ÖLÇME HATALARI VE ÖZELLİKLERİ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ÖLÇME HATALARI VE ÖZELLİKLERİ"

Transkript

1 ÖLÇME VE KONTROL Birim adı verilen ve bilinen bir değerle, kendi cinsinden bilinmeyen bir değeri kıyaslamaya (karşılaştırmaya) ÖLÇME denir. Parçaların istenilen ölçü sınırları içersinde yapılıp yapılmadıkları ile özelliklerini tespit işlemine KONTROL adı verilir. Üretimi içeren boyutsal ölçülerdeki temel prensip, üretimin tasarlanan değerler içersinde kalıp kalmadığının kontrolüdür. Bu nedenle endüstrinin her alanındaki seri üretimi artırmak, maliyeti düşürmek ve kaliteyi iyileştirmek ancak ölçme ve kalite kontrolüyle gerçekleşmektedir. Böylece tasarladığı en ekonomik üretim sistemiyle çalışan endüstri kuruluşları standart ölçme sistemine bağlı kaldığı sürece ayakta durabilmektedir. Kuruluşlar arasındaki ölçü birliğini sağlamak, tasarımcı mühendis ve teknisyenleri hazırlamak ve gerçek ölçü büyüklüklerini olduğu gibi yansıtmak amacıyla standart ölçü birimleri endüstride geniş çapta uygulanmaktadır. Çünkü üretimin etkinliği ve kabul edilebilirliği, standart ölçü birimlerine yaklaşabildiği oranda sağlanmaktadır. Sonuç olarak ölçme sisteminin ve ölçü aletlerinin endüstride kullanılmasının önemini şu şekilde açıklayabiliriz. 1- Üretimi yapılacak parça ağırlığını azaltır ve artık malzeme kaybını önler. 2- Üretilen parçaların bir kısmındaki veya tamamındaki ölçü büyüklüğünün detaylı yollardan kontrolünü en az düzeye indirir. 3- Hassasiyeti fazla olan dişli, bilye, yatak v.b. gibi parçaların ölçü kontrolünde operatöre maksimum kolaylığı sağlar. 4- Otomatik olarak ayarlanması gereken işlemlerde arzu edilen sınırları içersinde ayarlama kolaylığı sağlar. 5- Üretilen parçaların standartlara uygun olması nedeniyle uluslar arasındaki güvenilirliği artar. ÖLÇME HATALARI VE ÖZELLİKLERİ Ölçü aletleriyle yapılan boyutsal ölçme ve açısal kontrol işlemlerinde meydana gelebilecek hataları şu şekilde açıklayabiliriz. a) Ölçü Aletinden Meydana Gelen Hatalar. Ölçme çeneleri, kayıt ve kızakları aşınmış ölçü aleti hiçbir zaman ölçümü yapılan parçanın gerçek değerini göstermez. Ayrıca ölçü aletinin yapımı sırasında veya iyi ayar edilmemiş olmasından dolayı oluşan hatalardır. b) Ölçme Konumundan Meydana Gelen Hatalar. Ölçü aletinin parça üzerindeki ölçme konumuna uygun olarak yerleştirilmeyişinden meydana gelen hatalardır. Bu tip ölçme hataları, boyutsal ölçülerde ve açılarda sık sık ortaya çıkar. c) Çevre etkisinden Meydana Gelen Hatalar. Ölçme işleminin bulunduğu yerdeki sarsıntı ve standartlara uygun olmayan ısı değişiminden dolayı oluşan hatalardır. Ölçü aletleri, ölçme odası civarındaki takım

2 tezgahlarının meydana getirdiği titreşimden ve normal ölçme sıcaklığının (20 C) altında veya üstündeki sıcaklıklardan etkilenir ve hatalı ölçme yapar. d) Amaca Uygun Olmayan Ölçü Aletinin Özelliklerinden Meydana Gelen Hatalar. Çarpılmış, ölçme yüzeyi bozulmuş veya aşınmış ölçü aletlerinin ve birbirine uymayan standart mastarlarla blok setlerinden dolayı meydana gelen hatalardır. Örneğin tek blok mastarıyla yapılabilecek ölçü kontrolü yerine aşınmış ve yüzey kalitesi bozulmuş birkaç blok mastarı bir araya getirilerek ölçü kontrolü yapılıyorsa hiçbir zaman gerçeğe yakın ölçü kontrolü yapılamayacaktır. Böylece amaca uygun olmayan ölçü aleti hataya sebep olacaktır. e) Ölçme Anındaki baskı Kuvvetinden Dolayı Meydana Gelen Hatalar. Ölçülen parça yüzeyinde ve ölçme aleti ucunda şekil değişimine sebep olan ölçme anındaki baskı kuvveti ölçme hatasını meydana getirir. Büyük boyutlu ölçü aletleri iki ucundan desteklenmiş bir kirişte olduğu gibi kendi ağırlığıyla bir miktar şekil değiştirir. Bu da elle yapılan baskı kuvveti gibi ölçü aletini etkiler. f) Yanlış Okuma Konumundan Meydana Gelen Hatalar. Ölçme işlemini yapan operatörün uygun olmayan bakış açısı veya ölçüyü gösteren çizgilerin çakışma noktasına dik bakamayışından dolayı oluşan hatalardır. Hatanın büyüklüğü, operatörün bilgi, beceri ve bakış gücüne bağlı olarak değişir. BASİT VE ÇİZGİ BÖLÜNTÜLÜ ÖLÇÜ ALETLERİ Basit (Bölüntüsüz) Ölçü Aletleri Doğrudan ölçülemeyen iç ve dış çapların mukayeseli olarak ölçülmesinde veya kontrol edilmesinde kullanılan ölçü aletleridir. Özelliklerine göre iki gruba ayrılır. a) Yay baskılı basit iç ve dış çap ölçü aletleri. b) Sürtünmeli kayma hareketli basit iç ve dış çap ölçü aletleri. Çizgi Bölüntülü Ölçü Aletleri ve Bölüntü Esasları Basit çizgi bölüntülü ölçü aletleri, genellikle bir cetvel üzerine çizilen doğrusal veya açısal eşit aralıklı bölüntülerle elde edilir. Okuma hassasiyeti 1mm veya 0.5mm dir. Açılarda bu değer 1 ve 0.5 dir. Hassas çizgi bölüntülü ölçü aletlerinin hassasiyeti ise 0.001mm ile 0.1mm arasında değişmektedir. Açı ölçerlerde ise 5ʹ (dakika) ya kadar okunabilmektedir. Verniyer bölüntülü ölçü aletlerinin de okuma hassasiyetleri ve 0.01mm arasında değişmektedir. Bunlar iç çap ve dış çap kumpasları, derinlik kumpasları, özel kumpaslar (çizecek uçlu, pergel uçlu,mafsal çeneli, üniversal başlı ölçü saatli ve çekme paylı v.b.) modül kumpasları ve mihengirler (yükseklik ölçü aleti) olarak sayılabilirler.

3 1- Verniyer Bölüntülü İç ve Dış Çap Kumpasları İç ve dış çap kumpaslarıyla mil çapları, belli boyutlardaki kalınlık, genişlik ve uzunluklarla delik çapları ölçülebilmektedir. Bu kumpasların okuma hassasiyetleri kullanma yeri ve özelliklerine göre 1/10 (0.1), 1/20 (0.05), 1/50 (0.02) mm dir. Parmak bölüntülü kumpasların okuma hassasiyetleri 1/64ʺ, 1/128ʺ ve 1/1000ʺ dir. a) 1/10mm verniyer bölüntülü kumpaslar. 1/10mm verniyer bölüntülü kumpaslarda cetvel üzerindeki 9mm lik kısım verniyer üzerinde 10 eşit parçaya bölünmüştür. Cetvel üzerindeki bölüntü sayısı / Verniyer üzerindeki bölüntü sayısı = 9 / 10 = 0.9mm bulunur. (demek ki verniyer üzerindeki iki çizgi arası 0.9 mm dir). Cetvel üzerindeki iki çizgi arası 1mm olduğundan cetvel üzerindeki birinci çizgiyle verniyer üzerindeki birinci çizgi arası = 0.1mm dir. Böylece okuma hassasiyeti 0.1 mm olarak bulunur. Bu tür kumpaslarda cetvel üzerindeki 1. çizgi karşılaştığında 0.1mm 2. çizgi karşılaştığında 0.2mm 10. çizgi karşılaştığında 1.0mm okunur.

4 b) 1/20mm verniyer bölüntülü kumpaslar. 1/20mm verniyer bölüntülü kumpaslarda cetvel üzerindeki 19mm lik kısım verniyer üzerinde 20 eşit parçaya veya 39mm lik kısım verniyer üzerinde 20 eşit parçaya bölünerek 1/20 (0.05)mm okuma hassasiyeti elde edilmiştir. Cetvel üzerindeki bölüntü sayısı / Verniyer üzerindeki bölüntü sayısı = 19 / 20 = 0.95mm veya = 39 / 20 = 1.95mm bulunur = 0.05mm veya = 0.05 bulunur. Burada verniyer üzerindeki bölüntüler okuma kolaylığı amaçlanarak iki çizgi arası geniş tutulmuştur. c) 1/50mm verniyer bölüntülü kumpaslar. 1/50mm verniyer bölüntülü kumpaslarda genellikle üç değişik bölüntü sistemi uygulanmaktadır. Bunlardan birincisinde cetvel üzerindeki 49mm lik kısım verniyer üzerinde 50 eşit parçaya bölünmüştür. İkinci bölüntü sisteminde ise cetvel üzerindeki 24.5mm lik kısım verniyer üzerinde 25 eşit parçaya bölünmüştür. Üçüncü bölüntü sistemindeyse cetvel üzerindeki 1 er mm lik eşit aralıklar ikiye bölünmüş ve 0.5mm bölüntüler elde edilmiş ve cetvel üzerindeki 12mm lik kısım verniyer üzerinde 25 eşit parçaya bölünmüştür. Cetvel üzerindeki bölüntü sayısı / Verniyer üzerindeki bölüntü sayısı = 49 / 50 = 0.98mm veya = 24.5 / 25 = 0.98mm veya = 12 / 25 = 0.48mm bulunur = = 0.02mm okuma hassasiyeti bulunur. d) 1/64ʺ verniyer bölüntülü kumpaslar. 1 / 64ʺ verniyer bölüntülü iç çap, dış çap ve derinlik kumpaslarında cetvel üzerindeki 3/16ʺ uzunluğu verniyer üzerinde 4 eşit parçaya bölünmüştür. Cetvel üzerindeki bölüntü sayısı / Verniyer üzerindeki bölüntü sayısı = (3 / 16ʺ) / 4 = 3/64ʺ bulunur. Verniyer üzerindeki iki çizgi arası 3 / 64ʺ dir. Cetvel üzerindeki birinci çizgi ile verniyer üzerindeki birinci çizgi arası 1 / 16ʺ - 3 / 64ʺ = 1 / 64ʺ olarak bulunur. 1. Çizgi çakıştığında 1 / 64ʺ 2. Çizgi çakıştığında 2 / 64ʺ veya 1 / 32ʺ 3. Çizgi çakıştığında 3 / 64ʺ 4. Çizgi çakıştığında 4 / 64ʺ veya 1 / 16ʺ olarak okunur.

