EMDR da Hareketin Mekanizmalarına Odaklanma. Louise Maxfield
|
|
- Berk Turk
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 EMDR da Hareketin Mekanizmalarına Odaklanma Louise Maxfield Çeviren: ŞEBNEM TÜRKDALI Edit: Asena Yurtsever Londra Sağlık Bilimleri Merkezi, Batı Ontario Üniversitesi, Londra, Ontario, CA Çocuklarım henüz küçükken, ekmek yapmaktan keyif alırdım: geniş bir kaseye su, bal ve maya koyup sonra da unda karıştırmak ve diğer malzemeler ile hamuru yoğurmak, onu kabarması için sıcak bir yere koyup, sonra ekmeği somunlar halinde şekillendirmek, onları fırına koymak ve daha sonra da onları tatlı bir koku evin içini doldururken, altın renginde ve yuvarlak şekilde fırından dışarı çıkarmak. Ekmek yapma yönteminde anladım ki, mayanın aktif hale gelebilmesi için şekere ve sıcak suya ihtiyacı var, glütenin değerini tutturmasını aktive etmek için hamur yoğrulmayı gerektirmekte, fırın doğru dereceye ayarlanmalı. Hepsi şaşmayan bir sırada yapılmalı ve çeşitli bileşenler arasında bir etkileşim olmalı. Ekmek yapmak bin yılı aşkın ve neredeyse her kültürde gerçekleştirilen basit bir iştir. En az iki gerekli hareket mekanizması vardır: özel bir sıra içinde malzemeler ve sıcaklık. Eklenen yöntemler (mayalanma etkenleri gibi) çeşitli ekmekleri ortaya çıkarmaktadır. Bütün bu yöntemler, davranışsal ve kimyasal açıdan anlaşılabilir. Psikoterapi, tıpkı ekmek yapmak gibi bir iştir. Sonuç, hem malzemelere, hem de yöntemlere bağlıdır. Muzlu ekmek, ekşi mayadan ekmek veya tatlı çörekler yapabilirsiniz. Maya veya kabartma tozu kullanabilir ya da hiçbirini katmayabilirsiniz. Fakat psikoterapi daha da karmaşıktır. Uzmanlar olarak biz halen neyin terapi işini yaptığını ve neyin değişimi yarattığını belirlemeye çalışıyoruz. Hareket mekanizmaları nelerdir? Yıllardır, birçok psikolojik teori öne sürüldü ve üretilen teoriler tarafından önerilen sonuçlara dayanarak, teoriyi savunanlar teorinin doğru olduğunu iddia ettiler. Kuşaklarca psikoterapistler, bu teoremler için empirik (deneysel) kanıtlar olduğunu varsaydılar. Ancak, Kazdin in ifade ettiği gibi, O/onlarca psikoterapi araştırmasından sonra, bizim en iyi çalışılan, etki eden tedavi yöntemlerini içeren müdahalelerimizin, nasıl ve neden değişimi ortaya çıkardığına ilişkin, kanıtlara dayanan bir açıklama sağlayamıyoruz. Bilişsel terapinin, kognisyonları/düşünceleri değiştirmesi ve davranışsal terapinin değiştirdiği davranışa ne diyorsunuz diye karşılık verebilirsiniz. Yöntemi tanımlamak gerekirse, bu değişimlerin nasıl meydana geldiğinin bilinmesi zorunludur. Kognisyonlarda/düşüncelerde veya davranışlarda değişimi ne yaratır? Ve, bilişsel-davranışçı terapi anksiyete veya depresyon semptomlarında, azalmayı nasıl meydana getirir? Başkaları, terapötik ittifakın ne olduğunu sorabilir. İyi bir ittifak ve iyi bir mekanizma arasında güçlü bir ilişki vardır (Norcross, 2002). Ama, terapötik ittifak değişimin, temel olarak belirleyicisi veya göstergesi olabilir. Başka bir deyişle, ilişki pozitif hale gelebilir, çünkü terapistten
2 bağımsız olarak danışan gelişimi deneyimler. (örn., Tang & DeRubeis, 1999). Danışan sonrasında terapisti sever; çünkü semptomları azalıyordur. Terapötik ittifakı kurmak bir yöntemdir, ittifakın semptomları azaltmadan önce kurulması gerektiğini göstermek için araştırmacılar geçici bir dizi yöntem kullanmak zorunda kalacaklardır. Benzer şekilde Göz Hareketleri ile Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşlemede (EMDR), biri şunu savunabilir, Değişim, rahatsız edici anılar işlendiğinde meydana gelir. Fakat soru şu ki bilgi nasıl işlenir? Bu olayı meydana getiren mekanizma nasıl ayrımlaştırılabilir ve ölçülebilir? Bazıları EMDR etkilidir; çünkü göz hareketlerinin belirli bir etkisi vardır diyebilir. Bununla birlikte göz hareketlerinin, dokunsal ve işitsel uyarımların rolü açısından birçok karmaşa vardır. Karmaşa, isimlendirmede de ortaya çıkmaktadır : çift yönlü uyaran mı yoksa çift dikkat uyaranı olarak mı adlandırılmalıdır? Veya tamamen başka bir şey olarak mı adlandırılmalıdır? Bu iki terim iki farklı hareket mekanizmasını açıklar. Yani bu terimler, oldukça yanıltıcıdır; çünkü bizim aslında iki şekilde de isimlendirilen mekanizmanın gerçekten aktif bir unsur olup olmadığının doğruluğunu kesin olarak bilmediğimiz gerçeği dururken, onlar mekanizmanın zaten bilindiğini savunurlar. Hareket Mekanizmaları nı Değerlendirme Bir öğenin, değişimin mekanizması olup olmadığını belirleyebilmek için, belirli gerekliliklerin yerine getirilmesi gerekmektedir. Genellikle, hareket mekanizmasını değerlendiren araştırmalar, aracı değişkenleri incelemiştir. Aracı, bir öngörücü ile sonuç arasındaki ilişkiyi (bir bölümünü) açıklayan bir değişkendir ve bir mekanizmayı ve/veya mekanizmanın bazı adımlarını açıklar. Baron ve Kenny nin (1986) modelinden sıklıkla bahsedilir. Bu modelde, bütün değişkenler genellikle süreklidir ve genellikle regresyon analizleri yapılmaktadır (bknz. 1 şekil). İlk olarak, ölçülebilir bir değişim veya anlamlı bir korelasyon ortaya çıkaracak şekilde, öğe sonuçla ilgili olmak zorundadır (A). İkincisi; öğenin, aracı değişken ile anlamlı bir korelasyonu olmak zorundadır (B), ve aracı değişkenin sonuç ile korelasyonu olmalıdır (C). İlaveten, aracı değişken ile sonuç arasındaki ilişki, öngörücü ve sonuç (C) arasındaki bazı etkileşimleri A nın istatiksel analizinde kuvvetini düşürerek açıklamak zorundadır. Bu modelin zamansal sıklık konusuna yeteri kadar değinmediği dikkate alınmalıdır. Bir tedavi protokolü, randomize klinik çalışma planları içerisinde, aracı değişkenlerin ölçümlerini araştırılabilir. Bununla birlikte, anlamlı sonuçlar için, bütün değişkenlerin çoklu zaman skalasında değerlendirilmesi önemlidir. Sack, Hofmann, Wizelman ve Lempa nın makalesinde bu konuda alınan ölçümlerde, seans öncesi, seans boyunca ve sonrasında değişim ile değişkenler arasındaki ilişkiyi değerlendirmek açısından mükemmel bir örnek bulgulamıştır. Kazdin (2007, syf.16) araştırma için aşağıdaki önerileri ortaya koymuştur: Teoriyi rehber olarak kullan Tedavi uygulamalarında potansiyel aracı değişkenleri dâhil et Tasarlanan aracı değişken veya mekanizma ve sonuç için zaman çizelgesi oluştur Birden fazla aracı değişken veya mekanizma belirle
3 Aracı değişkenleri ve yöntemleri değerlendirebilecek planlar kullan Farklı şekildeki çalışmaları arsındaki tutarlılıkları incele Ortaya atılan aracı değişken veya mekanizma değiştirmek için düzenleme yap Aracı değişken Öngörücü Sonuç Şekil 1. Aracı değişkenlerin etkisini değerlendirme Kazdin daha da öteye giderek, müdahale ve/veya aracı değişkenlerin gücünü değiştirmeyi önerir. Örneğin, hız seviyelerini kullanarak göz hareketlerinin dozajı değiştirilebilir (Bu konuda Maxfield, Melnyk, & Hayman da olduğu gibi). Kazdin ayrıca yorma çalışmaları terapisi ni de kullanmayı önermektedir (syf. 17). Bu, küçük olan hareketi ortaya çıkması beklenen öngörücü ile önerilen hareket yöntemini elimine etmek için planlanan koşulda, müdahaleleri karşılaştırmayı içermektedir. Bu karşılaştırma çeşidine bir örnek olarak düzensiz göz hareketlerini düzensiz olmayan göz hareketi tipleriyle karşılaştırarak; bunların bilgiyi geri getirmedeki etkilerini araştıran Propper ve Christman tarafından yürütülen araştırma gösterilebilir. EMDR nin Hareket Mekanizmaları İnsanlar EMDR nin hareket süreci hakkında konuştukları zaman, genellikle göz hareketlerinin (EM) sürecine atıfta bulunurlar. EMDR ın, göz hareketleri (EM) den daha fazla şey olduğu gerçeğini atlarlar. EMDR, 7 aşamalı bir protokol şeklinde yapılandırılmıştır. Danışan, rahatsız edici anıya odaklanır ve yaklaşık 24 saniye süren setlerde, eş zamanlı olarak çift yönlü uyarım (EM) veya çift yönlü işitsel veya dokunsal uyarıcıya (BLS) odaklanır. Her setten sonra, danışana aklına ne geldiği sorulur ve bu bir sonraki EM/BLS setinde odaklanılacak çağrışımı ortaya çıkarır. Diğer protokoller, değişimleri pekiştirmek içindir; danışana subjektif rahatsızlık derecesi (SUD:0=rahatsızlık yok, 10=olabilecek en yüksek rahatsızlık derecesi) sorulur ve pozitif kognisyonun (VOC;1=tamamen yanlış, 7=tamamen doğru) kendisinden şu anda ne kadar geçerli olduğuna dair bir puanlama yapması istenir.
