Polisomnografi Standartları, Kayıt Protokolleri, Elektrotlar, Filtreler, Kazanç Ayarları

Transkript

1 Polisomnografi Standartları, Kayıt Protokolleri, Elektrotlar, Filtreler, Kazanç Ayarları Prof. Dr. Derya Karadeniz İstanbul Universitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Uyku Bozuklukları Birimi

2 Polisomnografi (PSG) Birçok fizyolojik parametrenin gece uykusu sırasında kaydedilmesi, analizi ve yorumlanması işlemi. Uyku hastalıklarının tanısı Uykuda solunum bozuklukları tedavisinin belirlenmesi Dahili, nörolojik ve psikiyatrik hastalıklarda uykuda ortaya çıkan durum/bozuklukların tespiti (HAT, HH, stridor, CTS, RDB.), Uykuda ortaya çıkan motor aktivitelerin epilepsi, hareket bozuklukları, nörodejeneratif ve psikiyatrik hastalıklardan ayırımı Varolan medikal hastalığın tedavisi ile ilgili karar (ADHD, Epilepsi, KKY, dirençli HT, dirençli obezite, polisitemi, akromegali, Miyotonik distrofi, Miyasteni, depresyon,..)

3 Standards for Accreditation of Sleep Disorders Centers ;Revised August 2011 * AASM

4 A- Genel Standartlar 1- Birim sertifikasyonu; Ulusal Uyku Tıbbı Derneği 2- Ülke kanunlarına göre, yapılan işlemlerin etik ve tıbbi kodları 3- Konsültasyon yapılan birimler

5 B- Personel 1- Merkez Sorumlusu Tıp doktoru + Uyku Tıbbı Sertifikası - Yapılan tüm işlem ve tetkiklerden birincil olarak sorumludur. - Tıbbi ve teknik personelden sorumludur. - Düzenli olarak ve ayda 8 saatden az olmamak kaydı ile Uyku Tıbbı icra etmelidir. - Uyku Tıbbı ile ilgili olarak yılda en az 10 kredilik eğitim programına devam etmelidir.

6 B- Personel 2- Uyku Tıbbı Uzmanı - Merkezde en az 1 Uyku Tıbbı uzmanı olmalıdır. (Uyku Tıbbı Sertifikasına sahip) - Tüm tetkik ve protokollerin kaliteli yapılması ve aletlerin kalibrasyonlarının gözetimi, - Tetkiklerin incelenmesi, raporlaması, - Ayda 8 saatden az olmamak kaydı ile birimde bulunması, - Uyku Tıbbı ile ilgili olarak yılda en az 10 kredilik eğitim programına devam etmesi gerekmektedir.

7 B- Personel 3-Uyku Tıbbı Teknisyenleri - Gündüz ya da gece teknisyenliği için aynı standart eğitimden geçmiş olmalı Uyku Tıbbı Teknisyenliği sertifikasyonu - Haftada en az 30 saat / Uyku birimi çalışma saati daha az ise, tüm sürenin en az % 75 i ni birimde geçirmeli, - Yılda en az 10 saat Uyku Tıbbı Eğitimine katılmalı - Kardiyo-pulmoner resüstasyon sertifikası sahibi olmalıdır. Uyku teknisyeni, gece başka bir görevde bulunamaz.

8 C- Hasta İşlemleri - Birime dışarıdan yollanan hasta, birim yatak kapasitesinin % 80 ini geçemez. - Birime dışarıdan yollanan hastanın istek kağıdı birim sorumlusu veya birimde çalışan uyku tıbbı uzmanı tarafından değerlendirildikten sonra tetkik yapılır (endikasyon yeterli değilse tetkik reddedilebilir!) - Her hastanın bir dosyası olmalı ve dosyada tetkik endikasyonu belirtilmelidir.

9 D- Mekan ve Aletler Merkezin sabit adresi olmalıdır. (Bağımsız veya bir hastane içinde) Sabit ve bağımsız telefonu olmalıdır. Birim sorumlusu ve birim doktorunun odaları, PSG tetkiklerinin yapıldığı bölümünden ayrı bir mekanda bulunmalıdır. Bir oda tek bir hasta için kullanılır. Odanın kapısı başka bir tetkik odasına değil, koridora açılmalıdır.

