzerinde durulacaktýr. YAPISI VE ÇALIÞMA PENSÝBÝ: ölenin basite indirgenmiþ blok diyagramý Þekil 'de görülmektedir. AKIM TAFOLAI AKIM AYAI I > A FAZI Faz Açma B FAZI C FAZI ANALOG DEVELE A/D CONVETE MICO CONTOLLE Toprak Açma TOPAK Sinyaller TEST ESET DC Þekil: MODE ANI I>> ZAMAN ÇAPANI Bu 8 Akým-Zaman karakteristiðinden istenilen herhangi biri röle ön panelinde bulunan ''MODE" dip switchleri asýtasýyla seçilir. Standart olarak üretimi yapýlan bu 8 adet Akým-Zaman karakteristiðinin dýþýnda isteðe uygun akým-zaman karakteristikli röle imal etmek mümkündür. Grafik 'de standart Akým-Zaman eðrileri görülmektedir. Normal Inerse e Very Inerse eðrileri elektrik öle ana hatlarýyla 6 üniteye sahiptir: a) Akým deresi b) Analog dereler c) Micro Controller d) Ayar elemanlarý - -

3 e) Açma e sinyaller f) Yardýmcý DC besleme a) Akým Deresi: öle içinde bulunan yardýmcý akým trafolarý, ana akým trafolarýndan aldýklarý akým bilgisini elektronik derelere aktarmaktadýr.yardýmcý akým trafolarýnýn sekonderinde bulunan akým ayar deresi ile rölenin gecikmeli açma akým ayarý "Is >" yapýlmaktadýr.akým ayarý yapan "DÝP SWITCH" ler röle ön panelinde bulunmakta olup, her faz e toprak arýzalarý için birbirinden baðýmsýz akým ayarý yapma olanaðý ardýr. b) Analog Dereler: Akým deresi çýkýþýndaki arýza akýmýyla orantýlý AC gerilim analog derelerde iþlenerek A/D Conerterda digital bilgiye dönüþtürülüp Micro Controller'e iletilir. c) Micro Controller: Micro Controller A/D Conerter'den aldýðý, arýza akýmýyla orantýlý digital gerilim bilgisini set edilen akým deðeri ile karþýlaþtýrýr. Eðer set edilen deðerin üzerinde ise ön paneldeki "PICK-UP" led'ini yakar e ayný anda Micro Controller içindeki zaman sayýcýya start erir. Zaman sayýcý seçilen akým-zaman karakteristiðine uygun olarak açmasý gereken zaman gecikmesinin sonunda çýkýþtaki açma yardýmcý rölesini enerjiler. Eðer arýza akýmý ile orantýlý digital gerilim bilgisi set edilen ani açma akým deðerinden "I >>" büyük ise röle zaman sayýcýnýn zamanýný doldurmasýný beklemeden gecikmesiz olarak açma yapacaktýr. d) Ayar Elemanlarý: ) Ani açma akým ayarý: Ani açma eya kýsa dere akým ayarý 3 Faz e Toprak için ortak olup, gecikmeli açma akým deðerinin katý ile 7 katý arasýnda istenilen bir deðere ayarlanabilmektedir. Gerektiðinde "MODE" dip-swýcth'deki (sonsuz) konumuna alýnýp iptal edilebilmektedir ) Zaman çarpaný: "xt" Tüm çubuklar sað tarafa doðru itildiklerinde xt deðeri sýfýr olmaz, bunun yerine.5 deðerini alýr. Zaman çarpaný ayarý ile set edilen sayý Tablo 'deki zaman gecikme deðerleri ile çarpýlarak rölenin hangi akým deðerinde ne kadar zaman gecikmesi sonunda açacaðý bulunur ) Mode:.5 I>>=[(4)]xIs I>>=7 Is xt=..3.4 xt=.8 Mode dip-swicth'i dört elemanlý olup bunlardan birincisi ile ani açma dere dýþý yapýlmakta yada dereye alýnmaktadýr. Dip-switch'i (sonsuz) yazýlý bölüme itmekle ani açma iptal edilir. Diðer 3 elemanýn muhtelif pozisyonlarýyla 8 adet akým-zaman karakteristiðinden istenilen seçilir. Dip switch pozisyonlarý e ilgili akýmzaman karakteristikleri aþaðýda liste halinde erilmiþtir: )Gecikmeli açma akým ayarý: öle ön panelinde 3'ü Faz e 'i Toprak olmak üzere 4 adet gecikmeli açma akým ayarýný yapan dipswitch bulunmaktadýr. Dip-swicth' ler yardýmý ile rölenin akým ayarýnýn nasýl yapýldýðýný örnek üzerinde açýklayalým: Akým ayar dip-swicth'i 6 kademeli olup, her kademenin sabit bir deðeri ardýr. Dip-switch'ler üzerindeki hareketli çubuklar,deðerlerin yazýlý bulunduðu yöne doðru itildiðinde yanýnda yazan deðer toplama eklenýr.aksi yöne itildiðinde ise o deðer toplamdan çýkarýlýr. ( konumu ) Tüm çubuklar konumuna alýnsa bile rölenin çalýþma akýmý sýfýr olmaz, bu durumda rölenin minimum çalýþma akýmý seçilmiþ demektir Is=(.54) Is= 6.5 A. A B C Mode ON e) Açma e Sinyaller: A B C Normal Inerse Very Inerse Extremely Inerse Long Time Time Lag (5 s) Time Lag ( s) Time Lag 3 (5 s) Time Lag 4 (.5 s) Micro Controller'den çýkan açma kararlarý optoizalatörler üzerinden açma yardýmcý rölesine iletilmektedir. Topraktan izole arýzalarda sadece "Faz açma" rölesi enerjilenmekte, toprak arýzalarýnda ise hem "Faz açma" hemde "Toprak açma" rölesi enerjilenmektedir.yardýmcý rölenin kontaklarý üzerinden açma kararý kesiciye gönderilmektedir. - -

