T.C BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HİSTOLOJİ VE EMBRİYOLOJİ A.D 1. EPİTEL DOKUSU
|
|
- Serhat Sancak
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 1. EPİTEL DOKUSU A- Örtü Epiteli 1. Tek Katlı Yassı Epitel (Prep. No: 1 ) Böbrek H-E 2. Tek Katlı Kübik Epitel (Prep. No: 1) Böbrek H-E 3. Tek Katlı Prizmatik Epitel (Prep. No: 2) Mide ve safra kesesi H-E+ Masson 4. Çok Katlı Yassı Epitel (Prep. No: 4) Özefagus H-E 5. Değişici Epitel (Prep. No: 7) Mesane H-E 6. Yalancı Çok Katlı Kinosilyalı Prizmatik Epitel (Prep. No: 4) Trakea H-E 7. Yalancı Çok katlı stereosilyalı Prizmatik Epitel (Prep No: 5) Epididimis H-E B- Bez Epiteli 1. Tek Hücreli Endoepitelyal Bez (Goblet Hücresi) İnce bağırsak PAS+H 2. Müköz Ağırlıklı Karma (Miks) Bez (Prep. No:8) Sublingual H-E 1- Tek Katlı Yassı Epitel (P No: 1 H-E): Böbreğin Bowman kapsülünün pariyetal yaprağı, seröz zarlar (periton, plevra, perikardın mezotelini oluşturur), damar endoteli, akciğer alveollerini döşeyen tip I alveol epiteli gibi. Resim 1. Böbrek paryetal yaprağını döşeyen tek katlı yassı epitel (oklar).
2 2- Tek Katlı Kübik Epitel (P. No: 1 H-E): Böbreğin proksimal ve distal tübül hücreleri, tiroid bezindeki kolloidi çevreleyen epitel, lensin ön yüzü, koroid pleksus, overin serbest yüzü, seröz bezlerin en son kısımları, çoğu bezin boşaltım kanalları ve respiratuvar (solunumsal) bronşiyoller. Bu tür epitel mukus, ter ve enzim gibi bazı maddelerin salgılanmasında ve geri emilmesinde rol alır. Resim 2. Distal tübüldeki tek katlı kübik epitel hücrelerinin çekirdekleri izlenmekte (oklar). 3- Tek Katlı Prizmatik Epitel (P. NO:13 Masson ): Mide yüzeyini, ince ve kalın bağırsakları, safra kesesini ve uterus boşluğunu döşer. Bunlardan, tuba uterina ve uterusu döşeyen epitelin serbest yüzü silyalıdır ve iletim işlevinden sorumludur. Resim 3. Safra kesesinden geçen kesitte tek katlı prizmatik epitel ve bu epiteli oluşturan hücrelerin çekirdeklerinin bazale yakın konumda yerleştiğine (oklar) dikkat ediniz.
3 4- Çok Katlı Yassı Epitel (P. NO: 4 H-E): Keratinize ve non - keratinize (keratinize olmayan) olmak üzere iki kısımda incelenir. Keratinize epitel, derinin epidermisinde ve filiform papillada, non - keratinize epitel ise dudak, ağız içi, farinks (yutak), gerçek ses telleri ve vajen epitelinde bulunur. Resim 4. Sağ tarafta trekeanın hemen üstünde yer alan özefagus izlenmekte. Sol tarafta Özefagusun çok katlı yassı epiteli (siyah uzun çizgi epitel tabakasını ifade ediyor) ve epitelin en üst tarafındaki hücrelerin çekirdeklerinin yassı (oklar) olduğu gözleniyor. Preparat sıçanlardan alındığı için epitel tabakasının üstünde keratinize bir tabaka gözlenmekte. 5- Çok Katlı Değişici Epitel (P. NO: 7 H-E): Transisyonel epitel de denir. Üriner sistemde, böbrek pelvisinden üretranın bir kısmına kadarki bölgeyi döşer. En üst sıradaki hücreler, büyük dışbükey yüzeye sahiptir ve şemsiye şeklindedir. Bu epitel, döşediği organın kısa süreli iç basınç ve hacim değişikliklerine ayak uydurur. Resim 5. Mesane epitelini (uzun siyah çizgiler) ve epitelin en üst tabakasındaki şemsiye şeklindeki hücrelerin çekirdekleri (oklar) görülmekte.
4 6- Yalancı Çok Katlı Epitel (P. NO:4 H-E): Burada bütün hücreler tek bir bazal laminaya oturmuştur fakat, bu hücrelerin büyüklükleri farklı olduğu için hepsi yüzeye kadar ulaşamaz. Solunum yollarında, erkek üreme sisteminin boşaltım kanallarındaki duktus epididimiste ve duktus deferenste gözlenir. Resim 6. Trakeanın lümene bakan yüzünde kinosilyalı yalancı çok katlı epiteli izlenmekte (Ep). Lp: Lamina propriya, yıldız: hiyalin tip kıkırdak, perikonriyum: oklar. 7- Yalancı Çok katlı stereosilyalı Prizmatik Epitel (Epididimis P.NO: 5 H-E):
5 8- Tek Hücreli Endoepitelyal Bez (Goblet Hücresi P. NO: 3 H-E): Resim 8. İnce bağıraktan geçen kesitte epitel tabakasında çizgili kenar (oklar) ve epitel hücreleri arasında PAS (+) reaksiyon gösteren goblet hücreleri (yıldız) gözleniyor. 9- Müköz Ağırlıklı Karma (Miks) Bez (Sublingual Bez ) (P.NO: 8 H-E): Müköz bezler ise, karbonhidrat yapısında salgı yapar. Sitoplazmalarının üst kısmında, bol miktarda müsinojen granüller vardır. Bu granüller hematoksilen ve eozin boyalı kesitler hazırlanırken kaybolduğu için, hücrelerin bu kısımları genellikle boş olarak görülür. Ayrıca, klasik histoloji preparatı hazırlama yöntemiyle elde edilen bez yapılarında, müköz bez hücrelerine ait çekirdekler periferik (çevresel) yerleşimli ve yassı olarak görülür. Hızlı dondurma yönteminde ise, bu hücrelerin çekirdeklerinin aslında yuvarlak şekilli ve merkezi yerleşimli oldukları ortaya çıkmıştır. Müköz bez hücreleri, koyu kıvamda salgı üretir ve açık renkte boyanır. Resim 9. Sublingual bezde müköz yapıdaki bezler (yıldız) ve bu müköz bezlerin üstündeki seröz bezler (oklar) izleniyor. Lob içerisindeki intralobuler kanalların (ilb) kübik epitel ile döşendikleri görülüyor.
6 2. BAĞ DOKU 1- Retiküler Lifler ( P. NO: 10b Retukulin) Lenfoid ve miyeloid dokuların, bağırsakların, kan damarlarının, sinir dokusunun, derinin papiller tabakasının, bez stromasının ve diğer pek çok iç organların da bulunduğu yapıların retiküler çatısını oluşturur. Retiküler lifler gümüşleme ve PAS ile boyandıkları için, gümüşü seven (arjirofilik) lifler de denmektedir. Bu liflerin yapısını, tip III kollajen lifler ve glikoproteinler oluşturur. Temel özellik olarak fazla esnemedikleri için, bazı organların dış kapsül yapısında da yer alırlar ve bu organlara desteklik sağlarlar. Az miktar uzayabildiklerinden ötürü lümenli organların da yapısına katılırlar. Resim 1. Böbreğin korteksinden geçen kesitte glomerül (yıldız) görülmekte. Organın çatısını oluşturan retiküler lifler koyu kahverengi olarak izlenmekte (oklar) 2- Elastik Lifler (P. NO: 14 H-E) Vücudumuzda en az bulunan bağ dokusu lifidir. Kollajen liflerden daha incedir. Yapısı üç boyutlu ağ görünümündedir. Elastik lifler, kollajen lifler ile bir ağ oluşturarak doku genişlemesini sınırlandırır ve dokunun aşırı gerilip parçalanmasını (yırtılmasını) engeller. Bu bağlamda, genellikle boşluklu organların duvarına yerleşmiştir. Damarların tunika mediasında (büyük ve orta tip arterler), sindirim sisteminin tabakalarında, akciğerlerde (alveoller arası bölmede, bronş ve bronşiyollerde), elastik kıkırdaklarda (epiglottis) ve bazı ligamentlerde (lig. flava ve nukea) bulunur. Elastik lifler ileri derecede uzayıp, tekrar eski uzunluklarına dönebilirler. Bu yolla kopmaksızın kendi uzunluklarının %150 sine kadar uzarlar. Dolayısıyla, daralıp genişleyen veya uzayıp kısalan organlarda sıklıkla gözlenirler Elastik lifler, bağ dokusunda fibroblastlar ve kan damarlarında düz kaslar tarafından meydana getirilir. Yapısında elastin proteini vardır. Bu protein glisin, lizin, alanin, valin ve prolin aminoasidi yönünden zengin,
7 hidroksilizin aminoasidi yönünden fakirdir. Elastin proteininin etrafı, her biri yaklaşık 10 nm çapında fibrillin glikoproteinlerinden oluşmuş mikrolifsi bir kılıfla sarılıdır. Elastik liflerin yapısında, disülfit bağları vardır. Bu köprüler rutin boyama yönteminde çoğu kez gözlenemez. Bu bağlar iyot veya permanganat gibi kimyasallarla muamele edildikleri zaman kısmen anyonik yapıdaki sülfonik aside dönüşürler. Bu durumda, kuvvetli bazofili gösterirler. Dolayısıyla, orsein veya rezorsin fuksinle boyanarak gözlenebilirler. Verhoeff ve orsein boyalarının içeriğinde iyot, rezorsin ve aldehit fuksin boyalarının içeriklerinde ise, permanganat kimyasalı vardır. Resim 2. Epilottisten geçen kesit. Kıkırdak hücreleri (yıldız) ve çok soluk pembe boyanmış elastik lifler gözleniyor (oklar). 3- Müköz Bağ Dokusu (P.NO: 9b Masson) Bol miktarda jelatinimsi bir temel maddenin (Wharton peltesi) içerisinde az miktarda hücre yer alır. Burada ağırlıklı olarak hiyalüran GAG ı bulunur. Esnekliği fazla olup, basınca dayanıklı bir dokudur. Başlıca göbek bağında, vertebraların arasındaki disklerde ve süt dişinin pulpasında yerleşiktir. Resim 3. Göbek kordonuna ait mikrofotoğraf. Ortada bir arter (A) gözleniyor. Yıldız ile gösterilen bölgeler müköz bağ dokusunu oklar ise bağ dokusu içerisindeki prokollajen lifleri göstermekte.