10 D- Mekan ve Aletler Hasta odası, acil bir durumda, acil işlemlerin yapılmasını sağlayacak büyüklükte olmalıdır. (oda büyüklüğü minimum 12 metrekare/ 18 metrekare-us; Yatağın 3 yanı açık olmalı ve mimimum 60cm mesafe açıklık kalmalı) Yatak büyüklüğü standart hasta yatağı büyüklüğünde olmalıdır. İdeal olarak her odanın banyosu olmalı; bu mümkün değil ise her 3 oda için aynı koridorda bir banyo bulunmalıdır. Birimdeki odalardan en az bir tanesi engelliler için, kurallara uygun şekilde hazırlanmalıdır.

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37 D- Mekan ve Aletler Merkezde bulunması gereken malzemeler EEG, EOG ve EMG elektrotları (tercihan altın kaplama cup elektrotlar) Oro-nazal termistör (tercihan tek kullanımlık) Nazal kanül (tercihan tek kullanımlık) Toraks ve abdomen kemerleri (tüm boyutlarda) EKG elektrotları (tek kullanımlık) Solunum sesi elektrotları Vücut pozisyon elektrotları Nazal ve oronazal maskeler (tüm boyutlarda) Maske için başlıklar (tüm boyutlarda)

38 EEG -Önerilen a. F4-M1 b. C4-M1 c. O2-M1 F3, C3, O1 ve M2 derivasyonları yedek olarak yerleştirilmeli ve gerekirse aşağıdaki şekilde kayıt alınmalı F3-M2 C3-M2 O2-M2

39 EEG

40 EEG -Alternatif a. Fz-Cz b. Cz-Oz c. C4-M1 FPz, C3, O1 ve M2 derivasyonları yedek olarak yerleştirilmeli ve gerekirse aşağıdaki şekilde kayıt alınmalı FPz-Fz C3-Cz/C4 O1-Oz M2-M1

41 EOG; Önerilen ROC M2 LOC E1-M2 (E1;sol dış kantusun 1 cm altı) E2-M2 (E2;sağ dış kantusun 1 cm üstü)

42 Fpz EOG; Alternatif ROC LOC E1-Fpz (E1;sol dış kantusun 1 cm altı ve 1cm laterali) E2-Fpz (E2;sağ dış kantusun 1 cm altı ve 1cm laterali)

43 Yüzeyel Çene EMG 1- Üç derivasyon a- Orta hatta mandibulanın alt köşesinin 1 cm üstü b- Mandibulanın alt köşesinin 2 cm aşağısı ve orta hattın 2cm sağı c- Mandibulanın alt köşesinin 2 cm aşağısı ve orta hattın 2cm solu 2- Aşağıdaki 2 derivasyondan biri ile üstteki derivasyonun referasyonu. Aşağıdaki 2 derivasyondan diğeri yedek.

44

45 Elektrokariyografi-EKG

46 EMG

47 Bacak EMG Anterior Tibialis EMG

48 Oro-nazal hava akımı /Termistör

49 Oro-nazal hava akımı / Nazal kanül

50 Torakal ve abominal solunum eforu

51 Nabız Oksimetri

52 Solunum Sesleri

53 Vücut Pozisyonu

54 Mekanik Ventilasyon Maskeleri

55 D- Mekan ve Aletler Merkezde bulunması gereken malzemeler Sargı bezi, ipek flaster, pamuk Alkol, Aseton Cilt temizleme jeli veya kremi Pasta Kollodium Steteskop ve stingomanometre Sterilizasyon cihazı İlaç dolabı

56

57

58 D- Mekan ve Aletler Tüm cihazlarda PAP tedavisini mümkün kılacak özellikler bulunmalıdır; - Basınç çıkışı - Alet mod seçenekleri - Farklı modlarda, manuel olarak basınç ayarları CPAP, oto-cpap BPAP (S,ST,T, IVAPS,AVAPS) Oto BPAP,, Servo--ventilasyon

59 D- Mekan ve Aletler Merkezde bulunabilecek diğer aletler Aktigrafi (Sirkadiyen Ritim Bozuklukları dışında endike değildir.) Kardiyo-respiratuar poligrafi ( 02, EKG, solunum ) Ambulatuar poligrafi Ambulatuar ph metre Nabız oksimetre HASTA İZLEMDE KULLANILIR!

