SOLUTION TO ENVIRONMENTAL ECONOMIC POWER DISPATCH PROBLEM IN HYDROTHERMAL POWER SYSTEMS WITH LIMITED ENERGY SUPPLY
|
|
- Nilüfer Karaduman
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 HAM ENERJİ KAYNAĞI KISITLI BİRİM İÇEREN HİDROTERMAL GÜÇ SİSTEMLERİNDE ÇEVRESEL EKONOMİK GÜÇ DAĞITIMI PROBLEMİNİN ÇÖZÜMÜ Serdar ÖZYÖN 1 Celal YAŞAR 1 Hasan TEMURTAŞ 1 Dulupınar Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Müh. Bölüü Kütahya serdarozyon@dpu.edu.tr cyasar@dpu.edu.tr Dulupınar Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Müh. Bölüü Kütahya hteurtas@dpu.edu.tr Geliş Tarihi: Kabul Tarihi: ÖZET Bu çalışada ha enerji kaynağı kısıtlı biri içeren hidroteral güç sistelerinde çevresel ekonoik güç dağıtı probleinin çözüü ele alınıştır. Problede topla terik aliyet ile topla NO x eisyonunun iniu düzeye çekilesinin yanında hidrolik üreti birilerinin her birinin istenilen iktarda suyu kullanası ve ha enerji kaynağı kısıtlı terik biriin anlaşa gereği satın alınan gaz iktarını harcaası da sağlanıştır. Çok aaçlı optiizasyon problelerinden biri olan çevresel ekonoik güç dağıtı probleini tek aaçlı optiizasyon probleine dönüştürek için ağırlıklı topla etodu (ATM) kullanılıştır. Tek aaçlı optiizasyon probleinin çözüü için genetik algorita (GA) etodu seçiliştir. Belirlenen örnek sistede bir günlük işleti süresi göz önüne alınıştır. Bu sistein çözüü he gaz kısıtlı he de gaz kısıtsız olak üzere ağırlık faktörü w nin farklı değerleri için tekrarlanıştır. Elde edilen çözü değerlerine göre topla terik aliyet ve topla NO x eisyon değerleri değerlendiriliştir. Anahtar Kelieler : Çevresel ekonoik güç dağıtıı Hidroteral koordinasyon problei Ha enerji kaynağı kısıtlı biri.ağırlıklı topla etodu Genetik algorita. SOLUTION TO ENVIRONMENTAL ECONOMIC POWER DISPATCH PROBLEM IN HYDROTHERMAL POWER SYSTEMS WITH LIMITED ENERGY SUPPLY ABSTRACT In this study the solution of the environental power dispatch proble in hydrotheral power systes that contain liited energy supply theral units has been considered. In this proble as well as the iniization of the total theral cost and total NO x eission the use of the deterined aount of water by the hydraulic generation units and the waste of the bought aount of gas for the liited energy supply theral units have been provided. In order to convert the environental econoic power dispatch proble which is one of the ulti-objective optiization probles into a single objective optiization proble weighted su ethod (WSM) has been used. Genetic algorith (GA) ethod has been applied to single objective optiization proble for the solution. The one-day operation period of the saple syste is considered. Solution of the syste is repeated for various values of w weight factor for both with gas constraint and without gas constraint. The obtained total theral cost and total NO x eission values have been evaluated. Key Words : Environental econoic power dispatch Hydrotheral coordination proble Liited energy supply Weighted su ethod Genetic algorith. 45
2 1. GİRİŞ Enerji üreti sistelerinin optial bir şekilde işletii ve planlaası enerji üretiinde çok öneli bir yer tutaktadır. Klasik olarak bir enerji sisteinin optial işletii harcanan yakıtın aliyetinin iniize edilesi şeklindedir. Fakat günüüzde teral üreti birilerinde çoğunlukla fosil kaynaklı yakıtların kullanılası problelerin çözüünde üreti birilerinin yol açtığı çevre kirliliğinin de göz önüne alınasını kaçınılaz hale getiriştir. Bu şekilde aliyet iniizasyonunun çevre kirliliğiyle birlikte dikkate alınası çevresel ekonoik güç dağıtı probleini oluşturaktadır [1]. Fosil kaynaklı yakıtları kullanan üreti birileri çevreye büyük ölçüde zarar verebilektedirler. Bu yakıtlardan doğal gaz NO x yayılıı bakıından köüre göre %4 daha az bir değere sahiptir []. Çok aaçlı optiizasyon probleleri literatürde iki farklı şekilde çözülektedir. Bunlardan biri çok aaçlı optiizasyon problelerine doğrudan bu tür probleleri çözen etotların uygulanası diğeri ise çok aaçlı optiizasyon problelerini tek aaçlı optiizasyon problelerine dönüştürdükten ra çözü etotlarının uygulanası şeklindedir. Çok aaçlı optiizasyon problelerinin uygun dönüşüler kullanılarak tek aaçlı optiizasyon probleine dönüştürülesine skalerleştire denir. Skalerleştire etotlarından biri de ağırlıklı topla etodudur (ATM) [134]. Makalede noral terik ha enerji kaynağı kısıtlı terik ve hidrolik birilerden oluşan kayıplı bir siste göz önüne alınaktadır. Sistedeki ha enerji kaynağı kısıtlı terik birilerin yakıtlarının ya al yada öde (take-orpay) anlaşasıyla sağlandığı kabul edilektedir. Bu çeşit anlaşada sistedeki ha enerji kaynağı kısıtlı terik birilerin göz önüne alınan işleti süreleri boyunca harcayacağı topla yakıtın bir alt sınırı belirlenektedir. Birileri işleten şirket yakıtı satan şirketten anlaşada belirlenen yakıt iktarının alt sınırından daha az yakıt alayacağını garanti etektedir. Belirlenen iktardan az yakıt alınası duruunda yakıtı satan şirkete alt sınırda yakıt alış gibi ödee yapılaktadır [15]. Ha enerji kaynağı kısıtlı terik biriler içeren hidroteral güç sistelerinde çevresel ekonoik güç dağıtı problei çözülürken aliyet ve eisyonun iniu düzeye çekilesinin yanında topla gaz iktarı ve periyodik bir döne boyunca su şartları tolerans sınırları içinde sağlanalıdır. Çevresel ekonoik güç dağıtı problelerinin çözüü için bugüne kadar birçok yönte ve algorita geliştiriliştir. Literatürde bazı çevresel ekonoik güç dağıtı problelerinin çözüü çok aaçlı optiizasyon problei olarak doğrudan çok aaçlı evrisel algorita etoduyla [6] çok aaçlı ve yerel araalı parça küe optiizasyon etoduyla [7] hedef - kazana etodu ve bölüne yaklaşı algoritasıyla [8] geliştiriliş bulanık sinirsel yaklaşıla [9] genetik veya geliştiriliş genetik algoritayla [10-13] ve analitik etotla [14] çözüü gerçekleştiriliştir. Proble ATM yla tek aaçlı optiizasyon probleine dönüştürüldükten ra birinci derece gradyent etotla [15] ve genetik algoritayla [346] çözülüştür. Problein çözüü öngörülen işleti süresi boyunca ATM yla skalerleştirilen topla aliyet fonksiyonunu iniu yapan sistedeki olası terik ve hidrolik kısıtların sağlandığı üreti birilerinin aktif güç üreti değerlerini verektedir. Genetik algorita (GA) optiizasyon problelerinin çözüünde yerel optiulara takıladan genel optiua ulaşabilektedir. Bu nedenle ha enerji kaynağı kısıtlı terik biriler içeren hidroteral güç sistelerine ait ATM yla skalerleştirilen çevresel ekonoik güç dağıtı probleinin çözüünde GA yöntei tercih ediliştir.. PROBLEMİN FORMÜLASYONU Ha enerji kaynağı kısıtlı terik biriler içeren hidroteral güç sistelerinde çevresel ekonoik güç dağıtı problei bir günden bir haftaya kadar olan işleti süresini kapsaaktadır. Bu süre zarfında ele alınan elektrik enerji sisteindeki yük dağılıının ve bu yükleri besleyecek olan enerji üreti birilerinin bilindiği varsayılaktadır. Problede ele alınan işleti süresi alt zaan dililerine bölünerek her bir dilide yüklerin 46
3 değişediği kabul edilektedir. Bu problein çözüü öngörülen işleti süresi boyunca topla yakıt aliyetini (terik aliyet ve NO x eisyon aliyetinin toplaı) iniu yapan sistedeki olası terik hidrolik ve elektriksel kısıtların sağlandığı üreti birilerinin aktif güç üreti değerlerini verektedir. Problede topla aliyet fonksiyonu (TMF) iniize edilirken hidrolik üreti birilerinin her birinin istenilen iktarda suyu kullanası ve ya al yada öde anlaşasıyla satın alınan gazın harcanası sağlanacaktır. Çalışada hidrolik üreti birilerinin yakıt aliyetleri sıfır olarak kabul ediliştir [516]. ATM yla skalerleştiriliş iniize edilecek aaç fonksiyonu (TMF) aşağıda veriliştir. j TMF = in w Fn( PGT nj) + Fk( PGK kj) j= 1 n NT k N K + (1 w) γnen( PGT nj) + γkek( PGK kj) t j n NT k NK ( R/ h ) (1) Denklede γ n n. noral terik ve γ k k. ha enerji kaynağı kısıtlı terik üreti biriin ( R/ ton ) olarak NOx eisyon fiyatlarını w (0 w 1) şeklinde değişen ağırlık faktörünü gösterektedir. Burada w = 1.0 değeri sadece yakıt aliyetinin w = 0.0 değeri ise sadece NO x eisyon aliyetinin iniu olasına karşılık düşektedir. Noral terik birilerin yakıt aliyetleri ve yaydıkları NO x eisyon iktarlarını veren fonksiyonlar aşağıdaki gibi tanılanıştır. F ( P ) = a + a P + a P ( R/ h) () n GT n 1 n n GT n 3 n GT n E ( P ) = b + b P + b P + b exp( b P ) ( ton/ h) (3) n GTn 1 n n GTn 3 n GTn 4 n 5 n GTn Sistedeki ha enerji kaynağı kısıtlı terik birilerin saat başına harcadıkları ısı değerlerini ve NO x eisyon iktarlarını veren fonksiyonlar aşağıda veriliştir. H ( P ) = z + z P + z P ( MBtu/ h) (4) k GK k 1 k k GK k 3 k GK k E ( P ) = c + c P + c P + c exp( c P ) ( ton/ h) (5) k GK k 1 k k GK k 3 k GK k 4 k 5 k GK k Kullanılan gazın 3 ft başına verdiği ısı enerjisi ortalaa bir değer olarak 1100 / 3 Btu ft ve gazın fiyatı 0 R/ ccf olarak alınıştır. Ha enerji kaynağı kısıtlı terik birilere ait saat başına aliyet eğrilerini F ( P )) bulak için bu birilere ait saat başına harcanan ısı değerlerini veren eğriler 1818 R/MBtu ( k GK kj harcanan yakıt iktarlarını veren ( Ak( P GK kj) ) eğrileri bulak için ise 0909 ccf/mbtu ile çarpılası gerekir [1517]. Ele alınan işleti süresi boyunca ya al yada öde anlaşası gereği ha enerji kaynağı kısıtlı terik biriler tarafından tüketilesi planlanan topla iniu yakıt iktarı A olarak belirleniştir. Bu üreti birilerinin ele alınan işleti süresi boyunca harcadıkları ( A harcanan ) topla yakıt iktarı ise denkle (6) da veriliştir. topla j j (6) A = t A ( P ) = t 0909 H ( P ) ( ccf) harcanan j k GK kj j k GK kj j= 1 k NK j= 1 k NK 47