4 Shapiro (2001; Solomon&Shapiro, bu konuda) EMDR nin rahatsız edici anı yı işlediği ve onu adaptif bir çözüm noktasına getirdiğini belirtir. Shapiro, bunun, adaptif bilginin travmatik anı ile entegre olması-birleşmesi ile oluştuğunu ileri sürer. Ancak, bu sürecin hangi mekanizmalarla oluştuğu bilinmemektedir. Bilgi nasıl, ham işlenmemiş formundan, Shapiro nun belirttiği, değişime uğramış adaptif anı halini alır. Solomon ve Shapiro daha da fazlasını söyleyerek, hafızadaki değişimin, orijinal anının, nörobiyolojik yeniden birleştirilmesi ni temsil ettiğini belirtirler. Bugünlerde nörobiyoloji alanındaki bilim insanları/adamları, çalışmayı ve yeniden işlemeyi ve yok etmeyi içeren beyin süreçlerini karşılaştırmayı sürdürmektedirler (örn. Lee, Milton, & Everitt, 2006). Gelecekte, bu bilgileri psikoterapi tekniklerini değerlendirmek için kullanmak mümkün olabilir. Ayrıca, beyin tarama çalışmaları, Richardson ın çalışması çift yönlü fmri, EMDR boyunca gerçek nörobiyolojik süreçlere ışık tutabilir. SUD ve VOC Puanlarını Değerlendirme. EMDR araştırmalarında ve uygulamalarında anının yeniden işlenerek SUD:0 (sıfır) ve VOC:7 sonucuna ulaşılması sıklıkla rastlanır bir durumdur. Bu puanlar danışanın travmatik anısına ilişkin deneyimini ifade eder. İkinci varsayım, bu puanlardaki bir değişimin, anksiyete, depresyon, travma sonrası stres bozukluğu ve ilişkili diğer problemlerin semptomlarındaki bir değişime bağlı olduğudur. Ne yazık ki, bu varsayım bir tek araştırmada dahi henüz incelenmedi. Kim, Bae, ve Park (2008) EMDR deki SUD skalasının geçerliliğini değerlendirmek için bir araştırma yürüttüler. İlk ve son seansın en sonunda elde edilen SUD puanlarının, tedavi sonrası terapistin gelişimi puanladığı değerlendirme sonuçlarıyla anlamlı korelasyona sahip olduğunu buldular. Bunun yanında, standardize edilmemiş ölçümler gelişimi değerlendirmek için kullanılmıştı ve terapist-puanı değerlendirmesi ile SUD puanları arasındaki benzerlik dikkat çekiciydi. SUD ve VOC puanları ve sonuçları arasındaki ilişkiyi belirlemek için daha çok araştırma gerekmektedir. Bu, özellikle, EMDR alanındaki araştırmaların hareket mekanizmalarının nasıl çalıştığına odaklanmaya başladığı şu dönemde önemlidir. Eğer bir çalışmada, belirli bir unsurun SUD puanlarında bir gelişmeyi sağladığı bulunursa, bunu, genele yaymak ve öğenin bu semptomları düzeltmeyi sağladığına dair bir sonuç çkarmak doğru değildir. Bu ilişkiler araştırılmalıdır. İleride SUD ve VOC puanlama sistemleri üzerinde yürütülecek olan araştırmalarda, belirtilen duygulardaki değişimlerin (örn. anksiyeteden öfkeye) ve tercih edilen pozitif kognisyonun içeriğindeki değişimlerin ölçülmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Seans Sırasındaki Yanıtları Değerlendirme Yapılan iki çalışmada her set sonrası yanıtların nasıl adaptif şekilde pozitife dönüştüğü araştırıldı. McCullough (2002) ın çalışmasında, farklı Axis I ve Axis II bozuklukları olan her yedi katılımcıdan rastgele seçilen beş seans kullanılarak, her set sonrası, tepki, tepkinin içeriği veya travma durumuna göre puanlandırıldı. Sonuç SUD puanlarıyla değerlendirildi. Daha iyi sonuçların daha büyük pozitif materyallere erişimle ilişkili olduğunu buldu. Özellikle, travmatik hatıraların SUD puanlarındaki en geniş olası
5 öngörücü gelişim, çözüm tepkilerinin(cevaplarının) toplam sayısındaydı. (c=.81). Tam tersi şekilde, toplam travma cevaplarının sayısıyla, SUD skorunun düşmesinin ilişkili olmadığı saptandı. (c=.11). Bu araştırma, çözüm tepkilerinin (cevaplarının) değişimde bir aracı değişken olabileceği olasılığını önermetedir. Bununla birlikte, SUD puanlarının sadece en başta ve seansın en sonunda alınmasıyla, değişimin sırası değerlendirilmemiştir. Danışanın stresinin ilk başta azalması ve sonra çözüm cevaplarının takip etmesi olasıdır. Çalışma, çözüm cevapları ve düşük SUD puanları arasındaki ilişkiyi doğrulamakta ancak sırası hakkında bilgi içermemektedir. Benzer şekilde, Lee, Taylor ve Drummond (2006) TSSB li katılımcılar ile yaptıkları bir araştırmada, ilk EMDR seansı boyunca her set sonrası cevapları içeriğin, travmayı tekrar yaşama, travmadan uzaklaşma veya travmayla ilişkili materyal olmasına göre puanladılar. Araştırmada travmadan uzaklaşma cevapları ile travma sonrası stres ölçeği skorları (Olayların Etkisi Ölçeği (IES: Horowitz, Wilmer, & Alvarez, 1979)kullanılmıştır ) arasında en güçlü ilişki bulgulamışlardır. Bir sonraki çalışmalarında, klinik vak a olmayan katılımcılar bir defalığına rahatsız eden hatıraların çalışıldığı EMDR seansına kabul edilmişlerdir. Lee ve Drummond (2008) araştırmaya devam etmişlerdir. Terapistin yönergelerine (yeniden canlandırma ve karşısında uzaklaşma) ve EM yi ( EM ile EMDR ve karşısında EM olmadan EMDR ) de içeren durumların etkilerini karşılaştırdılar. Anıdan uzaklaşma için kullanılan yönergelerin daha fazla uzaklaşma cevaplarını sağladığını belirlediler fakat bunların SUD puanlarındaki düşüşle ilişki olmadığı gözlendi. Onun yerine, EM koşulu, SUD puanlarında düşüşe sebep oldu. Göz Hareketlerinin Etkileri EMDR tedavisinde çift yönlü dokunma sıklıkla kullanılmasına rağmen, EM (göz hareketi) ile aynı etkileri üreten bir deneysel olgu yoktur. Aslında TSSB tedavisinde EMDR nin yararlılığını araştıran bütün çalışmalar, EMDR da EM in (göz hareketinin) kullanıldığı araştırmalardı. Bazı araştırmalar göz hareketli EMDR nin göz hareketsiz EMDR den daha iyi sonuçlar ortaya çıkarıp çıkarmadığını belirleme girişiminde bulundular (örn. Renfrey & Spates, 1994). Hiç etki bulunmamasına rağmen, bu çalışmaların çok sayıda düşük istatistiksel güç ve uygun olmayan örneklemler içeren yöntembilimsel problemleri bulunduğuna dikkat edilmelidir (yazı için bknz: Chemtob, Tolin, van der Kolk & Pitman, 2000). Göz hareketi ile (EM ile) EMDR ve EM olmadan EMDR nin karşılaştırmalarını araştıran bir meta-analiz sonucunda, EM ile yapılan EMDR da düşük düzeyde anlamlı fark bulundu (Davidson & Parker, 2001). Birçok laboratuar çalışması hafıza öğelerinde EM nin etkilerini araştırmıştır (bu konu hkn. özet için bknz: Proper &Christman). Bu çalışmalar EM nin birçok farklı alanda güçlü etkisi olabileceğini bulgulamışlardır: Anı imgelerinin netliğinde ve ilişkili düşüncelerde azalma Anı imgesi ile ilgili olan duygusal yoğunlukta azalma
