EVLİLİK ÖNCESİ. Psikolog psikoterapist Aile Danışmanı Sibel CESUR AKYUNAK

Transkript

1 EVLİLİK ÖNCESİ Psikolog psikoterapist Aile Danışmanı Sibel CESUR AKYUNAK

2 Evlilikte başarı, yalnız aradığın kişiyi bulmakla değil, aynı zamanda aranan kişi olmaktır. Foster Wood

3 İKİLİ İLİŞKİLER İKİLİ İLİŞKİLER Etkileşim Sözel olmayan ipuçları Sözel İpuçları

4

5 İKİLİ BİR İLİŞKİ NASIL BAŞLAR? ETKİLEŞİM Bir ilişkinin oluşmasında ilk etkileşim çok önemlidir. İlk kıvılcım ( elektrik alma ) sonrası bireyler ilişkiye adım atar. Bu ilişkinin devam edip etmeyeceğine ise ilişkinin ileri aşamalarında karar verirler. Ancak ilişkiyi başlatmış olan ilk etkileşim zaman içinde etkisini kaybeder.

6 İlk etkileşim, tamamıyla fiziksel özelliklere, dış görünüşe bağlı olarak oluşan, çok da gerçekçi olmayan bir durum olabilir. İnsanlar hayal dünyalarında aşık olabilecekleri ya da sevgili olabilecekleri birilerini yaratırlar. Ya da çevrelerinde ideal tiplerini belirler.

7

8 Genellikle ilk etkileşim hayallerinde yarattıkları yada çevrelerinde ilgisini çeken biriyle karşılaştıklarında olur. KONFÜÇYÜS ; Eş seçmek kitap seçmeğe benzer; iyi tasarlanmış bir kapak ve cilt ilginizi çekebilir ama içeriği sağlam olmadıkça, sonunu getirmek zordur.

9 İKİLİ BİR İLİŞKİ NASIL BAŞLAR SÖZEL OLMAYAN İPUÇLARI Jest ve mimikler Beden duruşu El-kol hareketleri Ses tonu Konuşma Tarzı. Bakışlar

10 Araştırmalar kadınların sözel olmayan ipuçlarını erkeklere göre daha yerli yerinde ve gerçekçi değerlendirdiklerini belirlemiştir. Sözel olmayan ipuçları bazen yanlış da anlaşılabilir.

11 İKİLİ BİR İLİŞKİ NASIL BAŞLAR SÖZEL İPUÇLARI Söylenen sözlerin inandırıcılığı, güvenilirliği Konuşmanın başlatılma şekli ve sürdürebilme. İlişkiye ilk adım atılıp atılmayacapını belirlemektedir.

12

13 İLİŞKİ NASIL BAŞLAR VE GELİŞİR 1. Aşama ; İlk karşılaşma ve farkına varma Genellikle aynı sosyal sınıftan kişilerin birbiriyle iletişime geçtikleri ve yeni bir ilişkiye başladıkları görülmüştür.

14 2. Aşama ; Seçim aşaması a- sosyal normlar b- Cazibe c- Olumlu heyecan

15 3. Aşama; İkili ilişkiyi geliştirme Farkında olma, çekicilik ile ilişki başlar ve ilişkinin başladığı andan itibaren belirli duygusal mekanizmalar devreye girer. Kendini açma Duyguların paylaşımı İhtiyaçların paylaşımı İnanç ve tutumların paylaşımı

16 4. Aşama ; İlişkiyi devam ettirip ettirmemeye karar verme. Son aşama ilişkinin şeklinin belirlenmesidir. Bu aşamada ilişkinin nasıl yürüdüğüne bakılır. Ya Sonlandırılır ya da Evliliğe doğru ilerler.

17

18 EVLİLİK ÖNCESİ ARKADAŞLIK Evlilik öncesinde genellikle flört sürecinden geçilir. Geniş anlamında flört, birbirlerini daha iyi tanımak amacıyla belli bir zaman dilimini birlikte geçirmeye karar veren çiftin yaşadığı süreçtir.

19 Flört etmenin iki belirgin aşaması vardır. 1- Arkadaşça flört etmek. Bu aşamada mutlaka romantik bir boyutun olması şart değildir. Duygusal bir ilerleme olmadığı takdirde arkadaş olarak kalır. 2- Ciddi Flört Romantik, duygusal, tutkulu aşamalar oluşur.

