Gökova Körfezi (Muğla) nde Yaşayan Topan (Has) Kefalin (Mugil cephalus L., 1758) Büyüme ve Üreme Özellikleri

Transkript

1 Fırat Üniv. Fen Bilimleri Dergisi Fırat Univ. Journal of Science 23 (1), 47-55, (1), 47-55, 2011 Gökova Körfezi (Muğla) nde Yaşayan Topan (Has) Kefalin (Mugil cephalus L., 1758) Büyüme ve Üreme Özellikleri Cahit KASIMOĞLU 1, Fevzi YILMAZ 2 1 Muğla Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, 4800, Muğla-Türkiye 2 Muğla Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Anabilim Dalı, 4800, Muğla-Türkiye Cahitkasımoglu@hotmail.com, yfevzi@mu.edu.tr (Received: ; Accepted: ) Özet Bu çalışmada, Gökova Körfezi (Muğla) nde yaşayan Topan (Has) Kefalin (Mugil cephalus) büyüme ve üreme özelliklerini belirlemek amacıyla, Haziran 2007 ve Mayıs 2008 tarihleri arasında aylık olarak örneklenen 120 adet birey incelenmiştir. İncelenen balık boyları cm; ağırlıkları g ve yaşları ise I ila V. yaşları arasında değişmiştir. Yakalanan balıkların %45.84 nün dişi; %54.16 sının da erkek bireylerden oluştuğu saptanmıştır. Ortalama Gonadosomatik İndeks (GSI) ve Kondisyon faktörü (K) değerlerinin aylık değişiminden, bu balıkların Gökova Körfezi nde Haziran-Temmuz ayları arasında yumurtladıkları saptanmıştır. Anahtar Kelimeler: Mugil cephalus, Büyüme, Üreme, Gökova Körfezi. Growth and Reproduction Characteristics of the Striped Mullet (Mugil cephalus L., 1758) Inhabiting in the Gökova Bay (Mugla) Abstract This present study was performed for the identification of growth, reproductive characteristics of the striped mullet (Mugil cephalus) inhabiting in the Gökova Bay (Mugla). For this purpose, 120 individuals were obtained by monthly sampling during the period of June 2007 to May The length ranged from 17.0 to 50.5cm; and weight varied between of 46.0 and 452.5g; while age composition changed from I to V. th age group. The examined individuals composed of 45.84% female and 54.16% male. By using the monthly changes in the Gonadosomatic Index (GSI %) and Condition factor (K), it was found that their spawning period extended from June to July. Keywords: Mugil cephalus, Growth, Reproduction, Gökova Bay. 1. Giriş Ege denizinde geniş bir dağılım gösteren kefal balıkları Gökova Körfezi nde ticari olarak avcılığı yapılan ve ekonomik önemi olan balık türlerindendir. Bir balık populasyonundan azami düzeyde yararlanabilmek için o türün bütün biyolojik özelliklerinin bilinmesi gerekir. Dolayısıyla bu çalışmada da; bölgede önemli bir ekonomik değere sahip olan Mugil cephalus un Gökova Körfezi nde ilk defa eşeysel olgunluğa ulaşma yaşı, büyümesi, üremesi, yaş dağılımı ve üreme mevsimi ile ilgili çeşitli özellikleri araştırılmıştır. Üreme, cinsel olgunluğa erişme, üreme döneminin süresi, fekondite, cinsiyet oranları gibi bilgiler ticari değere sahip balıkların değerlendirilmesi ve stok durumu hakkında daha çok bilgi edinmemizi sağlar [1]. Bu çalışmanın amacı, Gökova Körfezi nde ekonomik önemi fazla olan balık türlerinden M. cephalus populasyonunun bazı biyolojik özelliklerini saptayarak, yararlanılabilirlik durumunu ortaya çıkarmaktır. Ayrıca, bu çalışmadan elde edilen sonuçların daha önce yapılan çalışmalarla karşılaştırılarak Gökova Körfezi nde M. cephalus populasyonunun bugünkü durumunun açığa çıkarılması da mümkün olacaktır. 2. Materyal ve Yöntem Araştırma alanı olan Gökova Körfezi; ha kara alanı olmak üzere toplam ha lık Alana sahiptir. Körfez 1988 yılında Özel Çevre Koruma Bölgesi olarak ilan edilmiştir [2,3] (Şekil 2.1). Bu çalışma Haziran 2007-

