Avrupa Birliği Sosyal Boyutları Sosyal Belediyecilik

Transkript

1 Avrupa Birliği Sosyal Boyutları Sosyal Belediyecilik Anlayışlar Ilkeler Uygulamalar prof.dr. meryem koray 1

2 Sosyal Devlet Bir Sonuç Olarak Sosyal Devlet: Emek mücadelelerinin sonucu Demokrasinin Sonucu Tarihsel, toplumsal, coğrafik gelişmelerin sonucu Buradaki değişkenlere göre de modeller farklı prof.dr. meryem koray 2

3 Sosyal Devlet Bir Uzlaşma Olarak Sosyal Devlet Emek-sermaye uzlaşması Demokrasi-kapitalizm uzlaşması Sivil haklarla-sosyo-ekonomik haklar uzlaşması Özgürlükle eşitliğin uzlaşması prof.dr. meryem koray 3

4 Sosyal Devlet Amaçlarıyla Sosyal Devlet Sosyo-ekonomik hakları hayata geçirmek Böylece: Toplumun sosyo-ekonomik yönden güçsüz kesimlerini korumak, Toplumsal eşitsizlikleri ve adaletsizlikleri azaltmak, Toplumsal bütünleşmeyi sağlamlaştırmak prof.dr. meryem koray 4

5 Sosyal Devlet Sosyo-ekonomik hakların meta olmaktan çıkarılması Eğitim hakkı Sağlık hakkı Çalışma hakkı İnsan onuruna yakışır çalışma koşulları Sosyal güvenlik hakkı Barınma hakkı Annenin, çocuğun, yaşlının, özürlülerin korunması prof.dr. meryem koray 5

6 Sosyal Devlet Araçlarıyla Sosyal Devlet: Sosyal Politikalar: Vergi Politikası Eğitim ve sağlık politikaları İstihdam Politikası Konut politikası Eşitlik politikaları Kent politikası prof.dr. meryem koray 6

7 ; Sosyal Devlet Araçlarıyla Sosyal Devlet: Sosyal Hizmetler: Çocuğa yönelik (bakım-eğitim) Gençlere yönelik (eğitim-spor-kültür-sanat) Kadına yönelik (cinsieyet eşitliği politikaları-güçlendirme) Yaşlılara yönelik (bakım-tedavi-topluma katma) Engellilere yönelik (bakım-topluma katma) Sosyal dışlanmaya önlemeye yönelik (eğitim-mali destek) prof.dr. meryem koray 7

8 Sosyal Devlet Araçlarıyla Sosyal Devlet: Sosyal Yardımlar İşsize yönelik Yoksula yönelik Aileye yönelik Engellilere yönelik prof.dr. meryem koray 8

9 Sosyal Devlet Sonuç Olarak Sosyal Devlet Siyasal-Ekonomidir Bir Bölüşüm Politikasıdır Siyasal-ekonomik tercihlerin Ürünüdür prof.dr. meryem koray 9

10 Sosyal Devlet Sonuç Olarak Sosyal devlet Ekonominin karşısında Siyaset Piyasanın karşısında Sosyal Refah Özgürlük karşısında Sosyal Eşitlik Nagatif haklar karşısında Pozitif Haklar Verimlilik karşısında Güvence Rekabet karşısında Dayanışmanın önem kazanması demektir prof.dr. meryem koray 10

11 Avrupa Birliği Üyeleri ve Sosyal Devlet Toplumsal Dinamikler ve Siyasal-Ekonomik Tercihlere Göre Sosyal Devlet Liberal sosyal devlet Muhafazakar sosyal devlet Sosyal-demokrat sosyal devlet olabilir prof.dr. meryem koray 11

12 Avrupa Birliği Üyeleri ve Sosyal Devlet Sosyal Devlet Modelleri: Liberal model: (yoksulluğun hafifletilmesi ve koşullara bağlı yardımlar-ingiltere, İrlanda) Muhafazakar model: (Sosyal güvenlik öne çıkmakta, Kıta Avrupası ülkeleri) Sosyal-demokrat model: (sosyal eşitlik ve sosyal adaletin öne çıktığı mıdel-iskanfdinav ülkeleri) Geleneksel model: (Ailenin katkısı, dini kurum yardımlarının öne çıktığı model-akdeniz ülkeleri) prof.dr. meryem koray 12

13 AB Üyeleri ve Sosyo-ekonomik Koşullar yaş istihdam oranı (2. düzey bölgeler) prof.dr. meryem koray 13

14 AB Üyeleri ve sosyo-ekonomik koşullar İstihdam: yaş arası nüfus 2000 % 66, % 70, % 68,5 69 bölgede istihdam oranı % 75 ve daha fazla 76 bölgede istihdam oranı % bölgede istihdam oranı % 60 ve daha az prof.dr. meryem koray 14

15 AB Üyeleri ve sosyo-ekonomik koşullar Çalışan yoksul: % 8, arasında üyelerin üçte birinde artmış Kendi hesabına çalışanlar, ücretlilere göre daha fazla risk altında Geçiçi işlerde çalışanlar tam zamanlı çalışanlara göre iki kat daha fazla risk altında prof.dr. meryem koray 15

16 AB Üyeleri ve Sosyo-ekonomik Koşullar yaş kadın istihdam oranı (2.düzey bölgeler) prof.dr. meryem koray 16

17 Avrupa Birliği ve Sosyal Boyutları sosyo-ekonomik koşullar 2012 İşsizlik: (AB 27) % 10,7 (2013 mart % 10,9) 26 milyondan fazla En yüksek işsizlik; Yunanistan % 26 ; İspanya % 26,6, (İtalya % 11,1) En düşük işsizlik: Avusturya % 4,5 Uzun süreli işsizlik 10,7 milyonu kapsıyor İspanya AB işgücünün % 10-uzun sğürekli işsizliğin % 21 prof.dr. meryem koray 17

18 AB Üyeleri ve sosyo-ekonomik koşullar Uzun süreli işsizlik: % 4,1 (AB 27) İşsizlerin % 39,9 u uzun sürekli işsiz İspanya da % 9.0 Yunanistan: % 8,8 271 bölgenin 43 ünde işsizlerin % 50 si bir yıldan fazla işsiz (Almanya, Yunanistan, Fransa, Portekiz, Slovekya) Fransa nın denizaşırı bölgeleri % 70 in üstünde 18 bölgede % 20 den az prof.dr. meryem koray 18

19 AB Üyeleri ve Sosyal Boyutları Sosyal Harcamalar: İşsizler ve sosyal yardım Figure 16. Evolution of the number of benefit recipients and number of unemployed (in 1000) the example of Greece alanlar: Yunanistan Örneği prof.dr. meryem koray 19 ource: Data on number of unemployed from Eurostat (ILO definition, in 1000 persons, seasonally

20 AB Üyeleri ve sosyo-ekonomik koşullar Genç İşsizliği: 2012 AB 27 : % 22,5 (genel işsizliğin iki katı) Genç işsizliği % 50 yi geçen altı bölge (üçü Fransa deniz aşırı bölgeleri; üçü İspanya) 18 bölge % 10 ve altında (Almanya, Avusturya, Fransa, İtalya) prof.dr. meryem koray 20

