ÜÇ BOYUTLU SANAL ORTAMLARDA ORYANTASYON ORIENTATION OF THREE DIMENSIONAL VIRTUAL ENVIRONMENTS

Transkript

1 ÜÇ BOYUTLU SANAL ORTAMLARDA ORYANTASYON ORIENTATION OF THREE DIMENSIONAL VIRTUAL ENVIRONMENTS Barış ÇUKURBAŞI Bartın Üniversitesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü, Bartın Çiğdem BEZİR Dokuz Eylül Üniversitesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü, İzmir Ayşen KARAMETE Balıkesir Üniversitesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü, Balıkesir ÖZET: Araştırmanın amacı, Second Life ortamında Second Life ın kullanımına yönelik Türkçe bir oryantasyon alanı tasarlamak ve bu alana yönelik öğrenci görüşlerini ortaya koymaktır. Bu doğrultuda Second Life ortamında bir oryantasyon alanı hazırlanmıştır. Hazırlanan oryantasyon alanında Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümündeki 30 öğrenci ile uygulamalar yapılmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Uygulama boyunca tüm öğrencilerin sanal ortamdaki karakterleri gözlenmiş ve bu öğrencilerden rastgele seçilen 15 öğrenci ile görüşme yapılmıştır. Elde edilen veriler analizi için içerik analizi yapılmış, elde edilen bulgular gözlem verileriyle desteklenmiştir. Bulgulara göre, hazırlanan oryantasyon alanı açık ve net bir şekilde hazırlanmış ve uygulamaya katılan öğrencilerin tamamı Second Life ı kullanmayı öğrenmişlerdir. Ayrıca, oryantasyon eğitiminin öğrencilerin motivasyonunu da arttırdığı, öğrencilerden alınan görüş ve yapılan gözlemler sonucunda görülmüştür. Keywords: Second life, Üç boyutlu sanal ortamlar, Oryantasyon ABSTRACT: The study aims to design Turkish orientation area for the use of Second Life in Second Life and reveal student views on this area. In this direction, an orientation area in designed. prepared in the field of orientation, applications were made 30 students from Deparment of Computer and Instructional Technologies Education. Case study, one of the qualitative research methods, is used in this study. Throughout the application, all students characters in a virtual environment observed and randomly selected 15 student were interviewed in this students. Content analysis was used to analyze the data and the findings supported by the observation data. According to the findings, prepared an orientation area prepared as open and clear and all students participating in the application learned to use Second Life. Furthermore, orientation training to increase students' motivation was seen as a result of the opinions and observations in students. Keywords: Second life, Three dimensional virtula environment, Orientation 1. GİRİŞ İnternet teknolojilerinin gelişmesiyle birlikte etkileşimli web sitesi kavramı ortaya çıkmıştır. Özellikle, Web1.0 teknolojilerinden Web 2.0 ve Web 3.0 teknolojilerine geçiş yapılmasıyla birlikte insanbilgisayar etkileşimi daha da arttığı görülmektedir. Web 2.0 teknolojileri ile geliştirilen siteler kullanıcı merkezli olup, kullanıcıların etkin katılımı ile zengin bilgi kaynakları oluşturmaktadır (Arslan, 2007). Facebook, Twitter, Youtube ve benzeri web 2.0 teknolojisi siteler ile kullanıcılara hareket özgürlüğü verilmiş, bireylerin internet üzerinden kendilerine özgü profil oluşturmaları ve diğer insanlarla etkileşime girmeleri sağlanmıştır. Bu sosyal ağ sitelerinin yanı sıra üç boyutlu sanal ortamlar, web 2.0 teknolojilerine