4 Ön paneldeki "TEST" butonu röleyi gerektiðinde test etmek amacý ile konulmuþtur.test butonuna basýldýðýnda ani açma iptal edilmemiþse röle ani açma yapacak e fazlara ait sinyaller ile beraber ani açma LED'i de yanacaktýr. Ani açma sonsuz (iptal) konumunda iken test butonuna basýldýðýnda ise röle gecikmeli açma yapacaktýr."eset" butonuna basýldýðýnda röle ön panelinde arýza ihbarý ile ilgili tüm sinyaller silinir. Eðer herhangi bir arýzadan sonra bu sinyallerin silinmesi unutulsa bile, yeni bir arýza oluþtuðunda röle otomatik olarak eski sinyalleri siler e yenisini ihbar eder. OC Serisi aþýrý akým rölelerinin hepsinde de ortak olarak bulunan 3 adet sinyal LED'i (Hazýr,Pýck-up,Ani) e faz sayýsý kadar arýza ihbar LED'i bulunmaktadýr. Örnek olarak 3 Faz Toprak aþýrý akým rölesinin sinyallerini inceleyelim: -A Fazý Açma Ýhbar LED'i -B Fazý Açma Ýhbar LED'i 3-C Fazý Açma Ýhbar LED'i 4-Toprak Açma Ýhbar LED'i 5-Ani Açma Ýhbar LED'i 6-Hazýr LED'i 7-Pýck-up LED'i BAÐLANTI VE ÝÞLETMEYE ALMA: OC Serisi aþýrý akým rölelerinin deðiþik tiplerinin baðlantý þemalarý Þekil 'de görülmektedir. Baðlantýda dikkat edilecek noktalar: ) Akým trafolarýnýn polaritelerinde bir hata yapýldýðý taktirde tesis yüklendiðinde toprak rölesinin akým bobininden yükle orantýlý bir akým geçeceðinden röle sürekli olarak yanlýþ açma yapacaktýr. Polariteler kontrol edilerek durum düzeltilir. ) ölenin DC besleme geriliminin, tesisin DC besleme gerilimi ile ayný olup olmadýðý kontrol edilmelidir. 3) öleye DC besleme gerilimi uygulandýðýnda ön paneldeki "HAZI" LED'i yanacaktýr. Eðer yanmýyorsa ya DC besleme geriliminin, - uçlarý ters baðlanmýþtýr yada baþka bir sorun ardýr. 4) ölenin ayar elamanlarý doðru ayarlanmalýdýr. Aksi takdirde röle ya yanlýþ açma yapacaktýr, yada açmasý gerektiði halde açmayacaktýr. 5) Mümkünse bir aþýrý akým test cihazýyla rölenin kullanýlmakta olan ayar deðerleri test edilmeli e beklenen deðerlerde çalýþtýðý görülmelidir.bu testler sýrasýnda açýlan baðlantýlar ar ise tekrar baðlanmalýdýr. Herþey olumlu ise röle kullanýlacaðý tesisi korumaya hazýrdýr. Ýlk 5 ihbar LED'i arýzanýn hangi fazda yada fazlardan geldiðini, rölenin ani mi yoksa zamanlý mý açma yaptýðý konusunda bize bilgi ermektedir. Hazýr LED'i rölenin DC beslemesinin dogru baðlandýðýný e Micro Controller'in faaliyette olduðunu gösterir. Eðer Hazýr LED'i yanmýyor ise röle göre yapmayacaktýr. ölenin herhangi bir fazýndan yada topraktan geçen akým Is > dip-switch'leri ile set edilen akým deðerinin üzerine çýktýðýnda Pýck-up LED'i yanar. Pýck-up LED'i yandýðýnda ayar edilen zaman gecikmesinin sonunda arýza halen deam ediyorsa, röle açma yapacaktýr. f) Yardýmcý DC Besleme: OC Serisi aþýrý akým röleleri 4V,48V,V, V DC gerilimlerinden biriyle çalýþýlabilecek þekilde imal edilmektedir. Hangi DC besleme gerilimine uygun olarak imal edildiði arka etiket üzerinde belirtilmiþtir. Yardýmcý DC Besleme deresi,rölenin imal edildiði DC Besleme deðerinin -%5 ile %5 deðiþmelerinde rölenin saðlýklý bir þekilde çalýþmasýný saðlamaktadýr

