Hiyerarşi i problemi ve Süpersimetri
|
|
- Nesrin Aksu
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Hiyerarşi i problemi ve Süpersimetri Nasuf SÖNMEZ Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
2 İÇERİK 0. YüzyY zyılın n Gelişmeleri Elektron un Kütlesindeki K Hiyerarşi i Problemi Standart Model ve Sorunları Standart Model Ötesi tesi Modeller Süpersimetri (SUSY) LHC - Büyük k Hadron Çarpıştırıcısı
3 0. YüzyY zyılın n Gelişmeleri Relativite Teorisi Kuantum Fiziği Kuantum Alan Teorisi Yeni Parçac acıkların n Keşfi 3
4 Relativite Teorisi 0 YüzyY zyılın n Gelişmeleri 1905 Yılında patent ofisinde çalışan A. Einstein Klasik Elektrodinamik yasaları ile Newton mekaniğinin farklı simetiye sahip olduğunu farketti. Eylemsiz hareket sistemleri arasında yapılan dönüşler sonucu FİZİK YASALARI nın değişmez kalmasını sağlamak için yeni bir teori ortaya attı. Relativite Teorisine göre Işığın boşluktaki hızı sabittir 3.10^8 m/s Tüm eylemsiz referans sistemlerine göre ışığın hızı sabittir. 4
5 Kuantum Fiziği 0 YüzyY zyılın n Gelişmeleri 1900 yılında karacisim ışımasını açıklamak için Max Planck tarafından kuantumlanma kavramı ortaya atıldı yılında A.Einstein fotoelektrik olayı açıklamak için EM dalgaların kuantumlanmış olduklarını ortaya attı. 193 yılında Heisenberg hocaları M.Born ve P.Jordan ile birlikte matris mekaniğini ortaya attı. 193 yılında L. De Broglie taneciklerin birer dalga özelliği gösterdiklerini ortaya attı. 196 yılında E.Schrödinger, L. De Broglie nin dalga teorisini tanımlayan denklemleri buldu. 197 yılında Heisenberg Belirsizlik ilkesini ortaya attı. 193 yılında von Neumann kuantum teorisini sağlam temeller üzerine oturtu. λ = h mv h d + V ( x) m dx ψ = ( x) Eψ ( x) 5
6 0 YüzyY zyılın n Gelişmeleri Kuantum Alan Teorisi (KAT) KAT için i in atılan ilk adımlar, Fock, Pauli, Heisenberg, Bethe, Tomonaga, Schwinger, Feynman,, ve Dyson tarafından atıld ldı lerde Kuantum Elektrodinamiği i hemen hemen oluşturulmu turulmuş oldu. Neden Tüm T m elektronlar birbirine benzemektedir? Tüm m temel parçac acıkların n bir alanın n kuantumu olduğu u düşünülebilir. d Parçac acık k sayısı korunumlu değildir.. Vakum Kutuplanması Verteks Düzeltmesi İç enerji katkısı 6
7 0 YüzyY zyılın n Gelişmeleri 1910 yılında Theodor Wulf yeryüzünün radyasyonunun yükseklik ile nasıl değiştiğini anlamak için Eyfel kulesinin tepesinde ve ölçümler yaptı. Ölçümlere göre Eyfel kulesinin tepesindeki iyonlaşma miktarı yukarı çıkıldıkça artmaktaydı. 191 yılında Victor Hess bir balon ile feet yüksekliğine çıkarak atmosferin radyasyon seviyesini ölçtü. Yükseklere çıkıldıkça radyasyon seviyesinin artığını keşfetti. Evrendeki diğer gök cisimlerinden gelen yüksek enerjili Kozmik Işınlar atmosferde iyonlaşmaya sebep olmaktadırlar. Enerjileri 10^0 ev değerine kadar çıkmaktadırlar. 7
8 Elektron un Kütlesindeki K Hiyerarşi i Problemi 8
9 Deneysel olarak bir ölçüm yaptığımızda; örneğin elektronun kütlesi (me) yada yükü (qe), bizim ölçtüğümüz şey aslında elektronun içinde bulunduğu uzay ile yaptığı etkileşimleride içeren bir niceliktir. Elektronun kütlesini deneysel olarak ölçüldüğü zaman, elektronun durgun kütlesine ek olarak elektronun sahip olduğu yükten dolayı Coulomb İç-Enerji katkısı gelecektir. (m e c ) (deneysel) = (m e c ) (çıplak) + E Elektronun ölçülen deneysel kütlesi MeV Lagragrangian da bir parametre Elektronun kütlesine yükünden dolayı gelen katkı 9
10 Elektronun yükünü ve yarıçapını biliyoruz. Elektronun kendisi ile yaptığı Coulomb etkileşmelerini hesaplayalım t t (zaman) Uzayda konumunu değiştirmesin sadece zaman ekseninde hareket eden r e yarıcaplı bir elektronu göz önüne alalım. r e =10-17 cm t0 e x (uzay) Elektrostatik potansiyel enerji sadece uzay bileseni r e ye baglıdır, zamana baglı degildir E Coulomb = (-e)(-e) 4πε 0 r e > 0 Pozitif bir nicelik 10
11 Elektronun kütlesine kendisi ile etkileşmesinden dolayı gelen katkı hesaplanığında E ~ 14GeV mertebesindedir. Eğer elektronun yarıçapı r 0 < cm m e = 14.3 GeV (m e c ) (deneysel) = (m e c ) (çıplak) + E? Jackson Bundan Hiç Bahsetmemişti!!! MeV 14.3 GeV MeV Burada çıplak kütle enerjisi ile elektrostatik katkının toplamı öyle ayarlanmalı ki biri diğerini götürdügü zaman sonuç MeV kalmalı! Bu Hiyerarşi problemidir. Elektronun kütlesine gelen bu korkunç katkıyı nasıl yokedebiliriz? 11
12 Elektronun kendisi ile yaptığı Coulomb etkileşmesini bir diyagram üzerinde görelim Heisenberg Belirsizlik ilkesine göre zamanın çok kısa k bir anında nda enerjinin korunumunu ihlal edebilirim. Elektron Kendisini itecek bir kuvvet yaratmaktadır. r. Vakumda yaratılan balonlar. Elektron etrafındaki vakum balonlarındaki ndaki pozitronlardan bir tanesini yokediyor Planck skalasına gidilse bile elektronun kütlesine gelen katkı sadece 10% 1
13 Bu sorunun cevabı: elektronun kütlesi ile aynı değere sahip fakat zıt yüklü bir parçacığın katkısına ihtiyacımız var. Vakum teorisine gore çiftlenim oluşumu ve yokoluşunun sonucu olarak bir pozitron ile elektronun etkileşmesinin yarattığı çiftlenim etkisi, ΔE = ( e)( + e) e = 4πε πε 0re 4 0r e 3α log E= E1 + E = ( ) Çııpla 4π me cre em h Den ( mc ) = ( mc ) Çııpla 1 + 3α em 4π log h ( ) Çııpla m e cre Weisskopf 13
