Lion Leo İletişiminde Yetişkin Boyutu

Transkript

1 Lion Leo İletişiminde Yetişkin Boyutu Cahit Kişioğlu, İzmir 9 Eylül Lions Kulübü ÖZET: Lion ve Leo iletişiminde kullanılan eleştirel veya koruyucu yetişkin tarzını yetişkin boyutuna taşıyarak, Lion - Leo ilişkisinin güçlendirilmesi ve Leo dan Lion a geçişin daha yüksek olmasına katkıda bulunulması amaçlanmaktadır. ANAHTAR KELİMELER: Leo, iletişim, Yetişkin 1. Lion Leo İletişimi ve Benlik Teorisi (Transaksiyonel Analiz) Lions Kulüplerinin ve benzeri kurumsal yapıların hepsinde gençlerle iletişim sorunu yaşanmaktadır. Sorunun çözümünü gençler büyüklerden, büyükler gençlerden beklediği için çözüm oluşturulamamaktadır. Sorunun kaynağı genel anlamda kuşaklararası uyumsuzluk olarak görünmekte, çözüm yöntemi olarak kuşakların neler yaptığı ve neler beklediğinden yola çıkılarak yöntemler oluşturulmaya çalışılmaktadır. Kuşaklar ile ilgili belirlemenin bir başka boyutuna geçip, uyumsuzluğun ana kaynağı olan iletişim boyutunu incelemeden, iletişim ve davranış uyumsuzluğunu ortadan kaldırmak ve dolayısıyla olması gereken Lion Leo ilişkisine ulaşmak mümkün değildir Amaç : Lion _ Leo ilişkilerini, iletişim boyutunda incelemek, çatışmanın kaynağını Benlik Teorisi ile belirlemek ve çözüm yollarını önermektir Gerekçe : Lion, Leo ilişkilerinde ve hatta grupların kendi aralarındaki ilişkilerde, tarafların memnuniyetsizliğinin nedenlerini bilimsel yöntemlerle saptamak, bunun giderilmesi, uyumsuzluğun uyuma dönüşmesi için iletişim boyutunda uygulanacak doğru yöntemi oluşturmak gereklidir. Doğru iletişim yöntemi Benlik Teorisi anlatımında tanımlanmakta ve uygun yöntem önerilmektedir. 1

2 1.3. Konunun özellikleri : Yıllardır Lion ve Leo ların birbirleri ile ilgili tepkilerini izlemekteyiz. Bunun sonucu olarak sürekli uyumsuzluktan ve Leo ları aramıza katamamaktan yakınılmaktadır. Hatta yakınmalar tepki boyutuna taşınarak, zaman zaman Leo Kulüplerinin kapatılması önerileri ortaya atılmaktadır. Durum, ULKB nin doğal yapısında işlevsel olarak var olan bir sistemin kullanılamaması, beklenen faydanın sağlanamaması şeklinde gelişmektedir. Potansiyel Lion adayı olması gereken binlerce Leo, kızgınıkla sistemden uzaklaştığı için önemli bir potansiyel kullanılamamaktadır Lion Leo ilişkilerinin Benlik Teorisi bilinci ile sürdürülmesi; Lion ların eleştirel ebeveyn tarzından, Leo ların asi çocuk tarzından uzaklaşarak, ilişkilerin yetişkin boyutunda sürdürülmesi, iletişim bozukluğunun bütün etkilerini kaldırarak, anlaşamayan taraflardan, işbirliği yapan organlara dönüşmesini sağlayacaktır. 2. Benlik Teorisi (Transaksiyonel Analiz) ve beklenen etki Bireylerin çocukluk dönemlerinde zihinlerine aldıkları kayıtlar iletişim ve davranışlarını etkiler. Bu konuda araştırma yapan Eric Berne tarafından geliştirilen Transaksiyonel Analiz (TA)(Benlik Teorisi), kişilik, kişiler arası ilişkiler, iletişim, gelişim gibi çok geniş bir yelpaze üzerinde insan iletişim ve davranışını açıklayan bir yaklaşımdır. Bu teori kişiler arası karmaşık iletişim durumlarını daha anlaşılabilir hale getirmiştir. Benlik durumlarının her biri düşünceler, duygular ve davranışlardan oluşan bir sistem bütünüdür. İletişimde bu benlik durumlarından biri başroldedir. Ebeveyn, Yetişkin ve Çocuk benlik durumları ve bunların arasındaki etkileşim Transaksiyonel Analiz (Etkileşim Analizi) teorisinin temelini oluşturur. Teoriye göre; eleştirel ebeveyn tarzını kullanan bireyin davranışları, eleştirme, cezalandırma, değişmez doğrular, belirli kalıplar, gelişime ve yeniliklere kapalı özellikler gösterir ve kuşaklar arası çatışmaya yol açar. Eleştirel ebeveyn tarzı, karşı tarafı asi çocuk tarzına iter. Asi çocuğun en önemli özelliği, otoriteye ve kurallara baş kaldıran, tepkili ve saldırgan olmasıdır. Lion Leo ilişkilerinde, Lion ların büyük bir kısmının eleştirel ebeveyn tarzını kullandığı, eleştirilen gençlerin doğal tepkilerinin de asi çocuk tarzında olduğu açıkça izlenebilmektedir. Bu iletişim, tarafları birbirinden sürekli uzaklaştırmaktadır. Lion leo ilişkilerinin, iletişimin mantıklı ve sağduyulu yanı olarak tanımlanan, çevreyi objektif olarak değerlendiren, deneyimleri çerçevesinde olasılıkları hesaplayan benlik türü olan yetişkin Benliği nde gerçekleştirilmesine ihtiyaç vardır. Kuşaklararası uyumu sağlayacak tek iletişim yöntemi budur. 2

