ADÖLESANLARA YÖNELİK BESLENME VE STRESLE BAŞETME EĞİTİMİNİN SAĞLIĞI GELİŞTİRMEYE ETKİSİ. Emine GEÇKİL*, Suzan YILDIZ**
|
|
- Su Kaya
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 C.Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2006, 10 (2 ) ADÖLESANLARA YÖNELİK BESLENME VE STRESLE BAŞETME EĞİTİMİNİN SAĞLIĞI GELİŞTİRMEYE ETKİSİ Emine GEÇKİL*, Suzan YILDIZ** ÖZ Amaç Araştırmanın amacı; adölesanların sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını belirlemek ve beslenme ile stresle başetme konularında verilen eğitimin adölesanların beslenme ve stresle başetme becerilerinin gelişmesine etkisini incelemektir. Yöntem:Araştırmanın evreni Malatya Lisesindeki 4263 öğrenciden, örneklemi ise kura ile belirlenen sınıflarda bulunan 122 kişiden oluşmuştur. Adölesanlara beslenme ve stresle başetme konularında 8 haftalık planlı bir eğitim verilmiştir. Verilerin toplanmasında, tanıtıcı bilgileri içeren 3 soruluk bir form ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları (SYBD) Ölçeği kullanılmıştır. Veriler bu formların eğitimin başında ve eğitimden 6 ay sonra yeniden uygulanmasıyla toplanmıştır. Bulgular:Adölesanların sağlık davranışlarının orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Araştırmanın sonunda, adölesanların stres yönetimi ve beslenmeye yönelik sağlık davranışlarında eğitimden sonra bir artış olduğu gözlenmiştir. Sonuç: Adölesanların bazı sağlık davranışlarının planlı eğitimler yoluyla geliştirilmesi uygun olacaktır. Anahtar Sözcükler: Adölesan, sağlığı geliştirme, sağlık davranışı, sağlık eğitimi, hemşirelik ABSTRACT The Effect Of Nutrıtıon And Copıng Wıth Stress Educatıon On Adolescents Health Promotıon Purpose:The purpose of this research is to determine adolescents healthy life style behaviors and effect of the nutrition and coping with stress education on the adolescents health behaviors. Method:4263 students formed the universe and the sample selected randomly by 122 adolescents of the first, second and third class of Malatya High School. The planned education to adolescents about the nutrition and coping with stress was carried out for 8 weeks. The data collected by a questionnaire, consisted of 3 questions about demographical data, and Health Promotion Life-Style Profile (HPLP). These forms were applied at the beginning and after 6 months of education. Result:It was determined that planned education on stress management and nutrition was promoted adolescents healthy life behaviours on this areas. Conlusion:It was concluded that a planned education to adolescents about these matters would improve some health behaviors. Key Words: Adolescent, health promotion, health behavior, health education, nursing GİRİŞ ve AMAÇ Günümüzde sağlık, insanın fiziksel, sosyal, duygusal ve manevi durum gibi yaşamının bütün boyutlarıyla ilgili bir kavram olarak düşünülmektedir. Bu anlamda sağlık, yaşamdan memnuniyeti ve yaşam kalitesini içermekte ve kendini gerçekleştirmenin giderek artmasını ifade etmektedir (Edelman ve Mandle 1998) Yılında Herkese Sağlık hedefleri de sağlık kavramına yeni bir bakış açısı getirmekte ve sağlık hizmetlerinin öncelikli olarak sağlığı geliştirme ve bireylerin kendi sağlık sorumluluğunu üstlenmelerine odaklanması gerektiğini vurgulamaktadır (Doughertery 1993, Edelman ve Mandle 1998, Fish ve Nies 1996, Spear ve Kulbok 2001). * Öğr.Gör.Dr., İnönü Üniversitesi Adıyaman Sağlık Yüksekokul, Adıyaman ** Prof.Dr., İstanbul Üniversitesi Florance Nightingale Hemşirelik Yüksekokulu, İstanbul 19
2 Geçkil, Yıldız Sağlığı geliştirme, bireyin hastalık riskini azaltacak ve iyilik durumunu ilerletecek davranışları kazanması ve sürdürmesi için eğitimsel, sosyal ve çevresel kaynaklarının harekete geçirilmesidir (Esin 1997, Wong ve Hockenberry 2003). Sağlık davranışı ise; sağlığı geliştirme, hastalıkları azaltma veya önlemeye yönelik olarak bireylerin iyi olduğuna inandığı ve uyguladığı aktivitelerdir (Esin 1997, Jackson ve Saunders 1993, Savaşer 2000, Wong ve Hockenberry 2003). Sağlıklı yaşam biçimi davranışları genellikle adölesan dönemde kazanılır veya yeniden şekillendirilir (Fish ve Nies 1996, Spear ve Kulbok 2001, Wong ve Hockenberry 2003, Zaslow ve Takanishi 1993). Adölesan dönemi bir dizi bedensel ve ruhsal değişimlerin yaşandığı bir süreçtir. Genel olarak yaşlarını kapsayan adölesan dönemi, adölesanın kendisi ve ailesi açısından bir çok sorunun gelişebildiği fırtınalı bir zaman dilimidir (Bertan 2003, Bundak ve ark. 2002, Conk 1997, Jackson ve Saunders 1993, Wong ve Hockenberry 2003). Ayrıca bu dönemde, birey yetişkinliğe ve rollerine hazırlanır, bir başka ifadeyle, tüm yaşamını etkileyebilecek davranış biçimini geliştirir. Öte yandan adölesanlara yönelik sağlık istatistikleri alarm vermektedir. Literatürde, adölesanların sigara ve alkol kullanma durumlarının arttığı (Erci 1999, Haznedaroğlu 2000), intiharların genç ölümleri arasında ikinci sırada yer aldığı (Jackson ve Saunders 1993, Wong ve Hockenberry 2003) ve giderek arttığı, beslenme ve obesite sorunlarının en önemli sorunlar arasında bulunduğu (Görak 1998, Haznedaroğlu 2000, Story, Lytle, Birnbaum ve ark. 2002, Şarbat ve Demirkol 1997), cinsel sorunların yoğun yaşandığı (Canat 1998, Görak 1998, Haznedaroğlu 2000, Wong ve Hockenberry 2003); bunlara ek olarak duygusal, sosyal sorunlar, aile içi çatışma ve davranış bozuklukları gibi ciddi sorunları bulunduğu (Baltaş ve Baltaş 1993, Görak 1998) ifade edilmektedir. Oysa, sağlık açısından en önemli ulusal başarı göstergelerinden biri, o ülkenin gençlerinin iyilik hali ve sağlık düzeyi göstergeleridir (Velsor 2001, Zaslow ve Takanishi 1993). Bu nedenlerle adölesana yönelik hemşirelik bakımı; sağlık sorunlarının önlenmesi ve sağlığın geliştirilmesine odaklanmalı, adölesanlara sunulan sağlık eğitimi ve hizmetleri ise geliştirilmelidir (Bertan 2003, Bulduk ve Erdoğan 2005, Spear ve Kulbok 2001, Velsor 2001). Literatürde en sık uygulanan ve önerilen adölesan sağlığını geliştirme programlarının beslenme, egzersiz, hijyen, uyku, alkol, ilaç, sigara kullanımı ve cinsellik alanlarına yönelik sağlığı koruyucu ve geliştirici çalışmalar olduğu dikkati çekmektedir (Bulduk, Erdoğan 2005, Canat 1998, Edelman ve Mandle 1998, Fish ve Nies 1996, Griffin 2000, Haznedaroğlu 2000, Savaşer 2000, Spear ve Kulbok 2001). Ayrıca bu çalışmaların daha etkin yöntemlerle sürdürülmesi ve adölesanların kendi sağlıklarıyla ilgili sorumluluk üstlenmeleri için stresi azaltma, stresle etkin başetme becerisini öğretme ve desteklemeye yönelik programlar da önerilmektedir (Baltaş ve Baltaş 1993, Savaşer 2000, Spear ve Kulbok 2001). Bu araştırma adölesan için önemli olan beslenme ve stresle başetme konularında sağlık davranışı kazandırmaya yönelik olarak planlanmıştır. Sağlık davranışlarının başlatılması ve sürdürülmesinde kullanılan stratejilerin en başında konuya ilişkin bilgi verme yer almaktadır (Aksayan ve Gözüm 1998, Griffin 2000). Beslenme sosyal olarak öğrenilen bir davranış olduğundan sosyal baskılardan etkilenir (Story ve ark. 2002). Adölesanlar için en önemli sosyal baskı ise akran etkisidir. Bu yaş grubunda akran etkisi önemli bir faktör olduğu için beslenme, stres yönetimi, egzersiz vb. konulardaki sağlık davranışları hakkında yapılacak eğitimin grup şeklinde yapılmasının gelişimsel olarak uygun olduğu belirtilmektedir (Hern ve ark. 1998, Story, Lytle ve ark. 2002). Araştırmanın amacı; (1) adölesanların sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını belirlemek ve (2) stresle baş etme ile beslenme davranışlarına yönelik uygulanan eğitimin adölesanların beslenme ve stresle başetme becerilerinin gelişmesine etkisini değerlendirmektir. GEREÇ ve YÖNTEM Yarı deneysel olarak planlanan araştırma, Eylül Haziran 2002 Tarihleri arasında, Malatya İl Merkezinde bulunan Malatya Lisesi nde yürütülmüştür. Malatya Lisesi İl Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından kırsal ve kentsel kesimden öğrencilerin devam ettiği belirtilen, 4263 öğrencisi ile Malatya İl Merkezindeki tüm lise öğrencilerinin %22.5 inin eğitim gördüğü bir lisedir. Malatya Lisesi nde lise 1. ci sınıfta 27, lise 2. ci sınıfta 26 20