14 Sonuc olarak, E düzeltmesi elektron kütlesi ile orantılı. Toplam kütle çıplak kütle ile orantılı bulundu. M pl =1/8πG N =1.x10 18 GeV r e =1/M Pl = 1.66 x cm m e (deneysel) = m e (çıplak) ( ) %9 lük bir düzeltme Pozitronun yapmış olduğu düzeltmenin çıplak kütle ile orantılı olması bize antiparçacık kavramı ile birlikte, yeni bir simetri kavramının oldugunu gösterdi. 14
15 e - e+ 1/ 1/ m e m e -e +e Sadece elektrik yükleri farklı Elektron kütlesindeki hiyerarşi probleminin çözümünü bir yeni parçacık getirerek bulmuş olduk. Elektronun kütlesine logaritmik bir terimden katkı gelmesinden dolayı, varolan tüm Kuantum Alan Teorilerinin en üst geçerlilik sınırına (Planck Mesafesi) gittiğimizde bile, gelen katkı sadece %9 kadardır. Bu yeni parçacık ile birlikte teorideki yeni bir simetrinin varlığı çıplak kütle düzeltmeleri ile orantılı çıktı. Bu Chiral Simetrisi olarak tanımlanır. 15
16 Standart Model ve Sorunları 16
17 Standart Model Tüm bilinen temel parçacıkların güçlü, zayıf ve elektromagnetik kuvvet yolu ile birbirleri arasında nasıl etkileştiklerini başarılı bir şekilde açıklayan, bir kuantum teorisidir. Standart Model, G simetri grubu üzerine kurulmuş bir ayar alan teorisidir. G = SU ( 3) SU () U (1) c 1 tane temel ayar alanı bulunmaktadır. 8 gluon, 3 Wμ ve ve 3 ayar kuplajları: Bμ Madde Alanları : Ayar alanları altında aynı kuantum sayılarına sahip 3 tane kuark ve lepton ailesi bulunmaktadır g 1, g, g3 L Y 17
18 The Higgs Mechanism Higgs, Englert ve Brout, Higgs Mekanizmasının çalışabilmesi için Lagrange Yoğunluğuna Komlex Skaler bir alan eklediler. Elektro Zayıf Simetri Kırılması G = SU ( 3) SU () U (1) c L Y SU ( ) U (1) L Y Higgs Alanı enerjisini minimuma getirmek için sıfırdan farklı bir vakum değeri alıyor λ 4 V ( φ ) = m φ + φ m <0 için iki tane çözümümüz var Phi=0 ve Phi = - m / λ 18
19 Simetrinin kendiliğinden kırılması 3 adet kütlesiz Goldstone bozonun W ve Z tarafından yutulmalarına ve kütle bunların kazamalarına yol açmaktadır. Fermiyon ve Ayar bozonlarının kütleleri Higgs Alanı ile Kuplajları mertebesinde orantılıdır. m = v m = g v f g f W / Z W / Z m φ = λ v Doğanın simetrileri altında değişmeden aynı özelliklere sahip 3 tane Kuark ve Lepton ailesi olmasına rağmen neden farklı kütlelere sahip oldukları bilinmemektedir!!! mτ 00 0 m m 3 e GeV m μ m e μ En Büyük Hiyerarşi: Nötrinoların Kütleleri: m t 175GeV GeV m m 5 >10 19 t e
20 Kosmolojik Sabit neden küçük üçük? Son zamanlarda yapılan deneylerden elde edilen verilere göre Evrenin toplam madde enerji içeriğinde, Evreni bir arada tutan Kara Madde ve gizemli bir şekilde genişlemesine yardımcı olan Kara Enerji yide içermelidir. 4% Etrafat gördüğümüz herşey (baryonlar, p ve n) 3% Kara Madde (p=0) [Bu nedir?] 73% Kara Enerji (p=-r) [Büyük olasılıkla vakum enerjisi Einstein in Kosmolojik Sabiti, Neden bu kadar küçük? L =¼ M p4 ] Kosmolojik sabit bugün gözlemlenenden daha büyük olsaydı galaksiler ve yıldızlar oluşamayacaktı (Weinberg, 1989). 0
21 Standart Modeldeki Parametreler 1
22
23 Standart Model Ötesi Modeller 3
24 Süpersimetri Ekstra Boyutlar (ADD, RS, UED ) TeknikRenk Büyük k Birleşme SU(5)~SU(10) Higssizlik Teorileri Genişletilmi letilmiş Ayar Teorileri Ekstra U(1) çarpanları: Sol-Sağ Simetrik Model: Sicim Teorisi 4
25 Higgs in in Kütlesindeki K Hiyerarşi i Problemi 5
26 Aksiyon integrali yazıldıgı zaman, kinetik enerji ve potansiyel enerji terimlerini ele alalım; kinetik enerjimiz her zaman pozitif olmasından dolayı bizim enerjimizin minumum olduğu noktayı potansiyel kısım belirleyecektir. Buna göre Higgs potansiyelini yazarsak; V(H) = m H (H + H) + λ (H + H) H = φ1 a + iφ 0 H = a V(H) = m H a + λ a 4 a v + h(x) V(h) = Λ + 1/ m h + 4vλh 3 + λh 4 c.c Kozmolojik Sabit 6
27 Higgs bosonu için kütlesine gelen kuantum mekaniksel katkılara bakalım. V(h) = Λ + 1/ m h + 4vλh 3 + λh 4 c.c + + h h h 1/ m H h h 4λv 4λv h h p k - < k < + k λ Ara durumda iken parçacığın momentum ve enerjisi dahil herşey kontrol dışında, parçacığın sadece spini ve kütlesini biliyoruz. İlmikte hareket eden parçacığın momentumu k olsun. 7
28 Higgs kütlesine gelen katkıyı inceleyelim; bu yüzden parçacığın gözlemlenen momentum p=0 olsun. h p=0 4λv k 4λv p=0 h Δm Λ Λ H d 4 k ( π ) λ f = 16π 4λ h ( Λ + 6m log( Λ / m ) +...) UV 1 m 4λ h f 1 m 4 f f k h k h UV f Λ 4 d k 1 λ Λ( π ) 4 k m h λ h k p=0 p=0 h Δm H = λh 16π ( Λ m log( Λ / m ) +...) UV H UV H 8
29 Sonuç olarak toplam düzeltme; m λ + 16π m Λ ΛUV + m Λ log( + m m Λ ) ( Dny) ( Çıı ) H UV H UV H = mh + 3m H UV H H... Tabiatta kuantum alan teorilerinin kurulabileceği en büyük sınır M pl ölçeğidir M pl = 1. x GeV ( ) Dny ( ) Çıı ( 18 m = m λ 10 GeV ) H H Higgs kütlesinin hesaplanan değeri yaklaşık (100 GeV) olmalı çünkü higgs kütlesini m H belirliyor. HİYERARŞİ PROBLEMİ 9
30 Pauli Spin-İstatistik teoremi Elimizde spini bilinen bir parçacık bulunuyorsa bu paraçacığın istatiksel özeliikleri karar verebiliriz. 1. Spini tam parçacıklar için Ψ(0)= Ψ(π). Spini yarım parçacıklar için Ψ(0)= - Ψ(π) Spin = döngü üzerindeki hareket için dalga fonkisyonunun toplam faz değişimi π 30
31 Şimdi farzedelim ki elimizde bir tane fermiyonik bir katkı içeren döngü olsun ve bozon ile bir çiftlenim içersinde bulunsun. Gelen katkı sonucu; Δm 8λ f H ΛUV 3 ΛUV + mh ΛUV H = m log( ) + H 16π UV + mh mh m Λ... Pauli spin-istatistik teoreminden dolayı gelen ( - ) işaretinden dolayı bozonik döngüden gelen katkı yok edilmektedir. 31