5 e) 1/128ʺ verniyer bölüntülü kumpaslar. Cetvel üzerindeki 7 / 16ʺ uzunluğu verniyer üzerinde 8 eşit parçaya bölünmüştür. Cetvel üzerindeki bölüntü sayısı / Verniyer üzerindeki bölüntü sayısı = (7 / 16ʺ) / 8 = 7/128ʺ bulunur. Böylece hassasiyet 1 / 16ʺ - 7 / 128ʺ =1 / 128ʺ olarak bulunur. f) 1/1000ʺ verniyer bölüntülü kumpaslar. Cetvel üzerindeki bir parmak (1ʺ) uzunluklar 40 ar eşit parçaya bölünmüş ve eşit aralıklı (1 / 40ʺ) = 0.025ʺ uzunluklar bulunmuştur. Daha sonra cetvel üzerindeki 1/40ʺuzunluklardan 49 u yani 49 / 40ʺ uzunluğu verniyer üzerinde 25 eşit parçaya bölünmüştür. Cetvel üzerindeki bölüntü sayısı / Verniyer üzerindeki bölüntü sayısı = (49 / 40ʺ) / 25 = 49 / 1000ʺ bulunur. Verniyer üzerindeki iki çizgi arası 49 / 1000ʺ olduğuna göre cetvel üzerindeki ikinci çizgi (2 / 40ʺ) ile verniyer üzerindeki birinci çizgi arasındaki mesafe 2 / 40ʺ - 49 / 1000ʺ = 1 / 1000ʺ olarak bulunur. 2- Derinlik Kumpasları Bu tip kumpaslarla kademeli kanal, delik v.b. parçaların derinlikleri ölçülür. Ayrıca düzgün boyutsal uzunluk, genişlik ve yükseklikler de ölçülür veya kontrol edilir. Genellikle esas bölüntü cetveli hareketli, verniyer bölüntülü sürgü sabit tutularak ölçüm yapılır. 3- Özel Kumpaslar a) Çizecek uçlu kumpaslar Genel olarak markalama işleminde kullanılan bu tip kumpaslarda cetvelin ucuna bir çizecek tespit edilmiştir. Cetvel çubuk şeklinde olup verniyer bölüntülü sürgü hareket etmektedir. b) Pergel uçlu kumpaslar Genellikle çember çizme, ölçü aktarma, eşit aralıklı bölme v.b. işlemlerde kullanılır. Ölçü okuma hassasiyetleri mm arasındadır. c) Mafsal çeneli kumpaslar Sürgü üzerindeki çene mafsal bağlantılıdır. Mafsallı çene, ekseni etrafında 180 dönebilmektedir. Kumpas bu açı içersindeki değişik konumlu iç ve dış çap ölçme, ölçü aktarma veya benzeri ölçme ve kontrol işlemlerinde kullanılır. Ölçü okuma hassasiyeti mm arasında değişmektedir. d) Üniversal başlı kumpaslar Sürgü üzerindeki çene sabit, cetvel ucundaki çene ise 360 dönebilir şekilde yapılmıştır. Bu özelliğinden dolayı 360 içersinde ve değişik konumdaki iç ve dış çap ölçme işlemlerinde mm hassasiyetiyle ölçülmektedir. e) Merkezler arası (eksenler arası) ölçen kumpaslar Bu kumpasın cetveli üzerinde hareket edebilen iki çenesi vardır ve delik eksenleri arasındaki mesafe doğrudan ölçülür.

6 Mikrometreler Metrik bölüntülü mikrometrelerde vidalı mil ve somuna 0.5mm adımlı vida açılmıştır. Böylece vidalı mil, somunu içersinde bir devir yaptığı zaman 0.5mm lik yol alır. Verniyer bölüntülü tambur çevresi de 50 eşit parçaya bölünmüş ve 0 dan 50 ye kadar beşer beşer numaralanmıştır. Tamburun bir devrinde vidalı mil 0.5mm ilerlediğine göre; Okuma hassasiyeti c = h / n (mm) = 0.5 / 50 = 0.01 mm olarak bulunur. Burada h: vida adımı (mm), n: tambur çevresindeki bölüntü sayısıdır. Bazı mikrometrelerin tambur çapları büyük yapılarak tambur çevresi 50 bölüntü yerine 100 e bölünmüştür. Vidalı mil adımı ise 1mm dir. Tambur bir dönmede vida 1mm ilerler ve çevrede 100 bölüm katedilir. Böylece ölçme hassasiyeti yine 1 / 100 = 0.01mm olur mm hassasiyetindeki mikrometrelerde ise tambur çevresi yine 50 eşit parçaya bölünmüştür. Tamburun sol kısmı ise çevredeki 9 bölüm çizgisi alınmış ve bu kısım 10 eşit parçaya bölünmüştür. Tambur çevresindeki iki çizgi arası 0.01mm iken 9 x 0.01 = 0.09mm, 0.09 / 10 = 0.009mm eder. Okuma hassasiyeti = 0.001mm olarak bulunur. Dış çap mikrometreleri ölçme kapasitelerine sınıflandırılmıştır. Bu sınıflandırmada 300mm çapa kadar 25 er mm, 300mm den sonra 100 er mm büyüyerek mikrometreler yapılmıştır. Her mikrometrenin üzerine 0 25mm, 25 50mm, 50 75mm, mm gibi ölçme kapasiteleri yazılmıştır. Örneğin 17mm lik bir ölçü için 0 25mm kapasiteli mikrometreyi, 32mm lik ölçü için 25 50mm kapasiteli mikrometreyi kullanmak gerekir.

7 Mikrometreler kullanma yeri ve özelliklerine göre dış çap, iç çap, derinlik, vida, modül ve özel mikrometreler şeklinde sınıflandırılabilir. Açı ölçerler Endüstri alanında üretilen bütün iş parçaları üzerinde genellikle açılı kısımlar bulunmaktadır. Bu açıların ölçülmesinde sabit açılı gönyeler (30, 45, 60 ve 90 ), standart açı blok mastarları, konik mastarlar, üniversal açı gönyeleri, sinüs çubukları ve optikli ölçü aletlerinden yararlanılır. Standart açı ölçme birimleri derece, dakika ve saniyedir. Verniyer bölüntülü açı gönyeleriyle geometrik şekillerin açıları 5 dakika ve 2 dakika hassasiyetle ölçülebilir. Gönye gövdesi üzerinde 360 lik bölüntü yapılmış ve 10 de bir rakam yazılmıştır. Cetvele bağlı olan hareketli kısımda ise 5 dakikalık hassasiyet için 23 lik kısım 12 eşit parçaya, 2 dakikalık hassasiyet için de 29 lik kısım 30 eşit parçaya bölünmüştür.

8 Sin A = H / L Sinüs çubukları, üzerinde iki destek silindiri bulunan standart uzunluklarda yapılmış hassas çubuklardır. Sinüs çubukları, verilen geometrik parçaların açısını bulmada, parça üzerindeki açıyı kontrol etmede veya iş parçasını verilen açı toleransı içersinde yerleştirmede ve markalamada kullanılır. Mastarlar ÖLÇÜ KONTROL ALETLERİ Parça boyutlarının, geometrik biçimlerin (formların) ve bazen de parça yüzey kalitesinin kontrolünde kullanılan genel olarak boyutları standart ölçülerde sabitleştirilmiş kontrol aletlerine mastar denir. Genellikle dikdörtgen prizma biçiminde, sertleştirilmiş ve yüzeyleri hassas işlenmiş çelik parçalardan meydana gelen takımlardır. Birinci derecede ölçü tamlığı bulunan blok mastarları, ikinci derecede önemli olan standart ölçü aletlerinin ayarında, ölçme ve kontrol işlemlerinde kullanılırlar. Johansson ya da blok mastarı da denilen bu tip mastarlar karşılıklı iki yüzeyin gayet düzgün olması nedeniyle istenilen toplam bir ölçüyü meydana getirmek için birbirine 40kg/cm² lik bir basınç ile yapışabilmektedir. Bu özelliğinden faydalanılarak çeşitli ölçülerde birkaç mastar birbirine eklenerek meydana getirilen toplam ölçü aynı tamlıkta yapılan bir tek mastarın ölçüsüne çok yakın olabilmektedir. Blok mastarları, kullanma yeri ve özelliklerine göre aşağıdaki faydaları sağlamaktadır: 1- Her set içersindeki blok mastarlarının kendi başına bir ölçü tamlığı vardır ve arzu edilen boyutlarda ölçü hassasiyeti sağlanabilir. 2- Birden fazla blok mastarları bir araya getirilerek istenilen uzunluk, kısa zamanda ve kolayca sağlanabilir. 3- Yüzeylerin düzgünlüğü, paralelliği ve ölçü tamlığından yararlanarak arzu edilen toleranslar kolayca sağlanabilir. 4- Bir araya getirilen blok mastarların düşme, çarpma veya benzeri darbeli çalışmalar olmadığı sürece özelliği bozulmaz.

9 Dikdörtgen kesitli blok mastarları, kare kesitli blok mastarlara oranla daha yaygın olarak kullanılmaktadır. Çünkü bu tip mastarların maliyeti daha düşüktür. Kare kesitli blok mastarlarının maliyeti ise daha yüksektir. Ancak geniş yüzeyli olması nedeniyle birbirine iyi yapışma özelliği vardır. Bu özelliğinden dolayı boyutlardaki ölçü tamlığı, dikdörtgen kesitli blok mastarlara oranla daha fazladır. Ayrıca ortadan delik olması nedeniyle bir araya getirilen blok mastarlarının montajı daha kolaydır ve parçaların birbirinden ayrılması söz konusu değildir. Çünkü ortası delik blok mastarları bir araya getirilip delik içersinden geçirilen çektirme cıvatasıyla sabitleştirilir. Bu da blok mastarlarının herhangi bir zorlamada dağılmasını önler. Eğer blok mastarları birbiri üzerine yapışmıyorsa, aralarında yabancı madde vardır veya mastar yüzeyleri bozulmuştur. Blok mastarlarını birbirinden ayırmak için kalınlığı 1.25mm den az olan blok mastarı diğeri üzerinde kaydırılır. Kalınlığı 1.25mm den fazla olan blok mastarlarından üstteki 90 sağa doğru döndürülerek birbirinden ayrılır. Blok mastarlarını karşılıklı çekerek birbirinden ayırmak hiçbir zaman doğru değildir. Ayrıca uzun süre kullanılmak üzere blok mastarlarını yapılmış halde bırakılmamalıdır. Aksi halde, birbiri üzerine yapışmış haldeki blok mastarları arasında paslanma meydana gelir ve blok mastarlarının aşınmasına sebep olur. Arzu edilen ölçü tamlığını sağlamak için blok mastarı baskı kuvveti ve ölçme veya kontrol sıcaklığı sabit tutulmalıdır. Diğer ölçü aletlerinde olduğu gibi blok mastarları da 20 C sıcaklıkta kullanılmalıdır. Çünkü normal ölçme veya kontrol sıcaklığının dışında ayarlanan mastarlarla ölçü tamlığı sağlanamaz. Blok mastarları, kullanma yeri ve özelliklerine göre aşağıdaki şekilde sınıflandırılır. Bu sınıflandırma her iki tipteki dikdörtgen ve kare kesitli mastarlar için yapılmıştır. 1- AA kalitesi. AA kalitesindeki blok mastarları genellikle deney ve araştırmalarda kullanılmak üzere laboratuarlarda bulundurulan kontrol mastarlarıdır. AA kaliteli blok mastarlarının toleransı ±( )mm arasında değişmektedir. 2- A kalitesi. A kaliteli blok mastarları, hassas ölçü aletlerinin, ikinci derecede önemli olan blok mastarlarının kontrolünde kullanılır. Bu mastarların toleransı ±( )mm arasındadır. 3- B kalitesi. B kaliteli blok mastarları, hassas ölçü aletlerinin ve ayarlanabilen mastarların ayarında ve ölçü kontrolünde kullanılır. B kaliteli mastarların toleransı ±( )mm arasındadır. 4- C kalitesi. C kaliteli blok mastarları, atölyedeki iş tezgahlarının ayarında, ölçü alma, ölçü aktarma, markalama v.b. uygulamalarda kullanılır. Bu mastarların toleransı ±( )mm arasında değişmektedir. Blok mastarları genellikle karbonlu ve krom alaşımlı aşınmaya karşı dayanıklı sertleşebilen çeliklerden yapılmıştır. Blok mastarlarının yapılacağı malzemeler aşağıdaki özellikleri taşımalıdır: a- İyi sertleşebilmelidir. b- Sertleşme süresince şekil değiştirmemelidir. c- Aşınmaya ve korozyona karşı dayanıklı olmalıdır. d- Yüzde uzama miktarı çok az olmalıdır. e- Malzeme maliyeti düşük ve işleme kolaylığı olmalıdır. Makine parçalarının birbirleriyle çalışabilmeleri, bu parçaların istenilen tolerans ölçüleri arasında yapılmaları ve bu ölçülere göre de birbirleriyle uygun geçmeler (sıkı, kaygın, döner, zor döner v.b.) sağlamaları istenir. Üretimi yapılacak parçaların tolerans ölçülerinin

