SAĞLIK KURULUŞLARINDA TIBBİ ATIK YÖNETİMİ

Transkript

1 SAĞLIK KURULUŞLARINDA TIBBİ ATIK YÖNETİMİ

2 Görev, yetki ve yükümlülükler SAĞLIK KURULUŞU Tıbbi Atıkların Sağlık Kuruluşu İçinde Yönetimi Atık yönetim planını hazırlamak Atıkları kaynağında ayrı toplamak Atıkları ayrı taşımak Atıkları geçici depolamak Personeli eğitmek Bertaraf harcamalarını karşılamak Atık miktarını kayıt altına almak, 3 yıl saklamak, yıl sonu itibariyle valiliğe göndermek

3 Sağlık Kuruluşu Atıkları Evsel Atık Genel Atıklar Ambalaj Atıkları Tıbbi Atık Enfeksiyöz Atıklar Patolojik Atıklar Kesici delici atıklar Tehlikeli Atık Tehlikeli atıklar Radyoaktif Atık Radyolojik atıklar

4 Sağlık Kuruluşu Atıkları Evsel Atık Genel Atıklar Ambalaj Atıkları Siyah renkli poşetlerde toplanırlar, sadece bu iş için ayrılmış taşıma araçları ile geçici atık deposuna veya konteynerle götürülür ve ayrı olarak geçici depolanırlar. Evsel nitelikli atıklar toplanmaları sırasında tıbbi atıklar ile karıştırılmazlar. Karıştırılmaları durumunda tıbbi atık olarak kabul edilirler. Ambalaj atıkları, mavi renkli plastik torbalarda toplanırlar. Kâğıt-karton, mukavva, plastik, cam ve metal vb.. Kontamine olmamış serum ve ilaç şişeleri ambalaj atığı olarak değerlendirilir. Ancak serum şişelerinin uçlarındaki lastik, hortum, iğne gibi hasta ile temas eden materyaller ayrılmalıdır. Ayrılan bu materyaller ise tıbbi atık olarak kabul edilirler.

6 Sağlık Kuruluşu Atıkları Tıbbi Atık Enfeksiyöz Atıklar 1.Mikrobiyolojik laboratuvar atıkları Kültür ve stoklar, İnfeksiyöz vücut sıvıları Serolojik atıklar, Diğer kontamine laboratuar atıkları 2.Kan, kan ürünleri ve bunlarla kontamine olmuş nesneler Kullanılmış ameliyat giysileri 3.Diyaliz atıkları, 4.Karantina atıkları 5.Bakteri ve virüs içeren hava filtreleri, 6.Enfekte deney hayvanı leşleri, organ parçaları, kan ve bunlarla temas eden tüm nesneler

7 Sağlık Kuruluşu Atıkları Tıbbi Atık Patolojik Atıklar 1.Ameliyathane, morg, otopsi atıkları vücut parçaları, organik parçalar, plasenta, kesik uzuvlar v.b (insani patolojik atıklar) 2.Biyolojik deneylerde kullanılan kobay leşleri

8 Sağlık Kuruluşu Atıkları Tıbbi Atık Kesici delici atıklar enjektör iğnesi, iğne içeren diğer kesiciler bistüri lam-lamel cam pastör pipeti kırılmış diğer cam v.b

10 Sağlık Kuruluşu Atıkları Tehlikeli Atık Tehlikeli maddeler içeren ya da tehlikeli maddelerden oluşan kimyasallar, -Yüksek düzey dezenfektanlar -Laboratuarlardan çıkan sıvı kimyasal atıklar

11 Sağlık Kuruluşu Atıkları Tehlikeli Atık Sabitleyici solüsyonlar -Röntgen banyo suları

12 Sağlık Kuruluşu Atıkları Tehlikeli Atık Sitotoksik ve Sitostatik ilaçlar Kemoterapi İlaç hazırlama Ünitelerinde kullanılan koruyucu giysiler (eldiven, maske, önlük vb.) Kullanım tarihi geçmiş ilaçlar, bozulmuş aşı, serum