32 Burada higgs bozonunun kendisine olan kuplajından ortaya cıkan bu kuantum etkisini yoketmenin yolu olarak Higgs bozonuna kardeş olan bir fermiyon varlğına bir ihtiyacımız var. λ = 8λ f Bunun yanında sonsuzluklardan kurtulmak için Skaler Higgs alanın kendisine olan kuplajı ile bunun Fermiyonik kardeşinin Higgs alanına olan kuplajı arasında yukarıdaki gibi bir bağıntı olmalıdır. Kuplajlar arasında böyle bir bağıntının anlamı, Fermiyonik parçacık ile Bozonik parçacık arasında bir simetri vardır. SÜPERSİMETRİ 3
33 SÜPERSİMETRİ (SUSY) 33
34 Supersimetri Nedir? Süpersimetri (SUSY): Bozonlar ile Fermiyonlar arasında bir simetridir de Özel Relativite teorisinin simetrisini genişletmek için i in ortaya atıld ldı. Süper Poincare cebri. μ β Q α = iσ αβθ μ Q α fermion > α = boson > α θ { Q = ) μ α, Qβ } ( γ αβ Pμ SUSY = Süperuzayda öteleme işlemi. 34
35 Kinetik Terimler Süper Potansiyel Yumuşak Kıcı Terimler Gauginoların Kütlesi SFermiyonların Kütleleri 35
36 Süpersimetrinin Getirdikleri SPIN ½ FERMIONS SPIN 0 BOSONS Leptons Quarks ν u d e e ν c s μ t b ν μ τ τ Sleptons Squarks u% c% t% d % s% b % ν% e e% ν% μ ν% τ μ% τ% The Generations of Matter The Generations of Smatter 36
37 Higgs in in kütlesindeki k Hiyerarşi i Problemini çözmektedir. Evrendeki Kara Madde için i in bir adayı vardır r (LSP). Ayar kuplajları nın GUT skalasında birleşmelerini olanaklı kılmaktadır. Yeni parametrelerin varlığı CP kırılmask lmasını açıklamak için i in ümit vermektedir. SUSY dönüşümleri d uzay ötelemelerinide içermesinden dolayı Gravitasyon kuvvetinide içermektedir. 37
38 Ayar Kuplajlarının n Birleşmesi 38
39 Büyük k Hadron Çarpıştırıcısı (CERN-LHC) 39
40 008 yılında çalışmaya başlaması düşünülüyor. Süpersimetrik parçacıkları bulabilmek için KM 14TeV enerji mertebesine çıkabilecek. 40
Parçacıkların Standart Modeli ve BHÇ
Parçacıkların Standart Modeli ve BHÇ Prof. Dr. Altuğ Özpineci ODTÜ Fizik Bölümü Parçacık Fiziği Maddeyi oluşturan temel yapı taşlarını ve onların temel etkileşimlerini arar Democritus (460 MÖ - 370 MÖ)
DetaylıUluslararası Lineer Çarpıştırıcı'da (ILC) Ayar Aracı Bozonları ile Süpersimetri Kırılması
Uluslararası Lineer Çarpıştırıcı'da (ILC) Ayar Aracı Bozonları ile Süpersimetri Kırılması Hale Sert 04 Eylül 2012 İÇERİK Giriş Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (LHC) ve Uluslararası Lineer Çarpıştırıcı (ILC)
DetaylıSTANDART MODEL VE ÖTESİ. Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. A. Zorluer Türk Öğretmen Çalıştayı 8 Ocak 2018
STANDART MODEL VE ÖTESİ Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. A. Zorluer Türk Öğretmen Çalıştayı 8 Ocak 2018 1 Evrenin kısa tarihi Görüldüğü gibi evrenimizin tarihi aynı zamanda atom altı parçacıkların oluşum
DetaylıParçacık Fiziği Söyleşisi
Parçacık Fiziği Söyleşisi Saleh Sultansoy - TOBB ETÜ Gökhan Ünel - UC Irvine HPFBU2012 12-19 Şubat, Kars, Kafkas Üniversitesi 1 Parçacık fiziği Maddenin ve etkileşimlerin alt yapısını anlamak 2 Büyük Patlama
DetaylıSTANDART MODEL ÖTESİ YENİ FİZİK
STANDART MODEL ÖTESİ YENİ FİZİK MUSA ÖZCAN TTP 8 (CERN TÜRK ÖĞRETMEN ÇALIŞTAYI 8) 21-27 OCAK 2018 1 Bugünü anlamak için, geçmişe bakmak. Büyüğü anlamak için, en küçüğe bakmak. *TTP 8 Güncel sorunlar Gökhan
DetaylıTemel Sabitler ve Birimler
Temel Sabitler ve Birimler Işığın boşluktaki hızı: c=299792458 m/s ~3x10 8 m/s Planck sabiti: h= 6.62606957(29)x10-34 Js İndirgenmiş Planck sabiti ħ = h/2π Temel elektrik yükü : e=1.60218x10-19 C İnce
DetaylıMaddenin içine yaptığımız yolculukta...
HİGGS NEDİR? Maddenin içine yaptığımız yolculukta... madde atom elektron proton quark çekirdek nötron Standart Model Standart Model Atomun İçi Doğadaki Temel Kuvvetler Temel Kuvvetler Değişim Parçacıkları
DetaylıParçacık Fiziği. Dr. Bora Akgün / Rice Üniversitesi CERN Türkiye Öğretmenleri Programı Temmuz 2015
Parçacık Fiziği Dr. Bora Akgün / Rice Üniversitesi CERN Türkiye Öğretmenleri Programı Temmuz 2015 Parçacık Fiziğinin Standard Modeli fermion boson Dönü 2 Spin/Dönü Bir parçacık özelliğidir (kütle, yük
DetaylıHazırlayan: Ayten İLHAN Branşı: Bilişim Teknolojileri Görev Yaptığı Okul: EMİNE ÖZCAN ANADOLU LİSESİ
Hazırlayan: Ayten İLHAN Branşı: Bilişim Teknolojileri Görev Yaptığı Okul: EMİNE ÖZCAN ANADOLU LİSESİ 1 LEPTONLAR AYAR BOZONLARI (KUVVET TAŞIYICI BOZONLAR) KUARKLAR STANDART MODELİ ANLAMAK MADDE PARÇACIKLARI
DetaylıSTANDART MODEL VE ÖTESİ. : Özge Biltekin
STANDART MODEL VE ÖTESİ : Özge Biltekin Standart model, bilim tarihi boyunca keşfedilmiş parçacıkların birleşimidir. Uzay zamanda bir nokta en, boy, yükseklik ve zaman ile tanımlanır. Alanlar da uzay zamanda
DetaylıHİGGS HAKKINDA NAZLI FANUS FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENİ ULUPAMİR ORTAOKULU (CERN TÜRK ÖĞRETMEN ÇALIŞTAYI-7)
HİGGS HAKKINDA NAZLI FANUS FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENİ ULUPAMİR ORTAOKULU (CERN TÜRK ÖĞRETMEN ÇALIŞTAYI-7) HİGGS HAKKINDA KONU BAŞLIKLARI STANDART MODEL-TEMEL PARÇACIKLAR HİGGS BOZONU HİGGS ALANI HIZLANDIRICILAR(HİGGS
DetaylıSimetri ve Süpersimetri. Spot: Kerem Cankoçak. Simetri nedir?