8 4- Sıkı Bağ Dokusu A) Düzenli Sıkı Bağ Dokusu (P. NO:11 H-E) Düzenli ve birbirlerine paralel olan sıkı lif demetleri arasında, az sayıda fibroblastlar yer alır. Temel maddesi azdır. Kollajen lifler, dış ve iç kaynaklı fiziki yüklere karşı dayanıklılığı artırır. Tendon, ligament, periost, perikondriyum, derin fasya ve organ kapsülünde bulunur. Resim 4. Tendona ait bir fotoğraf. Kollajen liflerin meydana getirdiği sıkı lif demetleri izlenmekte (uzun siyah çizgiler). B) Düzensiz Sıkı Bağ Dokusu: İçerik olarak düzenli sıkı bağ dokusu ile aynı olmasına karşın, buradaki kollajen lifler değişik yönlere doğru yayılmışlardır. Bu doku çeşidi, kırılgan doku ve organların etrafını sarar ve bunları mekanik baskıdan korur. Dermisin retiküler tabakasında ve çoğu organların kapsüllerinde bulunur. 5- Yağ Dokusu ( P. NO:12 H-E): Adiposit (yağ) hücrelerinden meydana gelmiştir ve gevşek bağ dokusunun içinde yer alır. Ana işlevleri arasında enerji depolamak, iç organlara desteklik sağlamak ve leptin, resistin ve TNF alfa gibi bazı hormonların sentezlenmesi yer alır.
9 Resim 5. Yağ dokusu normal histolojik rutin takip sonucu içi boşluklu bal peteği şeklinde görünür. 1 Hiyalin Kıkırdak - Trakea (Prep. No: 4) 2 Elastik Kıkırdak - Epiglottis (Prep. No: 14) 3 Fibröz Kıkırdak 1- Hiyalin Kıkırdak (P.NO: 4 H-E) KIKIRDAK DOKU Hiyalin kıkırdağın sıkı yapısı, bileşenlerin arasındaki yaygın çapraz bağlardan kaynaklanır. Bağlama proteini, proteoglikanların öz kısımlarını uzun hiyaluran zincirlerine bağlayarak, proteoglikan agregatlarının oluşmasını sağlar. Proteoglikanların GAG tarafındaki zincirleri, tip II kollajen lifleriyle birleşir. Kondrosit hücreleri, kıkırdak matriksinin içinde ya tek tek veya ikili üçlü izogen gruplar şeklinde gömülmüştür. Her bir kondrosit hücresinin kapladığı ve laküna denilen boşluklar ise, sadece o hücre öldükten sonra ortaya çıkar. Doku kütlesinin merkezindeki kondrositler küresel, çevrede yerleşik olanlar ise düzdür veya elips şeklindedir.
10 Resim 1. Epitel tabakası (Ep) altında gevşek bağ dokusu yapısında Lamina propriya (Lp) ve bağ dokusunun altında hiyalin tip kıkırdak (yıldız) gözleniyor. Hiyalin tip kıkırdağı saran perikondriyum pembe renkte (oklar) izleniyor. Kıkırdak içerisinde kondrositlerin etrafında teritoryal matriks (ok başları) izlenmekte. 2- Elastik Kıkırdak (P.NO: 14 H-E) Kulak kepçesi, dış kulak yolu, epiglottis ve larinsteki bir kısım kıkırdak elastik tiptedir. Kıkırdak taze olduğu zaman, hiyalin kıkırdaktan daha esnektir ve sarı renklidir. Elastik kıkırdağın lif içeriği, hiyalin kıkırdağına benzer ve yapısında tip II kollajen liflerine ek olarak, yoğun bir elastik lif ağı vardır. Bu ağ, elastik kıkırdağın merkezinde en yoğun haldedir ve Verhoeff gibi elastik lif boyalarıyla boyandığı zaman, doku yapısını gölgeleyebilir. Buradaki elastik lifler, rezorsin fuksin veya aldehit fuksinle rahatlıkla gösterilebilir. Kondrositler, tipik bir şekilde izogen gruplar şeklinde bulunur.
11 Resim 2. Epilottisten geçen kesit. Kıkırdak hücreleri (yıldız) ve çok soluk pembe boyanmış elastik lifler gözleniyor (oklar). Fibröz Kıkırdak İntervertebral disklerde, simfizis pubiste ve bazı eklem kıkırdaklarında bulunur. İntervertebral disk anulus fibrozus ve nukleus pulpozustan oluşmuştur. Gelişim aşamasında notokorttan nukleus pulpozus oluşur. Bu yapıyı çevreleyen fibröz liflerden anulus fibrozus meydana gelir. Fibröz kıkırdağın yapısında, bol miktarda tip I kollajen lifler vardır. Bu lifler ışık mikroskobunda, demetler yapmış tarzda rahatlıkla gözlenir. Fibröz kıkırdağın temel maddesinde, eşit miktarlarda dermatan ve kondroidin sülfat bulunur. Buradaki kapsül matriksi, hiyalin kıkırdağınkine benzer ve bir miktar tip II kollajen içerir. Kondrositler, yoğun şekilde üst üste dizilmiş rulo şeklinde tip I kollajen demetleri arasında izogen gruplar halinde yer alır. Fibröz kıkırdağın etrafını perikondriyum çevrelemez
12 1 Sıkı (Kompakt) Kemik (Prep. No: 64e) 2 Süngerimsi (Spongiyoz) Kemik (Prep. No: 63) 3 Proliferasyon Kıkırdağı (Prep. No: 61) KEMİK DOKU 1. Spongiyoz (süngerimsi) kemik (P. NO:16 H-E): Süngerimsi kemik ince, uzun ve düzensiz trabeküllerden veya çubuklardan meydana gelmiştir. Bu trabeküller dallanma gösterir ve bu dallar birbirleriyle birleşerek, bir ağ oluşturur. Birbirleriyle temas eden bölgeler arasında kalan boşluklar, kemik iliğiyle doldurulmuştur. Süngerimsi kemik dokusunda, kanal ve damar bulunmaz ve buranın beslenmesini, trabeküllerin arasında yer alan kemik iliği temin eder. Resim 1. Uzun kemiğin epifiz bölgesinden geçen kesitte süngerimsi kemik izlenmekte. Kemik trabekülleri (yıldız) ve trabeküller arasında kemik iliği (KI) gözlenmekte. 2. Kompakt kemik (P. NO:16 H-E): Sıkı kemik dokusunun matriksi ve hücreleri, bu damarlardan çıkan besin maddelerinin difüzyonu ile beslenir. Uzun kemiklerin diyafizinde olduğu gibi, sıkı kemikteki lameller de özel, dış dairesel, iç dairesel ve ara lamel olmak üzere dört çeşittir. İç dairesel lamel kemik iliği boşluğunun etrafında, dış dairesel lamel periostun altından itibaren ve ara lamel de bunların arasında yer alır. Özel lamel ise, havers kanallarının etrafındadır ve iç içe geçmiş halkalar şeklinde bulunur. Buna, Havers (osteon) sistemi denir. Ara lameller de, üçgen şeklinde veya düzensiz biçime sahip olan ve birbirine paralel seyreden bir yapıya sahiptir. İki dairesel sistemin arasında, çok sayıda havers sistemi mevcuttur. Her bir haversiyan sistem, diyafizin uzun eksenine paralel silindirler şeklindedir
13 Resim 2. Uzun kemiğin diafiz bölgesinden geçen kesitte kompakt kemik (yıldız) ve osteositler(oklar) görülüyor. 3. Proliferasyon kıkırdağı (kondral kemikleşme P.NO:17 Masson): Resim 3. D: dinlenme zonu, P: Proliferasyon zonu, H: Hipertrofi zonu, K:Kalsifikasyon zonu, O: Ossifikasyon zonu. Kemik trabekülleri (yıldızlar)
14 4. İntramembranöz Kemikleşme (P. NO: 18 Masson):
15 1 Kıllı Deri (P. NO: 19 H-E) 2 Kılsız Deri (P. NO:6 H-E) Dermis DERİ Papiller ve retiküler olmak üzere iki tabakası vardır. Epidermisin altında yer alır. Papiller tabaka kollajen, retiküler ve elastik liflerden meydana gelir ve gevşek bağ dokusu yapısındadır. Epidermisin hemen altında, dermisin retiküler lifleri sıkıca bir araya gelir ve bir ağ meydana getirir. Retiküler tabaka, düzensiz sıkı bağ dokusu ve tip I kollajen lifleri yönünden zengindir. Elastik lifler, kollajenle birliktedir. Burada bol miktarda ter ve yağ bezleri, kıl folikülleri ile birlikte fibroblastlar, mast hücreleri, lenfositler, makrofajlar ve derin kısımlarda sıklıkla yağ hücreleri yer alır. Penis, skrotum ve meme başı gibi retiküler tabakanın derin kısımlarında, düz kas hücre grupları vardır. Diğer düz kas hücreleri ise, erektör pili kasları olarak adlandırılır. Bu kaslar kıl diplerinde yerleşik olup, kasıldıkları zaman kıllar dikleşir. 1. Kılsız Deri (P.NO: 6 H-E): Resim 1. Ep: Epidermis
16 1. Plasenta (P.NO: 22 H-E): PLASENTA 1. Primordiyal Folliküller OVARYUM Resim 1. Primordiyal folliküllerin primer oosit çekirdekleri (yıldız) ve oositin etrafındaki 3-5 sıra dizilmiş yassı follikül hücreleri (oklar) izlenmekte.