10 kontrolünde genellikle takım halinde veya çift taraflı tek parça halinde anma ölçüsü toleranslarının alt ve üst sınırlarına göre GEÇER GEÇMEZ kısımları olan mastarlar kullanılır. Bu tip mastarlar alıştırma işleminin şekline göre farklı renklere boyanmışlardır. Hassas alıştırma İnce alıştırma Orta alıştırma Kaba alıştırma Mavi Siyah Sarı Yeşil İç ve dış boyutların kontrolünde kullanılan çelik saç mastarlarla genellikle paralel yüzeyler arasındaki uzaklık kontrol edilir. Ancak standart olmayan bu mastarlarla yüksek ölçü tamlığı sağlanamaz. Aralık veya kalınlık mastarıyla genellikle paralel iki yüzey arasındaki boşluk kontrolü 0.02mm den birkaç mm ye kadar yapılabilir. Seri No Mastar Kalınlıkları (mm) Her Serideki Mastar Sayısı ve ve ve ve 1 10 İç çap mastarları, kullanma yeri ve özelliklerine göre sabit iç çap, ayarlanabilen iç çap ve teleskopik mastarlar olarak sınıflandırılabilir. Bunların dışında vida mastarları, modül (dişli) mastarları, konik mastarlar, kavis ve profil mastarları gibi pek çok özel amaçlar için yapılmış kontrol mastarları vardır. Komparatörler Komparatörlerin kullanım alanları olarak; - Boyutların mukayeseli olarak ölçülmesi, - Küçük ölçü farklarının okunması, - İş tezgahlarının ayarlanması, - Düzlem yüzeylerin düzgünlüğü ve salgılarının kontrolü - Geometrik biçim değişimlerinin kontrolü sayılabilir Taşıma ve ölçü kontrol kolaylığını sağlamak amacıyla ölçü saatleri bir sehpa üzerine veya özel olarak yapılmış sabit ölçme aygıtlarına monte edilebilir şekilde yapılmışlardır. Hassasiyetleri mm arasında değişmektedir. Ayrıca ölçü saatlerinin ölçme aralığı

11 da özelliklerine göre (0 0.25), (0 0.5), (0 1), (0 5) ve (0 10)mm arasında değişmektedir. Radyal ve eksenel ölçü değişimlerini gösterebilirler. Komparatörler ile boyutsal ölçü kontrolü yapılırken hiçbir zaman anılan parça boyutu doğrudan ölçülemez. Ancak, ölçme aralığı sınırları içersinde mukayeseli ölçü kontrolü yapılabilir. Bunun için ölçü saati, anma ölçüsü bilinen blok mastara göre önce ayarlanır. Ölçü mili (+) yönde mastardan uzaklaştırılır ve ölçü kontrolü yapılacak parça ölçü milinin altına getirilir. Parçanın ölçüsü kadran üzerinde sıfırlama konumuna göre mukayeseli olarak okunur. Ölçü saatleriyle boyutsal ölçüler kontrol edilebildiği gibi pek çok geometrik biçimlerin de ölçü kontrolü yapılmaktadır. Geometrik biçimlerin kontrolünde ölçü saati alt ve üst kontrol limit sınırları içersinde ayarlanarak bu sınırlar içinde kalıp kalınmadığına bakılır. Avantajları olarak; 1) Seri üretimi içeren parçaların ölçü kontrol zamanını azaltır. 2) Parçalar üzerindeki ölçü değişiminin doğrudan kadran üzerinden okunmasını sağlar. 3) Standart ölçü ayarı zaman alıcı değildir. 4) Kullanma yeri ve özelliklerine bağlı olarak değişik biçim ve boyutların ölçü kontrolü yapılabilir. 5) Parça üzerindeki ölçü değişiminin nerelerde meydana geldiği kolayca bulunur. 6) Ölçü okuma hassasiyeti diğer mekanik ölçü aletlerinden daha duyarlıdır. 7) Ölçü kontrolünde operatörlerin sebep olabileceği farklı uygulamalardan etkilenmez. Pek çok faydalı yönleri olmasına karşın; 1) Bakımı iyi yapılmamış, 2) Kullanma ömrünü tamamlamış, 3) Ölçü mili ve burçlarında aşınma meydana gelmiş, 4) Dişlileri hatalı açılmış göstergeli ölçü aletlerinde toplam hata oranı artar. Komparatörlerin kullanma yeri ve özelliklerine göre; dış çap, iç çap, boru, kalınlık, derinlik, kanal, vida, test (sinek) ve mafsal uçlu komparatör gibi pek çok çeşitli tipleri vardır. Delik çaplarının ölçülmesinde kullanılan komparatörlerin ölçme alanları uzatma çubukları yardımıyla büyültülebilir. Komparatöre benzeyen bir başka ölçü kontrol aleti olan endikatörlerin ölçme aralığı komparatöre göre daha az olmakla beraber ölçü okuma hassasiyeti daha fazladır. Genellikle hassasiyetleri ile mm arasında değişmektedir. Endikatör kadranı genellikle daire dilimi şeklindedir ve ölçme aralığı hassasiyetine göre 0.1mm ile 0.01mm arasında olduğundan ibrenin tam devir yapmasına gerek yoktur.

12 Pasametreler ve Pasimetreler Pasametreler, dış çapları kontrol etmeye yarayan ibreli ölçü ve kontrol aletleridir. Ölçme hassasiyeti 0.002mm dir. Genellikle ölçme alanları 0 25mm, 25 50mm olarak yapıldığı gibi 150mm çapa kadar ölçme yapacak şekilde de yapılmaktadır. Delik çaplarının kontrolünde kullanılan pasimetreler delik içersinde üç noktadan temas ile ölçme yaparlar. Ölçme hassaslığı genellikle 0.002mm, bazılarında ise 0.001mm dir. ölçme alanları ise 11 18mm, 18 30mm ve 30 50mm dir. Kadran bölümleri pasametrelerinkinin aynıdır. Çap büyümelerinde uçlar değişebilmektedir. Optik Camlar Optik camlar, bitirme işlemi yapılmış küçük yüzeylerin düzlemsellik kontrolünde kullanılır. Diğer bir uygulama alanı da, aynı özellikte olması gereken iki yüzeyin paralellik kontrolünde kullanılır. Optik camlar, üretilen parçanın bitirme yüzeylerindeki hatayı tek renkli ışık kullanarak en iyi şekilde yansıtırlar. Işık ışınlarının yansımasından meydana gelen ışık (interferans) bantlarından yararlanılarak yüzeylerin düzlemselliği kontrol edilir. Burada temel prensip; ışık kaynağından çıkan ışık ışınları, paralel yüzlü optik camdan geçer ve yansıtıcı yüzeyde ve çalışma yüzeyinde yansıdıktan sonra göze gelir. Bu ışık ışınları birbirlerine çok yakın olarak aynı yolu işgal ettikleri zaman dalga enerjileri etkilenir. Eğer ışık ışınları aynı fazda iseler, aydınlık bir ışık bandı görülür. Eğer ışık ışınları zıt fazlı iseler, birbirlerini yok ederler ve daha az aydınlık (koyu) ışık bandı görülür. Koyu bantlar daha kolay görüldüğü için hesaplama işleminde kullanılır. Bunun için koyu renkli bantlar sayılır ve elde edilen bu sayı, ½ dalga boyu (λ) ile çarpılarak yüzeyin düzgünlüğü bulunur. Doğrusallık (Paralellik) Doğru, bütün çizgisel boyutları temsil etmekte ve en yakın iki nokta arasındaki düz çizgiye de doğru denmektedir. Bu durum, fiziksel olarak bir anlam taşımamaktadır, ancak uzunluk ölçü aletleriyle ilgilidir. Doğrudan doğrusallık kontrolü, bıçak ağızlı veya ince kenarlı üçgen cetvellerle yapılmaktadır. Bu aletler, bir yüzeyin dorusallık kontrolünde kullanılır. Ancak, doğrusallık kontrolünü yapan operatörün bilgi, beceri ve o andaki aydınlatma sistemine bağlı olarak sonuç etkilenmektedir. Uzun boylu tezgah gövdeleri ve kayıt kızaklarının doğrusallık kontrolü, yukarıda bahsedilen cetvellerle yapılamaz. Bu işlem kolimatör veya otokolimatör ile yapılır. Kolimatör optikli bir ölçü aleti olup paralel ışık ışını dalgaları meydana getirir. Bunların teleskoplu tipine de otokolimatör denir. Otokolimatörlerle büyük açılı doğrusallık kontrolü de yapılır. Düzlemsellik Düzlemsellik, geometrik kavram olarak katı bir yüzeyin ölçü aletleriyle doğrudan veya dolaylı olarak kontrolünü ifade eder. Bir yüzeye ait düzlemsellik toleransı, örneğin 0.02mm dendiği zaman, esas yüzey 0.02mm aralıklı iki paralel düzlem arasında bulunmalıdır. Bir yüzeyin düzlemselliğini kontrol ederken dikkate alınacak faktörler: a- Parçanın biçimi ve ölçüsü, b- Kontrol edilecek yüzeyin alanı,

13 c- Diğer yüzeylerle olan bağıntısı, d- İstenen ölçme hassasiyetinin derecesi. Yüzeylerin düzlemselliğini kontrol etmek için değişik metotlar kullanılır. Hassas su düzeçleri veya elektronik su düzeçleriyle, pleytlerle, pleyt ve komparatörle, basınçlı havalı duyarlı başlıkla, otokolimatörle, çelik diskler, optik camlarla ve su seviyesi ile kontrol işlemi yapılır. Çelik diskler, her iki yüzeyi sertleştirilmiş, taşlanmış ve leplenmiş silindirik plakalardır. Yüzey hassasiyetleri blok mastarların ölçme yüzeylerinin kalitesi ayarındadır. Bu çelik disklerin en önemli kullanma amacı, blok mastarların montajı esnasında bir bağlama yüzeyi olarak görev yapmasıdır. Düzlemsellik ve yüzey kalitesinin iyi oluşu nedeniyle, üzerine doğrudan blok mastarını tespit etmek mümkün olmaktadır. Ayrıca benzeri hassasiyetteki parçaların boyutsal ölçülerinin kontrolünde kullanılır. Çelik diskler 50 ile 100mm çaplarında ve 12 ile 20mm kalınlığında yapılırlar. Leplenmiş yüzeylerin hassasiyeti ( )mm arasındadır. Su seviyesi ile doğrusallık ve düzlemsellik kontrolü Büyük yüzeylerin düzlemselliğini ve doğrusallığını kontrol etmek için birleşik kaplar prensibinden yararlanılır. Bu amaç için genellikle iki değişik sistem kullanılır. Bunlardan birincisini su kabı, üzerinde üç ayaklı dik gönye ve elektrik devresi oluşturur. İkincisini ise üzerine düşey konumda mikrometre yerleştirilmiş iki silindirik boru, boruların bağlantısını sağlayan lastik hortum ve elektrik devresi oluşturur. Her iki uygulamada da sodalı su, iletken sıvı olarak kullanılır. Su seviyesi ile doğrusallık ve büyük alana sahip yüzeylerin de düzlemsellik kontrolü yapılır. Doğrusallığın ve düzlemselliğin su seviyesi ile kontrolünde hata miktarını en aza indirebilmek için elektrik akımı devresinden yararlanılır. İçersinde iletken olarak sodalı su bulunan kap, kuru pil, elektrik lambası ve mikrometre kapalı bir devre oluşturmaktadır. Kontrolü yapılacak yüzey üzerine üç ayaklı dik gönye ve mikrometre ekseni gönyenin bir ekseninden geçecek şekilde düşey konumda yerleştirilmiştir. Yükseklik değişimi, mikrometre ölçü mili ucunun suya temas ettirilmesi anında üzerindeki okunan değerle kontrol edilir. Diklik Doğrusallık kontrolünde olduğu gibi diklik kontrolünde de otokolimatörler kullanılmaktadır. Sistem, yansıtıcı ayna, kolimatör merceği ve ölçülen parçadan oluşur. Parçadan yansıyan ışık ışını, kolimatör merceğinden geçer ve aynaya yansır. Aynadan tekrar merceğe ve oradan da ölçülen parça üzerine geri yansıyan ışık ışınıyla parça ekseni arasındaki y mesafesi, diklik hatasını gösterir. Yuvarlaklık Basit olarak yapılabilen bir yuvarlaklık kontrolü, V yatağı içersine yerleştirilen milin karşılıklı iki komparatör arasında döndürülmesiyle gerçekleşir. Bir diğer basit yuvarlaklık kontrolü de iki punta arasına alınabilen parçaların komparatör yardımıyla salgılarının tespit edilmesiyle yapılır. Elektrikli yuvarlaklık kontrolü yapan cihazlarda, 350mm kalınlığa kadar ve (3 300)mm iç çap ile ( )mm dış çapların yuvarlaklık kontrolü yapılmaktadır. Kontrol başlık kolunun baskı kuvveti (0 12)N arasında ayarlanabilir şekildedir ve cihaz başlığının dönme sayısı (1.5 15)dev/dak dır. Okuma ve yazdırma cihazında, yuvarlaklık sapma miktarı 125 ile defa büyütülerek ekrana yansıtılmaktadır.