3 C.Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2006, 10 (2 ) ve lise 3. sınıfta 29 şube bulunmaktadır. Lise 1., 2., ve 3. cü sınıflardan kura ile birer sınıf seçilmiş ve bu sınıflardaki bütün öğrenciler araştırma kapsamına alınmıştır. Böylece araştırmanın örneklemi birinci sınıftan 37, ikinci sınıftan 41 ve üçüncü sınıftan 44 olmak üzere toplam 122 öğrenciden oluşmuştur. Veri Toplama Araçları Verilerin toplanmasında, adölesanların yaş, cinsiyet ve sınıf gibi kişisel özelliklerini içeren 3 soruluk bir form ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları (SYBD) Ölçeği kullanıldı. SYBD Ölçeği (Health Promotion Life- Style Profile- HPLP) 1987 de Walker, Sechrist ve Pender tarafından geliştirilmiş ve 1997 de Esin tarafından Türk toplumuna uyarlanarak geçerlik, güvenirlik çalışması yapılmıştır (Esin 1997). Ölçek 48 madde ve 6 alt gruptan oluşmakta olup alt grup ve maddeleri şöyledir: Kendini gerçekleştirme-13 madde, sağlık sorumluluğu- 10 madde, egzersiz-5 madde, beslenme-6 madde, kişilerarası destek-7 madde ve stres yönetimi-7 madde. SYBDÖ 4 lü likert tipi bir ölçek olup her bir maddeye hiçbir zaman yanıtı için 1, bazen yanıtı için 2, sık sık yanıtı için 3 ve düzenli olarak yanıtı için 4 puan verilir. Ölçekten alınabilecek en düşük puan 48, en yüksek puan ise 192 dir. Araştırma grubunun adölesan olması nedeniyle araştırmanın yürütüleceği lisede örneklem grubu dışında kalan 1.,2., ve 3. cü sınıflardan basit rasgele örnekleme ile seçilen 139 öğrenci üzerinde ölçek uygulanmış ve geçerlik güvenirlik çalışması yapılmıştır. Çalışma sonucunda ölçeğin Cronbach Alfa İç Tutarlılık Katsayısı.80 olarak bulunmuş ve madde toplam korelasyon değerlerinin yüksek olduğu belirlenmiştir. Eğitimin Planlanması ve Uygulanması Araştırmada planlı eğitim uygulanmıştır. Eğitim haftada bir saat olmak üzere toplam 8 haftada tamamlanmıştır. Bu sürenin dört haftası beslenme, diğer dört haftası da stresle başetme konularına ayrılmıştır. Eğitim programının tamamlanmasından dört ay sonra öğrencilere aynı konularda birer saatlik pekiştirme eğitimi yapılmıştır. Eğitim süresi beş saat beslenme ve beş saat stresle başetme olmak üzere toplam 10 saatiten oluşmuştur. Eğitim öğrencilerin normal ders yaptıkları sınıf ortamında yapılmıştır. Akran desteğini sağlaması ve eğitimde kolaylık olması için aynı sınıfta okuyan bütün öğrenciler aynı anda eğitime alınmıştır. Eğitim grupları 37, 41 ve 44 kişilik gruplardan oluşmuştur. Öğrencilerin mevcut oturdukları sıralar eğitimden önce U düzeneğinde hazırlanmıştır. Öğretim yöntemlerinden tartışma, soru-cevap, demonstrasyon ve beyin fırtınasından yararlanılmış, aynı zamanda çeşitli ısınma teknikleri ve oyunlar kullanılmıştır. Beslenme Eğitimi Beslenme eğitimine başlarken adölesanlara araştırmacılar tarafından hazırlanan Gençler İçin Beslenme Rehberi verilmiştir. Bu rehberde eğitimin içerdiği ergenlik dönemi ve beslenmenin önemi, yeterli ve dengeli beslenme, ergenlerde besin gereksinimi, besin grupları, sağlıklı beslenmenin sihirli ilkeleri, bilinçli besin tüketimi, besin satın alma, hazırlama, pişirme ve saklama ilkeleri gibi konular yer almaktadır. Beslenme rehberi toplam 12 sayfadan oluşan bir kitapçık tipinde olup, konuların özelliklerine uygun ilgi çekici resimlerle süslenerek göze hitap edecek şekilde renkli baskıları yaptırılmıştır. Beslenme eğitiminde birinci derste, ergenlik dönemi ve beslenmenin önemi, yeterli, dengeli ve doğru beslenme konuları sırayla tartışmaya açılmış, tartışma süresince doğru ifadeler tahtaya not edilmiş ve daha sonra konular araştırmacı tarafından toparlanmıştır. Öğrencilerden bu derste öğrendiklerinden bir tanesini küçük bir kağıda yazmaları istenmiş ve bunlar öğrencilere okunarak ders sonu tekrarı yapılmıştır. İkinci derste küçük bir ısınmadan sonra, öğrencilere üzerinde çeşitli yiyecek resimleri bulunan küçük kağıtlar dağıtılmıştır. Öğrenciler rasgele kaldırılarak kendinde bulunan resimdeki yiyeceğin hangi besin grubunda olduğunu söylemesi istenmiş ve böylece dört besin grubu belirleninceye kadar bu işleme devam edilmiştir. Besin grupları anlatıldıktan sonra besin gruplarının önemi öğrencilerle tartışılmıştır. Üçüncü derste, ergenlerde sağlıklı beslenme için besin gruplarına göre alınması önerilen besinler ve 21
4 Geçkil, Yıldız miktarları beyin fırtınası yöntemi ile belirlenmiş ve yaş grubunda olan bir ergenin hangi besin grubundan kaç porsiyon alacağı anlatılmıştır. Sağlıklı beslenmenin sihirli ilkeleri olarak kahvaltı ve günlük üç öğün yemek yemenin önemi tartışılmıştır. Son derste bir öğrencinin bir günlük beslenme şeklini anlatması, diğer öğrencilerden ise doğruları ve yanlışları bulmaları istenmiş ve böylece bir önceki dersin tekrarı yapılmıştır. Daha sonra büyük renkli bir kartona yazılmış olan sağlıklı yaşam için bilinçli tüketim sloganı tahtaya asılmış ve öğrencilerle konu tartışılmıştır. Öğrencilere süt ve ürünleri, et, yumurta, kuru baklagiller, taze sebze ve meyveler ve tahıl ürünlerinin hazırlama, saklama ve pişirme ilkeleri anlatılmıştır. Son olarak öğrencilerle gıda maddeleri satın alırken nelere dikkat ettikleri tartışılmış ve ürün satın almada dikkat edilmesi gereken ilkeler anlatılmıştır. Beslenme eğitiminden dört ay sonraki pekiştirme eğitiminde konunun önemli noktaları tekrar edilmiştir. Stresle Başetme Eğitimi Eğitimin ilk haftasında öğrencilere araştırmacılar tarafından hazırlanan 14 sayfalık Stresle Başa Çıkma kitapçığı dağıtılmıştır. Kitapçıklar ilgi çekici ve konuya uygun resimlerle zenginleştirilmiş ve renkli baskıları yaptırılmıştır. Kitapçıkta eğitimin içerdiği stres, stresörler, stres belirtileri ve stresi tanıma, stresle mücadele, stresi azaltmaya yarayabilecek öneriler gibi konular yer almıştır. İlk derste stres, olumlu ve olumsuz stres ve stresör kavramları tanıtılarak öğrencilerle kısaca tartışılmıştır. Öğrencilere içsel ve dışsal stresör kavramları tanıtıldıktan sonra beyin fırtınası yöntemi ile adölesanlarda strese neden olabilecek içsel ve dışsal stresörler belirlenmiştir. Öğrencilerden kendilerinde stres yaratan durumlardan iki tanesini bir kağıda yazmaları ve gelecek hafta derse getirmeleri istenmiştir. İkinci derste öğrencilerin kendilerinde stres oluşturan faktörleri yazdıkları kağıtlar toplanmıştır. Stresörler tek tek okunarak öğrencilerden bu stresörleri içsel veya dışsal olarak tanımlamaları istenmiş ve böylece ders tekrarı yapılmıştır. Sonra stresi tanıma ve stresin psikolojik, fiziksel, davranışsal ve kişiler arası ilişkiler boyutunda belirtileri anlatılmıştır. Stresle mücadelede gevşeme yöntemleri, olumlu tutum geliştirme ve olumlu bir yaşam tarzı geliştirme konuları tanımlanmıştır. Üçüncü derste gevşeme yöntemlerinden derin nefes alma ile gevşeme, aşamalı gevşeme tekniğinin uygulanışı ve zihinde canlandırma yolu ile gevşeme yöntemleri demostrasyon yöntemi ile gösterilerek öğrencilere uygulattırılmıştır. Öğrencilerle stresi azaltmak için düzenli fiziksel egzersizin önemi tartışılmıştır. Öğrencilerden bu teknikleri stresli ve yorgun olduklarını hissettikleri zamanlar ve uyumadan önce denemeleri istenmiştir. Dördüncü dersin başında gevşeme tekniklerini uygulayıp uygulamadıkları sorulmuş, uyguladığını söyleyen üç öğrenciden bu tekniklerin yararlılığı ve neler hissettiklerini anlatmaları istenmiştir. Öğrenciler genel olarak gevşeme tekniklerinden çok hoşlandıklarını ifade etmişlerdir. Stresle başa çıkmada olumlu tutum geliştirme, iyimser olma ve olumlu düşünmenin yeri tartışılmıştır. Öğrencilere kendi yaş gruplarına ait olumsuz düşünce ve ifadelerden örnekler verilmiş, daha sonra kendiyle olumlu diyalog kurma ve sorun çözme becerilerini geliştirmek için neler yapabilecekleri tartışılmıştır. Son olarak stresi azaltmaya yarayacak öneriler beyin fırtınası yolu ile tekrar edilmiştir. Dört ay sonraki pekiştirme eğitiminde stresle mücadelede bilinçli olarak kullandıkları yöntemler tartışılmış, gevşeme yöntemleri ve öneriler kısaca tekrarlanmıştır. Verilerin Toplanması SYBD Ölçeği adölesanlara eğitimi başlatmadan önce ve eğitim tamamlandıktan 6 ay sonra olmak üzere iki kez uygulandı. Eğitim öncesi ve sonrası formları eşleştirebilmek için adölesanlardan okul numaralarını yazmaları istendi. Bunun ilk ve ikinci anket arasında karşılaştırma yapılabilmesi için gerekli olduğu açıklandı ve bilginin sadece araştırmacılarda kalacağı sözü verildi. Ölçeğin uygulanması dakika sürdü. 22
5 C.Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2006, 10 (2 ) Araştırma için Gerekli İzinler Araştırmanın yürütülebilmesi için Malatya Valiliği ve araştırmanın yapılacağı kurum olan Milli Eğitim Müdürlüğü nden yazılı izin alındı. Örneklem grubunu oluşturan öğrencilere araştırma hakkında bilgi verildi ve tüm öğrenciler araştırmaya gönüllü olarak katıldı. Veri Analizi Veriler bilgisayar ortamında ortalama değer, yüzdelik ve eşleştirilmiş dizilerde t testi kullanılarak değerlendirildi (Sümbüloğlu ve Sümbüloğlu 2002). BULGULAR Adölesanlara ilişkin tanımlayıcı bulgular Tablo 1 de gösterilmektedir. Tablo 1 de görüldüğü gibi, adölesanların çoğunluğu erkek, yarıdan fazlası geç adölesan dönemde ve yaş ortalaması ± 1.07 yıldır. Tablo 1. Adölesanların Kişisel Özellikleri ÖZELLİKLER Sayı % Cinsiyet Kız Erkek Yaş* ve üstü Sınıf Lise 1 Lise 2 Lise Toplam *Ortalama= ± 1.07 Tablo 2. Adölesanların SYBD Ölçeği Alt Grup Puan Ortalamaları (n=122) SYBDÖ Alt Grupları Madde Sayısı Alt ve Üst Değer Puan Ortalamaları X ± SS Madde Puan Ortalamaları* X ± SS Kendini Gerçekleştirme ± ± 0.53 Sağlık Sorumluluğu ± ± 0.51 Egzersiz ± ± 0.61 Beslenme ± ± 0.52 Kişilerarası Destek ± ± 0.51 Stres Yönetimi ± ± 0.57 SYBDÖ Genel ± ± 0.40 Her maddeden alınabilecek en yüksek puan 4 dür. 23