17 2. Primer Follikül: Resim 2. Görüntü alanının ortasında multilaminar primer follikül izlenmekte. 3. Sekonder Follikül:
18 1 Çizgili Kas (İskelet Kası) (Prep. No:23; H-E) 2 Düz Kas (Prep. No:25; H-E) 3 Kalp Kası ((Prep. No: 24; H-E) KAS DOKUSU 1- Çizgili Kas: Miyolifler üzerinde açık ve koyu renkte görünen bölgeler, bant olarak adlandırılır. Işık mikroskobunda açık renkte görünenlere izotrop bantlar (I bandları), koyu görünenlere ise anizotrop bantlar (A bandları) denir. Buradaki A harfi anizotropik (Birefringent özelliği: Polarize ışığın çift yönde kırılması), I harfi ise izotropik (Monorefrigent: Polarize ışığı tek yönde kıran) anlamına gelmektedir. Bunlar, miyoliflerin ana bantlarıdır. Ayrıca, bunların içinde ikincil bantlar da vardır. I bantlarının tam ortasında, enine seyreden ince fakat koyu görünümlü Z bandı (çizgisi, zarı) bulunmaktadır. Z harfi, Almanca, Zwischenscheibe kelimesin den gelmiştir. A bandının ortasında, açık renkli ve Z bandından daha geniş bir H bandı vardır. H harfi, Hensen diskini temsil eder. Bunlar, ışık mikroskobunun kuvvetli büyütmelerinde gözlenir. Elektron mikroskobuyla yapılan incelemelerdeyse, H bandının tam ortasında ince ve orta koyulukta bir band daha vardır ki, buna da M bandı denir. Buradaki M harfi, Almanca daki mittel scheibe teriminin baş harfinden gelmektedir. Resim 1. Çizgili kasa ait görüntüde periferik yerleşimli çekirdekler (oklar) ve miyofibriller boyunca enine çizgilenmeler gözlenmekte. 2- Düz Kas: Splanknik ve somatik mezodermden köken alır. Düz kas telleri, ilkel sindirim kanalını ve onun türevlerini çevreleyen splanknik mezenşimden farklılaşır. Kan ve lenf damarlarının duvarında yer alan düz kaslar ise, somatik mezoderm kaynaklıdır. Düz kas hücreleri farklılaşırken, bunların sitoplazmalarında lifsi ve kasılabilen filamanlar gelişir. Düz kas hücreleri, mekik şekillidir. En kısaları küçük damarlarda (venüllerde ve arteriyollerde), en uzunları ise uterus duvarında bulunur. Düz kas tellerinde, tek çekirdek yer alır. Çekirdek uzun ve oval şekillidir ve hücrenin orta ve iç kısmında yerleşik olup, burada iki çeşit filaman mevcuttur
19 Resim 2. Düz kasa ait fotoğrafta düz kas hücrelerinin çekirdeklerinin merkezi yerleşimli ve uzunlamasına yerleştiğine dikkat ediniz. Kalp Kası: Splanknik mezodermden gelişir. Miyoliflerin oluşumu öncesinde, miyoblastlarda ritmik kasılmalar başlar. Daha sonra, hücre içinde miyofilamanlar meydana gelir. Kalp kası hücreleri, doğumdan sonra sayısal bir çoğalma göstermez. Sadece, 30 yaşına kadar uzunlukları ve kalınlıkları artar. Kalp kasını oluşturan kas telleri, iskelet kasına ve diğer bazı yönleriyle de düz kaslara benzer. Kalp kası telleri, miyoliflerinin enine çizgili olması yönünden iskelet kasına, kas tellerinin tek çekirdek içermesi ve bu çekirdeklerin tellerin iç kısmına yerleşmesi bakımından da düz kaslara benzerler. Kalp kasında, diğer kas tellerinde bulunmayan özellikler vardır: Kas telleri, kollaterallerle (yan kollarla) birbirlerine bağlanır. Tellerin birbirlerine bağlandıkları yerler, Z bantlarından daha kalın diskler olarak görülür. Bunlar, interkalar disk olarak adlandırılır. İnterkalar disklerin yapısında fasiya adherens, maküla adherens (desmozom) ve gap junction (oluklu bağlantı) bulunur. Fasiya adherensin yapısındaki alfa aktinin, ince filamentleri birbirine bağlar. Desmozom, kasılma esnasında kalp kası liflerinin birbirinden ayrılmasını engeller. Oluklu bağlantı ise, sinir uyarımının bir hücreden diğerine geçişini sağlar. Çekirdek ince uzun olup, lifin ortasında ve miyoliflerin arasında yerleşiktir.
20 Resim 3. Enine çizgilenmelerin ve diskus interkalarislerin (oklar) gözlendiği kalp kası. 1 Beyin (Prep. No: 27; H-E) 2 Beyincik (Prep. No: 27; H-E) 3 Omurilik (Prep. No: 28; H-E) 4 Periferik Sinir (Prep. No: 26; Masson)) Nöron SİNİR DOKUSU Sinir dokusunun ana hücresidir. Nöron gövdesi, dendrit ve akson adı verilen uzantılara sahiptir. Nöronların çapı, μm arasında değişir. Beyincik korteksinde yer alan granüler hücreler 3 5 μm çapında iken, Purkinje hücrelerinin büyüklüğü μm arasında değişir. Beyin korteksindeki piramidal nöronların hücre gövdeleri ise, μm arasındadır. Omuriliğin ön boynuzundaki motor nöronların hücre gövdeleri 125 μm çapında olup, bu hücreler organizmanın en büyük hücreleri arasında yer alır. İnsandaki nöron sayısı, daha çok beyinde yer alan nöronlar göz önüne alınırsa, yaklaşık olarak 14 milyar kadardır. Bu sayıdaki fazlalık, ara nöron diye adlandırılan bir nöron çeşidinin MSS de bol bulunmasından ileri gelir. 1. Beyin : Organı damardan zengin piamater sarar. Beyin dokusunun dışta korteks (gri madde) içte medulla (beyaz madde) görülmektedir. Sinir hücrelerinin perikaryonları gri maddedir. Perikaryonlar piramidal biçimlidir, büyüklükleri değişiktir. Çekirdekleri soluk, şeffaf, çekirdekçikleri mor renkli ve belirgindir. Aralarında sadece küçük çekirdekleri görülebilen glia hücreleri vardır. Medullada ise sinir hücrelerinin aksonları ve glia hücreleri bulunur. Korteksin tüm tabakalarını ayırt etmek mümkün olmasada Betz in dev piramit hücrelerinin perikaryonları gözlenebilmektedir.
