Sünnet Dü ünü Davetiyesi Krizi

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Sünnet Dü ünü Davetiyesi Krizi"

Göker Derici
5 yıl önce
İzleme sayısı:

iﬂbirli i teklifi gitmiﬂtir. Bunlar gerek Osmanl gerekse Bat l arﬂivlerde kay tl d r.

1 Evrensel Bak fl Aç s Gürbüz Evren Osmanl padiflahlar ndan Avrupal krallara davet ve iflbirli i teklifleri Osmanl Padiflah ile Fransa Kral Aras nda Sünnet Dü ünü Davetiyesi Krizi Osmanl padiflahlar ndan Avrupal krallara birçok mektup, elçi, uyar, tehdit, davet ve iflbirli i teklifi gitmifltir. Bunlar gerek Osmanl gerekse Bat l arflivlerde kay tl d r. Bunlar n aras nda 1581 y l nda gönderilmifl öyle bir davet vard r ki, Fransa ile Osmanl Devleti aras ndaki tarihsel iliflkiler aç s ndan bir ilk olarak kay tlara geçmifltir. 76

BD KASIM 2012 uzun bir mücadelenin ard ndan sunulmuﬂtur. Davetin engellenmesi ve davetiyenin Fransa Kral na ulaﬂmamas konusunda ilginç geliﬂmeler, diplomatik hamleler, zamana karﬂ yar ﬂ yaﬂanm ﬂt r.

Murat, küçük o lu Mehmet in sünnet dü ününe Fransa Kral n da davet etmiﬂtir. Davetiye, Padiﬂah n bizzat seçti i kiﬂilerden oluﬂan bir Osmanl heyeti taraf ndan Paris te, Fransa Kral III.

2 BD KASIM 2012 uzun bir mücadelenin ard ndan sunulmufltur. Davetin engellenmesi ve davetiyenin Fransa Kral na ulaflmamas konusunda ilginç geliflmeler, diplomatik hamleler, zamana karfl yar fl yaflanm flt r. Bunlardan belki de en önemlisi, Venedik teki Frans z Elçisinin tak nd tav rla ilgilidir. Elçi, bir yandan Padişah III. Murat dönemde Osmanl taht nda oturan Sultan III. Murat, küçük o lu Mehmet in sünnet dü ününe Fransa Kral n da davet etmifltir. Davetiye, Padiflah n bizzat seçti i kiflilerden oluflan bir Osmanl heyeti taraf ndan Paris te, Fransa Kral III. Henri ye O Fransa Kral n bu daveti kabul etmemesi yönünde ikna etmeye u rafl rken, bir yandan da Hasan A a baflkanl ndaki Osmanl heyetinin Venedik ten Paris e do ru yola ç kmas na, Kraldan onay gelmedi ini öne sürerek engel olmaya çal flm flt r. Hatta konuyu Papa ya götürüp, durumu anlatan Frans z elçi, davetiyenin engellenmesi konusunda H ristiyan dünyas n n en önemli makam ndan yard m istemifltir. Osmanl Padiflah n n heyetini aylarca Venedik te oyalamay baflaran Frans z elçi, her iki taraf da, sünnet uygulamas n n H ristiyan inanc na ayk r oldu una ikna etmeye çal flarak, 77

BD KASIM 2012 davetin yap lmamas için büyük çaba göstermifltir. Baz kaynaklar, ifli daha da ileri götürerek Padiflah III. Murat n, Fransa Kral ndan o lunun kirvesi olmas n istedi ini yazmaktad r.