60 E- İşlem ve protokoller Her merkezin PSG protokolleri olmalıdır ( Yazılı veya elektronik) PSG protokolü ; Standart / çok EEG kanallı PSG ÇULT (Çoklu Uyku Latans Testi) protokolü UST (Uyanıklığı Sürdürme Testi) protokolü PAP titrasyon protokollleri

61 E- İşlem ve protokoller Standart PSG Protokolü 3 EEG (F4-M1, C4-M1, O2-M1) 2 EOG Submental EMG Oksijen saturasyonu Solunum sesi Vücut pozisyonu Nazal basınç sensörü Oronazal termistör Torakal ve abdominal kemer 2 A. Tibiais EMG EKG Video monitorizasyon

62 E- İşlem ve protokoller Standart PSG ye eklenebilecek diğer parametreler Özafagus basınç ölçümü Özafagus ph ölçümü İnternal vücut ısısı Penil tümesans Kan basıncı monitorizasyonu Çok kanal EEG Transkutanöz karbondioksit Nabız pletismografisi/tonometri PTT ( Pulse Transient Time) Sempatik deri direnci

63 E- İşlem ve protokoller Özofagus basınç manometrisi veya aktigrafi kullanılıyorsa buna ait ayrı protokoller oluşturulmalıdır. Çocuklar için ayrı protokol oluşturulmalıdır. Cihazlar teknik personelce aylık kontrolden geçirilmelidir. Yılda bir kez biyomedikal mühendislerce kontrol edilmelidir.

64 F-Data kaydı, skorlama ve raporlama

65 F- Dijital PSG kayıt özellikleri 1-Her parametre için polarite, amplitüd ve time constant özelliklerinin gösterilebildiği, negatif 50 µv DC kalibrasyon sinyalinin bulunması, 2-Her kanal için ayrı 50/60 Hz filtresi 3- Her kanal için örnekleme hızınının belirlenebilmesi, 4-Her kanalın, referansıyla birlikte impedansının anlık olarak ölçülür olması,

66 F- Dijital PSG kayıt özellikleri 5-Datanın, kayıt edildiği şekildeki durumunun saklanabilme ve görüntülenebilmesi, 6- Datanın skore edildiği şekildeki durumunun saklanabilme ve görüntülenebilmesi, 7-Filtre ayarlarının, konvansiyonel (analog) frekans eğrilerine uyumlu olacak şekilde spesifik band aralıklarına göre ayarlanmış olması- Data kaybının önlenmesi

67 PSG Dijital Özellikler:Örnekleme hızları Max. Empedans: 5KΩ, Minimum rezolusyon: 12 bits/sample Kayıt hızı; 10mm/san. Örnekleme hızı Hz İstenilen Minimal EEG 500 Hz 200 Hz EOG 500 Hz 200 Hz EMG 500 Hz 200 Hz EKG 500 Hz 200 Hz Hava yolu 100 Hz 25 Hz Nazal basınç 100 Hz 25 Hz Özofajeal basınç 100 Hz 25 Hz Göğüs kafesi ve karın hareketleri 100 Hz 25 Hz Oksimetre 25 Hz 10 Hz Horlama sesleri 500 Hz 200 Hz Vücut pozisyonu 1 Hz 1 Hz

