FOCUS ON LANGUAGE and MULTIMEDIA LANGUAGE ASSISTANT (MMLA)

Transkript

1 15/11/2010 ADEEPAPPROACHTOTURKISH SUGGESTIONCARDFORSELF DIRECTEDLEARNING CARDNUMBER:1 THEME:ATURKISHTREASURE:HAZELNUT/ TÜRKİYE NİNHAZİNESİ:FINDIK LEVEL:Pre Intermediate FOCUSONLANGUAGE ModuledevelopedbyEsraAlagöz FOCUSONLANGUAGEandMULTIMEDIALANGUAGEASSISTANT(MMLA) 1.Backgroundinformation SummaryoftheinterviewwithAliÇolak Culturetips 2.Languageassistance Keywords Guidedquestions Grammar Vocabulary 3.Transcriptionandglossary Transcriptionofthevideo Glossary FocusonLanguage 1.Backgroundinformation Summaryoftheinterview Inthisinterview,AliÇolak,ahazelnutfarmer,livinginTrabzon,talksabouthisexperiences asafarmer.heexplainsthedifficultiesofhazelnutfarmingintheblacksearegionduetothe landscape.healsotalksabouttheprocessofhazelnutfarming:growing,picking,anddrying.he offerstipsonhowtostoreandprolongtheshelflifeoftheproduct. Culturetips Turkeyisthenumberoneproducerofhazelnutsintheworld.Theclimateisveryimportant forhazelnutproduction,andturkeyisoneofthefewcountriesintheworldthathasafavorable climateforhazelnutproduction.intheblacksearegion,farmsaresmallinsize,andaround 400,000producersareinvolvedinthehazelnutproductioninthatarea.(Reference:Turkish MinistryofAgriculture) 2.Languageassistance Keywords Fındık,tarım,randıman,ilaçlama,insangücü,harmanlama,havaşartları Guidedquestions 1. Whatarethestagesofhazelnutfarmingandharvesting? (Fındıktarımıvehasadınınaşamalarınelerdir?) 1

2 2. Whatarethefourstepsthatarenecessarytoimprovetheshelflifeofthehazelnut? (Fındığınrafömrünüuzatmakiçindikkatedilmesigerekendörtönemliaşamanedir?) 3. Whyishazelnutfarmingchallenging? (Fındıktarımınınzorolmasınınsebebinedir?) 4. Whatisthetemperaturethathazelnutsshouldbedriedat? (Fındıkkaçderecedekurutulmalıdır?) 5. Whatmonthdoeshazelnutfarmingend? (Fındıktarımınınsonaerdiğiayhangisidir?) Grammar Transitionalwordsandphrases Transitionalwordsandphrasesareusedtoprovidealogicalorganizationtoaspeechora paper.theyalsoimprovetheflowofthetextandhelptheaudienceunderstandtheconnections betweenthoughts.hereareafewexamples: Addition:Ayrıca(also),sonra(then),dahasonra(lateron),bunungibi(similarly) Result:Sonuçolarak(consequently),bununüzerine(therefore),böylece(thus) Frequency:genellikle/genelde/genelolarak(usually),çoğunlukla(mostly) Exemplifying:Mesela/örneğin(forinstance),özellikle(inparticular) Sequence:ilkolara/ilkonce(firstofall),önce(first),sonra/dahasonra(lateron),son olarak(finally)... Reference:Göksel,A&Kerslake,C.(2005).Turkish:Acomprehensivegrammar.London/New York:Routledge. Vocabulary Azot:a.nitrogen Bahçe:a.Sebze,meyve,çiçekveyaağaçyetiştirilenyer:Bahçeninbirköşesindebüyükbir bostankuyusuylamıhlanmışbirkapıvardı. R.N.Güntekin.(garden) Bayır:a.Küçükyokuş:Bizdeuğultularladenizinardısıra/Başkabirdenizgibidağdanaktık bayıra F.N.