2 Cahit Kasımoğlu, Fevzi Yılmaz Mayıs 2008 tarihleri arasında, araştırma sahasından aylık örneklemeler şeklinde gerçekleşmiştir. M. cephalus örneklerinin toplanması için her ay düzenli olarak Gökova (Muğla)-Akyaka K ö r f e z i ' ne g i d i l e r e k 10' ar örnek olmak üzere bir yılda toplam 120 birey alınmasıyla sağlanmıştır. Balık örnekleri 18x18 mm, 25x25mm ve 40x40 mm göz açıklığındaki fanyalı ağlar ve uzatma ağları yardımı ile yakalanmıştır. Şekil 2.1. Araştırma alanı Yakalanan balık örnekleri Akşıray [4], Mater ve Meriç [5] ve Buhan [6] nın kaynaklarından yararlanılarak türlerine ayrılıp, biyometrik ölçümleri yapılmıştır. Buna göre, yakalanan örneklerin ağırlık ölçümlerinde ±0,1g hassasiyetli elektronik terazi kullanılarak ağırlıkları tespit edilmiş, boy ölçümlerinde ise mm ölçekli ölçüm tahtası kullanılarak Total Boy (TB), Çatal Boy (ÇB) ve Standart Boy (SB) tespit edilmiştir. Yaş tayininde pullardan yararlanılmıştır. Her balıktan15 20 pul alınıp zarflarda muhafaza edilerek laboratuara getirilmiştir. Pul preparatları kullanılan yaygın yöntemle hazırlanmıştır [7]. Pul preparatlarından yaş okuma stereomikroskop ile yapılmış ve mikroprojeksiyon ile kontrol edilmiştir. Yaş belirlenmesinde Bagliniere ve Louarn [8] ın önerdikleri pul karakteristiğine göre ve annulus saptama yöntemleri izlenmiştir. M. cephalus un eşeysel olgunlaşma ve üreme zamanlarını tespit etmek amacıyla dişi bireylerinden alınan gonadlar %4 lük formalin çözeltisi içerisinde laboratuara getirilmiştir. Üreme zamanını saptamak amacıyla aylara göre 48 ortalama Gonadosomatik İndeks değerlerinden yararlanılmıştır. Gonadosomatik İndeks değerlerinin hesaplanmasında % GSİ=(Ovaryum ağırlığı (g)/vücut ağırlığı (g))x100 formülünden yararlanılmıştır [9]. Balığın beslenme durumunu gösteren Kondisyon Faktörü (K) Lagler [10] tarafından verilen K= (W / L 3 )x100 formülü ile hesaplanmıştır. Aylara, yaş ve eşeylere göre kondisyon faktörleri ise ayrı ayrı hesap edilmiştir. 3. Bulgular 3.1. Yaş dağılımı 12 ay boyunca yapılan örneklemelerde M. cephalus un dişi, erkek ve tüm bireylerinin yaş ve eşeylere göre dağılımı ve yüzde oranları Şekil 3.1 de verilmiştir.

3 Gökova Körfezi (Muğla) nde Yaşayan Topan (Has) Kefalin (Mugil cephalus L. 1758) Büyüme ve Üreme Özellikleri Şekil 3.1. Mugil cephalus un erkek, dişi ve tüm bireylerinin yaş ve eşeylere göre dağılım grafiği Yaş-boy ilişkisi 12 ay boyunca yapılan örneklemelerde M. cephalus un erkek, dişi ve tüm bireylerinin yaş ve eşeylere göre minimum, maksimum total boy değerleri ve ortalamaları ile standart sapmaları Tablo 3.1 de verilmiştir Yaş - ağırlık ilişkisi 12 ay boyunca yapılan örneklemelerde M. Cephalus un erkek, dişi ve tüm bireylerinin yaş ve eşeylere göre minimum, maksimum ağırlıkları ve ortalamaları ile standart sapmaları Tablo 3.1 de verilmiştir