5 S T T 4 FAZ 5 6 TOPAK 7 S T S T 4 FAZ 5 6 TOPAK 7 OC- FAZ TOPAK AÞII AKIM ÖLESÝ OC-3 3 FAZ TOPAK AÞII AKIM ÖLESÝ S T S T S T OC-3 3 FAZ AÞII AKIM ÖLESÝ OC- AÞII AKIM ÖLESÝ S T OC- TOPAK ÖLESÝ ÞEKÝL: - 4 -

6 TEKNÝK ÖZELLÝKLE: Akým deresi: Akým deresi : In = 5 A (faz) A (toprak) Aþýrý yük akýmý : Sürekli In: sn In Dinamik akýmý : 5 In Güç harcamasý :. VA I = In Akým ayarlarý: Gecikmeli açma akým ayarý (faz) : A.5 A'lik adýmlarla Gecikmeli açma akým ayarý (toprak) : A.5 A'lik adýmlarla Ýstikrarlýlýk : % Geriye dönüþ oraný : 95 % Ani açma ayarý : -7 x Is Is'lik adýmlarla Ýstikrarlýlýk : % Ani açma zamaný : 4 ms (ayar deðerinin. katýnda) Zaman gecikme ayarlarý: a)ters zamanlý modunda: (N.Inerse, Very In., Extr.In, Long Time) Zaman çarpaný :.5-..'lik adýmlarla Ýstikrarlýlýk : % b)sabit zamanlý modunda: Zaman gecikme ayarý :,5-,5sn,5-5sn.5-sn.75-5sn Ýstikrarlýlýk : % Kontaklar: adet faz açma : Normalde açýk adet toprak açma : Normalde açýk Kontak kapasitesi : A kapama Kesme gücü : L/ = 4 ms indüktif yükte VDC'de W 4 VDC'de 3 W Ortam sýcaklýðý : -5 C, 4 C Yardýmcý besleme : 4,48,, VDC Çalýþma aralýðý : % 85 - % 5 Test gerilimleri: (IEC 55'e göre) a)baðýmsýz dereler e toprak arasý : kv AC 5 Hz dakika b)baðýmsýz dereler arasý : kv AC 5 Hz dakika Impuls dayanýmý: a)baðýmsýz dereler e toprak arasý : 5 kv./5 mms.5 joule b)baðýmsýz dereler arasý : 5 kv./5 mms.5 joule Gürültü dayanýmý: (H.F.D.) a)logitudinal mod :.5 kv MHz e 4 Hz sn b)transersal mod : kv MHz e 4 Hz sn Boyutlar: En x Boy x Derinlik : 44 x 7 x mm Aðýrlýk : Kg. Pano pencere geniþliði : 38 x 38 mm - 5 -

7 TOPAK A FAZI B FAZI C FAZI Is > (A) HAZI PICK-UP AN i Is A > (A) Is B > (A) Is C > (A) A B C I >> Is.5 A B C Normal Inerse Very Inerse Extremely Inerse Long Týme x t Týme Lag (5 sn) ON Týme Lag ( sn) Týme Lag 3 (5 sn) eset Týme Lag 4(.5sn) Mode OC-3 3 Faz Toprak Asýrý Akým ölesi Test 8 PANO PENCEE GENÝÞLÝGÝ