6 Geçkil, Yıldız Tablo 2 de adölesanların SYBDÖ geneli ve alt gruplarından aldıkları madde puan ortalamaları incelendiğinde tam puan olan 4 üzerinden, en düşük puanı sağlık sorumluluğu (2.01 ± 0.51) ve egzersiz (2.05 ± 0.61) alt gruplarından, en yüksek puanı kişilerarası destek (2.74 ± 0.51) ve kendini gerçekleştirme alt gruplarından (2.72 ± 0.53) aldıkları görülmektedir. Adölesanların SYBDÖ genelinden aldıkları madde puan ortalamaları ise 2.44 ± 0.40 dır. Tablo 3 de görüldüğü gibi SYBDÖ beslenme alt grubunda bulunan Sabahları kahvaltı ederim, Her gün düzenli olarak üç öğün yemek yerim ve Yiyecek maddelerini alırken koruyucu yada katkı maddesi bulunmayanı seçerim davranışlarının puanlarında eğitim sonrası anlamlı bir artış saptandı (p<0.05). Çiğ sebze, meyve, baklagil gibi posalı ve lifli maddeler içeren yiyecekleri yerim ve Her gün dört besin grubu içeren öğünleri planlarım maddelerinin puanlarında eğitimden sonra ileri derecede anlamlı bir yükselme olduğu belirilendi (p<0.01). Ambalajlı yiyeceklerin özelliklerini tanımak için üzerindeki etiketini okurum maddesinin puanında eğitim sonrasında anlamlı bir değişme olmadığı görüldü (p>0.05). Tablo 3. Adölesanların Beslenme Eğitimi Öncesi ve Sonrası SYBDÖ Beslenme Alt Grubu Madde Puan Ortalamaları Eğitim Öncesi Eğitim Sonrası Beslenme Alt Grubu Maddeleri n=122 X ± SS**** n=122 X ± SS**** t p Sabahları kahvaltı ederim 3.29 ± ± * Yiyecek maddelerini alırken koruyucu ya da katkı maddesi bulunmayanı seçerim 2.06 ± ± * Her gün düzenli olarak üç öğün yemek yerim 2.67 ± ± * Ambalajlı yiyeceklerin özelliklerini tanımak için üzerindeki etiketini okurum 2.76 ± ± Çiğ sebze, meyve, baklagil gibi posalı ve lifli maddeler içeren yiyecekler yerim 2.34 ± ± ** Her gün dört besin grubu (protein, CHO, yağ, vitamin) içeren öğünler planlarım 1.85 ± ± ** Alt Grubu Toplam ± ± *** * (p<0.05) ** (p<0.01) *** (p<0.001) **** Her maddeden alınabilen en yüksek puan 4 dür. 24
7 C.Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2006, 10 (2 ) Tablo 4. Adölesanların Stresle Başetme Eğitimi Öncesi ve Sonrası SYBDÖ Stres Yönetimi Alt Grubu Madde Puan Ortalamaları Stres Yönetimi Alt Grubu Maddeleri Eğitim Öncesi S=122 X ± SS*** Eğitim Sonrası S=122 X ± SS*** t p Her gün kendime rahatlama için zaman ayırırım 2.56 ± ± Hayatımdaki sorun ve problemlerin sebebini bilirim 2.73 ± ± Her gün rahatlamak ve gevşemek için dakika ayırırım 2.76 ± ± * Uyumadan önce bilinçli olarak kaslarımı kasıp gevşetirim 1.94 ± ± * Yatarken mutlu, hoş düşüncelere yoğunlaşırım 2.63 ± ± ** Duygularımı ifade ederken yapıcı yollar bulurum 2.34 ± ± ** Stresimi kontrol altına almak için belirli yöntemler bulurum 2.41 ± ± Alt Grubu Toplam ± ± * (p<0.05) ** (p<0.01) *** Her maddeden alınabilen en yüksek puan 4 dür. Stres yönetimi alt grubunda, öğrencilerin eğitim öncesi ve sonrası genel ortalama puanları arasında anlamlı bir fark olamamasına karşın, Uyumadan önce bilinçli olarak kaslarımı kasıp gevşetirim (p<0.05), Yatarken mutlu, hoş düşüncelere yoğunlaşırım ve Duygularımı ifade ederken yapıcı yollar bulurum madde puanlarında eğitim sonrası anlamlı bir yükselme saptandı (p<0.01). Her gün rahatlamak ve gevşemek için dakika zaman ayırırım madde puanında ise eğitim sonrasında anlamlı bir düşme görüldü (p<0.05). TARTIŞMA Araştırmada 122 kişilik adölesan grubuna sağlıklı beslenme ve stresle başetme konularında planlı eğitim uygulandı ve eğitimin adölesanların beslenme ve stresle baş etmeye yönelik sağlık davranışlarını geliştirmeye etkisi değerlendirildi. Adölesanların SYBDÖ den aldıkları toplam puanlar en yüksek 192 puan üzerinden ortalama ± 19.53, madde puanları ise en yüksek 4 puan üzerinden ortalama 2.44 ± 0.40 olarak saptandı (Tablo 2). Buna göre adölesanların sağlık davranışlarının orta düzeyin biraz üzerinde olduğu söylenebilir. Aynı ölçeğin kullanıldığı diğer çalışmalarla karşılaştırıldığında bu sonuç; Gözüm ve Tezel in (2000) (ortalama ± 17.3), ve Sertçelik in (1999) (ortalama ± 17.92) üniversite öğrencilerinde buldukları sonuçlara benzerdir. Adölesanların SYBDÖ puanları Yetkin ve Uzun un (2000) üniversite Matemetik bölümü öğrencilerinden elde ettiği sonuçlar (ortalama ± 15.22) ve Felton, Parsons, Misener ve ark. nın (1997) kolej öğrencilerinde siyah kızlar için buldukları puanlar (2.54 ± 0.30) ile de paraleldir. Adölesanların SYBDÖ toplam puanlarının yetişkinlerle yapılan çalışmalarda (Esin 1997) elde edilen puanlardan ( ± 19.60), Yetkin ve Uzun un (2000) belirlediği hemşirelik bölümü son sınıf öğrencilerinin puanlarından (ortalama ± 18.35), Özbaşaran, Çetinkaya ve Güngör (2004) ün Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinde buldukları puanlardan (ortalama ± 1.10) ve Felton ve ark. nın (1997) kolej öğrencilerinde beyaz kızlar için (2.71 ± 0.35) buldukları puanlardan düşük olduğu görüldü. Düşük olmasının nedeninin yaş, eğitim düzeyi ve sosyo-kültürel düzey farkından kaynaklanmış olabileceği düşünüldü. Adölesanların SYBDÖ alt gruplarından aldıkları madde puan ortalamaları incelendiğinde tam puan olan 4 üzerinden, en düşük puanı sağlık sorumluluğu (2.01 ± 0.51) ve egzersiz (2.05 ± 0.61) alt gruplarından aldıkları belirlendi (Tablo 2). Gözüm ve Tezel (2000) yurtta kalan üniversite öğrencilerinde yaptıkları çalışmada benzer şekilde en düşük puanı egzersiz (1.89 ± 0.63) ve sağlık sorumluluğu (2.00 ± 0.53) alt gruplarından elde 25
8 Geçkil, Yıldız etmişlerdir. Aynı şekilde Felton ve ark. (1997) da kolej öğrencilerinde siyah ve beyaz kızlarda en düşük puan alınan iki alt grubun egzersiz ve sağlık sorumluluğu olduğunu tespit etmişlerdir. SYBDÖ ile yapılan diğer çalışmalarda da sonuçlar benzerdir (Esin 1997, Sayan ve Erci 2001, Sertçelik 1999). Adölesanların en yüksek puanı ise kişilerarası destek (2.74 ± 0.51) ve kendini gerçekleştirme alt gruplarından (2.72 ± 0.53) aldıkları belirlendi (Tablo 2). Aynı ölçekle yurt dışında ve ülkemizde yapılan çalışmalarda benzer şekilde en yüksek puanın kendini gerçekleştirme ve kişilerarası destek alt grularından alındığı görülmüştür (Esin 1997, Gözüm, Tezel 2000, Felton ve ark. 1997, Sertçelik 1999). Farklı olarak Erci, Aydın ve Tortumluoğlu (2000) koruyucu sağlık hizmetlerinde görev yapan ebe ve hemşirelerle yaptıkları bir çalışmada sağlık sorumluluğu alt grup puanları ikinci en yüksek puan bulunmuş, yaş ve eğitim düzeyi yükseldikçe sağlık sorumluluğu puanlarında istatistiksel olarak anlamlı artış olduğu belirtilmiştir. Pek çok çalışmada, yıllık ölümlerin yarısının çocuk, adölesan ve yetişkin dönemlerinde sağlığa zararlı yaşam biçimi seçilmesinden kaynaklandığı belirtilmektedir (Doughertery 1993, Edelman ve Mandle 1998, Esin 1997, Fish ve Nies 1996, Jackson ve Saunders 1993, Spear ve Kulbok 2001). Literatürde, yetişkinlikte yaşam biçiminin bir parçası olan davranışların genellikle adölesan döneminde kazanıldığı (Fish ve Nies 1996, Spear ve Kulbok 2001), çocuk ve adölesanlara doğru davranışı kazandırabilmenin yetişkinlerin davranışlarını değiştirmekten daha kolay olduğu (Velsor 2001) ve adölesanlara sağlık davranışlarının kazandırılmasında akran desteğinin önemi vurgulanmaktadır (Jackson ve Saunders 1993, Story, Lytle, Birnbaum ve ark. 2002). Beslenme eğitimi sonrasında adölesanların beslenme alt grup puan ortalamasında anlamlı bir artış (t=-4.33; p<0.001) saptandı (Tablo 3). Beslenme alt grup maddelerinden biri hariç diğerlerinin puanlarında eğitim sonrasında önemli bir artış belirlendi. Eğitim sonrası değişmeyen tek madde ise ambalajlı yiyeceklerin özelliklerini tanımak için üzerindeki etiketini okurum idi (Tablo 3). Bu sonuçlar adölesanlara verilen beslenme eğitiminin adölesanların beslenmeye yönelik davranışlarını genel olarak olumlu yönde değiştirdiğini göstermektedir. Benzer şekilde, Auld, Romaniello, Heimendinger ve ark. (1999) beslenmeyle ilgili sağlığı geliştirme çalışması sonrasında deney grubundaki öğrencilerin beslenmeye ilişkin bilgi, tutum ve özetkinliklerinde önemli bir artış olduğunu saptamışlardır. Story ve ark. (2002) da 7 ve 8. ci sınıflara akran eğitimi yolu ile beslenme eğitimi uygulamışlar ve olumlu sonuçlara ulaşmışlardır. Yiğit, Tokgöz ve Esenay (2001) ilköğretim öğrencilerine verilen beslenme eğitiminin öğrencilerin bilgi düzeyini arttırdığını belirlemişlerdir. Ambalajlı yiyeceklerin özelliklerini tanımak için üzerindeki etiketini okurum madde puanlarının değişmemiş olması ürün satın alırken uygun davranışların kazandırılmasında bilgi vermenin yanında ek yöntemlerin gerekliliğini düşündürmüştür. Diğer bir eğitim konusu olan stres yönetimi alt