3 BD KASIM 2012 davetin yap lmamas için büyük çaba göstermifltir. Baz kaynaklar, ifli daha da ileri götürerek Padiflah III. Murat n, Fransa Kral ndan o lunun kirvesi olmas n istedi ini yazmaktad r. Daha çok Frans z tarihçilerinden oluflan bu kaynaklar, Osmanl padiflah n n, söz konusu giriflimiyle iki ülke aras nda sürekli iyi gidecek bir iliflkinin kurulmas n sa lamay amaçlad n söylemektedir. Baz Frans z kaynaklar, Fransa Kral III. Henri nin, Osmanl mparatorlu u ile iyi iliflkiler yürütmeyi sa layacak bu f rsat kaç rmak istemedi ini, davetiyenin getirilmesini Venedik teki Frans z elçiye iletti ini, bunun 78 Fransa Kralı III. Henri Frans z elçi Berthier, stanbul daki di er H ristiyan elçilere baz haklar n tan nmamas nedeniyle dü üne kat lmay reddedecektir. üzerine, Osmanl heyetinin Paris e do ru yola ç kt n yazar. Frans z kaynaklar na göre III. Henri, Türk elçi Osman A a y saray n en iyi döflenmifl salonunda çok gösteriflli bir törenle karfl lam flt r. Bundan çok etkilenen Osman A a, Padiflaha gönderdi i mesajda, kendisine yönelik karfl laman n, Kral n daveti kabul etti i anlam na geldi ini söyleyerek, Osmanl saray nda heyecanl bir bekleyifle yol açm flt r. Ancak bu geliflmelere ra men Fransa Kral sünnet dü ününe gelmeyece i gibi elçisi taraf ndan da temsil edilmeyecektir. Çünkü stanbul da bulunan Frans z elçi Berthier, dü üne kat lmay reddedecektir. Berthier, bu tutumuna neden olarak kendisine ve stanbul daki di er H ristiyan elçilere tan nmayan baz haklar göstermektedir. Bir baflka kayna a göre ise Elçi Berthier nin, 53 gün süren sünnet dü- ününe kat lma konusundaki bahanesi tamamen dini Frans z Elçisi Berthier: "Hristiyan bir kral n dinimize uygun olmayan bir törende temsil edilmesi mümkün de ildir." nedenlerden kaynaklanmaktad r. Berthier nin, Hristiyan bir kral n dinimize uygun olmayan bir törende

Kimi Frans z kaynaklar, Venedik kaynaklar na at fta bulunarak, III Murat n o lu Mehmet in, 1582 y l ndaki sünnet dü ününde, 16 yaﬂ nda oldu una dikkat çeker.

4 BD KASIM 2012 temsil edilmesi mümkün de ildir. Ayr ca babas II. Selim in ölümünden sonra tahta geçer geçmez birçok erkek kardeflini öldüren III. Murat n davetini kabul etmek Fransa y temsil eden bir elçi için ne kadar do rudur ifadelerini kulland kaydedilmifltir. Kimi Frans z kaynaklar, Venedik kaynaklar na at fta bulunarak, III Murat n o lu Mehmet in, 1582 y l ndaki sünnet dü ününde, 16 yafl nda oldu una dikkat çeker. Bu kaynaklara göre di er 4 küçük o lu bilinmeyen nedenlerden dolay ölen Padiflah n tek varisi fiehzade Mehmet tir. Sünnetinde bu kadar geç kal nmas nda bilinmeyen bir s r vard r. Bununla ilgili yap lan birçok de erlendirme vard r, ancak konumuzun d fl na ç kmamak için girmiyoruz. az Frans z kaynaklar ise III. Murat n ayn anda 2 elçisini Fransa ya gönderdi ini yazar. Di er elçi, Fransa Kral III. Henri ile siyasi ve ticari görüflmeler yapacak olan Ali Müteferrika d r. Öyle ki, bu iki elçi aras nda III. Henri nin huzuruna ilk kim ç kacak yar fl yaflanm flt r. III. Murat, Ali Müteferrika y, stanbul daki Frans z elçisi Jacques de Germigny ile birlikte haz rlanan ve Fran- III. Henri nin elçiler için düzenlediği eğlence sa ya verilecek yeni kapitülasyonlar n metnini Krala sunmak, ayr ca Osmanl donanmas n n iflbirli ini önermek üzere göndermifltir. Ayn kaynaklara B III. Henri döneminde Louvre Sarayı 79