2 yeni bir boyut kazandırmıştır. Çünkü kullanıcılar ortama sanal bir karakterle girip ortamdaki tüm nesne ve içerikle etkileşime girebilmektedirler. Ayrıca, sanal ortamlar kullanıcıların, sesli fısıldayarak (özel) iletişim kurmalarına, farklı şekillerde bulunan sohbet kanallarını kullanmalarına, e-posta ile iletişime geçebilmelerine, mimik ve beden dilini kullanabilmelerine ve çeşitli konularda birlik olup topluluk kurmalarına olanak tanır (Parsons, 2005). Günümüzde var olan çeşitli üç boyutlu sanal ortamlar olmakla birlikte (Active World, Blue Mars vb.) bu üç boyutlu sanal ortamlardan en popülerlerinden biri Second Life (SL) tır. SL, 2003 yılında Linden Lab. isimli şirket tarafından kurulan üç boyutlu bir sanal ortamdır. İçerisinde katılımcıların kendilerine sanal karakterler (avatar), mekanlar-alanlar oluşturduğu, iş bulup çalıştığı, çeşitli aktivitelere katıldığı, eğitim-öğretim için sanal sınıfların bulunduğu, ortamda kullanmak üzere nesneler oluşturabildiği ve her türlü etkileşime girebildiği bir sanal ortamdır (Dielh & Prins, 2008). Dünya genelinde birçok üniversite ve eğitim kurumu SL de sanal kampüs ya da eğitim-öğretim alanları oluşturmuş ve bu alanlar üzerinden eğitim-öğretim vermektedirler. Texas State Üniversitesi (TXSTATE II), Newbie Üniversitesi (Bangu), Languagelab, IBM, EDTech Island ve AECT (AECT at CAVE) SL de bulunan eğitim-öğretim alanlarından bazılarıdır ( Bu alanlarda genellikle kullanıcıların SL i nasıl kullanacakları, ortamla nasıl etkileşime girecekleri, nasıl tasarım yapabilcekleri ve benzeri konularda bilgilendirmek için oryantasyon alanları bulunmaktadır. NMC Orientation, Orientation Island, Walker Island: Orientation Area ve benzeri alanlar bunlara örnektir( Kullanıcılar SL e ilk kez girdiklerinde SL in resmi oryantasyon alanı olan Welcome Island da ortamla tanışırlar. Bu alanda da SL deki temel aktiviteleri öğrenmeye yönelik işlemler (Sohbet, yürüme, uçma gibi) bulunmaktadır. SL de dünya genelindeki eğitim-öğretim alanları çok yaygın olmasına rağmen yapılan araştırmalar sonucunda Türkiye de çok az sayıda benzer çalışmaya rastlanmıştır (Çukurbaşı, Bezir ve Baran, 2011; Çukurbaşı, Baran, Çolak, Doğusoy, 2010; Bulu, İşler, 2011). Bu çalışmalarda da oryantasyon alanına rastlanılmamıştır. Ayrıca SL in arayüz dil seçenekleri arasında Türkçe yoktur ve Türkiye deki yabancı dil bilmeyen SL kullanıcılarına yönelik oryantasyon alanına rastlanılamamıştır Araştırmanın Amacı Araştırmada Second Life ortamında Second Life ın kullanımına yönelik Türkçe bir oryantasyon alanı tasarlamak ve bu alana yönelik öğrenci görüşlerini ortaya koymak amaçlanmıştır. 2. YÖNTEM Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Araştırmanın nitel boyutu çerçevesinde görüşme ve gözlem yoluyla veriler toplanmışıtır. Uygulama eğitimöğretim yılı bahar döneminde gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubu Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi (BÖTE) Bölümündeki öğrenim görmekte olan 30 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir Oryantasyon Alanının Tasarımı ve Geliştirilmesi 1. Literatür taraması yapılarak SL in kullanımına yönelik hazırlanmış oryantasyon alanlarıyla ilgili yapılmış bilimsel çalışmalar araştırılmıştır. Ancak, yapılan taramalar sonucunda herhangi bir çalışmaya rastlanılamamıştır. 2. SL de varolan oryantasyon alanları araştırılmış ve rastlanılanlar incelenmiştir. Bu doğrultuda incelenen alanlardaki araştırmacılar tarafından farkedilen eksiklikler tasarlanacak alanda olmaması için not alınmıştır. 3. Yapılan araştırma ve incelemenin ardından oryantasyon alanının yapısı (taslağı) oluşturulmuştur. Bu doğrultuda oryantasyon alanı üç bölüme ayrılmıştır Birinci bölüm (Oryantasyon Alanı 1 OA1), SL in temel kullanımını içeren bilgilerden oluşmaktadır İkinci bölüm (Oryantasyon Alanı 2 OA2), SL de tasarım yapmanın dışındaki bilgilerin tamamından oluşmaktadır. Bu bölüme ek olarak kıyafet (nesne etkileşimi) ve soyunma kabinleri de bulunmaktadır Üçüncü bölüm (Building Area - BA), SL de tasarım yapmanın anlatıldığı bölümdür.