grup toplam puanında eğitim sonrası anlamlı bir fark olmamakla birlikte (t=-1.08; p>0.05), alt grup maddelerinden uyumadan önce bilinçli olarak kaslarımı kasıp gevşetirim (p<0.05), yatarken mutlu, hoş düşüncelere yoğunlaşırım (p<0.01) ve duygularımı ifade ederken yapıcı yollar bulurum (p<0.01) madde puanlarında eğitim sonrasında anlamlı bir artış saptandı (Tablo 4). Bu yöntemlerin kullanıldığı anda yararı algılanabilen, daha kolay öğrenilip davranışa geçirilebilen yöntemler olduğu dikkati çekmektedir (Baltaş ve Baltaş 1993). Stres yönetimi alt grubunda bulunan her gün kendime rahatlama için zaman ayırırım, her gün rahatlamak ve gevşemek için dakika zaman ayırırım, hayatımdaki sorun ve problemlerin sebebini bilirim ve stresimi kontrol altına almak için belirli yöntemler bulurum maddelerinin puanlarında artış olmadığı belirlenmiştir (Tablo 4). Bu maddeler incelendiğinde öğrencilerin kendine zaman ayırma, kendini tanıma ve kontrol etme becerilerinin gelişmesinde kullanılan eğitim yönteminin ve süresinin yetersiz kalmış olabileceği, farklı eğitim yöntemi ve ortamına gereksinim duyulabileceği düşünülmüştür. SONUÇLAR ve ÖNERİLER Adölesanların SYBDÖ genelinden aldıkları puanlar sağlık davranışlarının orta düzeyin biraz üzerinde olduğu, en düşük puanın sağlık sorumluluğu ve egzersiz alt gruplarından alındığı belirlenmiştir. Sağlığı geliştirmeye yönelik çalışmaların adölesanların egzersiz düzeylerini ve sağlık sorumluluklarını arttırmayı hedeflemesi uygun olacaktır. Verilen beslenme eğitiminin adölesanların beslenmeye ilişkin sağlık davranışlarını genel olarak geliştirdiği saptanmıştır. Adölesanlarda planlı eğitimin 26
9 C.Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2006, 10 (2 ) daha yaygın ve etkin kullanılmasını sağlamak için hemşirelik öğrencilerinin akran eğitimcisi olduğu geniş çaplı beslenme eğitim araştırmaları önerilebilir. Stresle başetmede gevşeme egzersizlerinin öğretilmesinde ve uygulanmasında demostrasyon yönteminin yararlı olduğu belirlenmiştir. Stresle baş etme gücünü arttıran kendini tanıma ve kontrol etme becerilerinin geliştirilmesinde ise adölesanlar daha küçük gruplara ayrılarak, daha uzun süren, sınıf ortamından farklı, kendilerini daha rahat hissedebilecekleri bir ortamda yürütülen beceri kazandırma programları önerilebilir. KAYNAKLAR Aksayan S, Gözüm S (1998) Olumlu sağlık davranışlarının başlatılması ve sürdürülmesinde öz-etkililik (kendini etkileme) algısının önemi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2(1): Auld GW, Romaniello C, Heimendinger J, Hambidge C,Hambidge M (1999) Outcomes from a school-based nutrition education programme alternating special resource teacher and classroom teacher. The Journal of School Health 69(10): Baltaş A, Baltaş Z (1993) Stres ve Başa Çıkma Yolları. 5. Basım.Remzi Kitabevi, İstanbul. Bar O (2000) Juvenil obesity, physical activity and lifestyle changes. The Phsician and Spotmedicine 28(11): Bertan M (2003) Introduction and definitions of adolescence. İçinde: International Children s Center (ICC) (Edited). Adolescence and Adolescent Reproductive Health, ICC yayınları, Ankara, 1-7. Bulduk S, Erdoğan S (2005) Okul sağlığı ekibinin nitelik ve hizmet kapsamının geliştirilmesi. Klinik Çocuk Forumu Eylül- Ekim: Bundak R, Neyzi O, Günöz H, Darendeliler F (2002) Büyüme gelişme ve bozuklukları. İçinde: Neyzi O, Ertuğrul T (Eds.). Pediatri Cilt 1.3. Baskı. Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul: Canat B (1998) Ergenlik döneminde cinsellik. İçinde: Şenol S, Rugancı N (Eds.). Ergenlik Döneminde Cinsellik (Gelişim ve Sorunları), Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Derneği Yayınları (2), Ankara, Conk Z (1997) Pediatrik tanılama. İçinde: Conk Z (Ed.). Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği El Kitabı. Birinci Baskı. Birlik Ofset Ltd. Şti. İstanbul: Doughertery DM (1993) Adolescent health: Reflection on a report to the U.S. congres. American Psychological Association 48 (2): Edelman CL, Mandle CL (1998) Health Promotion Throughout the Lifespain, Fourth Ed., Mosby Co., Philadelphia. Erci B (1999) Lise öğrencilerinde madde bağımlılığı ve etkileyen ailesel faktörler. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2(1): Esin MN (1997) Endüstriyel alanda çalışan işçilerin sağlık davranışlarının saptanması ve geliştirilmesi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı, Doktora Tezi, İstanbul. Felton GM, Parsons MA, Misener TR, Oldaker, S (1997) Health promoting behaviors of black and white collage women. Western Journal of Nursing Research 19(5): Fish C, Nies MA (1996) Health promotion needs of students in a college environment. Puplic Health Nursing 13 (2): Görak G, Kavaklı A, Altun E (1998) Türkiye deki kız ve erkek adölesanların sağlık sorunlarının belirlenmesi. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi 14. Kurultayı (Poster Bildirisi), İstanbul, Gözüm S, Tezel A (2000) Yurtta kalan üniversite öğrencilerinin sağlık davranışlarını etkileyen faktörlerin path analizi ile açıklanması. I. Uluslar arası&viii Ulusal Hemşirelik Kongresi Kitabı. Antalya; Griffin VK (2000) Creating health behavior change: How to develop comminity-wide programs for youth. Health Education and Bahavior 27 (5): Haznedaroğlu D (2000) Adölesanla ilgili çalışmalar. 22. Pediatri Günleri ve 2. Pediatri Hemşireliği Günleri Program ve Özet Kitabı, İstanbul, Hern MJ,Gates D, Amlung S, McCabe P (1998) Linking learning with health behaviors of high school adolescents. Pediatric Nursing 24 (2) Jackson DB, Saunders RB (1993) Child Health Nursing A Comprehensive Approach to the Care of Children and Their Families. JB. Lippincott Co., Philedelphia: McKay L, Diem E (1995) Health concerns of adolescent girls. Journal of Pediatric Nursing 10 (1): Özbaşaran F, Çetinkaya A, Güngör N (2004) Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin sağlık davranışları. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 7(3):
10 Geçkil, Yıldız Savaşer S (2000) Çocuk sağlığının korunması ve geliştirilmesinde hemşirenin rolü. 22. Pediatri Günleri ve 2. Pediatri Hemşireliği Günleri Program ve Özet Kitabı, İstanbul, Sertçelik E (1999) Üniversiteli gençlerin sağlık davranışlarının belirlenmesi. Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Sayan A, Erci B (2001) Çalışan kadınların sağlığı geliştirici tutum ve davranışları ile öz-bakım gücü arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 4(2): Spear HJ, Kulbok P (2001) Adolescent health behaviors and related factor: A review. Puplic Health Nursing 18 (2): Story M, Lytle LA, Birnbaum AS, Pery CL (2002) Peer-led, school-based nutrition education for young adolescent: Feasibility and process evaluation of the teens study. The Journal of School Health 72 (3): Sümbüloğlu V, Sümbüloğlu K (2002) Sağlık Bilimlerinde Araştırma Yöntemleri, 4. Baskı, Hatipoğlu Basım ve Yayım San. Tic., Ankara. Şarbat G, Demirkol M (1997) Ergenlik döneminde obesite. İçinde: Çuhadaroğlu F (Ed.). Ergenlik Döneminde Beslenme, 1. Baskı, Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Yayınları (1), Ankara, Velsor FB (2001) Adolescent school health. Journal of Pediatric Nursing 16(3): Wong DL, Hockenberry MJ (2003) Nursing Care of Infants and Children, St Louis, Mosby Co, Yetkin A, Uzun Ö (2000) Eğitimi Sağlıkla İlgili Olan Ve Olmayan Yüksekokul Öğrencilerinin Sağlık Davranışlarının Karşılaştırılması. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 3(2): Yiğit R, Tokgöz E, Esenay F (2001) İlköğretim öğrencilerine verilen beslenme eğitiminin öğrencilerin bilgi düzeylerine etkisi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 4(2): Zaslow MJ, Takanishi R (1993) Priorities for research on adolescent development. American Psychologist 48 (2):
ERKEN VE ORTA ADÖLESAN DÖNEMİNDEKİ ÖĞRENCİLERİN SAĞLIĞI GELİŞTİRMEYE YÖNELİK EĞİTİM GEREKSİNİMLERİNİN İNCELENMESİ
ERKEN VE ORTA ADÖLESAN DÖNEMİNDEKİ ÖĞRENCİLERİN SAĞLIĞI GELİŞTİRMEYE YÖNELİK EĞİTİM GEREKSİNİMLERİNİN İNCELENMESİ Emine GEÇKİL* Zekeriya ÇALIŞKAN** Handan ZİNCİR*** ÖZET Adölesanların kendileri tarafından
DetaylıBEDEN EĞİTİMİ VE SPOR YÜKSEKOKULU ÖĞRENCİLERİNİN SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ DAVRANIŞLARININ İNCELENMESİ
Uluslararası 9. Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Kongresi 19-22 Ekim 2017 Antalya/Türkiye BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR YÜKSEKOKULU ÖĞRENCİLERİNİN SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ DAVRANIŞLARININ İNCELENMESİ Öznur KARA
DetaylıPROBLEME DAYALI ÖĞRENİM MODELİNİN HEMŞİRELİK ÖĞRENCİLERİN SAĞLIĞI GELİŞTİRME DAVRANIŞLARINA ETKİSİ
PROBLEME DAYALI ÖĞRENİM MODELİNİN HEMŞİRELİK ÖĞRENCİLERİN SAĞLIĞI GELİŞTİRME DAVRANIŞLARINA ETKİSİ Prof.Dr.Zuhal BAHAR Öğr.Gör.Dr.Ayşe BEŞER Arş.Gör.Meryem ÖZTÜRK Öğr.Gör.Şeyda ÖZBIÇAKÇI SAĞLIĞI GELİŞTİRİCİ