Çamlıbel. Beton:a.Çimentonunsuyardımıylakum,çakılvb.maddelerlekarışmasısonucuoluşan sert,dayanıklı,bağlayıcıyapımalzemesivebumalzemedenyapılankaldırım.(concerete pavement) Çimbiçmek:f.tomowthelawn Çuval:a.Pamuk,kenevirveyasentetikipliktendokunmuşbüyüktorba:Sonragetirdikleri çuvalıaçtılar,peksimetleri,tütünüveöteberiyiçıkartıpraflarakoydular. Halikarnas Balıkçısı. Dayalı:sf.İlgili,dair,müstenit,mebni:Bütünkomikliklerdeaşağıyukarıaynıduyguya dayalıdır. N.F.Kısakürek.(basedon) Fındık:a.Atypeofnut(hazelnut) Fide:a.küçükağaç.(seedling) Kızarmak:f.Kırmızıveyaonayakınbirrenkalmak.(tobrown) Kurak:sf.Yağışsız(hava,mevsim,yıl):Kurakbiryılgeçiriyoruz.(drought) Külfet:a.Sıkıntı,zorluk:İşteböylebireseronlarıbukülfettenkurtarmışolur. A.H.Çelebi. Meslek:a.Bellibireğitimilekazanılansistemlibilgivebecerileredayalı,insanlarayararlı malüretmek,hizmetvermekvekarşılığındaparakazanmakiçinyapılan,kuralları belirlenmişiş:mesleğiileilgiliolanlarbiryanabırakılırsaçokazkitabıvardı. T.Buğra. (occupation) 2

3 3 Meyil:a.Eğiklik,eğim,akıntı:FazılpaşaYokuşu'ndaakşamolurken,tatlıbirmeyilledenize uzanankırmızıdamlarınüzerikararır. H.E.Adıvar.(ramp) Sahil:a.denizinveyaokyanusunkıyısı(shore) Saklamak:f.Bozulmadandoğaldurumlarıiledurmasınısağlamak,korumak,muhafaza etmek:etibuzdolabındasaklamak(tostore) Sermek:f.KurutmakiçinyereyaymakFındıklarıkurumasıiçinserdi.(tospread) Tarım:a.Bitkiselvehayvansalürünlerinüretilmesi,kaliteveverimlerininyükseltilmesi, uygunkoşullardakorunması,işlenipdeğerlendirilmesivepazarlanması;ziraat.(agriculture) Tırpan:a.tooltocutthegrassmanually. Verim:a.Çalıştırılan,işletilen,bakılanbirşeyinverdiğisonuçveyabusonucunniceliği, mahsul,randıman:işçilerinverimi.makineninverimi.ağacınverimi(theproduction) Zahmetli:sf.Zahmetleyapılan,yorucu,sıkıntılı,eziyetli,güç:Sonundabuzahmetliuğraşın semeresinigörürgibioldu. A.Ümit. Zuluf:a.Fındığınyeşilrenklidışkabuğu;çotanak. 3.Transcriptionandglossary TranscriptionoftheinterviewwithAhmetÇolak BenTrabzonÇarşıbaşı nınkadıköy ünden.küçükmahallesinden.yıllardanberiburada kalıyorum.buradayaşıyorum.babamdanbizekalanfındıkbahçesi,fındıktarımıylauğraşıyorum. Şuandaokulumitibariylebilgisayarişiyleuğraşıyorum.Amayazın,yazayındabizfındıktarımı yaparız.paramızıfındıktankazanırız.çarşıbaşıtrabzonbölgesinineniyifındıküretilenyeridir. Kalitebakımındanfındıkçokiyi.Şöylesöyleyelim.Randımandenilenbirsistemvardırkalite bakımındanlezzetbakımındanbizimbuçarşıbaşınınfındığıçokiyidir.53,54randımandiyorlar. Bizimkendibahçemizdeyetişiyor.Dedemdenbabamakaldı.Babamdanbanakaldı.Yaklaşık20 dönümbirarazibizimfındıkbahçemizvar.senedeyaklaşıkolarak1,1buçuktonfındıkalıyoruz. Yalnızbizimbulundugumuzyerinmeyilliolması,arazininyapısınınmeyilliolması.Fındıktarımı zorbirmeslek.