3 Lionlar arasında iletişimde de eleştirel ebeveyn benliğiyle yaklaşılması, bir çok iletişim sorununa ve üyelerin uzaklaşmasına yol açmaktadır. 3. Benlik Teorisi Anlatımı Eric Berne tarafından ortaya atılmış olan Transaksiyonel Analiz(TA), kişilik, kişilerarası ilişkiler, iletişim, gelişim gibi çok geniş bir yelpaze üzerinde insan davranışını açıklayan bir yaklaşımdır. Amacımız bireylerin ne modellerini değiştirmektir. tür mesaj alışverişi yaptıklarını anlamak ve sağlıksız mesajlaşma Eric Berne insan kişiliğinin üç benlik durumundan oluştuğunu ileri sürer. Bu kişilik teorisiyle karmaşık kişiler arası iletişim durumlarını daha anlaşılabilir hale getirmiştir. Benlik durumlarının her biri düşünceler, duygular ve davranışlardan oluşan bir sistem bütünüdür. Ebeveyn ego-durumu, çocukluk döneminde başta anne-baba olmak üzere tüm otorite figürlerine ait kayıtlarından oluşur. Yaşamın ilk yıllarında otorite figürlerinin davranışlarını, farklı durumlarda verdikleri tepkileri, düşünce ve tutumlarını izler ve kaydederiz. Yıllar sonra bu ego-durumu aktif olduğunda, tıpkı çocukken izlediğimiz ve kaydettiğimiz bu otorite figürleri gibi hisseder, onlar gibi düşünür, onlar gibi konuşur ve onlar gibi tepki veririz. Yetişkin ego-durumu Eric Berne tarafından kişinin mantıklı ve sağduyulu yanı olarak tanımlanmıştır. Çevreyi objektif olarak değerlendiren, deneyimleri çerçevesinde olasılıkları hesaplayan ego-durumudur. En önemli özelliği şimdi ve burada ki gerçeği göz önüne alarak, verilere dayalı hareket etmesidir. Çocuk ego-durumu kişinin 0-7 yaş yaşantılarına ait kayıtlardan oluşur. Çocukluk döneminde yaşananlar ve bu yaşantılara eşlik etmiş olan duygu, düşünce ve davranışlar Çocuk ego durumunu oluşturur. Yıllar sonra kişi Çocuk ego-durumundan hareket ettiğinde aslında çok uzun yıllar önce davranmış olduğu şekilde davranmakta ve bu anlamda geçmişi tekrar etmektedir. Çocuk Benliğinde; asi çocuk, uysal çocuk, doğal çocuk, küçük profesör benlikleri, eseveyn benliğinde, koruyucu ve eleştirel ebeveyn benlikleri vardır. Eleştirel Ebeveynin özellikleri; eleştirme, cezalandırma, değişmez doğrular, belirli kalıplar, gelişime ve yeniliklere kapalı, kuşaklar arası çatışmadır. Koruyucu Ebeveyn özellikleri; koruma, kollama, fedakarlık, iyiliktir. Doğal Çocuk; İlkel, fevri, kontrolsüz, çocuk gibi çocuk bir kişilik özelliği taşır, kıskançlığını, sevgisini, nefretini en yalın biçimde belli eder, bağımsızdır. Uslu çocuk benliği ne diyorsam onu yap görüşüyle büyütüldüğü için kurallara, otoriteye uyan, içe dönük uysal bir kişilik özelliği sergileyen bir benliktir. 3