20 EVLİLİK ÖNCESİ ARKADAŞLIK Evlilikte eş seçiminin isabetli yapılmış olması önemlidir. Her erkeğin ve bayanın evlenmeden önce ki isteklerinin başında, kendilerine uygun, ideal bir eş bulma istekleri gelir. Bu konuda da hemen herkes kendine göre bazı standartlar geliştirmiştir.

21 EVLİLİK ÖNCESİ ARKADAŞLIK

22 Karşı cinsten iki kişinin beraberliği olan flört döneminde taraflar birbirinden hoşlanma, özelliklerinin ve beklerinin birbirine uygunluğu ve birbirlerinin ihtiyaçlarını karşılamak yönünde yeterliliklerini incelemek ve keşfetme fırsatı bulurlar.

23 EVLİLİK ÖNCESİ ARKADAŞLIK Arkadaşlık bireylere, karşı cinsin kişiliğine özgü bireysel özelliklerini tanıma, benzer ve farklı yönlerini inceleme fırsatı verir. Çiftlerin hem kendilerini hem karşıdakini tanıma fırsatı verir.

24

25 EVLİLİK ÖNCESİ ARKADAŞLIK Bireylerin kendilerini çekici gösterme ve gerçek kişiliklerini gizleme gayretleri bu sürecin işlevini engeller. Evlilik öncesi arkadaşlık özgür koşullarda olmalıdır. Baskı altında, yönlendirilen bir ortamda çiftler rahat, açık ve içten olamaz.

26 EVLİLİK ÖNCESİ ARKADAŞLIK Bu dönemde yaygın olarak gözlenen yanlış iki tutum vardır. 1- KADERCİ ; bu görüşe göre ilk tanıdığın kişiye bağlanmak ve olumsuzlukları görmezden gelerek, kadere razı olmaktır. 2- Normal ve akıl ötesinde DUYGUSAL VE ROMANTİK olmak. İlk görüşte aşk diye anlatılır.

27

28 Flört ün Eş Seçimine Etkisi İdeal eş tipi şekillenmeye başlar, bireyler evlenecekleri kişide aradıkları özellikleri asla evlenmek istemedikleri karakterleri tanımlar. İdeal kimdir? Tanımı nasıldır? İdeal kişilere göre değişir, her bireyin kendine ait bir ideal kavramı vardır. Unutmayın : Evlilik öncesi her ilişki evlilikle sonuçlanmayabilir.

29 SÜRECE BAKIŞ VE TERCİH Yeni bir çiftin ilişkisi genellikle çıkma ile başlar. Bu ilişki bireylerin birbirlerini uygunluk açısından değerlendirdikleri bir zaman dilimi anlamına gelmektedir. Genel olarak bireyler kendileri ile aynı gelişimsel dönemlerdeki bireyler ile rahat ederler (Bağlanma Kuramı). Güvenli erkekler güvenli kadınlarla olmayı tercih ederken kaygılı kadınlar da uzak ve kaçınan erkekleri tercih etme eğilimindedir. En önemli ayrılma nedeni de budur.

30 Arkadaşlıkta sabırsızlık gösterip duygusal bir havaya girmek, fiziksel ve cinsellik doyum ilişkilerini zamanından önce yaşamak, tarafları flörtün asıl amacı olan tanıma hedefinden uzaklaştırabilir. Taraflar iyi eş ve karşısındakine uyum açısından kendi kendilerinide değerlendirmelidir.

31 FLÖRTÜN İLKELERİ VE ÖNEMİ Arkadaşlık ( Flört ) evlilik beklentisi veya evlenme sözü ile başlatılmamalıdır. Evlilik beklentisiyle flörte başlamak bireylerin birbirlerini olduğu gibi tanımalarına engel olabileceği gibi doğal davranışlarda saptırılır. Uyuşmazlık durumunda hayal kırıklığı.

32 Eş seçiminin başarıyla gerçekleşmesi için taraflar evlilikten beklentilerini, amaçlarını çok iyi saptamalı, beklenti düzeylerinin gerçekçi olup olmadığını değerlendirmelidir. Evliliğin UYUM ve TAMAMLAMA ilkesine bağlı olduğunu söylemeliyiz. Biyolojik, ruhsal, zihinsel, duygusal, maddi ve manevi alanlar için bu temel geçerlidir.