3 Bu bölümlerin dışında alanda bir oditoryum, bir konferans alanı, üç grup çalışması alanı ve iki serbest vakit geçirme alanı hazırlanmıştır. Tüm bu alanları oluşturmak için SL de ¼ ada (Quarter Sim) kiralanmıştır. Şekil 1 de SL oryantasyon alanının krokisi bulunmaktadır. Şekil 1: Oryantasyon Alanının Krokisi 4. Hazırlancak oryantasyon alanı için içerik geliştirilmeye başlanmıştır. İçerik geliştirme sürecinde ekran görüntüsü alıp işleyerek ve açıklamalar ekleyerek içerikler oluşturulmuştur. 5. Hazırlanan içerikler SL ortamında tasarlanan üç boyutllu panolara yerleştirilmiştir. Panolar da önceden tasarlanan yerlerine, Panolarda gerekli yerlere yerleştirilerek oryantasyon alanları oluşturulmuştur. Resim 1 te OA1 in üstten görüntüsü bulunmaktadır. Resim 1: Oryantasyon Alanı 1 in Üstten Görüntüsü 6. Hazırlanan oryantasyon alanları SL i etkili bir şekilde kullanan sekiz kişi ve Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü mezunu lisansüstü eğitim alan dört kişi tarafından incelenmiş, alınan geri bildirimlere göre gerekli düzeltmeler yapılmış ve alana son hali verilmiştir Uygulama Süreci Uygulamanın ilk iki haftası oryantasyon alanlarından sadece OA1 in öğrenciler tarafından görülmesi, böylece öğrencilerin kullanımla ilgili temel bilgilere hakim olmaları sağlanmıştır. Uygulamanın üçüncü haftası OA1 le birlikte OA2 ve dördüncü haftası ise diğer alanlarla birlikte BA aktifleştirilmiştir.. Böylece öğrencilerin SL oryantasyonunda bilgileri aşamalı bir şekilde öğrenmesi ve uygulaması sağlanmaya çalışılmıştır. Uygulama alanlarının aktifleştirilmesi yukarıda anlatıldığı gibi gerçekleşirken, çalışma grubu öğrencileri ile aşağıda sıralanan aktiviteler gerçekleştirilmiştir: 1. Çalışma grubunu belirlemek üzere BÖTE bölümündeki öğrencilere bilgilendirme sunumu yapılmıştır ve gönüllü olan öğrencilerle çalışma gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya 34 öğrenci gönüllü olmuştur. Ancak uygulama sırasında 4 öğrenci çalışmadan ayrılmıştır ve 30 öğrenci ile çalışma tamamlanmıştır. 2. Bilgilendirme sunumundan sonra, çalışma 4 hafta sürmüştür. Birinci hafta laboratuvar ortamında, diğer üç hafta yüz yüze olmadan sadece SL ortamında toplanılarak gerçekleştirilmiştir.

