2000 > %77 1/3 NFL

Transkript

1 ERGOJENİKLER-LİTERATÜR ÇALIŞMALARI Kreatin; 2000 yılı satışı >300 milyon USD in USA, en popüler supplement, 1992 Barcelona olimpiyatları tüm sporcuların %77 si kullanıyor. 1/3 NFL oyuncusu, Amerikan kolej sporcularının %50 den fazlası kullanıyor. Alaktik Anaerobik Sistem de önemli Dayanıklılık performansına etkisi yok Kasta su tutulmasına neden oluyor; Kilo artışı Kramplar vb olumsuz yan etkiler

2 KREATİN 36 bayan voleybolcu (20.6 ± 1.73 yıl, 58.0 ± 2.2 kg, 176 ± 8 cm) 1.grup n=18 kişi 5 gr kreatin günde 4 defa 2.grup n=18 kişi 5 gr glikoz günde 4 defa Antrenmandan önce ve sonra kuvvet-pliyometrik antrenman Ölçülen Parametreler SONUÇ Yağsız Vücut Kitlesi Artış (p<0.05) Vücut Yağ Yüzdesi Fark yok (p>0.05) 1TM Bench Press Artış (p<0.05) Dikey Sıçrama Artış (p<0.05) JSSM, , 87-95

3 KREATİN 20 futbolcu (16.6 ± 1.9 yıl) 1.grup kreatin (3 kez 10g/gün) 2.grup plasebo Dribling testi Sprint testi Dayanıklılık testi Dikey sıçrama testi

4 KREATİN Dribling testi (13.0 ± 1.5 sn den 10.2 ± 1.8 sn ye) (p<0.05) Sprint testi (2.7 ± 0.4 sn den 2.2 ± 0.5 sn ye) (p<0.05) Dikey sıçrama testi (49.2 ± 5.9 cm den 55.1 ± 6.3 cm ye) (p<0.05) Dayanıklılık testi nde fark yok (p>0.05) Plasebo grubunda fark yok (p>0.05) Int J Sport Nutr Exerc Metab Feb;14(1):95-103

5 KREATİN Kuvvet üzerine etkileri araştırılmış 1 TM kuvvette ortalama %8 artış vs plasebo (%20 kreatin-%12 plasebo) Maks. tekrar sayısında %14 artış Vücut ağırlığı ve yağsız vücut kitlesinde 1-2 kg artış Rawson, Volek. J Strength Cond Res 2003.

6 KREATİN Kreatinin egzersiz performansı üzerindeki ergojenik etkileri Kısa süreli 5-7 gün, yüksek dozlarda (20-30 g/gün) Uzun süreli 3-4 ay, düşük dozlarda (3-5 g/gün) Maksimal güçte artış Maksimal kuvvet set performansında artış Tek veya tekrarlanan sprint performansında artış Egzersiz sonrasında toparlanma süresinde azalma SONUÇ: Antrenmanlar döneminde alınan kreatin desteğinin, özellikle yoğun antrenmanlarda egzersiz performansını belirgin şekilde artırdığı belirtilmiştir. 2005;15(1):43-50 Genel Tıp Derg

7 KAFEİN İçeceklerin bir öğesidir, Uyarıcıdır, yağın kana geçişini artırır, 2005 yılında yasak listesinden çıkarılmıştır. Düşük doz kafein 2-5 mg/kg V.A. Araştırmalarda kullanılan 3-15 mg/kg Kahvede her fincanda mg Çayda her fincanda mg 330 ml Kutu Kolada 50 mg 1 kutu Red Bull da 115 mg 2-6 mg/kg efektif Ergojenik Doz, mg günlük

8 KAFEİN Kana geçişi çok hızlı 15 dk da kandaki miktarı artmaya başlar, dk da maksimum düzeyde Kas kuvvetinde artış Anaerobik performansa olumlu etkisi yok Plazma serbest yağ asitlerinde artış Glikojen depolarının dolumunda olumlu etki (ACSM)

9 KAFEİN Dayanıklılığa etkisi; 1970 li yıllarda; performansı artırmak için kullanılması tavsiye ediliyor Alımından sonra adrenalin salgılanmasının artmasını dolayısıyla adipoz doku ve kaslardaki serbest yağ asitlerinin açığa çıkmasını sağlıyor Böylece yağlar yakıt olarak kullanılıyor ve glikojen depolarının boşalması geciktiriliyor. (ACSM)