4 Hidrolik üreti birilerinin giriş çıkış eğrileri saat başına deşarj edilen su iktarlarının üretilen aktif güçlere göre değişiini ifade etektedirler. Hidrolik birilerin saat başına deşarj edilen su iktarları aşağıdaki gibi iki parçalı eğriler olarak alınıştır. d + d P eğer P P P q ( P ) = in bükü 1 GH GH GH GH GH bükü d3 + d4 PGH + d5 PGH eğer PGH PGH PGH (7). hidrolik biriin j. zaan diliinde rezervuarına biri zaandaki su girişi r ( acre ft / h) olarak bilinir. Bu hidrolik biriin günlük topla deşarj olan su iktarı denkle (8) den hesaplanır. j j j ilk harcanan = j ( GH j ) j topla = + j. j j= 1 j= 1 NH q q P t q V V r t (8). hidrolik biriin rezervuarında j. zaan dilii unda depolanan su iktarının hesaplanasında aşağıdaki denkle kullanılır. Vj = Vj 1 + rj q ( PGH j ). tj (9) Sistede. ve. biriler birbirine hidrolik olarak seri bağlı olup. hidrolik biri 1. 1 hidrolik biriden ra ise 1. hidrolik biriden deşarj olan su. hidrolik biriin rezervuarına girektedir. Bu duruda hidrolik biriin rezervuarında j. zaan dilii unda depolanan su iktarı denkle (10) a göre hesaplanır.. V = V + q ( P ) q ( P ). t j j 1 1 GH 1j GH j j (10) Bu çalışada. hidrolik biriden bırakılan suyun doğrudan 1. hidrolik biriin rezervuarına zaan gecikesi oladan ulaştığı kabul ediliştir. Hidrolik biri tarafından harcanacak topla su iktarı q denkle (11) e göre hesaplanır [51718]. harcanan q = q + V V (11) ilk harcanan harcanan 1 Noral terik ha enerji kaynağı kısıtlı terik ve hidrolik birilerin aktif güç çalışa sınır değerleri sırasıyla denkle (1) (13) ve (14) te veriliştir. P P P n N j = 1 K j (1) in GT n GT nj GT n T P P P k N j = 1 K j (13) in GK k GK kj GK k K P P P N j = 1... j (14) in GH GHj GH H Hidrolik üreti birilerinin rezervuarlarından deşarj edilen su iktarının sınır değerleri aşağıda veriliştir. q q ( P ) q N j = 1... j (15) in j GH j H Hidrolik üreti birilerinin rezervuar depolaa sınır değerleri ile başlangıç ve bitiş su haci değerleri sırasıyla denkle (16) ve (17) de veriliştir. V V V N j = 1... j (16) in j H 48
5 V 0 = V ilk V j = V N (17) H Kayıplı sistedeki güç denge kısıtı denkle (18) de gösteriliştir. P + P + P P P = 0 j = 1... j (18) GT nj GK kj GH j yük j kayıp j n NT k NK NH TMF yi iniize eden çözü değerleri GA ile bulunduktan ra sistein topla terik aliyeti ( TTM ) ve topla NO x eisyon iktarı ( TEM ) aşağıdaki eşitlikler kullanılarak hesaplanır. Burada TTM sadece noral terik birilerin oluşturduğu yakıt aliyetine (NTM) (F gaz =gaz biri fiyatı x harcanan topla gaz iktarı) şeklinde hesaplanan ha enerji kaynağı kısıtlı terik birilerin yakıt aliyeti F gaz sabit bir değer olarak ilave edilerek hesaplanır. j gaz j n GT nj j= 1 n NT (19) TTM = NTM + F = t F ( P ) +( gaz biri fiyatı harcanan topla gaz iktarı) ( R) j TEM = t j En( PGT nj) + Ek( PGK kj) ( ton) j= 1 n NT k NK (0) 3. GENETİK ALGORİTMA METODU Genetik algoritalar geleneksel yöntelerle çözüü zor veya ikansız olan problelerin çözüünde kullanılabilektedir. Algorita ilk olarak popülasyon diye tabir edilen ve kroozolarla tesil edilen rastgele bir çözü küesi ile başlaaktadır. Bu popülasyondan alınan lar bir öncekinden daha iyi çözüler içereceği beklenen yeni bir popülasyon oluşturak için kullanılır. Yeni popülasyon oluşturulası için seçilen çözüler uygunluklarına göre seçilir. Çünkü uygun olanların daha iyi lar üreteceği olasıdır. Bu süreç belli bir duru (örneğin belli sayıda toplu veya en iyi çözüün gelişesi) sağlanıncaya kadar deva ettirilir. GA nın en iyi çözüe ulaşıncaya kadar geçirdiği süreç; çözü küesinin kodlanası başlangıç popülasyonunun oluşturulası popülasyondaki çözülerin uygunluğunun hesaplanası uygunluğuna göre ata bireylerin seçilesi çaprazlaa ve utasyon işleleriyle yeni bireylerin oluşturulası şeklinde tanılanabilir [ ] Genetik Algoritanın Problee Uygulanası Bu bölüde GA nın skalerleştiriliş çevresel ekonoik güç dağıtı probleine uygulanası anlatılacaktır. Burada her türlü üreti biriini tesil etesi için üreti birii genel olarak P Gg ile gösterilecektir. Sistedeki üreti birii noral terik biri olursa PGg = PGTn ha enerji kaynağı kısıtlı terik biri olursa PGg = PGKk ve hidrolik biri olursa PGg = PGH olarak ifade edilir. Sistedeki tü üreti birilerinin eleanı olduğu küe ise N G ile gösteriliştir. Çözüe başlaadan önce siste bilgileri GA paraetreleri ceza katsayıları ve generatör tipleri belirlenir. Sistede bir bara salını barası olarak seçilir. Salını barası haricindeki diğer güç üreti birilerin her bir zaan diliindeki aktif çıkış güçleri GA tarafından belirlenir. bn bit sayısını (çözü hassasiyeti) gösterek üzere her üreti biriinin çıkış gücü olan P Gg değeri için denkle (1) deki kısıtı sağlayan rastgele N G küesinin eleanlarının bir eksiği (salını barası) kadar sayı atanır. bn 0 P 1 g N (1) ilk Gg G 49
6 Atanan bu sayılar sistedeki üreti birilerinin evcut kısıtlarının dışında bir değer alabileceğinden denkle () ye göre haritalaa yapılarak üreti birilerinin iniu ve aksiu üreti aralığına çekilir. Başka bir bn in ifadeyle 0 1 PGg P Gg lineer haritalaası yapılır. P P P P P 1 in yeni in Gg Gg ilk Gg = Gg +. Gg g N bn G () yeni Elde edilen bu P değerlerinin denkle (3) ü sağlayıp sağlaadığı kontrol edilir. Bu kontrol salını barası Gg haricindeki üreti birilerinin ürettikleri güçlerin sistedeki yük taleplerini aşaası veya çok çok altında olaası için yapılır. İşleler bu şekilde yapıldığında salını barası daia generatör olarak çalışış olur [1316]. K. P < P < P j = 1... j (3) yük yük j G gj yük j g NG g sal Denkledeki K yük katsayısı algoritayı çalıştıran kullanıcı tarafından belirlenektedir. Bu seçi sistee ve problee göre değişiklik gösterebilir. Oluşturulan her birey problein bir çözüü haline gelir. Bireyin oluşu biçii Şekil 1 de gösteriliştir. Birey oluşturulduktan ra yük akışı yapılarak salını barasının aktif güç üretii hesaplanır. Oluşturulan bireyin birinci periyottaki aliyeti eisyonu ha enerji kaynağı kısıtlı terik birilerin harcadıkları gaz iktarı hidrolik birilerin harcadıkları su rezervuarlarında kalan su iktarları hesaplanır. Yapılan bu işleler belirlenen periyot sayısı kadar tekrarlanır. Periyot sayısı taalanınca sistein topla aliyeti topla eisyonu harcanan topla gaz rezervuarlarındaki suyun değerleri ( V ) hesaplanır ve birey popülasyona katılır. Popülasyondaki birey sayısı ps taalandıktan ra bütün bireylerin cezaları hesaplanarak TMF na eklenir. P G P G3 Şekil 1. Bireyin oluşuu (Salını barası hariç) Bu çalışada problein çözüünde kullanılan f uygunluk fonksiyonu denkle (4) de ifade ediliştir. Optiizasyon sürecinde uygunluk fonksiyonunun aksiu olası istenektedir [134]. P G N g Birey N : (bn) bit (bn) bit (bn) bit f 1 1 = = f TMF + CF d (4) Denklede f d uygunluk değeri TMF ile topla ceza fonksiyonunun ( CF ) toplaına eşittir. Problein çözüü kısıtları ihlal ettiğinde ceza fonksiyonu yardııyla cezalandırılaktadır. Ceza fonksiyonu kısıtlara uyayan çözüleri kısıtlara uygun hale getirebilek için TMF ye eklenir [11619]. Ha enerji kaynağı kısıtlı terik biri içeren kısa döne hidroteral koordinasyon problei için topla ceza fonksiyonu denkle (5) de forüle ediliştir. CF CZ CA CV CV = sal + topla + + (5) Denkledeki CZ sal salını barası cezası CA topla topla gaz cezası CV hidrolik birilerin rezervuarlarında depolanan su hacilerine ait ceza fonksiyonu ve CV hidrolik birilerin zaan diliinde rezervuarlarında kalan su hacilerine ait ceza fonksiyonları olup eşitlikleri aşağıda veriliştir. 50
7 in ( ) KPsal PGT sal PGT salj in j { PGT } salj < P GT sal CZsal = KPsal ( PGT salj PGT sal ) (6) j { PGT } salj > P GT sal in 0 eğer PGT salj PGT salj PGT salj CA KA A A KA t A P A j topla = topla.( harcanan topla ) = topla. j k ( GK kj ) topla j= 1 k NK in ( ) (7) KV V Vj in j { Vj < V } j j CV = KV( V Vj) N H j = 1... j 1 j j (8) j { Vj > V } j j in 0 eğer V Vj V CV KV V V ( j ) = (9) NH Denklelerde yer alan KP sal KA topla KV ve KV değerleri verilen ceza fonksiyonlarına ait katsayılardır. Bu katsayılar verilen sistee uygun olarak çözü aşaasında kullanıcı tarafından belirlenir. P GT salj P ve P GT sal değerleri sırasıyla salını barasının j. periyottaki aktif güç üretii salını barasının alt ve üst üreti aktif güç sınırlarını gösterektedir. Hesaplanan f d uygunluk değerleri küçükten büyüğe doğru sıralanır (13...ps). Uygunluk değeri sıralaasına göre bütün bireyler denkle (30) kullanılarak puanlanır. Puanlaa her bireyin rulet tekerleğindeki alanını belirleek için yapılır. Yüksek puana sahip (daha uygun) birey rulet tekerleğinde diğer bireylerden daha fazla alana sahip olacağından seçile şansı daha yüksek olacaktır. in GT sal ps r + 1 Puan( fd) r = 5 + yuvarla 95. r = 1... ps ps (30) Denklede r bireyin sıralaadaki yerini ps ise popülasyondaki birey sayısını gösterektedir. Yapılan puanlaa raki iterasyonlarda oluşturulacak popülasyonlar için belirlenecek olan bireylerin seçiinde kullanılır. Puanlaa sistei seçi işleinin daha başarılı yapılabilesi için kullanılıştır. Yeni popülasyonun oluşturulası için sırasıyla elitiz seçi çaprazlaa ve utasyon işleleri gerçekleştirilir. İlk olarak evcut popülasyondaki en yüksek puana sahip (yani elit) birey hiçbir işlee uğratıladan raki popülasyona aktarılır. Kalan bireylerin oluşturulası için iki adet birey seçilir. Seçilen bu iki birey çaprazlaa oranına bakılarak çaprazlanır. Çaprazlaadan ra oluşan birey orana bağlı olarak utasyona uğratılır. Seçi çaprazlaa ve utasyon işleleri unda oluşan yeni bireyle yük akışı yapılarak aliyet eisyon gaz iktarı ve su duruları hesaplanır. Hesaplanan bu değerlere göre yeni cezalar hesaplanarak TMF ye eklenir. Bu işleler belirlenen periyot sayısı ve popülasyondaki birey sayısı taalanıncaya kadar deva eder. Popülasyonun 51