6 Daha düşük kalp atım hızı deri iletkenliği ve kalp atım hızında değişkenliğin azalması gibi fizyolojik değişimler Bilişsel esneklikte artış Epizodik hafızada güçlenme Bu etkilerin EMDR nin tedavisinin yararlı olduğuna dair sonuçlar gibi gözükmesine rağmen, TSSB li veya diğer teşhislerle gelen danışanlarda klinik düzenlemenin bir etkisinin bulunup bulunmayacağı bilinmemektedir. Bu bulgulara ilişkin önemli bir sınırlılık, klinik teşhisi bulunmayan katılımcılar ile laboratuar ortamında yürütülmüş bir araştırma neticesinde elde edilmiş olmalarıdır. Daha da fazlası, bu etkilerin EMDR sürecine ve sonucuna katkıda bulunup bulunmayacağı ve nasıl katkıda bulunacağı bilinmemektedir. Özellikle etkililikte, duygusallıkta, hafıza esnekliğinde, hafıza kullanımı ve süreğen semptomların azalmasına bağlı olduğuna dair hiçbir araştırma kayıtlara geçmemiştir. Başka bir bakış açısı, bu etkilerin bazılarının birbiriyle ilişkili olabileceği ve aralarında zamansal ilişkiler olduğudur. Örneğin bir etki diğerinden önce gelir mi? Bu etkilerden biri gerçekten işleyen bir hafızanın göstergesi veya süreçlerin meydana getirdiği süreç midir? Örneğin Sack ve asistanları (bu konuda) EM nin işlevsel, harekete geçmeyen/rahatlama etkileri ile ilgili olduğunu ve bu fizyolojik etkilerin kendi içinde IES puanlarının düşmesine bağlı olan SUD puanlarının düşmesi ile ilgili olduğunu bulmuşlardır. Bununla birlikte, EMortaya çıkardığı işlevsel değişimlerle IES puanlarındaki gelişim arasında doğrudan bir ilişki bulunmamıştır. Bu eksik ilişki, aynı bilim adamları grubunun (Sack ve diğerleri, 2007) daha önceki bir çalışmasında da bulgulanmıştır. Tek olasılık bu ilişkilerden bazılarının doğrusal (lineer) olmadığıdır. Yerkes-Dodson ın, stres ile performans arasındaki U şeklindeki ilişkisi doğrusal olmayan ilişkiye iyi bir örnektir: Her iki düşük ve yüksek stres de performansı olumsuz olarak etkiler. EM in fizyolojik uyarılmaya etkisi şu şekilde olabilir mi; Göz hareketinin, stresi, tolere edilebilir seviyeye düşürerek işlemlemenin gerçekleşmesini sağlıyor olması mümkün müdür? Büyük olasılıkla EMDR, birçok aktif terapötik faktör içermektedir. Yapılacak araştırmanın, bu hareketin olası mekanizmalarını ve gündemdeki aracıları araştırmaya; önemli klinik ve teorik sonuçları olabilecek bu zorlayıcı soruları cevaplamasına ihtiyaç vardır. Araştırmanın bir sonraki aşamasında, EM nin etkileri, klinik düzenleme dâhilinde ve teşhisli danışanlarla araştırılmalı ve eğer bu etki bulunursa, bu etkilerin semptomların azalmasıyla nasıl bir ilişkisi olduğuna bakılmalıdır. Ayrıca araştırmalarda, EMDR da işitsel ve çift yönlü uyaranlar kullanıldığında da, bu etkilerinin aynısına ulaşılıp ulaşılmadığına bakılmalıdır. EMDR yi Uygulama ve Araştırma Dergisi ndeki bu özel konu, bu karmaşık sorulara ilişkin olarak birçok makale içermektedir. Örneğin, iki araştırma çalışması yer almaktadır: EM nin işlevsel etkilerini araştıran bir çalışma (Sack ve ark.) ve EM nin otobiyografik hafıza /Maxfield ve ark.) bileşenleri üzerindeki etkilerini değerlendiren bir çalışma. Araştırmacıların kendi bulgularını özetlediği ve gündemdeki konular için teorik açıdan perspektif sunan birkaç
7 makale bulunmaktadır. (Lee; Propper &Christman; Sondergaard & Elofsson; Stickgold). Diğer iki teorik makale nörobiyolojik ve diğer etki süreçlerine işaret etmektedir (Bergmann; Solomon & Shapiro). Bütün bu makaleler bizim EMDR süreçlerini kavramsallaştırmamıza katkı sağlamaktadır. Beklentimiz ve isteğimiz bu yazının düşünmeyi tetiklemesi, ve gelecek araştırmalar için model ve fikir içermesi ve bulunacak bulguların birer klinik uygulamada birer rehber olmasıdır. KAYNAKLAR References Baron, R. M., & Kenny, D. A. (1986). The moderatormediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51 (6), Chemtob, C. M., Tolin, D. F., van der Kolk, B. A., & Pitman, R. K. (2000). Eye movement desensitization and reprocessing. In E. A. Foa, T. M. Keane, & M. J. Friedman (Eds.), Effective treatments for PTSD: Practice guidelines from the International Society for Traumatic Stress Studies (pp ; ). New York: Guilford Press. 238 Journal of EMDR Practice and Research, Volume 2, Number 4, 2008 Editorial Davidson, P. R., & Parker, K. C. H. (2001). Eye movement desensitization and reprocessing (EMDR): A metaanalysis. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 69, Horowitz, M., Wilmer, N., & Alvarez, W. (1979). Impact of Event Scale: A measure of subjective stress. Psychosomatic Medicine, 41, Kazdin, A. E. (2007). Mediators and mechanisms of change in psychotherapy research. Annual Review of Clinical Psychology, 3, Kim, E., Bae, H., & Park, Y. C. (2008). Validity of the Subjective Units of Disturbance Scale (SUDS) in EMDR. Journal of EMDR Practice and Research, 1 (2), Lee, C. W., & Drummond, P. D. (2008). Effects of eye movement versus therapist instructions on the processing of distressing memories. Journal of Anxiety Disorders, 22 (5), Lee, J. L., Milton, A. L., & Everitt, B. J. (2006). Reconsolidation and extinction of conditioned fear: Inhibition
8 and potentiation. Journal of Neuroscience, 26 (39), Lee, C. W., Taylor, G., & Drummond, P. D. (2006). The active ingredient in EMDR: Is it traditional exposure or dual focus of attention? Clinical Psychology and Psychotherapy, 13 (2), McCullough, L. (2002). Exploring change mechanisms in EMDR applied to small-t trauma in short term dynamic psychotherapy: Research questions and speculations. Journal of Clinical Psychology, 58, Norcross, J. C. (2002). Empirically supported therapy relationships. New York: Oxford University Press. Renfrey, G., & Spates, C. R. (1994). Eye movement desensitization and reprocessing: A partial dismantling procedure. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 25, Richardson, P., Williams, S. R., Hepenstall, S., Gregory, L., McKie, S., & Corrigan, F. (in press). A single case fmri Study: EMDR treatment of a patient with posttraumatic stress disorder. Journal of EMDR Practice and Research. Sack, M., Lempa, W., & Lamprecht, F. (2007). Assessment of psychophysiological stress reactions during a traumatic reminder in patients treated with EMDR. Journal of EMDR Practice and Research, 1, Shapiro, F. (2001). Eye movement desensitization and reprocessing: Basic principles, protocols, and procedures (2nd ed.). New York: Guilford Press. Tang, T. Z., & DeRubeis, R. J. (1999). Sudden gains and critical sessions in cognitive-behavioral therapy for depression. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 67,
EMDR Nedir? EMDR nin Ortaya Çıkışı
EMDR Nedir? EMDR- Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme- savaş stresi, taciz, doğal afetler veya çocukluk döneminde yaşanan üzücü olaylar gibi rahatsız edici yaşam deneyimlerinin neden
DetaylıÖzgül Fobinin Göz Hareketleri ile Duyarsýzlaþtýrma ve Yeniden Ýþleme Yöntemi ile Tedavisi: Bir Olgu Sunumu
OLGU SUNUMU Özgül Fobinin Göz Hareketleri ile Duyarsýzlaþtýrma ve Yeniden Ýþleme Yöntemi ile Tedavisi: Bir Olgu Sunumu Treatment of Specific Phobia with Eye Movement Desensitization and Reprocessing Method:
DetaylıOKB HASTALARINDA EMDR UYGULAMALARI. Doç Dr Önder Kavakcı 2017, Antalya
OKB HASTALARINDA EMDR UYGULAMALARI Doç Dr Önder Kavakcı 2017, Antalya OKB Yaşam boyu yaygınlığı %2-3 Yaşam boyu önemli sıkıntıya ve hatta yeti yitimi Yaklaşık 112 milyon insanın OKB den mustarip olduğu
DetaylıİÇİNDEKİLER. Bölüm 3. Bilişsel Kavramsallaştırma 29 Bilişsel Model 30 İnançlar 32 Davranışın Otomatik Düşüncelerle İlişkisi 36.