10 KAFEİN Dayanıklılığa etkisi; 1980 li yıllarda egzersiz metabolizmasını etkilemediği Ergojenik madde olarak performansa etkisi olmadığı söylenmiştir Ancak bu düşünceler herhangi bir performans ölçümü yapılmadan ortaya atılmıştır (ACSM)

11 KAFEİN Günümüzde: Dayanıklılık Performansına Etkisi; Elit sporcularda egzersiz öncesi 3-9 mg kafein / Vücut Ağırlığı (kg) OLUMLU ETKİ 3 mg/kg VA yaklaşık 2 kupa kahve 9 mg/kg VA yaklaşık 5-6 kupa kahve İngiliz klüp atletizm sporcularının %33 ü, İngiliz klüp bisikletçilerinin %60 ı kullanıyor (Chester N, Int J Sports Med, 2008) Kısa Süreli Performansa Etkisi; Maksimum 5 dk süren VO 2max ın % egzersizlerde OLUMLU ETKİ Bu şiddette egzersiz hem aerobik hem anaerobik Sprint-kuvvet performansına etkisi ile ilgili çalışmalar yapılıyor, bir şey söylemek için erken (ACSM)

12 KAFEİN 18 antrenmanlı orta mesafe koşucu 3 grup: kafein, karnitin ve kontrol İlk gün tüm denekler madde verilmeden 1500m koşu Haftada 3 antrenman olmak üzere 8 haftalık antrenman Karnitin grubuna 2gr/kg karnitin, Kafein grubuna 5mg/kg kafein verildikten 1 saat sonra tüm denekler 1500m koşu Kafein, karnitin grubunda kontrol grubuna oranla koşu süresinde anlamlı azalma fark var (p>0.05) Kafein, karnitin arasında fark yok (p<0.05) (American Journal of Clinical Nutrition, (2),

13 KAFEİN 4.2 sn. daha hızlı 1500 metre koşu performansı (Wlies JD. Br J Sports Med Used 200mg) 1-3% daha hızlı 5000 metre koşu performansı (O Rourke MP. J Sci Med Sports Apr 2008) 24 sn. daha hızlı 8000 metre koşu performansı (Bridge CA. J Sports Sci 2006)

14 KAFEİN 50 sn. daha hızlı metre military pack koşu performansı (Bell DG. MSSE 2002) 21 km. koşu performansında değişim yok. (Cohen BS. Eur J Appl Physiol Occup Physiol /5/9 mg/kg) Koşu bandında tükenme süresi daha uzun (French J. J Sports Med Phys Fitness 1991)

15 KAFEİN Kürek: 1-3% daha hızlı 2000 m. yarış performansı (Anderson ME, Int J Sports Nutr Exerc Metab 2000) Yüzme: 24 sn. daha hızlı 1500 m. yarış performansı (MacIntosh BR, Can J Appl Physiol 1995) Bisiklet: 3.5% daha yüksek ortalama güç, 40 km. yarışında (Foad AJ, MSSE 2007)

16 NE KADAR PROTEİN ALINMALI? Sağlıklı ergen erkek ve kadınlar için, günlük 0,8 g/kg ortalama günlük gr arası Dayanıklılık sporcuları için g/kg Kuvvet sporcuları için g/kg 1 saat ve üzeri antrenman yapan, kuvvet sporcuları ve farklı branşlara göre üst sınırlar verilebilmekle birlikte bu değerler değişmektedir.

17 PROTEİN TOZLARI VE AMİNO ASİTLER Ne Kadar ve Ne Zaman Alınmalı? Protein, gün boyunca 5-6 doza bölünerek tüketilmelidir. Öğün içerisinde protein kaynaklı en az bir yiyecek içermelidir. Bir veya iki ara öğünde de protein suplementi alınabilir. Yüklenme sonrası yemekleri yüksek karbonhidratlı yiyeceklerle birlikte protein suplementleri alınması faydalıdır.