Kondisyon Faktörü 12 ay boyunca yapılan örneklemelerde 120 M. cephalus bireyinin, Kondisyon Faktörü nün minimum, maksimum ve ortalama Değerleri ile standart sapmaları; yaş gruplarına göre erkek, dişi ve tüm bireyler için ayrı ayrı hesaplanmıştır. Yaş ve eşeylere göre Kondisyon Faktörü değişimleri Tablo 3.2 de, Aylara göre Kondisyon Faktörü değerleri ise Şekil 3.2 de gösterilmiştir Üreme zamanı ve eşeysel olgunlaşma 12 ay boyunca yapılan örneklemelerde M. cephalus un dişi bireylerinin aylara göre minimum, maksimum GSI değerleri ve ortalamaları ile standart sapma değerleri Şekil 3.3 da verilmiştir Eşey dağılımı 12 ay boyunca yapılan örneklemelerde yaşlara göre eşey dağılımı Şekil 3.4 de görülmektedir. 49

4 Cahit Kasımoğlu, Fevzi Yılmaz Tablo 3.1. M. cephalus un erkek, dişi ve tüm bireylerinin yaş ve eşeylere göre ortalama minimum, maksimum total boy ve ağırlıkları ile standart sapmaları Yaş Birey Sayısı (N) Ort. TB ± Sx (Min.- Max.) Ort. W± Sx (Min.- Max.) Frekans (%N) Tüm Bireyler ±15.83 ( ) ±21.73 ( ) ±28.54 ( ) 79.44±15.22 ( ) ±17.66 ( ) ±38.1 ( ) %48.34 %22.5 % ±9.01 ( ) 253.6±63.03 ( ) % ±13.22 ( ) ±14.36 ( ) %2.5 Erkek Bireyler ±15.27 ( ) ±16.68 ( ) ±40.19 ( ) 75.03±13.57 ( ) ±19.35 ( ) ±20.31 ( ) %30.84 %9.16 % ±2.64 ( ) 247.5±71.05 ( ) % ±14.14 ( ) 428±3.53 ( ) %1.66 Dişi Bireyler ±16.66 ( ) ±2.35 ( ) ±11.74 ( ) 87.20±15.16 ( ) ±16.69 ( ) 210±38.91 ( ) %17.5 %13.34 % % %

5 Gökova Körfezi (Muğla) nde Yaşayan Has Kefal Mugil cephalus (Linneaus, 1758) un Büyüme ve Üreme Özellikleri Tablo 3.2. M. cephalus bireylerinde yaş ve eşeylere göre ortalama kondisyon faktörü değerleri ile standart sapmaları Yaş Birey Sayısı (N) Erkek Dişi Tüm Bireyler Ort. K±Sx (Min-Max) Birey Sayısı (N) Ort. K±Sx (Min-Max) Birey Sayısı (N) Ort. K±Sx (Min-Max) ±0.20 ( ) ±0.12 ( ) ±0.18 ( ) ±0.20 ( ) ±0.12 ( ) ±0.15 ( ) ±0.37 ( ) ±0.11 ( ) ±0.25 ( ) ±0.16 ( ) ±0.14 ( ) ±0.03 ( ) ±0.02 ( ) Şekil 3.2. M. cephalus bireylerinde aylara göre kondisyon faktörü değişimleri 51

6 Cahit Kasımoğlu, Fevzi Yılmaz % GSİ 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 AYLAR Şekil 3.3. M. cephalus un dişi bireylerinde aylara göre GSI değerleri Şekil 3.4. M. cephalus bireylerinin eşey dağılımları ve yüzde oranları 52

7 Gökova Körfezi (Muğla) nde Yaşayan Has Kefal Mugil cephalus (Linneaus, 1758) un Büyüme ve Üreme Özellikleri 4. Tartışma ve Sonuç Bu çalışmada Gökova Körfezi nden yakalanan 120 adet M. cephalus un 55 i dişi, 65 i erkek bireylerden (%45.84 ü ve %54.16 sı ) oluşmaktadır. Yerli ve Erk akan [11], Köyceğiz Lagün Sistemi ndeki 411 M. cephalus un %36.67 sini erkek bireyler, %63.33 ünü dişi bireylerin oluşturduğunu saptamışlardır. Bu çalışma bizim çalışmamızdaki sonuçlardan farklılık göstermektedir. Bunun nedenleri eşeye bağlı morfolojik ve fizyolojik aktivite farklılığının ağ seçiciliğine etkisi, eşeylere göre olgunlaşma yaşına ve büyüklüğüne sahip olmalarıdır [11]. Bu çalışmada M. Cephalus un yaş kompozisyonu I.