4 Asi çocuk benliği ise otoriteye baş kaldırır, her şeye karşı gelerek saldırgan bir kişilik yapısı sergiler. Bu tür çocuk benliği otoritenin isteğinin aksini yaptığı için bağımlıdır. Yetişkin Benlik; «E» ile «Ç» arasında uzlaştırıcı yönetici, olgun, irdeleyen, sorgulayan, düşünen, öğretilenlerin doğruluğunu test eden, önceden bilgi toplayan, değerlendiren, olasılıklar üzerinde duran, sorunu çözen, düşüncelerini gerçekler üzerine oturtan, kişiliğin akılcı yanıdır. Adres sorduğunuzda, iyi tarif ediyorsa yetişkin benlik, elinizden tutup götürmeye çalışıyorsa, ebeveyn benliğidir. Dişçiye gitmekten korkan baba; çocuk benliğinde; korkma baba, yanında ben varım diyen çocuk, koruyucu ebeveyn benliğiyle davranmaktadır. Topunu patlatan çocuğuna, üzülme yenisini alırım diyen koruyucu ebeveyn; bu kaçıncı top, bir daha top yok sana diye kızan eleştirel ebeveyn, top bu, patlayabilir diyen yetişkin benliğiyle hareket edendir. Karşınızdaki kişinin davranışlarından hangi benlik durumunda olduğunu hemen anlarsınız. İsyan eden, baş kaldıran kişi asi çocuk; peki efendim, nasıl isterseniz, siz bilirsiniz sözcükleri kullanan kişi uslu çocuk; koruyucu veya eleştirel davranan ebeveyn; analiz eden, akılcı davranan ise yetişkin benliğindedir. İnsanlar iletişimlerini bu benlik türlerinden biri ile gerçekleştirirler. Kullandığınız benlik türü, karşınızdaki kişinin kullandığı benlik türünü de belirler. Asi çocuk, karşısındaki kişiyi eleştirel ebeveyn durumuna iter; eleştirel ebeveyn karşısındaki kişiyi asi çocuk benliğine zorlar. Uslu çocuk, koruyucu ebeveyni, koruyucu ebeveyn, uslu çocuğu ortaya çıkarabilir. Yetişkin ise, karşısındakini eninde sonunda yetişkin benliğine getirir. Leo-Lon iletişiminde asi çocuk / eleştirel ebeveyn benlikleri ile davranıldığı izlenmektedir. Leo lar asi benlikle hareket ederlerse, Lion lar eleştirel ebeveyn benliğine geçmekte veya Lion lar eleştirel ebeveyn benliği ile hareket ederse, Leo lar asi çocuk olarak yanıt vermektedir. Doğrusu ise, olabildiğince yetişkin benliğini kullanmaktır. Hangi taraf yetişkin benliğinde ısrar ederse, karşı tarafı yetişkin benliği ile hareket etmeye zorlar, bunun gerçekleştiği an, etkin iletişimin başladığı andır. 4

5 İletişimi etkin kılmak için Hangi benlik durumunu kullandığını bilmek İletinizi hangi benlik durumuna gönderdiğini bilmek Karşınızdaki çocuğa duyarlı olmak Kendi içinizdeki çocuğa duyarlı olmak Eleştirici anababa yerine koruyucu anababayı kullanmak Sorunları yetişkinle çözmek Yetişkine vakit tanımak gerekir. 4. Sonuç ve uygulama yöntem önerisi Benlik Teorisinin Lion lara anlatılması, eleştirel ebeveyn benliği ile iletişim yerine yetişkin benliği kullanılması ile ilgili eğitim ve farkındalık çalışmaları yapılması gerekir. 5. Kaynaklar Eric Berne, Benlik Teorisi. 6. Yazar Cahit Kişioğlu, , İzmir 9 Eylül Lions Kulübü, 2003, 118R Yönetim Çevresi, Kulüp Başkanı (2006/07), Genel Yönetmen 1. Yardımcısı (2015/16), 03 kim