O.D.T.Ü. Elektrik-Elektronik Mühendisliği. Gazi Üniversitesi Bilgisayar Eğitimi (Tez Aşaması) İngilizce (Çok İyi), Almanca (Alman Kültür 8.

Transkript

1

2 ~ 1 ~

3 Teşekkürler! Yaşamımın her anında maddi, manevi desteği ile sürekli yanımda olan ve bugünlere gelmemde büyük katkısı bulunan Babama, çok sevdiğim tüm bu süreç içerisinde bana daima anlayış gösteren, desteklerini esirgemeyen ve hep teşvik ederek yanımda duran Canım Çocuklarıma, özellikle de en zor günlerimde yanımda olan Eşime çok özel bir teşekkür borçluyum. Bu kitabın, ülkemiz ve milletimiz için hayırlarla birlikte nice güzel çalışmalara vesile olmasını diliyorum. ~ 3 ~

4 Teşekkürler! Sahada kazandık ama masada kaybettik. sözü aziz milletimiz için çok bilindik bir sözdür. Özellikle Osmanlı nın duraklama döneminden bugüne kadar Türkiye birçok konuda gerek lobi eksikliği, gerekse mazisi zaferlerle dolu tarihimizde ve özellikle istiklal savaşımızda dünyaya örnek olan ordu-millet birlikteliğinin zayıflatılması ve ayrıştırılmasıyla, demokratik dilin etkin kullanımının eksikliği nedeniyle büyük kayıplarla ayrılmıştır. Her şey eğitimle başlar. Bugünün en güçlü ülkeleri güçlerini başta insanlarına ve onların eğitimlerine verdiği öneme borçludurlar. Özellikle bu konuda bana yol gösterici fikir ve yenilikçi düşünceleriyle bu çalışmayı hazırlamamda rehber olan ve eğitimden Ar-Ge ye, Ar-Ge den bilim ve teknolojiye, bilim ve teknolojiden ürünlere, ürünlerden ulusal ve uluslararası markalara dönüşüm demek olan bilgi ekonomisi çalışmalarımda da çok büyük desteğini esirgemeyen eğitim ve eğitim teknolojileri gönüllüsü kıymetli kardeşim Ayçin KARAHAN a çalışma ve araştırmalar için ülkem ve milletim adına çok özel teşekkürü de bir borç biliyorum. Ve inanıyorum ki bu kıymetli çalışmalar nice eğitim gönüllüsü ve bilgi ekonomisi gönüllüsü değerli vatan evlatlarının yetişmesine ve ülke ekonomisine çok önemli hizmetler yapmasına çok önemli katkılar sağlayacaktır. ~ 5 ~

5 Adem ONAR Kimdir? KİŞİSEL BİLGİLER Adı Soyad Doğum Yeri/Yılı Medeni Durumu E-posta Twitter Youtube Adem ONAR Bayburt/1968 Evli, 3 Çocuk Babası ÖĞRENİM DURUMU Lisans Yüksek Lisans Yabancı Dil O.D.T.Ü. Elektrik-Elektronik Mühendisliği Gazi Üniversitesi Bilgisayar Eğitimi (Tez Aşaması) İngilizce (Çok İyi), Almanca (Alman Kültür 8. Kur) BULUNDUĞU GÖREVLER Bil-Tab Bilgisayar Danışmanlık Hizmetleri Ltd.Şti. Genel Müdürü (1989) Ankara Büyükşehir Belediyesi Bilgi İşlem Müdür Yardımcısı (1992) Başbakanlık Devlet Personel Başkanlığı Bilgi İşlem Müdürü (1997) Sosyal Güvenlik Kurumu Donanım Ve Altyapı Hizmetleri Daire Başkanı (2008) Sosyal Güvenlik Kurumu Kurum Başkanlık Müşaviri (2010) Sosyal Güvenlik Kurumu Bilgi Sistemleri Ve Güvenliği Daire Başkanı (2011) Sosyal Güvenlik Kurumu Hizmet Sunumu Genel Müdürü ( ) Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bakanlık Bilişim Koordinatörü ( ) Emek İnşaat Ve İşletme A.Ş Denetim Kurulu Üyesi (2012 ) Emek İnşaat Ve İşletme A.Ş Yönetim Kurulu Üyesi ( ) PROJE VE ÇALIŞMALAR ÇALIŞMAVE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI BİTİRDİĞİ PROJELER ~ 6 ~

6 E-Dönüşüm Türkiye Projesi Kapsamında E-Çalışma Projesi Çalışma Bakanlığı Merkez Ve Taşra Teşkilatı İle Bakanlığın Bağlı Ve İlgili Kuruluşlarının E-Dönüşüm Türkiye Projesi Kapsamında Yer Alan Her Türlü Bilgi Ve İletişim Teknolojileri Projeleri Çalışma Bakanlığı Merkez Ve Taşra Teşkilatı İle Bakanlığın Bağlı Ve İlgili Kuruluşlarının Yazılım Ve Donanım Altyapı Projelerinin İhtiyaçlarının Belirlenmesi, Analiz Ve Etütlerinin Yapılması, İhtiyaç Ve Gereksinim Raporlarının Hazırlanması Çalışmaları Çalışma Bakanlığı Merkez Ve Taşra Teşkilatı İle Bakanlığın Bağlı Ve İlgili Kuruluşlarının Türksat A.Ş. İle Yürüttüğü Projelerin Koordinasyonu Çalışma Ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi Alo170 Kayıtdışı İstihdamla Mücadele Bilgi Sistemi (KADİMBİS) Çalışma İstatistik Bilgi Sistemi (ÇİBS) SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNDA BİTİRDİĞİ PROJELER Sağlık Provizyon Aktivasyon Sistemi (SPAS) E-Ödenek Uygulaması Hizmet Takip Projesi (Hitap) Yurtdışı Hesaplaşma Projesi Genel Sağlık Sigortası İşlemleri Projesi (Yeşilkart Uygulaması) Yurtdışı Ödeme İşlemleri Güvence Projesi E-Bildirge Uygulaması E-Borcu Yoktur Uygulaması Kayıtdışı İstihdamla Mücadele Bilgi Sistemi (KADİMBİS) SGK E-Devlet Uygulamaları Elektronik Belge Yönetim Sistemi Elektronik Arşiv Yönetim Sistemi Doküman Yönetim Sistemi Sosyal Güvenlik Entegrasyon Projesi Veri Ambarı Ve Veri Madenciliği Projesi Büyük Veri Projesi Medula Uygulamaları Biyometrik Kimlik Doğrulama, E-İmza Ve SMS Entegrasyonu ~ 7 ~