İÇİNDEKİLER Bölüm 1. Bilişsel Davranış Terapisine Giriş 1 Bilişsel Davranış Terapisi Nedir? 2 Bilişsel Davranış Terapisinde Altta Yatan Teori Nedir? 3 Araştırmalar Ne Diyor? 4 Beck, Bilişsel Davranış Terapisini
DetaylıDeneysel Araştırma Modelleri. Dr. Şebnem Bozkurt Bartın Devlet Hastanesi
Deneysel Araştırma Modelleri Dr. Şebnem Bozkurt Bartın Devlet Hastanesi Deney Nedir? Deney yapan kişi tarafından bir yada daha çok değişkene müdahale edilerek bu müdahalenin başka bir değişkene etkisini
DetaylıEMDR GÖZ HAREKETLERİ İLE SİSTEMATİK DUYARSIZLAŞTIRMA VE YENİDEN İŞLEME. (Eye Movement Desensitization and Reprossesing)
EMDR GÖZ HAREKETLERİ İLE SİSTEMATİK DUYARSIZLAŞTIRMA VE YENİDEN İŞLEME (Eye Movement Desensitization and Reprossesing) Travma Sonrası Stres Bozukluğu, Panik Atak ve Sınav Kaygısı ndan Kısa Sürede Kurtulmanın
DetaylıAçıklama 2008 2009. Araştırmacı: YOK. Danışman: YOK. Konuşmacı: YOK
Açıklama 2008 2009 Araştırmacı: YOK Danışman: YOK Konuşmacı: YOK SİLAHLI ÇATIŞMA İLE İLİŞKİLİ TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞUNDA DİĞER BİYOLOJİK TEDAVİ SEÇENEKLERİ Dr. Cemil ÇELİK Sunumun hedefleri Silahlı
DetaylıPSİKOLOJİK BOZUKLUKLARIN TEDAVİSİ. PSİ154-PSİ162 Psikolojiye Giriş II
PSİKOLOJİK BOZUKLUKLARIN TEDAVİSİ Psikolojik bozukluklar nasıl iyileştirilir? Tedavi için uygun kişi kimdir? En mantıklı tedavi yaklaşımı hangisidir? Bir terapi biçimi diğerlerinden daha iyi midir? Herhangi
DetaylıGöz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme: Yaklaşımın Etkililiği ve Bugünkü Durumu
Ege Eğitim Dergisi 2008 (9) 2: 79-92* Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme: Yaklaşımın Etkililiği ve Bugünkü Durumu Serkan Denizli¹ Öz Bu makalede 1980 li yılların sonunda ortaya çıkan
DetaylıBÖLÜM 5 DENEYSEL TASARIMLAR
BÖLÜM 5 DENEYSEL TASARIMLAR Temel ve Uygulamalı Araştırmalar için Araştırma Süreci 1.Gözlem Genel araştırma alanı 3.Sorunun Belirlenmesi Sorun taslağının hazırlanması 4.Kuramsal Çatı Değişkenlerin açıkça
DetaylıNetQues Proje Raporu Avrupa da Dil ve Konuşma Terapisi Eğitimi Çeşitliliklerin Bütünleşmesi
NetQues Proje Raporu Avrupa da Dil ve Konuşma Terapisi Eğitimi Çeşitliliklerin Bütünleşmesi Avrupa da Dil ve Konuşma Terapisi / Logopedi Alanındaki Standartların ve Eğitim Programlarının Niteliklerinin
DetaylıÇocuklardaki Fobik Tepkiler ve EMDR Nur Dinçer*, Şeniz Pamuk**, Olcay Güner**
1 Çocuklardaki Fobik Tepkiler ve EMDR Nur Dinçer*, Şeniz Pamuk**, Olcay Güner** Özet Özgül fobi, net olarak görülebilen belirli nesne veya mekanlardan, belirgin (göze çarpan şekilde) ve sürekli olarak
DetaylıFlashforward (Gelecek Çalışması) Prosedürü: Felaketle Yüzleşmek. Özet
Flashforward (Gelecek Çalışması) Prosedürü: Felaketle Yüzleşmek Özet Flashforward (Gelecek Çalışması) Prosedürü, EMDR ın gelecekte gerçekleşmesinden korkulan durumların işlenmesinde nasıl kullanılacağınız
DetaylıARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ
ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Bilimsel Araştırmaların Sınıflandırılması İlişki Aramayan Araştırmalar Betimsel Araştırmalar Deneysel Olmayan Araştırmalar İlişki Arayan Araştırmalar Sebep-Sonuç İlişkisine Dayalı
DetaylıÇocuk ve Ergen / Başkan: Ümran Korkmazlar İletişim: ukorkmazlar@gmail.com
Konuk Yazar Deney Hayvanlarında Travmatik Stres Modelleri Doç. Dr. Oğuz Mutlu Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) korku, çaresizlik veya dehşete maruz kalınması ya da tanıklık edilmesi sonucu oluşur.
Detaylıİnfertil çiftlerde bağlanma ve mizaç özellikleri tedavi başarısını etkiler mi? Stresin aracı rolü
İnfertil çiftlerde bağlanma ve mizaç özellikleri tedavi başarısını etkiler mi? Stresin aracı rolü Dr. Fatma Fariha Cengiz, Dr. Gülhan Cengiz, Dr. Sermin Kesebir Erenköy RSHEAH, İstanbul 29 Mayıs Hastanesi,
DetaylıTravma Sonrası Stres Bozukluğu olan adölesanlarda EMDR tedavisi etkinliğinin ve plazma kortizol/dhea-s düzeylerinin değişiminin araştırılması
Travma Sonrası Stres Bozukluğu olan adölesanlarda EMDR tedavisi etkinliğinin ve plazma kortizol/dhea-s düzeylerinin değişiminin araştırılması Dr. Miraç Barış Usta, Yrd.Doç. Yusuf Yasin Gümüş OMÜ Çocuk
DetaylıYAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA TEMEL İNANÇLAR VE KAYGI İLE İLİŞKİSİ: ÖNÇALIŞMA
YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA TEMEL İNANÇLAR VE KAYGI İLE İLİŞKİSİ: ÖNÇALIŞMA GİRİŞ: Yaygın anksiyete bozukluğu, birtakım olay ya da etkinliklerle ilgili olarak, bireyin denetlemekte zorlandığı,
DetaylıBÖLÜM 4 ARAŞTIRMA TASARIMININ ÖĞELERİ
BÖLÜM 4 ARAŞTIRMA TASARIMININ ÖĞELERİ Araştırma Süreci 1.Gözlem Genel araştırma alanı 3.Sorunun Belirlenmesi Sorun taslağının hazırlanması 4.Kuramsal Çatı Değişkenlerin açıkça saptanması ve isimlendirilmesi
DetaylıDr. Dursun Hakan Delibaş Sağlık Bilimleri Üniversitesi Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi 21. KES ( /Antalya)
Dr. Dursun Hakan Delibaş Sağlık Bilimleri Üniversitesi Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi 21. KES (19-22.04.2017/Antalya) Psikosomatik Hastalıklar Travma İlişkisi Araştırmalardan örnekler Sonuç Sunum
DetaylıDikkat Değerlendirme Bataryası
Dikkat Değerlendirme Bataryası Adı: Soyadı Uygulama Tarihi: Uygulayıcı: www.cocukpsikiyatri.org Genel Değerlendirme Puanlaması Vaka Profili Standart Puan Aralığı >75 25-74 9-24 2-8
DetaylıHACETTEPE ÜNİVERSİTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ PSİKOLOJİ BÖLÜMÜ
Dr. Hayal Yavuz Güzel ÖZGEÇMİŞ E-Posta : hyguzel@hacettepe.edu.tr Telefon : +90 (312) 7805336 Adres : Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü 06800, Beytepe Ankara Eğitim Mezuniyet Tarihi
DetaylıSOSYOLOJİK SORU SORMA VE YANITLAMA
SOSYOLOJİK SORU SORMA VE YANITLAMA Bilimin amacı: olguları tanımlamak, olgular arasında nedensellik ilişkileri kurmak, bu ilişkileri genelleyip yasalar biçimine dönüştürmek. Bu amaçları gerçekleştirmek
DetaylıNE YAPARSAM YAPAYıM BEN BİR BAĞıMLıYıM. DR MERAL AKBıYıK
NE YAPARSAM YAPAYıM BEN BİR BAĞıMLıYıM DR MERAL AKBıYıK STİGMA Yunan kölelerin özgür insanlardan ayırmaya yarayan işaretlerdir. Bu kişilerin sosyal statüsünü belirtirlerdi Daha değersiz olduklarını vurgulardı
DetaylıÜniversite Hastanesi mi; Bölge Ruh Sağlığı Hastanesi mi? Ayaktan Başvuran Psikiyatri Hastalarını Hangisi Daha Fazla Memnun Ediyor?
