Editörler Doç. Dr. Müslüm Akıncı & Doç. Dr. Mustafa Avcı İDARE HUKUKU II

Transkript

1 Editörler Doç. Dr. Müslüm Akıncı & Doç. Dr. Mustafa Avcı İDARE HUKUKU II Yazarlar Doç.Dr. Mustafa Avcı Yrd.Doç.Dr. A.Kürşat Ersöz Yrd.Doç.Dr. Ahmet Ziya Çalışkan Yrd.Doç.Dr. H. Bige Açımuz Yrd.Doç.Dr. Seçkin Yavuzdoğan Yrd.Doç.Dr. Oktay Alkuş

2 Editörler Doç. Dr. Müslüm Akıncı &Doç. Dr. Mustafa Avcı İdare Hukuku II ISBN: Kitapta yer alan bölümlerin sorumluluğu yazarlarına aittir 1.Baskı 2014 Bu kitabın basım,yayın ve satış hakları Lisans Yayıncılığa aittir.anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri mekanik,elektronik veya başka yöntemlerle çoğaltılamaz basılamaz ve dağıtılamaz. Lord Matbaası Lisans Yayıncılık Tahtakale Mah.vişne Sok.No:31/A Bayrampaşa-İSTANBUL e-posta : lisans@lisansyayincilik.com.tr

3 ÖNSÖZ Türkiye de hızla değişen mevzuat monografik bir çalışmanın da güncellenmesini zorunlu kılıyor. Değişik Üniversitede İdare Hukuku alanında çalışan akademisyenlerin eşgüdümlü işbirliği ile hazırlanmış olan bu çalışma mevzuattaki ve içtihatlardaki değişiklikler de dikkate alınarak yayına hazırlanmıştır. İdare Hukuku I kitabının devamı niteliğinde olan bu çalışmada öncelikle idarenin faaliyetlerinden kamu hizmeti ve kolluk incelenmiştir. Daha sonra sırasıyla idarenin hareket araçları olan kamu görevlileri ve kamu malları konuları işlenmiş; idarenin sorumluluğu bahsi ise beşinci bölümde ele alınmıştır. Nihayet kitabın son bölümünde ise, idarenin yargı dışı yollardan denetlenmesi işlenmiştir. İdarenin yargısal denetimi ise İdari Yargı başlığı altında çıkarılacak olan bir başka çalışmaya bırakılmıştır. Kitap hakkında yapılacak öneri ve eleştiriler, bundan sonraki çalışmalarımıza ışık tutacak, bizlere daha doğru, daha az eksiği olanı oluşturma yolunda önemli katkılar sağlayacaktır. İdare Hukuku II kitabımızın bütün öğrencilere yararlı olmasını diliyoruz. İstanbul, 2014 Editörler Doç.Dr.Müslüm AKINCI & Doç.Dr.Mustafa AVCI III

4 IV

5 İÇİNDEKİLER Önsöz Bölüm 1 KAMU HİZMETİ 1.1. Kamu Hizmeti Kavramı 1.2. Kamu Hizmetinin Tanımı 1.3. Kamu Hizmetinin Özellikleri 1.4. Kamu Hizmetinin Öğeleri(Unsurları) Kamu Hizmetinin Hukuki Öğesi: Kamu Hukuku Düzeni Kamu Hizmetinin Organik Öğesi: Kamu Tüzel Kişiliği Kamu Hizmetinin Maddi Öğesi: Kamu Yararı 1.5. Etkinliğin Kamu Hizmeti Olarak Belirlenmesi 1.6. Kamu Hizmetinin Yürütülmesinde Yararlanılan İlkeler Süreklilik İlkesi Değişkenlik İlkesi Eşitlik İlkesi Yansızlık İlkesi Kamu Hizmetinde Bedel Konusu 1.7. Kamu Hizmetlerinin Türleri Geniş Anlamda Kamu Hizmeti Türleri Dar Anlamda Kamu Hizmeti Türleri 1.8. Kamu Hizmetinin Sunulması Kamu Hizmetinin Kurulması Kamu Hizmetinin Yürütülmesi Kamu Hizmetlerinin Kamu Tüzel Kişilerince Yürütülmesi Kamu Hizmetlerinin Özel Kişilerce Yürütülmesi 1.9. Kamu Hizmetlerinin Sona Ermesi Kamu Hizmetlerinin Günümüzdeki Durumu III Kavram 2.2. Kamu Düzeni Genel Olarak Bölüm 2 KOLLUK V