21 Resim 1. Piramidal nöron (yıldız). 2. Beyincik: Preparatlarda beynin aksine beyincik korteksinin tabakaları kolaylıkla ayırt edilebilmektedir. Belli başlı yapılar, dıştan içe doğru şöyle sınıflandıralabilir: a) Piamater: Organın dışında yer alır. Yer yer piamater beyin dokusundan kopmuş ince bir yapı şeklinde mikroskopta ayırt edilebilir. b) Gri madde (Korteks): Moleküler Tabaka Gangliyoner Tabaka Granüler Tabaka c) Beyaz madde (Medulla): Akson demetleri ve ortalarında yer alan gliya hücreleri görülür.
22 Resim 2. Gangliyoner tabakadaki purkinje hücreleri (oklar). 3. Medulla Spinalis: Omurilik preparatına bakınca, gri madde (H) harfi biçiminde içte, beyaz maddenin ise dışta olduğu fark edilir. Ortada kanalis sentralisi, tek katlı kübik ya da prizmatik ependim hücreleri döşerler. Gri madde de motor nöronların büyük çok kutuplu perikaryonları ve çevrelerinde gliya hücreleri yer alır. Özellikle ön boynuzda görülen motor nöronlar kolaylıkla ayırt edilebilirler. Beyaz madde miyelinli aksonlardan ve gliya hücrelerinden oluşmuştur. Omuriliğin çevresinde piamater vardır.
23 Resim 3. Medulla spinalisteki ön boynuzda multipolar motor nöronlar (oklar) izlenmekte. Resim 4. Multipolar motor nöronun büyütülmüş görüntüsü. Uzantıları(yıldız) ve belirgin çekirdek ve çekirdekçiği izleniyor.
24 4- Periferik Sinir Kılıfları Periferik sinirin tamamı, birden fazla sinir demetinden meydana gelir. Bunun etrafı, düzensiz sıkı bağ dokusu özelliğinde olan ve epinöryum denilen bir kılıfla çevrilidir. Bu kılıf, aynı zamanda sinir lifi demetleri arasındaki boşluğu doldurur. Epinöryum, periferik sinirin etrafında silindirik bir kılıf meydana getirir. Kılıfın içinde, siniri besleyen damarlar bulunur. Demet oluşturan belli sayıdaki akson topluluğu, perinöryum denilen düzensiz sıkı bağ dokusu tabakası ile sarılır. Perinöryum kılıfının içinde, Schwann hücresince sarılan aksonlar ve endonöryum denilen bir bağ dokusu kılıfı vardır. Endonöryum kılcallardan, retiküler liflerden ve az sayıda fibroblastlardan meydana gelmiştir
Tıp Fakültesi 1. Sınıf Genel Histoloji Laboratuvar Ders Programı
Tıp Fakültesi 1. Sınıf Genel Histoloji Laboratuvar Ders Programı Hücre kurulu laboratuvar programı Laboratuar: Mikroskobik inceleme için dokuların hazırlanması- Preparasyon- Boyama Laboratuar: Işık ve
DetaylıHİSTOLOJİ. DrYasemin Sezgin
HİSTOLOJİ DrYasemin Sezgin HİSTOLOJİ - Canlı vücudunu meydana getiren hücre, doku ve organların çıplak gözle görülemeyen (mikroskopik) yapılarını inceleyen bir bilim koludur. - Histolojinin sözlük anlamı
DetaylıÖrtü Epiteli Tipleri:
Tek Katlı: Tek Katlı Yassı Epitel Tek Katlı Kübik Epitel Tek Katlı Prizmatik Örtü Epiteli Tipleri: Basit Kinosilyalı Çizgili Kenarlı Yalancı Çok Katlı( Psödostratifiye) Prizmatik Epitel Çok Katlı: Çok
Detaylı11. SINIF KONU ANLATIMI 32 DUYU ORGANLARI 1 DOKUNMA DUYUSU
11. SINIF KONU ANLATIMI 32 DUYU ORGANLARI 1 DOKUNMA DUYUSU DUYU ORGANLARI Canlının kendi iç bünyesinde meydana gelen değişiklikleri ve yaşadığı ortamda mevcut fiziksel, kimyasal ve mekanik uyarıları alan
DetaylıBAĞ DOKUSU. Gevşek Bağ Dokusu Sıkı Bağ Dokusu (Düzenli, Düzensiz) Özelleşmiş Bağ Dokusu
BAĞ DOKUSU BAĞ DOKUSU Gevşek Bağ Dokusu Sıkı Bağ Dokusu (Düzenli, Düzensiz) Özelleşmiş Bağ Dokusu Yağ Dokusu Kan Dokusu Müköz Bağ Dokusu Destek Bağ Dokusu Kıkırdak Dokusu (Hiyalin, Elastik, Fibröz) Kemik
DetaylıDOKU. Dicle Aras. Doku ve doku türleri
DOKU Dicle Aras Doku ve doku türleri Doku Bazı özel görevler üstlenmiş hücre topluluklarıdır. Bir doku aynı yönde özelleşmiş hücre ve hücreler arası maddelerin bir araya gelmesiyle oluşmuştur. İntrauterin
DetaylıII.Hayvansal Dokular. b.bez Epiteli 1.Tek hücreli bez- Goblet hücresi 2.Çok hücreli kanallı bez 3.Çok hücreli kanalsız bez
II.Hayvansal Dokular Hayvanların embriyonik gelişimi sırasında Ektoderm, Mezoderm ve Endoderm denilen 3 farklı gelişme tabakası (=germ tabakası) bulunur. Bütün hayvansal dokular bu yapılardan ve bu yapıların
DetaylıKAS DOKUSU. Kontraksiyon özelliği gelişmiş hücrelerden oluşur Kas hücresi : Fibra muskularis = Kas teli = Kas iplikleri
KAS DOKUSU Kontraksiyon özelliği gelişmiş hücrelerden oluşur Kas hücresi : Fibra muskularis = Kas teli = Kas iplikleri Kasın Fonksiyonu Hareket Solunum Vücut ısısının üretimi İletişim Organların kontraksiyonu
DetaylıAnatomik Sistemler. Hastalıklar Bilgisi Ders-2 İskelet-Kas-Sinir Sistemleri
Anatomik Sistemler Hastalıklar Bilgisi Ders-2 İskelet-Kas-Sinir Sistemleri Anatomik Sistem İskelet Sistemi İskeletin Görevleri Vücuda şekil verir. Vücuda destek sağlar. Göğüs kafes ve kafatası kemikleri
DetaylıOrganizmanın en sert dokusudur. Kemik dokusunun hücreler arası maddesinin içinde kollajen teller ve inorganik elemanlar bulunur. İnorganik elemanlar
KEMİK DOKUSU Organizmanın en sert dokusudur. Kemik dokusunun hücreler arası maddesinin içinde kollajen teller ve inorganik elemanlar bulunur. İnorganik elemanlar hidroksiapatit kristalleri olarak tanımlanır.