21 AB Üyeleri ve sosyo-ekonomik koşullar En yüksek işsizlik 33,2 (Kanarya adaları-ispanya) En düşük işsizlik % 0,6 ( Atu Mare- Romanya) En yüksek işsizlik ( % 20 ve fazla) İspanya ve Baltık Ülkeleri En düşük işsizlik Bayern Bölgesi (Almanya), Kuzey İtalya, Avusturya nın batısı prof.dr. meryem koray 21

22 AB Üyeleri ve sosyo-ekonomik koşullar Geçici çalışma: Gençlerin % 42 si Çalışma yaşındakiler: % 14 Slovenya da % 75 Poılonya, İspanya, İsveç, Portekiz, Almanya: % yapında olanların % 60,4 ü Gençlerin % 36,7 si iş bulamadığından geçici çalışıyor prof.dr. meryem koray 22

23 AB Üyeleri ve sosyo-ekonomik koşullar Kısmen (part-time) çalışma: 2011 AB 27: % 18, de yaratılan işlerin ( ) % 94 ü kısmen çalışılan iş Kısmen çalışma: Kadınlar % 31,6 Erkekler: % 8,1 Hollanda kısmen çalışmanın en yoğun olduğu ülke Kadınlar: % 76,5 Erkekler: % 24,3 Kadınların dörtte biri kendi isteği dışında kısmen çalışıyor prof.dr. meryem koray 23

24 AB Üyeleri ve sosyo-ekonomik koşullar Yoksulluk riski ve sosyal dışlanma: 119,5 milyon ( % 24,2) : 2011 Kadın: % 24,6 Erkek: % 22, a göre yaklaşık 4 milyon artış var Üyelerin yaklaşık yarısında artış söz konusu 0-17 yaş arası çocuk yoksulluğu % 27 % 8,8 i de maddesel yoksunluk yaşıyor: temel ihtiyaçları karşılama zorluğu prof.dr. meryem koray 24

25 AB Üyeleri ve sosyo-ekonomik koşullar Yoksulluk riski ve sosyal dışlanma: Bulgaristan; % 50 Romanya ve Latvia % 40 En az (%15-16) Çek Cumhuriyeti, Hollanda İsveç ve Avusturya prof.dr. meryem koray 25

26 AB Üyeleri ve sosyo-ekonomik koşullar Yaşlı Yoksulluğu (65 yaş ve üstü) AB 27: % 20 Bulgaristan: % 61,1 Romanya: % 35,3 Kıbrıs: % 40,4 Yunanistan: % 29,3 İtalya: % 24,2 İspanya. % 22,3 Hollanda: % 6,9 Çekoslovak Cum: % 10,7 Fransa: % 11,5 Almanya: % 15,3 prof.dr. meryem koray 26

27 AB Üyeleri ve sosyo-ekonomik koşullar Eğitim farklılıkları yaş arasında yüksek okul bitirenler AB 27 ortalaması % 25,9 Yüksek okul bitirenlerin % 40 tan fazla olduğu bölge 14 (Gelişmiş ülke ve büyük kentler) Yüksek okul bitirenlerin % 15 ten az olduğu bölge 36 (Güney ve Orta Avrupa ülkeleri ve çoğunlukla kırsal kesimler) prof.dr. meryem koray 27

28 AB Üyeleri ve sosyo-ekonomik koşullar En zengin ve en yoksul arasındaki fark: AB 27: 5,1 İsveç: 3,6 Finlandiya: 3,7 Çekoslovakya: 3,5 Macaristan: 3,9 Belçika: 3,9 Danimarka: 4,4 Almanya: 4,5 Fransa: 4,6 Hollanda 3,8 İspanya 6,8 Yunanistan: 6.0 İtalya: 5,6 Bulgaristan 6.5 Romanya: 6,2 prof.dr. meryem koray 28

29 eopardised by increasing income inequality: intergenerational earnings mobility is low n countries with high inequality such as the United Kingdom and Italy whereas it is higher in Nordic countries where income is distributed more evenly. The report underlines the ignificance of this for economic performance as a whole and the potential for income inequality o fuel protectionist sentiments. Avrupa Birliği sosyo-ekonomik koşullar: En zengin ve en yoksul % 20 arasındaki fark-2011 Table 9. Income quintile ratio (S80/S20), changes and EU27 BE BG CZ DK DE EE IE EL ES FR IT CY LV ,1 3,9 6,5 3,5 4,4 4,5 5,3 5,3 6,0 6,8 4,6 5,6 4,3 6, % change ~ ~ ~ ~ ~ 6,0 26,2 7,1 ~ ~ ~ ~ % change ~ ~ ~ ~ 22,2-6,3 6,0 20,5 LT LU HU MT NL AT PL PT RO SI SK FI SE UK 5,8 4,0 3,9 4,1 3,8 3,8 5,0 5,7 6,2 3,5 3,8 3,7 3,6 5,3 ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ -6,6-11,4 ~ ~ % change % change -20,5 ~ ~ ~ 10,2 14,7 8,3 ~ -5,0 ~ 25,9 ~ ~ 11,8 7,7 9,8 ~ -9,6-5,4 Source: Eurostat (EU-SILC) Extraction date: prof.dr. meryem koray Notes: i) Latest data available for Ireland refers to 2010 and changes are for the periods and

30 Avrupa Birliği sosyo-ekonomik koşullar AB ortalamasının % 125 indan fazla geliri olan nüfus Lüksemburg % 100 Fransa % 18,2 ( %2,9) Hollanda % 62,8 Finlandiya % 50 İtalya % 24,5 (% 28,2) Avusturya % 39,4 İspanya % 19,8 (% 2,4) Belçika % 36,0 İngiltere % 9,3 ( % 3,9) Danimarka %30,3 Portekiz 50.,0 (% 64,7) Almanya % 29,5 Yunanistan % 0,0 (21,7) İsveç % 21,5 prof.dr. meryem koray 30

31 Avrupa Birliği sosyo-ekonomik koşullar Kişi başına düşen gelir (Satın alma gücü olarak PPPs) Severozapaden (Bulgaristan) PPPs (AB ortalamasının % 27) Londra Merkez, Britanya: PPPs (AB Ortlamasının % 332) Aradaki fark 1:12.2 Ortalama olarak kişi başına düşen gelirin % 25 daha az 65 bölge var 20 si eski 25 üyeden; 48 i yeni katılan ülkelerden Ortalama gelirin en çok yarısı olan 22 bölge var. Yaklaşık 38,5 milyoan insan ( nüfusun% 7,7 si) prof.dr. meryem koray 31

32 Avrupa Birliği sosyo-ekonomik koşullar Ekonomik Kriz ve Sonuçları 13 AB üyesinde yoksulluk ve sosyal dışlanma artışı var 10 üye devlette yoksulluk yaşayan çocukların sayısı artmış 12 üye devlette çalışan yoksullar atmış 12 üye devlette yarı-işsiz hanelerde yoksulluk riski artmış prof.dr. meryem koray 32