Simetri ve Süpersimetri Spot: Kerem Cankoçak Simetri nedir? Aşağıdaki şekilde bir örneğini gördüğümüz simetrik şekillere doğada her zaman rastlarız. Doğa simetriktir. Ama daha yakından baktığımızda bu
DetaylıALIfiTIRMALARIN ÇÖZÜMÜ
ATOMLARDAN KUARKLARA ALIfiTIRMALARIN ÇÖZÜMÜ 1. Parçac klar spinlerine göre Fermiyonlar ve Bozonlar olmak üzere iki gruba ayr l r. a) Fermiyonlar: Spin kuantum say lar 1/2, 3/2, 5/2... gibi olan parçac
DetaylıTOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi. chem.libretexts.org
9. Atomun Elektron Yapısı Elektromanyetik ışıma (EMI) Atom Spektrumları Bohr Atom Modeli Kuantum Kuramı - Dalga Mekaniği Kuantum Sayıları Elektron Orbitalleri Hidrojen Atomu Orbitalleri Elektron Spini
DetaylıKuantum Mekaniğinin Varsayımları
Kuantum Mekaniğinin Varsayımları Kuantum mekaniği 6 temel varsayım üzerine kurulmuştur. Kuantum mekaniksel problemler bu varsayımlar kullanılarak (teorik/kuramsal olarak) çözülmekte ve elde edilen sonuçlar
DetaylıTemel Sabitler ve Birimler
Temel Sabitler ve Birimler Işığın boşluktaki hızı: c=299792458 m/s ~3x10 8 m/s Planck sabiti: h= 6.62606957(29)x10-34 Js İndirgenmiş Planck sabiti ħ = h/2π Elektron yükü : e=1.602176565(35)x10-19 C İnce
DetaylıÇekirdek Modelleri. Alfa Bozunumu. Nükleer Fizikte Kullanışlı Birimler Çekirdeğin Yapısı ve Etkileşmeler. Çekirdeğin Sıvı Damlası Modeli
NÜKLEER FİZİK Bu sunumun büyük bir bölümünü aşağıdaki siteden indirebilir veya fotokopiciden fotokopisini alabilirsiniz. http://s3.dosya.tc/server11/efgmzh/fotokopi.pdf.html Nükleer Fizikte Kullanışlı
Detaylı, (Compton Saçılması) e e, (Çift Yokoluşu) OMÜ_FEN
Göreli olmayan kuantum mekaniği 1923-1926 yıllarında tamamlandı. Göreli kuantum mekaniğinin ilk başarılı uygulaması 1927 de Dirac tarafından gerçekleştirildi. Dirac denklemi serbest elektronlar için uygulandığında
DetaylıBhabha Saçılması (Çift yokoluş ve Çift oluşumu. Moller Saçılması (Coulomb Saçılması) OMÜ_FEN
Geometrodynamics: Genel Görelilik Teorisi Gravitasyon parçacık fiziğinde önemli bir etki oluşturacak düzeyde değildir. Çok zayıftır. Elektrodinamiğin kuantum teorisi Tomonaga, Feynman ve Schwinger tarafında
DetaylıUBT Foton Algılayıcıları Ara Sınav Cevap Anahtarı Tarih: 22 Nisan 2015 Süre: 90 dk. İsim:
UBT 306 - Foton Algılayıcıları Ara Sınav Cevap Anahtarı Tarih: 22 Nisan 2015 Süre: 90 dk. İsim: 1. (a) (5) Radyoaktivite nedir, tanımlayınız? Bir radyoizotopun aktivitesi (A), izotopun birim zamandaki
DetaylıMASSACHUSETTS TEKNOLOJİ ENSTİTÜSÜ Fizik Bölümü Fizik 8.04 Bahar 2006 SINAV 1 Salı, Mart 14, :00-12:30
Fizik Bölümü Fizik 8.04 Bahar 2006 SINAV 1 Salı, Mart 14, 2006 11:00-12:30 SOYADI ADI Öğrenci No. Talimat: 1. TÜM ÇABANIZI GÖSTERİN. Tüm cevaplar sınav kitapçığında gösterilmelidir? 2. Bu kapalı bir sınavdır.
DetaylıRADYASYON FİZİĞİ 1. Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu
RADYASYON FİZİĞİ 1 Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu Herbirimiz kısa bir süre yaşarız ve bu kısa süre içerisinde tüm evrenin ancak çok küçük bir bölümünü keşfedebiliriz Evrenle ilgili olarak en anlaşılamayan
DetaylıCMS DE SKUARK BOZUNUMLARI NIN ARAŞTIRILMASI
EGE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ (YÜKSEK LİSANS TEZİ) CMS DE SKUARK BOZUNUMLARI NIN ARAŞTIRILMASI Nasuf SÖNMEZ Fizik Anabilim Dalı Bilim Dalı Kodu: 404.04.01 Sunuş Tarihi: 5.08.006 Tez Danışmanları:
DetaylıCERN VE HİGGS HİGGS PARÇACIĞI NEDİR? Tuba KÖYLÜ Bilişim Teknolojileri Öğretmeni Şanlıurfa İl Milli Eğitim Müdürlüğü 27 Haziran 2017
CERN VE HİGGS HİGGS PARÇACIĞI NEDİR? Tuba KÖYLÜ Bilişim Teknolojileri Öğretmeni Şanlıurfa İl Milli Eğitim Müdürlüğü 27 Haziran 2017 2 CERN CERN; Fransızca Avrupa Nükleer Araştırma Konseyi kelimelerinin
Detaylı8.04 Kuantum Fiziği Ders V ( ) 2. = dk φ k
Geçen Derste ψ( x) 2 ve φ( k) 2 sırasıyla konum ve momentum uzayındaki olasılık yoğunlukları Parseval teoremi: dxψ( x) 2 = dk φ k ( ) 2 Normalizasyon: 1 = dxψ( x) 2 = dk φ k ( ) 2 Ölçüm: x alet < x çözünürlüğü
DetaylıMurat ŞENER Bursa Sınav Fen Lisesi
Murat ŞENER Bursa Sınav Fen Lisesi Kütlenin kökeni Nötrino salınımı Madde-karşıt madde asimetrisi Karanlık madde ve karanlık enerjinin doğası gibi kuramsal olarak geliştirilmiş olayların açıklanmaya çalışılmasıdır.
DetaylıTemel Parçacık Dinamikleri. Sunum İçeriği
1 Sunum İçeriği 2 Genel Tekrar Leptonlar Örnek: elektron Fermionlar Kuarklar Örnek: u kuark Bozonlar Örnek: foton Kuarklar serbest halde görülmezler. Kuarklardan oluşan yapılar ise genel olarak şu şekilde
DetaylıFİZ304 İSTATİSTİK FİZİK. Klasik Yaklaşımda Kanonik Dağılım I. Prof.Dr. Orhan ÇAKIR Ankara Üniversitesi, Fizik Bölümü 2017
FİZ304 İSTATİSTİK FİZİK Klasik Yaklaşımda Kanonik Dağılım I Prof.Dr. Orhan ÇAKIR Ankara Üniversitesi, Fizik Bölümü 2017 Klasik Yaklaşım Klasik kavramlarla yapılan bir istajsjk teorinin hangi koşullar alnnda
DetaylıELEKTRİKSEL POTANSİYEL
ELEKTRİKSEL POTANSİYEL Elektriksel Potansiyel Enerji Elektriksel potansiyel enerji kavramına geçmeden önce Fizik-1 dersinizde görmüş olduğunuz iş, potansiyel enerji ve enerjinin korunumu kavramları ile
DetaylıBohr Atom Modeli. ( I eylemsizlik momen ) Her iki tarafı mv ye bölelim.