DetaylıGenel Biyoloji Laboratuarı 16.Mart.2015
Genel Biyoloji Laboratuarı 16.Mart.2015 Dr. Selcen Çelik Hayvansal Dokular 1: Epitel, Adipoz, Kas, Kan Farklı tipte ve görevde hücrelerin bir araya gelmesiyle dokular, farklı dokuların bir araya gelmesiyle
DetaylıEpitel hücreleri glikokaliks denen glikoprotein örtüsü ile çevrilidir. Epitel hücrelerinin birbirine yapışmasını sağlar. Epitel hücrelerinin üzerine
EPİTEL DOKU EPİTEL DOKU Birbirine bitişik hücrelerden yapılmıştır. Hücreler arası madde çok azdır. Ektoderm, mezoderm ve endoderm olmak üzere her üç embriyon yaprağından köken alır. Epitel dokusu mitoz
DetaylıBağ doku. Mezodermden köken alır. En Yaygın bulunan dokudur ( Epitel, Kas, Kemik sinir)
Bağ doku Mezodermden köken alır En Yaygın bulunan dokudur ( Epitel, Kas, Kemik sinir) Bağ dokunun Fonksiyonları Diğer organ ve dokuların Fonksiyonal ve yapısal desteğini sağlar. kan damarları aracılığı
DetaylıHAYVANSAL DOKULAR HAYVANSAL DOKU TİPLERİ
HAYVANSAL DOKULAR HAYVANSAL DOKU TİPLERİ Epitel Doku Ektoderm Mezoderm Endoderm Bağ ve Destek Doku Mezenşim Mezoderm Kas Doku Mezoderm Sinir Doku Ektoderm 1 2 3 EPİTEL DOKUNUN FONKSİYONLARI -Epitel hücreleri
DetaylıİSKELET YAPISI VE FONKSİYONLARI
İSKELET YAPISI VE FONKSİYONLARI 1- Vücuda şekil vermek 2- Kaslara bağlantı yeri oluşturmak ve hareketlerin yapılmasına olanaksağlamak 3- Vücut ağırlığını taşımak 4- Vücudun yumuşak kısımlarını korumak
DetaylıHİSTOLOJİ VE EMBRİYOLOJİ ANABİLİM DALI. Doç. Dr. Meltem KURUŞ Yrd.Doç. Dr. Aslı ÇETİN
HİSTOLOJİ VE EMBRİYOLOJİ ANABİLİM DALI Program Yürütücüsü Programın Kadrolu Öğretim Üyeleri : Prof. Dr. Nigar VARDI : Doç. Dr. Mehmet GÜL Doç. Dr. Meltem KURUŞ Yrd.Doç. Dr. Aslı ÇETİN Programa Kabul İçin
DetaylıÖzofagus Mide Histolojisi
Özofagus Mide Histolojisi Sindirim kanalını oluşturan yapılar Gastroıntestınal kanal özafagustan başlayıp anüse değin devam eden değişik çaptaki bir borudur.. Ağız, Farinks (yutak), özafagus(yemek borusu),
DetaylıHAYVANSAL DOKULAR Doku Histogenez
HAYVANSAL DOKULAR Çokhücreli canlılarda, yapı ve işlev bakımından birbirine benzeyen hücreler ile hücrelerarası maddelerden oluşan yapıya Doku denilmektedir. Bütün doku ve organlar embriyonun ektoderm,
Detaylı11. SINIF KONU ANLATIMI 42 SİNDİRİM SİSTEMİ 1 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI
11. SINIF KONU ANLATIMI 42 SİNDİRİM SİSTEMİ 1 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI Canlılar hayatsal faaliyetlerini gerçekleştirebilmek için ATP ye ihtiyaç duyarlar. ATP yi ise besinlerden sağlarlar. Bu nedenle
DetaylıHİSTOLOJİ ATLASI UYGULAMA KILAVUZU
HİSTOLOJİ ATLASI UYGULAMA KILAVUZU Dağıtım ve Pazarlama Adresleri http://www.fenomenyayincilik.com/ http://www.akcag.com.tr/ http://www.tumkitaplar.com/kitap/index.pl?yayinevi=153 http://www.idefix.com/kitap
DetaylıENDOTEL YAPISI VE İŞLEVLERİ. Doç. Dr. Esra Atabenli Erdemli
ENDOTEL YAPISI VE İŞLEVLERİ Doç. Dr. Esra Atabenli Erdemli Endotel, dolaşım sistemini döşeyen tek katlı yassı epiteldir. Endotel hücreleri, kan damarlarını kan akımı yönünde uzunlamasına döşeyen yassı,
Detaylıİnsan vücudunda üç tip kas vardır: İskelet kası Kalp Kası Düz Kas
Kas Fizyolojisi İnsan vücudunda üç tip kas vardır: İskelet kası Kalp Kası Düz Kas Vücudun yaklaşık,%40 ı çizgili kas, %10 u düz kas kastan oluşmaktadır. Kas hücreleri kasılma (kontraksiyon) yeteneğine
DetaylıKALP KASI Kalpte ve kalpten çıkan büyük damarlarda bulunur. Miyofilamanların organizasyonu iskelet kasındakilerle aynıdır; histolojik kesitlerde
KALP KASI Kalpte ve kalpten çıkan büyük damarlarda bulunur. Miyofilamanların organizasyonu iskelet kasındakilerle aynıdır; histolojik kesitlerde enine çizgilenme gösterirler. Kalp kası hücreleri interkalar
DetaylıSİNİR HÜCRESİ ( NÖRON) PERİFERİK SİNİR
SİNİR HÜCRESİ ( NÖRON) PERİFERİK SİNİR Doç. Dr. Belgin CAN Sinir Dokusunun Hücreleri Nöronlar Nörogliya Hücreleri = Gliya hücreleri NÖRONLAR -Sinir impulslarını almak, ilerletmek ve iletmek, -Belli hücresel
DetaylıHAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ. YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111
HAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111 asli.memisoglu@deu.edu.tr KONULAR HAYVAN HÜCRESİ HAYVAN, BİTKİ, MANTAR, BAKTERİ HÜCRE FARKLARI HÜCRE ORGANELLERİ
DetaylıVÜCUDUMUZDA SISTEMLER. Destek ve Hareket
VÜCUDUMUZDA SISTEMLER Destek ve Hareket DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ Vücudun hareket etmesini sağlamak Vücutta bulunan organlara destek sağlamak Destek ve Hareket Sistemi İskelet Sistemi Kaslar Kemikler Eklemler
DetaylıOMÜ TIP FAKÜLTESİ DERS YILI DÖNEM I HAYATIN TEMELİ I HİSTOLOJİ UYGULAMA REHBERİ
UYGULAMANIN ADI: Hücreyi tanıma OMÜ TIP FAKÜLTESİ 2016 2017 DERS YILI DÖNEM I HAYATIN TEMELİ I HİSTOLOJİ UYGULAMA REHBERİ I. AMAÇ: Farklı büyüklük ve şekildeki hücre ve çekirdek tiplerinin ve genel özelliklerinin
DetaylıSİNİR SİSTEMİ Sinir sistemi vücutta, kas kontraksiyonlarını, hızlı değişen viseral olayları ve bazı endokrin bezlerin sekresyon hızlarını kontrol eder
SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ Sinir sistemi vücutta, kas kontraksiyonlarını, hızlı değişen viseral olayları ve bazı endokrin bezlerin sekresyon hızlarını kontrol eder. Çeşitli duyu organlarından milyonlarca
DetaylıSinir Sistemi. Merkezi sinir sistemi(mss): Beyin, Beyincik, Omurilik. Periferik sinir sistemi(pss) : Gangliyonlar, sinirler ve sinapslar
SİNİR DOKU Sinir Sistemi Anatomik yönden iki bölüme ayrılır: Merkezi sinir sistemi(mss): Beyin, Beyincik, Omurilik Periferik sinir sistemi(pss) : Gangliyonlar, sinirler ve sinapslar Sinir Doku Hücreleri
DetaylıSıkı bağ dokusu yapısında parankimi yada dalak pulpasını. birbiriyle devamlılık gösteren bölümlere ayıran trabekulaların
Sıkı bağ dokusu yapısında parankimi yada dalak pulpasını birbiriyle devamlılık gösteren bölümlere ayıran trabekulaların uzandığı fibroelastik bir kapsülle sarılıdır. Dalağın orta çizgisindeki hilumda kapsül
Detaylı17 İNSAN FİZYOLOJİSİ SİNİR SİSTEMİ-1 Nöron- Glia- Nöron Çeşitleri
17 İNSAN FİZYOLOJİSİ SİNİR SİSTEMİ-1 Nöron- Glia- Nöron Çeşitleri SİNİR SİSTEMİ Sinir sistemini SİNİR DOKU oluşturur. Bu dokuda NÖRON (SİNİR HÜCRESİ) ve GLİA (NÖROGLİA) hücreleri bulunur. Sinir doku, uyarıların
DetaylıFizyoloji PSİ 123 Hafta Haft 8 a
Fizyoloji PSİ 123 Hafta 8 Sinir Sisteminin Organizasyonu Sinir Sistemi Merkezi Sinir Sistemi Beyin Omurilik Periferik Sinir Sistemi Merkezi Sinir Sistemi (MSS) Oluşturan Hücreler Ara nöronlar ve motor
DetaylıKIKIRDAK DOKUSU. Prof.Dr. Bülent AHISHALI. İstanbul Tıp Fakültesi Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dalı
KIKIRDAK DOKUSU Prof.Dr. Bülent AHISHALI İstanbul Tıp Fakültesi Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dalı BAĞ DOKUSU SINIFLANDIRMALARI Embriyonik bağ dokusu Mezenkimal bağ dokusu Müköz bağ dokusu Esas bağ
DetaylıKASLAR HAKKINDA GENEL BİLGİLER. Kasların regenerasyon yeteneği yok denecek kadar azdır. Hasar gören kas dokusunun yerini bağ dokusu doldurur.