-V. Yaş grupları arasında değişmektedir. Gökova Körfezi nde yaşayan M. cephalus populasyonunda yüksek orandaki yaş dağılımı I. yaşta %48.34, II. yaşta %22.5 ve III. Yaşta % 22.5 oranındadır. Populasyondaki dağılımın büyük çoğunluğunun bu yaşlarda olduğu görülmektedir. Yerli ve Erk akan [11], Köyceğiz Lagün Sistemi nden yakalanan 763 adet M. cephalus da II. yaştaki bireyleri %54.52 ve III. Yaştaki bireylerin % oranında bulmuşlardır. Değişik çalışmalarda dominant yaşların farklı olması avlanmada kullanılan araç ve gereçlerin seçiciliği, üreme göçü dönemlerinde avlanma, doğal ve avcılıkta oluşan mortaliteye bağlı olarak değişmektedir. Bu nedenlere bağlı olarak populasyondaki mortalite genç veya yaşlı bireylerin düşük veya yüksek oranda bulunmasını etkilemektedir. Gökova Körfezi nden yakalanmış olan 120 M. Cephalus bireylerinin total boy değerleri için elde edilen sonuçlar diğer araştırıcıların sonuçları ile karşılaştırılmıştır. Buna göre Geldiay [12] ın İ zmir Körfezi nde ki M. cephalus için saptadığı total boy değerleri Gökova Körfezi için bulunan değerlerden daha düşük düzeydedir. Yine Geldiay [12] ın Köyceğiz ve Fethiye de ki M. cephalus için saptadığı total boy değerleri ise Gökova Körfezi için bulunan değerlerle paralellik göstermektedir. Çalışmalarda boy artışıyla görülen bu farklılığın populasyon yoğunluğundan, bulunduğu su sisteminin besleyicilik kapasitesinden, çeşitli abiyotik ekolojik faktörlerden kaynaklandığı düşünülmektedir. 53 M. cephalus un farklı bölgelerde farklı büyüme oranlarına sahip olması bu tür üzerindeki avlanma baskısının, tür içi ve türler arası rekabetin ve yaş belirlemede kullanılan metotların farklılıklarından kaynaklandığı düşünülmektedir. Gökova Körfezi n den yakalanan 120 M. cephalus örneğinden dişi ve erkek bireylerin total boyları arasında I, II ve V. yaşlarda çok fazla fark gözlenmemiş, fakat III ve IV. yaş gruplarında farklar önemli bulunmuştur. Dişi ve erkek bireyler arasında total boy ortalamaları farklı bulunan III. yaşta dişi bireyler ortalama mm, erkek bireyler mm, IV. yaşta ise dişi bireyler ortalama 375.0mm, erkek bireyler 355.5mm ye ulaşmaktadır. I. ve II. yaşta çok fazla fark görülmemesi ve diğ er yaşlarda görülmesi M. cephalus bireylerinin eşeysel olgunluğa erişmesi ile ilgili olmaktadır. Erkek bireyler eşeysel olgunluğa dişilerden daha erken eriştiklerinden dolayı boyca büyümede dişilerden daha az gelişim göstermektedirler. Yerli ve Erk akan [11] da dişi ve erkek bireylerde boyca büyümede farklılık olduğunu belirtmişlerdir. Bu çalışmada M. cephalus un ortalama ağırlık değerleri tüm bireyler için I., II., III., IV. ve V. yaşlarda sırasıyla 79.44g, g, g, g ve g olarak tespit edilmiştir. Gökova Körfezi nde ki M. cephalus un I. yaşta ulaştığı ağırlık 79.44g olarak ölçülmüştür. Temelli [13], İzmir Körfezi nde ki M. cephalus un I. yaştaki ağırlıklarını 252g, Yerli ve Erk akan Köyceğiz Lagün Sistemi nde g olarak belirtmişledir. Ağırlık değerlerinde görülen farklılık çalışılan su sistemlerinin farklılığı yanında populasyon yoğunluğu, beslenme, ekolojik koşullar ve eşeysel olgunluk yaşıyla yakından ilgilidir. M. cephalus un dişi ve erkek bireyleri arasındaki ortalama ağırlık değerleri arasındaki farklar istatistiki açıdan III. ve IV. yaşlarda önemli bulunmuştur. Özellikle eşeysel olgunluğa erişme yaşı olan III. ve IV. yaşta belirgin düzeyde farklılık görülmektedir. Dişi bireyler III. yaşta 210.0g, erkek bireyler g, IV. yaşta dişi bireyler 278.0g, erkek bireyler 247.5g ağırlığa ulaşmaktadır. Dişilerin fazla ağırlık kazanmalarının üreme dönemlerinde yumurtalarının olgunlaşması ile ilgili olduğu ve erkek bireylerin eşeysel olgunluğa dişilerden