14 Pleytler ve yardımcı parçaları Pleytler Parçalar, hassas sınırlar içinde ölçüleceği ve kontrol edileceği zaman, gerçekten düz ve yatay düzlem olarak bilinen bir ana düzlem (referans düzlemi) üzerine oturtulur. İş parçaları, gerekli ölçme aletleri veya markalama aletleriyle birlikte pleyt üzerine yerleştirilerek; ölçü alma, ölçü aktarma, ölçü kontrolü, düzlemsellik, doğrusallık ve paralellik kontrolü ve markalama gibi işlemler yapılır. İş parçası pleyt üzerine ya doğrudan veya açılı gönyeler, V yatakları ve paralel altlıklar yardımıyla yerleştirilir. Pleytler, genellikle dökme demir ve granit malzemeden çeşitli ölçülerde (300x200, 400x250, 630x400, 1500x1000 v.b.) yapılırlar. Dökme demir pleytlerin düzlem yüzeyini destekleyen kısımları, ağırlığı azaltmak, eğilmeyi ve çarpılmayı önlemek için çapraz kaburgalı olarak yapılmıştır. Granitten yapılan pleytler, ölçme ve kontrol işlemleri için atölyelerde ve ölçme laboratuarlarında kullanılır. Malzeme özelliği bakımından çok sert, aşınma direnci yüksek ve ısıya karşı dayanıklıdır. Ayrıca çapaklanmaz, çarpılmaz ve korozyondan da etkilenmez. Pleytleri kullanırken aşağıdaki hususlar göz önünde bulundurulmalıdır: 1- Pleyt yüzeyleri düz ve hatasız olduğu zaman kullanılabilir. Eğer pleytin hassasiyeti kaybolmuşsa, daha az hassasiyet isteyen işlerde kullanılmalı, 2- Pleyt kullanılmadığı zaman bir ağaç kapakla örtülmeli, 3- Ölçme işleminden önce yüzey bezle silinerek yağ ve tozdan temizlenmeli ve ölçme yapıldıktan sonra yüzey temizlenmeli, yağlanmalı ve üzeri örtülmeli, 4- Görevi biten alet ve avadanlıklar pleyt üzerinden hemen kaldırılmalı, 5- Büyük iş parçalarını pleyt üzerine yerleştirilirken ve kaldırılırken, yüzeyin çizilmesi önlenmeli, 6- İş parçası yüzeyindeki çapaklar alınmış olmalı ve işlenmemiş döküm parçalar paraleller üzerine yerleştirilmeli, 7- Pleyt yüzeyinin kazınmaması ve çentiklenmemesi için bütün parçalar pleyt yüzeyi üzerinde kaydırılmalıdır. 90 markacı gönyeleri Bunlara pleyt gönyeler denir. Genellikle diklik kontrolünde veya dik olarak iş parçalarının bağlanmasında kullanılırlar. Paralelkenarlar Genellikle yüzeyleri işlenmiş iş parçalarının yerleştirilmesinde, konuma getirilmesinde veya üzerinde ölçü alma ve ölçü kontrolü işlemlerinde kullanılır. Bunlardan kalınlığı aza olanları dolu, fazla olanların ise içerisi boş olarak yapılmıştır. V blokları Üzerinde 60, 90, 108 ve 120 lik V şeklinde kanalları bulunan kare veya dikdörtgen prizma biçiminde yüzeyleri sertleştirilmiş çelik veya dökme demir bloklardır. Bunlar genellikle üretim atölyelerinde silindirik parçaların markalanması, ölçü aktarılması veya ölçü kontrolünde iş parçasına yataklık yaparlar. V kanalı yüzeyleri sertleştirilmiş ve taşlanmıştır.

15 TOLERANSLAR VE YÜZEY KALİTELERİ Teknik bir tasarımda parça üzerindeki boyutlar, parçanın fonksiyonunu en iyi şekilde meydana getirmesi ve kolay ve ekonomik bir şekilde işlenmesini sağlamalıdır. Bu da genellikle boyut toleranslarının ve yüzey kalitesinin uygun bir şekilde belirlenmesi ile sağlanır. Boyutların toleranslı verilmesinin iki nedeni vardır. Birincisi, en iyi tezgah ve işçilikle elde edilse de aynı boyutun tekrarlanması çok zordur. İkincisi ise buna gerek yoktur. Çünkü pratik tecrübelere göre bir parçanın boyutu, belirli iki sınır arasında bulunduğunda parça fonksiyonunu iyi bir şekilde yapabilmektedir. Böylece birbirine monte edilen iki parça hiçbir işlem görmeden değiştirilebilir. Montaj esnasında birleştirilen parçalar tolerans bakımından bir geçme oluşturur. Tolerans ve geçmeler genel olarak mil ve delik gibi silindirik elemanlar esas alınarak açıklanır. Buna göre; Boyut, parçaların büyüklüğünü gösteren ve genellikle çap ve uzunlukları kapsayan sayısal bir değerdir. Gerçek boyut, ölçme yolu ile elde edilen boyuttur. Nominal boyut, sınır değerlerini açıklamak için esas alınan referans boyuttur. Genellikle referans boyut olarak hesap yolu ile belirlenen parça boyutu alınır. Boyut ve tolerans sınırlarını saptamak için bu boyut sıfır çizgisi olarak alınır. Boyut sınırları, parçanın izin verilen en büyük (üst) ve en küçük (alt) boyutudur. Mil için en büyük d b, en küçük d k, delik için en büyük D b, en küçük D k olarak gösterilir. Tolerans, en büyük ve en küçük boyut arasındaki farktır. Mil toleransı T d ve delik toleransı T D ile gösterilirse; T d = d b d k ve T D = D b D k olarak ifade edilir. Geçme, eş çalışan iki parçanın montajdan sonra boyutlar arasındaki farklılıktan doğan durumdur. Bu bakımdan boşluklu, ara ve sıkı olmak üzere üç geçme şekli vardır. Boşluklu geçmede montajdan önce milin en büyük çapı, deliğin en küçük çapından daha küçük (d b < D k )dür. Bu durumda milin tolerans bölgesi, deliğin tolerans bölgesinin altındadır. Delik ve milin en büyük ve en küçük değerlerine bağlı olarak en büyük boşluk (B b ) ve en küçük boşluk (B k ) meydana gelir. Bu değerler; B b = D b d k, B k = D k d b, T B = B b B k = T D T d bağıntıları ile ifade edilir. Burada T B boşluğun toleransıdır.

16 Sıkı geçmede milin en küçük çapı, deliğin en büyük çapından daha büyük (d k > D b ) dür. Bu durumda milin tolerans bölgesi, deliğin tolerans bölgesinin tamamen üstündedir. En büyük sıkılık S b = d b D k En küçük sıkılık S k = d k D b Sıkılık toleransı. T s = S b S k = T d + T D Ara geçmede mil ve deliğin tolerans bölgeleri kısmen veya tamamen çakışır. Geçmelerde mil ve deliğin nominal çapları eşit olmalıdır. Pratikte geçmeler birim delik ve birim mil sistemi olmak üzere iki şekilde gerçekleştirilir. Birim delik sisteminde alt sınırı sıfır olan deliğin tolerans bölgesi sabit alınır ve çeşitli geçmeleri elde etmek için milin tolerans bölgesi değiştirilir. Birim mil sisteminde ise üst sınırı sıfır olan milin tolerans bölgesi sabit alınır ve deliğin tolerans bölgeleri değiştirilir. ISO sisteminde tolerans, bir harf ve bir sayı (H7, m6 gibi) ile gösterilir. Burada sayı, tolerans büyüklüğünü tayin eder ve esasen işleme kalitesini gösterir. Harf ise tolerans bölgesinin sıfır çizgisinden konumunu (uzaklığını) gösterir. Toleransların büyüklüğü imalat kalitelerine göre sınıflara ayrılmıştır. Her sınıfın tolerans büyüklüğü nominal çapa bağlı olarak bir sayı ile gösterilir. ISO tolerans sisteminde 01, 0, 1, 2,.., 17, 18 olmak üzere 20 kalite vardır ve bunlara karşılık gelen toleranslara temel toleranslar denir. Önlerine IT yazılır (IT5, IT6, IT7 gibi). İnce toleranslar Orta toleranslar Kaba toleranslar ISO kaliteleri Makine konstrüksiyonlarında genellikle şu kaliteler kullanılır. 1, 2, 3, 4.. Ölçme aletleri ve mastarlar 4, 5, 6... Hassas cihaz tekniği, takım tezgahları, uçak ve uzay sanayi 7, 8, Normal makine konstrüksiyonu, otomotiv sanayi 10, 11, 12.. Ziraat makineleri v.b. 13, 14, 15, 16 Döküm, çelik konstrüksiyonu, kaba işler Tolerans bölgelerinin sıfır çizgilere göre konumları(uzaklıkları); Delikler için: A, B, C,.., Z, ZA, ZB, ZC gibi büyük harflerle, Mil için: a, b, c,, z, za, zb, zc gibi küçük harflerle gösterilir. Bunlara temel konumlar denir. I, L, O, Q, W, i, l, o,q, w harfleri kullanılmaz. Deliklere ait A dan G ye kadar alt ve üst sınırı pozitiftir ve dolayısıyla çapın üst ve alt sınırları nominal boyuttan daha büyüktür. JS ve J toleransları pozitif ve negatiftir. Yani nominal boyutlar alt ve üst sınırlar arasındadır. K dan ZC ye kadar olanlar ise negatiftir. Yani üst ve alt sınırları nominal boyuttan daha küçüktür.

17 Millere ait a dan g ye kadar alt ve üst sınırı negatiftir. Yani çapın üst ve alt sınırları nominal boyuttan daha küçüktür. js ve j toleransları pozitif ve negatiftir. Yani nominal boyutlar alt ve üst sınırlar arasındadır. k dan zc ye kadar olanlar ise pozitiftir. Yani üst ve alt sınırları nominal boyuttan daha büyüktür. Delikler için H ve miller için h konumlarının önemli bir anlamı vardır. H konumunun alt sınırı sıfırdır. Yani alt sınır nominal boyuta eşittir. h konumunun üst sınırı sıfırdır. Yani üst sınır nominal boyuta eşittir. ISO tolerans sisteminde H, birim delik; h ise birim mil sisteminin simgesi seçilmiştir.