Üniversite Hastanesi mi; Bölge Ruh Sağlığı Hastanesi mi? Ayaktan Başvuran Psikiyatri Hastalarını Hangisi Daha Fazla Memnun Ediyor? Ebru Turgut 1, Yunus Emre Sönmez 2, Şeref Can Gürel 1, Sertaç Ak 1 1 Hacettepe
DetaylıBilişsel Kaynaşma ve Yaşantısal Kaçınmayla Aleksitimi İlişkisi: Kabullenme ve Kararlılık Penceresinden Bakış
Bilişsel Kaynaşma ve Yaşantısal Kaçınmayla Aleksitimi İlişkisi: Kabullenme ve Kararlılık Penceresinden Bakış Sedat Batmaz 1, Emrah Songur 1, Mesut Yıldız 2, Zekiye Çelikbaş 1, Nurgül Yeşilyaprak 1, Hanife
Detaylıİnfertilite ile depresyon ve anksiyete ilişkisi
İnfertilite ile depresyon ve anksiyete ilişkisi Y R D. D O Ç. D R. M İ N E İ S L İ M Y E TA Ş K I N B A L I K E S İ R Ü N İ V E R S İ T E S I TIP FA K Ü LT E S İ K A D I N H A S TA L I K L A R I V E D
DetaylıDeneyimsel Oyun Terapisi Đle Çocuklara Ulaşma
Deneyimsel Oyun Terapisi Đle Çocuklara Ulaşma Oyun yoluyla çocuklarla çalışmayı isteyen profesyonellere özel bir atölye çalışması I. Düzey: 20 21 Ekim II. Düzey: 22 23 Ekim Deneyimsel Oyun Terapisi (Experiential
Detaylıaraştırma alanı Öğrenme Bellek Algı Heyecanlar PSİKOLOJİNİN ALANLARI Doç.Dr. Halil EKŞİ
PSİKOLOJİNİN ALANLARI Doç.Dr. Halil EKŞİ GELİŞİM PSİKOLOJİSİ Yaşa bağlı organizmadaki değişimleri inceler Çocuk psikolojisi Ergen Psikolojisi Yetişkin Psikolojisi Deneysel Psikoloji Temel psikolojik süreçler
DetaylıBÖLÜM-1.BİLİM NEDİR? Tanımı...1 Bilimselliğin Ölçütleri...2 Bilimin İşlevleri...3
KİTABIN İÇİNDEKİLER BÖLÜM-1.BİLİM NEDİR? Tanımı...1 Bilimselliğin Ölçütleri...2 Bilimin İşlevleri...3 BÖLÜM-2.BİLİMSEL ARAŞTIRMA Belgesel Araştırmalar...7 Görgül Araştırmalar Tarama Tipi Araştırma...8
DetaylıPsikoterapide güncel yaklaşımlar (PSY 405) Ders Detayları
Psikoterapide güncel yaklaşımlar (PSY 405) Ders Detayları Ders Adı Ders Dönemi Ders Uygulama Kodu Saati Saati Laboratuar Kredi AKTS Saati Psikoterapide güncel yaklaşımlar PSY 405 Seçmeli 3 0 0 3 5 Ön Koşul
DetaylıKekemelikte Duyarsızlaşma Anketi KDA (Zückner 2016) Uygulama ve Değerlendirme Kılavuzu ve Ankete Bağlı İstatistiksel Veriler
Kekemelikte Duyarsızlaşma Anketi KDA (Zückner 2016) Uygulama ve Değerlendirme Kılavuzu ve Ankete Bağlı İstatistiksel Veriler İçindekiler: Sayfa No Uygulama alanı 1 Uygulama ve ankete bağlı istatistiksel
DetaylıÇOCUK VE GENÇLİK DESTEK MERKEZİ
ÇOCUK VE GENÇLİK DESTEK MERKEZİ Projenin Süresi Projenin amaçları Ortaklar Hedef gruplar Nihai Yararlanıcılar 1 Beklenen Sonuçlar 15 ay Genel Amaç: Cinsel istismara uğramış ve bu nedenden dolayı sosyal
DetaylıTSSB NİN EMDR TERAPİSİ KES ANTALYA
TSSB NİN EMDR TERAPİSİ KES 21.04.2017 ANTALYA EMDR, Eye Movement Desensitization and Reprocessing Göz hareketleriyle duyarsızlaştırma ve yeniden işleme Psikodinamik, bilişsel, davranışsal ve danışan merkezli
DetaylıPARKİNSON HASTALIĞI. Yayın Yönetmeni. TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü. Prof. Dr. Rana Karabudak
PARKİNSON HASTALIĞI Yayın Yönetmeni Prof. Dr. Rana Karabudak TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü Türk Nöroloji Derneği (TND) 2014 Beyin Yılı Aktiviteleri çerçevesinde hazırlanmıştır. Tüm hakları TND
DetaylıÖzgün Problem Çözme Becerileri
Özgün Problem Çözme Becerileri Research Agenda for General Practice / Family Medicine and Primary Health Care in Europe; Specific Problem Solving Skills ANKARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ AİLE HEKİMLİĞİ
DetaylıÖRNEK BULGULAR. Tablo 1: Tanımlayıcı özelliklerin dağılımı
BULGULAR Çalışma tarihleri arasında Hastanesi Kliniği nde toplam 512 olgu ile gerçekleştirilmiştir. Olguların yaşları 18 ile 28 arasında değişmekte olup ortalama 21,10±1,61 yıldır. Olguların %66,4 ü (n=340)
DetaylıKlinik Psikoloji: Ruh Hali Rahatsızlıkları. Psikolojiye Giriş. Günümüz Kriterleri. Anormallik nedir?
Psikolojiye Giriş İşler Kötüye Gittiğinde Olanlar: Zihinsel Bozukluklar 1. Kısım Ders 18 Klinik Psikoloji: Ruh Hali Rahatsızlıkları Susan Noeln-Hoeksema Psikoloj Profesörü Yale Üniversitesi 2 Anormallik
DetaylıSoCAT. Dr Mustafa Melih Bilgi İzmir Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Dr Mustafa Melih Bilgi İzmir Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi Şizofreniye bağlı davranım bozuklukları bireyi ve toplumları olumsuz etkilemekte Emosyonları Tanıma Zorluğu Artmış İrritabilite Bakımverenlerin
DetaylıAfyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi. Post Travmatik Stres Bozukluğu için Aktif EMDR Tedavi Cihazı Tasarımı
Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi Afyon Kocatepe University Journal of Science and Engineering AKÜ FEMÜBİD 17 (2017) 035201 (938-945) AKU J. Sci. Eng. 17 (2017) 035201 (938-945)
DetaylıBilimsel Araştırma Yöntemleri I
İnsan Kaynakları Yönetimi Bilim Dalı Tezli Yüksek Lisans Programları Bilimsel Araştırma Yöntemleri I Dr. M. Volkan TÜRKER 7 Bilimsel Araştırma Süreci* 1. Gözlem Araştırma alanının belirlenmesi 2. Ön Bilgi
DetaylıUYGULAMALI DAVRANIŞ ANALİZİ İŞLEVSEL ANALİZ HİPOTEZ OLUŞTURMA
UYGULAMALI DAVRANIŞ ANALİZİ İŞLEVSEL ANALİZ HİPOTEZ OLUŞTURMA DAVRANIŞ DEĞİŞTİRMEDE HİPOTEZ OLUŞTURMAK / İŞLEVSEL DEĞERLENDİRME Problem davranış için; 1.Davranışı ölçülebilir / gözlenebilir tanımlıyoruz.