8 Cahit Kasımoğlu, Fevzi Yılmaz daha erken ulaştıkları için ağırlık farkının olduğu düşünülmektedir. Yaşlara göre ağırlık artışına bakıldığında yaş arttıkça ağırlıkça artışında belirgin hale geldiği ve bütün yaşlarda artışın önemli olduğu görülmektedir. M. cephalus un Gökova Körfezi nde üreme döneminin %GSI değerlerine göre Haziran ve Temmuz aylarında olduğu saptanmıştır. Gökova Körfezi n de M. cephalus için elde edilen en düşük %GSİ Eylül de %0.10, Ocakta da % 0.15 ve M a y ı s ta %0.46, en yüksek değer Haziran ayında %3.06 ve Temmuz ayında %3.36 dır. Haziran ve Temmuz ayında görülen yüksek değerdeki %GSİ üremenin bu aylarda olduğunu göstermektedir. Ergene ve Kuru [14] M. cephalus un Akgöl-Paradeniz Lagüner Sistemi nde üreme döneminin %GSİ ve yumurta çapı gelişimine göre Eylül ve Ekim aylarında olduğunu saptamışlardır. Yerli ve Erk akan [11], Köyceğiz Lagün Sistemi nde üreme döneminin Nisan ile Eylül ayları arasında olduğunu, yumurtlamanın Temmuz ve Ağustos aylarında gerçekleştiğini ifade etmişlerdir. Değişik su sistemlerinde farklı araştırıcıların üreme dönemi için saptamış oldukları aylarda gözlenen farklılık yumurta gelişimine etki eden ışık ve sıcaklık değişimlerinin bölgeden bölgeye farklılık göstermesinden kaynaklanmaktadır. Bu çalışmada Gökova Körfezi nde yaşayan M. cephalus un eşeysel olgunluğa erişme yaşı erkek bireylerde III. yaş, dişi bireylerde IV. yaş olarak belirlenmiştir. Dişilerde III. yaşta da eşeysel olgunluğa erişen bireylere rastlanmıştır. Yerli ve Erk akan [11], Köyceğiz Lagün Sistemi nde M. cephalus un erkek bireylerinin II yaşında, dişi bireylerin III yaşında eşeysel olgunluğa eriştiğini belirtmiştir. Eşeysel yönden olgunlaşma ekolojik faktörler ve beslenme ile yakından ilgilidir. Eşeysel olgunlaşma yaşını su sıcaklığının etkilediği ve farklı coğrafik ve ekolojik ortamlara bağlı olarak değişik yaşlarda olgunlaşmanın gerçekleştiği bilinmektedir [11]. M. cephalus türü için Gökova Körfezi nde ki Kondisyon Faktörü (K) değeri 0.44 ile 0.94 arasındadır. Buhan [6], Köyceğiz Lagünü nde 284 has kefalde Kondisyon Faktörü (K) ortalama değerini arasında bulmuştur. Yerli ve Erk akan [11], Köyceğiz Lagünü has kefali için ortalama Kondisyon Faktörü (K) değerlerini olarak saptamıştır. Bu çalışmadaki Kondisyon Faktörü (K) değerleri diğer araştırma sonuçlarıyla genelde benzerlik göstermesine karşın bazı farklılıklar da bulunmaktadır. Bu faklılıklar ortamın besin zenginliği kapasitesi, populasyon yoğunluğu, örnekleme zamanı, örnek sayısı ve yaşıyla ilgili olarak değişiklikler gösterebilmektedir. Araştırma sonunda özellikle I. ve II. yaş grubundaki genç bireylerin çok fazla olması kefal balıklarının bilinçsizce avlanıldığının bir delilidir. Son zamanlarda avcılığı çok fazla artan kefal balıklarıyla ilgili Anonim [15], Amatör (sportif) amaçlı su ürünleri avcılığını düzenleyen 1/2 numaralı tebliğ tarihli, sayılı