8 oluşturulasından ra bireylerin topla aliyetleri topla eisyonları topla gaz iktarı ve su duruları hesaplanarak en iyi çözü aranır. Bu işleler tekrarlanarak farklı iterasyonlarda oluşacak popülasyonlardaki iyi çözülerin daha iyi olası aaçlanır. Dura kriteri sağlandığında en iyi çözü belirlenerek algorita landırılır. Problein çözüü için kullanılan algoritaya ait işaret akış diyagraı Şekil de gösteriliştir [1]. Çalışada seçi için rulet tekerleği etodu çaprazlaa türü olarak tek noktalı çaprazlaa utasyon türü tek bit değiştire ve dura kriteri olarak da iterasyon sayısı kullanılıştır. Probleinin çözüü için Şekil de verilen akış diyagraına uygun Delphi dilinde görsel bir siülasyon prograı geliştiriliştir. Progra AMD 64 X Dual Core işlecili ve GB RAM bellekli bilgisayarda çalıştırılıştır. 4. ÖRNEK SİSTEM ÇÖZÜMÜ Bu çalışada geliştirilen prograı test edebilek için literatürde daha önce sadece ekonoik aktif güç dağıtı problei olarak çözülen Şekil 3 te tek hat diyagraı verilen örnek proble [516] ele alınıştır. Sistede 1 nolu 0 bara salını barası olup gerilii pu dur. Sistedeki baz değerleri S = 100 MVA Ubaz = 30 kv olup 1 8 ve 15 nolu baralara noral terik 4 ve 5 nolu baralara ha enerji kaynağı kısıtlı terik ve 16 nolu baralara hidrolik üreti birileri bağlıdır. Sistein çözüünde altı eşit alt zaan diliinden ( t = 4 h j = 1...6) oluşan bir günlük işleti süresi göz önüne alınıştır. j Örnek sistedeki ileti hatlarının noinal π devrelerine ait pu epedans değerleri Çizelge 1 de noral terik üreti birilerinin aliyet eğrisi ve NO x eisyon fonksiyonu katsayıları ile aktif güç üreti sınırları Çizelge de ha enerji kaynağı kısıtlı terik birilerin saat başına harcadıkları ısı enerjisini veren eğrilere ait katsayılar NO x eisyon fonksiyonu katsayıları ve aktif güç üreti sınırları Çizelge 3 de hidrolik üreti birilerinin saat başına deşarj su iktarı eğrilerine ait katsayılar ve aktif güç üreti sınırları Çizelge 4 de veriliştir. Hidrolik birilerin rezervuarları arasındaki hidrolik ilişkiler Şekil 4 de gösteriliştir. 10. ve 14. baralara bağlı hidrolik birilerin rezervuarlarına saat başına gelen su iktarları sırasıyla r10 j = acre ft / h ve r14 j = acre ft/ h şeklinde alınıştır. Şekil 4 de rezervuarların hidrolik ilişkileri verilen 1. ve 16. baralara bağlı hidrolik birilerin her bir zaan dilii unda rezervuarlarında depolanan su değerleri sırasıyla aşağıdaki denkleler kullanılarak hesaplanaktadır. baz V1 j = V1 j 1 + q10 ( PGH10 j) q1 ( PGH1 j). tj j = (31) V16 j = V16 j 1 + q1 ( PGH 1 j ) + q14 ( PGH 14 j ) q16 ( PGH 16 j ). tj j = (3) 5
9 Siste bilgilerini ve GA Paraetrelerini gir PerSay = 0 Birey Sayısı = 0 İteSay = 0 Her üreti birii için rastgele birer sayı ata (Salını barası hariç) Atanan sayıları denkle ()'e göre evcut kısıtlara uygun hale getir Elde edilen veriler denkle (3) e uygun u? Hayır Evet Yük akışı yap ve bireyi oluştur. Bireyin aliyetini eisyonunu hesapla PerSay = PerSay + 1 Periyotlar taalandı ı? Hayır Evet Topla Terik Maliyeti Hesapla. Topla Eisyonu Hesapla. Bireyi Popülasyona Kat Birey sayısı = Birey sayısı+1 Hayır Popülasyondaki birey sayısı taalandı ı? Evet Her birey için ceza değerlerini hesapla ve aaç fonksiyonuna kat. Uygunluk değerlerini denkle (4)'e göre hesapla. Bireyleri küçükten büyüğe doğru sırala. Dura kriteri sağlanıyor u? Hayır İteSay = İteSay + 1 Birey sayısı=0 Denkle (30)'a göre puanlaa yap ve rulet tekerleğini oluştur. Evet Popülasyondaki en iyi çözüü yazdır Seçkin Birey Seç Elitiz Çaprazlaa ve Mutasyon işleleriyle yeni birey oluştur Hayır DUR Yük akışı yap ve bireyi oluştur. Bireyin aliyetini eisyonunu hesapla Popülasyondaki birey sayısı taalandı ı? Evet Topla Terik Maliyeti Hesapla. Topla Eisyonu Hesapla. Bireyi Popülasyona Kat Birey sayısı = Birey sayısı+1 Şekil. Çözü algoritasının akış şeası 53
10 Şekil 3. Örnek sistee ait tek hat diyagraı [516] Sistedeki hidrolik birilerin rezervuar depolaa liitleri başlangıç-bitiş su hacileri saat başına rezervuarlarına giren su iktarları ve harcanan topla su iktarları Çizelge 5 te altı eşit zaan aralığındaki bir günlük yük değişi değerleri Çizelge 6 da ve günlük yük değerlerine uygun birilerin reaktif güç üreti değerleri Çizelge 7 de veriliştir. Örnekte ha enerji kaynağı kısıtlı terik birilerce bir günde harcanası gereken gaz iktarı Atopla = ccf olarak alınıştır. KA topla = 0.0 olarak alınası sistedeki gaz kısıtının ortadan kaldırılası anlaı taşıaktadır. GA paraetrelerinden iterasyon sayısı 150 çözü hassasiyeti (bit sayısı) 16 popülasyon büyüklüğü (birey sayısı) 50 elit kroozo sayısı 1 çaprazlaa oranı ve utasyon oranı olarak seçiliştir. Çalışada ha enerji kaynağı kısıtlı terik biriler içeren kısa döne hidroteral koordinasyon problei hidrolik kısıtlar altında ATM yle skalerleştirilip he gaz kısıtı altında hede gaz kısıtı oladan GA ile farklı farklı şekilde çözülüştür. Örnek siste Atopla = ccf gaz kısıtı ve Çizelge 5 de verilen hidrolik kısıtlar altında denkle (1) de w = 1.0 alınarak sadece topla yakıt aliyeti iniizasyonu yapılırken Çizelge 8 den görüleceği üzere sistein noral terik aliyeti NTM = R ve harcanan gaz iktarı ccf olarak bulunur. Gaz fiyatı 0 R/ccf olup gaz kısıtı ve hidrolik kısıtlar sağlandığında sistein topla terik aliyeti (TTM); TTM = (.0x44500) = R olarak hesaplanır. Aynı proble kaynakça [5] te sözde gaz kısıtlı 54
11 spot fiyat algoritasıyla çözüldüğünde sistein topla aliyeti R kaynakça [16] da genetik algorita ile çözüldüğünde ise R olarak bulunuştur. Bu çalışada önerilen algorita ile w=1 alındığında bulunan değer ise R olup (Çizelge 8) literatürde daha önce çözülen sadece ekonoik aktif güç dağıtı probleine karşılık düşektedir. Bulunan bu değer literatürdeki bulunan önceki değerlerle karşılaştırıldığında ( < < ) söz konusu değerlerin arasında bir değer olup algoritanın doğru çalıştığının bir göstergesidir. Çizelge 1. Örnek sistedeki ileti hatlarının noinal π devrelerine ait pu epedans değerleri [516]. Baradan baraya R (pu) X (pu) B cap (pu) Baradan baraya R (pu) X (pu) B cap (pu) Çizelge. Noral terik birilere ait aliyet ve NO x eisyon fonksiyonlarına ait katsayıları ve aktif güç üreti sınırları [5616]. Noral terik birilerin bağlı olduğu bara no (n) a 1n Maliyet fonksiyonu a katsayıları n a 3n Eisyon fonksiyonu katsayıları Üreti birilerinin aktif güç sınır değerleri b1n bn b3n b4n b5n in PGT n ( MW ) P ( MW ) GT n 55
12 Çizelge 3. Ha enerji kaynağı kısıtlı terik birilerin saat başına harcadıkları ısı enerjisini veren eğrilere ait katsayılar NO x eisyon fonksiyonu katsayıları ve aktif güç üreti sınırları [5616]. Ha enerji kaynağı kısıtlı terik birilerin bağlı olduğu bara no (k) 4 5 Isı değerini veren fonksiyonun katsayıları Eisyon fonksiyonu katsayıları Üreti birilerinin aktif güç sınır değerleri z 1k z k z 3k c1k ck c3k c 4k c 5k in PGK k ( MW ) P ( MW ) GK k Çizelge 4. Hidrolik üreti birilerine ait saat başına deşarj su iktarı eğrilerine ait katsayılar ve aktif güç üreti sınırları [516]. Hidrolik birilerin bağlı olduğu bara no () in GH d d d d d P ( MW ) bükü PGH ( MW ) P ( MW ) GH 56
13 r 10 j V 10 j r = acre ft/ h j = j r = acre ft/ h j = j q 10 ( P GH 10 j ) r 14 j V 1 j V 14 j q 1 ( P GH 1 j ) q 14 ( P GH 14 j ) V 16 j q 16 ( P GH 16 j ) Şekil 4. Örnek güç sisteindeki hidrolik birilerin rezervuarları arasındaki hidrolik ilişkiler Çizelge 5. Hidrolik üreti birilerin rezervuar depolaa sınırları başlangıç-bitiş su hacileri ve harcanası gereken topla su iktarları [516]. Hidrolik birilerin bağlı olduğu bara no () V ( acre ft) in V ( acre ft) V ( acre ft) ilk V ( acre ft) q ( acre ft) topla Gaz kısıtı kaldırıldığında fakat hidrolik kısıtlar varken ise Çizelge 9 dan görüleceği üzere sistein sadece noral terik aliyeti NTM = R ve harcanan gaz iktarı ccf olarak hesaplanır topla terik aliyet ise TTM gaz kısıtsız = ( ) = R olarak bulunur. Burada harcanası gereken gaz iktarının ta olarak harcanası duruunda aliyetin azaldığı görülüştür ( < R). 57