18 PROTEİN TOZLARI VE AMİNO ASİTLER protein yüklemenin kas hipertrofisi için etkili bir yol olup olmadığı henüz bilinmemektedir (G.A. Brooks, T.D.Fahey,K.M.Baldwin 2005). Protein Suplementleri Nedir? Whey protein - Kazein- Soya ve Yumurta Proteini Yararları Nelerdir? Ağır antrenman sırasında yüksek glutamin immun sistem baskılanmasını engeller. içerik kasları tamir eder ve.

19 AMİNO ASİTLER Elzem Amino Asitler Elzem Olmayan Amino Asitler 1. Histidin 2. Lösin* 3. İzölösin* 4. Valin* 5. Methonin 6. Penilonin 7. Trionin 8. Triptofan 9. Lisin * Enerji ihtiyacını karşılamak için kasta en çok kullanılan aminoasitlerdir. 1. Alanin 2. Arginin 3. Asparagin 4. Aspartik Asit 5. Kristein 6. Glutamik Asit 7. Glutamin 8. Glisin 9. Prolin 10. Serilin 11. Trosin

20 PROTEİN TOZLARI VE AMİNO ASİTLER Yan Etkileri Var mıdır? Fazla proteinin daha fazla faydası olmadığı bilinmektedir. Yüksek protein alımında yan etkiler, karaciğer ve böbrek hasarı, dehidratasyon ve kalsiyum kaybına sebep olmasıdır Whey Proteinin Avantajları Nelerdir? İzole kesilmiş süt suyu proteini tüm yiyecek kaynağından daha yüksek BV(Biyolojik verimlilik >159) ye sahiptir. Bu kas amino asit profiline sahip anlamına gelir. EAA(Elzem amino asitler) ( %50 civarında ), BCAA (Kısa zincirli amino asitler) olması (%23) sahip olması

21 WHEY PROTEİNİNİN AVANTAJLARI NELERDİR? Diğer protein kaynaklarını da içermesidir. Valin, lösin, izolösin yüksek yoğunlukta devam eden egzersiz sırasında ki enerji için ilk bozulan amino asitlerdir. Elzem olmayan amino asit, Glutamin immün sistem tarafından kullanılan yegane amino asittir. (Bounous ve Gold, 1991) Araştırmalarda, vücutta anabolik hormon glutaton üretimini uyaran kesilmiş süt suyu proteininin olduğu belirlenmiştir. Glutaton güçlü bir antioksidandır ve daima immun sistemi desteklemeye yardımcı olur. Bu özellikle kuvvet antrenmanı sırasında immun sistem baskılandığı zaman faydalı olur. (Bounous ve Gold, 1991)

22 KASEİN İN AVANTAJLARI NELERDİR? Yiyecek kaynağına yakın olan yüksek BV (77) protein içerir. Kasein, glutamin amino asidini (yaklaşık %20) daha çok içerir. Soya Proteinin avantajları nelerdir? Soya proteini kas büyümesi için anahtar amino asitlerin saklanmasında önemlidir. BCAA lar leucine, valine ve isoleucine, glutamin (%19) ve arginin. Bu amino asitler soya proteinin %36 sını oluştururlar. Forsythe, 1995 araştırmasında soya proteinin tiroid hormonu üretimini arttırdığını ortaya koymuştur. Yumurta Proteininin avantajları nelerdir? Yumurta proteini BV 100 e sahiptir.

23 AMİNO ASİTLER BCAA (Dallanmış Zincir Amino Asit) ve Etkileri 3 IAA (elzem amino asitler, valine, leucine ve isoleucine) bağlı moleküler dizilişine sahip protein zinciridir. Bunlar kas proteinin 1/3 ünü oluşturur. Kimler yararlanabilir? Yağ kaybetme programında olan, fazla karbonhidrat tüketen sporcular. Yeterli protein alımında gerekli değildir (Marshall and Lemon, 2004.) Ne kadar? 4 (3-6)gr egzersiz sırasında ve sonrasında. Yan etkileri? BCAA lar diyet proteini olarak oldukça sağlıklıdır. Aşırı kullanımlar vücutta amino asit birikimine ve yanlış emilişlere yol açar, amino asit dengesizliğine yol açar.