İMM-123 ÖLÇME VE KONTROL

İMM-123 ÖLÇME VE KONTROL İMM-123 ÖLÇME VE KONTROL 1.1.1. Ölçme Birim adı verilen ve bilinen bir değerle, aynı cinsten bilinmeyen bir değeri karşılaştırmaya ÖLÇME denir. Ölçme işlemleri ölçü aletleriyle yapılır. Örneğin; cetvel,

Detaylı

MASTARLAR MASTAR ÇEŞİTLERİ. 1 - Tampon Mastarlar. 2 - Vida Mastarları. 3 - Çatal Mastarlar. 4 - Johnson Mastarları. 5 - Prizmatik Mastarlar

MASTARLAR MASTAR ÇEŞİTLERİ. 1 - Tampon Mastarlar. 2 - Vida Mastarları. 3 - Çatal Mastarlar. 4 - Johnson Mastarları. 5 - Prizmatik Mastarlar MASTARLAR Makine parçalarının ölçme ve kontrol işlemlerinde ölçme ve kontrol aletleri ile birlikte kullanılan yardımcı aletlere Mastarlar denir. Bunların bazıları direkt bazıları ise endirekt olarak ölçme

Detaylı

Endüstriyel Ölçme ve Kontrol

Endüstriyel Ölçme ve Kontrol TEKNİK BİLİMLER MESLEK YÜKSEKOKULU Endüstriyel Ölçme ve Kontrol KUMPASLAR Sürgülü kumpaslar Alman normu DIN 862 esas alınarak yapılırlar. Bu norm 2000 mm ye kadar ölçme kapasitelidir. 10 eşit bölümlü (1/10

Detaylı

TEMEL İŞLEMLER VE UYGULAMALARI Prof.Dr. Salim ASLANLAR

TEMEL İŞLEMLER VE UYGULAMALARI Prof.Dr. Salim ASLANLAR 1. ÖLÇME TEKNİĞİ Bilinen bir değer ile bilinmeyen bir değerin karşılaştırılmasına ölçme denir. Makine parçalarının veya yapılan herhangi işin görevini yapabilmesi için istenen ölçülerde olması gerekir.

Detaylı

Mastarlar. Resim 2.23: Mastar ve şablon örnekleri

Mastarlar. Resim 2.23: Mastar ve şablon örnekleri Mastarlar Mastarlar (Resim 2.23), iş parçasının istenilen ölçüden daha büyük ya da küçük olup olmadığının kontrolü için kullanılan ölçme aletleridir. Parça boyutlarının, geometrik biçimlerin kontrolünde

Detaylı

Metrik ölçü sistemi İnch (Parmak) Sistemi. Dr. Ferit FIÇICI 5

Metrik ölçü sistemi İnch (Parmak) Sistemi. Dr. Ferit FIÇICI 5 Dr. Ferit FIÇICI 1 Miktarı bilinmeyen bir büyüklüğü, aynı cinsten bir birim büyüklük ile karşılaştırarak kaç katı olduğunu saptamaya ölçme denir. Ölçmeişlemineaşağıdaki sebeplerden dolayı ihtiyaçduyulur:

Detaylı

Endüstriyel Ölçme ve Kontrol

Endüstriyel Ölçme ve Kontrol TEKNİK BİLİMLER MESLEK YÜKSEKOKULU Endüstriyel Ölçme ve Kontrol 3. MİKROMETRELER Page 1 MİKROMETRELER Dış, iç ve derinlik ölçmelerinde, vida, dişli çark gibi makine elemanlarının çeşitli ölçülerini saptamada

Detaylı

Mikrometrelerle ölçüm yaparken 250 gramdan fazla kuvvet uygulanmamalıdır. Fazla uygulanıp uygulanmadığı cırcırla anlaşılır.

Mikrometrelerle ölçüm yaparken 250 gramdan fazla kuvvet uygulanmamalıdır. Fazla uygulanıp uygulanmadığı cırcırla anlaşılır. Mikrometreler Kumpaslara nazaran daha hassas olan ve okuma kolaylığı sağlayan ölçü aletleridir. Genellikle silindirik parçaların çaplarının ve ya düz parçaların kalınlıklarının ölçülmesinde kullanılır.

Detaylı

Düzce Üniversitesi Teknoloji Fakültesi Makine ve İmalat Mühendisliği ÖLÇME VE KONTROL. Öğr. Gör. Dr. Ömer ERKAN MIT ÖLÇME ve KONTROLE GİRİŞ

Düzce Üniversitesi Teknoloji Fakültesi Makine ve İmalat Mühendisliği ÖLÇME VE KONTROL. Öğr. Gör. Dr. Ömer ERKAN MIT ÖLÇME ve KONTROLE GİRİŞ Düzce Üniversitesi Teknoloji Fakültesi Makine ve İmalat Mühendisliği ÖLÇME VE KONTROL Öğr. Gör. Dr. Ömer ERKAN 1. ÖLÇME ve KONTROLE GİRİŞ MIT 108 GİRİŞ Bilinen bir değerle bilinmeyen bir değerin kıyaslanmasına

Detaylı

ÖLÇME VE KONTROL. E- Özel kalınlık mastarları ve kullanılma yerleri

ÖLÇME VE KONTROL. E- Özel kalınlık mastarları ve kullanılma yerleri ÖLÇME VE KONTROL Giriş: Bu konu, atölyede meydana getirilecek işlerin ölçme ve kontrolü ile birlikte parçaların çalışıp kullanılacağı yere göre fonksiyonlarını yapabilmesi için ölçme ve kontrolün önem

Detaylı

Endüstriyel Ölçme ve Kontrol

Endüstriyel Ölçme ve Kontrol TEKNİK BİLİMLER MESLEK YÜKSEKOKULU Endüstriyel Ölçme ve Kontrol 3. MİKROMETRELER Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ Prof. Dr. Nihat AKKUŞ Page 2 Page 1 MİKROMETRELER Dış, iç ve derinlik ölçmelerinde, vida, dişli

Detaylı

MEKANİK ATÖLYELERDE KULLANILAN ÖLÇÜ ALETLERİ VE DİĞER YARDIMCI ALETLER

MEKANİK ATÖLYELERDE KULLANILAN ÖLÇÜ ALETLERİ VE DİĞER YARDIMCI ALETLER MEKANİK ATÖLYELERDE KULLANILAN ÖLÇÜ ALETLERİ VE DİĞER YARDIMCI ALETLER Bir parçanın yapımında ve yapıldıktan sonra istenen ölçülerde yapılıp yapılmadığının ölçülmesi, kontrol edilmesi gereklidir. Bu amaçla

Detaylı

TEMEL İŞLEMLER TEKNOLOJİSİ VE UYGULAMALARI Prof.Dr. İng. Salim ASLANLAR

TEMEL İŞLEMLER TEKNOLOJİSİ VE UYGULAMALARI Prof.Dr. İng. Salim ASLANLAR 3. KONTROL TEKNİĞİ 3.1 Kontrolün Tanımı ve Önemi Makine ve metal teknolojilerinde parçaların belirli sınırlar içinde yapım resmine uygun olarak yapılıp yapılmadığının araştırılmasına kontrol adı verilir.

Detaylı

ÖLÇME VE KONTROL Ölçme ve Kontrolün Tanımı ve Önemi

ÖLÇME VE KONTROL Ölçme ve Kontrolün Tanımı ve Önemi Hazırlayan: Arş.Gör.Ali Kaya GÜR e-mail:alikayagur@gmail.com Fırat Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Metal Eğitimi Bölümü ELAZIĞ ÖLÇME VE KONTROL Ölçme ve Kontrolün Tanımı ve Önemi Bilinen bir değer

Detaylı

MAK 401. Konu 3 : Boyut, Açı ve Alan Ölçümleri

MAK 401. Konu 3 : Boyut, Açı ve Alan Ölçümleri MAK 41 Konu 3 : Boyut, Açı ve Alan Ölçümleri Boyut Ölçümü Pratikte yapılan boyut ölçümlerinde kullanılan yöntemler genellikle doğrudan karşılaştırma adı verilen temasla yapılan ölçmelerdir. Bu iş için

Detaylı

Endüstriyel Metroloji

Endüstriyel Metroloji Ölçme: Bilinmeyen bir büyüklüğün değerini öğrenmek için, bu büyüklüğü bilinen bir büyüklük(standart) ile karşılaştırma ve bir değer belirleme işlemidir. Kontrol: Yapılan işlemlerin saptanmış değerlere

Detaylı

Makine Elemanları I. Toleranslar. Prof. Dr. İrfan KAYMAZ. Erzurum Teknik Üniversitesi. Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü

Makine Elemanları I. Toleranslar. Prof. Dr. İrfan KAYMAZ. Erzurum Teknik Üniversitesi. Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Makine Elemanları I Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü İçerik Toleransın tanımı Boyut Toleransı Geçme durumları Tolerans hesabı Yüzey pürüzlülüğü Örnekler Tolerans

Detaylı

KONTROL İŞLERİNİZ İÇİN TAM DESTEK. MARTOOL

KONTROL İŞLERİNİZ İÇİN TAM DESTEK. MARTOOL KONTROL İŞLERİNİZ İÇİN TAM DESTEK. MARTOOL MARTOOL ürünleri ile ilgili en güncel bilgilere web sitemizden ulaşılabilir: www.mahr.com, WebCode 10436-5062 MarTool ölçme ve kontrol ekipmanları, boyutsal metrolojide

Detaylı

Laboratuvarlarda ve uygulamalarda ölçme işlemlerinin en önemli bir kısmını uzunluk (derinlik, çap vb.) ölçümleri almaktadır.

Laboratuvarlarda ve uygulamalarda ölçme işlemlerinin en önemli bir kısmını uzunluk (derinlik, çap vb.) ölçümleri almaktadır. Ölçme Tekniği Uzunluk Ölçümü Laboratuvarlarda ve uygulamalarda ölçme işlemlerinin en önemli bir kısmını uzunluk (derinlik, çap vb.) ölçümleri almaktadır. Boyut ölçme işlemlerinde kullanılan yöntemler genellikle

Detaylı

Mak-204. Üretim Yöntemleri II. Talaşlı Đmalatın Genel Tanımı En Basit Talaş Kaldırma: Eğeleme Ölçme ve Kumpas Okuma Markalama Tolerans Kesme

Mak-204. Üretim Yöntemleri II. Talaşlı Đmalatın Genel Tanımı En Basit Talaş Kaldırma: Eğeleme Ölçme ve Kumpas Okuma Markalama Tolerans Kesme Mak-204 Üretim Yöntemleri II Talaşlı Đmalatın Genel Tanımı En Basit Talaş Kaldırma: Eğeleme Ölçme ve Kumpas Okuma Markalama Tolerans Kesme Kubilay ASLANTAŞ Afyon Kocatepe Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi

Detaylı

KONTROL İŞLERİNİZ İÇİN TAM DESTEK. MARTOOL

KONTROL İŞLERİNİZ İÇİN TAM DESTEK. MARTOOL KONTROL İŞLERİNİZ İÇİN TAM DESTEK. MARTOOL MARTOOL ürünleri ile ilgili en güncel bilgilere web sitemizden ulaşılabilir: www.mahr.com, WebCode 10436-5062 MarTool ölçme ve kontrol ekipmanları, boyutsal metrolojide

Detaylı

TEMEL İŞLEMLER VE UYGULAMALARI Prof.Dr. Salim ASLANLAR

TEMEL İŞLEMLER VE UYGULAMALARI Prof.Dr. Salim ASLANLAR 2 MARKALAMA TEKNİĞİ 2.1 Markalamanın Tanımı Çizilmiş resimlerden, imalatı bitmiş parçalardan ve verilen bilgilerden faydalanılarak o işin yapılacağı malzemenin üzerine çizilmesine markalama denir. Markalama

Detaylı

2. Uzunluk Ölçü Sistemleri

2. Uzunluk Ölçü Sistemleri 2. Uzunluk Ölçü Sistemleri Dünya devletleri arasında uzunluğun ölçülmesinde iki ölçü sistemi kullanılmaktadır. Metrik Birim( Ölçü) Sistemi İngiliz(inç-parmak) Birim (Ölçü) Sistemi 2.1. Metrik Birim (Ölçü)

Detaylı

ÖLÇME BİLGİSİ DERS NOTU

ÖLÇME BİLGİSİ DERS NOTU ÖLÇME BİLGİSİ DERS NOTU Öğr.Gör.A.Özcan GÜL 1 ÖLÇÜ SİSTEMLERİ Dünyada kullanılmakta olan iki çeşit ölçü sistemi vardır. 1-) Metrik ölçü sistemi, 2-) İngiliz ölçü sistemi 1-) METRİK ÖLÇÜ SİSTEMİ Metrik

Detaylı

Sinüs MAS ARL AR; 50,25 mm 40m ,25 MASTAR BÖLÜ 6. M R 6.1. T : MASTAR

Sinüs MAS ARL AR; 50,25 mm 40m ,25 MASTAR BÖLÜ 6. M R 6.1. T : MASTAR Mastarlar MASTARLAR; Makine parçalarının ölçme ve kontrol işlemlerinde, ölçu ve kontrol aletleri ile birlikte kullanılan yardımcı aletlere MASTAR denir. Mastarların bazıları doğrudan doğruya, bazıları