14 Denkle (1) de w = 0.0 alınarak sadece topla NO x eisyon aliyetinin iniizasyonunda hidrolik ve gaz kısıtlarının birlikte sağlanası duruunda topla NO x eisyon iktarı kg sadece hidrolik kısıtların sağlanası (gaz kısıtı yok) duruunda ise kg olarak elde ediliştir. Sadece hidrolik kısıtların sağlanası duruunda ha enerji kaynağı kısıtlı terik biriler tarafından ccf gaz harcanıştır. Çizelge 6. Örnek sistedeki alt zaan dililerindeki pu aktif ve reaktif yük değerlerin [516]. Zaan dilii sayısı (j) Bara No Yük P yük Q yük Pyük Qyük Pyük Qyük Pyük Qyük Pyük Qyük Pyük Qyük Pyük Qyük P ( pu) Q ( pu) Pyük Qyük
15 Çizelge 8 ve 9 daki gibi bütün lar gösterilek istendiğinde w nın değişik değerlerine ait 0 adet daha Çizelge oluşturulası gerekir. Bu nedenle optial çözü ları gaz kısıtı altında özetlenerek Çizelge 10 da ve gaz kısıtı olaksızın Çizelge 11 de veriliştir. Farklı w değerleri için topla NO x eisyon iktarına göre topla terik aliyetteki değişi gaz kısıtı altında Şekil 5 te gaz kısıtı olaksızın ise Şekil 6 da gösteriliştir. Çizelge 10 daki tü işlelerde ha enerji kaynağı kısıtlı terik biriler tarafından harcanan topla gaz iktarı %003 hidrolik kısıtlar yani hidrolik birilerin harcaaları gereken su iktarları Çizelge 10 ve Çizelge 11 de %5 lik hatanın altında sağlanıştır Çizelge 7. Örnek sistedeki üreti birilerine ait pu reaktif güç üreti değerleri [516]. Zaan dilii sayısı (j) GK 4 j Q Q GK 5 j Q GT 8 j Q GH 10 j Q GH 1 j Q GH 14 j Q GT 15 j Q GH 16 j Çizelge 8. w = 1.0 için gaz kısıtı altında elde edilen optial çözü değerleri. Üreti Zaan Dilii ( j ) birilerinin bağlı olduğu bara no (n) GT 1 pu Q ( ) GT 1 pu GT 4 pu GT 5 pu GT 8 pu GH 10 pu GH 1 pu GH 14 pu GT 15 pu GH 16 pu
16 V 10 (acre-ft) V 14 (acre-ft) V (acre-ft) V (acre-ft) TTM (R) TEM (kg) A harcanan (ccf) Üreti birilerinin bağlı olduğu bara no (n) Çizelge 9. w = 1.0 için gaz kısıtı olaksızın elde edilen optial çözü değerleri Zaan Dilii ( j ) GT 1 pu Q ( ) GT 1 pu GT 4 pu GT 5 pu GT 8 pu GH 10 pu GH 1 pu GH 14 pu GT 15 pu GH 16 pu V 10 (acre-ft) V 14 (acre-ft) V (acre-ft) V (acre-ft) TTM (R) TEM (kg) A harcanan (ccf)
17 Şekil 5. Gaz kısıtı altında topla NO x eisyon iktarına göre topla aliyetteki değişi 61
18
19 5. SONUÇ Şekil 6. Gaz kısıtı olaksızın topla NO x eisyon iktarına göre topla aliyetteki değişi Ha enerji kaynağı kısıtlı terik biri içeren hidroteral güç sisteinde çevresel ekonoik güç dağıtı problei ATM yla skalerleştriliş ve GA etoduyla çözülüştür. Örnek siste ağırlık faktörü w = 1.0 dan başlayarak 0.1 er aralıklarla azaltılarak 0.0 a kadar he gaz kısıtı altında he de gaz kısıtsız olak üzere 11 er kez çözülüştür. Geliştirilen progra AMD 64 X Dual Core işlecili ve GB RAM bellekli bilgisayarda her bir ağırlık değeri için 150 iterasyon çalıştırılış ve bu çalışa ortalaa olarak 409 saniye sürüştür. Bu şekilde Çizelge 10 veya 11 için gerekli değerlerin elde edilesi yaklaşık 450 saniye tutuştur. Literatürde ha enerji kaynağı kısıtlı terik biri içeren hidroteral güç sistelerinde çevresel ekonoik güç dağıtı probleinin çözüüne rastlanaıştır. Dolayısıyla bu çalışada daha önce sadece ekonoik güç dağıtıı olarak çözülen proble çevresel ekonoik güç dağıtı problei olarak çözülüştür. Literatürde sadece ekonoik güç dağıtı problei olarak sözde spot fiyat algoritasıyla çözüldüğünde sistein topla terik aliyeti R genetik algorita ile çözüldüğünde ise R bulunasına karşılık bu çalışada geliştirilen algorita ile elde edilen R nın ( < < ) olarak iyi değer olduğu söylenebilir. Çözülerde tolerans değerleri içinde gaz kısıtı ve hidrolik kısıtlar sağlanırken w nın azalan değerleri için topla NO x eisyon iktarının azaldığı görülüştür. Sonuçlara bakılarak örnek güç sisteinin hangi noktada çalışacağı karar vericilere (siste sahiplerine) bırakılıştır. 6. SEMBOLLER LİSTESİ TTM = öngörülen işleti süresi boyunca sistedeki topla terik aliyet (R). NTM = öngörülen işleti süresi boyunca sistedeki sadece noral terik birilerin topla yakıt aliyeti (R). TEM = öngörülen işleti süresi boyunca sistedeki terik birilerin topla NO eisyon iktarı (ton). ( ) Fn P GT nj = n. noral terik biriin j. alt zaan diliindeki aktif güç üretii GT nj ( R / h). ( ) En P GT nj k GK kj x P iken saat başına aliyeti E ( P ) = n. noral terik ve k. ha enerji kaynağı kısıtlı terik biriin j. alt zaan diliindeki aktif güç üretileri P GT nj ve P GK kj iken saat başına NO x esiyon iktarları ( ton / h ). 63
20 Hk( P GK kj) = k. ha enerji kaynağı kısıtlı terik biriin j. alt zaan diliindeki aktif güç üretii P GK kj iken saat başına harcadığı ısı iktarı ( MBtu / h ). GT GK GH = sırasıyla noral terik ha enerji kaynağı kııtlı terik ve hidrolik birilerin aktif-reaktif güç üreti indisleri. NT NK N H = sırasıyla ele alınan sistedeki tü noral terik ha enerji kaynağı kısıtlı terik ve hidrolik birileri içeren küeler. PGT nj PGK kj P GH j = n. noral terik k. ha enerji kaynağı kısıtlı terik ve. hidrolik birilerin j. alt zaan diliindeki aktif güç üretileri (MW) j j = alt zaan indeksi ve topla alt zaan dilii sayısı. t j = j. alt zaan dilii süresi (h). = j. alt zaan diliindeki sistedeki topla aktif yük (MW). P yük j P kayıp = j. alt zaan diliindeki sistedeki topla aktif güç kaybı (MW). j in P P = n. noral terik birie ait alt ve üst aktif güç üreti sınırları (MW) GT n GT n in PGK k P GK k = k. ha enerji kaynağı kısıtlı terik birie ait alt ve üst aktif güç üreti sınırları (MW). in P P =. hidrolik birie ait alt ve üst aktif güç üreti sınırları (MW) GH GH Ak( P GK kj) = k. ha enerji kaynağı kısıtlı terik biriin j. alt zaan diliinde aktif güç üretii P GT iken saat başına kj tükettiği ha enerji iktarı ( ft 3 / h 3 / h ccf / h 1 vb.). A = öngörülen işleti süresi boyunca ha enerji kaynağı kısıtlı birilerin harcaası gerekli topla yakıt iktarı topla 3 ( ton ccf vb.). A harcanan = öngörülen işleti süresi boyunca ha enerji kaynağı kısıtlı birilerin harcadıkları topla yakıt iktarı 3 ( ton ccf vb.). qj ( P GH j ) =. hidrolik biriden j. alt zaan diliinde deşarj edilen su iktarı (acre-ft /h). in q q =. hidrolik birie ait alt ve üst deşarj edilebilecek su iktarları (acre-ft/h). q =. hidrolik biriden işleti süresince topla deşarj olan su iktarı (acre-ft). topla V j =. hidrolik biriin rezervuarında j. zaan dilii unda depolanan su iktarı (acre-ft). in V V =. hidrolik biriin rezervuarında depolanabilecek su iktarlarının alt ve üst sınırları (acre-ft). ilk V V =. hidrolik biriin rezervuarındaki su iktarlarının başlangıç ve bitiş iktarları (acre-ft). j r =. hidrolik biriin j. zaan diliinde rezervuarına saat başına giren su iktarı (acre-ft/h). KAYNAKÇA [1] S. Özyön Genetik algoritanın bazı çevresel ekonoik güç dağıtı problelerine uygulanası Yüksek Lisans Tezi Dulupınar Üniversitesi 136 s. (yayılanaış) 009. [] M.G. Özkaya H.İ. Variyenli S. Uçar "Rüzgar enerjisinden elektrik enerjisi üretii ve Kayseri ili için çevresel etkilerinin değerlendirilesi" C.Ü Fen Bilileri Dergisi Cilt 9 Sayı 1 Sayfa [3] C. Yaşar S. Özyön ve H. Teurtaş Terik üreti birilerinden oluşan çevresel-ekonoik güç dağıtı probleinin genetik algorita yönteiyle çözüü ELECO Elektrik - Elektronik Mühendisliği Sepozyuu ve Fuarı Elektrik-Kontrol Kitapçığı s Kası 008 BURSA ccf = 10 ft = acre ft =
21 [4] S. Özyön C. Yaşar Y. Aslan H. Teurtaş Solution to environental econoic power dispatch proble in hydrotheral power systes by using genetic algorith 6th International Conference on Electrical and Electronics Engineering ELECO Noveber 009 Volue I pp Bursa TURKEY 009. [5] C. Yaşar S. Fadıl M. Babadağı "A Spot Price of Electricity Algorith Applied to Lossy Short-Ter Hydrotheral Scheduling Proble with Liited Energy Supply Theral Units" European Transactions on Electrical Power Vol.18 No.3 pp:96-31 April 008. [6] M. A. Abido Environental/econoic power dispatch using ultiobjective evolutionary algoriths IEEE Transactions on Power Systes Volue 18 No 4 p Noveber 003. [7] M.A. Abido " Multiobjective Particle Swar Optiization for Environental Econoic Dispatch Proble" Electrical Power Systes Research Vol. 79 pp: [8] M. Basu "A Siulated Annealing-Based Goal_Attainent Method For Econoic Eission Load Dispatch of Fixed Head Hydrotheral Power Systes" Electrical Power and Energy Systes Vol. 7 pp: [9] K.T. Chaturvedi M. Pandit L. Srivastava Modified neo-fuzzy neuron-based approach for econoic and environental optial power dispatch Applied Soft Coputing Vol. 8 No. 4 Septeber 008 pp [10] J. Cai X. Ma L. Li H. Peng A ulti objective chaotic particle swar optiization for environental econoic dispatch Energy Conversion and Manageent Vol. 50 No. 5 May 009 pp [11] L. Wang C. Singh Reserve-constrained ulti area environental/econoic dispatch based on particle swar optiization with local search Engineering Applications of Artificial Intelligence Vol. No. March 009 pp [1] C. L. Chiang Optial econoic eission dispatch of hydroteral power systes Electrical Power and Energy Systes Volue 9 p [13] T. Yalçınöz O. Köksoy "A Multiobjective Optiization Method to Environental Econoic Dispatch" Electrical Power and Energy Systes Vol. 9 pp: [14] C. Palanichay N.S. Babu "Analytical Solution for Cobined Econoic and Eissions Dispatch" Electrical Power Systes Research Vol. 78 pp: [15] C. Yaşar S. Fadıl Solution to environental econoic dispatch proble by using first order gradient ethod 5th International Conference on Electrical and Electronics Engineering ELECO Deceber Electric Control Proceeding pp Bursa TURKEY 007. [16] S. Fadıl U. Ergün Solution to Lossy Short Ter Hydrotheral Coordination Proble with Liited Energy Supply Units By using Genetic Algorith International Conference on Electrical and Electronics Engineering ELECO Deceber Electrical Proceeding pp Bursa TURKEY [17] A. J. Wood and B. F. Wollenberg Power Generation Operation & Control John Wiley & Sons 565 p [18] S. Fadıl C. Yaşar A pseudo spot price algorith applied to short ter hydrotheral scheduling proble Electric Power Coponents and Systes Volue 9 No 11 p
