Fayda-Maliyet Analizi

Transkript

1 Fayda-Maliyet Analizi FMA kursunun birinci bölümü: Eğitmen: Sn. Neill BOOTH Sağlık alanında fayda-maliyet düşüncesinin uygulamaları konusunda deneyim (sağlık ekonomisi ve ekonomik değerlendirme) Antihipertansif kılavuzlar, prostat kanseri taraması, gıda ilaveleri alanlarında uygulamalar

2 Ekonomik Değerlendirme FMA ve ekonomik değerlendirme terimleri alternatif müdahalelerin avantajlarını ve dezavantajlarını ölçmeye çalışan bir dizi ekonomik yaklaşımı içerir. Ekonomik değerlendirme alternatif bir dizi eylemin hem maliyetleri hem de sonuçları açısından karşılaştırmalı olarak analiz edilmeleridir. Drummond et al. (1997) Her iki yöntem de alternatif eylem süreçlerini ve göz önüne alınması gereken maliyetler ve sonuçları tanımlar, sonrasında da hesaplama yapar ya da tahminde bulunur!

3 FMA kursunun ilk haftasının özeti 1. Maliyet Fayda Analizi (FMA) çok sayıda analiz yöntemini tanımlamak için kullanılan bir terimdir. 2. Bu yöntemler programların maliyet ve faydalarının ekonomik kriterlere göre tahminlerini sağlar. 3. Analiz genellikle FMA nın yapıldığı perspektife göre değişir. 4. FMA Analizlerinin yorumlarının bu analizlerle uyumunu kontrol etmeye gerek yoktur.

4 Fayda- Maliyet Analizi (1) Fayda- Maliyet analizi, bir anlamda, yalnızca faydanın maliyetten fazla olduğu durumlarda o hizmeti sunmamız gerektiğini önerir: E(B) > E(C) Bu da şu anlama gelir; maliyetler faydadan fazla ise, o hizmetin sunumunu durdurmamız gerekir: E(B) < E(C)

5 Fayda- Maliyet Analizi (2) Kural olarak FMA aşağıdaki hususları gerektirir: (i) (ii) (ii) (iv) (v) (v) Bir hizmeti diğer bir hizmetten makul bir biçimde ayırmak mümkündür Aralarında seçim yapma olasılığı vardır Her bir alternatif hizmetin sonuçlarını tahmin etmek mümkündür Bu sonuçlara değer biçmek mümkündür Her bir hizmeti sunmanın maliyetini hesaplamak mümkündür Bu maliyetler ve faydalar karşılıklı olarak ölçülüp tartılabilir

6 Fayda-Maliyet Analizinde Bakış Açıları FMA larda ortak analitik bakış açıları aşağıdakileri içerir: Bireyin bakış açısı Ticari şirketin bakış açısı Hükümetin ( ya da kamu çalışanlarının) bakış açısı Akademisyenlerin bakış açısı FMA lardaki farklı bakış açıları aşağıdaki sorulara farklı yanıtların verilmesine neden olur: Proje finansal açıdan yürütmeye değer mi? Proje en iyi seçenek mi? Ne olursa olsun proje üstlenilmeli midir?

7 FMA nın özellikleri: Hem pozitif hem de (ya da) normatif analiz olabilir. Karar sorununun tanımlanmasını yardımcı olur Bilgi içeren girdiler ve ölçüm yöntemleri gerektirir Karar alma sürecinin unsurlarını içerebilir, içermeye de bilir Kamusal sorumluluk ve kararın uygulanmasını artırmak için kullanılabilir Tarih boyunca örneklerine rastlanır

8 En gelişmiş ilk uygarlıklardan biri M.Ö yıllarında burada kuruldu.

9 Alternatif ders kitaplarında FMA Türleri Mishan EJ: Cost-Benefit Analysis. London: George Allen & Unwin; Little IMD, Mirlees JA: Project appraisal and planning for developing countries. New York: Basic books/heineman; Sugden R, Williams A: The Principles of Practical Cost- Benefit Analysis. New York: Oxford University Press; Brent RJ: Cost-benefit analysis and health care evaluations. Cheltenham: Edward Elgar; Adler M, Posner E: New Foundations of Cost-Benefit Analysis. Cambridge, MA.: Harvard Univeristy Press; McIntosh E, Clarke PM, Frew E, Louviere JJ (eds.): Applied Methods of Cost-Benefit Analysis in Health Care. Oxford: Oxford University Press; 2010.

10 Kaifeng, Çin de bir park

11 İmparator Zhao Zhen (FMA nın kayıtlı ilk kullanıcılarından biri, analiz Çinli devlet memurları tarafından yürütülmüştür)

12 RIA eşitlikçi' verimlilik teknik verimlilik BSC (Kurumsal Karne) Maliyetin en aza indirilmesi analizi Sosyal verimlilik verimlilik Maliyet verimlilik Kaynak tahsislerinde etkinlik Maliyet etkinliği Fayda-Maliyet Analizi fayda maliyet analizi Maliyet etkililiği oranı Ortak Değerlendirme Çerçevesi maliyet-sonuç analizi EFQM (Avrupa Kalite Yön. Vakfı) Kamu değeri Maliyetin en aza indirilmesi

13 Terimlerin ekonomik kullanımları? Ekonomi ve FMA terminolojisi aynı zamanda politika ve karar alma düzenlemelerinde de kullanılır : verimli' maliyet etkinliği' birikim maliyetler faydadan fazla uğraşmaya değer (harcanan) paranın karşılığı

14 FMA ile ilgili farklı görüşler vardır, ancak benim önerim: 1. FMA nın uygulanabilirliği durumdan duruma değişir / duruma göre karar vermek gerekir bu nedenle FMA nın uygun olup olmadığını kontrol etmek gereklidir 2. Para her zaman en iyi ölçü birimi değildir bu nedenle FMA ları karşılaştırmak hem yararlı hem de tehlikeli olabilir! 3. FMA yapmanın aslında iki pratik sorunu vardır maliyetleri ölçmek ve faydaları ölçmek * bu nedenle ölçütlerin amaçlarla örtüşüp örtüşmediğinin kontrol edilmesi tavsiye edilir. * McPake and Normand (2008)