DetaylıPSİKOLOJİK BOZUKLUKLAR. PSİ154 - PSİ162 Doç.Dr. Hacer HARLAK
PSİKOLOJİK BOZUKLUKLAR BU DERSTE ŞUNLARı KONUŞACAĞıZ: Anormal davranışı normalden nasıl ayırırız? Ruh sağlığı uzmanları tarafından kullanılan belli başlı anormal davranış modelleri nelerdir? Anormal davranışı
DetaylıDersin Grubu. Dersin Kodu. Yarıyıl. Dersin Adı. Bölüm Zorunlu. 1 1 PSY101 Psikolojiye Giriş-I. Bölüm Zorunlu. 2 2 PSY102 Psikolojiye Giriş-II
Adı 1 1 PSY101 ye Giriş-I Açıklaması 6 3 ki temel konulara giriş niteliğinde bir derstir. İşlenecek konulara araştırma teknikleri, davranışın biyolojik kökenleri, algı, hafıza, dil, insan gelişimi, vb.
DetaylıRehabilitasyonda Sanatın Kullanımı. Doç.Dr.Aslı Sarandöl Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları AD
Rehabilitasyonda Sanatın Kullanımı Doç.Dr.Aslı Sarandöl Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları AD Açıklama 2012-2013 Araştırmacı: Yok Danışman: Yok Konuşmacı: Yok Şizofreni Hastaları
DetaylıMizofoni: Psikiyatride yeni bir bozukluk? Yaygınlığı, sosyodemografik özellikler ve ruhsal belirtilerle ilişkisi
Mizofoni: Psikiyatride yeni bir bozukluk? Yaygınlığı, sosyodemografik özellikler ve ruhsal belirtilerle ilişkisi Uzm. Dr. Gökhan Öz Prof. Dr. Cengiz Kılıç Giriş Mizofoni: Çeşitli hafif seslerden belirgin
DetaylıTedaviye Başvuran İnfertil Çiftlerde Kaygı, Öfke, Başa Çıkma, Yeti Yitimi Ve Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi
Tedaviye Başvuran İnfertil Çiftlerde Kaygı, Öfke, Başa Çıkma, Yeti Yitimi Ve Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi Dr. Gülcan Güleç, DR. Hikmet Hassa, Dr. Elif Güneş Yalçın, Dr.Çınar Yenilmez, Dr. Didem
DetaylıFayda-Maliyet Analizi
Fayda-Maliyet Analizi FMA kursunun birinci bölümü: 30.5 3.6.2011 Eğitmen: Sn. Neill BOOTH Sağlık alanında fayda-maliyet düşüncesinin uygulamaları konusunda deneyim (sağlık ekonomisi ve ekonomik değerlendirme)
DetaylıKısa Süreli Dinamik Psikoterapi (TLDP) Eğitimi Modül-I Ağustos 2016 İbrahim Sarı MD, MSc
Kısa Süreli Dinamik Psikoterapi (TLDP) Eğitimi Modül-I 20-21 Ağustos 2016 İbrahim Sarı MD, MSc PSİKOTERAPİ-DER Telefon: 0(532) 160 23 78, 0(541) 963 89 87 Email: psikoterapider@gmail.com www.psikoterapiegitimleridernegi.org
DetaylıTravma Sonrası Stres Bozukluğunda Bilişsel Davranışçı Terapi ve Göz Hareketleri ile Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme
REVIEW / DERLEME DOI: 10.5455/JCBPR.236616 JCBPR 2017; 6(1):31 38 Travma Sonrası Stres Bozukluğunda Bilişsel Davranışçı Terapi ve Göz Hareketleri ile Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme Filiz İZCİ 1, Gizem
DetaylıZeka Gerilikleri Zeka Geriliği nedir? Sıklık Nedenleri
Zeka Geriliği nedir? Zeka geriliğinin kişinin yaşına ve konumuna uygun işlevselliği gösterememesiyle belirlidir. Bunun yanı sıra motor gelişimi, dili kullanma yeteneği bozuk, anlama ve kavrama yaşıtlarından
DetaylıKorelasyon testleri. Pearson korelasyon testi Spearman korelasyon testi. Regresyon analizi. Basit doğrusal regresyon Çoklu doğrusal regresyon
Korelasyon testleri Pearson korelasyon testi Spearman korelasyon testi Regresyon analizi Basit doğrusal regresyon Çoklu doğrusal regresyon BBY606 Araştırma Yöntemleri Güleda Doğan Ders içeriği Korelasyon
Detaylıİlk Seans Değerlendirme Formu
İlk Seans Değerlendirme Formu Bu seansta altıgenin her öğesiyle ne kadar çalıştınız, ile 1 arasında puanlayınız? 1 Bu seans ile ilgili notlar: İstanbul, 214 2. Seans Değerlendirme Formu Bu seansta altıgenin
DetaylıAçıklama 2008-2010. Araştırmacı: YOK. Danışman: YOK. Konuşmacı: YOK
Açıklama 20082010 Araştırmacı: YOK Danışman: YOK Konuşmacı: YOK TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU VE UYKU Hypnos (Uyku Tanrısı) Nyks (Gece Tanrısı) Hypnos (uyku tanrısı) ve Thanatos (ölüm tanrısı) Morpheus
DetaylıNİKOTİN BAĞIMLILIĞI VE DİĞER BAĞIMLILIKLARLA İLİŞKİSİ
NİKOTİN BAĞIMLILIĞI VE DİĞER BAĞIMLILIKLARLA İLİŞKİSİ Doç. Dr. Okan Çalıyurt Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD, Edirne Temel Kavramlar Madde kötüye kullanımı Madde bağımlılığı Yoksunluk Tolerans
DetaylıEtkinlik Listesi BÖLÜM II İLİŞKİLENDİRME AŞAMASI 67
İçindekiler Etkinlik Listesi Önsöz XII XIV BÖLÜM I GİRİŞ 1 1. Danışmanlık ve yardım nedir? 3 Bölüm sonuçları 3 Danışmanlık, psikoterapi ve yardım 4 Danışmanlık nedir? 9 Yaşam becerileri danışmanlığı yaklaşımı
DetaylıTIP FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNDE GÜNDÜZ AŞIRI UYKULULUK HALİ VE DEPRESYON ŞÜPHESİ İLİŞKİSİ
TIP FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNDE GÜNDÜZ AŞIRI UYKULULUK HALİ VE DEPRESYON ŞÜPHESİ İLİŞKİSİ Egemen Ünal*, Reşat Aydın*, Gülnur Tekgöl Uzuner**, Oğuz Osman Erdinç**, Selma Metintaş* *Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
DetaylıÇÖZÜM ODAKLI TERAPİLER & KİŞİLERARASI İLİŞKİLER TERAPİSİ PSİKOTERAPİ KURAMLARI II
ÇÖZÜM ODAKLI TERAPİLER & KİŞİLERARASI İLİŞKİLER TERAPİSİ PSİKOTERAPİ KURAMLARI II ÇÖZÜM ODAKLI TERAPİLER Temel varsayımlar Danışanlar hem kişisel hem de üyesi oldukları sosyal ağlar temelinde, kaynaklar
DetaylıUYGULAMALI SOSYAL PSİKOLOJİ (Baron, Byrne ve Suls, 1989; Bilgin, 1999) PSİ354 - Prof.Dr. Hacer HARLAK
UYGULAMALI SOSYAL PSİKOLOJİ (Baron, Byrne ve Suls, 1989; Bilgin, 1999) Sosyal Psikoloji Uygulamaları HUKUK SAĞLIK DAVRANIŞI KLİNİK PSİKOLOJİ TÜKETİCİ DAVRANIŞI VE PAZARLAMA POLİTİKA ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ SOSYAL
DetaylıEGZERSiziN DEPRESYON TEDAVisiNDEKi YERi VE ETKiLERi
Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe 1. ofsport Sciences 2004, 15 (1),49-64 Dave/li Derleme EGZERSiziN DEPRESYON TEDAVisiNDEKi YERi VE ETKiLERi Ziya KORUÇ, Perlearı BAYAR Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri
DetaylıEBEVEYNLER İÇİN OYUN TERAPİSİ BİLGİLENDİRİCİ EL KİTABI