4 3. Uygulamanın birinci haftasında öğrencilere SL e nasıl üye olacakları ortama nasıl giriş yapacakları gibi bilgiler laboratuvar ortamında verilmiş ve öğrenciler bireysel olarak SL e bağlanabilecek duruma getirilmişlerdir. 4. Uygulama haftada bir gün olacak şekilde gerçekleşmiştir. Ancak, o uygulamaya katılamayan öğrenciler için aynı hafta içinde farklı günlerde iki kez daha uygulama tekrarlanmıştır. Ayrıca, öğrenciler belirlenen zamanların dışından istedikleri zaman ortama bağlanıp çalışma yapabilmişlerdir. 5. Uygulama süresince çalışma grubu SL ortamı üzerinden gözlemlenmiştir. Avatarların panolardaki bilgilere göre hareketleri ekran kayıt programları ile kaydedilmiştir. Hem uygulama sırasında gözlem yapılmış hem de uygulama sonrasında ekran kayıtları izlenerek gözlenmiştir. 6. Uygulama haftaları süresince SL ortamında araştırmacılardan en az biri aktif olarak bulunmuş ve çalışma grubundaki öğrencilerin oryantasyona ve SL ile ilgili genel sorularına yönelik danışmanlık yapmıştır. 7. OA1 ve OA2 ağırlıklı olarak panolardaki bilgilerin incelenmesi ve uygulanması ile gerçekleşmiştir. BA da ise temel tasarım bilgileri panolarla verilmiş, tasarım işlemleri araştırmacılardan birinin anlatımıyla, gösterip yaptırarak gerçekleşmiştir. BA daki çalışmaların sonucunda öğrencilerden serbest tasarım yapmaları istenmiştir ve öğrenciler çaşitli nesneler (Araba, motor, ev, kule, ) oluşturmuşlardır. Resim 2 te tasarım oryantasyon alanının üst katının görüntüsü bulunmaktadır. Resim 2: Tasarım Oryantasyon Alanının Üst Katının Görüntüsü 2.3. Veri Toplama ve Analiz Süreci 1. Çalışma boyunca gözlem yapılmıştır. Gözlemde tüm öğrenciler (avatarları) gözlemlenmiştir. 2. Çalışma tamamlandıktan sonra çalışma grubundan rastgele seçilen 15 öğrenci ile yarıyapılandırılmış görüşme yapılmıştır. Görüşme kapsamında oryantasyon alanlarının eksikliğini, anlaşılmayan yerlerini ve etkililini belirlemeye yönelik sorular sorulmuştur. 3. Toplanan verilerin analizi için içerik analizi yapılmıştır. 4. İçerik analizi sırasında yapılan görüşme kayıtları metne dönüştürülmüştür. Ardından bu metinler, araştırmacılar tarafından ayrı ayrı kodlanmış ve temalar oluşturulmuştur. 5. Elde edilen analiz sonuçları gözlem verileriyle desteklenerek bulgular oluşturulmuştur. 3. BULGULAR 3.1. Second Life Kullanımına Yönelik Hazırlanan Oryantasyon Alanına İlişkin Öğrenci Görüşleri Çalışmaya katılan öğrencilere oryantasyon alanlarına yönelik görüşleri sorulmuştur. Bu görüşler doğrultusunda olumsuz yönde görüş bildiren öğrenci bulunmamakla birlikte, öğrencilerin çoğunluğu, oryantasyon alanındaki anlatımları güzel, açık ve net olarak yorumlamış ve oryantasyon alanındaki çalışmalarla birlikte SL i kullanmayı öğrendiklerini ifade etmişlerdir. Bununla ilgili olarak 2 öğrenci şunları söylemiştir: Oryantasyon alanı karmaşık değil, her şey bir düzen içerisinde ve anlatım açısından yeterli bence. Her şey ayrıntılarıyla açıklanmış. (Öğrenci 1) Temel düzeyde yapılması gereken, nasıl hareket edeceğimizi, bir yerden bir yere nasıl geçiş yapacağımızı vb temel ama, önemli bilgileden tutun bilding e kadar kapsamlı