5 BD KASIM 2012 göre, elçi Ali Müteferrika nin gidifl nedenleriyle Fransa Kral n etkilemek isteyen Osmanl padiflah, böylelikle III. Henri nin sünnet dü ünü davetini de kabul etmesini sa lamay planlamaktad r. Sonuçta III. Henri her iki elçiyi de ayn anda kabul edecektir. Frans z kaynaklar na göre bu durum, Fransa Kral n n, III. Murat n uygulad takti i anlad n göstermektedir. Kral böylelikle, H ristiyan bir hükümdar n H ristiyanlar için Kâfir âdeti say lan sünnet dü ününe gitmesine karfl ç kan Papa ve kiliseye, iki elçiyi birden kabul ederken, amac m Türklerin sa lad yeni avantajlar kabul etmektir mesaj n vermeyi hedeflemektedir. Frans z kaynaklar na göre, Osmanl Devleti, özellikle sorunlar n büyüdü ü ve Avrupal hanedanlara karfl zor duruma düfltü ü dönemlerde flehzadelerin sünnet dü ünlerine Avrupal krallar özellikle davet etmeye özen göstermifltir. Avrupal hanedanlar n, evlilikler arac l ile akraba olarak, hem aralar nda ç kacak savafllar engellemeye çal flmalar n, hem de topraklar n geniflletmelerini, Osmanl Devletinin sünnet dü ünleri arac l ile sa lamaya çal flt ileri sürülür. Sadece Frans z kaynaklar de il Vatikan kaynaklar da, Osmanl padiflahlar n n, flehzadelerin sünnet dü ünlerine Avrupal krallar 1 y l öncesinden davet etmenin, iliflkileri ilerletece i, bozuk olanlar da düzeltece i düflüncesinin, davetlerin temel nedeni oldu u de erlendirmesini yapmaktad r. Ayn kaynaklar ayr ca, flehzadelerin sünnet dü ünlerinin halk n da kat ld bir festival havas na büründürülerek H ristiyan dünyas n n ilgisini çekmeye, Osmanl n n ne denli zengin oldu unu da kan tlanmaya yönelik oldu u yorumunu da yapmaktad r. Bu kaynaklar, yabanc davetlilerin kat lmas n sa laman n, halk n gözünde Osmanl hanedan n n de erini ve sayg nl n art rmaya yönelik bir giriflim oldu unu kaydetmektedir. gurbuzevren@butundunya.com.tr Kolay fley de ildir mutluluk, çok zordur ve içimizdedir, baflka yerde bulunmas imkans zd r... Sa l kl bir dilenci, hasta bir kraldan daha mutludur... Eksiksiz bir sa l ktan ve kusursuz bir bedenden kaynaklanan, sakin ve nefleli bir huy, duru, canl, nüfuz edici ve do ru kavrayan bir zeka, l ml, yumuflak bir arzu ve bunlara uygun olarak iyi bir vicdan; bunlar, yerini hiçbir rütbenin ya da zenginli in dolduramayaca üstünlüklerdir. D flar dan bir fleyler kazanabilmek için içeriden bir fleyler yitirmek, yani flan, flöhret, mevki, flatafat, ün, flan kazanmak için, huzurunu, bofl zaman n ve ba ms zl n bütünüyle ya da önemli ölçüde feda etmek büyük bir budalal kt r... A.Schopenhauer 80 Mutluluk

Benzer belgeler

Ankara'ya kim elçi gönderdi?

EVRENSEL BAKIﬁ AÇISI Gürbüz Evren Yıldırım Beyazıt, Timur a yenilince kutlama için Ankara'ya kim elçi gönderdi? Bat l tarihçiler, Malazgirt Savaﬂ 'n n ard ndan, Anadolu'daki kutsal mekânlara ve Kudüs'e