33 AB Üyeleri ve Sosyal Boyutları Sosyal Harcamalar prof.dr. meryem koray 33

34 AB Üyeleri ve Sosyal Boyutları Sosyal Harcamalar GSMH içinde Sosyal ve Sağlık Harcamaları: (GSMH %) Soyal Koruma 2011 AB 27 24,6 26,9 19,6 İsveç 29,9 27,8 20,8 Finlandiya 27,0 31,5 23,7 Danimarka 28,1 33,6 25,2 Fransa 28,3 32,2 23,9 İtalya 23,9 27,9 20,5 Almanya 28,1 26,6 19,6 prof.dr. meryem koray 34

35 AB Üyeleri ve Sosyal Boyutları Sosyal Harcamalar GSMH içinde Sosyal ve Sağlık Harcamaları: % Sosyal Koruma İspanya 18,2 23,2 16,9 Portekiz 19,6 24,9 18,1 Yunanistan 21,9 26,4 20,4 Polonya 22,7 20,6 15,9 Bulgaristan 17,8 17,5 12,9 Romanya 14,2 17,5 14,1 prof.dr. meryem koray 35

36 Türkiye de Sosyal Devlet ve Sosyal Harcamalar Türkiye de Tüm Sosyal Harcamaların GSYİH İçinde Payı: Eğitim 3,2 4,0 4,1 Sağlık 4,0 4,6 4,4 Sosyal koruma: 7,3 8,3 8,7 Emekli aylıkları 6,5 7,6 7,8 Sosyal yardım, primsiz ödeme 0,4 0,5 0,7 Doğrudan gelir desteği 0,4 0,2 0,2 Toplam harcamalar 14,5 16,9 17,2 prof.dr. meryem koray 36

37 AB Üyeleri ve Sosyal Boyutları Sosyal Harcamalar ve Değişim (GSMH %) prof.dr. meryem koray 37

38 AB Üyeleri ve Sosyal Boyutları Sosyal Harcamalar ve Değişim (GSMH %) prof.dr. meryem koray 38

39 AB Üyeleri ve Sosyal Boyutları Sosyal Harcamalar AB 27; Hükümet harcamalarının % 55 i sağlık ve sosyal koruma harcamaları Sosyal harcamalar: % 39,9 (2011) En yüksek Almanya ve Danimarka: % 58 Fransa ve Finlandiya: % 57, En düşük Kıbrıs: % 33 Romanya ve Macaristan % 44 prof.dr. meryem koray 39

40 AB Üyeleri ve Sosyal Boyutları Sosyal Harcamalar: Sosyal transferlerin yoksulluğun azaltılmasına etkisi-2011 Table 8. Impact of social transfers (excluding pensions) on poverty reduction, in %, changes and EU27 BE BG CZ DK DE EE IE EL ES FR IT CY LV ,2 45,0 17,7 45,6 54,2 37,1 29,7 60,1 13,7 26,8 43,3 19,7 37,8 29, change in pp ~ ~ -5,9 ~ ~ ~ -6,8 ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ change in pp ~ ~ ~ -9,4 ~ ~ 8,7 5,7 ~ 8,2 ~ ~ 7,5 14,1 LT LU HU MT NL AT PL PT RO SI SK FI SE UK ,1 50,0 52,2 32,8 47,4 49,4 26,6 29,1 23,7 43,8 33,3 50,0 49,8 46, change in pp ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ -6,1 ~ ~ ~ change in pp 10,6 6,8-7,0 ~ ~ ~ -6,1 ~ ~ ~ -7,4 ~ -7,4 11,6 Source: Eurostat (EU-SILC) Notes: prof.dr. i) Latest meryem data koray available for Ireland refers to and changes are for the periods and Ii) Only statistically significant changes have been marked in green/red (positive/negative

41 AB Üyeleri ve Sosyal Boyutları Sosyal Harcamalar:Sosyal transferlerin yoksulluğun azaltılmasına etkisi-2011 AB 27: % 30 Danimarka : % 54,2 Finlandiya; % 50 Macaristan : % 52,2 İsveç: % 49,8 Fransa: % 43,3 Almanya: % 37,1 İspanya: %26,8 İtalya: % 19,7 Yunanistan: 13,7 Polonya: %26,6 %23,7 Bulgaristan: % 17,7 Romanya: prof.dr. meryem koray 41

42 AB Üyeleri ve Sosyal Boyutları Sosyal Harcamalar Sosyal Politikaların Uygulanma Düzeyleri İlkeler ve Politikalar: Ulusal Düzeyde Sosyal Hizmetler ve Sosyal Yardımlar: Yerel Yönetimler ve Belediyelerde Yerindelik Etkinlik-yönetiim Şeffaflık Katılım ilkeleri önem taşımakta prof.dr. meryem koray 42

43 AB Üyeleri ve Sosyal Boyutlar: Sosyal Harcamalar Sosyal Harcama Alanları ve Payları ( AB) %: Yaşlılar için gelir desteği (nakit ve hizmet): % 45 Hastalık ve sağlık destekleri: % 30 Engellilere gelir desteği: % 8 Çocuk ve ailelere yardım: % 8 İşsizlere yardım: % 6 Konut yardımı ve sosyal dışlanma; % 3,6 prof.dr. meryem koray 43

44 grow ing ( 1 0 cont inued) Chart 1 2 : Changes in em ploym ent in public sect or and healt h & care sect AB or, Üyeleri ve 1 ; index Sosyal Boyutları = Sosyal Harcamalar: Sağlık ve Sosyal Hizmetlerde Personel tly, in prof.dr. meryem Source: koray Eurostat, National accounts. 44 Note: data for 2011 not yet available for health and care sector.

45 AB Üyeleri ve Sosyal Boyutları Sosyal Harcamalar Ekonomik kriz ve liberalizasyon: Transferler azaldığından etkisi de azalıyor Bu nedenle üç kişiden birisi son bir yıl içinde mali durumunun bozulduğunu söylemekte En çok etkilenenler; en düşük gelir gurubunda ( % 20), işsizler, yaşlılar Yunanistan, Slovekya, Portekiz de gelecekle ilgili iyimserlik % 30 dan az Danimarka ve İsveç te % 80 den fazla prof.dr. meryem koray 45

46 AB Üyeleri ve Vatandaşlar Ulusal Ekonomiyi Nasıl değerlendiriyorsunuz? prof.dr. meryem koray 46

47 AB Üyeleri ve Sosyal Boyutları Sosyal Harcamalar Ulusal Hükümet, Parlamento ve Avrupa Birliği ne Güven 2004 AB: % 50 UH vep: % AB: % 57 UH ve P: % AB: % 42 UH ve P: % AB: % 31 UH ve P: % 28 prof.dr. meryem koray 47

48 Avrupa Birliği Avrupa Birliği ve Sosyal Boyutları Ekonomik ve Parasal Birlik Siyasal Avrupa? Sosyal Avrupa! Avrupa Toplum Modeli? prof.dr. meryem koray 48

49 Avrupa Birliğini Tanımak Avrupa Birliğini Tanımak: Sürüp Giden Proje! Hükümetlerarası veya Çok Düzeyli Hükümet? Neo-fonksiyonel Bir Yapılanma? Yarı-Devlet? Federasyon? Kendine-Özgü Bir UlusüstüYapılanma prof.dr. meryem koray 49