Detaylı

BURSA ATATÜRK ANADOLU TEKNİK VE ENDÜSTRİ MESLEK LİSESİ MAKİNE TEKNOLOJİSİ ALANI

BURSA ATATÜRK ANADOLU TEKNİK VE ENDÜSTRİ MESLEK LİSESİ MAKİNE TEKNOLOJİSİ ALANI BURSA ATATÜRK ANADOLU TEKNİK VE ENDÜSTRİ MESLEK LİSESİ MAKİNE TEKNOLOJİSİ ALANI ÖLÇME VE KONTROL Derleyen : Adnan YILMAZ 1 ÖLÇME VE KONTROL A - ÖLÇME : Bilinmeyen bir birimin içinde bilinen bir birimin

Detaylı

MAK 305 MAKİNE ELEMANLARI-1

MAK 305 MAKİNE ELEMANLARI-1 MAK 305 MAKİNE ELEMANLARI-1 Toleranslar ve Yüzey Kalitesi Doç. Dr. Ali Rıza Yıldız 1 BU DERS SUNUMUNDAN EDİNİLMESİ BEKLENEN BİLGİLER Tolerans kavramının anlaşılması ISO Tolerans Sistemi Geçmeler Toleransın

Detaylı

Çok Amaçlı Eğim Açıölçeri 106 UF. Özellikler. Teknik Veriler. Aksesuarlar. MarTool. Ölçme ve Kontrol Ekipmanları 12-2

Çok Amaçlı Eğim Açıölçeri 106 UF. Özellikler. Teknik Veriler. Aksesuarlar. MarTool. Ölçme ve Kontrol Ekipmanları 12-2 - 12-2 Çok Amaçlı Eğim Açıölçeri 106 UF İnce ayarlı Paslanmaz çelik Vernier skala ve ana skala, parlamayı engellemek ve aynı düzlemde sorunsuz okuma sağlamak için saten krom kaplamadır Cetvel uzunluğu

Detaylı

KUMPASLAR. Ölçüm Aralığı. (mm/in)

KUMPASLAR. Ölçüm Aralığı. (mm/in) 101 Serisi Kumpaslar KUMPASLAR MEKANİK KUMPAS - Monoblok, Paslanmaz, Üstten sıkmalı Bu ürün GB/T1214.2 DIN862 ve JIS B 7507 standartlarına göre üretilmiştir. Moden teknoloji ile paslanmaz çelikten üretilmiştir.

Detaylı

Teknik Resim TEKNİK BİLİMLER MESLEK YÜKSEKOKULU. 9. Alıştırma Toleransları. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ. [ ES (es) = EBÖ AÖ ]

Teknik Resim TEKNİK BİLİMLER MESLEK YÜKSEKOKULU. 9. Alıştırma Toleransları. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ. [ ES (es) = EBÖ AÖ ] TEKNİK BİLİMLER MESLEK YÜKSEKOKULU Teknik Resim Toleransın Tanımı ve Önemi Elde edilen ölçü ve şekil, çizim üzerinde belirtilen değerden biraz büyük veya biraz küçük olabilir. İşte bu iki sınır arasındaki

Detaylı

02.04.2012. Düşey mesafelerin (Yüksekliklerin) Ölçülmesi. Düşey Mesafelerin (Yüksekliklerin) Ölçülmesi. Düşey Mesafelerin (Yüksekliklerin) Ölçülmesi

02.04.2012. Düşey mesafelerin (Yüksekliklerin) Ölçülmesi. Düşey Mesafelerin (Yüksekliklerin) Ölçülmesi. Düşey Mesafelerin (Yüksekliklerin) Ölçülmesi Düşey mesafelerin (Yüksekliklerin) Ölçülmesi Noktalar arasındaki düşey mesafelerin ölçülmesine yükseklik ölçmesi ya da nivelman denir. Yükseklik: Ölçülmek istenen nokta ile sıfır yüzeyi olarak kabul edilen

Detaylı

MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI

MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI MAKİNE ELEMANLARI DERS SLAYTLARI TOLERANSLAR P r o f. D r. İ r f a n K A Y M A Z P r o f. D r. A k g ü n A L S A R A N A r ş. G ör. İ l y a s H A C I S A L I H O Ğ LU Tolerans Gereksinimi? Tasarım ve üretim

Detaylı

ZİNCİR DİŞLİ ÇARKLAR. Öğr. Gör. Korcan FIRAT CBÜ Akhisar MYO

ZİNCİR DİŞLİ ÇARKLAR. Öğr. Gör. Korcan FIRAT CBÜ Akhisar MYO ZİNCİR DİŞLİ ÇARKLAR Öğr. Gör. Korcan FIRAT CBÜ Akhisar MYO ZİNCİR DİŞLİ ÇARK NEDİR? Tanımı: Güç ve hareket iletecek millerin merkez uzaklığının fazla olduğu durumlarda, aradaki bağlantıyı dişli çarklarla

Detaylı

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK LABORATUVARI 2. ÖLÇME ve DEĞERLENDRME

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK LABORATUVARI 2. ÖLÇME ve DEĞERLENDRME T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MEKATRONİK LABORATUVARI 2 ÖLÇME ve DEĞERLENDRME DENEY SORUMLUSU Öğr. Gör. Emir ESİM OCAK 2013 KAYSERİ ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Detaylı

BÖLÜM 1. ÖLÇME VE KONTROL 1.1. ÖLÇME

BÖLÜM 1. ÖLÇME VE KONTROL 1.1. ÖLÇME BÖLÜM 1. ÖLÇME VE KONTROL 1.1. ÖLÇME Birim adı verilen ve bilinen bir değerle, aynı cinsten bilinmeyen bir değeri karşılaştırmaya ÖLÇME denir. Örneğin ; cetvel, kumpas ve mikrometre Çelik cetvel ve şerit

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Kalibrasyon Laboratuvarı Adresi : Kemalpaşa OSB Mah. 72. Sk. No: 6 Kemalpaşa 35730 İZMİR/TÜRKİYE Tel : 0232 877 13 69 Faks : 0232 457 37 69 E-Posta : info@bilginoglu-endustri.com.tr

Detaylı

DİŞLİ GEOMETRİSİ. Metin Yılmaz Arge Müdürü Yılmaz Redüktör

DİŞLİ GEOMETRİSİ. Metin Yılmaz Arge Müdürü Yılmaz Redüktör DİŞLİ GEOMETRİSİ Metin Yılmaz Arge Müdürü Yılmaz Redüktör Yuvarlanma Prensibi: Evolvent (Involute) Eğrisinin Tanımı Evolvent Dişli Formu Özellikleri Kolay imal edilebilir. Farklı diş sayılarına sahip dişliler

Detaylı

A TU T R U G R AY A Y SÜR SÜ M R ELİ

A TU T R U G R AY A Y SÜR SÜ M R ELİ DÜZ DİŞLİ ÇARK AÇMA Düz Dişli Çarklar ve Kullanıldığı Yerler Eksenleri paralel olan miller arasında kuvvet ve hareket iletiminde kullanılan dişli çarklardır. Üzerine aynı profil ve adımda, mil eksenine

Detaylı

DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ

DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Dişli Çarklar Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Güç ve Hareket İletim Elemanları Basit Dişli Dizileri

Detaylı

BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) 2 DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ

BURSA TECHNICAL UNIVERSITY (BTU) 2 DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ Makine Elemanları 2 DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ 1 Bu bölümden elde edilecek kazanımlar Güç Ve Hareket İletim Elemanları Basit Dişli Dizileri Redüktörler Ve Vites Kutuları : Sınıflandırma Ve Kavramlar Silindirik

Detaylı

a) Düzlemsellik b) Açı tamlığı c) Ölçü tamlığı d) Sertlik

a) Düzlemsellik b) Açı tamlığı c) Ölçü tamlığı d) Sertlik Soru 1) Talaşlı üretime uygun malzemelerin, üzerinden talaş kaldırılarak işlenmesine ne ad verilir? a) Eğeleme b) Tesviyecilik c) Ölçme d) Kontrol Soru 4) Aşağıdakilerden hangisi eğeleme sırasında istenilen

Detaylı

Kurşun Kalemlerin Teknik ve Mesleki Resimde Kullanıldığı Yerler

Kurşun Kalemlerin Teknik ve Mesleki Resimde Kullanıldığı Yerler Bir önceki dersin tekrarı yapılır, anlaşılmayan konuların tekrarı özet şeklinde anlatılır ve verilen ödevden alınan sonuçların sınıfta anlattırılarak arkadaşlarıyla paylaşmaları istenir. BÖLÜM I Teknik

Detaylı

TORNACILIK. Ali Kaya GÜR Fırat Ün.Teknik Eğitim Fak.MetalFırat Ün.Teknik Eğitim Fak.Metal Eğ.Böl. ELAZIĞ

TORNACILIK. Ali Kaya GÜR Fırat Ün.Teknik Eğitim Fak.MetalFırat Ün.Teknik Eğitim Fak.Metal Eğ.Böl. ELAZIĞ TORNACILIK Ali Kaya GÜR Fırat Ün.Teknik Eğitim Fak.MetalFırat Ün.Teknik Eğitim Fak.Metal Eğ.Böl. ELAZIĞ TORNANIN TANIMI VE ENDÜSTRİDEKİ ÖNEMİ Bir eksen etrafında dönen iş parçalarını, kesici bir kalemle

Detaylı

Makine Elemanları I Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Temel bilgiler Toleranslar

Makine Elemanları I Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Temel bilgiler Toleranslar Makine Elemanları I Prof. Dr. Akgün ALSARAN Temel bilgiler Toleranslar İçerik Tolerans nedir? Boyut toleransı Geçme Yüzey pürüzlülüğü Örnekler 2 Tolerans nedir? Tasarım ve üretim süreci arasında boyut

Detaylı

Tarih İŞYERİ AMİRİ Konunun adı MÜHÜR-İMZA

Tarih İŞYERİ AMİRİ Konunun adı MÜHÜR-İMZA PRESLER Sac levhaların kabartma, bükme, oluk açma, kesme vb şekillendirme işlemlerinde işlemin karakteristiğine göre çeşitli türden presler kullanılmaktadır. Bu işlemlerde diğer önemli nokta da belli bir

Detaylı

Ölçme Bilgisi. Ölçmenin Tanımı ve Önemi :

Ölçme Bilgisi. Ölçmenin Tanımı ve Önemi : Ölçme Bilgisi Ölçmenin Tanımı ve Önemi : Ölçme: Bilinmeyen bir büyüklüğün değerini öğrenmek için, bu büyüklüğü bilinen bir büyüklük (standart) ile karşılaştırma ve bir değer belirleme işlemidir. Makine

Detaylı

Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından finanse edilmektedir. İLERİ ÖLÇME TEKNİKLERİ (CMM) EĞİTİMİ DERS NOTU

Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından finanse edilmektedir. İLERİ ÖLÇME TEKNİKLERİ (CMM) EĞİTİMİ DERS NOTU Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından finanse edilmektedir. İLERİ ÖLÇME TEKNİKLERİ (CMM) EĞİTİMİ DERS NOTU İLERİ ÖLÇME TEKNİKLERİ Koordinat Ölçme Teknolojisi Koordinat ölçme teknolojisi,

Detaylı

MAK-204. Üretim Yöntemleri. Frezeleme Đşlemleri. (11.Hafta) Kubilay ASLANTAŞ Afyon Kocatepe Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Makine Eğt.