68 PSG Dijital Özellikler: Filtre ayarları

69 Biyokalibrasyon

70 Biyokalibrasyon

71 Biyokalibrasyon

72 Biyokalibrasyon

73 Biyokalibrasyon

74 Biyokalibrasyon

75 Biyokalibrasyon

76 Biyokalibrasyon

77 Biyokalibrasyon: Ayak fleksiyonu

78 Biyokalibrasyon: 10 saniye nefes tutma

79 Biyokalibrasyon: horlama taklidi

80 F- PSG Skorlama 1- Ekran ve video kart rezolusyonu en az 1600 x 1200 pixel 2- Kürsör ile uyku dönemleri, solunum olayları, ekstremite hareketleri, O2 saturasyonu, ve uyanıklık reaksiyonlarının, histogram üzerinden gösterilebilmesi ve sonraki sayfaya geçilebilmesi, 3-Ekran zaman skalasının, tüm geceden 5 saniyelik süreye kadar ayarlanabilir olması, 4-Video kaydının, polisomnografi kaydı ile senkron olması ve en az 1 video frame i/saniye olması.

81 2007

82 F- PSG Skorlama Uyku-uyanıklık Evrelemesi Uyanıklık reaksiyonu skorlaması Kardiyak olayları skorlama kurallar Hareket skorlama kuralları Solunum skorlama kuralları - Önerilen - Alternatif -Tercihe bağlı

83 F- PSG Raporlama verileri Önerilen 1- Işık kapatılma zamanı ( saat:dk) 2-Işık açılma zamanı ( saat:dk) 3-Toplam uyku süresi (dk) 4-Toplam kayıt süresi (Işık açık-kapalı; dk) 5-Uyku latansı (Işıkların kapatılmasından herhangi bir uyku döneminin başlangıcına kadar olan süre:dk)

84 F- PSG Raporlama verileri Önerilen 6-REM evre latansı(uyku başlangıcından ilk REM uykusu epoğuna kadar olan süre:dk) 7- Uyku başlangıcı sonrası uyanıklık (WASO;Toplam kayıt süresince uyku latansı hariç uyanıklık süresi:dk) 8- Uyku etkinlik yüzdesi; TST/Toplam kayıt süresi x Her bir uyku fazının süresi (dk) 10-Her bir uyku fazının, toplam uyku süresindeki yüzdesi ( Uyku fazı/tstx100)

85 F- PSG Raporlama Rapor hastanın kısa tıbbi bilgisini içermelidir. Raporda raw data bulunmalıdır. Raporlar hastaya maksimum 4 hafta içinde verilmelidir.

86 F-Data kaydı, skorlama ve raporlama Otomatik skorlama yapılıyor ise, mutlaka gözden geçirilip düzeltilmelidir. Skorlama yapanlar arası güvenilirlik (Inter-scorer Realiability) tüm skorlama parametreleri için değerlendirilmeli; 3 ayda bir, 3 PSG de 200 ardısıra epok için yapılmalıdır (minimum 12 PSG/yıl).

87 G- Hasta Değerlendirme ve İzlem Hasta dosyası ( değerlendirme, tanı, tedavi, izlem) Değerlendirme; öykü, fizik muayene, uyku ile ilgili soru formları, varsa tarama testleri PAP tedavisinde; ilk izlem 12 hafta içinde yapılmalıdır.

88 G- Hasta Değerlendirme ve İzlem Fizik muayene Klinik değerlendirme (Lab. Testleri, radyoloi, solunum fonksiyon testleri) ÇULT UST Uyku günlüğü Uyku soru formları ( Pittsburg Uyku Kalitesi ölçeği, ESS, SSS) Psikolojik ve kişilik değerlendirme testleri (MMPI) Nörofizyolojik değerlendirme (vijilans, psikometrik testler, kognitif testler)

89 H- Hasta Kayıtları ve arşiv Tüm hastaların tanılarını da içeren, hasta dosyası, kayıt dökümleri ve raporlar Minimum 10 yıl saklanması önerilir.

90 Acil Prosedürler Merkezin yazılı bir acil programı olmalıdır. - Acil ekibine ulaşmak için gerekli bilgiler bulunmalıdır. - Uyku teknisyenin acil müdahale etmesi gereken durumlar tanımlanmalıdır. - Uyku teknisyenin acil müdahaledeki sorumluluğu (kardiyak, nörolojik, psikiyatrik, ve çevresel acil durumlar ) belirlenmelidir. Acil durumlar için kullanılacak ekipman merkezde hazır bulundurulmalıdır.