50 Avrupa Birliğini Tanımak * Ekonomik Bütünleşme ve Genişleme *Avrupa Ekonomik Topluluğu 1957 (Serbest dolaşım) Avrupa Topluluğu-Tek Senet 1987 Avrupa Birliği-Tek Pazar1992 Merkez Bankası ve Parasal Birlik 1999 *6 Üyeden 27 Üyeye Akdeniz genişlemesi üye 1995 genişlemesi 15 üye Orta ve Doğu Avrupa genişlemesi 27 üye prof.dr. meryem koray 50

51 Avrupa Birliğini Tanımak Küresel Oyuncu olarak Avrupa Birliği Dünya gayri safi hasılasınının %25 ini üretiyor Dünya ticaretinin yaklaşık % 40 ı 500 Büyük Şirketin % 90 ı AB, ABD ve Japonya kökenli prof.dr. meryem koray 51

52 Avrupa Birliğini Tanımak Nüfus: Gayri safi Hasıla AB: (27) 501,8 milyon mE (% 7,3) (% 25,8) ABD: 310,4 milyon Çin: 1, 341 milyar Hindistan: 1,224 milyar Türkiye: 72,8 milyon me me me mE prof.dr. meryem koray 52

53 Avrupa Birliğini Tanımak Dünya Gayri Safi Hasılasının Bölüşümü Avrupa Birliği (27) 25.8 % United States 22.9% Remaining G20 countries 14.2% India 2.7% Brazil 3.3% Japan 8.7% China 9.1% Rest of the world 13.3% prof.dr. meryem koray 53

54 Avrupa Birliği ve Siyasal Boyutları Siyasal Bütünleşme Anlamında Avrupa Birliği Paylaşılmış Egemenlik Doğrudan seçimle gelen Avrupa Parlamentosu Maastricht Antlaşması ve Avrupa Vatandaşlığı 2000 liyıllar ve Avrupa Anayasası arayışları prof.dr. meryem koray 54

55 Avrupa Birliği ve Siyasal Boyutları 2007 Lizbon Antlaşması: Avrupa Birliği tüzel kişilik kazanmış Tek Pazar İç Pazar olmuş Avrupa Konseyi Başkanı (AB Konseyi seçiyor-2,5 yıl) Dış İlişkiler ve Güvenlik PolitikasıYüksek Temsilcisi (AB Konseyi seçiyor) md:205 Nitelikli çoğunluk:birlik nüfusunun yüzde 65 ini kapsayan üye devletleri temsil eden Konsey üyelerinin an az % 55 i olarak belirlenmiş. prof.dr. meryem koray 55

56 Avrupa Birliği ve Siyasal Boyutları Avrupa Birliğinin Kurumları: - Avrupa Parlamentosu - Avrupa Birliği Zirvesi - Konsey - Avrupa Komisyonu - Avrupa Birliği Adalet Divanı - Avrupa Merkez Bankası - Sayıştay prof.dr. meryem koray 56

57 Avrupa Birliği ve Sosyal Boyutları Soyal Politika: Üye Ülkelere Ait Üyeler arası farklılıklar büyük Kurucu anlaşmalarda ilkesel bazı hükümler kabul edilmiş durumda Avrupa Birliği eşgüdüm sağlayıcı rolde Kullandığı en önemli araç: Yapısal Uyum Fonları 2000 ler sonrası sosyal politika alanında daha etkin prof.dr. meryem koray 57

58 Avrupa Birliği ve Sosyal Boyutları Roma Anlaşması nda sosyal boyutlar (1957) : Halkların yaşam ve istihdam koşullarının sürekli olarak iyileştirilmesi, Değişik bölgeler arasındaki ekonomik gelişme farklılıklarını azaltılması Avrupa Sosyal Fonu1960 Bölgesel Kalkınma Fonu prof.dr. meryem koray 58

59 Avrupa Birliği ve Sosyal Boyutları 1989 Avrupa Sosyal Şartı 1992 de Maasricht Anlaşması nın Eki olarak kabul ediliyor 1994 sosyal Sorunlar Yönelik Beyaz Kitap 1997 Amsterdam Anlaşması na İstihdam Politikası Ekleniyor 1998 Avrupa İstihdam Stratejisi 2000 İstihdam artışı için hedefler belirleniyor prof.dr. meryem koray 59

60 Avrupa Birliği ve Sosyal Boyutları Avrupa Sosyal Şartı: Tüm üyeler aşağıdaki hakları etkin biçimde gerçekleştirmeyi kabul Çalışma hakkı yüksek sağlık koşulları Adil çalışma koşulları ve ahakça bir yaşam seviyesi sosyal güvenlik Örgütlenma hakkı sağlığa ulaşma Toplu pazarlık hakkı sosyal refah hizmetleri Çocuklaarın ve gençlerin korunması,gelişimi engellilerin korunması Kadınların korunması ailenin korunması Mesleki eğitim annenin ve çocuğun korunması prof.dr. meryem koray 60

61 Avrupa Birliği ve Sosyal Boyutları Lizbon anlaşması 2007 Madde 3:Birlik, sosyal dışlanma ve ayrımcılık ile mu cadele eder ve sosyal adaleti, sosyal korumayı, kadın-erkek esitliğini, nesiller arası dayanışmayı ve c ocuk haklarının korunmasını destekler. Birlik, ekonomik, sosyal ve yerel uyumu ve uÿe devletler arasında dayanışmayı destekler. Birlik, sahip olduğu zengin ku ltu r ve dil cȩşitliliğine saygı go sterir ve Avrupa nın ku ltu rel mirasının korunmasını ve geliştirilmesini sağlar. prof.dr. meryem koray 61

62 Avrupa Birliği ve Sosyal Boyutları Madde 5: 1. Birliğin yetkilerinin sınırları, yetkilendirilme ilkesine tabidir. Birlik yetkilerinin kullanılması, katmanlı yetki ve orantılılık ilkelerine tabidir. 3.Katmanlı yetki ilkesi gereğince, Birlik, mu nhasır yetkisine girmeyen alanlarda, sadece, o ngo ru len eylemin amacļarının uÿe devletler tarafından merkezi du zeyde veya bo lgesel ve yerel du zeyde yeterli bic imde gercȩklesţirilemeyeceği ve fakat so z konusu eylemin boyutu ya da etkileri itibarıyla Birlik du zeyinde daha iyi gercȩkleştirilebileceği durumlarda harekete gecȩr. 4.Orantılılık ilkesi gereğince, Birlik eyleminin icȩriği ve şekli, Antlaşmalar ın amacļarını gercȩkleştirmek ic in gerekli olanı aşamaz. prof.dr. meryem koray 62

63 Avrupa Birliği ve Sosyal Boyutları Madde 2.D:Birlik, üye devletlerin istihdam politikalarının koordine edilmesini sağlanması için, bu politiklar için çerçeve belirleyerek önlemler alır Birlik, üye devletlerin sosyal politikalarının koordinasyonunun sağlanması için inisiyatif alır. Yeni Eşgüdüm Anlayışı; Açık Eşgüdüm Yöntemi: Küresel baskılar ile domestik yapılar arasındaki uyumu sağlamaya yönelik kolaylaştırıcı ve katalizör görevi prof.dr. meryem koray 63