çokçokzorbirmeslek.bütünyapacağımızişlerimiztamameninsangücüne dayalı.hiçbirşekilde,sonzamanlarharicinde,hiçbirşekildemakinekullanamıyoruz.sadeceve sadeceilaçlamadamakinekullanıyoruz.sonzamanlardaodabirazzorolduğuiçin,maddibir külfetmaddibiryükgetirdiğiiçinilaçlamayıdabıraktık.tamamendoğalabıraktık. Nasılyapılırdiyesorarsanızfındıkbahçesininilkfidesi,yaniküçükboydafidesidikildiği zamanilkfındık,küçükmeyvesinialmakiçinbeşyılgeçiyor.beşyılgeçiyor.bubeşyılzamanda heryılenazikiayfındıkbahçesindeinsangücüolaraktarımveçapalamadediğimizyanikazmak, gübre,ondansonrailaçlamasınıyapmakzorundasınız.beşyılsonrayavaşyavaşfındıkvermeye başlar.yalnıztabibununyanındatarımınçokiyiolmasıvebirdehavaşartlarınınçokiyiolması lazım.çokkurakolursafındık,şimdikigibi,şuandabuayiçindehiçyağmuryağmadı.vesonunda fındıklaryavaşyavaşrandımandüşmeyebaşladı.verimdüşmeyebaşladı.eğerbuaydayağmur yağmışolsaydıbuyılbenimyirmidönümtarlamdanikitonayakınfındıkalacaktım.eğerbuay sonunakadaryağmuryağmazsabenimenfazlaalacağımfındıkbirton.çünkübizimburanın iklimibirazyağmur,birazgüneş.buşekildeolursaçokiyiolur.amasonbeşyıldırbudeğişti.beş yılda ilkfındıkdikiyoruzbeşyılgeçiyor.beşyıldansonrafındıkbirbeşyılhiç tarımfalan yapmıyorsun.çapalamayapmıyorsun.yıldaikidefagübreveriyorsun.bubirisişubatayında oluyor.diğeridemayısayında.şubatayındaverilengübreazotoranıyüksekolangübredir.kar buradayağdığıiçinkarçıkmadanöncegübreyiatarız.karınaltındakalır.yavaşyavaşerir.ondan sonramayısayındaikincibirgübrevururuz.bugübrenormalolarakhemçimlerinbüyümesini hemdefındığınkuvvetalmasıiçinazotoranıazolanbirgübredahavururuz.bugübreeğer yağmuryağarsafındığafaydalıolur.yokeğeryağmuryağmazsazararolur.mayısayındansonra

4 4 başkabirşeyyapmayız.sadecetemmuzayınınsonzamanlarındaçimbiçmekiçinyaniyabancı otlarıtemizlemekiçinyineinsangücünedayalıtırpandediğimizbirsistemkullanarakçimleri biçeriz. Temmuzunilkhaftalarındabusahilkenarlarıyanirakımın0ile15metreolduğuyerlerde ilktoplamaişleriyanifındıkhasadıyapılır.diğeryukarıyerleriseağustos yanitemmuz sonundabaslarağustosbaşındabaşlar,ağustossonunakadarfındıktarımıhemenhemenbiter. İşasılondansonrayageliyor.Yineinsangücü.Toplamakiçinağaçdallarıyanifidelerinkaba kuvvetleberabersilkelenmesilazım.ofındıkaşağıdüşüpyerdentoplanmasılazım.oyere düşecek.yerdeninsangücüyletoplanacak.başkabiryerekoyulacak.oradansırtınaalacaksın. Yukarıyaarabayolunakadarçıkaracaksın.Ondansonraevinegötüreceksin.Veharmanlama yapmaksistemi.harmanlamayapmaksistemiyleyanigüneşinolmasılazım.fındığınaltınınkuru olmasılazım.sürekligüneşvuruncakarıştırmanlazım.zulufdediğimizsistem.yanifındığın kabuktanoncebulunanküçükşeyezulufderlerburada.onuyerebetonunüzerineseriyorsun. Oradaogüneşleberaberoyavaşyavaşkızarıyor.Dahasonrapatosdenilenbirmakinageliyor. Evet,patosdenilenbirmakinageliyor.Onuböyleişteiçindekişeylerleberaberzuluftanayırıyor. Vetaneyapıyor.Asılişbundansonra.Dahabitmedi.Taneyialıyorsunuz.