24 PROTEİN TOZLARI VE AMİNO ASİTLER En yaygın bilinen yanlış yüksek diyetli protein ve suplement kullanımı KAS Kasın %75 i su %15-20 si protein %7-6 yağ, glikojen, mineral 500 g kas = g kas Vücut haftada 1 kg kas üretebilir. 500 g ı günde g ek proteinle sağlanır. Yalnızca protein alımı kas yapımında etkili olmaz. Kas yapımı için kuvvet antrenmanı yapılmalıdır. (Performance Power Us Army Research İnstitute Of Environmental Medicine, 1999)

25 GLUTAMİN Kas hücresinde en çok olan elzem olmayan aminoasittir. Kas hücresi içinde (Glutamik asit,valin ve izolöysin) yapılabilir. Hücre büyümesi için zorunlu ve bağışıklık sistemi (lenfositler) için enerji kaynağıdır. Yoğun egzersizden sonra 2 saat esnasında vücut ağırlığının her kg si için 100 mg (10 kg için 1 gram) (Parry-Billings ve arkadaşları, 1992; Rowbottom ve arkadaşları, 1996, Bledsoe, 1999). Bazı araştırmacılar glutamin boşaltılmasını minimize etmek için daha düşük dozlar tavsiye etmişlerdir, 2-3 gr gibi (Wellbourne, 1995).

26 GLUTAMİN Esansiyel olmayan bir amino asittir (balık, et, süt, yoğurt) Protein sentezini, sıvı emilimini, vücut direncini arttırmada ve enfeksiyonları önleyici etkisi var Büyüme hormonu salgılanmasına yardımcı Yorgunluğu geciktirici etki Alkol, ilaç vb zararlı maddelere karşı koruyucu etki

27 GLUTAMİN 7 haftalık şiddetli kuvvet antrenmanı; Antrenman sonrası ve yatmadan önce 1.grup; basit şeker içeren hap 2.grup; glutamin SONUÇ: 2 grupta da %16 lık kuvvet artışı Vücut kompozisyonunda bir farklılık yok

28 GLUTAMİN 12 günlük kilo düşüm programı; ( gün ölçüm) 16 atlet 1.grup; normal diyet + egzersiz 2.grup; normal diyet + egzersiz (placebo) 3.grup; normal diyet + egzersiz g/kg glutamin Kassallık, yağsallıkta değişime bakılıyor SONUÇ: 6. ve 12. günde 3. grup için kassallık, yağsallıkta anlamlı fark var (p <.0167) YORUM: plazma glutamin seviyesinin yüksekliği kas artışında ve yağ yakımında etkili 168 JSSM, , 163-

29 L-KARNİTİN L-Karnitin, insan kalp ve iskelet kasında bulunan bir bileşiktir. L-karnitin, karnitin açiltransferaz olarak adlandırılan bir seri enzimin substratı olup, birincil fonksiyonu, uzun zincirli yağ asitlerinin mitokondriye taşınımını artırarak, yağ asidi metabolizmasını kolaylaştırmasıdır.

30 L-KARNİTİN Ortalama bir diyetde mg L-karnitin bulunmakta, bunun da büyük kısmı kırmızı et ve süt mamüllerinden temin edilmektedir. vücut iki amino asitten (lizin-metionin) oluşturmaktadır. Yağı yakarak enerjiye çevirir Uzun zincirli yağ asitlerini oksidasyon için mitokondriye taşır Teorik olarak laktik asit birikimini azaltacağı ve aerobik performansa olumlu etkileyeceği

31 L-KARNİTİN 20 erkek sporcu 4 hafta dayanıklılık antrenmanı 2 grup (deney-kontrol) Plasebo öncesi-sonrası Karnitin öncesi-sonrası SONUÇ: Egzersiz ve dayanıklılık süresinde Karnitin sonrası anlamlı fark (p<0,05) Int J Sports Med, 2007;29(2):

32 GAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ, Cilt 5, Sayı 2, (2004), L-KARNİTİN KARNİTİN VE KREATİN YÜKLEMESİNİN KAYAKLI KOŞUCULARDA 5 KM KLASİK VE 10 KM SERBEST STİL YARIŞMA PERFORMANSINA ETKİSİ 12 erkek, 6 bayan sporcu Kontrol, Kreatin ve Karnitin olmak üzere 6 şar kişilik 3 grup Her üç grup yükleme yapılmadan 5 km Klasik ve 10 km Serbest Karnitin grubuna 7 gün süresince günde 2 gr karnitin Kreatin grubuna 7 gün süreyle günde 20 gr kreatin Kontrol grubu herhangi bir uygulama yapılmamış SONUÇ: 10 km serbest yarışmalarında kontrol grubu % 9,9, karnitin grubu % 10,5, kreatin grubu ise % 12,9 gelişim gösterirken (süre dk) 5 km klasik yarışmalarında ise kontrol grubu %14,37, karnitin grubu %12,31 ve kreatin grubuda %10,55 gelişim göstermiş, ancak ilaca bağlı olarak gruplar arasında anlamlı bir farklılık tespit edilememiştir