DetaylıÜniversite Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları*
Üniversite Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları* Nesrin İLHAN **, Makbule BATMAZ ***, Latife Utaş AKHAN** ÖZET Amaç: Bu araştırma, üniversite öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının
DetaylıHemşirelik Lisans Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme ve Sağlıklı Yaşam Davranışları
Hemşirelik Lisans Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme ve Sağlıklı Yaşam Davranışları Nuriye Yıldırım Düzce Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Bölümü, Türkiye Özet Amaç: Bu araştırma hemşirelik lisans
DetaylıAMELİYATHANE HEMŞİRELERİNİN SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ DAVRANIŞLARININ (SYBD) BELİRLENMESİ *
AMELİYATHANE HEMŞİRELERİNİN SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ DAVRANIŞLARININ (SYBD) BELİRLENMESİ * İlkay COŞKUN GÜNER** Fatma DEMİR *** Kabul Tarihi: 12.07.2005 ÖZET Günümüzde insanların günlük yaşamlarının yaklaşık
DetaylıHEMŞİRELİK BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ DAVRANIŞLARI VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER
ARAŞTIRMA HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ DAVRANIŞLARI VE ETKİLEYEN FAKTÖRLER Mehtap CÜRCANİ* Mehtap TAN** Sibel KÜÇÜKOĞLU*** Alınış Tarihi: 14.06.2010 Kabul Tarihi: 02.11.2010 ÖZET
DetaylıHemşirelerin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi
Araştırma/Research Article TAF Prev Med Bull 2010; 9(5):487-492 Hemşirelerin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi [Healthy Life Style Behaviours of the Nurses and the
DetaylıHEMŞİRELERİNİN UYGULADIKLARI HASTA EĞİTİMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Uzm. Hem. Aysun ÇAKIR
HEMŞİRELERİNİN UYGULADIKLARI HASTA EĞİTİMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Uzm. Hem. Aysun ÇAKIR GİRİŞ Hasta eğitimi, sağlığı koruyan ve bireylerde davranış değişikliği geliştirmeye yardım eden öğrenim deneyimlerinin
DetaylıHEMŞİRELERİN HASTALARA VERDİKLERİ EĞİTİMLERİN ETKİNLİĞİNİN BELİRLENMESİ
HEMŞİRELERİN HASTALARA VERDİKLERİ EĞİTİMLERİN ETKİNLİĞİNİN BELİRLENMESİ Zelha Türk*, Serpil Türker **, Pelin Gökoğlu***,Eda Ulutaş**** *Fulya Acıbadem Hastanesi Sorumlu Hemşire, **Fulya Acıbadem Hastanesi
DetaylıAdolescent Health Behaviors and Problems
Adolescent Health Behaviors and Problems Adölesanın Sağlık Davranışları ve Sorunları (Araştırma) Öğr.Gör.Dr. Emine GECKİL*, Doç.Dr. Suzan YILDIZ** *İnönü Üniversitesi Adıyaman Sağlık Yüksekokulu Adıyaman,
DetaylıHOŞGELDİNİZ. Diaverum
HOŞGELDİNİZ 1 HEMODİYALİZ HASTALARININ DİYALİZ KLİNİKLERİNDEN BEKLENTİLERİ Gizem AKYOL¹, Nergiz TEKYİĞİT¹,Ayşegül TEMİZKAN KIRKAYAK¹,Fatma KABAN²,Filiz AKDENİZ²,Tevfik ECDER²,Asiye AKYOL³ 1-Diaverum Özel
DetaylıOKUL SOSYAL HİZMETİ NİN OKUL ERKEN TERKİ ÜZERİNE POTANSİYEL ETKİSİ
OKUL SOSYAL HİZMETİ NİN OKUL ERKEN TERKİ ÜZERİNE POTANSİYEL ETKİSİ UZM. OZAN SELCİK RECEP TAYYİP ERDOĞAN ÜNİVERSİTESİ PROF. DR. YASEMİN ÖZKAN HACET TEPE ÜNİVERSİTES İ SOSYAL HİZMET SEMPOZYUMU 2015 Sunum
DetaylıYOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİNİN İŞ YÜKÜNÜN BELİRLENMESİ. Gülay Göçmen*, Murat Çiftçi**, Şenel Sürücü***, Serpil Türker****
YOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİNİN İŞ YÜKÜNÜN BELİRLENMESİ Gülay Göçmen*, Murat Çiftçi**, Şenel Sürücü***, Serpil Türker**** *Fulya Acıbadem Hastanesi Sorumlu Hemşire, **Fulya Acıbadem Hastanesi Yoğun Bakım Sorumlu
DetaylıBir Sağlık Yüksekokulunda Öğrencilerin Eleştirel Düşünme Ve Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi
186 Bir Sağlık Yüksekokulunda Öğrencilerin Eleştirel Düşünme Ve Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi Filiz Kantek, Akdeniz Üniversitesi Antalya Sağlık Yüksekokulu, Antalya,Türkiye, fkantek@akdeniz.edu.tr
DetaylıHEMŞİRE TARAFINDAN VERİLEN EĞİTİMİN BESLENME YÖNETİMİNE ETKİSİ
HEMŞİRE TARAFINDAN VERİLEN EĞİTİMİN BESLENME YÖNETİMİNE ETKİSİ Özlem Bulantekin Düzalan*, Sezgi Çınar Pakyüz** * Çankırı Karatekin Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu ** Celal Bayar Üniversitesi Manisa Sağlık
DetaylıHS-003. Nuray ŞAHİN ORAK (Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı.
HS-003 Nuray ŞAHİN ORAK (Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı. İstanbul) Sezgi ÇINAR PAKYÜZ (Celal Bayar Üniversitesi, Manisa Sağlık Yüksekokulu,
DetaylıAVRASYA ÜNİVERSİTESİ
Ders Ta ıtı For u Dersi Adı Öğreti Dili ÇOCUKTA BÜYÜME VE GELİŞME Türkçe Dersi Verildiği Düzey Ön Lisans () Lisans ( ) Yüksek Lisans(x ) Doktora( ) Eğiti Öğreti Siste i Örgü Öğreti X) Uzakta Öğreti Diğer
DetaylıÖZET Amaç: Yöntem: Bulgular: Sonuçlar: Anahtar Kelimeler: ABSTRACT Rational Drug Usage Behavior of University Students Objective: Method: Results:
ÖZET Amaç: Bu araştırma, üniversite öğrencilerinin akılcı ilaç kullanma davranışlarını belirlemek amacı ile yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı-kesitsel türde planlanan araştırmanın evrenini;; bir kız ve
DetaylıNormal ve Sezaryen Doğum Yapan Kadınların Doğum Konfor Düzeyine Göre Karşılaştırılması
Normal ve Sezaryen Doğum Yapan Kadınların Doğum Konfor Düzeyine Göre Karşılaştırılması Meryem METİNOĞLU Namık Kemal Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Bölümü Giriş Doğum kadın hayatında yaşanılan
DetaylıSağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin İnternet Kullanımına Yönelik Görüşleri*
Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin İnternet Kullanımına Yönelik Görüşleri* Hamza FİDANCIOĞLU**, K.Derya BEYDAĞ***, Fadime GÖK ÖZER***, Mehtap KIZILKAYA*** ÖZET Amaç: Bu çalışma, sağlık yüksek okulu öğrencilerinin
DetaylıDSM-5 Düzey 2 Somatik Belirtiler Ölçeği Türkçe Formunun güvenilirliği ve geçerliliği (11-17 yaş çocuk ve 6-17 yaş anne-baba formları)
DSM-5 Düzey 2 Somatik Belirtiler Ölçeği Türkçe Formunun güvenilirliği ve geçerliliği (11-17 yaş çocuk ve 6-17 yaş anne-baba formları) Şermin Yalın Sapmaz Manisa CBÜ Tıp Fakültesi Çocuk Ergen Ruh Sağlığı
DetaylıDSÖ 1948 yılı Tüzüğü nde sağlık; sadece hastalık. Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Etkileyen Faktörler
ARAŞTIRMA YAZISI / ORIGINAL ARTICLE Hemşirelik / Nursing Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi Cilt: 6 Sayı: 1 Ocak 2015 Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve
DetaylıÖZGEÇMİŞ. Görev Kurum/Kuruluş Yıl Araştırma Görevlisi. Erzincan Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu
ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı : Rabia SAĞLAM 2. Doğum Tarihi : 17. 10. 1984 3. Unvanı : Dr. Öğr. Üyesi 4. Öğrenim Durumu : Doktora Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Hemşirelik Atatürk Üniversitesi 2003-2007 Toplum
DetaylıFARKLI BRANŞTAKİ ÖĞRETMENLERİN PSİKOLOJİK DAYANIKLILIK DÜZEYLERİNİN BAZI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ. Abdulkadir EKİN, Yunus Emre YARAYAN
FARKLI BRANŞTAKİ ÖĞRETMENLERİN PSİKOLOJİK DAYANIKLILIK DÜZEYLERİNİN BAZI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ Abdulkadir EKİN, Yunus Emre YARAYAN Kuramsal Çerçeve GİRİŞ Psikolojik dayanıklılık üzerine yapılan
Detaylıilkögretim ÖGRENCilERi için HAZıRLANMıŞ BiR BEDEN EGiTiMi DERSi TUTUM
Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe J. ofsport Sciences 2003, 14 (2), 67-82 ilkögretim ÖGRENCilERi için HAZıRLANMıŞ BiR BEDEN EGiTiMi DERSi TUTUM ÖıÇEGiNiN ADAPTASYONU ÖZET Dilara ÖZER, Abdurrahman AKTOP
DetaylıÇALIŞMAYAN KADINLARIN SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ DAVRANIŞLARI, SOSYAL GÖRÜNÜŞ KAYGISI VE FİZİKSEL AKTİVİTEYE KATILIMLARINI ENGELLEYEN FAKTÖRLER Zekai
ÇALIŞMAYAN KADINLARIN SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ DAVRANIŞLARI, SOSYAL GÖRÜNÜŞ KAYGISI VE FİZİKSEL AKTİVİTEYE KATILIMLARINI ENGELLEYEN FAKTÖRLER Zekai PEHLİVAN*; Elif Nilay ADA*;Gizem ÖZTAŞ* *Mersin Üniversitesi
DetaylıGebelikte Ayrılma Anksiyetesi ve Belirsizliğe Tahammülsüzlükle İlişkisi
Gebelikte Ayrılma Anksiyetesi ve Belirsizliğe Tahammülsüzlükle İlişkisi Dr. Sinem Sevil DEĞİRMENCİ Prof.Dr.Gökay AKSARAY Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları AD Giriş
DetaylıULUSLARARASI 9. BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ÖĞRETMENLİĞİ KONGRESİ
ULUSLARARASI 9. BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ÖĞRETMENLİĞİ KONGRESİ SPOR BİLİMLERİ FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN BOŞ ZAMAN AKTİVİTELERİNE VERDİKLERİ ANLAMIN VE YAŞAM DOYUMLARININ İNCELENMESİ: AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ
DetaylıHatay Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Etkileyen Faktörler
Hatay Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Etkileyen Faktörler Hatay Health School Students Healthy Lifestyle Behaviors and Influencing Factors (Araştırma) Yard. Doç.