7 Özel Sağlık Hizmet Sunucuları Web Ve Mobil Uygulaması E-Reçete Uygulaması E-Sevk Uygulaması E-Fatura Uygulaması Ismarlama Ortez-Protez Uygulaması Yurtdışı Tedavi Giderleri Projesi E-Maluliyet Uygulaması BT-MR Görüntüleme Uygulaması Risk Odaklı Denetim Uygulaması Coğrafi Bilgi Sistemleri Uygulaması Mobil Sağlık Uygulaması SGK Veri Merkezi Projesi SGK İletişim Hizmeti Projesi (MPLS) SGK Güvenlik Altyapısının Güncelleştirilmesi Projesi Merkez Ve Taşra Teşkilatları Donanım, Ağ Ve İletişim Altyapısının Modernize Edilmesi Aktif Network Cihazlarının İyileştirilmesi Projesi Yedekleme Projesi 81 İl Video Konferans Altyapısı Bulut Bilişim Sanallaştırma Projesi Bulut Bilişim Uygulamaları (400 ün Üzerinde) SGK Akademi (E-Öğrenme Portalı) SGK Çocuk ( SGK Sosyal Medya Uygulamaları SGK Dijital Medya Arşivi SGK Kurumsal TV SGK Web TV SGK Mobil Kitaplık SGK Mobil Haber SGK Portal SMS Bilgilendirme Sistemi ~ 8 ~

8 İnteraktif SMS Uygulaması (5502 Anlık Sorgulama) Çalışma Ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi Alo İlde Sosyal Güvenlik Merkezlerinin Kurulması En Yakın SGK ( İnsansız Hizmet Noktası Projesi Mobil Sosyal Güvenlik Merkezi Projesi BAŞBAKANLIK DEVLET PERSONEL BAŞKANLIĞINDA BİTİRDİĞİ PROJELER Devlet Memur Sınavı Otomasyonu Altyapısı (DMS) Devlet Personel Başkanlığı İnternet Altyapısının Kurulması 190 Sayılı Kurumlar Dolu Ve Boş Kadrolarının Takibi Otomasyonu Mahalli İdarelerin Kadro Ve Atamaları Otomasyonu Altyapısı KİT ler Ve Özelleştirme İdaresine Bağlı Kuruluşların Kadro Ve Atamaları Otomasyonu Terörle Mücadele Kanunu Çerçevesinde Atanacak Kadrolara Ait Atamalara Yönelik Otomasyon Disiplin Cezası Alan Veya Devlet Memurluğu Sona Eren Memurlara Yönelik Otomasyon Altyapısı Kamu Kurum Ve Kuruluşlarında Çalışan Özürlü Personele Yönelik Otomasyon Altyapısı Hukuk, Kadro Ve Eğitim Daire Başkanlıkları Elektronik Belge İşleme Ve Arşivleme Otomasyonu Tüm Kamu Kurum Ve Kuruluşları Personelinin Maaş Bütçe Yükünün Hesabının Yapılmasına Yönelik Otomasyon E-Dönüşüm Türkiye Projesi Kapsamında Kamu Personeli Kayıt Sisteminin Merkezi Olarak Tutulması Ve Kamu Çalışanlarına Ait Bilgilerin On-Line E-Devlet Ortamında Sunulması Projesi (Per_Net Kamu Personeli Bilgi Sistemi) ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ NDE BİTİRDİĞİ PROJELER Elektronik Bilgisayarlı Kantar Tartım Ve Takip Bilgisayar Otomasyon Sistemi Elektronik Yükleme Bilgisayar Otomasyon Sistemi Belko Kömür Satış Ve Banka İzleme Bilgisayar Otomasyon Sistemi Taksitli Satışlar İzleme Bilgisayar Otomasyon Sistemi ~ 9 ~