33 GLİSEROL Sıcak havalarda ve uzun süreli egzersizlerde sıvı kaybını önlemesi için müsabaka öncesi hiperhidrasyon durumu yaratır Vücut ağırlığını kg ı başına yaklaşık 1.2 gr (26 ml/kg su ile) alımının etkili olduğu düşünülüyor Performansı olumlu etkilediği de söylenmektedir (termoregülasyon üzerine etki)

34 E VİTAMİNİ Kas yaralanmaları, rejenerasyonda devam eden iltihabik durumlarla E vitamini ilişkilendirilir. E vitamini alımındaki eksikliğin, bu tip mekanik hasarlarda duyarlılığı artırdığına dair ipuçları bulunmaktadır. Bununla beraber, düzenli ayarlanmış diyet uygulayan sporcuların E vitamini eksikliği yaşamaları pek mümkün değildir. Bu sebeple, bu sporcuların beslenmesinde bulunan E vitamini desteğinin egzersiz kaynaklı kas ağrıları yaşamalarına karşı bir koruyuculuğu bulunmamaktadır.

35 ÇİNKO Vücudumuzun düzgün olarak fonksiyon gösterebilmesi için gerekli olan 100 den fazla enzimin bir parçasıdır. Mesela egzersiz yaptığınızda karbondioksitin kaslardan atılmasına yardımcı olur. Çinko ayrıca iyileşme sürecinde de etkilidir. Çinko vücuttaki kimyasal olayların başlatıcısı ve yürütücüsü proteinleri ve enzimlerin yüzlerce çeşidini çinko başlatır. Bu yüzden çinko eksikliğinin vücutta çok fazla yansıması olmaktadır. Kuzu-sığır eti, yoğurt, ıspanak, mantar önemli oranda çinko içeren besinlerdir.

36 HMB (BETA-HYDROXY METHYLBUTYRATE) Vücutta BCAA dan yapılır (leucine aminoasidinin bir metaboliti), Greyfurt, yonca (alfalfa) ve kedi balığı gibi birkaç besinden dalınabilir. Araştırmalarda bağışıklık (immun) sisteme yardımcı olduğu, kas hipertrofi ve dayanıklılığını artırdığı, vücut yağını ve kan kolesterolünü düşürdüğü gösterilmiştir. Katabolik aktiviteyi azaltıp, anabolik aktiviteyi artırdığı düşünülmektedir. Prof. Steve Nissen (1996,1997), günde 3 gr HMB almanın 3 haftada kas kütlesinde 1.2 kg, kuvvette %18 artış, plasebo grubunda kas kütlesinde 0.45 kg, kuvvette %8 lik artış bulunmuştur. Kadınlara günde 2gr, optimal doz günde 38.1 mg/kg tavsiye etmektedir,

37 MB (BETA-HYDROXY ETHYLBUTYRATE) 2003-Meta analiz: - Yağsız kas kitlesinde küçük artış, plasebo ya göre %25 daha fazla kuvvet artışı Antrenmansız bireylerde daha fazla etki - Kas yıkımı daha az (katabolizma) Yan etki rapor edilmemiş Nissen, Sharp. J Appl Phsiol, 2003.