EBEVEYNLER İÇİN OYUN TERAPİSİ BİLGİLENDİRİCİ EL KİTABI Oyun Terapisi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular Oyun Terapisi Nedir? Büyükler için danışmanlık neyse çocuklar için oyun terapisi odur. Yetişkinlerin
DetaylıORTAÖĞRETİME ÖĞRETMEN YETİŞTİRMEDE "MESLEK BİLGİSİ" BAKIMINDAN FEN-EDEBİYAT VE EĞİTİM FAKÜLTELERİNİN ETKİLİLİĞİ
ORTAÖĞRETİME ÖĞRETMEN YETİŞTİRMEDE "MESLEK BİLGİSİ" BAKIMINDAN FEN-EDEBİYAT VE EĞİTİM FAKÜLTELERİNİN ETKİLİLİĞİ Prof. Dr. Nuray SENEMOĞLU ve Prof. Dr. Durmuş Ali ÖZÇELİK Eğitim, geçerli öğrenmeleri oluşturma
DetaylıTravma Sonrası Stres Bozukluğunda Prolonged Exposure Terapisi
98 L. Sütçügil ve ark./bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi 1(2012) 98-104 TECHNICAL NOTES/TEKNİK NOT Travma Sonrası Stres Bozukluğunda Prolonged Exposure Terapisi Levent SÜTÇİGİL 1,
DetaylıAnksiyete Bozukluklarına eşlik eden alkol madde kullanım bozukluğu tedavi yaklaşımları
Anksiyete Bozukluklarına eşlik eden alkol madde kullanım bozukluğu tedavi yaklaşımları Figen Karadağ Maltepe Üniversitesi tıp Fakültesi Psikiyatri AD 43000 yetişkin MKB olanları %17.7 sinde herhangi bir
DetaylıNitel Araştırmada Geçerlik ve Güvenirlik
Nitel Araştırmada Geçerlik ve Bilimsel araştırmanın en önemli ölçütlerinden biri olarak kabul edilen geçerlik ve güvenirlik araştırmalarda en yaygın olarak kullanılan iki en önemli ölçüttür. Araştırmalarda
DetaylıZAMAN SERİLERİNDE AYRIŞTIRMA YÖNTEMLERİ
ZAMAN SERİLERİNDE AYRIŞTIRMA YÖNTEMLERİ 1 A. GİRİŞ Gözlemlerin belirli bir dönem için gün, hafta, ay, üç ay, altı ay, yıl gibi birbirini izleyen eşit aralıklarla yapılması ile elde edilen seriler zaman
DetaylıMeslekte Ruh Sağlığı. A.Tamer Aker İstanbul Bilgi Üniversitesi Travma ve Afet Ruh Sağlığı AD
Meslekte Ruh Sağlığı A.Tamer Aker İstanbul Bilgi Üniversitesi Travma ve Afet Ruh Sağlığı AD Çalışan Sağlığı Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından sağlık, kişinin bedensel, ruhsal ve sosyal bakımdan tam
DetaylıBİYOİSTATİSTİK Korelasyon Analizi Yrd. Doç. Dr. Aslı SUNER KARAKÜLAH
BİYOİSTATİSTİK Korelasyon Analizi Yrd. Doç. Dr. Aslı SUNER KARAKÜLAH Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Biyoistatistik ve Tıbbi Bilişim AD. Web: www.biyoistatistik.med.ege.edu.tr 1 Bir değişkenin değerinin,
DetaylıNEDEN-SONUÇ DIYAGRAMLARı
NEDEN-SONUÇ DIYAGRAMLARı Neden-Sonuç Diyagramı? Belli bir sonuca neden olan temel faktörleri bulmaya ve bunların etkilerini belirlemeye yönelik bir analiz ve karar verme sürecidir. Balık Kılçığı Haritası
DetaylıPOZİTİF PSİKOTERAPİLER. Psikoterapi Kuramları-II
POZİTİF PSİKOTERAPİLER Psikoterapi Kuramları-II Tarihsel Süreçte Psikoterapiler Terapi kuramlarının tarihsel yolculuğu; Freud ve Psikoanalitik (Freud 1921) Davranışçı (Skinner 1953, Wolpe 1990), Birey
DetaylıBÖLÜM 5 DENEYSEL TASARIMLAR
BÖLÜM 5 DENEYSEL TASARIMLAR Temel ve Uygulamalı Araştırmalar için Araştırma Süreci 1.Gözlem Genel araştırma alanı 3.Sorunun Belirlenmesi Sorun taslağının hazırlanması 4.Kuramsal Çatı Değişkenlerin açıkça
DetaylıAsistanlıkta Psikoterapi Eğitimi Neden Önemlidir? Doğan Şahin İstanbul Tıp Fakültesi Psikiyatri AD Sosyal Psikiyatri Servisi
Asistanlıkta Psikoterapi Eğitimi Neden Önemlidir? Doğan Şahin İstanbul Tıp Fakültesi Psikiyatri AD Sosyal Psikiyatri Servisi Başta ABD olmak üzere birçok ülkede tıp ve uzmanlık eğitiminde (psikiyatri dışı)temel
DetaylıDoç. Dr. Fatih Öncü. Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Doç. Dr. Fatih Öncü Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Psikolojik taciz Bedensel Ruhsal Bedensel ve ruhsal Çalışma hayatında mobbing veya psikolojik
DetaylıALİ ÖRNEK 29 Haziran 2015 YETKİLİ KULLANICI STANDART RAPOR GENEL MUHAKEME TESTİ. Yetenek. Adapt-g. Psychometrics Ltd.
29 Haziran 2015 YETKİLİ KULLANICI STANDART RAPOR GENEL MUHAKEME TESTİ Yetenek -g RAPOR YAPISI Standart Rapor katılımcının sonuçlarını aşağıdaki bölümler çerçevesinde sunar: 1. Bu raporu kullanma rehberi
DetaylıPSİKOLOJİ 9.11.2015. Konular. Psikolojinin doğası. Konular. Psikolojinin doğası. Psikoloji tarihi. Psikoloji Biliminin Doğası
Konular nin Doğası Tarihi Antik dönemler PSİKOLOJİ Biliminin Doğası psikolojinin başlangıcı Günümüz k ler Biyolojik perspektif Davranışçı perspektif Bilişsel perspektif Psikanalitik perspektif Subjektif
DetaylıGRUP 4 Bilimsel Araştırma Yöntemleri 2.Bölüm KONU:Problemi Tanımlama
GRUP 4 Bilimsel Araştırma Yöntemleri 2.Bölüm KONU:Problemi Tanımlama GRUP ÜYELERİ Mehmet Emin ERTAŞ Burhan DEMİR Mesut PERTAV Problemi Tanımlama İçindekiler.Değişkenler.Hipotez.Amaç.Önem.Sayıltı.Sınırlılıklar.Tanımlar
DetaylıKLİNİK PSİKOLOJİ DOKTORA PROGRAMI AKADEMİK KADRO
KLİNİK PSİKOLOJİ DOKTORA PROGRAMI AKADEMİK KADRO Prof. Dr. Sefa Saygılı Prof. Dr. Haşim Ercan Özmen Prof. Dr. Serhat Çıtak Prof. Dr. Can Tuncer Doç. Dr. Gaye Saltukoğlu Doç. Dr. Işıl Bilican Yurteri Doç.
DetaylıDSM-5 Düzey 2 Somatik Belirtiler Ölçeği Türkçe Formunun güvenilirliği ve geçerliliği (11-17 yaş çocuk ve 6-17 yaş anne-baba formları)
DSM-5 Düzey 2 Somatik Belirtiler Ölçeği Türkçe Formunun güvenilirliği ve geçerliliği (11-17 yaş çocuk ve 6-17 yaş anne-baba formları) Şermin Yalın Sapmaz Manisa CBÜ Tıp Fakültesi Çocuk Ergen Ruh Sağlığı
DetaylıTravma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) Dr. Çağlayan Üçpınar Nisan 2005
Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) Dr. Çağlayan Üçpınar Nisan 2005 Travma Nedir? Günlük rutin işleyişi bozan, Aniden beklenmedik bir şekilde gelişen, Dehşet, kaygı ve panik yaratan, Kişinin anlamlandırma
DetaylıPalyatif Bakım Hastalarında Sık Gözlenen Ruhsal Hastalıklar ve Tedavi Yaklaşımları
Palyatif Bakım Hastalarında Sık Gözlenen Ruhsal Hastalıklar ve Tedavi Yaklaşımları Doç. Dr. Özen Önen Sertöz Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD Konsültasyon Liyezon Psikiyatrisi Bilim Dalı Ankara,
DetaylıİNSAN KAYNAKLARI PERFORMANS YÖNETİMİ NEDİR?