9 Perakende Satış Depoları Günlük Satış Ve Stok İzleme Bilgisayar Otomasyon Sistemi ÖZEL SEKTÖR DE BİTİRDİĞİ PROJELER İlk-San Genel Müdürlüğü Öğretmen Kredi Takip Bilgisayar Otomasyon Sistemi Makine Mühendisleri Odaları Bilgisayar Otomasyon Sistemleri MEB Okul Ünite Dergileri Dağıtım Ve Satış İzleme Sistemleri YAYIMLANMIŞ KİTAPLARI, ESERLERİ, MAKALE ÇALIŞMALARI, RÖPORTAJ, SEMİNER, BİLİŞİM ZİRVELERİ KONUŞMA VE TV PROGRAMLARI Başbakanlık E-Dönüşüm Türkiye Projesi Kapsamında Çok Sayıda Makale Telekom Dünyası Dergisinde Bilgi Ve İletişim Teknolojileri Konusunda Çok Sayıda Makale Ve Köşe Yazısı (İşim Bilişim, Bilişim İşim Köşesi) Uluslararası Ve Ulusal Düzeyde Bilgi Ve İletişim Teknolojileri Ve E-Devlet Altyapıları Konusunda Çok Sayıda Makale, Söyleşi Ve Başarı Öyküsü Makaleler Bilişim Sektörüne Ve Bilişimle Kalkınmaya Bakış (Kitap) Güçlü Ve Dünya da Söz Sahibi Büyük Türkiye Ekonomisi İçin E-Devlet Ajansı Kurulmalıdır (Kitap) Bilgi Ekonomisiyle Güçlendirilmiş Türkiye Ekonomisi Dünyanın İlk Beş Büyük Ekonomisine Girecektir (Kitap) Fatih Projesi; Milli Kalkınmanın En Güçlü Şekilde Olması Ve Bilgi Ekonomisinde Dünya İle Rekabetçi Bir Ekonomi İçin En Değerli Fırsattır (Kitap) Twitter ve Youtube ( Adreslerinde Katıldığı Çok Sayıda TV Programı, Röportaj, Seminer, Bilişim Zirvesi Ve Resmi Açılışlarda Yapmış Olduğu Konuşmaların Videoları Yer Almaktadır. ALDIĞI ÖDÜLLER Devlet Memuru Sınavı (DMS-KPSS) Bilişim Altyapısının Kurumsal İmkânlarla İhalesiz Olarak Herhangi Bir Harcama Yapılmadan Kurulması Ve Devlet Memuru Atamalarının Bu Altyapıyla İnternet Tabanlı Olarak Hatasız Olarak Gerçekleştirilmesi İle Yayımlanmasına Yönelik Başbakanlık Üstün Başarı Ve Takdirname Belgesi En İyi Kurumsal E-Devlet Portalı Ve E-Devlet Yazılım Uygulamaları Yarışmalarında Türkiye Birincilik Ödülleri Bilgi Sistemleri Modernizasyonu, A-Sınıfı Bilişim Ve Sanallaştırma Altyapısı Konusunda, Türkiye Ve Avrupa Birincilikleri Ödülleri Bilgi Sistemleri Modernizasyonu, A-Sınıfı Bilişim Ve Sanallaştırma Altyapısı ~ 10 ~

10 Konusunda, ISSA (Uluslararası Sosyal Güvenlik Kurumları Ajansı) Tarafından Verilen Dünyanın En İyi Bilişim Altyapısı Uygulaması, Takdirname Ve Mansiyon Ödülleri Yaklaşık 300 E-Devlet Uygulamasının Entegre Olarak Çalıştığı 76 Milyon Vatandaşımızın 7/24 Hizmetinde Olan ÇSGB Bakanlık İletişim Merkezi Alo 170 Projesi İle Avrupa Ve Dünya Birincilikleri Ödülleri (Dünya Çağrı Merkezleri Yarışmaları İngiltere Ve ABD) E-Reçete, Biyometrik Kimlik Uygulama Sistemi, Optikte Karekod Uygulaması Projeleriyle Issa Ödülleri (Uluslararası Sosyal Güvenlik Kurumları Ajansı- Avrupa nın En İyi Uygulamaları, Mansiyon Ve Liyakat Ödülleri) CIO 2013 Ödülü - Yılın En Başarılı Bilişim Projeleri Yöneticisi CIO 2013 Onur Ödülü E-Tr 2013 Türkiye Birinciliği Ödülü İnternet Üzerinden Görüntü (BT MR) Paylaşımı Projesiyle E-Tr 2013 Türkiye Birinciliği Ödülü ~ 11 ~

11 İÇİNDEKİLER Giriş Fatih Projesi; Milli Kalkınmanın En Güçlü Şekilde Olması Ve Bilgi Ekonomisinde Dünya İle Rekabetçi Bir Ekonomi İçin En Değerli Fırsattır Vizyon 2023 Strateji Belgesi ve FATİH Projesinin Bilim ve Teknoloji Açısından Kesişim Gösteren Kuvvetli ve Eksik Yönleri ile Fırsat ve Engeller (SWOT Analizi) Dünya da Eğitimde Teknoloji Entegrasyonu Türkiye de Eğitimde Bilişim Teknolojileri Kullanımına İlişkin Yürütülen Çalışmalar Fırsatları Artırma Teknoljiyi İyileştirme Hareketi, Fatih Projesi Fatih Projesi Nedir? Siyasal, Toplumsal, Ekonomik ve Eğitimde Dönüşüm Fatih, Eğitim Sistemini Dönüştürebilir Mi? Okullar Ve Bakanlık Bir Ekosistemdir; Uygulamadaki Tercihleri Ekosistemin Gereksinimleri Belirler Donanım Tercihleri Ve Altyapı Eğitsel İçerik Ve Pedagoji Mesleki Gelişim İzleme Ve Değerlendirme Fatih Projesini Bir Sonraki Aşamaya Taşımaya Yönelik Öneriler Velilerin Bakış Açısından Fatih Projesi nin Değerlendirilmesi İlköğretim Okullarında Teknoloji Kullanımı Ve Yöneticilerin Bakış Açıları Eğitim Yatırımları 'Ezber Temelli' Edilgen Yapıdan Çıkarılmalı Öğretmen İstihdam Projeksiyonları Stratejileri ve Sistemlerinin Geliştirilmesi Projesi (İKOP) Sayılarla Eğitim Eğitimde Fırsat Eşitliğini Sağlama Aracı Olarak Fatih Projesi Projeden Doğrudan ya da Dolaylı Yoldan Fayda Sağlayacak Gruplar Eğitimde FATİH Projesinin Temel Göstergeleri ~ 13 ~