38 SODYUM BİKARBONAT Vücutta biriken hidrojeni ortamdan uzaklaştıran sistemlerin en önemlisi Sodyum Bikarbonat Tamponlama Sistemidir. Hücre içi ve dışı ortamda NaHCO3 düzeyinin yükselmesiyle, hidrojen iyonları ortamdan hızla uzaklaştırılmaktadır. Araştırmacılar bu bilginin ışığında; egzersiz sırasında vücutta bikarbonat düzeyini yükseltmek üzere sporcuya dışarıdan NaHCO3 yüklemenin yararlı olacağı hipotezini öne sürmüşler ancak başlangıçta yapılan çalışmalarda sodyum bikarbonatın verilme zamanı, miktarı, egzersizin süresi, şiddeti ve bireysel farklılıklardan dolayı belirgin sonuçlar elde edilememiştir

39 SODYUM BİKARBONAT Laktik asidin tamponlanma kapasitesini artırarak ve laktik asit oluşumunu azaltarak ergojenik etki gösterir. Son dönemde tekrarlı sprint koşu, m. koşu, 30 yüksek şiddetli koşu, m. Yüzme, tekrarlı Judo fırlatmaları, 60 maks. bisiklet ergometresi ve kürekte performansı artırdığı rapor edilmiştir. ATP üretimi için Anaerobik glikoliz süreçlere gereksinim duyan aktivitelerde performansı arttırdığı görülmüştür Doz: mg/kg Gastrointestinal distress, diare, çok yüksek dozlarda alındığında kalp aritmileri ve kardiak arrest gibi yan etkiler görülebilir.

40 β- ALANINE Kullanımı, daha yüksek kas «Carnosine» düzeylerini sağlar (Carnosine=hücre içi bir tamponlayıcı). Yüksek şiddetli anaerobik performansı artırır. >1 - < 5 dk. süreli aktivitelerde; o Sinir-kassal yorgunluğu geciktirir o Tükenmeye ulaşma süresi artar o VO2max veya maks. kuvvette değişim yok.

41 β- ALANINE Doz gr/gün - 4 hafta kullanımdan sonra etkili oluyor - Doz aşımı olursa paresthesias (deride yanma, karıncalanma hissi) görülebilir - Başka yan etki rapor edilmemiş

42 NITRIC OXIDE RELEASING AGENTS - Arginine NO in bir taşıyıcısıdır. NO egzersizde metabolik kontrolü etkiler: Kas ve kalp kan akımını artırır Substrat, oksijen, hormon ulaşımı artar Kas hücresi içinde enerji depolanmasını sağlar: glikoz alımı artar/yıkımı azalır, mitokondri solunumu artar, PCr yıkımı artar Arginine NO in bir taşıyıcısıdır.

43 COLOSTRUM Ağız sütü (Memede ilk yapılan koyu kıvamlı ve sarımsı renkte süte kolostrum denir. Doğumdan sonra ilk üç gün salgılanır.) Kuvet, dayanıklılık ve sürati artırır (20-40g/gün) Yağsız kas kitlesini artırır Bağışıklık sistemini güçlendirir Toparlanmayı iyileştirir Yaralanmaların iyileşme süresini kısaltır Insulin-like growth factor-1 (IGF-1), epidermal growth factor (EGF), platelet-derived growth factor (PDGF), transforming growth factor beta (TGF-β)

44 GİNSENG Zihinsel performansı iyileştirici Aerobik performansı iyileştirici Hipertansiyon ve taşikardiye dikkat Kafeinle potensiyasyon etkisi 1-2 x 500 mg

45 GLUCOSAMINE- CHONDROITINE Kıkırdak yaralanmalarında (1x3) ve korunmasında (1x1) Riskli sporlarda semptomsuzken başlanabilir Spora başlama yaşı küçüldüğünden, kullanımı daha fazla önem kazandı

46 EGZERSİZDEN ÖNCE SIVI ALIMI Gün boyu olabildiğince fazla Egzersizden 2 saat önce ml Egzersizden 30 dk önce ml Egzersizden 5 dk önce ml

47 SPORCU İÇECEĞİ Mİ ENERJİ İÇECEĞİ Mİ? 18 km. koşu zamanları ölçülmüş Plasebo vs KH içeceği vs KH içeceği mg kafein Yarışma esnasında 4 kez içilmiş KH içeceği+kafein karışımının Performansa etkisi bulunmamış Int J Sport Med, 2005

48 SPORCU İÇECEKLERİ Mide boşalması, barsaktan emilim Serin (5-15 C), hoş aromalı içecek 20 dk da ml

49 SPORCU İÇEÇECEKLERİ Glikoz (%4-8) ve (30-50 mmol/l) sodyum KŞ sürdürür ve yorgunluğu geciktirir! Fruktoz.. Mide sıkıntısı Protein... yeni bir konu! Suya üstünlüğü yalnızca KH ve mineral içeriğinden kaynaklanmıyor!