bilgiler içeriyor ve bu bilgiler gayet açık ve net hazırlanmış. Şu ana kadar öğrenipte yapamadığım bir şey olmadı. (Öğrenci 6) Ayrıca, oryantasyon alanında sürekli olarak danışabilecekleri birisinin olması öğrencilerin daha iyi öğrenmelerine katkı sağladığı görülmüştür. Bununla ilgili olarak iki öğrenci şunları söylemiştir: Oryantasyon alanları bence yeterli ve açıklamalar gayet iyi. Zaten takıldığımız şeyleri de rahatlıkla sorabiliyoruz. Öğrenmiş oluyoruz yani. (Öğrenci 3)

5 Oryantasyon alanında bir sorun olmadığını düşünüyorum Eksik kaldığımız yerlerde hocamıza danışabiliyoruz. (Öğrenci 11) Bunların dışında oryantasyon alanında, öğrencilerin eğlendiği ve motivasyonlarının arttığı elde edilen bulgular arasındadır. Bununla ilgili olarak iki öğrenci şunları söylemiştir. Eğlenceli ve araştırma inceleme duygusunu motive eden bir ortam. (Öğrenci 8) Ortamdayken çok eğleniyorum ve motivasyonum yüksek oluyor. Öğrendikten sonra her şeyi yapabileceğime inanıyorum Yeni şeyler öğrenmek ve öğrendiklerimizi uygulamak çok faydalı oluyor. (Öğrenci 4) Oryantasyon alanını ile ilgili olarak iki öğrenci anlatımların video ile desteklenmesinin daha etkili olacağı yönünde şöyle görüş bildirmişlerdir: Oryantasyon alanlarında bilgiler yazı ve resim ile sunulmuş. Bu şekliyle de çok iyi. Ancak, bilgiler örneğin, tıkladığımızda bir video açılsa ve bilgileri uygulayarak sesli bir şekilde anlatsa daha da güzel olabilirdi. (Öğrenci 14) Anlatımların yanında küçük bir video da olabilirdi. (Öğrenci 7) Oryantasyon alanında bulunan BA ile ilgili olarak, öğrencilerden olumsuz bir görüş belirtilmemekle birlikte, yapılan uygulamanın panolardaki bilgilerle birlikte ortamdaki danışmanın gösterip, öğrencilerin yapmasını sağlamasından dolayı öğrencilerden olumlu görüşler alınmasına katkı ve SL de tasarım yapmayı iyi düzeyde öğrenmelerini sağlamıştır. Bununla ilgili olarak iki öğrenci şunları söylemiştir. Çok beğendim oyun oynar gibi... Başta build in nasıl bir şey olduğunu ve ne gibi kazanım sağlayacağını çözememiştim. Ama build bölümüne geçiş yapınca Second Life ta tasarımın nasıl yapıldığını küçük pirimler kullanarak evler, arabalar nasıl yapılır öğrendim. Ayrıca bu çalışmanın bizi hem grafik alanında hem de yazılım alanında geliştireceğini anladım. Build eğitimi bittikten sonra, simdi daha da merakla yaklaşıyorum Second Life a. (Öğrenci 3) Alanlar gayet iyi, başarılı. Dikkatlice ve sırayla gidilirse her şey gayet açık ve net anlatılmış... build öğretimine gelince sürekli olarak uygulayarak öğrenmemiz bence çok etkili oldu... (Öğrenci 9) BA oryantasyonu sırasında yapılan gözlemlerde öğrencilerin gösterilen işlemi yapmakta zorlanmadığı, bazı öğrencilerin internet hızından kaynaklı olarak küçük aksaklıklar yaşadığı görülmüştür. Bunun dışında bazı öğrencilerin üç boyutlu tasarımda nesneleri konumlandırmayla ilgili sıkıntı yaşadığı görülmüştür. Bu öğrencilerle birebir ilgilenilerek sorunları çözülmüştür. Çalışmaya katılan tüm öğrenciler building eğitimindeki tüm anlatılanları uygulamışlardır. Building çalışmasının ardından öğrenciler serbest çalışmaları için bırakılmış ve