12 Eğitimde FATİH Projesi nin Eğitim Öğretim Boyutuna Sağlaması Beklenen Katma Değerler Teknolojinin Yardımı İle Okulları ve Eğitimde Yeniliği Yönlendirmek Bilgisayarların Öğretmen ve Öğrenciler Üzerindeki Gizli Etkileri Teknolojik Mitler ve Ekonomik Gerçekler Toplumsal Okur Yazarlığa Doğru Sayısal Uçurumun Önlenmesinde Eğitimin İşlevi ve Bilişim Teknolojileri Öğretmenlerinin Bu Süreçteki Rolü Fatih Projesine Göre BT Öğretmeni Fatih Projesi; yaygın eğitim ve öğretimde bilgi ve iletişim teknolojilerine ait program, film v.b. yayınları hazırlanarak eğitim ve öğretime kazandırılmasıdır Eğitim Bilişim Ağı EBA platformu Nitelikli Yazılım Programı Hazırlanmalı Bilgi İletişim Teknolojilerinin Dezavantajları? Fatih Projesi İle İlgili Yaşanan Sorunlar ve Öneriler Fatih Projesinin Üniversitelere Yansıması Fatih Projesinin Güncel Durumu, Bundan Sonra Gerçekleştirilecek Adımların Önem Sırası Ve AB Tarafından Fatih Projesi Kapsamında Verilecek Destekler Fatih Projesi İle Test Odaklılıktan Süreç Odaklılığa Doğru Dünya dan Farklı Ve Değişik Uygulamalar Dünya Yönetiminde İlk 5 e Girebilmek İçin Milli Eğitim Sistemindeki Engellemeler SON SÖZ : Fatih Projesi; Tarım Toplumundan Bilgi Toplumuna Geçilmesinde Ve Milli Kalkınmanın En Güçlü Şekilde Olması Ve Bilgi Ekonomisinde Dünya İle Rekabetçi Bir Ekonomi Olmasında En Önemli Ve En Değerli Fırsattır Kaynaklar ~ 14 ~

13 G İ R İ Ş İnsanlık ne zaman ortaya çıkmışsa, kalkınma çabaları da o tarihten bu yana hep var olagelmiştir. Kalkınma, genel anlamda bir ülkenin ekonomik, sosyal ve kültürel alanda ilerlemesini, kurumsal kapasitesinin güçlenmesini, insan kaynakları niteliğinin artmasını, çevreye duyarlılığın gelişmesini ve bireysel refahın yükselmesini ifade eden çok boyutlu ve kapsamlı bir kavramdır. Kalkınma; geri kalmış ülkelerin sosyo-kültürel ve ekonomik bakımdan düzenlemeler yaparak gelişmiş ülkeler standardını yakalama çabasıdır. Bu çabalara; milli gelirin ve üretimin arttırılması, sosyal ve ekonomik yapının geliştirilmesi, halkın değer yargılarının dünya standartlarında geliştirilmesi gibi değişmelerde dahil edilmektedir. İnsanlık tarihi göstermiştir ki bütün gelişimlerin ve dönüşümlerin tohumları yüreklere atılmıştır. Bilgi ise bu tohumların fidan halidir. Bu fidan yeşerip köklerini saldığında dallarında insani ve sosyal kalkınma, yapraklarında eğitim, bilim, ahlak ve irfan ve gölgesinde ise mutlu bir toplumun gölgelendiği bir çınar ağacı görülecektir... Türkiye nin 2023 Vizyonunda, Dünyanın en büyük 10 ekonomisi arasına girmek hedefleri bulunmaktadır. Cumhuriyetimizin 100. yılında, Atatürk ün işaret ettiği muasır medeniyet seviyesine ulaşma hedefi doğrultusunda bilim ve teknolojiye hakim, teknolojiyi bilinçli kullanan ve yeni teknolojiler üretebilen, teknolojik gelişmeleri toplumsal ve ekonomik faydaya dönüştürme yeteneği kazanmış bir "refah toplumu" yaratmak olarak belirlenmiştir. Bu vizyonu oluşturan öğelerden olan Türkiye nin Eğitim Sistemindeki ulusal vizyonu ise; Bireyin yaratıcılık ve hayal gücünü geliştiren; bireysel farklılıkların gözetilmesi ve değerlendirilmesi ile her bireyin özellikleri doğrultusunda en üst düzeyde kendini geliştirebildiği; zaman ve mekan kısıtlarından arınmış, kendi özgün öğrenme teknolojilerini yaratmış ve değişim esnekliğiyle kendini yenileme gücüne sahip; öğrenme ve insan odaklı bir eğitim sistemine sahip olmak olarak belirtilmiştir. Bu vizyonu desteklemek amacıyla oluşturulan sosyo-ekonomik hedefler ise 4 ana başlık altında toplanmıştır. Bunlar; belirlenecek sınai üretim alanlarında, Türkiye nin rekabet üstünlüğü kazanarak uluslararası ticaretten ciddi bir pay alır hale gelmesi, yaşam kalitesinin yükseltilmesi, sürdürülebilirliği sağlanarak kalkınma ve bilgiyi üretebilme, ekonomik ve toplumsal faydaya dönüştürebilme yeteneğini kazanabilmemiz için bilgi ve iletişim teknolojileri altyapımızın güçlendirilmesidir. Günümüz dünyasında ülkelerin ekonomik büyümeyi sağlaması, bilgi temelli ulusal politikalar geliştirilmesine bağlıdır. Bu anlamda ekonomilerin, bilgiye dayalı bir ekonomik yapıya dönüşmesinde ilk yapılacak iş, insanı bu yeni yapının gerektirdiği niteliklerle donatmaktır. Bunun için "insani yatırımlara" özel önem verilmeli ve eğitim yatırımları artırılmalıdır. Eğitim yatırımları genç beyinlerin yeniliğe yatkınlıklarının ve keşifsel zekaların gelişimine ve oluşumuna yönelik olmalıdır. Zira bir ülkenin geleceği, nitelikli, bilgili ve gelişimi yönlendirebilecek genç nüfusa bağlıdır. Ülkemizin güçlü yönlerinden biri, genç bir nüfusa, büyüyen bir ekonomiye sahip olmasıdır. Genç nüfusumuz, meraklı ve yeniliklere açık olduğundan kolayca, hızlı öğrenebilir, doğru rehberlik, eğitim ve yönlendirmeler sağlandığı takdirde öğrendikleri ile hızlıca üretebilir. ~ 15 ~