İNSAN KAYNAKLARI PERFORMANS YÖNETİMİ NEDİR? Sefa ESEN Kurumsal Finansman Yönetmeni 1 Stratejik hedeflere ulaşmada stratejik plan çevriminin performans gözlemleme ve raporlama unsurları kurum tarafından
DetaylıACOG Diyor ki! HER GEBE TAKİP SÜRECİNDE EN AZ BİR KEZ PERİNATAL DEPRESYON AÇISINDAN TARANMALIDIR. Özeti Yapan: Dr. Semir Köse
ACOG Diyor ki! HER GEBE TAKİP SÜRECİNDE EN AZ BİR KEZ PERİNATAL DEPRESYON AÇISINDAN TARANMALIDIR. Özeti Yapan: Dr. Semir Köse Perinatal Depresyon gebelik süresince veya gebeliği takip eden ilk 12 ay boyunca
DetaylıKANSER HASTALIĞINDA PSİKOLOJİK DESTEĞİN ÖNEMİ & DEPRESYON. Uzm. İletişim Deniz DOĞAN Liyezon Psikiyatri Yük.Hem.
KANSER HASTALIĞINDA PSİKOLOJİK DESTEĞİN ÖNEMİ & DEPRESYON Uzm. İletişim Deniz DOĞAN Liyezon Psikiyatri Yük.Hem. Onkoloji Okulu İstanbul /2014 SAĞLIK NEDİR? Sağlık insan vücudunda; Fiziksel, Ruhsal, Sosyal
DetaylıDeneysel Dizaynlar. İçsel ve Dışsal Geçerlilik
Deneysel Dizaynlar İçsel ve Dışsal Geçerlilik Bilimsel Deney Nedir? Çok sayıda deney dahi, doğru olduğumu kanıtlayamaz; Ama tek bir deney, yanlış olduğumu kanıtlayabilir. Bilimsel araştırma bağlamında,
Detaylıyukarıda olduğu psikolojik bir durumdur.
Stress Yönetimi STRES NEDİR? Bireylerin, fiziksel ve ruhsal sınırlarının tehdit edilmesi veya zorlanması ile ortaya çıkan psikolojik bir durumdur. Kişilerde meydana gelen ve onları normal faaliyetlerinden
DetaylıAĞRIİLE HUZUR EVİ OLUR MU? DR. FİLİZ ŞÜKRÜ DURUSOY
AĞRIİLE HUZUR EVİ OLUR MU? DR. FİLİZ ŞÜKRÜ DURUSOY GİRİŞ Yaşlılık Dünya Sağlık Örgütü tarafından 65 yaş ve üzeri dönem olarak tanımlamakta; Fiziksel görünüm, güç ve rol kaybı yaşanılan, yaşlılık dönemindeyeti
DetaylıPSİKOLOJİ BÖLÜMÜ 2014-2015 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI GÜZ DÖNEMİ PROGRAMI
ANADAL EĞİTİM PROGRAMI ZORUNLU DERSLERİ 1.Sınıf/1.Yarıyıl in ön koşulu var mı? *** in önceki eğitim programında eşdeğer bir dersi var mı? **** 1 YDİ101 YDF101 YDA101 2 ATA101 Temel Yabancı Dil (İngilizce)
DetaylıGİRİŞ. Bilimsel Araştırma: Bilimsel bilgi elde etme süreci olarak tanımlanabilir.
VERİ ANALİZİ GİRİŞ Bilimsel Araştırma: Bilimsel bilgi elde etme süreci olarak tanımlanabilir. Bilimsel Bilgi: Kaynağı ve elde edilme süreçleri belli olan bilgidir. Sosyal İlişkiler Görgül Bulgular İşlevsel
DetaylıG İ R İ Ş. SBÖ115 SOS. PSİ. - Prof.Dr. H. HARLAK
G İ R İ Ş 1 İnsanın duygu düşünce ve davranışları başka insanlardan nasıl etkilenir, onları nasıl etkiler? İnsanlar birbirlerini nasıl algılar? İnsanlar birbirlerine karşı niçin dostluk veya düşmanlık
DetaylıTip 1 Diyabetlilerde Grup Eğitimi ve Motivasyonel Görüşmelerin Etkinliği
1 Tip 1 Diyabetlilerde Grup Eğitimi ve Motivasyonel Görüşmelerin Etkinliği Şenay Yanık Zuhur, Tülay Tokgöz, Ertuğrul Kıykım, Çiğdem Aktuğlu Zeybek, Ahmet Aydın İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi,
DetaylıRekabet Avantajının Kaynağı: Satış
Rekabet Avantajının Kaynağı: Satış Satıcılar Hizmetlerini Nasıl Farklılaştırırlar? Wilson Learning in beş farklı kuruluşla yaptığı araştırmanın amacı, satıcıların farklılık ve rekabet avantajı yaratmadaki
DetaylıDANIŞMAN ÖĞRETMEN MENTORLUK FONKSİYONLARI İLE ADAY ÖĞRETMENLERİN ÖZNEL MUTLULUK DÜZEYİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ
DANIŞMAN ÖĞRETMEN MENTORLUK FONKSİYONLARI İLE ADAY ÖĞRETMENLERİN ÖZNEL MUTLULUK DÜZEYİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ Yrd. Doç. Dr. Ramazan YİRCİ Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Uğur ÖZALP Millî
DetaylıVeri Toplama Teknikleri
A. Gözlem Yoluyla Veri Toplama Teknikleri B. Soruşturma Yoluyla Nicel Veri Toplama Teknikleri Yazılı Soruşturma Tekniği Anket, Başarı Testi Yapılandırılmış Gözlem Önceden hazırlanmış göstergeler ve semboller
DetaylıQUANTILE REGRESYON * Quantile Regression
QUANTILE REGRESYON * Quantile Regression Fikriye KURTOĞLU İstatistik Anabilim Dalı Olcay ARSLAN İstatistik Anabilim Dalı ÖZET Bu çalışmada, Lineer Regresyon analizinde kullanılan en küçük kareler yöntemine
DetaylıGözler ve beyin insan için neyse, ihtiyaç belirleme de eğitim için öyle..
Gözler ve beyin insan için neyse, ihtiyaç belirleme de eğitim için öyle.. Yani.. Gözler ve beyin insan için neyse, Vizyon ve muhakeme (doğru karar alma) ihtiyaç belirleme de eğitim için öyle.. Çoğu eğitimden
DetaylıEMDR; psikodinamik, bilişsel, davranışçı ve danışan. EMDR (Göz Hareketleri İle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme): Psikoterapide Farklı Bir Seçenek
Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi 2010;23:195-205 EMDR (Göz Hareketleri İle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme): Psikoterapide Farklı Bir Seçenek Derleme / Review Önder Kavakcı 1, Orhan
Detaylı1.Hafta. Arş. Gör.Canan SOLA
1.Hafta Arş. Gör.Canan SOLA csola@sakarya.edu.tr GÜNDEM Ölçme Değerlendirme Eğitsel Değerlendirme Tıbbi Tanılama ve Eğitsel Tanılama Modelleri Eğitsel Tanılama Süreci Arş.Gör.Dr.Canan SOLA DERSİN İLK ETKİNLİĞİ
DetaylıHEMġEHRĠ ĠLETĠġĠM MERKEZĠ ÇALIġANLARIYLA STRES VE KAYGI DURUMLARI ÜZERĠNE BĠR DEĞERLENDĠRME
HEMġEHRĠ ĠLETĠġĠM MERKEZĠ ÇALIġANLARIYLA STRES VE KAYGI DURUMLARI ÜZERĠNE BĠR DEĞERLENDĠRME Psi. Özge Kutay Sos.Yelda ġimģir Ġzmir,2014 HEMġEHRĠ ĠLETĠġĠM MERKEZĠ ÇALIġANLARIYLA STRES VE KAYGI DURUMLARI
DetaylıÖrnek. Aşağıdaki veri setlerindeki X ve Y veri çiftlerini kullanarak herbir durumda X=1,5 için Y nin hangi değerleri alacağını hesaplayınız.
Örnek Aşağıdaki veri setlerindeki X ve Y veri çiftlerini kullanarak herbir durumda X=1,5 için Y nin hangi değerleri alacağını hesaplayınız. i. ii. X 1 2 3 4 1 2 3 4 Y 2 3 4 5 4 3 2 1 Örnek Aşağıdaki veri
Detaylı