64 Avrupa Birliği ve Sosyal Boyutları Birlik ve Üye Ülkeler Arasında Yetki Paylaşılan Alanlar (Lizbon; md. 2 c): Bu anlaşmada belirlenen yönleriyle sosyal politika Ekonomik, sosyal, teritoryal uyum Tarım ve balıkçılık Çevre, tüketicilerin korunması, ulaştırma, eneri vb gibi Özgürlük, güvenlik ve adalet alanı prof.dr. meryem koray 64

65 Avrupa Birliği ve Sosyal Boyutları Avrupa Birliğ nin İlgilendiği Başlıca Alanlar: Büyüme ve İstihdam Bölgesel Eşitsizliklerin Azaltılması Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Toplumsal Taraflar Arasında Sosyal Diyalog prof.dr. meryem koray 65

66 Avrupa Birliği ve Sosyal Boyutları Bölgeler politikası 27 üye ülke nüfus büyüklüklerine göre 3 bölgeye ayrılıyor Nuts 1: 3-7 milyon arasında Nuts 2: 800 bin-3 milyon arasında Nuts 3: 150 bin-800 bin arasında nüfusu olanlar olarak ayrılmış prof.dr. meryem koray 66

67 Avrupa Birliği ve Sosyal Boyutları Birleşme/uyum ( cohesion) politikası yön verici Daha fazla büyüme ve istihdam asıl amaç Uyum Fonları: 347,4 milyar Euro ( dönemi) AB Bütçesinin üçte biri Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonu: 201 milyar E Avrupa Sosyal Fonu: 76 milyar E Birleşme/Yakınlaşma Fonu: 70 milyar E prof.dr. meryem koray 67

68 Avrupa Sosyal Fonu ve bölge farklılıkları prof.dr. meryem koray 68

69 Avrupa Birliği ve Sosyal Boyutları Bölgelesel farklar büyük Ortalama Gayri Safi Hasılanın % 75 inden az gelirle yaşayan nüfus; Bulgaristan % 72, Çek Cumhuriyeti % 72 Estonya,Litvanya % 100 Polonya % 86 Romanya % 89 Macaristan % 70 prof.dr. meryem koray 69

70 Avrupa Birliği ve Sosyal Boyutları Birleşme/Uyum Fonları Amaçlara Göre Fon Kullanımı Yakınlaşma Amacı: 285 milyar E Rekabet ve İstihdam artışı: 55 milyar Avrupa teritoryal işbirliği: 9 milyar prof.dr. meryem koray 70

71 Avrupa Birliği ve Sosyal Boyutları Birleşme/ Uyum Fonları Harcama Alanları : milyon Euro Yakınlaştırma politikası: % 82 si, kişi başına düşen ortalama gelirin (GSMH) % 75 inden daha az geliri olan bölgelere ayrılıyor Bölgesel kalkınma ve istihdam: % 16 sını buluyor Farklı üyeler arasında işbirliğini geliştirme: % 2,5 prof.dr. meryem koray 71

72 Avrupa Birliği ve Sosyal Boyutları Ülkelere Göre Fon Kullanımı Polonya 67,1 milyar Euro İtalya: 27,9 milyar Almanya: 25, 4 Milyar Portekiz: 21,4 milyar Romanya: 19,2 milyar İspanya: 43,6 milyar Euro Çek Cum: 26,5 milyar Macaristan: 24,9 milyar Yunanistan: 20,2 milyar Fransa: 13,4 milyar prof.dr. meryem koray 72

73 Avrupa Birliği ve Sosyal Boyutları Konulara Göre Fon Kullanımı Ulaşım 75,5 milyar Araşt, tek. gelişme, yaratıcılık, girişimcilik: 65,7 millyar Çevre koruma ve risk önleme:49,6 milyar Insan sermayesşini geli,ştirme:26, 6 m Istihdama katılımı geliştirme:23,8 Sosyal alt yapıya yatırım:27,9 m Bilgi toplumu: 14,9 Kentsel ve k-ırsal yenilenme. 109 m. prof.dr. meryem koray 73

74 Avrupa Birliği ve Sosyal Boyutları En Temel Amaç Daha fazla büyüme Daha fazla istihdam İşsizlikle mücadele, kadın ve yaşlı istihdamını arttırma ( Örneğin yaşlı nüfusun 2020 de % 23,5 a ulaşması bekleniyor Bu, 65 +nüfusun/20-64 yaş nüfusa oranının (bağımlılık oranı) % 28,4 ten % 41,9 a çıkması anlamına geliyor!) prof.dr. meryem koray 74

75 Avrupa Birliği ve Sosyal Boyutları Avrupa Birliği nin 2020 Stratejisi: İstihdam: yaş arasında % 75 in istihdamı (2010 % 68) (17 milyon iş yaratılmak durumunda) Yaratıcılık: GSMH nın % 3 ünün araştırma&geliştirmeye ayrılması Eğitim: Okulu erken bırakanların % 10 un altına indirilmesi ( 2010 % 14) ve30-40 yaş arasındaki nüfusta yüksek okul bitirenlerin en az % 40 a ulaşması Sosyal İçerme: Yoksulluk riski altındakilerin en az 20 milyon azaltılması İklim/enerji: Gaz salınımının % 20 azaltılması prof.dr. meryem koray 75

76 Avrupa Birliği-Kentsel Gelişim-Kentsel Sorunlar prof.dr. meryem koray 76

77 Avrupa Birliği-Kentsel Gelişim Kentsel Sorunlar Kentler Nufusun % 70 kentsel yerleşim alanında den fazla nüfusu olan: 345: Toplam143 milyon Dört tane 3 milyon, 2 tane 2 milyonda fazla nüfusu olan kent 20 si 1-2 milyon arasında nüfusa sahip 36 tane de yarım milyon-1 milyon arası nüfusu olan kent prof.dr. meryem koray 77

78 Avrupa Birliği-Kentsel Gelişim Kentsel Sorunlar İhtiyaçların da, Fırsatların da Arttığı yerler: Nüfus, zenginlik, istihdam, bilgi, kapasite da var; Iç ve dış göç, işsizlik, yoksulluk, eşitsizlik, ayrımcılık da Eğitim olanakları fazla,öğrenci ihtiyaçları büyük Geçim fırsatları de var, geçinme zorlukları da Bulgaristan, Romanya, Polonya da ortalama gelir ülkenin geri kalanından % 40 daha fazla prof.dr. meryem koray 78

79 Avrupa Birliği-Kentsel Gelişim Kentsel Sorunlar AB Kentsel Muhasebe (AUDİT) İşsizlik sorunu: Kentlerdeki işsizlik ulusal işsizliğin üstünde İngiltere, Portekiz, Fransa, Avusturya ve Belçika da kentsel işsizlik genel işsizliğin üç veya beş katı büyüklüğünde Örneğin Portekiz % 3,6 Lizbon % 38;Amsterdam da genel işsizliğin beş katı. Maddesel yoksunluklar kentlerde diğer bölgelere göre üçveya beş kat fazla prof.dr. meryem koray 79