13 Sağlık Kuruluşu Atıkları Tehlikeli Atık Diş tedavisinde kullanılan amalgam atıklar Kontamine ambalajlar -Hidrojen Peroksit kartuşlar -Etilen Oksit Kartuşlar -Boş boya, kimyasal kapları -Yağ, tiner tenekeleri -Sprey kutuları

14 Sağlık Kuruluşu Atıkları Tehlikeli Atık Tehlikeli maddeler içeren kartuş ve tonerler Elektrik ve elektronik ekipman atıkları Aküler

15 Sağlık Kuruluşu Atıkları Tehlikeli Atık Piller Yağ, katran ve diğer maddeler içeren kablolar Tehlikeli maddelerle içeren atık fluoresanlar

16 Tehlikeli Atık Üretilen Birimler Diş Anestezi Radyoloji SAĞLIK KURULUŞU Laboratuar Yoğun bakım Sterilizasyon Bakım & Onarım Dezenfektan kullanan üniteler Kemoterapik ilaç hazırlama üniteleri

18 Sağlık Kuruluşu Atıkları Radyoaktif Atıklar Türkiye Atom Enerjisi Kurumu mevzuatı hükümlerine göre toplanıp uzaklaştırılır.

19 Görev, yetki ve yükümlülükler SAĞLIK KURULUŞU Tıbbi Atıkların Sağlık Kuruluşu İçinde Yönetimi Atık yönetim planını hazırlamak Atıkları kaynağında ayrı toplamak Atıkları ayrı taşımak Atıkları geçici depolamak Personeli eğitmek Bertaraf harcamalarını karşılamak Atık miktarını kayıt altına almak

20 Görev, yetki ve yükümlülükler 1-Ünite İçi Atık Yönetim Planının Hazırlanması 1- Atıkların kaynağında ayrı toplanması, 2- Kullanılacak ekipman ve araçlar, 3- Atık miktarları, 4- Toplama sıklığı, 5- Geçici depolama sistemleri, 6- Toplama ekipmanlarının temizliği, dezenfeksiyonu, 7- Kaza anında alınacak önlemler, 8- Sorumlu personel ve eğitimleri. Sağlık kuruluşları, denetimlerde, ünite içi atık yönetim planını ibraz etmek zorundadırlar. Yönetim planı bulunmayan sağlık kuruluşlarının yönetim planlarını hazırlamaları, diğerlerinin ise güncel hale getirmeleri gerekmektedir.

21 ÜNİTE İÇİ ATIK YÖNETİM PLANI FORMATI I-GENEL BİLGİLER I.1. ÜNİTENİN ADI : I.2. ADRESİ : I.3. TELEFON NUMARASI : I.4. FAKS NUMARASI : II-İDARİ BİLGİLER II.1. ÜNİTENİN BAĞLI OLDUĞU KURUM : II.2. ÜNİTENİN TÜRÜ : II.3 YATAK SAYISI : II.4. TIBBİ ATIKLAR SORUMLUSU : II.5. TIBBİ ATIKLAR SORUMLUSUNUN İRTİBAT TELEFONLARI : III-ATIK YÖNETİMİ III.1. ATIK MİNİMİZASYONU : III.2. ATIKLARIN KAYNAĞINDA AYRI TOPLANMASI VE BİRİKTİRİLMESİ : III.3. ATIKLARIN TAŞINMASI, TAŞIMADA KULLANILACAK EKİPMAN VE ARAÇLAR : III.4. ATIK TOPLAMA VE BİRİKTİRME EKİPMANLARININ BULUNDUĞU YERLER, TOPLAMA PROGRAMI VE TAŞIMA GÜZERGAHI III.5. GEÇİCİ DEPOLAMA SİSTEMLERİ : III.6. TOPLAMA EKİPMANLARININ TEMİZLİĞİ VE DEZENFEKSİYONU : III.7. KAZA ANINDA ALINACAK ÖNLEMLER VE YAPILACAK İŞLEMLER : III.8. SORUMLU PERSONEL : III.9. KAYIT TUTMA VE RAPORLAMA :