Bohr Atom Modeli Niels Hendrik Bohr, Rutherford un atom modelini temel alarak 1913 yılında bir atom modeli ileri sürdü. Bohr teorisini ortaya koyarak atomların çizgi spektrumlarının açıklanabilmesi için
DetaylıParçacık Fiziğinde Korunum Yasaları
Parçacık Fiziğinde Korunum Yasaları I. Elektrik Yükünün Korunumu II. Lepton Sayılarının Korunumu III. Baryon Sayısının Korunumu IV. Renk Yükünün Korunumu V. Göreli Mekanik i. Göreli Konum ii. Lorentz Denklemleri
DetaylıTheory Tajik (Tajikistan)
Q3-1 Büyük Hadron Çarpıştırıcısı Bu probleme başlamadan önce ayrı bir zarfta verilen genel talimatları lütfen okuyunuz. Bu görevde, CERN de bulunan parçacık hızlandırıcısının LHC ( Büyük Hadron Çarpıştırıcısı)
DetaylıELEKTRON-POZİTRON VE ELEKTRON-FOTON ÇARPIŞTIRICILARINDA SÜPERSİMETRİ PARAMETRE UZAYININ
ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ ELEKTRON-POZİTRON VE ELEKTRON-FOTON ÇARPIŞTIRICILARINDA SÜPERSİMETRİ PARAMETRE UZAYININ İNCELENMESİ Semra GÜNDÜÇ FİZİK MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI
DetaylıATLAS Dünyası. Standart Model. ATLAS ağ sayfası Karşımadde
Fizikçiler dünyanın ne olduğunu ve onu neyin bir arada tuttuğunu açıklayan isimli bir kuram geliştirmişlerdir. yüzlerce parçacığı ve karmaşık etkileşmeleri yalnızca aşağıdakilerle açıklayabilen bir kuramdır:
DetaylıGüncel sorunlar ve çözüm arayışı. G. Ünel CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 8 Ocak 2018
? Güncel sorunlar ve çözüm arayışı G. Ünel CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 8 Ocak 218 1 Büyük Patlama dan hemen sonra evrenimiz bir parçacık kadar küçüktü. 2 ve evrenimizin gelişimi parçacıklarla ve onların
Detaylıψ( x)e ikx dx, φ( k)e ikx dx ψ( x) = 1 2π θ açısında, dθ ince halka genişliğinin katı açısı: A. Fiziksel sabitler ve dönüşüm çarpanları
A. Fiziksel sabitler ve dönüşüm çarpanları B. Seçilmiş bağıntılar Rutherford saçınımının diferansiyel kesiti: Compton kayması Bohr un hidrojenimsi atom modelinde izinli yörüngelerin yarıçapı: olup burada
DetaylıBaşka Boyutlar Arayışı-2:
Başka Boyutlar Arayışı-2: Ekstra Boyutların bir Sınıflandırması, Gözlenebilirlikleri ve Standart Birleştirme Teorilerinde Enerji Ölçekleri K. O. Ozansoy, Ankara Üniversitesi Fizik Bölümü İçerik 1. Özet
DetaylıBÖLÜM 4: MADDESEL NOKTANIN KİNETİĞİ: İMPULS ve MOMENTUM
BÖLÜM 4: MADDESEL NOKTANIN KİNETİĞİ: İMPULS ve MOMENTUM 4.1. Giriş Bir önceki bölümde, hareket denklemi F = ma nın, maddesel noktanın yer değiştirmesine göre integrasyonu ile elde edilen iş ve enerji denklemlerini
DetaylıFİZ314 Fizikte Güncel Konular
FİZ314 Fizikte Güncel Konular 2015-2016 Bahar Yarıyılı Bölüm-8 23.05.2016 Ankara A. OZANSOY 23.05.2016 A.Ozansoy, 2016 1 Bölüm 8: Parçacık Fiziği 1. Temel Olmayan Parçacıklardan Temel Parçacıklara 2. 4
DetaylıSüpersimetriye giriş : 1 boyutta süpersimetri, süpercebir ve süperuzay
Süpersimetriye giriş : 1 boyutta süpersimetri, süpercebir ve süperuzay Kayhan ÜLKER Abbasağa Mah., İstanbul UluYef 12 Kayhan ÜLKER (AbbasAğa) Süpersimetriye giriş UluYef 12 1 / 32 Süpersimetriye giriş
DetaylıHiggs ve Higgs Buluşu. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26 Haziran 1 Temmuz 2016
Higgs ve Higgs Buluşu Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26 Haziran 1 Temmuz 2016 1 Standart Model de kütle sorunu Madde parçacıkları Etkileşim aracıları Parçacıklara kütlesini veren nedir? Neden
DetaylıMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fizik Doktora Programı. Program kapsamında sunulacak olan seçmeli dersler ve içerikleri :
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fizik Doktora Programı Program kapsamında sunulacak olan seçmeli dersler ve içerikleri : Kodu FİZ640 Nükleer Fizik FİZ645 Nötrino Fiziği FİZ660 İleri Hesaplamalı
DetaylıHiggs ve Higgs Buluşu. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26-30 Ocak 2015
Higgs ve Higgs Buluşu Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26-30 Ocak 2015 1 STANDART MODEL temel parçacıklar ve etkileşimler hakkındaki bütün bilgimizi içeren bir kuramlar bütünüdür. Force carriers
DetaylıMSGSÜ FİZİK YÜKSEKLİSANS PROGRAMI
MSGSÜ FİZİK YÜKSEKLİSANS PROGRAMI SEÇMELİ DERSLER Teori + AKTS FİZ640 Nükleer Fizik FİZ645 Nötrino Fiziği FİZ660 İleri Hesaplamalı Fizik Çekirdeğin genel özellikleri Düşük enerjilerde iki cisim problemi
DetaylıElektromanyetik Işıma Electromagnetic Radiation (EMR)
Elektromanyetik Işıma Electromagnetic Radiation (EMR) Elektromanyetik ışıma (ışık) bir enerji şeklidir. Işık, Elektrik (E) ve manyetik (H) alan bileşenlerine sahiptir. Light is a wave, made up of oscillating
DetaylıGüncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 4 Temmuz 2015
? Güncel sorunlar ve çözüm arayışı Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 4 Temmuz 215 1 Maddenin en küçük öğesi bulunmadan insan evreni asla anlayamaz. Plato 2 Büyük Patlama dan hemen sonra evrenimiz
DetaylıKM in Sorunları ve Başarısızlıkları
Klasik Mekanik (CM) makroskopik kuantum olaylarını betimlemede başarısızlığa uğramıştır. Mikroskopik özelliklerin makroskopik dünyaya taşınımına ait olaylar şunlardır: üstün akışkanlık Yeterince düşük
DetaylıEĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 12 SINIF FİZİK DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ
EKİM 2017-2018 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 12 SINIF FİZİK DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ Ay Hafta Ders Saati Konu Adı Kazanımlar Test No Test Adı Hareket Hareket 12.1.1.1. Düzgün
DetaylıIceCube Deneyinde Gözlemlenen PeV Enerjili Olayların Renk Sekizlisi Nötrino Yorumu
Maddenin Yeni Yapı Düzeyi: PREONLAR Çalıştayı 8-10 Mart 2018 IceCube Deneyinde Gözlemlenen PeV Enerjili Olayların Renk Sekizlisi Nötrino Yorumu Ümit Kaya 09.03.2018 TÜBİTAK 1001 Projesi : 114F337 A. N.
