HALKBİLİMİNE GİRİŞ I DR. SÜHEYLA SARITAŞ 1

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "HALKBİLİMİNE GİRİŞ I DR. SÜHEYLA SARITAŞ 1"

Esin Türkay
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 HALKBİLİMİNE GİRİŞ I DR. SÜHEYLA SARITAŞ 1

2 Psikoanalitik Halkbilimi Kuram ve Yöntemleri DR. SÜHEYLA SARITAŞ 2

3 KONULAR Psikoanalitik Halkbilimi Kuram ve Yöntemleri Kurucuları ve Okullar ( W. Wundt Okulu, Sigmund Freud Okulu, Jung Okulu) Kuramın Temel Paradigmaları ve Eleştiriler DR. SÜHEYLA SARITAŞ 3

4 Psikoanalitik Halkbilimi Kuram ve Yöntemleri Psikoanalitik Halkbilimi Okulları halkbiliminin erken döneminde var olan Mitolojik Teori nin çeşitli okullarından biri olarak kabul edilir. Bu teori de tıpkı diğer teoriler gibi tek kavramlı ve sosyal olayları çoğu zaman tek nedene bağlayarak açıklayan kuramlardan biridir. Bu kuramın okulları şunlardır: Wundt Okulu Sigmund Freud Okulu C.G. Jung Okulu DR. SÜHEYLA SARITAŞ 4

Bu teori de tıpkı diğer teoriler gibi tek kavramlı ve sosyal olayları çoğu zaman tek nedene bağlayarak

5 Psikoanalitik Halkbilimi Kuram ve Yöntemleri Bu kuramın okulları şunlardır: Wundt Okulu Sigmund Freud Okulu C.G. Jung Okulu DR. SÜHEYLA SARITAŞ 5

6 1) Wundt Okulu Algı, duyum, dikkat, tepki,heyecan ve çağrışım gibi konulara değinmişlerdir. bilinç son derece önemlidir. DR. SÜHEYLA SARITAŞ 6

7 Wundt Okulu Wundt Milletlerin Psikolojisi (1912) adlı eserinde değişik toplumların mit ve masallarını tahlil ederek pek çok dini ve edebi olguların insan zihninin spesifik psikolojik şartlarında ve âdeta rüyanın yaratılışına benzer bir şekilde yaratıldığı sonucuna vardı. Wundt ve takipçileri halkbilimi ürünlerinin kaynağını, insanın düş, imge ve hülya gibi psikolojik oluşumlarla açıklamaktadır. DR. SÜHEYLA SARITAŞ 7

rüyanın yaratılışına benzer bir şekilde yaratıldığı sonucuna vardı.

8 2) Sigmund Freud Okulu Halkbilimi çalışmalarında Psikolojik Kuram ın en yaygın uygulayıcıları Freud ve takipçileridir. Freud un bilinçaltı düşünceyi araştırırken mitlere ve peri masallarına, tabulara, şakalara ve batıl inançlara büyük ağırlık vermiştir. DR. SÜHEYLA SARITAŞ 8

Freud un bilinçaltı düşünceyi araştırırken mitlere ve peri

9 Sigmund Freud Okulu Freud Rüyaların Yorumları adlı eserinde bilinçaltını ve işleyiş yöntemini açıklamıştır. Freud rüyalarda ortaya çıkan çeşitli sembol ve olgular, olaylar ve yaşanılması olanaksız pek çok şeyin, aslında çocukluk döneminde arzu edilip gerçekleştirilemeyen bastırılmış ve bilinçaltına itilmiş cinsel arzu ve korkuların rüyalarda bazı semboller ve imgeler halinde ortaya çıkması olduğunu savunur. DR. SÜHEYLA SARITAŞ 9

aslında çocukluk döneminde arzu edilip gerçekleştirilemeyen bastırılmış ve bilinçaltına itilmiş cinsel arzu

10 Sigmund Freud Okulu Freud un takipçileri halk geleneklerinin ve inançlarının, ayinlerinin, halk oyunlarının ve hikayelerinin gizli anlamlarını ortaya çıkarmak için çalışmalar yapmışlardır. DR. SÜHEYLA SARITAŞ 10

oyunlarının ve hikayelerinin gizli anlamlarını

11 Sigmund Freud Okulu Psikanalist halkbilimciler, çalışmalarında sadece mitleri ve masalları değil, neredeyse folklorun bütün türlerine ait malzemeyi ele alıp incelemeye çalışmışlardır. Freud ve takipçileri halkbilimi ürün ve olaylarını cinsellik ve cinsel simgelerle açıklayıp çözümlemeye çalışmışlardır. DR. SÜHEYLA SARITAŞ 11

12 Sigmund Freud Okulu Psikanalitik halkbilimciler şunlardır: Ernest Jones, Erich Fromm, Geza Roheim, Hedwing Heri, John Dollard, Richard Sterta, K. Munden,Gershon Legman. DR. SÜHEYLA SARITAŞ 12

13 3) C.G. Jung Okulu S. Freud un öğrencisi olan Jung daha sonraları, Freud ve takipçilerinin kurmuş oldukları psikanaliz okulu nun kuramlarını reddederek, yeni bir okul kurar. Bu okul Analitikal Psikoloji adıyla da bilinir. DR. SÜHEYLA SARITAŞ 13

14 C.G. Jung Okulu Düşlerde ve hayallerde olduğu gibi, mitlerde ve halk masallarında da Jung, kişiliğin karanlık yönlerini temsil eden gölge figürler ve olaylar görmüştür. En etkili uygulayıcısı olarak Joseph Campbell Bin Yüzlü Kahraman adlı çalışmasında farklı toplumlardaki mitik anlatıları ele alarak, evrensel yapılara ve psikolojik etkilere ulaşmaya çalışmıştır. Halkbilimi çalışmaları açısından Freud Okulu ile Jung Okulu arasında pek çok ortak yön bulunmaktadır. DR. SÜHEYLA SARITAŞ 14

En etkili uygulayıcısı olarak Joseph Campbell Bin Yüzlü Kahraman adlı çalışmasında farklı toplumlardaki mitik anlatıları

15 Psikoanalitik Halkbilimi Kuramlarına Yöneltilen Eleştiriler Geçmişte bu okulların geliştirmiş oldukları kuramların çoğu genel olarak ahlâka aykırı olarak eleştirilse de, günümüzde bu kuramlar halkbilimciler tarafında yaygın olarak kabul görmektedir. Ancak vardıklar sonuçların denetlenebilirlikleri ve çözümleme yöntemleri açılarından bu okullar eleştirilmektedir. DR. SÜHEYLA SARITAŞ 15

kuramlar halkbilimciler tarafında yaygın olarak kabul görmektedir.

16 KAYNAKLAR Çobanoğlu, Özkul Halkbilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş. Akçağ Yayınları, Ankara, s Ekici, Metin Araştırma Yöntemleri, Türk Halk Edebiyatı El Kitabı, editör: M. Öcal Oğuz, Grafiker Yayınları, Ankara, s. 76. DR. SÜHEYLA SARITAŞ 16

Akçağ Yayınları, Ankara, s.152-163. Ekici, Metin. 2004.

Benzer belgeler

HALKBİLİMİNE GİRİŞ I DR. SÜHEYLA SARITAŞ 1

HALKBİLİMİNE GİRİŞ I DR. SÜHEYLA SARITAŞ 1 Yapısalcı Halkbilimi Kuram ve Yöntemleri DR. SÜHEYLA SARITAŞ 2 KONULAR Yapısalcı Halkbilimi Kuram ve Yöntemleri A) Kahraman biyografisinin yapısal çözümleme modelleri