yayımladığı 2007/44 tebliğ nolu Resmi Gazete de kefal balıklarının boy limitini 20cm olarak vermiştir. Kefal balıklarıyla ilgili konulan bu yasak ve kurallara rağmen araştırmamız sonucunda bu boy limitinin altında azımsanmayacak kadar çok balığa rastlanılması kefal balıklarının bilinçsizce avlanıldığını ortaya çıkarmış olup bu konuda daha sıkı tedbirler ve önlemler alınması gerektiği düşünülmektedir. Zira kefal balıkları kurallara uyulmaksızın bilinçsizce avlanılmaya devam ederse ekonomik öneme sahip bu balıkların nesli tehlikeye girmiş olacaktır. Bu düşünceden hareketle kısa vadeli tedbirlerden daha çok uzun vadeli tedbirler alınmalıdır. Bu nedenle öncelikli olarak su kalitesi, mikro ve makro düzeyde flora-fauna çalışmaları yapılmalıdır. 54

9 Gökova Körfezi (Muğla) nde Yaşayan Has Kefal Mugil cephalus (Linneaus, 1758) un Büyüme ve Üreme Özellikleri 5. Kaynaklar 1. Murua, H., Saborido-Rey, F. (2003). Female Reproductive Strategies of Marine Fish Species of The North Atlantic. J. Northw. Atl. Fish. Sci., 33, Cihangir, B., Benli, H., Cirik, Ş., Ünlüoğlu, A., Sayın, E. (1998). Gökova Körfezi nin Biyo- Ekolojik Özellikleri, Bodrum Yarımadası Çevre Sorunları Sempozyumu Kitabı, Şubat, Öğretmen, F., Yılmaz, F. (2005). An Investigation on Fishes of Gökova Bay (Southern Aegean Sea), Journal of Science ve Technology of Balıkesir University, 7, (2), Akşıray, F. (1954a). Türkiye Deniz Balıkları Tayin Anahtarı. İstanbul Üniv. Fen. Fak. Hidrobiyoloji Araş. Enst. Yayını, 1, 227s. 5. Mater, S., Meriç, N. (1996). Türkiye Omurgalılar Tür Listesi (Deniz Balıkları), (Kence, A., Bilgin, C., eds), DPT/TBAG-Çev. Sek. 3, , Nurol Matbaacılık A. Ş., Buhan, E. (1998). Köyceğiz Lagün Sistemindeki Kefal Populasyonlarının Araştırılarak Lagün İşletmeciliğinin Geliştirilmesi. T. K. B. Su Ür. Arş. Enst. Müd. Bodrum. Seri B, 3, Demir, N. (1992). İhtiyoloji, İstanbul Üniv. Yayınlarından Sayı: 3668, Fen Fak., No: 219, İ. Ü. Fen Fak. Basımevi, İstanbul, 391s. 8. Bagliniere, J. L. and Louarn, H. L. (1987). Caracteristiques Scalimetriques Des Principales Especes De Poissons Deau Douce De France. Bull Fr. Peche Piscis, 306, Le Cren, E. D. (1951). The Length-Weight Relationship and Seasonal Cycle in Gonad Weight and Condition in The Perch (Perca fluviatilis), Animal Ecol., 20: Lagler, K. F. (1966). Freshwater Fishery Biology. W. M. C. Brown Company. Dubuque, Iowa, pp: Yerli, S. V., Erk akan, F. (1990). Köyceğiz Lagün Sistemindeki Mugil cephalus Linneaus, 1758 Stokları Üzerinde İncelemeler. Doğa-Tr Journal of Veterinary and Animals Sciences, 14: Geldiay, R. (1977). Ecological Aspects of Grey Mullet Fiving Along the Coast of Turkey. E. Ü. Fen Fak. Dergi., B- 1, (2), Temelli, B. (1987). Kültüre Alınabilecek Kefal Türleri ve Bunların İzmir Körfezi Koşullarında Doğal Gelişme Özellikleri. Su Ürünleri Dergisi, 4, (13 16), Ergene, S., Kuru, M. (1999). Silifke, Akgöl- Paradeniz Dalyanında Yaşayan Topan Kefalin (Mugil cephalus L., 1758) Büyüme özellikleri. Tr. J. of Zoology, 23, (Ek Sayı 2), Anonim, (2007). Amatör (Sportif) Amaçlı Su Ürünleri Avcılığını Düzenleyen Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı ½ Numaralı Tebliğ. Resmi gazete