DetaylıSTANDART MODEL in SON PARÇASI: Higgs Parçacığı Ege Üniversitesi Fizik Bölümü Nasuf Sönmez
STANDART MODEL in SON PARÇASI: Higgs Parçacığı Ege Üniversitesi Fizik Bölümü Nasuf Sönmez 12 STANDART MODEL in SON PARÇASI: Higgs Parçacığı Ege Üniversitesi Fizik Bölümü Nasuf Sönmez 2 İÇİNDEKİLER Fizik
DetaylıŞekil: LHC hızlandırıcısında hızlandırılan protonların CMS deneyinde çarpışması sonucu gözlemlenen olaylar
Parçacık Fiziği ve Kozmoloji problemlerınde Simetri üzerine CERN' de 19 Mart 2010 tarihinde yeni bir dünya rekoru kırıldı: Büyük Hadron hızlandırıcısında (LHC) protonlar 3.5 TeV (*) enerjiye kadar hızlandırıldı.
DetaylıBüyük Patlama ve Evrenin Oluşumu. Test 1 in Çözümleri
7 Büyük Patlama ve Evrenin Oluşumu 225 Test 1 in Çözümleri 1. Elektrikçe yüksüz parçacıklar olan fotonların kütleleri yoktur. Işık hızıyla hareket ettikleri için atom içerisinde bulunamazlar. Fotonlar
Detaylıile verilir. Einstein ın kütle-enerji eşdeğeri formülüne göre, bu kütle farkı nükleer bağlanma
.5. ÇEKİRDEĞİN BAĞLANMA ENERJİSİ Çekirdekte proton ve nötronları birarada tutan kuvvet nükleer kuvvettir. Nükleonlar biraraya gelerek çekirdeği oluşturduklarında, oluşan çekirdeğin kütlesi bunu oluşturan
DetaylıParçacık kinematiği. Gökhan Ünel - Univ. Irvine UPHDYO V
Parçacık kinematiği Gökhan Ünel - Univ. CaIifornia @ Irvine UPHDYO V 9.08.009-03.09.009 Giriş İnsan etrafını merak eder, gözlemlerini açıklamak ister. kedi bile merak eder! Doğayı mantıkla anyabileceğimizi
Detaylıİstatistiksel Mekanik I
MIT Açık Ders Malzemeleri http://ocw.mit.edu 8.333 İstatistiksel Mekanik I: Parçacıkların İstatistiksel Mekaniği 2007 Güz Bu materyallerden alıntı yapmak veya Kullanım Şartları hakkında bilgi almak için
DetaylıANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ. LEPTONİK FOTONLARIN ÖZELLİKLERİ ve DENEYSEL ARANMASI. Seyit Okan KARA FİZİK ANABİLİM DALI
ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ LEPTONİK FOTONLARIN ÖZELLİKLERİ ve DENEYSEL ARANMASI Seyit Okan KARA FİZİK ANABİLİM DALI ANKARA 2012 Her hakkı saklıdır ÖZET Doktora Tezi LEPTONİK
DetaylıHerbir kuarkın ters işaretli yük ve acayipliğe sahip bir anti kuarkı vardır: TİP (ÇEŞNİ,flavor) YÜK ACAYİPLİK. u (up, yukarı) 2/3 0
Hardronlar neden böyle ilginç şekillere uyarlar? Cevap Gell-Mann ve Zweig tarafından (birbirinden bağımsız olarak) Verildi: Tüm hardronlar KUARK denilen daha temel bileşenlerden oluşmuştur! Kuarklar bir
Detaylıelde ederiz. Bu son ifade yeniden düzenlenirse,
Deney No : M2 Deneyin Adı : İKİ BOYUTTA ESNEK ÇARPIŞMA Deneyin Amacı : İki boyutta esnek çarpışmada, enerji ve momentum korunum bağıntılarını incelemek, momentumun vektörel, enerjini skaler bir büyüklük
DetaylıİÇİNDEKİLER -BÖLÜM / 1- -BÖLÜM / 2- -BÖLÜM / 3- GİRİŞ... 1 ÖZEL GÖRELİLİK KUANTUM FİZİĞİ ÖNSÖZ... iii ŞEKİLLERİN LİSTESİ...
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... iii ŞEKİLLERİN LİSTESİ... viii -BÖLÜM / 1- GİRİŞ... 1 -BÖLÜM / 2- ÖZEL GÖRELİLİK... 13 2.1. REFERANS SİSTEMLERİ VE GÖRELİLİK... 14 2.2. ÖZEL GÖRELİLİK TEORİSİ... 19 2.2.1. Zaman Ölçümü
DetaylıGüncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN CERN Türk Öğretmenler Programı Şubat 2014
Güncel sorunlar ve çözüm arayışı Sezen Sekmen CERN CERN Türk Öğretmenler Programı 23-27 Şubat 2014 1 Maddenin en küçük öğesi bulunmadan insan evreni asla anlayamaz. Plato 2 Büyük Patlama dan sonra evrenimiz
DetaylıATOMUN YAPISI VE PERİYODİK ÖZELLİKLER
ATOMUN YAPISI VE PERİYODİK ÖZELLİKLER IŞIĞIN YAPISI Işığın; Dalga ve Parçacık olmak üzere iki özelliği vardır. Dalga Özelliği: Girişim, kırınım, polarizasyon, yayılma hızı, vb. Parçacık Özelliği: Işığın
DetaylıFiz 1012 Ders 6 Manyetik Alanlar.
Fiz 1012 Ders 6 Manyetik Alanlar Manyetik Alan Manyetik Alan Çizgileri Manyetik Alan İçinde Hareket Eden Elektrik Yükü Akım Taşıyan Bir İletken Üzerine Etki Manyetik Kuvvet http://kisi.deu.edu.tr/mehmet.tarakci/
Detaylı4.1 denklemine yakından bakalım. Tanımdan α = dω/dt olduğu bilinmektedir (ω açısal hız). O hâlde eğer cisme etki eden tork sıfır ise;
Deney No : M3 Deneyin Adı : EYLEMSİZLİK MOMENTİ VE AÇISAL İVMELENME Deneyin Amacı : Dönme hareketinde eylemsizlik momentinin ne demek olduğunu ve nelere bağlı olduğunu deneysel olarak gözlemlemek. Teorik
Detaylı8.04 Kuantum Fiziği DersXIX
Bu takdirde yani, 1 = a ˆ 0 de bir enerji özdurumudur, ancak 0 için enerjisi 1hω yerine 3 hω dir. 2 2 Benzer şekilde, 2 = a ˆ 1 inde bir enerji özdurumu olduğunu fakat enerjisinin 5 hω, vs. 2 söyleyebiliriz.