80 Avrupa Birliği-Kentsel Gelişim Kentsel Sorunlar AB Kentsel Muhasebe; İş bulma olanakları değişiyor İş bulma olanaklarına ilişkin %50 inin olumlu yanıt verdiği 7 şehir var; Münih, Stockholm,Prag, Amsterdam, Varşova İş bulma olanaklarının olumlu yanıt verenlerin % 10 da kaldığı5 kent var:malaga, Riga, Napoli, Palermo prof.dr. meryem koray 80

81 Avrupa Birliği-Kentsel Gelişim Kentsel Sorunlar AB Kentsel Muhasebe: Geçinme sıkıntısı yaşayanlar daha fazla Bir araştırmaya göre, finansal güçlük çektiğini söyleyenlerin % 50 yi geçtiği kentler: Napoli ve Riga (Türkiye deki dört büyük kentte de aynı sonuç) Geçinmekte güçlük çekenlerin % 10 dan az olduğu kentler: Malmö, Graz, Stockholm, Aalburg Bu kentler ile Kopenhag ve Luksemburg da dört kişiden üçü geçinme sıkıntısı çekmediğini söylüyor prof.dr. meryem koray 81

82 Avrupa Birliği-Kentsel Gelişim Sosyal Beklentiler Geleceğin Kentlerine İlişkin (yakınlaşma) Vizyon Sosyal gelişme ve sosyal içerme Demokrasi ve sivil toplumu geliştirme kültürel farklılıklar ve diyalog platformları oluşturma Yeşil şehirler, ekolojik veya çevresel yenilenme prof.dr. meryem koray 82

83 Avrupa Birliği-Kentsel Gelişim Sosyal Beklentiler AB nin Temel Amaçları ve Kentsel Gelişme Rekabeti istihdamı arttırmak Sosyal dışlanmayı önlemek Fiziksel ve çevresel yenilenmeyi sağlamak Yerel yönetimler ve belediyeler ilişki gelişmekte: Desteklenen programların üçte ikisi yerel yönetimler tarafından gerçekleştiriliyor Programların % 80 inde yerel yönetimler tasarlanma aşamasına da katılmakta prof.dr. meryem koray 83

84 Avrupa Birliği-Kentsel Gelişim Sosyal Beklentiler Sosyal koruma ve sosyal içerme neleri kapsıyor? İşgücü piyasasına katılımı arttırmak Eğitimdeki dezavantajları gidermek Çocuk yoksulluğunu önlemek Barınma koşullarını iyileştirmek Uzun dönemli sağlık ve bakım ihtiyaçlarını karşılamak Engelli, etnik azınlık ve göçmenlerin topluma entegrasyonunu güçlendirmek prof.dr. meryem koray 84

85 Avrupa Birliği-Kentsel Gelişim Sosyal Beklentiler İstihdam Stratejisi nedir? İşsizlikle mücadele Yeni istihdam yaratma ve girişimcilik İnsan kaynağını geliştime, ömür boyu eğitim Yaşlı işgücünün istihdama katılımı Kadın-erkek eşitliği Kayıtısız istihdamın kayıt altına alınması Bölgesel farklııkların azaltılması prof.dr. meryem koray 85

86 Avrupa Birliği-Kentsel Gelişim Sosyal Beklentiler Avrupa İstihdam Stratejisi 2001: Bölgesel ve yerel tüm aktörler, sosyal taraflar da dahil olmak üzere, yerel düzeyde iş yaratılması potansiyelini tanımlayarak Avrupa İstihdam Stratejisinin uygulanmasını harekete geçirmekle yükümlüdürler Üye devletler, bölgesel boyutu dikakte elmk, bölgesel ve yerel düzeyde istihdam stratejileri geliştirmek ğzere bölgesel ve yerel otoıriteleri cesaretlendirecek ve ilgili aktörlerin katılımlarını teşvik edeceklerdir. prof.dr. meryem koray 86

87 Avrupa Birliği-Kentsel Gelişim Sosyal Beklentiler Fransa da yerinden-yönetime geçiş 1982: Sosyal hizmetlerden yerel yönetimler sorumlu Sosyal Dışlanmaya Karşı Ulusal Konsey; merkezi hükümet, yerel yönetim temsilcileri, sendikalar ve işveren temsilcileri yer alıyor dan buyana Parlamento ya yoksulluğun azaltılması hedefiyle ilgili rapor sunuyor. prof.dr. meryem koray 87

88 Avrupa Birliği-Kentsel Gelişim Sosyal Beklentiler Almanya 2001 den buyana Sosyal İçermeye yönelik Eylem Planı var: Çok taraflı katılım Bölgeler ve Belediyeler sosyal hizmetlerin düzenlenmesi, uygulanması ve kısmen finansmanından sorumlu. Federal devlet ve federe devletler bu hizmetleri desteklemekle yükümlü İtalya da bölgeler yasal güce sahip; sosyal hizmetler de onlarda 2000 de yapıaln reformla, sosyal hizmetler ve yardımlar açısından temel kriterler ve eşitlik sağlanması amaçlanıyor. prof.dr. meryem koray 88

89 Avrupa Birliği ve Kentsel Gelişim Sosyal Beklentiler Yerel Yönetimlerin Kapasitesi İçeriyle bütünleşme kapasitesi (yerel örgüt ve aktörleri, farklı sosyal gurup ve çıkarları içerebilmeme kapasitesi) Dışarıyla bütünleşme kapasitesi (yerel çıkarları dışarıda temsil edebilmek kapasitesi) Her biri katılımcı anlayış ve politikaları gerektiriyor AB de LEADER, URBAN, INTEGRA gibi yerel yönetimlerin kapasitelerini arttırmaya yönelik programlar var prof.dr. meryem koray 89

90 Avrupa Birliği ve Kentsel Gelişim Sosyal Beklentiler Yerel Yönetimlerin Kapasitesi Bölgesel yönetimin güçlü olduğu ülkelerde (Almanya Federe Devletler, Belçika Bölgeler, İngiltere yetki devri olan yönetimler, İspanya özerk bölgeler) yerel yönetimler siyasal ve idari yönden güçlü ve kaynak sahibi Sosyal refah devletinin güçlü olduğu İsveç, Danimarka, Fransa, Almanya,Belçika ve Hollanda ülkelerde sosyal refahın sağlanmasında yerel yönetimler de güçlü Buna karşın İngiltere ve İrlanda da yerel otoritelerin böyle bir kaynağı yok. prof.dr. meryem koray 90

91 Avrupa Birliği-Kentsel Gelişim Sosyal Beklentiler Yerel yönetimlerin sosyo-ekonomik rollerini belirleyen faktörler - Kentin sosyal-ekonomik-kültürel İhtiyaçları - Siyasal-ideolojik konum - Mali kapasite - Bilgi, donanım En belirleyici faktör mali kapasite; en etkin kaynak da merkezi hükümet. Hükümetin sosyal refah anlayışı ve ayırdığı kaynak. Yerel yönetimlerdeki sosyal hizmet farkları da daha çok bununla ilgili. prof.dr. meryem koray 91