ortamdaki danışman gözetiminde bazı öğrenciler örnek olarak konulan nesnelerin (Ev, masa, sandalye) benzerlerini, diğer öğrencilerde kendi hayal güçlerinde geliştirdikleri bir tasarımı yapmışlardır. Bu tasarımlar sırasında öğrencilerin çok başarılı ürünler ortaya koyduğu görülmüştür. Resim 3 te bir öğrencinin araba tasarımı yapımı sırasındaki görüntüsü bulunmaktadır. Resim 3: Araba Tasarımı Yapan Bir Öğrenci Görüntüsü Çalışma boyunca yapılan ortamdaki gözlemlerde öğrencilerden bazıları panoları çalışırken anlatılan işlemle ilgili bilgi olan tüm panoları inceledikten sonra o işlemi uygulamayı denediği görülmüştür ve bu denemelerde başarısız olan öğrenci olmamıştır. Ancak, öğrencilerin büyük bir çoğunluğunun oryantasyon alanında çalışırken o andaki öğrendiklerini hemen uyguladıkları görülmüştür. Bu durumda bazı işlemlerden geri nasıl döneceklerini öğrenmeden işlemi gerçekleştirdikleri için kısa süreli sıkıntı yaşamışlardır ama ortamdaki danışman tarafından gerekli destek hemen verilip sorun çözülmüştür.

6 4. SONUÇ VE TARTIŞMA Second Life kullanımına yönelik hazırlanan oryantasyon alanları ile ilgili yapılan literatür taramalarından hiçbir çalışmaya rastlanılamamıştır. Bunun üzerine araştırmacılar tarafından SL üzerinden araştırılıp, bulunan oryantasyon alanlarında yapılan çeşitli incelemeler doğrultusunda Türkiye deki SL kullanıcılarının bu alanların birç çoğunu kullanabildiği görülmektedir. Ancak, bu alanların çoğunun çeşitli sebeplerden dolayı eksikliklerinin olduğu görülmüştür. Araştırmacılar tarafından gözlemlenen sebepler şunlardır: Bazı alanlarlada oryantasyon eğitiminin sadece temel işlevler (yürüme veya sohbet gibi) üzerine olduğu ve kullanıcıların ortamla nasıl etkileşime girecekleri, avatarlarını nasıl düzenleyecekleri ve nasıl tasarım yapacakları açıklanmamıştır. Yurt dışıdanki oryantasyon alanlarından eğitimlerini alan bireylerin olası bir sorunda danışabilecekleri kişiler de ya yoktur ya da saat dilimi farklılığından dolayı Türkiye den bağlanan kullanıcılarla eşzamanlı olarak ortamda karşılaşamama ihtimali bulunmaktadır. Bu durumda kullanıcıların karşılacakları olası sorunlarda çözüme ulaşmasını zorlaştıracaktır. Bazı oryantasyon alanlarının da güncel olmadığı, SL in eski versiyonlarına ait oryantasyon alanlarının var olduğu görülmüştür. SL e yeni üye olan bir kullanıcı SL in yeni sürümdeki arayüzü ile bağlanacağı ve eski sürümle yeni sürüm arasında arayüz farklılığı olduğu için kullanıcılar açısından eski sürüm oryantasyon eğitimi faydalı olmayacaktır. Bazı oryantasyon eğitimleri kullanıcıların ihtiyaçlarını yeterince karşılayabilmesine rağmen, anlatım dili Türkçe olmadığı için yabancı dil bilmeyen kullanıcılar için anlaşılması zor olabileceği düşünülmektedir. Ayrıca, yapılan taramalar sonucunda SL in kullanımına yönelik Türkçe hazırlanmış bir oryantasyon alanına rastlanılamamıştır. Bu durumun, yabancı dil bilmeyen Türkiye deki kullanıcıların SL i nasıl kullanacaklarını öğrenmelerini zorlaştıracağı düşünülmektedir. Yapılan bu çalışmada, SL ortamında yabancı dil bilmeyen Türkiye deki kullanıcılar için bir oryantasyon alanı oluşturulmuş