33 Özellikle şehir hayatının temposu, eğitim ve iş dolayısıyla farklı kültürlerin aynı ortama gelmesi, arkadaşlığı kolaylaştırsa da, aynı durum evlilik için bir sorun olarak karşımıza çıkabilmektedir. Özellikle kültür ve inanç uyumu çok önemlidir.

34 SEVGİ EVLİLİĞİ BELİRLEYEN ARKADAŞLIK ÖĞELERİ DÜRÜSTLÜK SAYGI GÜVEN DUYMA FEDAKARLIK EMPATİ

35 SEVGİ ; İnsanı bir şeye veya bir kimseye karşı yakın ilgi ve bağlılık göstermeye yönelten duygu olarak tanımlanır. DÜRÜSTLÜK ; gerçek hislerimizi ifade edebilme. Bunu önyargısız, tarafsız ve içtenlikle yapmalı.

36 SAYGI ; Her insan takdir edilme, farkına varılma ve saygı görme ihtiyacı hisseder. İlişkilerde saygı beklemenin temelinde insanın kendine duyduğu saygı vardır. Bu temele dayanan birliktelikler sağlıklı ve uzun ömürlü olur.

37 GÜVEN DUYMA ; Bu duygu arkadaşlık ilişkilerinin temeli ve en önemlisidir. Güven duygusu paylaşımları artırırken ilişkilerin süreklilik kazanmasına yön verir. FEDAKARLIK; Başkasının iyiliği için kendi çıkarlarından özveride bulunmaktır.

38 İlişkilerde fedakarlık bireylerin karşılıklı etkileşiminde saygı ve sevginin ifadesidir. EMPATİ ; Önemli bir iletişim becerisidir. Karşısındaki gibi düşünme ve onu anlamaya çalışma yeteneğidir.

39 ÖDEV Üniversite öğrencilerinin eş seçme eğilimleri Bu konudaki düşünce ve fikirleriniz nelerdir.

40 EŞ SEÇME

41

42 EŞ SEÇİMİ KARARI Evlilik ilişkisi insan ömrünün yarısından fazlasını kapsayabildiği için eş seçme son derece önemli bir o kadar da karmaşık ve zor bir karardır. Evlilik ve eş seçme kararları farklı nedenlerle alınabilir.

43 Kişilerin birbirlerini çekici bulmaları son derece önemlidir; 1- Kazanımlar 2- Yakınlık 3- Fiziksel çekicilik 4-Benzerlik 5-Zıt kutuplar 6-Sahip olunamayacak kişiler 7- Beklentiler

44

45 1- Kazanımlar ÇEKİCİLİK Kişi varlığından birtakım olumlu kazanımlar elde ettiği kişilerle beraber olmak ister. Para, Statü gibi maddi Dikkat, ilgi, destek gibi manevi kazanımlar

46 2- Yakınlık Fiziksel, duygusal, sosyal olarak yakın insanlar daha fazla görüşür. Birbirlerini daha yakın tanır.

47 3- Fiziksel Çekicilik Genellikle insanlar fiziksel olarak güzel ya da yakışıklıları daha çok tercih eder.

48 4- Benzerlik İnsanlar kendilerine benzeyen kişilerden hoşlanır. Aile yapısı, fiziksel, din, yaş, eğitim, kişilik benzerliği. 5- Zıt Kutuplar Kişilerin kendilerinden farklı olan, onları tamamlayıp bütünleyecek kişileri çekici bulurlar.

49 6- Sahip Olunamayacak kişiler ; Çeşitli nedenlerden ötürü birlikte olmaları pek mümkün olmayacak kişiler birbirlerini yada bir taraf diğerini çekici bulabilir.

50

51 7- Beklentiler ; Kişi, çekici olduğunu düşündüğü veya kendisini çekici olarak algılanmasını istediği insanlara daha olumlu davranıp onlarında daha olumlu davranmasına yol açabilmektedir.

52 EŞ SEÇİMİ KARARININ AŞAMALARI Çekicilik eş seçimine ilişkin kararda tek başına yeterli değildir. 1- Kendi özelliklerini tanıma 2-Karşı tarafın özelliklerini tanımlama 3- Değerlendirme

53 Eş Seçimi Kararının aşamaları 1-Kendi özelliklerini tanıma Ben kimim? Nasıl bir yaşam istiyorum? Güçlü ve zayıf yanlarım neler? Hayatta benim için önceliğim olan şeyler neler? Neler beni mutlu ediyor? Nelerden hoşlanıyorum?