KASLAR HAKKINDA GENEL BİLGİLER Canlılığın belirtisi olarak kabul edilen hareket canlıların sabit yer veya cisimlere göre yer ve durumunu değiştirmesidir. İnsanlarda hareket bir sistemin işlevidir. Bu işlevi
DetaylıKIKIRDAK ve KEMİK DOKUSU. Prof. Dr. Levent ERGÜN
KIKIRDAK ve KEMİK DOKUSU Prof. Dr. Levent ERGÜN Kıkırdak Dokusu Yumuşak dokulardan oluşmuş organlara (burun, gırtlak, hava borusu, akciğerler, kulak kepçesi) desteklik sağlar. Eklem yüzlerini örterek kayganlık
DetaylıDüz Kas. Nerede???? İçi boş organların duvarı, Kan damarlarının duvarı, Göz, Kıl follikülleri. Mesane. Uterus. İnce bağırsak
Nerede???? İçi boş organların duvarı, Kan damarlarının duvarı, Göz, Kıl follikülleri. Düz Kas Mesane Uterus İnce bağırsak Düz Kas İşlevleri İstemsiz kasılma Bazı düz kas hücreleri kollajen, elastin, glikozaminoglikan,
DetaylıABSTRACT ANAHTAR SÖZCÜKLER / KEY WORDS
I ÖZ Bu çalışmada Kepez/AYDIN dan Haziran 2005 tarihinde toplanan 10 yetişkin L. stellio nun (5, 5 ) sindirim kanalının bir bölümünü oluşturan ince barsak ve kalın barsağının genel histolojik yapısı ortaya
DetaylıEklemler. Normal tam hareketli eklemin yapısında şu elemanlar bululnur.
. Eklem İskeletin değişik kemikleri arasındaki bağlantıya eklem denilir. Hareket sisteminin pasif öğeleridir. Gövdenin tüm hareketleri eklemler sayesinde mümkün olmaktadır. Eklemler Tam hareketli (sinovial)
DetaylıKİNEZYOLOJİ ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK
KİNEZYOLOJİ ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK 1 2 Lokomotor sistemi oluşturan yapılar içinde en fazla stres altında kalan kıkırdaktır. Eklem kıkırdağı; 1) Kan damarlarından, 2) Lenf kanallarından, 3) Sinirlerden yoksundur.
DetaylıDERİ VE EKLERİ. Doç. Dr. Belgin CAN
DERİ VE EKLERİ Doç. Dr. Belgin CAN DERİ İki tabakadan oluşur Epidermis Gövdenin dış yüzünü örten boynuzlaşan çok katlı yassı epitel dokusudur. Dermis Gevşek ve sıkı bağ dokusundan oluşan kalın bağ dokusudur.
DetaylıDokular Dokuların sınıflandırılması ncelenecek preparatların hazırlanma basamakları ncelenecek preparatlar Yanak epitelinden preparat hazırlama 7
GENEL B YOLOJ LABORATUVARI 3. Laboratuvar: DOKULAR Dokular Dokuların sınıflandırılması ncelenecek preparatların hazırlanma basamakları ncelenecek preparatlar Yanak epitelinden preparat hazırlama 7 Tek
DetaylıBAĞ DOKUSU. Prof. Dr. Levent ERGÜN
BAĞ DOKUSU Prof. Dr. Levent ERGÜN Bağ Dokusunun Hücrelerarası Maddesi: Bağ dokularında hücrelerarası madde, hücrelere kıyasla hacimce çoğunlukta olduğundan, temel madde (fundamental sübstans) diye isimlendirilir.
DetaylıEPİTEL DOKUSU. Prof. Dr. Levent ERGÜN
EPİTEL DOKUSU Prof. Dr. Levent ERGÜN https://www.google.com.tr/search?q=centrosome&espv=2&biw=1280&bih=918&source=lnms&tbm=isch&sa=x&ved=0ahukewjvgupqk7dsahvrd5okhsgcc- 0Q_AUIBigB#tbm=isch&q=epitehelial+cell+types&*&imgrc=leEWEd2z9XOqMM:
DetaylıKalbin Kendi Damarları ve Kan kaynakları; Koroner Damarlar
Kalbin Kendi Damarları ve Kan kaynakları; Koroner Damarlar Kalp kası beyinden sonra en fazla kana gereksinim duyan organdır. Kalp kendini besleyen kanı aortadan ayrılan arterlerden alır. Bu arterlere koroner
DetaylıDeri, vücudun sa lam ve koruyucu dı örtüsüdür. Salgı bezleri, tırnaklar,tüyler ile deri bir organ ve sistemdir. En geni organdır (Yakla ık 1.
Deri, vücudun sa lam ve koruyucu dı örtüsüdür. Salgı bezleri, tırnaklar,tüyler ile deri bir organ ve sistemdir. En geni organdır (Yakla ık 1.5-2 m 2 ) Deri esas olarak iki tabakadan olu ur Üst deri (Epidermis)
DetaylıMBG114-BİYOLOJİ LABORATUVARI II Laboratuvar 9 Konu 4 DOKULAR (Devam)
MBG114-BİYOLOJİ LABORATUVARI II Laboratuvar 9 Konu 4 DOKULAR (Devam) 3.Kas Dokusu Vücut hareketinin sağlar. Kasılabilen proteinler içeren farklılaşmış hücrelerden oluşmuştur. Kas hücreleri ve yapıları
DetaylıDİŞİ ÜREME ORGANLARI
DİŞİ ÜREME ORGANLARI Dişi üreme organları dişi gamet hücresi ovumu (yumurtayı) üreten ovaryumlar ile ovumun döllendiği, döllenme sonrasında gebeliğin şekillendiği ve gelişen yavrunun dışarı çıkarıldığı
DetaylıTİMUS DR. OKTAY ARDA DR. OKTAY ARDA 1
TİMUS DR. OKTAY ARDA DR. OKTAY ARDA 1 LENFORETİKÜLER (LENFOEPİTELYAL) YAPI RETİCULUM: Hücreler arasındaki protoplazmik ağ şebekesi EPİTELYAL HÜCRELER EPİTELYAL RETİKULUM DR. OKTAY ARDA 2 LENFORETÜKÜLER
DetaylıADIM ADIM YGS LYS Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 2 DAMARLAR
ADIM ADIM YGS LYS 174. Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 2 DAMARLAR Dolaşım Sisteminde görev alan damarlar şunlardır; 1) Atardamarlar (arterler) 2) Kılcal damarlar (kapiller) 3) Toplardamarlar (venler) 1) Atardamar
DetaylıÖğr. Gör. Dr. İlker BÜYÜK, Botanik, 3. Hafta: Bitkisel Dokular KOLONİ VE DOKULAŞMA
KOLONİ VE DOKULAŞMA Yeryüzünde çok sayıda tek hücreli canlı vardır ve bunlar basit yapılıdır. Oysaki çok hücreli olmak gelişmiş canlı olmanın gereklerindendir. Çünkü tek hücreli bir canlı (örneğin Euglena
DetaylıKAS FİZYOLOJİSİ. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN
KAS FİZYOLOJİSİ Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN Uyarılabilen dokular herhangi bir uyarıya karşı hücre zarlarının elektriksel özelliğini değiştirerek aksiyon potansiyeli oluşturup, iletebilme özelliği göstermektedir.
DetaylıSinir Sisteminin Fonksiyonu
SİNİR DOKUSU Sinir Sisteminin Fonksiyonu İç ve dış çevrede yer alan kimyasal ve mekanik değişimlerle üretilen tüm bilgileri algılamak, analiz etmek, birleştirmek ve iletmek. Vücudun birçok fonksiyonunu,
Detaylı- SEREBRUM ; Dışta piamater ile sarılı dışta kortex (Substantia grisea) içte medulla
Tıp 2 Özel Histoloji Laboratuvar Dersleri Sinir Sistemi - SEREBRUM ; Dışta piamater ile sarılı dışta kortex (Substantia grisea) içte medulla (Substantia alba) tabakaları vardır. Kortexte kendi içinde 6
Detaylı11. SINIF KONU ANLATIMI 25 İNSAN FİZYOLOJİSİ SİNİR SİSTEMİ-9 ÇEVRESEL (PERİFERİK) SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ HASTALIKLARI
11. SINIF KONU ANLATIMI 25 İNSAN FİZYOLOJİSİ SİNİR SİSTEMİ-9 ÇEVRESEL (PERİFERİK) SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ HASTALIKLARI B) ÇEVRESEL (PERİFERAL) SİNİR SİSTEMİ Çevresel Sinir Sistemi (ÇSS), Merkezi Sinir
Detaylıİnsanda Destek ve Hareket Sistemi
İnsanda Destek ve Hareket Sistemi A. HAYVANLARDA DESTEK VE HAREKET Canlı vücuduna desteklik görevi yapan, vücudun çeşitli kısımlarını koruyan ve hareketi sağlayan sisteme destek ve hareket sistemi denir.
DetaylıHücre Nükleusu, Nükleus Membranı, Nükleus Porları. Doç. Dr. Ahmet Özaydın
Hücre Nükleusu, Nükleus Membranı, Nükleus Porları Doç. Dr. Ahmet Özaydın Nükleus (çekirdek) ökaryotlar ile prokaryotları ayıran temel özelliktir. Çekirdek hem genetik bilginin deposu hem de kontrol merkezidir.