MAK-204. Üretim Yöntemleri. Frezeleme Đşlemleri. (11.Hafta) Kubilay ASLANTAŞ Afyon Kocatepe Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Makine Eğt. MAK-204 Üretim Yöntemleri Freze Tezgahı Frezeleme Đşlemleri (11.Hafta) Kubilay ASLANTAŞ Afyon Kocatepe Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Makine Eğt. Bölümü Freze tezgahının Tanımı: Frezeleme işleminde

Detaylı

1.UZUNLUK ÖLÇMEK Ölçme

1.UZUNLUK ÖLÇMEK Ölçme 1.UZUNLUK ÖLÇMEK 1.1. Ölçme Çağımız bilim ve teknolojisi, hassasiyet üzerine kurulmuştur. Fabrikasyon üretimde kullanılan makineler, insan kontrolü yerine bilgisayar kontrollü, otomatik olarak üretim yapacak

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/20) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/20) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/20) Kalibrasyon Laboratuvarı Adresi : Organize Sanayi Bölgesi Kırmızı Cadde No: 6 16140 BURSA / TÜRKİYE Tel : 0224 243 80 00 Faks : 0224 243 83 21 E-Posta : bursakalibrasyon@tse.org.tr

Detaylı

Görev çubuğu. Ana ölçek. Şekil 1.1: Verniyeli kumpas

Görev çubuğu. Ana ölçek. Şekil 1.1: Verniyeli kumpas Deney No : M0 Deney Adı : ÖLÇME VE HATA HESABI Deneyin Amacı : Bazı uzunluk ölçü aletlerini tanımak ve ölçme hataları hakkında ön bilgiler elde etmektir. Teorik Bilgi : VERNİYELİ KUMPAS Uzunluk ölçümü

Detaylı

02.01.2012. Freze tezgahında kullanılan kesicilere Çakı denir. Çakılar, profillerine, yaptıkları işe göre gibi çeşitli şekillerde sınıflandırılır.

02.01.2012. Freze tezgahında kullanılan kesicilere Çakı denir. Çakılar, profillerine, yaptıkları işe göre gibi çeşitli şekillerde sınıflandırılır. Freze ile ilgili tanımlar Kendi ekseni etrafında dönen bir kesici ile sabit bir iş parçası üzerinden yapılan talaş kaldırma işlemine Frezeleme, yapılan tezgaha Freze ve yapan kişiye de Frezeci denilir.

Detaylı

Teknik Resim TEKNİK BİLİMLER MESLEK YÜKSEKOKULU. 10. Şekil Konum Toleransları. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ

Teknik Resim TEKNİK BİLİMLER MESLEK YÜKSEKOKULU. 10. Şekil Konum Toleransları. Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ TEKNİK BİLİMLER MESLEK YÜKSEKOKULU Teknik Resim Genel Bilgi Parça işlenirken malzemenin dokusunda, işleyen tezgahta ve kesici takımda meydana gelen değişiklikler, parçaya yansıdığından şekil ve konum toleransı

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/11) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/11) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/11) Laboratuvarı Laboratuvarı Adresi : Orta Mah. latife hanım Sokak No: 12/1 Pendik 34896 İSTANBUL / TÜRKİYE Tel : 0 216 598 12 12 Faks : 0 216 598 12 14 E-Posta :

Detaylı

ELEKTRİK-ELEKTRONİK ÖLÇME TESİSAT GRUBU TEMRİN-1-Mikrometre ve Kumpas Kullanarak Kesit ve Çap Ölçmek

ELEKTRİK-ELEKTRONİK ÖLÇME TESİSAT GRUBU TEMRİN-1-Mikrometre ve Kumpas Kullanarak Kesit ve Çap Ölçmek ELEKTRİK-ELEKTRONİK ÖLÇME TESİSAT GRUBU TEMRİN-1-Mikrometre ve Kumpas Kullanarak Kesit ve Çap Ölçmek Amaç: Mikrometre ve kumpas kullanarak kesit ve çap ölçümünü yapabilir. Kullanılacak Malzemeler: 1. Yankeski

Detaylı

METAL İŞLEME TEKNOLOJİSİ. Doç. Dr. Adnan AKKURT

METAL İŞLEME TEKNOLOJİSİ. Doç. Dr. Adnan AKKURT METAL İŞLEME TEKNOLOJİSİ Doç. Dr. Adnan AKKURT Takım Tezgahları İnsan gücü ile çalışan ilk tezgahlardan günümüz modern imalat sektörüne kadar geçen süre zarfında takım tezgahları oldukça büyük bir değişim

Detaylı

Torna tezgahının kısımları

Torna tezgahının kısımları Torna tezgahının kısımları Bu yazımızda torna tezgahının kısımları konusunu işleyeceğiz.torna tezgahı kısımları resimli anlatım şeklindedir. Tornanın kısımları her tesviyeci-tornacı tarafından bilinmelidir.tornanın

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/13) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/13) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/13) Uzmanlar Merkezi Laboratuvarı Adresi : Fevzi Çakmak Mah. 10564 Sok. No:44 42050 KONYA/TÜRKİYE Tel : 0 332 342 70 20 Faks : 0 332 342 70 23 E-Posta : ukm@ukm.com.tr

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/12) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/12) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/12) Laboratuvarı Akreditasyon No: Adresi : Fevzi Çakmak Mah. 10564 Sok. No:44 42050 KONYA / TÜRKİYE Tel : 0 332 342 70 20 Faks : 0 332 342 70 23 E-Posta : ukm@ukm.com.tr

Detaylı

ASİMETO DİJİTAL KOMPARATÖR SAATİ ÖZELLİKLERİ

ASİMETO DİJİTAL KOMPARATÖR SAATİ ÖZELLİKLERİ ASİMETO DİJİTAL KOMPARATÖR SAATİ İ TOLERANS ÖLÇME ÖZELLİĞİ BÜYÜK VE KOLAY OKUNABİLİR LCD EKRAN HIZLI İNÇ/METRİK DÖNÜŞÜMÜ ABS/INC KOORDİNAT SEÇİMİ ON/OFF KOORDİNAT SEÇİMİ KALİBRASYON RAPORU 356 AGD2 KOMPARATÖR

Detaylı

ÖLÇMEK İÇİN ÜRETİLDİLER. MARGAGE

ÖLÇMEK İÇİN ÜRETİLDİLER. MARGAGE - ÖLÇMEK İÇİN ÜRETİLDİLER. MARGAGE MARGAGE ürünleri ile ilgili en güncel bilgilere web sitemizden ulaşılabilir: www.mahr.com, WebCode 10397 Alman İmparatorluğu'nun kurulduğu ve metrik sistemin kullanılmaya

Detaylı

PDF created with FinePrint pdffactory trial version Düşey mesafelerin (Yüksekliklerin) Ölçülmesi

PDF created with FinePrint pdffactory trial version  Düşey mesafelerin (Yüksekliklerin) Ölçülmesi Düşey mesafelerin (Yüksekliklerin) Noktalar arasındaki düşey mesafelerin ölçülmesine yükseklik ölçmesi ya da nivelman denir. Yükseklik: Ölçülmek istenen nokta ile sıfır yüzeyi olarak kabul edilen deniz

Detaylı

tanımlar, ölçüler ve açılar DIN ISO 5419 (alıntı baskı 06/98)

tanımlar, ölçüler ve açılar DIN ISO 5419 (alıntı baskı 06/98) temel bilgiler tanımlar, ölçüler ve açılar DIN ISO 5419 (alıntı baskı 06/98) helisel matkap ucu silindirik saplı/ konik saplı matkap ucu-ø kanal sırt döndürücü dil (DIN 1809' a göre) sap-ø eksen gövde

Detaylı

A- STANDART SAYILAR VE TOLERANSLAR

A- STANDART SAYILAR VE TOLERANSLAR A STANDART SAYILAR VE TOLERANSLAR Cetvel1 Norm (Standart) sayılar ile ilgili tablolar Cetvel1A DIN323 e göre Temel Sayılar Faktörü Ana Değerler Yuvarlak Değerler Temel Seri Dönüşmüş Seri R5 R10 R20 R40

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/14) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/14) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/14) Laboratuvarı Adresi : Sancak Mh. Taçmahal Cd. A Blok 33/B Selçuklu 42250 KONYA/TÜRKİYE Tel : 0332 233 55 42 Faks : 0332 233 77 42 E-Posta : info@miradakalibrasyon.com

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/12) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/12) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/12) Laboratuvarı Adresi : Sancak Mh. Taçmahal Cd. A Blok 33/B Selçuklu 42250 KONYA/TÜRKİYE Tel : 0332 233 55 42 Faks : 0332 233 77 42 E-Posta : info@mirada.com Website

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/11) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/11) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/11) Laboratuvarı Adresi : SANCAK MAH. TAÇMAHAL CAD. A BLOK 33/B 42250 KONYA/TÜRKİYE Tel : 0532 446 93 08 Faks : E-Posta : ali@mirada.com Website : www.mirada.com Ölçüm

Detaylı

MarTest. Hassas Yoklayıcılar

MarTest. Hassas Yoklayıcılar GENEL BİLGİLER Modeller Standart Ekstra Uzun Uç Ölçüm aralığı Analog saat stili Skala Değerleri Hassasiyet f ges f e f u f t f w metrik S ±, mm,1 mm 13 µm 1 µm 3 µm µm 3 µm SG ±, mm,1 mm 13 µm 1 µm 3 µm

Detaylı

CNC ABKANT PRES ULTIMATE SERİSİ STANDART ÖZELLİKLER. Kürsü tip Ergonomik Ayak pedalı. Arka Dayama Dili. Alt Dar Tabla CYBELEC TOUCH12 2D

CNC ABKANT PRES ULTIMATE SERİSİ STANDART ÖZELLİKLER. Kürsü tip Ergonomik Ayak pedalı. Arka Dayama Dili. Alt Dar Tabla CYBELEC TOUCH12 2D CNC ABKANT PRES ULTIMATE SERİSİ STANDART ÖZELLİKLER CYBELEC TOUCH12 2D 12 Dokunmatik Renkli Ekran. Otomatik büküm sekans ile 2D Grafik profil oluşturma Büküm sekansları ve programları hafızaya alınabilir.

Detaylı

ÜRETİM İÇİN DENGELİ ORTAĞINIZ. MARSTAND.

ÜRETİM İÇİN DENGELİ ORTAĞINIZ. MARSTAND. - ÜRETİM İÇİN DENGELİ ORTAĞINIZ. MARSTAND. MARSTAND ürünleri ile ilgili en güncel bilgilere web sitemizden ulaşılabilir: www.mahr.com, WebCode 210 MarStand Gösterge Standları, Komparatör Standları, Salgı

Detaylı

Tezgahın tablosına göre kullanılan devir hız kolları Siper (Support) Devir hız \ kutusu Ayna l i---- hareket düzeni.

Tezgahın tablosına göre kullanılan devir hız kolları Siper (Support) Devir hız \ kutusu Ayna l i---- hareket düzeni. Elektrik motoru \ Tezgahın tablosına göre kullanılan devir hız kolları Siper (Support) Devir hız \ kutusu Ayna l.------------ i---- \ \ Enine (Tabla) hareket düzeni Gezer punto Ana mil Talaş mili Şalter

Detaylı

ÖLÇMEK İÇİN ÜRETİLDİLER. MARGAGE

ÖLÇMEK İÇİN ÜRETİLDİLER. MARGAGE ÖLÇMEK İÇİN ÜRETİLDİLER. MARGAGE MARGAGE ürünleri ile ilgili en güncel bilgilere web sitemizden ulaşılabilir: www.mahr.com, WebCode 10397 Alman İmparatorluğu'nun kurulduğu ve metrik sistemin kullanılmaya

Detaylı

3. ŞASİ HASARLARININ ONARIM METOTLARI 3.1. ŞASİ YAPISINDAKİ DEFORMASYONLAR 1 Şasi çerçevelerinde başlangıçtan bu güne çok değişimler olmuştur.