DetaylıGüray Erkol Özyeğin Üniversitesi
Örgü Kuantum Renk Dinamiği nde Tılsımlı Hadronların Yapısı IZYEF 13 (11.9.213) Güray Erkol Özyeğin Üniversitesi Kolaboratörler: U. Can, B. Işıldak, A. Özpinei, M. Oka, T. T. Takahashi Kuantum Renk Dinamiği
DetaylıDoğayı anlamak için, Parçacıkları, Kuvvetleri ve Kuralları Bilmemiz gerekir. Gordon Kane,Süpersimetri
EVREN NASIL İŞLER? Doğayı anlamak için, Parçacıkları, Kuvvetleri ve Kuralları Bilmemiz gerekir. Gordon Kane,Süpersimetri Evrenin olağanüstü karmaşıklığını açıklamak için küçüklerin dünyasını anlamak gerekir
DetaylıBölüm 9: Doğrusal momentum ve çarpışmalar
Bölüm 9: Doğrusal momentum ve çarpışmalar v hızıyla hareket eden m kütleli bir parçacığın doğrusal momentumu kütle ve hızın çarpımına eşittir; p = mv Momentum vektörel bir niceliktir, yönü hız vektörü
Detaylı1. Hafta. İzotop : Proton sayısı aynı nötron sayısı farklı olan çekirdeklere izotop denir. ÖRNEK = oksijenin izotoplarıdır.
1. Hafta 1) GİRİŞ veya A : Çekirdeğin Kütle Numarası (Nükleer kütle ile temel kütle birimi arasıdaki orana en yakın bir tamsayı) A > Z Z: Atom Numarası (Protonların sayısı ) N : Nötronların Sayısı A =
DetaylıTÖÇ-5. Parçacık Fiziğine giriş. Gökhan ÜNEL / UCI - Şubat 2016
TÖÇ-5 Parçacık Fiziğine giriş Gökhan ÜNEL / UCI - Şubat 2016 1 Çıkış noktası Yaşadığım bu yerde bir sebep-sonuç ilişkisi var. Bilinçliyken deneyimlediklerime gerçek diyorum. Yaşadığım bu yeri anlayabilirim.
DetaylıÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ Aytül ADIGÜZEL CMS DENEYİNDEKİ SÜPERSİMETRİ ARAŞTIRMALARI FİZİK ANABİLİM DALI ADANA, 7 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ CMS
DetaylıÖZET Doktora Tezi GLUON KUTUPLANMASININ ÜST KUARK SON DURUMLARIYLA İNCELENMESİ Ahmet Alper BİLLUR Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fizik An
ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ GLUON KUTUPLANMASININ ÜST KUARK SON DURUMLARIYLA İNCELENMESİ Ahmet Alper BİLLUR FİZİK ANABİLİMDALI ANKARA 011 Her hakkı saklıdır ÖZET Doktora Tezi
Detaylı8.333 İstatistiksel Mekanik I: Parçacıkların İstatistiksel Mekaniği
MIT Açık Ders Malzemeleri http://ocw.mit.edu 8.333 İstatistiksel Mekanik I: Parçacıkların İstatistiksel Mekaniği 2007 Güz Bu materyallerden alıntı yapmak veya Kullanım Şartları hakkında bilgi almak için
DetaylıFİZK Ders 5. Elektrik Alanları. Dr. Ali ÖVGÜN. DAÜ Fizik Bölümü.
FİZK 104-0 Ders 5 Elektrik Alanları Dr. Ali ÖVGÜN DAÜ Fizik Bölümü Kaynaklar: -Fizik. Cilt (SERWAY) -Fiziğin Temelleri.Kitap (HALLIDAY & RESNIK) -Üniversite Fiziği (Cilt ) (SEARS ve ZEMANSKY) http://fizk104.aovgun.com
DetaylıBüyük Hadron Çarpıştırıcısı nda HZZ Bağlaşımlarının Ölçümü
Büyük Hadron Çarpıştırıcısı nda HZZ Bağlaşımlarının Ölçümü Volkan ARI*, Orhan ÇAKIR*, Sinan KUDAY** Ankara YEF Günleri 12-14 Şubat 2015 * Ankara Üniversitesi Fizik Bölümü ** İstanbul Aydın Üniversitesi
DetaylıFizik 101: Ders 11 Ajanda
Fizik 101: Ders 11 Ajanda Korunumlu kuvvetler & potansiyel enerji toplam mekanik enerjinin korunumu Örnek: sarkaç Korunumsuz kuvvetler sürtünme Genel İş/enerji teoremi Örnek problemler Korunumlu Kuvvetler:
DetaylıBÖLÜM 4: NÜKLEER DÜZEY SPEKTRUMU ve ÇEKİRDEK OLUŞUMLARI
BÖLÜM : NÜKLEER DÜZEY SPEKTRUMU ve ÇEKİRDEK OLUŞUMLARI.1. NÜKLEER DÜZEY SPEKTRUMU Birbirini takip eden çekirdeklerin yapısı, sabit derinlik ve artan çekirdek kütle numarası ile orantılı bir yarıçapa bağlı
DetaylıBÖLÜM 4 GİRİŞ MODERN ATOM TEORİSİ VE YENİ KUANTUM MEKANİĞİ
BÖLÜM 4 MODERN ATOM TEORİSİ VE YENİ KUANTUM MEKANİĞİ GİRİŞ Ön Sıra, Soldan Sağa : I. Langmuir; M. Planck; M. Curie; H.A. Lorentz; A. Einstein; P. Langevin; C. Guye; C.T.R. Wilson; O.W. Richardson. Olmayanlar:
DetaylıProf. Dr. Niyazi MERİÇ Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü
101537 RADYASYON FİZİĞİ Prof. Dr. Niyazi MERİÇ Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü TEMEL KAVRAMLAR Radyasyon, Elektromanyetik Dalga, Uyarılma ve İyonlaşma, peryodik cetvel radyoaktif bozunum
DetaylıKadri Yakut 08.03.2012
Kadri Yakut 08.03.2012 TEŞEKKÜR Lisans Kara Delikler Eser İş (2009-2010) Büyük Kütleli Kara Delikler Birses Debir (2010-2011) Astrofiziksel Kara Deliklerin Kütlelerinin Belirlenmesi Orhan Erece (2010-2011)
Detaylı2+1 Boyutlu Eğri Hiperyüzeyde Dirac Denklemi
2+1 Boyutlu Eğri Hiperyüzeyde Dirac Denklemi Mehmet Ali Olpak Fizik Bölümü Orta Doğu Teknik Üniversitesi Ankara, Aralık 2011 Outline 1 2 3 Geometri Denklemin Parçalanması 4 Genel Durum N boyutlu bir uzayın,
DetaylıPROBLEMLERLE GÖRELİ MEKANİK VE ELEKTRODİNAMİK
PROBLEMLERLE GÖRELİ MEKANİK VE ELEKTRODİNAMİK ÇÖZÜMLÜ 11 PROBLEM Prof. Dr. Harun AKKUŞ 215 1 PROBLEMLERLE GÖRELİ MEKANİK VE ELEKTRODİNAMİK ÇÖZÜMLÜ 11 PROBLEM Prof. Dr. Harun AKKUŞ 215 2 İÇİNDEKİLER Önsöz....