6 Unsurları Genel Güvenlik Genel Sağlık Genel Ahlak Dirlik ve Esenlik İnsan Onuru Kamusal Estetik 2.3. Kolluk Türleri İdari Kolluk Genel İdari Kolluk Özel İdari Kolluk Özel Güvenlik Adli Kolluk Siyasi Kolluk 2.4. Kolluk Yetkileri Kolluk Tedbirleri Kolluk Usulleri Yetkinin Sınırları Anayasal Sınırlar Diğer Sınırlar 2.5. Kolluk Yetkilerinin Genişlemesi Olağanüstü Hâl Sıkıyönetim Bölüm 3 KAMU GÖREVLİLERİ 3.1.Kamu Hizmetine Girme Hakkı 3.2. Kamu Görevliliğine Girişte Anayasal İlkeler Liyâkat İlkesi Eşitlik İlkesi Serbestlik İlkesi Kanunîlik İlkesi 3.3. Kamu Görevlilerinin Belirlenmesi Geniş Anlamda Kamu Görevlileri Dar Anlamda Kamu Görevlileri Ceza Hukuku Bakımından Kamu Görevlileri Anayasa ya Göre Kamu Görevlilerinin Türleri Memurlar Diğer Kamu Görevlileri 3.4. Devlet Memurları Kanunu na Göre İstihdam Şekilleri Memurlar Sözleşmeli Personel VI

7 Geçici Personel İşçiler 3.5. Devlet Memurluğu Rejiminin Temel İlkeleri Sınıflandırma İlkesi Kariyer İlkesi Liyâkat İlkesi 3.6. Devlet Memurluğuna Giriş Kadro (Norm Kadro) ve Kadroların Oluşturulması Kadroların Oluşturulmasında Kanunîlik İlkesi Kadroların Serbest Bırakılması Kadroların Kullanılması Süreci Atama Yapılacak Kadroların Bildirilmesi, Serbest Bırakılan Kadroların Kullanılması ve Atama İzni Alınması Atama Yapılacak Kadroların Duyurulması Devlet Memurluğuna Giriş Koşulları Genel Koşullar Özel Koşullar Devlet Memurluğuna Girişte Sınav Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Sözlü Sınav Sorunu Korunmaya Muhtaç Çocuk Kategorisindekiler için Yapılan Memurluk Sınavı Engelliler İçin Yapılan Memurluk Sınavı Memurların Hizmete Sınavsız Girmesi Devlet Memurluğuna Girişte Güvenlik Soruşturması Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırmasının Tanımı, Güvenlik Soruşturması Yapılacak Personel Güvenlik Soruşturmasında Araştırılacak Konular ve Güvenlik Soruşturmasının Değerlendirilmesi Devlet Memurluğuna İlk Atanma Aday Memurluğa Atanma Aslî Memurluğa Atanma Memurların Naklen Atanması Naklen Atama İşlemi İdarenin Sadece Takdir Yetkisini İleri Sürmesi veya Takdir Yetkisi Dışında Belli Sebepler İleri Sürmesi 3.7. Devlet Memurlarının Ödevleri ve Yükümlülükleri Tarafsızlık ve Devlete Bağlılık Davranış ve İşbirliği Emirlere Uyma ve Kanunsuz Emir Kişisel Sorumluluk ve Zarar Kişilerin Uğradıkları Zararlar VII

8 Mal Bildiriminde Bulunma Kılık Kıyafet Yükümlülüğü Resmî Belge, Araç ve Gereçlerin Yetki Verilen Mahâller Dışına Çıkarılmaması ve İadesi Amir Durumunda Olan Devlet Memurlarının Ödevleri ve Yükümlülükleri 3.8. Devlet Memurlarının Hakları Uygulamayı İsteme Hakkı Güvenlik Hakkı İstifa Hakkı İlerleme ve Yükselme Hakkı İzin Hakkı Yıllık İzin Mazeret İzni Hastalık ve Refakât İzni Aylıksız İzin Müracaat, Şikâyet ve Dava Açma Hakkı Sendika Kurma ve Toplu Sözleşme Yapma Hakkı Soruşturma ve Kovuşturmada Özel Kurallara Tâbi Olma Hakkı İsnat ve İftiralara Karşı Korunma Hakkı Aylık Hakkı Yolluk Hakkı Diğer Sosyal Haklar ve Yardımlar 3.9. Devlet Memurları İçin Yasaklar Toplu Eylem ve Hareketlerde Bulunma Yasağı Ticaret ve Diğer Kazanç Getirici Faaliyetlerde Bulunma Yasağı Grev Yasağı Hediye Alma ve Menfaat Sağlama Yasağı Siyasî Partilere Girme Yasağı Gizli Bilgileri Açıklama Yasağı Basına Bilgi veya Demeç Verme Yasağı Denetimindeki Teşebbüsten Menfaat Sağlama Yasağı Ayrıldığı Kuruma Karşı Görev Alma Yasağı Memur Bilgi Sistemi ve Özlük Dosyası, Başarı, Üstün Başarı Değerlendirmesi ve Ödül Verilmesi Devlet Memurları Hakkında Disiplin Soruşturması Disiplin Cezalarının Türleri Disiplin Cezası Vermeye Yetkili Amir ve Kurullar Disiplin Cezalarında Zamanaşımı Disiplin Soruşturmasında Usûl VIII