14 İçinde bulunduğumuz yüzyılda eğitim, toplumların gelişmişlik göstergelerinin başında gelmektedir. Özellikle donanımlı insan yetiştirme ve bu insanların iş dünyasına hazırlanması, önceki dönemlerden çok daha fazla ön plana çıkmıştır. Bu durum, teknolojinin sürekli gelişmesi ve yaşamın her alanında etkili olmasının bir sonucudur. Bilgi toplumunun gerekliliği olarak teknoloji eğitimi, eğitim teknolojiyi tetikler durumdadır. Hiç kuşku yok ki bu döngü, eğitim düzeyinin yükselmesinde ve buna bağlı olarak nitelikli eğitim ortamlarının sağlanmasında son derece önemlidir. Nitelikli eğitim ortamlarının oluşturulmasında, güncel teknolojinin eğitime entegrasyonu kaçınılmazdır. Başöğretmen Atatürk ün de dediği gibi, Zamanın gereklerine göre, bilim ve teknik ve her türlü medeni buluşlardan azami derecede yararlanmak zorunludur. Sanayi toplumundan bilgi toplumuna geçiş ile birlikte teknolojideki sürekli gelişim, hayatın hemen her alanına yansımış ve günlük yaşantılarla bütünleşmiştir. Bu bütünleşme ile birlikte dijital okur-yazarlık, dijital vatandaşlık, dijital uçurum, dijital yerlilik ve dijital göçmenlik gibi kavramlar toplum yaşantısında önemli bir rol oynamaya başlamıştır. Bir toplumu oluşturan bireylerin, vatandaşlık hizmetlerinden etkin şekilde yararlanması, ait oldukları toplumun gelişimi için ortaklaşa hareket etmeleri ve içinde bulundukları bilgi çağının üretken üyeleri arasına katılmaları, ülkelerin eğitim politikaları doğrultusunda nitelikli iş gücü yetiştirmesi bilim ve teknolojinin bütünleştirilmesinden geçmektedir. Bu bağlamda, yukarıda sayılan hedefler doğrultusunda ülkelerin bilim ve teknoloji politikalarının gözden geçirmesi ve çağın gerektirdiği teknoloji alanlarında yetkinlik kazanması bir zorunluluk haline gelmiştir. Bu zorunluluk, eğitimde teknoloji kullanımını, eğitimin niteliğinin yükseltilmesini ve çağın ihtiyaç duyduğu niteliklere sahip bireylerin yetiştirilmesini sağlamakla birlikte, günümüz eğitim sistemlerinden beklenen görevlerden biri olan teknoloji vasıtasıyla bilgiye ulaşabilen ve onu etkili bir şekilde kullanabilen bireylerin yetiştirilmesini de öngörmektedir. Örgün eğitim sisteminin, dünyanın diğer ülkelerinde olduğu gibi Endüstriyel Çağ için iyi olan fakat Bilgi Çağı için pek de elverişli olmayan akademik nitelikleri arttırma yönünde daha kuvvetli bir yapıda olduğu şüphesizdir. Özellikle 21. yüzyılda teknolojinin toplumdaki yeri gün geçtikçe daha çok ağırlık kazanmakta ve giderek vazgeçilmez bir hale gelmektedir. Üretim süreçlerinin büyük bir kısmı artık teknolojik olanakların sağladığı olanaklarla birlikte gerçekleştirilmektedir. Bilgisayar teknolojilerinin üretim süreçlerinin tamamında etkin olarak kullanıldığı çağımızda teknoloji destekli öğretim, ülkelerin eğitim sisteminde kaçınılmaz bir unsur haline gelmektedir. Çocukluğumuzda kara tahta, tebeşir, abaküs, basılı kitap, defter ve tepegözden öteye gidemeyen eğitim teknolojisi, bugün tablet bilgisayar, z-kitap, projeksiyon cihazı, bilgisayar destekli eğitim yazılımları ve internet gibi geniş ve modern seçeneklerle karşımıza çıkmaktadır. Eğitim araç ve gereçlerinin, teknolojideki bu yeniliklerle birlikte yenilenmesi, günün gereksinimlerine cevap verebilir duruma gelmesi gerekmektedir.. Böyle bir gelişim ortamı içinde eğitime teknolojik bir nitelik kazandırma gereği de güncel konulardan biri olmuştur. Teknolojik olanaklardan yararlanmayan eğitim, artık, günün toplumsal ve bireysel beklenti ve ~ 16 ~