92 Avrupa Birliği-Kentsel Gelişim Sosyal Beklentiler Kentlerin Gelir Kaynakları (kent büyüklüğüne göre değişiyor); İskandinav ve Baltık ülkelerinde: %40-70 yerel vergiler İsveç: % Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri: % 0- %70 Çek Cumhuriyeti % 55 Latvia % Romanya: % 0 Batı Avrupa: % 5-55 Danimarka % 55 Yunanistan: % 10 un altında Türkiye: % 20 inin altında prof.dr. meryem koray 92

93 Avrupa Birliği-Kentsel Gelişim Sosyal Beklentiler Fransa da belediye çalışanı var İsveç te çalışan nüfusun % 20 si belediye çalışanı Berlin, Göteburg, Helsinki Belediyelerinin faaliyetleri, kentteki istihdamın % 40 ını etkiliyor. Stopkholm, Manchester belediyelerinin faaliyetleri istihdamın % 20 sini etkilemekte prof.dr. meryem koray 93

94 Avrupa Birliği ve Kentsel Gelişim Sosyal Beklentiler Kamu sektörünün katılımı/katkısı en başta geliyor Sosyal refahı amacının olması/olmaması ile Yerel yönetimlerin güçlü/ güçsüz oluşu fark ediyor. Buna göre, finansal kaynak katkısı Buna göre, personel, bilgi, kapasite desteği farklılılaşmakta İkinci önemli destek sivil toplum kuruluşları prof.dr. meryem koray 94

95 Avrupa Birliği-Kentsel Gelişim Sosyal Beklentiler Sosyal Beklentiler: Sosyal Refah, Sosyal Gelişme, Sağlıklı Kentler, Demokratik Kültür 1-Kentlerin ekonomik, sosyal, kültürel gelişimi:alt yapı, yenilenme, konut politikaları, kültürel merkezler, iş olanakları 2-Sosyal refahın gelişimi: Sosyal hizmetler, yoksulluk ve dışlanmanın azaltılması, eşitlik politikaları 3-Demokrasi kültürünün gelişimi: Belediyenin faaliyetleri aracılığıyla sivil toplumun ve katılımcılığın teşviki 4- Kentlerin çevresel gelişimi: Yeşil kentler, sera gazları salınımın azaltılması, çevrenin korunması ve yenilenmesi prof.dr. meryem koray 95

96 Avrupa Birliği ve Kentsel Gelişim Sosyal Beklentiler Kentlerin ekonomik-sosyal gelişimi: Barcelona Activa Barselona Belediyesi nin 1986 da başlattığı bir program Gerileyen sanayi kentini yüksek katma değerli hizmet ve yaratıcılık gerektiren mal üretimine dönüştürme amaçlı Kalkınmayı, girişimciliği ve istihdamı arttırma amaçlı 20 yıl sonra işşsizlik azalmış, Düşük hızla kalkınmadan yüksek hızla kalkınmaya geçilmiş İş alanları genişlemiş Son yıllarda, yerel yönetimler istihdam yaratma işlevleriyle de değerlendirilir oldular prof.dr. meryem koray 96

97 Avrupa Birliği-Kentsel Gelişim Sosyal Beklentiler İş Yaratmayı Kışkırtma; Liverpol Örneği 10 yıldır yerel yönetim ve gönüllü kuruluşların ortak inisiyatifi Boş dükkanlar iş ve eğitim için kullanılıyor Küçük çocuklar yuvalara göndermeye teşvik Sosyal konutlarda yaşayanlara destek Girişimciliği fikir ve para desteği Sokaklarda bir minivan dolaşıyor; yardıma muhtaç olanlara yardım etmek üzere kapılar çalınıyor Zor durumdaki kişi istihdama katılımı sağlanmış; ihtiyaç hala büyük prof.dr. meryem koray 97

98 Avrupa Birliği-Kentsel Gelişim Sosyal Beklentiler Sosyal Konutların Önemi Bütünleşme ve sosyal dışlanmanın önlenmesi için AB üyelerinin çoğunda belediyeler sosyal konut yapımından sorumlu İsveç ve Avusturya da belediyelerin konut stoğu: % 21 ( % 14 de ulusal ( kamu) konutu var) Fransa da den fazla nüfusu olan belediyeler sosyal konutların en az % 20 sini temin etmek zorunda prof.dr. meryem koray 98

99 Avrupa Birliği-Kentsel Gelişim Sosyal Beklentiler 2-Kentlerde sosyal refahın gelişimi: Yeni istihdam olanakları Yetiştirme-eğitim hizmetleri Çocuk bakım hizmetleri Yaşlı, hasta, engelli bakım hizmetleri Yoksullukla mücadele ve sosyal içerme programları prof.dr. meryem koray 99

100 Avrupa Birliği ve Kentsel Gelişim Sosyal Beklentiler Okul öncesi çocuk bakımı hedefi 2010 için hedefler (2002 Barselona Zirvesi) 0-3 yaş arası çocukların % 33 ü 3 yaş-okul yaşı arasındaki çocukların % 90 ının bakım hizmeti sağlanacak prof.dr. meryem koray 100

101 Avrupa Birliği-Kentsel Gelişim Sosyal Beklentiler Çocuk bakım hizmetleri: Çoğunlukla belediyelerin sorumluluğunda 0-3 yaş arası 3-6 yaş arası Almanya % 18 % 93 Danimarka % 70 % 96 İngiltere % 33 % 89 İtalya % 26 % 90 Katılım:Danimarka da kreşte maliyetin %14 ünü, anaokulunda % 22 sini aile ödüyor. İngiltere de % 80 ini ebeveynler karşılıyor prof.dr. meryem koray 101

102 prof.dr. meryem koray 102

103 Avrupa Birliği-Kentsel Gelişim Sosyal Beklentiler prof.dr. meryem koray 103

104 Avrupa Birliği-Kentsel Gelişim Sosyal Beklentiler Yaşlılara yönelik uzun süreli bakım: Belediyelerin Sorumluluğunda Danimarka da 65 yaş üstü yaşlıların % 22 si İsveç te % 18 I İspanya ve Yunanistan da % 1-2 si evde bakım hizmeti alıyor Danimarka Belediyelerin % 90 ı evde-bakım hizmetleri için yetiştirme programları uygulamakta prof.dr. meryem koray 104

105 Avrupa Birliği-Kentsel Gelişim Sosyal Beklentiler Demografik Değişimin Maliyeti: Almanya Örneği 11 milyon hane 65 yaş üstü ve tek 2.5 milyon hane hareket engelliliği var Bunların yarısı yalnız yaşayanlar; AB ortalaması: %43 Hanelerin % 7 si engelli yaşama uygun apartmanlarda Bakıma muhtaç olanların üçte biri evde bakıma ihtiyaç duyuyor prof.dr. meryem koray 105