22 [19] D. E. Goldberg Genetic Algoriths in Search Optiization and Machine Learning Addi-Wesley Publishing Copany Inc. 41 p
HAM ENERJİ KAYNAĞI KISITLI TERMİK BİRİM İÇEREN SİSTEMLERDE ÇEVRESEL EKONOMİK GÜÇ DAĞITIMI PROBLEMİNİN ÇÖZÜMÜ
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi Cilt:XXIV, Sayı:, 2011 Journal of Engineering and Architecture Faculty of Eskişehir Osmangazi University, Vol: XXIV, No:1, 2011 Makalenin
DetaylıYENİ MODEL ELEKTRİK GÜÇ SİSTEMLERİNİN İNCELENMESİ VE YENİ BİR YÜK DAĞITIMI ALGORİTMASI
YENİ MODEL ELEKTRİK GÜÇ SİSTEMLERİNİN İNCELENMESİ VE YENİ BİR YÜK DAĞITIMI ALGORİTMASI Nurettin Çetinkaya Abdullah Ürkez 2 İset Erken 3,2 Selçuk Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölüü - Konya
DetaylıBİYOCAĞRAFYA TABANLI OPTİMİZASYON METODU KULLANARAK ASENKRON MOTOR PARAMETRE TAHMİNİ
İleri Teknoloji Bilileri Dergisi Cilt, Sayı, 46-54, 03 Journal of Advanced Technology Sciences Vol, No, 46-54, 03 BİYOCAĞRAFYA TABANLI OPTİMİZASYON METODU KULLANARAK ASENKRON MOTOR PARAMETRE TAHMİNİ Bilal
DetaylıYAPILARIN DIŞ DUVARLARINDA OPTİMUM YALITIM KALINLIĞININ ÜÇ FARKLI METODLA TESPİTİ
273 YAPILARIN DIŞ DUVARLARINDA OPTİMUM YALITIM KALINLIĞININ ÜÇ FARKLI METODLA TESPİTİ Figen BALO Aynur UÇAR Mustafa İNALLI ÖZET Binalarda ısı enerjisi tasarrufu, ancak doğru uygulanış bir ısı yalıtıı ile
DetaylıPARÇALI LİNEER ÜYELİK FONKSİYONLARINI KULLANARAK ÇOK AMAÇLI LİNEER KESİRLİ TAŞIMA PROBLEM (ÇALKTP) ÇÖZÜMÜNE BULANIK PROGRAMLAMA YAKLAŞIMI
Journal of Naval Science and Engineering 2009, Vol. 5, No.2, pp. 55-74 PARÇALI LİNEER ÜYELİK FONKSİYONLARINI KULLANARAK ÇOK AMAÇLI LİNEER KESİRLİ TAŞIMA PROBLEM (ÇALKTP) ÇÖZÜMÜNE BULANIK PROGRAMLAMA YAKLAŞIMI
DetaylıTAMSAYILI PROGRAMLAMA İLE PORTFÖY ÇEŞİTLENDİRME PROBLEMİNİN ÇÖZÜMÜ
V. Ulusal Üreti Araştıraları Sepozyuu, İstanbul Ticaret Üniversitesi, - Kası 0 TAMSAYILI PROGRAMLAMA İLE PORTFÖY ÇEŞİTLENDİRME PROBLEMİNİN ÇÖZÜMÜ Ein Başar BAYLAN İstanbul Ticaret Üniversitesi Özet Portföy
DetaylıAkdeniz İ.İ.B.F. Dergisi (32) 2015, 53-65
Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi (32) 2015, 53-65 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ İÇİN YENİ BİR MODEL: ARAÇ VE HİZMET ROTALAMA PROBLEMİ (AHRP) VE AMPİRİK UYGULAMASI A NEW MODEL FOR OCCUPATIONAL HEALTH AND SAFETY
DetaylıPamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi. Pamukkale University Journal of Engineering Sciences
Paukkale Üniversitesi Mühendislik Bilileri Dergisi Paukkale University Journal of Engineering Sciences ÇOK KRİTERLİ ABC ANALİZİ PROBLEMİNE FARKLI BİR BAKIŞ AÇISI: BULANIK ANALİTİK HİYERARŞİ PROSESİ - İDEAL
DetaylıBÖLÜM HAVALANDIRMA KANALLARININ TASARIMI AMAÇ
BÖLÜM HAVALANDIRMA KANALLARININ TASARIMI AMAÇ Havalandıra kanallarını tasarlayabile ve fan seçiine esas olacak basınç kaybı ve debi değerlerini esaplayabile.. HAVALANDIRMA KANALLARININ TASARIMI.1. Standart
DetaylıJournal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi THE FUZZY ANALYTIC HIERARCHY PROCESS FOR SOFTWARE SELECTION PROBLEMS
Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilileri Dergisi Siga 2005/3 THE FUZZY ANALYTIC HIERARCHY PROCESS FOR SOFTWARE SELECTION PROBLEMS Hüseyin BAŞLIGİL * Yıldız Teknik Üniversitesi,
DetaylıZeki Optimizasyon Teknikleri
Zeki Optimizasyon Teknikleri Genetik Algoritma (Genetic Algorithm) Doç.Dr. M. Ali Akcayol Genetik Algoritma 1970 li yıllarda John Holland tarafından geliştirilmiştir. 1989 yılında David E. Goldberg Genetik
DetaylıANALYSİS OF THE EFFECTS OF DİFFERENT SLACK BUS SELECTİON ON THE OPTİMAL POWER FLOW
FARKLI SALINIM BARASI SEÇİMLERİNİN OPTİMAL GÜÇ AKIŞI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİN İNCELENMESİ Serdar ÖZYÖN Celal YAŞAR ÖZET Günümüzde enerjiye olan ihtiyacın artmasına bağlı olarak enerji sistemlerinin büyümesi,
DetaylıGPS AĞLARINDA DUYARLIK VE GÜVEN OPTĐMĐZASYONU. Orhan KURT * Haluk KONAK ** Aslan DĐLAVER *** ÖZET
GS ğlarında Duyarlık ve Güven Optiizasyonu, 7.ürkiye Harita ilisel ve eknik Kurultayı, s.135, nkara, 1999. 1 / 18 GS ĞLRIND DURLIK VE GÜVEN OĐMĐSONU Orhan KUR * Haluk KONK ** slan DĐLVER *** ÖE Jeodezik
DetaylıTOA27 KOPOLİİMİD MEMBRAN MALZEMELERİNİN AYIRMA ÖZELLİKLERİNİN GRUP KATKISI YÖNTEMLERİ İLE TEORİK OLARAK HESAPLANMASI
TOA27 KOPOLİİMİD MEMBRAN MALZEMELERİNİN AYIRMA ÖZELLİKLERİNİN GRUP KATKISI YÖNTEMLERİ İLE TEORİK OLARAK HESAPLANMASI Sadiye Halitoğlu, Ş. Birgül Tantekin-Ersolaz İstanbul Teknik Üniv., Kiya-Metalurji Fak.,
DetaylıSoğukta Şekillendirilmiş Çelik Profiller Kullanılarak Yapılan Tonoz Sistemlerin Optimum Tasarımı
Uluslararası Katılılı 7. Çelik Yapılar Sepozyuu Soğukta Şekillendiriliş Çelik Profiller Kullanılarak Yapılan Tonoz Sistelerin Optiu Tasarıı Osan Tunca 1*, İbrahi Aydoğdu, Serdar Çarbaş 1 1 Karaanoğlu Mehetbey
DetaylıENERJĠ FONKSĠYONU ANALĠZĠ ĠLE GERĠLĠM KARARLILIĞI ĠNCELEMESĠ
ENERJĠ FONSĠYONU ANALĠZĠ ĠLE GERĠLĠ ARARLILIĞI ĠNCELEESĠ Ahet ÇĠFCĠ Ahet Turan HOCAOĞLU Yılaz UYAROĞLU 3 ehet Ali YALÇIN 4 Elektrik-Elektronik ühendisliği Bölüü,3,4 Sakarya Üniversitesi, Esentepe apüsü,
DetaylıBÖLÜM 5 SPRİNKLER SİSTEMLERİNDE SU İHTİYACI
BÖLÜM 5 SPRİNKLER SİSTEMLERİNDE SU İHTİYACI 5.1 Sprinkler Sistei Su İhtiyacının Belirlenesi 5.2 Tehlike Sınıfına Göre Su İhtiyacının Belirlenesi 5.2.1 Ön Hesaplı Boru Sistelerinde Su İhtiyacı 5.2.2 Ta
DetaylıBİR İMALAT ŞİRKETİNİN İYİLEŞTİRME PROJESİ SEÇİMİNDE BULANIK ANALİTİK HİYERARŞİ SÜRECİNİN UYGULANMASI
Süleyan Deirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bililer Fakültesi Dersi Y.05, C.0, S.3, s.39-340. Suleyan Deirel University The Journal of Faculty of Econoics and Adinistrative Sciences Y.05, Vol.0, No.3,
DetaylıAktif süspansiyon sistemli çeyrek araç modelinin gözlemleyiciyle optimal kontrolü
SAÜ. Fen Bil. Der. 17. Cilt,. Sayı, s. 181-187, 13 SAU J. Sci. Vol 17, No, p. 181-187, 13 Aktif süspansiyon sisteli çeyrek araç odelinin gözleleyiciyle optial kontrolü Ayhan Özdeir 1*, Dinçer Maden 1*
DetaylıSoru No Puan Program Çıktısı 1,3,10 1,3,10 1,3,10
OREN000 Final Sınavı 0.06.206 0:30 Süre: 00 dakika Öğrenci Nuarası İza Progra Adı ve Soyadı SORU. Bir silindir içerisinde 27 0 C sıcaklıkta kg hava 5 bar sabit basınçta 0.2 litre haciden 0.8 litre hace
DetaylıProblemlerine Geliştirilmiş Parçacık
Çankaya University Journal of Science and Engineering Volume 9 (2012), No. 2, 89 106 Yasak İşletim Bölgeli Ekonomik Güç Dağıtım Problemlerine Geliştirilmiş Parçacık Sürü Optimizasyonu Yaklaşımı Serdar
DetaylıA Statistical Study for Determination of Surface Roughness of AISI 304 Stainless Steel and EN 5754 Aluminum Alloy Machined by Fiber Laser
Makine Teknolojileri Elektronik Dergisi Cilt: 8, o:, 0 7-6 Electronic Journal of Machine Technologies Vol: 8, o:, 0 7-6 TEKOLOJĐK ARAŞTIRMALAR www.teknolojikarastiralar.co e-i:04-44 Makale Article AII
DetaylıVALF NOKTA ETKİLİ KONVEKS OLMAYAN EKONOMİK GÜÇ DAĞITIM PROBLEMLERİNİN HARMONİ ARAMA ALGORİTMASIYLA ÇÖZÜMÜ
VALF NOKTA ETKİLİ KONVEKS OLMAYAN EKONOMİK GÜÇ DAĞITIM PROBLEMLERİNİN HARMONİ ARAMA ALGORİTMASIYLA ÇÖZÜMÜ Serdar ÖZYÖN 1,*, Celal YAŞAR 2, Hasan TEMURTAŞ 3 1 Dumlupınar Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi,
DetaylıKUŞADASI YÖRESİ RÜZGAR VERİLERİNİN DENİZ YAPILARININ TASARIMINA YÖNELİK DEĞERLENDİRİLMESİ
KUŞADASI YÖRESİ RÜZGAR VERİLERİNİN DENİZ YAPILARININ TASARIMINA YÖNELİK DEĞERLENDİRİLMESİ Gündüz GÜRHAN Dokuz Eylül Üniversitesi, Deniz Bilileri ve Teknolojisi Enstitüsü İnciraltı/İzir E-Posta:gunduz.gurhan@deu.edu.tr
DetaylıYASAK ARAMA ALGORİTMASINA DAYALI PÜRÜZSÜZLEŞTİRME YAKLAŞIMI İÇEREN KARIŞIK- MODELLİ MONTAJ HATTI DENGELEME
Gazi Üniv. Müh. Mi. Fak. Der. Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University Cilt 30, No 1, 57-69, 2015 Vol 30, No 1, 57-69, 2015 YASAK ARAMA ALGORİTMASINA DAYALI PÜRÜZSÜZLEŞTİRME
DetaylıANTALYA DA YENİLENEBİLİR VE ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARIYLA ÖRTÜALTI TARIMSALALANIN ISITMA UYGULAMASI
ANTALYA DA YENİLENEBİLİR VE ALTERNATİF ENERJİ AYNALARIYLA ÖRTÜALTI TARIMSALALANIN ISITMA UYGULAMASI Ali eal YAUT Erkan DİMEN Aet ABUL ÖZET Yapılan bu çalışayla, örtüaltı tarısal üretiinde Türkiye'de ilk
DetaylıSEZGİSEL ALGORİTMA KULLANILARAK RÜZGÂR ÇİFTLİKLERİNİN GÜÇ SİSTEMİNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ. Öğr. Gör. Mehmet Fatih Tefek Doç. Dr.