15 gereksinimlerine yanıt verememektedir. Eğitim alanında kullanılan teknolojinin, ileri düzeyde çağdaş bir teknolojiye dönüştürülmesi en öncelikli konular arasındadır. Yıllar geçtikçe teknoloji eğitim kültürümüzün vazgeçilmez bir parçası haline gelmektedir. Okullar artık teknolojinin etkilerini ve müfredatın değişen yüzünü görmezden gelememektedir. Tüm bu gelişmeler gelişmekte olan ülkelerin teknoloji destekli eğitime ve teknolojinin öğretilmesi süreçlerine daha fazla kaynak aktarmaları gerekliliğini açıkça göstermektedir. Ülkemizde son 20 yılda meydana gelen baş döndürücü teknolojik değişimlere ve bunun eğitim alanında yarattığı dönüşümlere uyum sağlamak ve küresel rekabette geride kalmamak iddiasıyla eğitim alanında teknoloji kullanımını öngören birtakım projeler uygulamaya başlamıştır. Örneğin, 1998 yılında çeşitli kademelerdeki okula bilgisayar alınmış, öğrencinin bu bilgisayarlardan yararlanması sağlanmıştır. Aynı yıl öğretmene bilgisayar okuryazarlığı, ağ sistemleri ve uzaktan eğitim teknikleri kursları açılmıştır yılında ilkokulda bilgi teknolojisi sınıfı kurulmuş, bu kapsamda televizyon, tepegöz alınmış ve tüm bu teknolojileri videolarla desteklenmeye çalışılmıştır. Öğretmenler, müdür ve müdür yardımcıları ile müfettişlere yönelik Eğitimde Bilgi Teknolojisi Kullanımı seminerleri düzenlenmiştir yılında MEB, bilişim teknolojileri vizyonunu Eğitim sistemini ileri teknolojilerle kaynaştırmak, yeniliklerle desteklemek, ölçüp değerlendirerek sürekli geliştirmek, bilişim teknolojilerini kullanarak öğrenci merkezli ve proje tabanlı eğitim sağlamak olarak tanımlamıştır. Bu konudaki son adım olarak, Devlet Planlama Teşkilatı tarafından hazırlanan Bilgi Toplumu Stratejisi nde ( ) belirtilen hedefleri karşılamak ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından belirlenen stratejik hedefleri gerçekleştirmek üzere, FATİH (Fırsatları Artırma ve Teknolojiyi İyileştirme Hareketi) Projesi tasarlanmış ve hayata geçirilmiştir. Bilindiği üzere FATİH Projesi, eğitim ve öğretimde okullarda teknolojiyi iyileştirmek amacıyla BİT araçlarının öğrenme-öğretme sürecinde daha fazla duyu organına hitap edilecek şekilde düzenlenmesi amacıyla yürürlüğe koyulmuştur. Bu proje kapsamında, uzun vadede tüm öğretmenlere ve öğrencilere tablet bilgisayarlar verileceği, her sınıfa internete bağlı bilgisayar, akıllı (etkileşimli) tahta vb. bilgisayar teknolojilerinin konulacağı ve bunun yanı sıra her okula en az bir adet çok amaçlı fotokopi makinesi, etkileşimli tahta, doküman kamera ve mikroskop kameranın konulacağı belirtilmektedir. Eğitimde FATİH projesinin beş ana bileşenden oluştuğu belirtilmektedir. Bu bileşenler; 1. Donanım ve yazılım altyapısının sağlanması; 2. Eğitsel e-içeriğin sağlanması ve yönetilmesi; 3. Öğretim programlarında etkin BİT kullanımı; 4. Öğretmenlerin hizmet içi eğitimi; 5. Bilinçli, güvenli, yönetilebilir ve ölçülebilir BİT kullanımının sağlanması ~ 17 ~

16 olarak açıklanmıştır. Bu bileşenlerden herhangi biri eksik olsa mutlaka aksaklıklar çıkacaktır. Fakat bu proje beş bileşeni de içerdiğinden ve farklı şekillerde öğrenen öğrencilerin hepsine hitap eden bir proje olduğundan büyük başarılara ulaşacağı düşünülmektedir. Bu proje kapsamında, Milli Eğitim Bakanlığı ndan örgün ve yaygın eğitim verilen kurumlarda bilgi ve iletişim teknolojisi altyapısını tamamlanması, öğrencilere bu mekanlarda bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanma yetkinliğinin kazandırılması, bilgi ve iletişim teknolojileri destekli öğretim programlarının geliştirilmesi istenmektedir. Proje; Bireylerin yaşamboyu öğrenim yaklaşımı ve e-öğrenme yoluyla kendilerini geliştirmeleri için uygun yapıların oluşumu ve e-içeriğin geliştirilmesi, Ortaöğretimden mezun olan her öğrencinin temel bilgi ve iletişim teknolojileri kullanım yetkinliklerine sahip olması, İnternetin etkin kullanımı ile her üç kişiden birisinin e-eğitim hizmetlerinden faydalanması, Herkese bilgi ve iletişim teknolojilerini öğrenme ve kullanma fırsatının sunulması, Her iki kişiden birinin internet kullanıcısı olması, İnternet, toplumun tüm kesimleri için güvenilir bir ortam haline getirilmesi stratejik hedeflerini gerçekleştirmek üzere tasarlanmıştır. Bu projede temel amaç; eğitim-öğretimde fırsat eşitliğinin sağlanması ve okullardaki teknolojik altyapının iyileştirilerek, bilişim teknolojileri araçlarının en verimli şekilde kullanımının sağlanması olarak belirlenmiştir. Fırsat eşitliğinin, dersliklerin teknolojik cihazlarla donatılması ve teknik altyapının güçlendirilmesi sayesinde sağlanması planlanmaktadır. Bilişim teknolojileri araçlarının öğrenme-öğretme sürecinde daha fazla duyu organına hitap edilecek şekilde, derslerde etkin kullanımı için; okulöncesi, ilköğretim ile ortaöğretim düzeyindeki tüm okullarımızın dersliklerine LCD panel etkileşimli tahta ve internet ağ altyapısı sağlamak, her öğretmene ve her öğrenciye tablet bilgisayar vermek, dersliklere kurulan BT donanımının öğrenme-öğretme sürecinde etkin kullanımını sağlamak amacıyla öğretmenleri hizmetiçi eğitimlerle desteklemek, öğretim programlarını bilişim teknolojisi destekli öğretime uyumlu hale getirerek eğitsel e-içerikler oluşturmaktır. Fatih Projesi kapsamında müfredatın içeriği ve öğretmen kılavuzları ise tekrar hazırlanacak. Okul öncesi eğitimden başlayan Fatih Projesi entegrasyonu lise son sınıfa kadar devam edecek. Öğrenciler, derslerini bakanlığın hazırlayacağı e-devlet eğitim sistemi üzerinden çalışacak, özel programlar sayesinde hazırlanan sınavlara ve eğitimlere girecekler. Bilinçli ve güvenli internet kullanımı da yeni eğitim sisteminin bir parçası, ayrıca eğitim sırasında, sunu, video ve resim gibi interaktif içerikler ise yeni müfredatın bir parçası olması planlanmaktadır. Bu sayede eğitimde kalitenin arttırılması ve eğitim teknolojilerinden tüm öğrencilerin verimli bir şekilde yararlanmasının sağlanacağı düşünülmektedir. Evrensel Hizmet Fonu (EHF) ile finanse edilmesi planlanan FATİH projesinin toplam bütçesi hakkında kaynaklarda 6 Milyar TL ile 7 Milyar TL arasında değişen farklı rakamlar ~ 18 ~