22 Görev, yetki ve yükümlülükler 1-Ünite içi atık yönetim planının hazırlanması 2-Atıkların kaynağında ayrı toplama Evsel Atıklar Tıbbi Atıklar Tehlikeli Atıklar

23

24

25

26

27

28

29

30

31 Tıbbi Atıkların Toplanmasında kırmızı renkli plastik torbalar kullanılır. -yırtılmaya, delinmeye, patlamaya ve taşımaya dayanıklı; -orijinal orta yoğunluklu polietilen hammaddeden üretilmiş, -sızdırmaz, çift taban dikişli ve körüksüz, -çift kat kalınlığı 100 mikron, -en az 10 kilogram kaldırma kapasiteli, - Uluslar arası Biyotehlike amblemi ve DİKKAT! TIBBİ ATIK ibaresi

32 Kesici-Delici Atıkların Toplanmasında plastik veya aynı özelliklere sahip kartondan yapılmış kutu veya konteynerler kullanılır. -delinmeye, yırtılmaya, kırılmaya ve patlamaya dayanıklı, -su geçirmez, -açılması ve karıştırılması mümkün olmayan, - Uluslararası Biyotehlike amblemi ile - DİKKAT! KESİCİ ve DELİCİ TIBBİ ATIK ibaresi bulunan

33 Görev, yetki ve yükümlülükler 1-Ünite içi atık yönetim planının hazırlanması 2-Atıkların kaynağında ayrı toplama 3-Atıkları ayrı taşımak a-tıbbi atık torbaları, sağlık kuruluşu içinde özel araçlar ile toplanırlar b-atıkların taşınmasıyla görevli personel, turuncu renkli özel elbise giyer -tekerlekli ve kapaklı, -paslanmaz metal, plastik veya benzeri malzemeden yapılmış, -keskin kenarları olmayan, -temizlenmesi,dezenfeksiyonu kolay, -sadece bu iş için ayrılmış, -turuncu renkli, - Uluslararası Biyotehlike amblemi ve Dikkat! Tıbbi Atık ibaresi

34 -eldiven -koruyucu gözlük -maske -çizme

35

36 TIBBİ ATIKLARIN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ Tıbbi atıkların geçici atık depolarından bertaraf tesislerine taşınması sırasında Ulusal Atık Taşıma Formunun kullanılması zorunludur. Yönetmeliğin EK-1 inde yer alan (c) bölümünde belirtilen (küçük miktarda atık üreten sağlık kuruluşları) ünitelerden kaynaklanan tıbbi atıkların taşınması sırasında ulusal atık taşıma formu kullanılması şartı aranmaz; ancak tıbbi atıkların bu ünitelerden alınması esnasında tıbbi atık alındı belgesi/makbuzu kullanılması zorunludur. Ulusal Atık Taşıma Formlarının kullanılmasında ve tıbbi atık taşıma lisansı alınmasında, tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Atıkların Karayoluyla Taşınmasına İlişkin Tebliğ in ilgili maddelerinde belirtilen esaslara uyulur. Tıbbi atıkların taşınmasında O sınıfı römorklu (dorse), panelvan tipi, açık kasalı araçlar ile konteyner kullanılmaz. Tıbbi atıklar dökme şeklinde taşınmaz.

37 TIBBİ ATIKLARIN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ ATIKLARIN KARAYOLUNDA TAŞINMASINAİLİŞKİN TEBLİĞ Tıbbi atıkların bertaraf tesisine taşınması Atıkların yüklendiği kısmın tamamen kapalı yapılması. Sıkıştırma mekanizmasının bulunmaması. Şoför mahalli ile atık yükleme kısmı arasında boşluk bulunması. Atık yükleme kısmının kaza halinde zarar görmemesi için sağlam yapılması. Atık yükleme kısmının iç yüzeyinin paslanmaz, kolaylıkla temizlenebilen ve dezenfekte edilebilen düzgün yüzeyli olması. Dik köşeler içermemesi, kesişen yüzeylerin yumuşak dönüşlerle birbirine birleşmesi, Sağ, sol ve arka yüzeylerinde görülebilecek uygun büyüklükte ve siyah renkli Uluslararası Biyotehlike amblemi ile siyah harfler ile yazılmış DİKKAT! TIBBİ ATIK ibaresinin bulunması. Dış yüzeyinin turuncu renge boyanması.