SEZGİSEL ALGORİTMA KULLANILARAK RÜZGÂR ÇİFTLİKLERİNİN GÜÇ SİSTEMİNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ Öğr. Gör. Mehmet Fatih Tefek Doç. Dr. Harun Uğuz * Rüzgâr kaynaklı enerji üretimi, yenilenebilir enerji kaynakları
DetaylıPEM Tipi Yakıt Hücresi Sisteminde Kullanılan Kompresör Modelinin Adaptif Denetleyici ile Kontrolü
PEM ipi Yakıt Hüresi Sisteinde Kullanılan Kopresör Modelinin Adaptif Denetleyii ile Kontrolü Yavuz Eren, Levent Uun, Haluk Görgün, İbrahi Beklan Küçükdeiral, Galip Cansever Elektrik Mühendisliği Bölüü
DetaylıHarran Üniversitesi Mühendislik Dergisi. Lojistik Dağıtım Ağ Problemlerinde Analitik Hiyerarşi Prosesi Yöntemi ve Hedef Programlama ile Depo Seçimi
Harran Üniversitesi Harran Üniversitesi Mühendislik Dergisi Harran University Journal of Engineering HU Muh. Der. 01 (2017) p.1-13 HU J. of Eng. 01 (2017) p.1-13 Lojistik Dağıtı Ağ Problelerinde Analitik
DetaylıSulamada Kullanılan Santrifüj Pompalarda Kavitasyon Karakteristiklerinin Belirlenmesi*
Tarısal Mekanizasyon 23. Ulusal Kongresi, 6-8 Eylül 2006, Çanakkale 205 Sulaada Kullanılan Santrifüj Popalarda Kavitasyon Karakteristiklerinin Belirlenesi* Tanzer Eryılaz (1) Sedat Çalışır (1) (1) S.Ü.Ziraat
DetaylıBETONARME KOLONLARIN NORMAL KUVVET MOMENT ETKİLEŞİM DİYAGRAMLARI
ISSN 1019-1011 Ç.Ü.MÜH.MİM.FAK.DERGİSİ CİLT.25 SAYI.1-2 Haziran/Aralık June/Deceber 2010 Ç.Ü.J.FAC.ENG.ARCH. VOL.25 NO.1-2 BETONARME KOLONLARIN NORMAL KUVVET MOMENT Cengiz DÜNDAR Ç.Ü., İnşaat Mühendisliği
DetaylıEleco 2014 Elektrik Elektronik Bilgisayar ve Biyomedikal Mühendisliği Sempozyumu, 27 29 Kasım 2014, Bursa
ep Telefonu SAR Değerinin İnsan Kulak ve Etrafında Sebep Olduğu Sıcaklık Artışının Teral Görüntülee Tekniği ve Bulanık -Ortalaa Algoritası ile Analizi Analysis of SAR Value of Mobile Phone aused Teperature
Detaylı11. Üretim Bölgeleri Yönünden Karşılaştırma ve Değerlendirme
11. Üreti Bölgeleri Yönünden Karşılaştıra ve Değerlendire Üreti bölgeleri yönünden tuz üreti ve tüketii ile ilgili yapacağıız kısa bir çözülee ile, gelecekteki üreti stratejisine ilişkin birtakı ipuçları
Detaylı2. Kütlenin korunumu ve Endüstriyel fırınlarda uygulanması
ENDÜSTRİYEL FIRINLARDA KÜTLE VE ENERJİ ANALİZİ Endüstriyel Fırınlar Endüstriyel fırınlar ergite, ısıl işle, pişire, kuruta, teperlee ve benzeri işleleri gerçekleştirek için sanayide yaygın bir biçide kullanılaktadır
DetaylıAnakütleden rassal olarak seçilen örneklemlerden hesaplanan değerlerdir.
İSTATİSTİKTE VERİ GM-0 MÜH. ÇALIŞ. İSTATİSTİKSEL YÖNTEMLER Hafta sonu hava yağışlı olacak ı? Bu yıl hangi takı şapiyon olacak? Gelecek yıl döviz kuru ne olur? Bu yıl ülkeizin kişi başına illi geliri ne
DetaylıKAYMA MOD DENETLEYİCİ KULLANILARAK AKTİF GÜÇ FAKTÖRÜ DÜZELTİMİ
P A M U K K A E Ü N İ E R İ T E İ M Ü H E N D İ İ K F A K Ü T E İ P A M U K K A E U N I E R I T Y E N G I N E E R I N G F A U T Y M Ü H E N D İ İ K B İ İ M E R İ D E R G İ İ J O U R N A O F E N G I N E
DetaylıHİDROLİK BORU HİDROLİĞİ PROBLEMLER 1
HİDROİK BOR HİDROİĞİ PROBEMER.) Kineatik viskoitesi ν0 - /s olan bir sıvı çapı 0. olan cidarları yeterince cilalı olan boruda akıtılaktadır. Borunun 00 sinde basınç yükü farkı olduğuna göre akıın ortalaa
DetaylıEKSANTRİK YÜK ALTINDA ÖNGERİLMELİ BETON KOLONLARIN ANALİZİ
ISSN 1019-1011 Ç.Ü.MÜH.MİM.FK.DERGİSİ CİLT.25 SYI.1-2 Haziran/ralık June/Deceber 2010 Ç.Ü.J.FC.ENG.RCH. VOL.25 NO.1-2 EKSNTRİK YÜK LTIND ÖNGERİLMELİ BETON KOLONLRIN NLİZİ Serkan TOKGÖZ M.Ü., İnşaat Mühendisliği
DetaylıŞekil 8.6 Bilgi akışının sistem içinde düzenlenmesi
97 Bu denkle takıının çözüü belirli bir P1(t) ve P3(t) rejii için Z düzeyinin değişiini verir. Bu çözüün ateatiksel tekniklerle gerçekleştirilesi güçtür. Ancak noral progralaa bilen biri tarafından kolayca
DetaylıOPTİMUM GÜÇ AKIŞININ YAPAY ARI KOLONİSİ İLE SAĞLANMASI
OPTİMUM GÜÇ AKIŞININ YAPAY ARI KOLONİSİ İLE SAĞLANMASI A. Doğan 1 M. Alçı 2 Erciyes Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü 1 ahmetdogan@erciyes.edu.tr 2 malci@erciyes.edu.tr
DetaylıPORLA METODU İLE TAHMİN EDİLEN ARMA MODEL PARAMETRELERİ ÜZERİNDE PENCERE FONKSİYONLARININ ETKİSİ
PAMUKKALE ÜNİ VERSİ ESİ MÜHENDİ SLİ K FAKÜLESİ PAMUKKALE UNIVERSIY ENGINEERING COLLEGE MÜHENDİ SLİ K BİLİMLERİ DERGİ S İ JOURNAL OF ENGINEERING SCIENCES YIL CİL SAYI SAYFA : 2002 : 8 : 2 : 173-178 PORLA
DetaylıDiferansiyel Gelişim Algoritmasının Yasak İşletim Bölgeli Ekonomik Güç Dağıtım Problemine Uygulanması
61 Diferansiyel Gelişim Algoritmasının Yasak İşletim Bölgeli Ekonomik Güç Dağıtım Problemine Uygulanması Serdar ÖZYÖN 1, Celal YAŞAR 2, Hasan TEMURTAŞ 3, Gıyasettin ÖZCAN 4 1,2 Dumlupınar Üniversitesi,
DetaylıKömür Rezerv Tahmininde Variogram Etki Mesafesinin Önemi
MADENCİLİK Eylül - Aralık Septeber - Deceber 1993 Cilt - Volue XXXII Sayı No 3-4 Köür Rezerv Tahininde Variogra Etki Mesafesinin Önei The Iportance of the Variogra Range in Coal Reserve Estiation ÖZET
DetaylıTAM KLİMA TESİSATI DENEYİ
TAM KLİMA TESİSATI DENEYİ. AMAÇ Klia sistelerini sınıflandırarak, tipik bir klia tesisatında kullanılan eleanların incelenesi, yaz ve kış kliasına etki eden paraetrelerin deneysel ve teorik olarak gözlenesidir.
Detaylıİş Akış Çizelgeleme Problemi Üzerinde NEH, FRB3 ve FRB4 Sezgisellerinin Karşılaştırılması
Akadeik Bilişi 0 - XII. Akadeik Bilişi Konferansı Bildirileri 0-2 Şubat 200 Muğla Üniversitesi İş Akış Çizelgelee Problei Üzerinde NEH, FRB3 ve FRB4 Sezgisellerinin Karşılaştırılası Muaz Salih Kurnaz,
DetaylıDİJİTAL ORTOFOTO HARİTALARDA KONUM DOĞRULUĞU VE MALİYET KARŞILAŞTIRMASI. Ömer MUTLUOĞLU 1, Ayhan CEYLAN 2
S.Ü. Müh.-Mi. Fak. Derg., c.20, s.1, 2005 J. Fac.Eng.Arch. Selcuk Univ., v.20, n.1, 2005 DİJİTAL ORTOFOTO HARİTALARDA KONUM DOĞRULUĞU VE MALİYET KARŞILAŞTIRMASI Öer MUTLUOĞLU 1, Ayhan CEYLAN 2 1 S.Ü. Teknik
DetaylıGeometrik Düzeltme ve Gabor Filtreleriyle Araç Plaka Tespiti Localization of Licence Plate using Geometric Correction and Gabor Filter
Geoetrik Düzelte ve Gabor Filtreleriyle Araç Plaka Tespiti Localization of Licence Plate using Geoetric Correction and Gabor Filter Muhaet Balcılar, A. Coşkun Sönez Bilgisayar Mühendisliği Bölüü Yıldız
DetaylıMİL&GÖBEK BAĞLANTILARI SIKI GEÇMELER
MİL&GÖBEK BAĞLANTILARI SIKI GEÇMELER MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE ELEMANLARI-I DERS NOTU Sıkı Geçeler / 40 Başka bir elean kullanıına erek kaladan il-flanş bağlantısı yapaya olanak veren bir uyulaadır.