17 telaffuz edilmektedir. Burada önemli olan nokta, proje için ayrılan kaynağın, sadece donanım bileşeni ile sınırlı kalmayıp, projenin temelini oluşturan diğer bileşenlere de orantılı olarak dağıtılması gerekliliğidir. Ancak öte yandan, projenin sürdürülebilirliği için de kaynak ayrılması gerektiği gerçeği üzerinde önemle durulması gereken noktalardan biridir. Yeni teknolojilerin (etkileşimli tahta, tablet bilgisayarlar, internet, vb.), eğitimin içindeki tüm eğitim aktörlerinin (öğretmen, öğrenci, idareci, veli vb.) öğrenme eylemlerindeki davranış biçimlerini ve içerikleri (ders kitapları, müfredat, tüm ders materyalleri vb.) ve o içeriklerin aktarılma biçimleri olan öğretim yöntem ve tekniklerinde radikal değişiklikler ortaya çıkarabileceği görülmektedir. İşte bu noktada; öğretmen ve öğrencilere yönelik olarak yeni yaklaşımların geliştirilmesi ve e-öğrenme sisteminin imkanlarının sunulması için bir fırsat olan FATİH projesi, iyi tasarlandığı ve uygulandığı takdirde klasik eğitim ve öğretim anlayışını etkileme ve değiştirme potansiyeli barındırmaktadır. Bu projenin dolaylı amaçlarından biri de; ezbere dayalı bilgi ile yüklenmiş bireyler yerine, özgür, yaratıcı ve bilimsel düşünen, olayları sorgulayan, sorunların farkına vararak çözüm üretebilen, karar verme yetisine sahip, bilgi üreten ve öz güveni yüksek bireylerin yetiştirilmesidir. Yüksek katma değer yaratıcılık (ezbersizlik) ister! Ezber burada da en büyük engeldir. Aklı küçücük yaşta mutlak doğrularla yani ezberlerle doldurulan çocuklar büyük adamlar olduklarında yüksek katma değer üretemezler ve yüksek katma değer üretemediği gibi üretebilenlerin yaratıcılığını da engellerler. BİT in eğitim ortamlarında etkin kullanımı konusunda öğretmenlerin rolünün önemini vurgulayan çok sayıda çalışmanın bulguları, eğitimde BİT in kullanımı ile ilgili projeler planlandığında, öğretmenlerin BİT bilgi ve becerileri, BİT i öğrenme-öğretme ortamında kullanım deneyimleri ve pedagojik yaklaşımları gibi unsurların göz önünde bulundurulması gerektiğini göstermektedir. Bir projenin başarılı olabilmesi için o projenin öncelikle işin başından itibaren çok iyi planlanması ve ilgili bütün paydaşların planlama ve uygulama süreçlerinde yer almasının sağlanması önemlidir. Hatırı sayılır miktarda kaynak ayırımının yapıldığı FATİH projesinin hedeflerine ulaşılması durumunda ülkemiz eğitimine ciddi katkıları olacaktır. Çok büyük bütçeli bir proje olan FATİH projesinde kaynakların neredeyse sadece donanım altyapısına ayrıldığına ilişkin bir izlenim edinilmektedir. Okullarda sadece teknolojik altyapı güçlendirilerek sınıf ortamında etkili BT kullanımı beklenmemelidir. Çünkü teknolojik donanım artışı bu teknolojilerin etkili bir şekilde kullanılacağı anlamına gelmemektedir. Projenin başarılı olması için öncelikle insan unsurunun dikkate alınması gerekir. Okullardaki teknolojik donanım artışının o teknolojilerin sınıflarda etkili kullanımını yani teknolojinin öğretim uygulamaları ile kaynaştırılmasını otomatik olarak sağlamadığı görülmektedir. Bu nedenle de öğretme-öğrenme süreçlerine katkı getirmeyen bir teknolojiye erişimin olmasının bir anlamının olmadığı açıktır. BİT in öğrenme-öğretme sürecinde kullanımında öğretmenin kendisinden beklenenleri gerçekleştirebilmesi için öncelikli olarak öğretim programlarının buna uygun bir şekilde düzenlenmesi gerektiği söylenebilir. Bu bağlamda öğretmenlerin yeterlik durumları konusunda bir takım gelişme ve iyileşmelerin sağlanması ile öğretim programlarının teknolojiyle bütünleştirilmesi (entegrasyon) sürecinin iyi planlanması gerekir. Bu konularda ~ 19 ~