38 Görev, yetki ve yükümlülükler 1-Ünite içi atık yönetim planının hazırlanması 2-Atıkların kaynağında ayrı toplama 3-Atıkları ayrı taşımak 4-Atıkları geçici depolamak

39 En az 20 yataklı sağlık kuruluşları, atıkların bertaraf alanına taşınıncaya kadar güvenli bir şekilde biriktirilmesi ve bekletilebilmesi için geçici atık deposu inşa etmekle yükümlüdürler. Atıklar, bertaraf sahasına taşınmadan önce 48 saatten fazla olmamak üzere bu depolarda bekletilebilirler. Bekleme süresi, geçici atık deposu içindeki sıcaklığın 4 o C altında olması halinde 1 haftaya kadar uzatılabilir. EVSEL ATIK DİKKAT TIBBİ ATIK

40 -iki bölmeli (evsel+tıbbi) -2 günlük atık kapasiteli, -temizlenmesi kolay malzeme ile kaplı, -yeterli aydınlatma ve pasif havalandırmalı -dışa açılan veya sürmeli kapılar, -kapılar turuncu renkli, - Uluslararası Biyotehlike amblemi ve Dikkat! Tıbbi Atık ibaresi -araçların rahat ulaşabileceği yerde, yoğun insan ve hasta trafiğinin olduğu yerlerden uzak

41 En az 2 günlük atığı depolayabilmeli TIBBİ ATIK DEPOSU EVSEL ATIK DEPOSU

42 20 yataktan az sağlık kuruluşları tıbbi atıklarını en az 2 günlük kapasiteli konteynerlerde biriktirerek belediyenin yada en yakın sağlık kuruluşunun toplama sistemine vermekle yükümlüdürler. -en az 2 günlük atık kapasiteli, -kilitlenebilir kapaklı, -dik köşeler içermez, kesişen yüzeyler yumuşak dönüşlerle birbirine birleşir, -dış yüzeyi turuncu renkli, - Uluslararası Biyotehlike amblemi ve Dikkat! Tıbbi Atık ibaresi, -yoğun insan ve hasta trafiğinin olduğu yerlerden ile gıda depolama, hazırlama ve satış yerlerinden uzak, -her gün veya herhangi bir kazadan hemen sonra temizlenir/dezenfekte edilir

43 Konteyner kullanımı -Kötü örnekler-

44

45 Görev, yetki ve yükümlülükler 1-Ünite içi atık yönetim planının hazırlanması 2-Atıkların kaynağında ayrı toplama 3-Atıkları ayrı taşımak 4-Atıkları geçici depolamak 5-Personelin eğitimi Personel, tıbbi atıkların -toplanması, -taşınması, -geçici depolanması, -sağlık riskleri -neden olabilecekleri yaralanma ve hastalıklar -bir kaza veya yaralanma anında alınacak tedbirler konusunda eğitime tabi tutulur.

46 Görev, yetki ve yükümlülükler 1-Ünite içi atık yönetim planının hazırlanması 2-Atıkların kaynağında ayrı toplama 3-Atıkları ayrı taşımak 4-Atıkları geçici depolamak 5-Personelin eğitimi 6-Bertaraf harcamalarını karşılamak Tıbbi atık ve tehlikeli atık üreticileri, ürettikleri atıkların toplanması, taşınması ve bertarafı için gereken harcamaları, bertaraf eden kurum ve kuruluşa ödemekle yükümlüdürler.