ve gönüllü olarak katılan öğrencilerle bir uygulama yapılıp hazırlanan oryantasyon alanına yönelik görüşleri incelenmiştir. Bu görüşler doğrultusunda hazırlanan hazırlanan oryantasyon alanının anlatımının açık ve net olduğu; ortamdaki eğitim sırasında öğrencilerin eğlendiği ve motivasyonlarının arttığı sonucuna ulaşılmıştır. Benzer şekilde Wang ve Braman ın 2009 yılında yaptığı çalışmada da SL üzerinden yapılan eğitim aktivitelerinin öğrencilerin motivasyonunu arttırığı sonucuna ulaşmışlardır. Ayrıca öğrencilerin tamamı yapılan oryantasyon eğitimi sonucunda SL i etkin kullanmayı öğrendikleri sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonucun oryantasyon eğitimi sonrasındaki serbest çalışma zamanında yapılan gözlemle (öğrencilerin ortaya koydukları tasarım ve kötü kontrol edilen avatarın gözlenmemesi) benzer olduğu söylenebilir. Oryantasyon alanında öğrencilerin her zaman ulaşabilecekleri bir danışmanın olmasının öğrencilerin çalışmalarını olumlu yönde etkilediği görülmüştür. Çünkü, öğrenci oryantasyon eğitimi sırasında takıldığı işlemleri danışmana sorabilmiş ve gerekli yardımı alabilmiştir. Bu durumdan üç boyutlu sanal ortamlarda yapılacak oryantasyon eğitimlerinde ortamda bir danışmanın olması önerilmektedir. Tasarım oryantasyonu sırasında öğrencilere bilgiler önce gösterilip sonra yaptırılmıştır. Öğrencilerden alınan dönütlere göre, bu işlem sadece panodan okuyarak yapmaya göre son derece etkili olmuştur. Ortam her zaman aktif olacak bir danışmanı olamayacağı durumlarda anlatılacak işlemlerin video ile gösterilmesi denenebilir ve sonuçları tartışılabilir. Yapılan oryantasyon eğitimin ilk haftası laboratuvar ortamında yüzyüze, diğer haftaları ise tamamen uzaktan eğitimle gerçekleşmiştir. Oryantasyona katılacak kişilerin sanal ortamda etkili bir şekilde oryantasyona başlayabilmeleri için yapılan bilgilendirmenin yapılan çalışmanın etkililiğini arttırdığı söylenebilir. KAYNAKLAR Arslan, B. (2007). Web 2.0, teknikleri ve uygulamaları. XII. Türkiye de İnternet Konferansı, Ankara. Baran, B., Bezir, Ç. ve Çukurbaşı, B. (2011). Second Life Yabancı Dil Öğretim Ortamında Altı Şapkalı Düşünme Tekniğinin Uygulanması, International Educational Technology Conference, İstanbul.

7 Baran, B., Doğusoy, B., Çolak, C., Çukurbaşı, B. (2010). Second Life users views about second life use in education: a case of Turkey, Association for Educational Communications and Technology, Anaheim, CA. Bulu, T. ve İşler, V. (2011). Second Life ODTÜ Kampüsü. Akademik Bilişim, Malatya. Dielh, W.C. & Prins, E. (2008). Unintended outcomes ın Second Life: Intercultural literacy and cultural identity in a virtual world. Journal Of Language And Intercultural Communication, 8(2), Parsons, J.M. (2005). An Examination Of Massively Multiplayer Online Role-Playing Games As A Facilitator Of Internet Addiction. Doktora Tezi &context=etd&seiredir=1#search=%22An%20examination%20massively%20multiplayer%20 online%20role-playing%22 (30 Haziran 2011). Wang, Y. & Braman, J. (2009). Extanding The Classroom Through Second Life. Journal of Information Systems Education, 20(2).