50 EGZERSİZDEN SONRA SIVI ALIMI Sporcu tartılır İdrar rengi kontrol edilir Susama hissi sıvı kaybı için güvenilir bir gösterge değildir!

51 BAYAN SPORCULARIN BESLENMESİ Yeme bozuklukları Atletik amenore Adet öncesi sendrom Kalsiyum Demir Çinko

52 EJETARYEN SPORCULARIN BESLENMESİ Bitkisel proteinler değerlidir, ancak hayvansal protein olmazsa olmazdır Bayan vejetaryenlerde demir eksikliği olabilir.. Kreatin desteğinden daha fazla yarar görürler Kilo kontrolü gereği, yeme bzk götürebilir Mineral desteği: kalsiyum, demir, çinko 6 küçük öğün, yüksek enerjili besinler

53 ENGELLİ SPORCULARIN BESLENMESİ Spinal kord yaralanması demir kalsiyum Serebral palsi C vitamini kalsiyum β-karoten demir tiamin niasin folik asit bakır

54 ENGELLİ SPORCULARIN BESLENMESİ Serebral palsi: kolay hipo/hipertermi Tekerlekli sandalye sporcuları: kalsiyum Kalp-damar sistemi hastalığı, obesite, osteoporoz, beslenme bozukluğu

55 ERGOJENİK YARDIMCILARIN TÜRKİYEDEKİ KULLANIMI ERGOJENİK YARDIMCILAR, DOPİNG VE SAĞLIK HAKKINDAKİ BİLGİ VE ALIŞKANLIKLARIN BELİRLENMESİ 300 BESYO öğrencisi (126 bayan 174 erkek) %23,6 milli, %28,3 elit ve %48 bölgesel düzeyde sporcu Ergojenik yardım kullanan % 14,7 (%9,3 vitamin, %1 protein, %0,6 kokain, %0,3 testesteron, %0,3 kreatin) %85.3 kullanmayan %56.8 antrenör, %31.8 doktor, %4.5 arkadaşlarından etkileniyor. %6.8 kendi kendine kullanıyor Ergojenik yardım sonrası performansları olumlu değişen % 95,4 olumsuz etkilenen ise % 4,5 (SPORMETRE, 2008, VI (3) )

56 ERGOJENİK YARDIMCILARIN TÜRKİYEDEKİ KULLANIMI FARKLI BİREYSEL BRANŞLARDAKİ ÜST DÜZEY TÜRK SPORCULARIN ERGOJENİK YARDIMCILARA YÖNELİK BİLGİ VE YARARLANMA DÜZEYLERİ 120 sporcu (45 bayan 75 erkek) % 24,2 atletizm, % 14,2 cimnastik, % 25,8 güreş % 25 halter, % 10,8 badminton % 42,5 antrenörler, % 27.5 okul eğitimleri, % 25.8 kitapdergi, radyo-televizyon, % 8,3 federasyon yetkilileri, % 25 ise arkadaş çevresi SPORMETRE, 2004, II (2) 41-47

57 ERGOJENİK YARDIMCILARIN KULLANIMI ÜZERİNE TUTUMLAR % 34.2 psikolojik yardım (hipnoz-motivasyon telkinleri), % 45 bazen, % 20.8 almıyor Kısa sürede sportif başarıya ulaştıran fakat yasal olmayan madde kullanır mısın? % 8,3 evet, % 91.7 kullanmam Antrenman ve müsabaka öncesi ergojenik yardımcıları kullananlar % 55,0 iken, kullanmayanlar ise % 45 % 34,2 vitamin % 12.7 amino asitler, % 12.5 proteinler, % 13,3 kreatin, % 10 karnitin, kafein % 14,2 polen, % 6.7 folik asit kullanıyor SPORMETRE, 2004, II (2) 41-47

58 ERGOJENİK YARDIMCILAR- NE KADAR GÜVENLİ?? 2001 IOC uluslararası çalışması; 634 non-hormonal supplement, 15% i steroid içeriyor (içerikte belirtilmeyen) USA supplement çalışması, 25% yasaklı steroidlerle kontamine 11% yasaklı uyarıcılarla kontamine 2008 UK 152 supplements çalışması, 10% yasaklı uyarıcı/steroidlerle kontamine