9 Disiplin Soruşturmasında Savunma Hakkı Ceza Soruşturması ile Disiplin Soruşturmasının Bir Arada Yürütülmesi Disiplin Cezalarının Uygulanması Disiplin Cezalarının Bir Süre Sonra Özlük Dosyasından Silinmesi Disiplin Kurulları ve Disiplin Amirleri Disiplin Cezalarına Karşı İdarî İtiraz Disiplin Cezalarına Karşı Yargı Yolu Devlet Memurları Hakkında Ceza Soruşturması Memurlar Hakkında Özel Yargılama Sistemi ve Memurlar için Ayrı Bir Soruşturma Usûlünün Gereklilik Nedenleri Sayılı Kanun un Uygulanacağı Kişiler Sayılı Kanun un Uygulanacağı Suçlar Suç İşlendiğinin Öğrenilme Şekilleri Ön İnceleme Kavramı Soruşturma İzni Vermeye Yetkili Merciler Soruşturma Sonunda Verilen Kararlara Karşı İtiraz Mercileri Soruşturmayı (Hazırlık Soruşturmasını) Yapacak Merciler Cumhuriyet Başsavcılığınca Re sen Dava Açılacak Hâller Memurluk Statüsünde Kısıntı Yapan Hâller Kadro Açığı Görevden Uzaklaştırma Devlet Memurluğunun Sona Ermesi Devlet Memurluğuna Giriş Koşullarının Olmaması veya Kaybedilmesi Sebebiyle Devlet Memurluğunun Sona Ermesi Devlet Memurluğundan Çekilme (İstifa) Devlet Memurluğundan Çekilmiş Sayılma Devlet Memurluğundan Çıkarılmayı Gerektiren Disiplin Suçları Emeklilik Emekliye Ayrılma Nedenleri Bölüm 4 KAMU MALLARI 4.1. Kamu Mallarının Tanımı ve Ölçütleri 4.2. Kamu Mallarının Türleri Sahipsiz Mallar Orta Malları Hizmet Malları IX

10 4.3. Kamu Malı Niteliğinin Kazanılması ve Kaybedilmesi Kamu Malı Niteliğinin Kazanılması Kamu Malının Edinilmesi Tahsis 4.4. Kamu Mallarının Hukuki Rejimi İdarenin Kamu Malları Üzerindeki Yetkilerinin Niteliği Kamu Mallarının Korunması Kamu Malının Bakımı ve Gözetimi Özel Kişilerin Kamu Mallarını Edinmelerine İlişkin Sınırlandırmalar Kamu Mallarının Özel Hukuk İşlemlerine Konu Olamaması Kamu Mallarının Özel Olarak Korunması 4.5. Kamu Mallarından Yararlanma Usulleri Genel ve Ortak Yararlanma Serbestlik İlkesi Eşitlik İlkesi Bedelsizlik İlkesi Özel Yararlanma İzne Bağlılık İlkesi Bedel Esası Yararlanmanın Geçiciliği 4.6. İdarenin Özel Malları 4.7. İdarenin Mal Edinme Usulleri Kamulaştırma Kamulaştırma İşleminin Unsurları Kamulaştırmadan Vazgeçme ve Geri Alma Hakkı Kamulaştırmanın Yargısal Denetimi Acele Kamulaştırma Kamulaştırmasız El Atma İstimval Bölüm 5 İDARENİN SORUMLULUĞU 5.1. İdarenin Sorumlu Tutulabilmesi için Aranan Genel Şartlar 5.2. İdari Sorumluluğunun Türleri Kusura Dayanan Sorumluluk Hizmet Kusuru Kavramı Hizmet Kusurunun Görünüm Biçimleri Görev Kusuru-Kişisel Kusur Ayrımı Kusurun İspatı Sorunu Kusursuz Sorumluluk Halleri Risk İlkesi X

11 Kamu Külfetleri Karşısında Eşitlik veya Fedakârlığın Denkleştirilmesi İlkesi Kamu Görevlisine Rücu Kurumu Rücu Kavramı ve Uygulaması Uzlaşma ve Uygulaması Bölüm 6 İDARENİN YARGI DIŞI YOLLARDAN DENETLENMESİ 6.1. İdari Denetim Hiyerarşik Denetim Vesayet Denetimi Kamuoyu ve Baskı Gruplarının Denetimi Siyasal Denetim (Meclis Denetimi) Soru Genel Görüşme Meclis Araştırması Meclis Soruşturması Gensoru Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsman) Türkiye de Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunun Amacı Kurumun Yapılanması Görevleri Baş Denetçi ve Denetçilerde Aranılacak Şartlar Adaylık ve Seçim Kuruma Başvuru Şartları ve Usulü KAYNAKÇA XI

12 XII