DetaylıBaşka Boyutlar Arayışı-1:
Başka Boyutlar Arayışı-1: Kaluza-Klein Teorilerinin Kısa Bir Tarihçesi ve Ekstra Boyutlu Modellere Giriş K. O. Ozansoy, Ankara Üniversitesi Fizik Bölümü İçerik 1. Kaluza-Klein teorilerinin kısa bir tarihçesi
DetaylıBölüm 1: Lagrange Kuramı... 1
İÇİNDEKİLER Bölüm 1: Lagrange Kuramı... 1 1.1. Giriş... 1 1.2. Genelleştirilmiş Koordinatlar... 2 1.3. Koordinat Dönüşüm Denklemleri... 3 1.4. Mekanik Dizgelerin Bağ Koşulları... 4 1.5. Mekanik Dizgelerin
Detaylı1.ÜNİTE MODERN ATOM TEORİSİ -2.BÖLÜM- ATOMUN KUANTUM MODELİ
1.ÜNİTE MODERN ATOM TEORİSİ -2.BÖLÜM- ATOMUN KUANTUM MODELİ Bohr Modelinin Yetersizlikleri Dalga-Tanecik İkiliği Dalga Mekaniği Kuantum Mekaniği -Orbital Kavramı Kuantum Sayıları Yörünge - Orbital Kavramları
DetaylıMIT Açık Ders Malzemesi İstatistiksel Mekanik II: Alanların İstatistiksel Fiziği 2008 Bahar
MIT Açık Ders Malzemesi http://ocw.mit.edu 8.334 İstatistiksel Mekanik II: Alanların İstatistiksel Fiziği 008 Bahar Bu malzemeye atıfta bulunmak ve Kullanım Şartlarımızla ilgili bilgi almak için http://ocw.mit.edu/terms
Detaylıh 7.1 p dalgaboyuna sahip bir dalga karakteri de taşır. De Broglie nin varsayımı fotonlar için,
DENEY NO : 7 DENEYİN ADI : ELEKTRONLARIN KIRINIMI DENEYİN AMACI : Grafit içinden kırınıma uğrayan parçacıkların dalga benzeri davranışlarının gözlemlenmesi. TEORİK BİLGİ : 0. yüzyılın başlarında Max Planck
Detaylı8.04 Kuantum Fiziği Ders XII
Enerji ölçümünden sonra Sonucu E i olan enerji ölçümünden sonra parçacık enerji özdurumu u i de olacak ve daha sonraki ardışık tüm enerji ölçümleri E i enerjisini verecektir. Ölçüm yapılmadan önce enerji
DetaylıMadde Dünya. Molekül Atom. Atomlar Elektron. Kuark
PARÇACIK FĠZĠĞĠ ve CERN Aytül ADIGÜZEL (Çukurova Üniversitesi) Tayfun ĠNCE (University of Bonn) 1 PARÇACIK FĠZĠĞĠ Maddenin temel yapıtaģları nelerdir? Bu yapıtaģlarının davranıģlarını en temel düzeyde
DetaylıParçacık Fiziği: Söyleşi
HPFBU-2012, Kafkas Üniversitesi, 12-19 Şubat 2012 Parçacık Fiziği: Söyleşi Saleh Sultansoy, TOBB ETÜ, Ankara & AMEA Fizika İnstitutu, Bakı Gökhan Ünel, UC Irvine Rutherford, Mehmet Akif ve CERN Biraz daha
DetaylıModern Fizik (Fiz 206)
Modern Fizik (Fiz 206) 3. Bölüm KUANTUM Mekaniği Bohr modelinin sınırları Düz bir dairenin çevresinde hareket eden elektronu tanımlar Saçılma deneyleri elektronların çekirdek etrafında, çekirdekten uzaklaştıkça
DetaylıFizik 101-Fizik I 2013-2014. Dönme Hareketinin Dinamiği
-Fizik I 2013-2014 Dönme Hareketinin Dinamiği Nurdan Demirci Sankır Ofis: 364, Tel: 2924332 İçerik Vektörel Çarpım ve Tork Katı Cismin Yuvarlanma Hareketi Bir Parçacığın Açısal Momentumu Dönen Katı Cismin
DetaylıALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ
ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ Spektroskopiye Giriş Yrd. Doç. Dr. Gökçe MEREY SPEKTROSKOPİ Işın-madde etkileşmesini inceleyen bilim dalına spektroskopi denir. Spektroskopi, Bir örnekteki atom, molekül veya iyonların
DetaylıBölüm 24 Gauss Yasası
Bölüm 24 Gauss Yasası Elektrik Akısı Gauss Yasası Gauss Yasasının Yüklü Yalıtkanlara Uygulanması Elektrostatik Dengedeki İletkenler Öğr. Gör. Dr. Mehmet Tarakçı http://kisi.deu.edu.tr/mehmet.tarakci/ Elektrik
DetaylıBÖLÜM 3: (6,67x10 Nm kg )(1,67x10 kg)»10 36 F (9x10 Nm C )(1,6x10 C) NÜKLEONLAR ARASI KUVVET- NÜKLEER KUVVET
BÖLÜM : NÜKLEONLAR ARASI KUVVET- NÜKLEER KUVVET Atomdaki elektronların hareketini kontrol eden kuvvetler elektromanyetik kuvvettir. Elektromanyetik kuvvet atomları ve molekülleri bir arada tutar. Çekirdekteki
DetaylıPARÇACIK FİZİĞİ, HIZLANDIRICILAR ve DEDEKTÖRLER
PARÇACIK FİZİĞİ, HIZLANDIRICILAR ve DEDEKTÖRLER Dr. İlkay TÜRK ÇAKIR TAEK Sarayköy Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi Ar-Ge Bölümü Füzyon Birimi - Hızlandırıcı Fiziği Birimi 24/09/07 III. UPHDYO 1 İÇERİK
DetaylıFizik 101: Ders 9 Ajanda
Fizik 101: Ders 9 Ajanda İş & Enerji Müzakere Tanımlar Sabit bir kuvvetin yaptığı iş İş/kinetik enerji theoremi Çoklu sabit kuvvetin yaptığı iş Yorum İş & Enerji Fiziğin en önemli kavramlarından biri Mekaniğe
DetaylıSCHRÖDİNGER: Elektronun yeri (yörüngesi ve orbitali) birer dalga fonksiyonu olan n, l, m l olarak ifade edilen kuantum sayıları ile belirlenir.
. ATOMUN KUANTUM MODELİ SCHRÖDİNGER: Elektronun yeri (yörüngesi ve orbitali) birer dalga fonksiyonu olan n, l, m l olarak ifade edilen kuantum sayıları ile belirlenir. Orbital: Elektronların çekirdek etrafında
DetaylıBölüm 8: Atomun Elektron Yapısı
Bölüm 8: Atomun Elektron Yapısı 1. Elektromanyetik Işıma: Elektrik ve manyetik alanın dalgalar şeklinde taşınmasıdır. Her dalganın frekansı ve dalga boyu vardır. Dalga boyu (ʎ) : İki dalga tepeciği arasındaki
DetaylıEvrenimizdeki karanlık maddenin 3 boyutlu olarak modellenmesi Karanlık maddenin evrende ne şekilde dağıldığı hala cevabı bulunmamış sorulardan
CERN BÖLÜM-2 1970 lerin sonlarına doğru bugün hala tam olarak açıklayamadığımız inanılmaz bir keşif yapıldı. Bu keşfe göre evrendeki toplam kütlenin yüzde doksana yakını görünmezdi! Bu heyecan verici keşfin
Detaylı- 1 - ŞUBAT KAMPI SINAVI-2000-I. Grup. 1. İçi dolu homojen R yarıçaplı bir top yatay bir eksen etrafında 0 açısal hızı R
- - ŞUBT KMPI SINVI--I. Grup. İçi dolu omojen yarıçaplı bir top yatay bir eksen etrafında açısal ızı ile döndürülüyor e topun en alt noktası zeminden yükseklikte iken serbest bırakılıyor. Top zeminden
Detaylı