Detaylıskelet sistemi tek ba ına vücudu hareket ettiremez. Herhangi bir hareket için gerekli kuvvet kaslar tarafından sa lanır. Kas dokusu vücutta oldukça
skelet sistemi tek ba ına vücudu hareket ettiremez. Herhangi bir hareket için gerekli kuvvet kaslar tarafından sa lanır. Kas dokusu vücutta oldukça fazla bulunur. Sadece iskelet kasları toplam a ırlı ın
Detaylıİskelet ve kemik çeşitleri nelerdir?
On5yirmi5.com İskelet ve kemik çeşitleri nelerdir? İskelet ve kemik çeşitleri nelerdir? Yayın Tarihi : 16 Kasım 2012 Cuma (oluşturma : 1/4/2017) A. İSKELET ÇEŞİTLERİ Hayvanların çoğunda, vücuda destek
DetaylıSİNİR DOKUSU ve SİNİR SİSTEMİ. Prof Dr. Faruk ALKAN
SİNİR DOKUSU ve SİNİR SİSTEMİ Prof Dr. Faruk ALKAN SİNİR DOKUSU SİNİR DOKUSU Fonksiyonu Özellikleri irritabilite konduktivite korelasyon reaksiyon S.S. SINIFLANDIRMA Somatik (Sistema Nervosum Cerebrospinale)
DetaylıBaşkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı KAS FİZYOLOJİSİ. Düz Kas. Dr. Sinan CANAN sinancanan@gmail.com www.sinancanan.
Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı KAS FİZYOLOJİSİ İ İ İ Düz Kas Dr. Sinan CANAN sinancanan@gmail.com www.sinancanan.net net Düz Kas Kalp kası İskelet kl kası Düz kas Düz Kas Düz
DetaylıVÜCUDUN TEMEL PARÇALARI. 1) Baş-boyun 2)Gövde 3)Ekstremiteler (Kollar ve bacaklar)
VÜCUDUN TEMEL PARÇALARI 1) Baş-boyun 2)Gövde 3)Ekstremiteler (Kollar ve bacaklar) 1)BAŞ a)yüz b)kranium (Kafatası) 2) GÖVDE a)toraks (Göğüs kafesi) b)karın 3) EKSTREMİTELER a)üst ekstremiteler b)alt ekstremiteler
DetaylıBurun, anatomik olarak, yüz üzerinde alınla üst dudak arasında bulunan, dışa çıkıntılı, iki delikli koklama ve solunum organı. Koku alma organıdır.
Burun, anatomik olarak, yüz üzerinde alınla üst dudak arasında bulunan, dışa çıkıntılı, iki delikli koklama ve solunum organı. Koku alma organıdır. Burun boşluğu iki delikle dışarı açılır. Diğer taraftan
DetaylıHücre. 1 µm = 0,001 mm (1000 µm = 1 mm)!
HÜCRE FİZYOLOJİSİ Hücre Hücre: Tüm canlıların en küçük yapısal ve fonksiyonel ünitesi İnsan vücudunda trilyonlarca hücre bulunur Fare, insan veya filin hücreleri yaklaşık aynı büyüklükte Vücudun büyüklüğü
DetaylıMAKEDONYA BİYOLOGLAR BİRLİĞİ. Çözümler
MAKEDONYA BİYOLOGLAR BİRLİĞİ Biyoloji dersinden 8.sınıflar için Belediye Yarışması TOPLAM PUAN 100 Çözümler 1. Verilen resimde insan vücuduna bulunan dokuz tane organik sistem gösterilmiştir. Her birinin
DetaylıOTONOM SİNİR SİSTEMİ (Fonksiyonel Anatomi)
OTONOM SİNİR SİSTEMİ (Fonksiyonel Anatomi) Otonom sinir sitemi iki alt kısma ayrılır: 1. Sempatik sinir sistemi 2. Parasempatik sinir sistemi Sempatik ve parasempatik sistemin terminal nöronları gangliyonlarda
DetaylıBeynin Anatomik Açıdan İncelenmesi ve Beyin Sisteminin İşleyişi
Beynin Anatomik Açıdan İncelenmesi ve Beyin Sisteminin İşleyişi - Ana Hatlarıyla Merkezi Sinir Sistemi - Sinir Hücrelerinin (Nöronlar) Temel İşleyişi - Hücre Gövdesi, Dendrit, Aksonlar, Sinaptik Ağlar
DetaylıKAS DOKU HİSTOLOJİSİ
KAS DOKU HİSTOLOJİSİ Kas dokusu tüm vücudun, kol ve bacakların hareketinden ve iç organ çapı ile şeklinin değişiminden sorumludur. Bu doku, özelleşmiş ve birbirine paralel olarak uzanmış hücre demetlerinden
DetaylıCANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ Beslenme Boşaltım Üreme Büyüme Uyarıları algılama ve cevap verme Hareket Solunum Hücreli yapı
CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ Beslenme Boşaltım Üreme Büyüme Uyarıları algılama ve cevap verme Hareket Solunum Hücreli yapı Hayvan hücreleri mikroskop ile incelendiğinde hücre şekillerinin genelde yuvarlak
DetaylıŞekil ve fonksiyonları benzer olan belli bir görevi yapmak üzere bir araya gelmiş hücre gruplarına doku denir. Hücreler dokuları,dokular da bir araya
Şekil ve fonksiyonları benzer olan belli bir görevi yapmak üzere bir araya gelmiş hücre gruplarına doku denir. Hücreler dokuları,dokular da bir araya gelerek organları,organlar ise organ sistemlerini oluştururlar.
DetaylıHayvan Yapı ve İşlevine Giriş
Hayvan Yapı ve İşlevine Giriş İşlevsel Anatomi Hayvan dokularında yapı-işlev ile bağlantılıdır. Evrimsel süreçte doğal seçilim yapının işleve uymasında rol oynar. Anatomi, bir organizmanın yapısını, Fizyoloji
DetaylıKAS DOKUSU. Prof.Dr. Ümit TÜRKOĞLU
KAS DOKUSU Prof.Dr. Ümit TÜRKOĞLU 1 Kas dokusu, kimyasal enerjiyi mekanik enerjiye dönüştürerek hareketi sağlayan bir dokudur. Toplam vücut ağırlığının Yenidoğanda % 25 Genç erişkin dönemde % 40 ve yaşlılık
DetaylıİNSAN VÜCUDU Hücre: İnsan vücudunun en küçük yapı taşına hücre denir. Hücrenin beslenmesinde hücre zarı yardımcı olur. İnsan Yapısı: Hücreler birleşerek dokuları,dokular birleşerek organları, organlar
DetaylıEpitel dokusu: Destek dokuları Kas dokusu Sinir dokusu
DOKULAR 1 Epitel dokusu: Örtü (koruma epitel dokusu), Bez (salgı) epitel dokusu Destek dokuları: bağ dokusu yağ dokusu, kıkırdak, kemik, kan, olmak üzere alt gruplara ayrılır. Kas dokusu: İskelet kası,
DetaylıSİNİR SİSTEMLERİ. SANTRAL SİNİR SİSTEMİ Beyin. Anatomik Olarak PERİFERİK SİNİR SİSTEMİ His Motor
ANATOMİ Anatomi, vücut bölümlerinin yapısını ve gelişimini inceleyen bir bilim dalıdır. Bu bilim dalı, vücut bölümlerinin yapılaşması ve biçimleri ile ilgilendiği için, Morfoloji'nin bir alt grubu veya
DetaylıÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ SELİN HOCA
ÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ SELİN HOCA Çevresel Sinir Sistemi (ÇSS), Merkezi Sinir Sistemine (MSS) bilgi ileten ve bilgi alan sinir sistemi bölümüdür. Merkezi Sinir Sistemi nden çıkarak tüm vücuda dağılan sinirleri
DetaylıDeri 05.10.2015. Deri nedir? Derinin Fonksiyonları. Derinin Tabakaları
Deri nedir? Deri Bir yetişkinin vücut ağırlığının %15-20 sini oluştururn (4-5 kg). Süreklidir ve mukoz membran olarak vücut yüzeyinin tamamında yer alır (1.8-2.0 m 2 ). Kalınlığı 0.5-2.0 mm arasında değişir.
DetaylıFTR 207 Kinezyoloji I. Eklemlerin Temel Yapısı ve Fonksiyonu. yrd.doç.dr. emin ulaş erdem
FTR 207 Kinezyoloji I Eklemlerin Temel Yapısı ve Fonksiyonu yrd.doç.dr. emin ulaş erdem GİRİŞ İki ya da daha fazla kemiğin pivot noktasına ya da kavşağına eklem denir. Vücudun hareketi kemiklerin bireysel
DetaylıDoku ve Organ Sistemlerinin Gelişmesi 3-8. Ha:alar
Dönem 1-Sunum 3/ 2016 Doku ve Organ Sistemlerinin Gelişmesi 3-8. Ha:alar Prof.Dr. Alp Can Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Histoloji-Embriyoloji ABD www.alpcan.com Yaşamın Üçüncü Ha:ası İki tabakalı embriyon
DetaylıFizyoloji Nedir? 19/11/2015. FİZYOLOJİ KAVRAMI ve HÜCRE. Yaşayan organizmaların karakteristik özellikleri nelerdir?