DetaylıELEŞTİREL DÜŞÜNME. Tablo 1: Ölçekten ve Alt Boyutlarından Alınan Puan Ortalamaları
ELEŞTİREL DÜŞÜNME California Eleştirel Düşünme Ölçeğinin 2016-2017 akademik yılında yanıtlanma oranı %92,1 (n=456)olarak bulundu. Bu ölçeği yanıtlayan öğrencilerin %27,1 inin birinci sınıf (n=124), %25,2
Detaylı15 49 Yaş Grubu Kadınlarda Sağlığı Geliştirme Davranışları ve Etkileyen Faktörler
Araştırma/Research Article TAF Prev Med Bull 2009; 8(5):421-426 15 49 Yaş Grubu Kadınlarda Sağlığı Geliştirme Davranışları ve Etkileyen Faktörler [The Healthy Lifestyle Behaviors of 15 49 Age Group Women
DetaylıMUTLU ÇOCUKLAR DERNEĞİ
S O N U Ç R A P O R U MUTLU ÇOCUKLAR DERNEĞİ ISBN: 978-605-5307-07-3 Mebusevleri Mah. Şerefli Sk. No:27/3 Tandoğan / ANKARA T: 0312 222 03 55 F: 0312 222 03 09 MUTLU ÇOCUKLAR DERNEĞİ MUTLU ÇOCUKLAR DERNEĞİ
DetaylıBirgül BURUNKAYA - Uzman Adana İl Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Hizmetleri Başkanlığı Çalışan Sağlığı Birimi ANTALYA
Sağlık Çalışanlarının Çalışan Güvenliği Uygulamalarından Memnuniyetleri ve İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Hakkındaki Bilgi Düzeyleri (Eğitim ve Araştırma Hastanesi Örneği) Birgül BURUNKAYA - Uzman Adana
DetaylıERGENLİK ÇAĞINDAKİ GENÇLERDE SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ ARAŞTIRMASI
ERGENLİK ÇAĞINDAKİ GENÇLERDE SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ ARAŞTIRMASI Türkan FIRINCI* Özet: Bu çalışmanın amacı, ergenlerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ile sosyo-demografik özellikleri arasındaki ilişkinin
DetaylıTAP VAKFI ERGENLER & GENÇLER için CİNSEL SAĞLIK EĞİTİMLERİ
TAP VAKFI ERGENLER & GENÇLER için CİNSEL SAĞLIK EĞİTİMLERİ CİNSEL SAĞLIK EĞİTİMİ Uygulama Milli Eğitim Bakanlığı (Örgün /Yaygın eğitim) Pilot Uygulamalar (ERDEP) Sivil toplum kuruluşları (Akran eğitim
DetaylıSiirt Üniversitesi Eğitim Fakültesi. Halil Coşkun ÇELİK
Siirt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Halil Coşkun ÇELİK 15 Mayıs 2008 Hemen hemen her bilim alanındaki gelişmeler, yapılmış sistematik araştırmaların katkılarına bağlıdır. Bu yüzden genel olarak araştırma,
DetaylıDERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS Klinik ve Sahada Entegre Uygulama-II
DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS Klinik ve Sahada Entegre Uygulama-II 744004022016 8 2+16 10 22 Ön Koşul Ebelik Esasları, Doğum Öncesi Dönem II, Aile Planlaması, Yeni Doğan ve Çocuk
DetaylıSİMÜLASYONLU PERİTON DİYALİZ UYGULAMASININ ÖĞRENCİLERİN PSİKOMOTOR BECERİLERİ ÖZ- YETERLİLİĞİNE ETKİSİ
SİMÜLASYONLU PERİTON DİYALİZ UYGULAMASININ ÖĞRENCİLERİN PSİKOMOTOR BECERİLERİ ÖZ- YETERLİLİĞİNE ETKİSİ Yrd. Doç. Dr. Eylem TOPBAŞ, Öğr. Gör. Gülay BİNGÖL, Öğr. Gör. Öznur GÖRGEN, Yrd. Doç. Dr. Banu TERZİ
DetaylıERGENDE AİLE KRİZLERİNE MÜDAHALE. Prof. Dr. Emine Zinnur Kılıç
ERGENDE AİLE KRİZLERİNE MÜDAHALE Prof. Dr. Emine Zinnur Kılıç Aile Krizleri 1. Normal gelişimsel krizler (Yaşam döngüsü aşamaları) 2. Aileye özgü krizler (Ailede hastalıklar, ölümler, boşanmalar, göç,
DetaylıTip 1 Diyabetlilerde Grup Eğitimi ve Motivasyonel Görüşmelerin Etkinliği
1 Tip 1 Diyabetlilerde Grup Eğitimi ve Motivasyonel Görüşmelerin Etkinliği Şenay Yanık Zuhur, Tülay Tokgöz, Ertuğrul Kıykım, Çiğdem Aktuğlu Zeybek, Ahmet Aydın İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi,
DetaylıSPORDA BESLENME ÖYKÜSÜ VE TÜKETİM KAYITLARI. Prof. Dr. Funda ELMACIOĞLU
SPORDA BESLENME ÖYKÜSÜ VE TÜKETİM KAYITLARI Prof. Dr. Funda ELMACIOĞLU Sporcunun Kişisel Bilgileri Aileye ait bilgi Siklet Sporları *Diğer Sporlar Tıbbi Öykü Sigara Alkol? ( Vitamin C? ) Kullanılan farmakolojik
DetaylıFETAL HAYATTAN ÇOCUKLUĞA ĠLK 1000 GÜNDE BESLENME VE AĠLE HEKĠMLĠĞĠ SĠSTEMĠNDE HEMŞĠRENĠN ROLÜ
FETAL HAYATTAN ÇOCUKLUĞA ĠLK 1000 GÜNDE BESLENME VE AĠLE HEKĠMLĠĞĠ SĠSTEMĠNDE HEMŞĠRENĠN ROLÜ Yrd.Doç.Dr. Gülten KOÇ Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Doğum-Kadın Hastalıkları Hemşireliği Anabilim
DetaylıARAŞTIRMA. Şeyda Ferah Tuygar 1, Mehmet ARSLAN 2. Balıkesir Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Anatomi AD, Balıkesir, Türkiye.
SDÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi Cilt 6 / Sayı 2 / 2015 SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ARAŞTIRMA Sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının incelenmesi
Detaylıİlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerine Hepatit-B Konusunda Verilen Eğitimin Etkinliğinin Değerlendirilmesi
İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerine Hepatit-B Konusunda Verilen Eğitimin Etkinliğinin Değerlendirilmesi Evaluation of the Efficiency of Training Programs Given to Second Stage Primary School Students
DetaylıÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ
ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ Doç. Dr. Deniz Beste Çevik Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dalı beste@balikesir.edu.tr
DetaylıInternational Journal of Progressive Education, 6(2), 27-47.
ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ ÖZGEÇMİŞ Adı Soyadı: AYŞE AYPAY Doğum Tarihi: 24 02 1969 Öğrenim Durumu: Doktora Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans Psikoloji Bölümü Ankara Üniversitesi 1989 Y. Lisans
DetaylıTIP FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNDE GÜNDÜZ AŞIRI UYKULULUK HALİ VE DEPRESYON ŞÜPHESİ İLİŞKİSİ
TIP FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNDE GÜNDÜZ AŞIRI UYKULULUK HALİ VE DEPRESYON ŞÜPHESİ İLİŞKİSİ Egemen Ünal*, Reşat Aydın*, Gülnur Tekgöl Uzuner**, Oğuz Osman Erdinç**, Selma Metintaş* *Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
DetaylıÖZGEÇMİŞ. :Sema Bayraktar. :Öğretim Görevlisi. :Sbayraktar@bezmialem.edu.tr. Derece Alan Üniversite Yıl. Fen Bilimleri. Hemşirelik
ÖZGEÇMİŞ 1.Adı Soyadı 2.Ünvanı :Sema Bayraktar :Öğretim Görevlisi 3.Üniversite/Fakülte/Departman :Bezmialem Vakıf Üniversitesi/ Sağlık Bilimleri Fakültesi/ Hemşirelik Bölümü 4.Bölümü 5.İletişim :Çocuk
DetaylıHemşirelik öğrencilerinin sağlık algısı ile sağlığı geliştirme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi
ARAŞTIRMA Gülhane Tıp Derg 2013; 55: 181-187 Hemşirelik öğrencilerinin sağlık algısı ile sağlığı geliştirme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi Gülhane Askeri Tıp Akademisi 2013 doi:10.5455/gulhane.15228
DetaylıBİRİNCİ BASAMAK SAĞLIK HİZMETLERİNDE ÇALIŞAN SAĞLIK PERSONELİNİN SAĞLIK DAVRANIŞLARI * Türkan PASİNLİOĞLU **, Sebahat GÖZÜM ***
C. Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 1998, 2 (2) BİRİNCİ BASAMAK SAĞLIK HİZMETLERİNDE ÇALIŞAN SAĞLIK PERSONELİNİN SAĞLIK DAVRANIŞLARI * Türkan PASİNLİOĞLU **, Sebahat GÖZÜM *** ÖZET Bu araştırma, Erzurum
DetaylıÜniversite Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimleri
Üniversite Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimleri Nesime Güzel ERTOP, Ali YILMAZ, Yurdagül ERDEM Kırıkkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Kırıkkale Kırıkkale Üniversitesi
DetaylıÖzel Bir Hastane Grubu Ameliyathanelerinde Çalışan Hemşirelerine Uygulanan Yetkinlik Sisteminin İş Doyumlarına Etkisinin Belirlenmesi
Özel Bir Hastane Grubu Ameliyathanelerinde Çalışan Hemşirelerine Uygulanan Yetkinlik Sisteminin İş Doyumlarına Etkisinin Belirlenmesi Sibel Yıldırım*, İlknur İnanır**, Zerrin Kaya*** * Acıbadem Hastanesi,
DetaylıAİLE SAĞLIĞI MERKEZLERİNDE ÇALIŞMAKTA OLAN EBE VE HEMŞİRELERİN İLETİŞİM BECERİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
AİLE SAĞLIĞI MERKEZLERİNDE ÇALIŞMAKTA OLAN EBE VE HEMŞİRELERİN İLETİŞİM BECERİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ The Evaluation of Midwives and Nurses Communication Skills, Who Work in the Family Health Center
DetaylıProf. Dr. Serap NAZLI
Prof. Dr. Serap NAZLI Eserler Listesi (2014) A. Uluslararası hakemli dergilerde yayımlanan makaleler: A1. Nazlı, S. (2006). Comprehensive Guidance and Counselling Programme Practices in Turkey. Mediterranean
DetaylıİSTANBUL DA GENÇLER ARASINDA CİNSELLİK ARAŞTIRMASI RAPORU
İSTANBUL DA GENÇLER ARASINDA CİNSELLİK ARAŞTIRMASI RAPORU Kültegin Ögel Ceyda Y. Eke Nazlı Erdoğan Sevil Taner Bilge Erol İstanbul 2005 Kaynak gösterme Ögel K, Eke C, Erdoğan N, Taner S, Erol B. İstanbul
DetaylıAKUT LENFOBLASTİK LÖSEMİ TANILI ÇOCUKLARIN İDAME TEDAVİSİNDE VE SONRASINDA YAŞAM KALİTELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Dr. Emine Zengin 4 mayıs 2018
AKUT LENFOBLASTİK LÖSEMİ TANILI ÇOCUKLARIN İDAME TEDAVİSİNDE VE SONRASINDA YAŞAM KALİTELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Dr. Emine Zengin 4 mayıs 2018 Lösemiye bağlı Psikososyal Geç Etkiler Fiziksel Görünüm (Saç
DetaylıÜniversite Öğrencilerinde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Belirtileri
Üniversite Öğrencilerinde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Belirtileri Yrd. Doç. Dr. Esengül Kayan Beykent Üniversitesi Çocuk Gelişimi Bölümü 04.10.2017 Çalışmanın Amacı 1.Üniversite öğrencilerinde
DetaylıDERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS Ebelikte Öğretim Ön Koşul -
DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS Ebelikte Öğretim 744002062011 4 2+0 2 3 Ön Koşul - Dersin Dili Türkçe Dersin Seviyesi Lisans Dersin Türü Zorunlu Dersi Veren Öğretim Elemanı Dersin
DetaylıHastanede Çalışan Hemşirelerin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları
Hastanede Çalışan Hemşirelerin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Sultan ÖZKAN *, Emel YILMAZ ** Bu çalışma, Ulusal Cerrahi Kongresi 2006 da (24-28 Mayıs 2006 Antalya) sözel bildiri olarak sunulmuştur.
DetaylıİLKÖĞRETİM 8.SINIF ÖĞRENCİLERİNİN HAVA KİRLİLİĞİ KONUSUNDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ
İLKÖĞRETİM 8.SINIF ÖĞRENCİLERİNİN HAVA KİRLİLİĞİ KONUSUNDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ Geleceğimizi tehdit eden çevre problemlerinin özellikle çocuklara erken yaşlarda verilmesi ve böylece çevre duyarlılığı,
DetaylıÖRNEK BULGULAR. Tablo 1: Tanımlayıcı özelliklerin dağılımı
BULGULAR Çalışma tarihleri arasında Hastanesi Kliniği nde toplam 512 olgu ile gerçekleştirilmiştir. Olguların yaşları 18 ile 28 arasında değişmekte olup ortalama 21,10±1,61 yıldır. Olguların %66,4 ü (n=340)
DetaylıÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME
ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME Okul Çağı Dönemde (6-12 yaş) Çocuklarda Yeterli ve Dengeli Beslenme OKUL DÖNEMİNDE BESLENME ALIŞKANLIKLARI Öğün atlama görülebilir. Özellikle
DetaylıÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME
ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME Okul Çağı Dönemde (6-12 yaş) Çocuklarda Yeterli ve Dengeli Beslenme OKUL DÖNEMİNDE BESLENME ALIŞKANLIKLARI Öğün atlama görülebilir. Özellikle
DetaylıProgramda yer alan etkinlikler okul rehber öğretmeni, sınıf öğretmeni ve idarecilerin işbirliği ile yürütülecektir.
2016 2017 Öğretim Yılı 9.Sınıflar için Rehberlik Çerçeve Programı kapsamlı gelişimsel psikolojik danışmanlık hizmetleri anlayışına bağlı kalınarak hazırlanmıştır. Program, Okul Rehberlik ve Psikolojik
DetaylıAraştırma Metodları ve İletişim Becerileri (MMR 501) Ders Detayları
Araştırma Metodları ve İletişim Becerileri (MMR 501) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Saati Uygulama Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Araştırma Metodları ve İletişim Becerileri MMR 501 Her
DetaylıDERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS Klinik ve Sahada Entegre Uygulama-I
DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS Klinik ve Sahada Entegre Uygulama-I 744004032016 7 2+16 10 18 Ön Koşul Ebelik Esasları, Doğum Öncesi Dönem II, Aile Planlaması, Yeni Doğan ve Çocuk
DetaylıHASTA VE AİLE EĞİTİMİNİN ETKİNLİĞİNİ BELİRLEME İLKAY AKSOY GÜLHANE ASKERİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM HASTANESİ
HASTA VE AİLE EĞİTİMİNİN ETKİNLİĞİNİ BELİRLEME İLKAY AKSOY GÜLHANE ASKERİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM HASTANESİ KONU BAŞLIKLARI Hemşirenin eğitici rolü ve iletişim Hasta ve aile eğitimi Hasta eğitiminin
DetaylıProgramda yer alan etkinlikler okul rehber öğretmeni, sınıf öğretmeni ve idarecilerin işbirliği ile yürütülecektir.
KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ MİLLİ EĞİTİM VE KÜLTÜR BAKANLIĞI EĞİTİM ORTAK HİZMETLER DAİRESİ MÜDÜRLÜĞÜ PSİKOLOJİK DANIŞMA REHBERLİK VE ARAŞTIRMA ŞUBESİ 2017 2018 Öğretim Yılı 9.Sınıflar için Rehberlik
DetaylıÇölyak Hastalığı Olan Çocukların Anne Sütü Alma ve Tamamlayıcı Beslenmeye Geçme Durumlarının Değerlendirilmesi
Çölyak Hastalığı Olan Çocukların Anne Sütü Alma ve Tamamlayıcı Beslenmeye Geçme Durumlarının Değerlendirilmesi Araş. Gör. Gizem Aytekin, Araş. Gör. Hülya Yılmaz Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi
DetaylıKlinik Beslenme Günleri II-Diyabet Karbonhidrat Sayımı
Klinik Beslenme Günleri II-Diyabet Karbonhidrat Sayımı Diyetisyen Sevde Kahraman Biruni Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü 10.11.2018, İstanbul Sunum Planı Karbonhidrat
DetaylıPediatri hemşirelerinin rol ve fonksiyonlarını uygulama durumlarının belirlenmesi
Araştırma Makalesi Research Article Pamukkale Tıp Dergisi Pamukkale Medical Journal doi: 10.5505/ptd.2017.15579 Pediatri hemşirelerinin rol ve fonksiyonlarını uygulama durumlarının belirlenmesi Determining
DetaylıProf. Dr. Sedat BOYACIOĞLU
Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU 173 Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU Hiçbir canlının beslenmeden yaşamını sürdürmesi mümkün değildir. Bu, her yaşta olmak üzere, insanlar için de geçerlidir. Özellikle bebekler ve
DetaylıSAĞLIKLI BESLENME VE MENÜ PLANLAMA BİLKENT ÜNİVERSİTESİ KAFETERYALAR İŞLETMESİ MÜDÜRLÜĞÜ
SAĞLIKLI BESLENME VE MENÜ PLANLAMA BİLKENT ÜNİVERSİTESİ KAFETERYALAR İŞLETMESİ MÜDÜRLÜĞÜ SAĞLIK; Fiziksel, zihinsel ve sosyal yönden tam bir iyilik halidir. BESLENME; Büyüme, gelişme, sağlıklı ve üretken
DetaylıBİR ÜNİVERSİTEDE ÇALIŞAN ÖĞRETİM ELEMANLARININ SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ DAVRANIŞLARI *
BİR ÜNİVERSİTEDE ÇALIŞAN ÖĞRETİM ELEMANLARININ SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ DAVRANIŞLARI * Güngör GÜLER**, Nuran GÜLER**, Semra KOCATAŞ***, Ferda YILDIRIM****, Nurcan AKGÜL*** ÖZ Amaç: Öğretim elemanlarının sağlıklı
Detaylı2 Ders Kodu: HEM Ders Türü: Seçmeli 4 Ders Seviyesi Lisans
STRESLE BAŞETME 1 Ders Adi: STRESLE BAŞETME 2 Ders Kodu: HEM3015 3 Ders Türü: Seçmeli 4 Ders Seviyesi Lisans 5 Dersin Verildiği Yıl: 3 6 Dersin Verildiği Yarıyıl 5 7 Dersin AKTS Kredisi: 3.00 8 Teorik
DetaylıÖZGEÇMİŞ. 1. Adı Soyadı : Seher YURT. İletişim Bilgileri. Adres. Telefon. Mail. 2. Doğum Tarihi :29/11/1972. 3. Unvanı :Yard. Doç. Dr.
ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı : Seher YURT İletişim Bilgileri Adres Telefon Mail 2. Doğum Tarihi :29/11/1972 3. Unvanı :Yard. Doç. Dr. 4. Öğrenim Durumu :Doktora Derece Alan Üniversite Yıl İstanbul Üniversitesi
DetaylıEğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi Journal of Research in Education and Teaching Kasım 2017 Cilt: 6 Sayı: 4 ISSN:
İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ ARAPGİR MESLEK YÜKSEKOKULU ÖĞRENCİLERİNİN ZAMAN YÖNETİMİ BECERİLERİ Öğr. Gör. Hasan Sucu İnönü Üniversitesi Arapgir MYO hasan.sucu@inonu.edu.tr Öğr. Gör. Zeliha Koca İnönü Üniversitesi
DetaylıHEMODİYALİZ HASTALARINDA HASTALIK ALGISI ÖLÇEĞİNİN KLİNİK SONUÇLAR İLE İLİŞKİSİ
HEMODİYALİZ HASTALARINDA HASTALIK ALGISI ÖLÇEĞİNİN KLİNİK SONUÇLAR İLE İLİŞKİSİ DERYA DUMAN EMRE ERDEM Prof.Dr. TEVFİK ECDER DİAVERUM GENEL MERKEZ ÖZEL MERZİFON DİYALİZ MERKEZİ GİRİŞ Son yıllarda önem
DetaylıİLKÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNİN MÜZİK DERSİNE İLİŞKİN TUTUMLARI
www.muzikegitimcileri.net Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu Bildirisi, 26-28 Nisan 2006, Pamukkale Ünv. Eğt. Fak. Denizli GİRİŞ İLKÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNİN MÜZİK DERSİNE İLİŞKİN TUTUMLARI Arş. Gör. Zeki NACAKCI
DetaylıBEDEN EĞİTİMİ ÖĞRETMENLERİNİN SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ DAVRANIŞ DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ
BEDEN EĞİTİMİ ÖĞRETMENLERİNİN SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ DAVRANIŞ DÜZEYLERİNİN M. Emin KAFKAS, Armağan ŞAHİN KAFKAS, Mehmet ACET BEDEN EĞİTİMİ ÖĞRETMENLERİNİN SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ DAVRANIŞ DÜZEYLERİNİN M.
DetaylıDr. Bekir KESKİNKILIÇ
Dr. Bekir KESKİNKILIÇ ÇALIŞMANIN AMAÇLARI; İLKÖĞRETİM OKULLARI 2. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN (7-8 YAŞ GRUBU); Beslenme durumlarının ve büyümelerinin değerlendirilmesi, Ailelerinin ifadelerine göre çocukların
DetaylıRehberlik ve Psikolojik Danışma Servisi 1 / 20
Rehberlik ve Psikolojik Danışma Servisi 1 / 20 Notre Dame de Sion Fransız Lisesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Servisi olarak amacımız veli-öğretmen-idare ile işbirliği sağlayarak öğrencilerimizin
DetaylıEsin TÜRKOĞLU Psikolojik Danışman. Manisa Rehberlik ve Araştırma Merkezi
Esin TÜRKOĞLU Psikolojik Danışman Manisa Rehberlik ve Araştırma Merkezi 1. Tütün Alkol ve Madde Bağımlılığı Önleme Programı 2. Trafik Dersinde Madde Bağımlılığının Trafiğe Etkisi Kazanımı 3. Okul Rehberlik
Detaylıiçindekiler BÖLÜM 1 GİRİŞ 1 B Ö L Ü M 2 PUBERTE, SAĞLIK VE BİYOLOJİK TEMELLER 49 B Ö L Ü M 3 BEYİN VE BİLİŞSEL GELİŞİM 86
içindekiler BÖLÜM 1 GİRİŞ 1 Tarihsel Bakış Açısı 3 Erken Tarih 3 Yirminci ve Yirmi Birinci Yüzyıllar 3 Ergenliğe İlişkin Kalıpyargılar 6 Ergenliğe Pozitif Bir Bakış Açısı 7 Amerika Birleşik Devletleri
DetaylıSiirt Üniversitesi Eğitim Fakültesi. Yrd. Doç. Dr. H. Coşkun ÇELİK Arş. Gör. Barış MERCİMEK
Siirt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yrd. Doç. Dr. H. Coşkun ÇELİK Arş. Gör. Barış MERCİMEK EYLÜL-2013 Bilgisayar, uzun ve çok karmaşık hesapları bile büyük bir hızla yapabilen, mantıksal (lojik) bağlantılara
DetaylıÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN SAĞLIĞI ALGILAMA DURUMLARI İLE SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ DAVRANIŞLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ *
ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN SAĞLIĞI ALGILAMA DURUMLARI İLE SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ DAVRANIŞLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ * Nilüfer TUĞUT** Mine BEKAR*** Kabul Tarihi: 14/06/2007 ÖZET Araştırma, Cumhuriyet Üniversitesi
DetaylıYrd. Doç. Dr. Yasemin ERSOY un ÖZGEÇMİŞİ. EĞİTİM DURUMU 1986 Lisans, Gazi Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi Besin Teknolojisi Eğitimi Bölümü
Yrd. Doç. Dr. Yasemin ERSOY un ÖZGEÇMİŞİ Adı Soyadı Unvanı : Yasemin ERSOY : Yard. Doç. Dr. Doğum Yeri : Ankara Doğum Tarihi: 22.02.1965 Öğrenim Durumu: Lisans EĞİTİM DURUMU 1986 Lisans, Gazi Üniversitesi
DetaylıSINIF ÖĞRETMENLİĞİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN MATEMATİĞE YÖNELİK TUTUMLARININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ
Ekim 2005 Cilt:13 No:2 Kastamonu Eğitim Dergisi 427-436 SINIF ÖĞRETMENLİĞİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN MATEMATİĞE YÖNELİK TUTUMLARININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ Halil Coşkun ÇELİK, Recep BİNDAK Dicle
DetaylıGenç Kadınlara Uygulanan Osteoporozdan Korunmaya Yönelik Sağlığı Geliştirme Programının Etkinliğinin Değerlendirilmesi +
İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 13(4) 257-262 (2006) Genç Kadınlara Uygulanan Osteoporozdan Korunmaya Yönelik Sağlığı Geliştirme Programının Etkinliğinin Değerlendirilmesi + Yurdagül Yağmur* *
Detaylı$5$ù7,50$ (%(/ø. gö5(1&ø/(5ø1ø1 *g5(9 7$1,0/$5, 9( <(7(5/ø/ø. $/$1/$5,1$ *g5(.(1'ø/(5ø1ø '(ö(5/(1'ø50(/(5ø g]hq (VUD.$5$0$1 + O\D 2.
ÖZET Amaç: Bu araştırma, Sağlık Yüksekokulları Ebelik Bölümü son sınıf öğrencilerinin, ebelerin Sağlık Bakanlığı görev tanımları ve Uluslararası Ebeler Konfederasyonu yeterlilik alanlarına göre kendilerini
DetaylıÖzgeçmiş. : Cevdet Cengiz. Kişisel Bilgiler. : Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor. Yerleşkesi, 17100 Çanakkale.
Özgeçmiş Cevdet Cengiz Kişisel Bilgiler İsim ve Adres Ad, Soyad : Cevdet Cengiz Adres : Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu, Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Bölümü,
DetaylıÇocukluk Çağı Obezitesi
Çocukluk Çağı Obezitesi Prof. Dr. Hilal Özcebe Hacettepe Üniversitesi Halk Sağlığı Enstitüsü hozcebe@hacettepe.edu.tr Çocuklarda Obezite Son yıllarda önemli bir halk sağlığı sorunu haline gelmesi Gelişmiş
DetaylıÖZGEÇMİŞ. Telefon: Mezuniyet Tarihi Derece Alan Kurum 2017 Doktora Gelişim Psikolojisi Hacettepe Üniversitesi
ÖZGEÇMİŞ Arş. Gör. Dr. E. Helin Yaban E-Posta: hyaban@hacettepe.edu.tr Telefon: 312 297 83 25 Adres: Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü 06800 Beytepe/ANKARA Eğitim Mezuniyet Tarihi Derece Alan Kurum 2017
DetaylıERGENLERİN SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ DAVRANIŞLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ*
ARAŞTIRMA ERGENLERİN SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ DAVRANIŞLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ* Meltem KARADAMAR** Rana YİĞİT** Mehmet Ali SUNGUR*** Alınış Tarihi: 26.04.2013 Kabul Tarihi: 01.07.2014 ÖZET Amaç: Araştırma
DetaylıTıp Fakültesi Hastanesi nde Çalışan Hemşirelerin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Etkileyen Faktörler*
12 Tıp Fakültesi Hastanesi nde Çalışan Hemşirelerin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Etkileyen Faktörler* Birsen ALTAY**, Figen ÇAVUŞOĞLU**, İlknur GÜNEŞTAŞ*** Özet Giriş ve Amaç: Bu çalışma, Tıp
DetaylıÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNE VERİLEN SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ DAVRANIŞLARI DERSİNİN ETKİNLİĞİNİN ÖLÇÜLMESİ
ARAŞTIRMA BALIKESİR SAĞLIK BİLİMLERİ DERGİSİ / BALIKESIR HEALTH SCIENCES JOURNAL ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNE VERİLEN SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ DAVRANIŞLARI DERSİNİN ETKİNLİĞİNİN ÖLÇÜLMESİ MEASURING THE EFFECTIVENESS
DetaylıBİR FİZİK TEDAVİ VE REHABİLİTASYON MERKEZİNDEKİ HASTALARIN SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ DAVRANIŞLARININ İNCELENMESİ
ARAŞTIRMA MAKALESİ BİR FİZİK TEDAVİ VE REHABİLİTASYON MERKEZİNDEKİ HASTALARIN SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ DAVRANIŞLARININ İNCELENMESİ ANALYZING OF THE HEALTHY LIFE STYLE BEHAVIOURS OF THE PATIENTS AT PHYSICAL
DetaylıNagihan OĞUZ DURAN Tel: +90 (224) 294 22 11 e-mail: nagihan@uludag.edu.tr
Nagihan OĞUZ DURAN Tel: +90 (224) 294 22 11 e-mail: nagihan@uludag.edu.tr EĞİTİM Doktora,Orta Doğu Teknik Üniversitesi Psikolojik Danışma ve Rehberlik Bilim Dalı (2006) Yüksek Lisans, Uludağ Üniversitesi
Detaylı