DetaylıTEK BÖLGELİ GÜÇ SİSTEMLERİNDE BULANIK MANTIK İLE YÜK FREKANS KONTRÜLÜ
TEKNOLOJİ, Yıl 5, (2002), Sayı 3-4, 73-77 TEKNOLOJİ TEK BÖLGELİ GÜÇ SİSTEMLERİNDE BULANIK MANTIK İLE YÜK FREKANS KONTRÜLÜ Ertuğrul ÇAM İlhan KOCAARSLAN Kırıkkale Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Elektrik-Elektronik
Detaylı5. SANTRİFÜJ POMPALARDA TEORİK ESASLAR
5. SANTRİFÜJ POMPALARDA TEORİK ESASLAR 5.5. Santrifüj Popalarda Kıyaslaa Değerleri Santrifüj popalarda kıyaslaa değerleri, bazı değişkenler yardıı ile elde edilektedir. Bu değişkenler; Çalışa hızı (n)
DetaylıZemin-yapı etkileşimi bakış açısı ile ankrajlı duvarlarda yanal toprak basıncı değişimi
Zein-yapı etkileşii bakış açısı ile ankrajlı duvarlarda yanal toprak basıncı değişii Variation of lateral soil pressure in anchored walls fro a soil-structure point of view İlknur Bozbey, S. Feyza Çinicioğlu
DetaylıMEVDUAT BANKASI SEÇİMİ SÜRECİNDE TOPSIS VE ELECTRE YÖNTEMLERİNİN KULLANILMASI
Süleyan Deirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bililer Fakültesi Dergisi Y.018, C.3, S., s.401-43. Suleyan Deirel University The Journal of Faculty of Econoics and Adinistrative Sciences Y.018, Vol.3, No.,
DetaylıZeki Optimizasyon Teknikleri
Zeki Optimizasyon Teknikleri Tabu Arama (Tabu Search) Doç.Dr. M. Ali Akcayol Tabu Arama 1986 yılında Glover tarafından geliştirilmiştir. Lokal minimum u elimine edebilir ve global minimum u bulur. Değerlendirme
Detaylıİş, Enerji ve Güç Test Çözümleri. Test 1 Çözümleri 4. F = 20 N
3 İş, nerji e Güç Test Çözüleri Test Çözüleri. = 30 N s = 5 4. = 0 N = kg 37 = 5 /s kuetinin yaptığı iş, cisi üzerinde kinetik enerji olarak depolanır. ani kuetinin yaptığı iş, cisin kinetik enerjisine
DetaylıKMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 16 (27): 87-103, 2014 ISSN: 2147-7833, www.kmu.edu.tr
29 KMÜ Sosyal ve Ekonoik Araştıralar Dergisi 16 (27): 87-103, 2014 ISSN: 2147-7833, www.ku.edu.tr Karaanoğlu Mehetbey Üniversitesi (KMÜ) Öğrencilerinin Barına Sorunlarının Tespiti ve Değerlendirilesi *
DetaylıCilt: 7 Sayı: 4 s. 307-314, 2004 Vol: 7 No: 4 pp. 307-314, 2004
Politeknik Dergisi Journal of Polytechnic Cilt: 7 Sayı: 4 s. 37-314, 4 Vol: 7 No: 4 pp. 37-314, 4 Kardan Kaplinlerindeki Eksenel Kayar Mafsaldaki Sürtüne Kuvvetinin Şasi ve Güç Aktara Sistelerinde Oluşturduğu
DetaylıInvestigation of Power Quality Impact on the Textile Factories
Tekstil Teknolojileri Elektronik Dergisi Cilt:, No:, 009 (-) Electronic Journal of Textile Technologies ol:, No:, 009 (-) TEKNOLOJĐK ARAŞTRMALAR www.teknolojikarastiralar.co e-ssn: 09-99 (Hake Onaylı Makale)
DetaylıVorteks Tüpünde Akışkan Olarak Kullanılan Hava İle Karbondioksitin Soğutma Sıcaklık Performanslarının Deneysel İncelenmesi
CÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Fen Bilileri Dergisi (2003)Cilt 24 Sayı 2 Vorteks Tüpünde Akışkan Olarak Kullanılan Hava İle Karbondioksitin Soğuta Sıcaklık Perforanslarının Deneysel İncelenesi *Hüseyin USTA,
DetaylıPamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi Pamukkale University Journal of Engineering Sciences
Paukkale Üniversitesi Mühendislik Bilileri Dergisi Paukkale University Journal of Engineering Sciences Sakarya Üniversitesi için rüzgâr enerjisi potansiyel belirlee çalışası Study to deterine wind energy
DetaylıV. ULUSAL \s * TESİSAT MÜHENDİSLİĞİ KONGRESİ VE SERGİSİ
tob akina ühendisleri odası V. ULUSAL \s * TESİSAT MÜHENDİSLİĞİ KONGRESİ VE SERGİSİ BİLDİRİLER KİTABI İZMİR o yayın no : E/2001/269-1 EKİM 2001 tob akina ühendisleri odası Süer Sok. No: 36/1 -A Deirtepe,
DetaylıŞekil E1.1 bir rölenin manyetik devresini temsil etmektedir. Sarım sayısı N=500, ortalama nüve uzunluğu l 36cm
Örnek 1.1 (P.C. SEN) Şekil E1.1 bir rölenin anyetik devresini tesil etektedir. Sarı sayısı N=500, ortalaa nüve uzunluğu l 36 ve hava aralığının her birisi 1.5 olarak veriliştir. Rölenin kontağı çekebilesi
DetaylıYeşil Binalar. Green Buildings. makale - article
TTD Dergisi 48 (2007) 45-52 Yeşil Binalar Green Buildings Franco Anzioso; Luca enardi; ÖZET Son yıllarda, Avrupa Birliğinin enerji sektöründe yaptığı çalışalar, enerjinin akıllı" kullanıın üzerinde yoğunlaşıştır:
Detaylıİ.T.Ü. YAPISAL TASARIM VE YARIŞMA KULÜBÜ
İ.T.Ü. YAPISAL TASARIM VE YARIŞMA KULÜBÜ 4. METRAJ - MALİYET YARIŞMASI TEKNİK ŞARTNAMESİ i İÇİNDEKİLER ÖZET... iii 1. HESAP ADIMLARI... 1 2. DEĞERLENDĠRME... 1 3. YARIġMAYA KATILIM KOġULLARI... 2 4. EK-1...
DetaylıEv Tipi Yenilenebilir Hibrit Sistem İçin Mikro-Genetik Algoritma ile Optimal Yük Planlaması
Ev Tipi Yenilenebilir Hibrit Sistem İçin Mikro-Genetik Algoritma ile Optimal Yük Planlaması Özay CAN, Nedim TUTKUN Düzce Üniversitesi Elektrik/Elektronik Mühendisliği Kapsam Giriş Hibrit Sistem ve Güç
DetaylıRüzgar Enerjisi İçin Sayısal Denetimli Asenkron Generatörün RBF Ağı İle Modellenmesi
Rüzgar Enerisi İçin Sayısal Denetili Asenkron Generatörün RBF Ağı İle Modellenesi Erkan DEMİRCİ İrfan ŞENLİK Ali Ekber ÖZDEMİR 3 Güven ÖNBİLGİN 4 Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sasun M.Y.O. Elektrik Prograı,
DetaylıMEKANİK SİSTEMLERİN KAPALI KONTROLÜNÜN RUNGE-KUTTA YÖNTEMİYLE İNCELENMESİ
. ULUSAL MAKİNA TEORİSİ SEMPOZYUMU Gazi Üniversitesi, Mühendislik-Miarlık Fakültesi, 4-6 Eylül MEKANİK SİSTEMLERİN KAPALI KONTROLÜNÜN RUNGE-KUTTA YÖNTEMİYLE İNCELENMESİ Hira Karagülle Dokuz Eylül Üniversitesi,
DetaylıTürk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi
Türk Tarı Gıda Bili ve Teknoloji Dergisi, 6(12): 1844-1852, 2018 Türk Tarı - Gıda Bili ve Teknoloji Dergisi Çevriiçi baskı, ISSN: 2148-127X www.agrifoodscience.co Türk Bili ve Teknolojisi Aras ve Copras
DetaylıFatih Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü EEM 316 Haberleşme I DENEY 3 GENLİK (AM) MODÜLASYONU
Fatih Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölüü EEM 316 Haberleşe I DENEY 3 GENLİK (AM) MODÜLASYONU 3.1 Aaçlar 1. Genlik (AM) odülasyon prensiplerinin anlaşılası 2. Genlik (AM) sinyalinin
DetaylıFEN VE MÜHENDİSLİKTE MATEMATİK METOTLAR 10. KİTAP DİFERANSİYEL DENKLEMLER III DD III
FEN VE MÜHENDİSİKTE MATEMATİK METOTAR 0. KİTAP DİFERANSİYE DENKEMER III DD III 8 İÇİNDEKİER I. SO() ve KÜRESE HARMONİKER A) SO Spektruu B) Diferansiyel Operatör Tesilleri C) Uzay Tersinesi D) Küresel Haronikler
DetaylıYZM 5257 YAPAY ZEKA VE UZMAN SİSTEMLER DERS#6: GENETİK ALGORİTMALAR
YZM 5257 YAPAY ZEKA VE UZMAN SİSTEMLER DERS#6: GENETİK ALGORİTMALAR Sınıflandırma Yöntemleri: Karar Ağaçları (Decision Trees) Örnek Tabanlı Yöntemler (Instance Based Methods): k en yakın komşu (k nearest
DetaylıTaşıtın hareket etmesi, üretilen tahrik kuvvetinin zemine
MAKALE TİCARİ KARAYOLU TAŞITLARINDA KULLANILAN YAVAŞLATICI (RETARDER) FRENLERİN ARACIN TAHRİK SİSTEMİNE DİNAMİK ETKİSİNİN İNCELENMESİ Zafer Güler * BMC San. ve Tic. A.Ş. Pınarbaşı, İzir zafer-guler@hotail.co
DetaylıÖĞRETİM ELEMANLARININ BİLGİSAYAR PROGRAMLARINI VE İNTERNETİ BİLME VE KULLANMA AMAÇLARI (PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ)
ÖĞRETİM ELEMANLARININ BİLGİSAYAR PROGRAMLARINI VE İNTERNETİ BİLME VE KULLANMA AMAÇLARI (PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ) Sadettin SARI Yrd. Doç. Dr., Paukkale Üniversitesi, Eğiti Fakültesi, Güzel Sanatlar
DetaylıADI: SOYADI: No: Sınıfı: A) Grubu. Tarih.../.../... ALDIĞI NOT:...
ADI: SOYADI: No: Sınıfı: A) Grubu Tarih.../.../... ADIĞI NOT:.... Boşluk doldura a) uetin büyüklüğünü ölçek için... kullanılır. b) Uyduların gezegen etrafında dolanasını sağlayan kuet... c) Cisilerin hareket
DetaylıDOĞRUSAL PROGRAMLAMANIN TEMEL EŞİTLİKLERİ VE GEOMETRİK ÇÖZÜMLER
2 DOĞRUSAL PROGRAMLAMANIN TEMEL EŞİTLİKLERİ VE GEOMETRİK ÇÖZÜMLER Birinci ölüde doğrusal progralaanın teel öğeleri olan aaç fonksiyonunu, üreti faaliyetlerini ve kaynak sınırlılıklarını inceledik, doğrusal
DetaylıTÜM DERSLERDE VİZE SINAVI İÇİN VERİLEN ÇALIŞMA SORULARI DA FİNALE DAHİLDİR
TÜM DERSLERDE VİZE SINAVI İÇİN VERİLEN ÇALIŞMA SORULARI DA FİNALE DAHİLDİR 5 ORTALAMA HIZ (u) 53 HACİMSEL AKIŞ DEBİSİ ( v ) Hacisel debi, herhangi bir sınırdaki sıvı hacinin sınıra dik yönde biri zaandaki
DetaylıBAZI İLLER İÇİN GÜNEŞ IŞINIM ŞİDDETİ, GÜNEŞLENME SÜRESİ VE BERRAKLIK İNDEKSİNİN YENİ ÖLÇÜMLER IŞIĞINDA ANALİZİ
Güneş Günü Sempozyumu 99-28 Kayseri, 2-27 Haziran 1999 BAZI İLLER İÇİN GÜNEŞ IŞINIM ŞİDDETİ, GÜNEŞLENME SÜRESİ VE BERRAKLIK İNDEKSİNİN YENİ ÖLÇÜMLER IŞIĞINDA ANALİZİ Hüsamettin BULUT Çukurova Üni. Müh.