Fizyoloji Nedir? FİZYOLOJİ KAVRAMI ve HÜCRE Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire Canlıyı oluşturan doku ve organların fonksiyonlarını ve bu fonksiyonların nasıl yerine geldiklerini inceleyen bilim dalıdır. Yaşayan
DetaylıKaslar, canlı organizmada hareket sistemini meydana getiren yapılardandır. Kasların en önemli özellikleri uzayıp kısalma yeteneğine sahip olmalarıdır.
KAS SİSTEMLERİ Kaslar, canlı organizmada hareket sistemini meydana getiren yapılardandır. Kasların en önemli özellikleri uzayıp kısalma yeteneğine sahip olmalarıdır. Kas Dokusunun Karakteristikleri: 1.
DetaylıLENFOİD SİSTEM DR GÖKSAL KESKİN ARALIK-2014
LENFOİD SİSTEM DR GÖKSAL KESKİN ARALIK-2014 Lenfoid Sistem Lenfositlerin, mononükleer fagositlerin ve diğer yardımcı rol oynayan hücrelerin bulunduğu, yabancı antijenlerin taşınıp yoğunlaştırıldığı, Antijenin
DetaylıDİŞİ EŞEY HÜCRELERİNİN GELİŞMESİ OLGUNLAŞMASI. Doç. Dr. A. Gürol BAYRAKTAROĞLU
DİŞİ EŞEY HÜCRELERİNİN GELİŞMESİ OLGUNLAŞMASI Doç. Dr. A. Gürol BAYRAKTAROĞLU OVOGENEZİS Dişi eşey hücresinin gelişip olgunlaşmasına ovogenezis denir. Spermatogenezisteki gibi çoğalma, büyüme ve olgunlaşma
DetaylıOMÜ TIP FAKÜLTESİ DERS YILI DÖNEM I HAYATIN DEVAMI II UYGULAMA REHBERİ
OMÜ TIP FAKÜLTEİ 2016-2017 DER YILI DÖNEM I HAYATIN DEVAMI II UYGULAMANIN ADI: indirim Kanalı Histolojisi UYGULAMA REHBERİ I. AMAÇ: indirim kanalını oluşturan organlarıdan Özofagus ve Midenin duvar yapılarının
DetaylıDoç. Dr. Alev Gürol BAYRAKTAROĞLU
Doç. Dr. Alev Gürol BAYRAKTAROĞLU EXTRAEMBRİYONAL KESELERİN MEYDANA GELİŞİ Zigottan sonraki gelişmelerle uterusa ulaşmış olan blastosist in intrauterin tesirlere ve dış basınçlara karşı korunması gerekir.
DetaylıOrganizmaların vücuduna desteklik yaparak kendilerine özgü şekillerinin oluşmasını sağlayan yapılara destekleyici yapılar denir.
İSKELET SİSTEMLERİ Organizmaların vücuduna desteklik yaparak kendilerine özgü şekillerinin oluşmasını sağlayan yapılara destekleyici yapılar denir. A. İSKELET ÇEŞİTLERİ Hayvanların çoğunda, vücuda destek
DetaylıKASLAR (MUSCLE) 6. HAFTA. Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP Yrd. Doç. Dr. Önder AYTEKİN
KASLAR (MUSCLE) 6. HAFTA Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP Yrd. Doç. Dr. Önder AYTEKİN KAS (MUSCLE) Hareket sisteminin aktif elemanları kaslardır. Kasın Latincesi, küçük fare anlamına gelen Musculus sözcüğüdür.
DetaylıEndokrin Sistem. Paratiroid Tiroid Pankreas Surrenal bez. Dr.Murat TOSUN
Endokrin Sistem Paratiroid Tiroid Pankreas Surrenal bez Dr.Murat TOSUN TİROİD VE PARATİROİD BEZLER Embriyolojik dönemde Tiroid bezi 4. hafta civarında farenks tabanında tuberculum impar ve copula arasındaki
Detaylı2) Deri ve epidermal oluşumların meydana gelişi :
2) Deri ve epidermal oluşumların meydana gelişi : Deri (cutis): Epidermis ve dermis olmak üzere iki tabakadan yapılmıştır. Bu tabakalardan Epidermis, ektodermden yapılmış olup dışta bulunur; Dermis ise
DetaylıKIKIRDAK. Prof. Dr. Oktay Arda
KIKIRDAK Prof. ıkırdak Özel Bağ Dokusu Eksraselüler Matrisk Belirgin Artış: Glikozaminogılikanlar Proteoglikanlar Liflerle Etkileşim:»Kolajen» Elastik 2 ıkırdak Türleri Matriks Bileşenlerinin Değişkenliği
DetaylıSolunum Sistemi. Havadan aldığı O 2 ni kana verip kandan aldığı CO 2 i havaya veren bir ucu açık öbür ucu kapalı bir sistemdir.
SOLUNUM SİSTEMİ Solunum Sistemi Havanın içeriye alındığı burun delikleriyle başlar, solunum yollarıyla devam eder ve gaz alış verişinin gerçekleştiği akciğerlerde son bulur. Havadan aldığı O 2 ni kana
DetaylıOMÜ TIP FAKÜLTESİ DERS YILI DÖNEM I HAYATIN DEVAMI III UYGULAMA REHBERİ
OMÜ TIP FAKÜLTEİ 2016-2017 DER YILI DÖNEM I HAYATIN DEVAMI III UYGULAMANIN ADI: indirim Kanalı Histolojisi UYGULAMA REHBERİ I. AMAÇ: indirim kanalını oluşturan organların duvar yapılarının ana hatları
Detaylı11. SINIF KONU ANLATIMI 43 SİNDİRİM SİSTEMİ 2 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI
11. SINIF KONU ANLATIMI 43 SİNDİRİM SİSTEMİ 2 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI 4) Mide Tek gözlü torba şeklinde olan, kaburgaların ve diyaframın altında karın boşluğunun sol üst bölgesinde, yemek borusu ve ince
DetaylıMİDE (Gaster-Ventrikulus )
MİDE (Gaster-Ventrikulus ) Besin maddelerinin toplandığı geniş boşluklu bir organdır. Organ duvarının lumene bakan bölümü (tunika mukoza), evcil hayvanlarda farklı yapısal özellikler gösterir. Buna göre
DetaylıİZMİR DEMOKRASİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM I DOKU BİYOLOJİSİ-I DERS KURULU (4. DERS KURULU) (28 Ocak Mart 2019)
İZMİR DEMOKRASİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM I 2018-2019 DOKU BİYOLOJİSİ-I DERS KURULU (4. DERS KURULU) (28 Ocak 2019 01 Mart 2019) DERSLER TEORİK TOPLAM 22 12 34 6-6 Fizyoloji 22-22 Biofizik 8-8 Histoloji
DetaylıDeri Tümörleri Pratik Ders İçeriği
Deri Tümörleri Pratik Ders İçeriği Deri Tümörleri DSÖ(2006) sınıflaması Yassı Hücreli Karsinom Bazal Hücreli Karsinom Bazoskuamoz Karsinom Melanositik Dermal Nevus Melanom DSÖ DERİ TÜMÖRLERİ SINIFLAMASI
DetaylıMEMELİ HAYVANLARDA ZİGOTTAN SONRAKİ GELİŞMELER
MEMELİ HAYVANLARDA ZİGOTTAN SONRAKİ GELİŞMELER MEMELİ HAYVANLARDA ZYGOTE TAN SONRAKİ GELİŞMELER Oligolecithal tip yumurta, lecithus (vitellusu) azdır, İsolecithal durum (vitellus eşit dağılır); Bölünme
DetaylıGÖRSEL OLMAYAN DUYU SİSTEMLERİ
GÖRSEL OLMAYAN DUYU SİSTEMLERİ MEKANİK DUYULAR İnsanlarda dokunma, basınç, sıcaklık ve ağrı gibi bir çok duyu bulunmaktadır. Bu duyulara mekanik duyular denir. Mekanik duyuların alınmasını sağlayan farklı
DetaylıA. TOHUMLU BİTKİLERİN TEMEL KISIMLARI
Bitkilerin Yapısı Biyoloji Ders Notları A. TOHUMLU BİTKİLERİN TEMEL KISIMLARI Karasal bitkiler iki organ sistemine sahiptir. Toprakların su ve mineral alınmasını sağlayan toprak altı kök sistemi ve gövde,
DetaylıEpitel Dokusu. Dr.Murat Tosun
Epitel Dokusu Dr.Murat Tosun Epitel; vücudun iç ve dış yüzeylerini örten ve salgı bezlerinin işlevsel bölümlerini oluşturan sıkıca biraraya gelmiş hücre tabakalarının oluşturduğu dokudur. Epitel tipleri
Detaylı