47 Görev, yetki ve yükümlülükler 1-Ünite içi atık yönetim planının hazırlanması 2-Atıkların kaynağında ayrı toplama 3-Atıkları ayrı taşımak 4-Atıkları geçici depolamak 5-Personelin eğitimi 6-Bertaraf harcamalarını karşılamak 7-Atık miktarını kayıt altına almak Atık üreticileri, oluşan atık miktarını düzenli olarak kayıt altına alırlar ve yıl sonu itibari ile Valiliğe gönderirler. Tıbbi Atık Miktarı

48 Sağlık Kuruluşu Atıklarının Bertarafı Hastane atıklarının bertaraf yöntemleri 2872 Sayılı Çevre Kanunu ve ilgili yönetmelikler

50 Sağlık Kuruluşu Atıklarının Bertaraf Yöntemleri Evsel Atık Genel Atıklar. Katı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliğine göre ; İlgili belediyenin katı atık depolama sahasına gönderilir. Ambalaj Atıkları. Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Sağlık kuruluşunun bağlı bulunduğu Belediye ile sözleşmesi olan Lisanslı Ambalaj Atığı Toplama Ayırma Tesislerine ( bedelsiz) verilmesi zorunludur.

51 Sağlık Kuruluşu Atıklarının Bertaraf Yöntemleri Tehlikeli Atıklar Tehlikeli Atıklar. Tehlikeli Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmeliği 1- Tehlikeli atıkları, beton saha üzerinde sızdırmaz konteynerler içerisinde depolamak ve tehlikeli atıklar için geçici depolama sahası oluşturmak. 2-Biriktirilen tehlikeli atıkları Çevre ve Şehircilik Bakanlığından lisans almış bertaraf tesislerine, lisanslı araçlarla sevk etmek. 3- Sevkiyat esnasında İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğünden temin edilen Ulusal Atık Taşıma Formu (UATF) nu kullanmak. 4- Taşıma başladığında UATF nun D (yeşil) nüshalarını İl Müdürlüğümüze göndermek.

52 Sağlık Kuruluşu Atıklarının Bertaraf Yöntemleri Radyoaktif Atıklar Türkiye Atom Enerjisi Kurumu mevzuatı hükümlerine göre BERTARAF edilir.

53 Sağlık Kuruluşu Atıklarının Bertaraf Yöntemleri Tıbbi Atıklar Enfeksiyöz Atıklar Patolojik Atıklar Kesici delici atıklar Tıbbi Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği BERTARAF

54 İlimiz Tıbbi Atıkların Toplanması ve Bertarafı için uygulanan 2014 yılı Tıbbi Atık Bertaraf Ücreti;

55 Tekirdağ Belediyesi tarafından Tıbbi Atık Sterilizasyon Tesisi; tarihinde Atık Çevre Teknolojileri A.Ş. ye yap-işlet-devret modeline göre 10 yıl süre ile kiraya verilmiştir. Tesisin günlük kapasitesi 789 kg dır. Tesis için tarih ve 2010/(09)-43 karar no lu ÇED Gerekli Değildir. belgesi alınmış, tesis inşaatı tamamlanmış ve faaliyete geçmiştir.

56

57

58 2872 Sayılı Çevre Kanunu ve idari işlemler

59 idari yaptırım Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Madde 55 Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket edenler hakkında 2872 sayılı Çevre Kanununun 15 ve 16 ncı maddelerinde belirtilen merciler tarafından gerekli işlemler yapılır ve aynı Kanunun 20, 21, 22 ve 24 üncü maddelerinde belirtilen cezalar verilir.

60 idari yaptırım 2872 Sayılı Çevre Kanunu Madde 20 (v) Bu Kanunda ve ilgili yönetmeliklerde öngörülen yasaklara veya sınırlamalara aykırı olarak tehlikeli atıkları toplayan, ayıran, geçici ve ara depolama yapan, geri kazanan, yeniden kullanan, taşıyan, ambalajlayan, etiketleyen, bertaraf eden ve ömrü dolan tehlikeli atık bertaraf tesislerini kurallara uygun olarak kapatmayanlara Türk Lirasından Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir. Bu maddede öngörülen idarî para cezaları kurum, kuruluş ve işletmelere üç katı olarak verilir.