3. ŞASİ HASARLARININ ONARIM METOTLARI 3.1. ŞASİ YAPISINDAKİ DEFORMASYONLAR 1 Şasi çerçevelerinde başlangıçtan bu güne çok değişimler olmuştur. 3. ŞASİ HASARLARININ ONARIM METOTLARI 3.1. ŞASİ YAPISINDAKİ DEFORMASYONLAR 1 Şasi çerçevelerinde başlangıçtan bu güne çok değişimler olmuştur. Bunda temel amaç şasinin dayanımını artırmaktır. Bu değişimler;

Detaylı

MAK-204. Üretim Yöntemleri. (8.Hafta) Kubilay Aslantaş

MAK-204. Üretim Yöntemleri. (8.Hafta) Kubilay Aslantaş MAK-204 Üretim Yöntemleri Vidalar-Vida Açma Đşlemi (8.Hafta) Kubilay Aslantaş Kullanım yerlerine göre vida Türleri Bağlama vidaları Hareket vidaları Kuvvet ileten vidaları Metrik vidalar Trapez vidalar

Detaylı

Ölçme Bilgisi Jeofizik Mühendisliği Bölümü

Ölçme Bilgisi Jeofizik Mühendisliği Bölümü Ölçme Bilgisi Jeofizik Mühendisliği Bölümü Yrd. Doç. Dr. H. Ebru ÇOLAK ecolak@ktu.edu.tr Karadeniz Teknik Üniversitesi, GISLab Trabzon www.gislab.ktu.edu.tr/kadro/ecolak DÜŞEY MESAFELERİN YÜKSEKLİKLERİN

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/12) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/12) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/12) Uzmanlar Merkezi Laboratuvarı Akreditasyon No: Adresi : Fevzi Çakmak Mah. 10564 Sok. No:44 42050 KONYA / TÜRKİYE Tel : 0 332 342 70 20 Faks : 0 332 342 70 23 E-Posta

Detaylı

YUVARLANMALI YATAKLARIN MONTAJI VE BAKIMI

YUVARLANMALI YATAKLARIN MONTAJI VE BAKIMI Makine Elemanları 2 YUVARLANMALI YATAKLAR-III YUVARLANMALI YATAKLARIN MONTAJI VE BAKIMI Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız 1 Bu Bölümden Elde Edilecek Kazanımlar Rulmanların Montajı Tolerans Değerlerinin Belirlenmesi

Detaylı

MAKİNE ELEMANLARI - (8.Hafta) VİDALAR -1

MAKİNE ELEMANLARI - (8.Hafta) VİDALAR -1 A. TEMEL KAVRAMLAR MAKİNE ELEMANLARI - (8.Hafta) VİDALAR -1 B. VİDA TÜRLERİ a) Vida Profil Tipleri Mil üzerine açılan diş ile lineer hareket elde edilmek istendiğinde kullanılır. Üçgen Vida Profili: Parçaları

Detaylı

Plastik Şekil Verme

Plastik Şekil Verme Plastik Şekil Verme 31.10.2018 1 HADDELEME Malzemeleri, eksenleri etrafında dönen iki silindir arasından geçirerek yapılan plastik şekil verme işlemine haddeleme denir. Haddeleme, plastik şekillendirme

Detaylı

BASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı

BASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı 1. Basma Deneyinin Amacı Mühendislik malzemelerinin çoğu, uygulanan gerilmeler altında biçimlerini kalıcı olarak değiştirirler, yani plastik şekil değişimine uğrarlar. Bu malzemelerin hangi koşullar altında

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/19) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/19) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/19) TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ Laboratuvarı Adresi : Orta Mah. Latife Hanım Sokak No: 12/1 Pendik 34896 İSTANBUL/TÜRKİYE Tel : 0 216 598 12 12 Faks : 0 216 598 12 14

Detaylı

FL 3 DENEY 4 MALZEMELERDE ELASTĐSĐTE VE KAYMA ELASTĐSĐTE MODÜLLERĐNĐN EĞME VE BURULMA TESTLERĐ ĐLE BELĐRLENMESĐ 1. AMAÇ

FL 3 DENEY 4 MALZEMELERDE ELASTĐSĐTE VE KAYMA ELASTĐSĐTE MODÜLLERĐNĐN EĞME VE BURULMA TESTLERĐ ĐLE BELĐRLENMESĐ 1. AMAÇ Malzemelerde Elastisite ve Kayma Elastisite Modüllerinin Eğme ve Burulma Testleri ile Belirlenmesi 1/5 DENEY 4 MAZEMEERDE EASTĐSĐTE VE KAYMA EASTĐSĐTE MODÜERĐNĐN EĞME VE BURUMA TESTERĐ ĐE BEĐRENMESĐ 1.

Detaylı

02.01.2012. Kullanım yerlerine göre vida Türleri. Vida Türleri. III. Hafta Đmal Usulleri. Vidalar ve Genel özellikleri Kılavuz çekmek Pafta çekmek

02.01.2012. Kullanım yerlerine göre vida Türleri. Vida Türleri. III. Hafta Đmal Usulleri. Vidalar ve Genel özellikleri Kılavuz çekmek Pafta çekmek III. Hafta Öğr.Grv. Kubilay ASLANTAŞ Vidalar ve Genel özellikleri Kılavuz çekmek Pafta çekmek Page 1-1 Page 1-2 Vida Türleri Kullanım yerlerine göre vida Türleri Bağlama vidaları Hareket vidaları Kuvvet

Detaylı

MAKİNE MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ Ders 8

MAKİNE MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ Ders 8 İmalat Yöntemleri MAKİNE MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ Ders 8 Doç. Dr. Yüksel HACIOĞLU Talaşsız İmalat Talaşlı İmalat Fiziksel-Kimyasal Hammaddeye talaş kaldırmadan bir şekil verilir Döküm Dövme Presleme Haddeleme

Detaylı

ÖLÇME ve KONTROL ölçme kontrol Şekil: 1.

ÖLÇME ve KONTROL ölçme kontrol Şekil: 1. ÖLÇME ve KONTROL Bir ölçü aleti ve deneysel bir yöntem kullanılarak fiziksel bir büyüklüğün değerinin, geçerliliği kabul edilmiş standart bir birim cinsinden ifade edilmesi işlemine ölçme; ölçü ve kontrol

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/11) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/11) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/11) Kalibrasyon Laboratuvarı Adresi :251. sokak No: 33/1-2 Bayraklı 35030 İZMİR / TÜRKİYE Tel : 0232 348 40 50 Faks : 0232 348 63 98 E-Posta : kalmem@mmo.org.tr Website

Detaylı

ÖZET. Basit Makineler. Basit Makine Çeşitleri BASİT MAKİNELER

ÖZET. Basit Makineler. Basit Makine Çeşitleri BASİT MAKİNELER Basit Makineler Basit Makine Nedir? Günlük hayatımızda yaptığımız işleri kolaylaştırmak için bir takım araçlar kullanırız. Bir kuvvetin yönünü, büyüklüğünü ya da bir kuvvetin hem büyüklüğünü hem de yönünü

Detaylı

YARD. DOÇ. DR. HANİFİ ÇİNİCİ TEMEL İŞLEM TEKNİKLERİ MEM 217

YARD. DOÇ. DR. HANİFİ ÇİNİCİ TEMEL İŞLEM TEKNİKLERİ MEM 217 YARD. DOÇ. DR. HANİFİ ÇİNİCİ TEMEL İŞLEM TEKNİKLERİ MEM 217 ÖLÇME Ölçmenin Tanımı Bilinen bir değerle bilinmeyen bir değerin kıyaslanmasına ölçme adı verilir. Ölçme Çeşitleri Doğrudan (direkt) Ölçme: Ölçü

Detaylı

ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ İMALAT YÖNTEMLERİ-I

ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ İMALAT YÖNTEMLERİ-I ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ İMALAT YÖNTEMLERİ-I (DERS NOTLARI) Prof.Dr.İrfan AY Arş. Gör. T.Kerem Demircioğlu İMALAT YÖNTEMLERİ I KUMPASIN TANITIMI İMALAT YÖNTEMLERİ I HATIRLATMA ÖLÇME BİLGİSİ KUMPASLAR

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/10) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/10) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/10) Kalibrasyon Laboratuvarı Adresi : 251. sokak No: 33/1-2 Bayraklı 35030 İZMİR / TÜRKİYE Tel : 0232 348 40 50 Faks : 0232 348 63 98 E-Posta : kalmem@mmo.org.tr Website

Detaylı

MALZEME ANA BİLİM DALI Malzeme Laboratuvarı Deney Föyü. Deneyin Adı: Malzemelerde Sertlik Deneyi. Deneyin Tarihi:

MALZEME ANA BİLİM DALI Malzeme Laboratuvarı Deney Föyü. Deneyin Adı: Malzemelerde Sertlik Deneyi. Deneyin Tarihi: Deneyin Adı: Malzemelerde Sertlik Deneyi Deneyin Tarihi:13.03.2014 Deneyin Amacı: Malzemelerin sertliğinin ölçülmesi ve mukavemetleri hakkında bilgi edinilmesi. Teorik Bilgi Sertlik, malzemelerin plastik

Detaylı

Page 1. İz Düşüm Çeşitleri ve Metotları

Page 1. İz Düşüm Çeşitleri ve Metotları 4. İz Düşümler TEKNİK BİLİMLER MESLEK YÜKSEKOKULU Teknik Resim Genel Bilgi Kullandığımız bir çok eşya ve makineyi veya bunlara ait parçaların imal edilebilmesi için şekillerini ifade eden resimlerinin

Detaylı

MAK-204. Üretim Yöntemleri

MAK-204. Üretim Yöntemleri MAK-204 Üretim Yöntemleri Taşlama ve Taşlama Tezgahı (12.Hafta) Kubilay ASLANTAŞ Afyon Kocatepe Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Makine Eğt. Bölümü Taşlama Đşleminin Tanımı: Belirli bir formda imal

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) MKM Muayene Merkezi Arge Ve Laboratuvar Hizmetleri Sanayi İç ve Dış Ticaret Limited Şirketi Laboratuvarı Adresi : Küçükkızılhisar Mahallesi Mahmut Teyfik Atay Bulvarı

Detaylı

ÖLÇME BİLGİSİ UZUNLUKLARIN ÖLÇÜLMESİ DİK İNME VE ÇIKMA İŞLEMLERİ VE ARAÇLARI

ÖLÇME BİLGİSİ UZUNLUKLARIN ÖLÇÜLMESİ DİK İNME VE ÇIKMA İŞLEMLERİ VE ARAÇLARI ÖLÇME BİLGİSİ UZUNLUKLARIN ÖLÇÜLMESİ DİK İNME VE ÇIKMA İŞLEMLERİ VE ARAÇLARI Doç. Dr. Alper Serdar ANLI 3.Hafta UZUNLUK ÖLÇME ARAÇLARI VE UZUNLUKLARIN ÖLÇÜLMESİ Ölçme Mesafe Açı Yatay (Uzunluk) Düşey (Yükseklik)

Detaylı

KONUM ALGILAMA YÖNTEMLERİ VE KONTROLÜ

KONUM ALGILAMA YÖNTEMLERİ VE KONTROLÜ KONUM ALGILAMA YÖNTEMLERİ VE KONTROLÜ 1. AMAÇ: Endüstride kullanılan direnç, kapasite ve indüktans tipi konum (yerdeğiştirme) algılama transdüserlerinin temel ilkelerini açıklayıp kapalı döngü denetim

Detaylı

KILAVUZ. Perçin Makineleri KILAVUZ

KILAVUZ. Perçin Makineleri KILAVUZ 2016 Perçin Makineleri 1. PERÇİNLEME NEDİR? Perçin, sökülemeyen bir bağlantı elemanıdır. İki parça bir birine birleştirildikten sonra tahrip edilmeden sökülemiyorsa, bu birleştirmeye sökülemeyen birleştirme

Detaylı

ÜRETİM İÇİN DENGELİ ORTAĞINIZ. MARSTAND.

ÜRETİM İÇİN DENGELİ ORTAĞINIZ. MARSTAND. ÜRETİM İÇİN DENGELİ ORTAĞINIZ. MARSTAND. MARSTAND ürünleri ile ilgili en güncel bilgilere web sitemizden ulaşılabilir: www.mahr.com, WebCode 210 MarStand Gösterge Standları, Komparatör Standları, Salgı

Detaylı

1. Kayma dirençli ( Kaymalı) Yataklar 2. Yuvarlanma dirençli ( Yuvarlanmalı=Rulmanlı ) Yataklar

1. Kayma dirençli ( Kaymalı) Yataklar 2. Yuvarlanma dirençli ( Yuvarlanmalı=Rulmanlı ) Yataklar YATAKLAR Miller, dönel ve doğrusal hareketlerini bir yerden başka bir yere nakletmek amacıyla üzerlerine dişli çark, zincir, kayış-kasnak ve kavramalara bağlanır. İşte yataklar; millerin bu görevlerini

Detaylı