İyigüneşvurmasılazım. Eğerhavayağmurluhafifsisliyse,eğertaneniztamkurudeğilsebuseferfındığaofındığın içindekilezzetlimaddeçürümeyebaşlar.kuruolmasılazım.eylülayınınsonlarındabubölgede yazbitmeyebaşlıyor.yazbitinceiştegüneşşöyleböylevurur.yağmur,güneş,sis eğerikigün iyigüneşvurursayani20derecedenyukarıbirsıcaklıkolursabetonüzerindekalanfındığınkabuk denilenkesimiyikuruduğuzamançoklezzetlioluryaklaşıkbir4veya5yılistediğinizyerde saklayabilirsiniz.hiçbirsorunolmaz.ondansonra,bufındığıkuruttuktansonratopluyoruz. Banelvadenilen,çuvallarınisminediyorlaramatürkçedeğil.Bilmiyorumdedemsöylüyordu. Onlaradoldururuz.Ondansonrasatmakistersekiştegetirirsatarız.Yoksatmakistemezseko çuvallardakurufındıkistediğinizyerekoyabilirsiniz. Ondansonrafındıkbuişlemyaptıktansonraçarşıyagetiririz.Bulunduğumuzyeregetiririz. Devletalıyorsadevletealmıyorsatüccara.Amabizgeneldebizimfındıkkaliteliolduğuiçin özelllikleyurtdışındantalebifazlaolduğuiçintüccaralır.devletepekvermeyizçünkübizimbu bölgeninfındığıçikolatadaçokuygulanır.bizdeyiyoruz.çokiyiuygulanıyor.geneldekısa hatlarıylabu. Glossary Arazi:a.Yeryüzüparçası,yerey,toprak:Kurulanheyetşehrinarkatepelerindekondu kurulacakuygunbirarazibulmaişiylegörevlendirildi. L.Tekin.(land) Çapalamak:f.Mikroplardanarındırmak,zararlıböceklerdenkorunmakamacıylailaç püskürtmekveyasıkmak:ekiciborçharçilaçlayacaktıtarlasını. N.Cumalı.(tohoe) Dönüm:a.1000m²'likbiralanölçüsü:Dayımölmedenöncebirvasiyethazırlamış, kasabadakievi,tarladakibirkaçdönümtoprağızöhre'yebırakmış. A.Ümit.(aboutaquarterof anacre) Gübre:a.Veriminiartırmakiçintoprağadökülenhertürlühayvandışkısı,kimyasalveya bitkiselmadde,kemre:dünyanınmasrafınıyapmış,arabaarabatoprak,gübretaşıtmıştır. T. Buğra.(fertilizer) Hasat:a.Ürünkaldırma,ekinbiçmeişi(harvest) İlaçlamak:f.Mikroplardanarındırmak,zararlıböceklerdenkorunmakamacıylailaç püskürtmekveyasıkmak:ekiciborçharçilaçlayacaktıtarlasını. N.Cumalı.(pestcontrol) Randıman:a.Verim:Oradaevinrandımanıartıyorsaburadadakulübünrandımanıartacak. M.N.Sepetçioğlu. Tüccar:a.merchandizer,tradesman

5 REFERENCEANDCOPYRIGHTINFORMATIONFORTHISFOCUSONLANGUAGE ThisFocusonLanguagehasacopyright.Itmaybereproducedanddistributedfor educationalpurposesonlyifthefollowingcitationisincludedinthedocument: ThisFocusonLanguagewasoriginallypublishedontheDeepApproachwebsite ( Alagöz,E.andTochon,F.V.(2010).ATurkishtreasure:Fındık(Türkiye ninhazinesi:fındık) Module1,Focusonlanguage,Pre intermediatelevel.madison,wi:wisconsincenterfor EducationResearch(WCER). FocusonLanguageisreprintedherewithpermissionoftheauthorandthepublisher,The WisconsinCenterforEducationResearchattheUniversityofWisconsin Madison. Toviewrelatedmodules,movies,PowerPoints,theoreticalarticles,Q&As,andwebcasts, ortocommentpublicallyonthismoduleinaforumofdiscussion,pleasegoto 5