18 gerçekçi düzenlemeler yapılmadan hayata geçirilen bir proje donanım ve alt yapı iyileştirme çalışmasından daha ileriye gidememe tehlikesini de beraberinde getirebilir. Bu nedenle özellikle görünürlüğü az olan öğretmene yapılan yatırımın, görünür yanı daha fazla olan teknolojik yatırımın önüne geçmesinin FATİH projesinin en zayıf halkası olduğu düşünülmektedir. MEB kağıt üstünde sayıca yüksek bulunan rakamlara bakarak öğretmenlere yönelik yeterli sayıda mesleki gelişim etkinliğinin sunulduğu varsayımından yola çıkmamalıdır. Başarılı olunmak isteniyorsa mesleki başarının ön koşulu olan hizmet-içi eğitimler konusunda gerçekçi yaklaşımlar izlenmelidir. Ayrıca öğretmenlerin eğitiminin başlangıç noktası olan öğretmen yetiştiren kurumlarla da gerekli işbirliğinin yapılması yoluna gidilmelidir. Eğitsel e-içeriğin merkezi bir birimde hazırlanması yerine öğretmenlerin bizzat içinde olduğu bir yapının izlenmesi durumunda daha etkili sonuçların alınabileceği unutulmamalıdır. Öte yandan projeye, 3 veya 5 yılda bitecek bir proje gözüyle bakılmamalıdır. Her şeyden önce bu tür projelerin sürdürülebilir olması sağlanmalıdır. Bu amaçla kaynak ayrımı buna göre düzenlenmelidir. Özellikle bilgisayar ve yazılımların güncelleştirilmesi işlemlerinin düzenli olarak yapılmasının gerektiği unutulmamalıdır. Ayrıca değişen sosyo-ekonomik koşullar ve uygulamadan alınan sonuçlar dikkate alınarak sürecin belli aralıklarla gözden geçirilmesini sağlayacak bir sistemin kurulması da önem taşımaktadır. Fatih Projesi dünya çapında önemli bir eğitim projesi olmanın yanında, oldukça önemli bir ekonomik atılım projesi. Eğitim yanında asıl önemli hedefler; Türk bilişim ekonomisini canlandırmak ve Türkiye nin atılımını sağlamak. Proje nin bütçesi, amacı ve vizyonu oldukça büyük. Ciddi bir bütçeyle yol almaya başlayan projenin en büyük kalemleri, ilköğretim sınıflarına kurulması gereken akıllı tahta sistemi, tüm öğrencilere dağıtılması planlanan tabletler ve bunlara ilişkin teknik alt yapı gibi görünse de, projede küçük olarak görülen fakat başarısına en büyük etkisi olacak kalem bu sistemlerin yönetilmesine ilişkin yazılımlar. Düşünsenize, her öğrenciye tablet dağıttınız, her sınıfa akıllı tahta sistemi kurdunuz, her öğretmene bir PC verdiniz, fakat bunları yönetemiyorsunuz. Herkes bu cihazlarla her istediğini yapabiliyor, projenin asıl amacı dışında çok farklı amaçlar için kolayca kullanabiliyor. Tam bir kaos ortamı. Özetle Fatih Projesi bir buz dağı ve projede adı geçen donanımları alıp dağıtmak sadece buzdağının görünen kısmı. Projenin başarısı için projenin asıl önemli kısmı olan yazılım ihtiyaçları için de ortak akıl hızla oluşur ve ihtiyaçlar daha net belirlenebilir. Fatih Projesi; sanılanın aksine bir donanım projesi olmayıp ülkemiz insanının ve gelecek nesillerimizin umudu olan yazılım, içerik ve bilişim ekonomisi hizmetleri projesidir. Çünkü bu projenin, projelendirilmesi, proje yönetimi ve proje alımlarının takibi bile oldukça ciddi bir iş ve bu ihtiyaçları sadece güçlü yazılımlar ile çözerek, Fatih projesini başarıya ulaştırabiliriz. Bu proje doğru bir şekilde uygulanabilirse, önümüzdeki yıllık süre içerisinde Türkiye de internet girişimcileri ve yatırımcıları kat kat büyüyecektir. Proje, başı ve sonu olan bir süreçtir. Oysa eğitim, teknolojiyle olan işbirliği aracılığıyla fırsat eşitliği yaratmak için durmaksızın çalışmalıdır. ~ 20 ~

19 Eğitime yapılan her yatırım Türkiye'nin aydınlık geleceğine yapılan bir yatırımdır. Fatih Projesi'nin, bir anlamda eğitimde bir çağı kapatıp bir çağı açacağına, gençleri teknolojiyle, bilgiyle, dünyayla buluşturacaktır. Projenin ülkemizde nitelikli, donanımlı bireylerinin yetiştirilmesinde, eğitim ortamlarının iyileştirilmesinin sağlanmasında önemli bir adımdır. Çocukların çağın gerektirdiği donanıma, bilgi ve beceriye, üretken ve bilgiyi hayatlarında kullanan bireyler olarak yetiştirilmesi amaçlanmaktadır. Teknolojide hızlı bir değişim olduğunu, bu değişimi yakalayabilen toplumların bilgi toplumu olabileceğini söyleyebiliriz. Fatih projesinde asıl önemli olan dinamik ve genç insan kaynağımızı çağın gerektirdiği teknolojik donanıma sahip, soran, sorgulayan, geleceği şekillendiren, aynı zamanda Kültürel mirasına, tarihine, örf, adet, ahlaki özelliklerine sahip çıkan nesiller yetiştirmektir. Kısaca Fatih Projesi; sunmuş olduğu fırsatlarla hem ülkemiz için hem de tarihimizden bugüne kadar irtibat halinde olduğumuz islami ve insani coğrafyayla bir bütünleşme bir kucaklaşma bir barış ve huzur projesi olmakla birlikte eğitimden ar-ge ye, ar-ge den teknolojiye, teknolojiden ürüne, üründen ulusal ve uluslararası markalara ve bu markalarla dünya ile rekabete imkan tanıyan bir milli özgüven projesidir. ~ 21 ~

20 FATİH PROJESİ MİLLİ KALKINMANIN EN GÜÇLÜ ŞEKİLDE OLMASI VE BİLGİ EKONOMİSİNDE DÜNYA İLE REKABETÇİ BİR EKONOMİ İÇİN EN DEĞERLİ FIRSATTIR ~ 23 ~