DetaylıSONLU ELEMANLAR TEKNİĞİYLE ELDE EDİLEN AKILLI KİRİŞ
SONLU ELEMANLAR EKNİĞİYLE ELDE EDİLEN AKILLI KİRİŞ MODELİNİN HASSASİYEİNİN İYİLEŞİRİLMESİ arkan Çalışkan 1 Volkan Nalbantoğlu 2 Deet Ülker 1 Yavuz Yaan 1 tarkan@ae.etu.edu.tr vnalbant@geo.aselsan.co dulker@ae.etu.edu.tr
DetaylıFinansal Varlık Fiyatlama Modelleri Çerçevesinde Piyasa Risklerinin Hesaplanması: Parametrik Olmayan Yaklaşım
Bankacılar Dergisi, Sayı 6, 007 Finansal Varlık Fiyatlaa Modelleri Çerçevesinde Piyasa Risklerinin Hesaplanası: Paraetrik Olayan Yaklaşı Yrd. Doç. Dr. Kutluk Kağan Süer Aycan Hepsağ Bu çalışada, 05/01/000
Detaylıu ( )z, ) başlangıç durumdaki yerdeğiştirme vektörünün radyal ve eksenel doğrultuda bileşenlerini, λ k
SÜREKSİZ TEMAS KOŞULLARININ ÖNGERİLMELİ İKİ KATLI İÇİ BOŞ SİLİNDİRLERDE EKSENEL SİMETRİK BOYUNA DALGA YAYILIMINA ETKİSİ(DIŞ SİLİNDİR İÇ SİLİNDİRE ORANLA DAHA RİJİT) (*) Surkay AKBAROV, (**) Cengiz İPEK
DetaylıAynı Damlatıcıya Sahip Damla Sulama Borularında Boru Çapının En Uygun Boru Uzunluğuna Etkisi
Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 2002, 39(3): 120-127 ISSN 1018-8851 Aynı Dalatıcıya Sahip Dala Sulaa Borularında Boru Çapının En Uygun Boru Uzunluğuna Etkisi Vedat DEMİR 1 Hüseyin YÜRDEM 2 Suary The Effect
DetaylıOrtam ve Hava Şartlarının Alınan Sinyal Gücüne Etkisinin İncelenmesi
Orta ve Hava Şartlarının Alınan Sinyal Gücüne Etkisinin İncelenesi Uğur Bekçibaşı 1, Kubilay Taşdelen 2 1 Süleyan Deirel Üniversitesi, ElektronikHaberleşe Mühendisliği Bölüü, Isparta 2 Süleyan Deirel Üniversitesi,
DetaylıORMAN ÜRÜNLERİ SANAYİNDE KALİTE YÖNETİMİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA (Karadeniz Bölgesi Örneği)
ORMAN ÜRÜNLERİ SANAYİNDE KALİTE YÖNETİMİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA (Karadeniz Bölgesi Örneği) Hicabi CINDIK Yener TOP Selan KARAYILMAZLAR Kadri Ceil AKYÜZ Karadeniz Teknik Üniversitesi Oran Fakültesi Oran
DetaylıSigma 2006/3 Araştırma Makalesi / Research Article A SOLUTION PROPOSAL FOR INTERVAL SOLID TRANSPORTATION PROBLEM
Journal of Engineering and Natural Sciences Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi Sigma 6/ Araştırma Makalesi / Research Article A SOLUTION PROPOSAL FOR INTERVAL SOLID TRANSPORTATION PROBLEM Fügen TORUNBALCI
Detaylıİş, Enerji ve Güç Test Çözümleri. Test 1'in Çözümleri 4. F = 20 N
3 İş, nerji e Güç Test Çözüleri 1 Test 1'in Çözüleri 1. = 30 N s = 5 Cise uygulanan net kuetin yaptığı iş; W net = net W net = ( s ) W net = (30 16) 5 = 70 J bulunur. anıt C dir. 4. = 0 N = kg 37 = 5 /s
Detaylı11. SINIF KONU ANLATIMLI. 1. ÜNİTE: KUVVET VE HAREKET 6. Konu ENERJİ VE HAREKET ETKİNLİK VE TEST ÇÖZÜMLERİ
. SINIF KONU NLTIMLI. ÜNİTE: KUVVET VE HREKET 6. Konu ENERJİ VE HREKET ETKİNLİK VE TEST ÇÖZÜMLERİ 6. Enerji ve Hareket. Ünite 6. Konu (Enerji ve Hareket) K v 0 0 5 nın Çözüleri L M yatay Cisin K noktasında
Detaylıbiçiminde standart halde tanımlı olsun. Bu probleme ilişkin simpleks tablosu aşağıdaki gibidir
KONU 6: DOĞRUSAL PROGRAMLAMA MODELİ İÇİN ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ III 6 Siples Tablo Siples algoritasında en ii çözü, verilen dpp için bir teel ugun çözüden başlanara, ardışı saısal işlelerle araştırılır Bu işleler,
DetaylıKarayolları Genel Müdürlüğü Sanat Yapıları Daire Başkanlığı Tüneller Şubesi Müdürlüğü OCAK 2013
Karayolları Genel Müdürlüğü Sanat Yapıları Daire Başkanlığı Tüneller Şubesi Müdürlüğü OCAK 2013 TÜNELLER ŞUBESİ MÜDÜRLÜĞÜ KURULUŞ AMACI 1-Yapılacak tünellerin, projelendire kriterlerini belirleek ve teknik
DetaylıRüzgâr Enerjisi ve Gaziantep Koşullarında (500 kw Altı) Evsel İhtiyaçları Giderecek Rüzgâr Türbin Tasarımı
TTMD cak Rüzgâr Enerjisi ve Gaziantep Koşullarında (500 kw ltı) Evsel İhtiyaçları Giderecek Rüzgâr Türbin Tasarıı Wind Energy, wind turbine, wind turbine to eet the household needs, Gaziantep wind 51 Serdar
Detaylıİş Hareket doğrultusundaki kuvvet veya kuvvetlerin bileşkesi (Net Kuvvet) Kuvvet (net kuvvet) doğrultusunda cismin aldığı yol (yer değiştirme).
www.fencebili.co HZIRLYN VE YYIN SUNN: MURT KBŞ www.fencebili.co İŞ VE ENERJİ -İŞ: Bir cise uygulanan kuvvetin cise kendi doğrultusunda yol aldırasına iş denir. Bir kuvvet cise uygulandığında cisi kendi
DetaylıSeralarda Katı Yakıtlı ve Jeotermal Enerjili Isıtma Sistemlerini Oluşturan Unsurların Seçimi ve Bu Sistemlerin Maliyet Yönünden Karşılaştırılması 1
Tarı Makinaları Bilii Dergisi (Journal of Agricultural Machinery Science) 2009, 5 (2), 175-182 Seralarda Katı Yakıtlı ve Jeoteral Enerjili Isıta Sistelerini Oluşturan Unsurların Seçii ve Bu Sistelerin
DetaylıFatih Kölmek. ICCI 2012-18.Uluslararası Enerji ve Çevre Fuarı ve Konferansı 25 Nisan 2012, İstanbul, Türkiye
Fatih Kölmek ICCI 2012-18.Uluslararası Enerji ve Çevre Fuarı ve Konferansı 25 Nisan 2012, İstanbul, Türkiye Türkiye Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Mekanizması Fiyat Tahmin Modelleri Yapay Sinir
DetaylıFatih Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü EEM 316 Haberleşme I DENEY 4 GENLİK (AM) DEMODÜLASYONU
Fatih Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölüü EEM 316 Haberleşe I DENEY 4 GENLİK (AM) DEMODÜLASYONU 4.1 Aaçlar 1. Genlik odülasyonunun genel prensiplerinin anlaşılası.. Diyot Algılayıı ile
DetaylıELEKTRİK ENERJİ DAĞITIM SİSTEMİNDE EKONOMİK AKTİF GÜÇ DAĞITIMININ GENETİK ALGORİTMA İLE BELİRLENMESİ
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi Cilt:XXII, Sayı:3, 009 Journal of Engineering and Architecture Faculty of Eskişehir Osmangazi University, Vol: XXII, No:3, 009 Makalenin
DetaylıTEKİL TEMELLERİN OPTİMUM TASARIMINDA GENETİK ALGORİTMA KULLANIMI
P A M U K K A L E Ü Nİ V E R Sİ T E Sİ M Ü H E N DİS LİK F A K Ü L T E Sİ P A M U K K A L E U N I V E R S I T Y E N G I N E E R I N G F A C U L T Y M Ü H E N DİS LİK BİLİM L E Rİ D E R GİSİ J O U R N A
DetaylıGENETEK. Güç Sistemlerinde Kısa Devre Analizi Eğitimi. Güç, Enerji, Elektrik Sistemleri Özel Eğitim ve Danışmanlık San. Tic. Ltd. Şti.
GENETEK Güç, Enerji, Elektrik Sistemleri Özel Eğitim ve Danışmanlık San. Tic. Ltd. Şti. Güç Sistemlerinde Kısa Devre Analizi Eğitimi Yeniköy Merkez Mh. KOÜ Teknopark No:83 C-13, 41275, Başiskele/KOCAELİ
DetaylıRÜZGÂR ENERJİ SANTRALLERİNİN EKONOMİK YÜK DAĞITIMI ÜZERİNE ETKİSİ. Tankut Yalçınöz 1, Serkan Bahçeci 2, Seyfullah Fedakar 1,Emrah Çetin 2
RÜZGÂR ENERJİ SANTRALLERİNİN EKONOMİK YÜK DAĞITIMI ÜZERİNE ETKİSİ Tankut Yalçınöz 1, Serkan Bahçeci 2, Seyfullah Fedakar 1,Emrah Çetin 2 1 Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Melikşah Üniversitesi
DetaylıFARKLI PANEL TİPLERİ İÇİN EŞDEĞER DEVRE MODELİNİN PARAMETRE DEĞERLERİNİN BULUNMASI
FARKLI PANEL TİPLERİ İÇİN EŞDEĞER DEVRE MODELİNİN PARAMETRE DEĞERLERİNİN BULUNMASI Erdem ELİBOL Melih AKTAŞ Nedim TUTKUN Özet Bu çalışmada fotovoltaik güneş panellerinin matematiksel eşdeğer devrelerinden
DetaylıYÜKSEK HIZLI DARBE GENLİK MODÜLASYON ÇIKIŞI
YÜKSEK HIZLI DARBE GENLİK MODÜLASYON ÇIKIŞI PW: PWM çıkışı ( 0 = Y0 1 = Y2 2 = Y4 3 = Y6 ) OP: çıkış polaritesi ; 0 = Noral 1 = Ters RS: Çözünürlük; 0 = 1/100 (1%) 1 = 1/1000 (0.1%) Pn: Çıkış frekansının
DetaylıÇizgisel ve Açısal Momentum. Test 1 in Çözümleri. 4. Cisme uygulanan itme, hareketine ters yönlü olduğundan işareti ( ) alınır.
0 Çizgisel e Açısal Moentu 1 Test 1 in Çözüleri 1. Bir cise sabit bir kuet uygulanırsa cisin hızı düzgün olarak artar. I. bölgede hız parabolik olarak arttığına göre, uygulanan kuet artaktadır. II. bölgede
DetaylıDokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi YATLARDA KULLANILAN GÜNEŞ ENERJİSİ SİSTEMLERİNİN TASARIMI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
YATLARDA KULLANILAN GÜNEŞ ENERJİSİ SİSTEMLERİNİN TASARIMI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA 1 Onur GÜNAY, 2 Yiğit GÜLMEZ, 3 Oğuz ATİK 1 Araş.Gör., Dokuz Eylül Üniversitesi, Denizcilik Fakültesi, İzmir, onur.gunay@deu.edu.tr
Detaylı