54 Hangi tür insanlarla anlaşabiliyorum? Hangi tür insanlarla anlaşamıyorum? Bu kişilerle neden anlaşamıyorum? Tahammül sınırlarım nedir?

55 Eş Seçimi Kararının Aşamaları 2- Karşı tarafın özelliklerini tanımlama Eşinizin size çok uygun olacağına emin olacak kadar seçici olmanız, ancak taleplerinizi karşılayacak kimseyi asla bulamayacak kadar da seçici olmamanız gerekir.

56 Ülkemizde yapılan araştırmalara göre; Eş seçimindeki öncelik -Eğitim düzeyi %33 -Fiziki görünüm %20 -Sağlık Durumu %20 -Ekonomik durum %16 -Yaş farkı %11 Kızların daha çok ekonomik duruma erkeklerin ise fiziksel görünüme önem verdiği görülmüştür.

57 Eş Seçimi Kararının Aşamaları 3- Değerlendirme Kişi evlenmeyi düşüneceği kişide olmasını ve olmamasını istediği özellikler ile karşısındaki kişinin bu özelliklere ne ölçüde sahip olup olmadığını değerlendirmelidir. Evlenilecek kişinin başka insanlarla olan ilişkileri ve ailesi ile ilgili davranış biçimleride değerlendirilmelidir.

58 EŞ SEÇME Mutlu ve uyumlu bir birliktelikte kuşkusuz eşler arası paralel ve denklik durumu son derece önemlidir. 1- Psikolojik Denklik; Ruhların, huyların ve davranışların uyumu. 2- Fizyolojik Denklik; Eşler arasında görülen çekimdir. Bakışlarıyla, dokunuşlarıyla olumlu olma.

59 3- Sosyal Denklik; Aynı ortam, aynı gelenek ve görenekleri paylaşan, kısacası sosyal hayatın değerlerini taşıyan ve yaşayan bireyler. 4- Ekonomik Denklik ; Maddi gücünüzün benzer olması, ayrıca kazanılan paranın yönetiminde uyumlu olmak.

60 5- Kültürel Denklik ; Kültür, gelenek ve göreneklerin maddi veya manevi değerler içinde kullanılmasıdır. 6- İnanç Denkliği

61 EŞ SEÇME KURAMLARI

62 Eş Seçmede Psikanalitik Kuram Freud, bilinçdışı karmaşık süreçler yoluyla kızların baba ve erkeklerin anne özelliklerini taşıyan kişileri eş olarak seçtiklerini öne sürmüştür.

63 ORTAK ÖZELLİKLER KURAMI Evlenecek kişilerin benze yönlerinin çok olmasının evlilikte başarı şansını artırdığı görülmüştür.

64 UYARAN DEĞER ROL KURAMI -Başlangıç değerlendirmeleri tarafların dış görünümü, sosyal ve zihinsel özelliklerine göre yapılır. - İlk izlenim iyi ise değerlerin karşılaştırması başlar. - - Rol dönemi esnasında eşler, evlilikte ve birliktelikte birbirini tamamlayıcı veya birbirine uyan rollerinolup olmadığını test ederler.

65 Geleneksel Eş Seçme Kuramı Görücü usulü ; kızları bulunan uygun evleri ziyaret ederek bilgi toplar. Görücülükte kızın hamaratlığına, saygısına, ailenin geçmişine ve sosyoekonomik özelliklerine dikkat edilerek gelin adayı belirlenir.

66 Tanışıp Anlaşarak Evlenme Çiftler tanışır, arkadaşlık dönemini yaşar. Evlenmeye karar verdiğinde ailelere duyurularak onay alınır ve süreç geleneksel yollarla başlar.

67 Alternatif Eş Seçme

68 Alternatif Eş Seçme

69 Eş seçiminde İstenmeyen Kişilik Özellikleri 1- Aşırı Bağımlı Kişiler 2- Kararsızlar 3-Evlilikten Korkanlar 4-Benciller 5- Çok yüksek Ego lular. 6-İşkolik ya da maddiyatçı