106 Avrupa Birliği-Kentsel Gelişim Sosyal Beklentiler İsveç te ebeveyn desteği ve çocuk bakımı Ebeveyn desteği; ebeveynlik kapasitesini geliştirmeye yönelik programlar Belediyelerin % 35 inin ebeveyn olma yolundaki aileler için bu tür destekleyici politika ve uygulamaları var Okul öncesi eğitimi belediyeler üstlenmiş -Farklı seçenekler var: kreşler, yuvalar, yarı zamanlı okul ve bakım -Belediye çocuk bakımı için başvuran aileye üç ay içinde yer bulmak durumunda -Ailleleri bakım masraflarının % sini karşılıyorlar prof.dr. meryem koray 106

107 Avrupa Birliği-Kentsel Gelişim Sosyal Beklentiler 3-Yerel katılımı arttırma Yerel katılımı arttırma, etkinlik, uygulama açısından olduğu gibi sivil toplumu güçlendirme açısından da önemli AB genelinde yerel yönetimlerin yarısından çoğu gönüllü kuruluşlarla çalışıyor Kuzey Avrupa ülkelerinde, gönüllü kuruluşlarla birlikte çalışma gelenekselleşmiş durumda Örneğin Stokholm Belediyesi 150 dolayında gönüllü kuruluşla birlikte çalıyor ve onların çalışmalarına destek olmakta Gönüllü kuruluşlarla çalışma geleneğinin zayıf olduğu ülkelerde de AB programları yerel katılımı teşvik etmekte prof.dr. meryem koray 107

108 Avrupa Birliği-Kentsel Gelişim Sosyal Beklentiler Katılım örnekleri Porto (Portekiz):Yüksek işsizlik ve düşük yaşama koşulları olan bir bölgeyi kalkındırma projesine, bölgedeki okullardan çocukları ve gençlerin katılımı. Grenoble (Fransa): Kuşaklararası buluşma amaçlı bir buluşma merkezinin oluşturulmasına yetişkinler, gençler ve yerel sanatçıların katılımı Torino (İtalya); Evsel atıkların azaltılması için iki aşamalı projeye okulların, apartmanların, esnafın katılımı prof.dr. meryem koray 108

109 Avrupa Birliği-Kentsel Gelişim Sosyal Beklentiler Eşitlik politikaları Barselona Büyükşehir Ulaşımı nda çalışanların % 35 i kadın (2009) 142 kadın otobüs şöförü, 1061 tren kondöktörü kadın Altı yıl önce bunlar yalnızca erkeklerin çalıştığı işlerdi prof.dr. meryem koray 109

110 Avrupa Birliği-Kentsel Gelişim Sosyal Beklentiler 3-Yeşil kentler, çevresel yenilenme Barselona 1, kişi yaşıyor Kent Konseyi ve Büyükşehir Yönetimi sorumlu Sokakları ve kamu alanlarını demokratikleştirme Temiz ve sürdürülebilir kent içi ulaşım (Kamu Bisiklet servisi) İnsanlararası sosyal etkileşimi arttırma prof.dr. meryem koray 110

111 Avrupa Birliği-Kentsel Gelişim Sosyal Beklentiler Yönetimden Yönetişime Geçiş Bütünlükçü bir yaklaşım: farklı sorunlar, farklı bölgeler, farklı guruplar Ayrışmayı azaltma-eşitliği geliştirme (Budapeşte örneği) Katılımcı ( demokratik) süreçler; Berlin örneği (konut) Metropolitan bölgeler yaratma ve işbirliği:almanya metropol bölgeleri; Milano Bilbao örneği Bilgi ve kapasite geliştirme Yer ve insana dayalı yaklaşımları bir araya getirme prof.dr. meryem koray 111

112 Avrupa Birliği-Kentsel Gelişim Sosyal Beklentiler Amaçlar Birbirini Desteklemekte İsveç: Uzak Kuzey Bölgesi nde internet bağlantısı Hollanda: Flevoland bölgesi özellikle hasta ve engelliler için (a la kart kamu taşımacılığı) Estonya: Çocuklar bakılıyor, anneler işte projesi İspanya: Lugo Kent Meclisi İşsizlere sosyal hizmet eğitimi Budapeşte: İhmal edilen bir meydan ve çevresinin yenilenmesi (Bina yenilenmesi, spor tesisi,suç önleyici programlar, eğitim gibi aktiviteleri de içeriyor) prof.dr. meryem koray 112

113 Türkiye, Yerel Yönetimler ve Sosyal Koruma 5393 sayılı Belediyeler Kanunu ile 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi kanunu belediyelere, sosyal refahın arttırılması açısından görevler veriyor Büyükşehir belediyeleri ile nüfufu geçen şehirlerde kadın ve çocuklar için koruma evleri açmak Okul öncesi eğitim hizmetleri vermek Gıda bankacılığı yapmak Yaşlı ve özürlüler ile dar gelirlilere koruyucu hizmet sunmak Madde 77: belediyenin sosyal hizmetlerinde katılımcı yaklaşım ve uygulamalar öngörülüyor (Uygulamada sosyal hizmetten çok sosyal yardım biçimi aldığı bir gerçek) prof.dr. meryem koray 113

114 Türkiye, Yerel Yönetimler ve Sosyal Koruma prof.dr. meryem koray 114

115 Türkiye, Yerel Yönetimler ve Sosyal Koruma Kentlerde Toplum Merkezi Ankara 5 İstanbul 8 İzmir 4 Bursa 1 prof.dr. meryem koray 115

116 Türkiye, Yerel Yönetimler ve Sosyal Koruma Kentlerde yaşayanların sosyal hizmete erişim olanakları Toplum Mrk. Engelli Mrk. Gençlik Mrk. Ankara % 6,5 % 5,2 % 8,5 İstanbul % 3,9 % 8,6 % 6,6 İzmir % 0,9 % 2,5 % 1,6 Bursa % 1,3 % 0,3 % 6,9 Ankara da kadın sısğınma evine erişim olanağı % 13,7 Kaynak:Tepav Sosyal Hizmetlerde Kademelenme prof.dr. meryem koray 116

117 Türkiye, Yerel Yönetimler ve Sosyal Koruma Sosyal Harcamaların Toplam Bütçedeki Payları: Bazı Örnekler 2009 Denizli B. Belediyesi: % 2,49 Toplam bütçe: 201,064,836 TL Dağılım: Eğitim % 16,32 Sağlık %67,95 Sosyal hizmetler. % 15,73 Bursa B. Belediyesi: % 4,69 TB: 430,310,152 TL Dağılım: Eğitim: % 13,69 Sağlık: % 6,36 Sosyal hizmetler. % 79,96 Diyarbakır B. Belediyesi: % 15,66 TB: TL Dağılım: Sağlık hizmetleri % 42,14 Sosyal hizmetler: % 57,86 Kocaeli B. Belediyesi: % 2,62 Kadıköy Belediyesi: % 9,7 prof.dr. meryem koray 117

118 Türkiye, Yerel Yönetimler ve Sosyal Koruma Örneğin; Çocukların % 35 ine anneler bakıyor % 35 inin bakımını büyükanne ve yakınları üstlenmiş % 20 sinin bakımı enformel yoldan sağlanıyor % 10 u kreş ve yuvalardan yararlanabilmekte prof.dr. meryem koray 118