NİTELİKLİ EBEVEYN-ÇOCUK ETKİLEŞİMİ

Transkript

1 NİTELİKLİ EBEVEYN-ÇOCUK ETKİLEŞİMİ Doç. Dr. İbrahim H. Diken Anadolu Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Özel Eğitim Bölümü Easy ICT Konferansı 1 Ekim 2009, Dumlupınar Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Konferans Salonu

2 Anne-Baba-Çocuk Etkileşimi Aile ye gelen yeni bebek Benzerlikleri ve Farklılıkları ile

3 Çocuk Gelişimi Üzerinde Kim, Ne kadar etkili? Yasalar, Gelenek- Görenekler Komşular, Mahalle, Okul-Öğretmen - Program Ebevenyler Kardeşler Akrabalar

4 Anne-Baba-Çocuk Etkileşimi Anne-Çocuk arasındaki bağ İlkbağ güven ruhsağlığı Araştırmalar, bebekliğin ilk aylarında annenin bebeğin davranışlarına duyarlı yanıt vermesinin, gelecekte anne ile çocuk arasında güvenli ve olumlu bir bağın kurulmasına ve çocuğun özellikle psiko-sosyal açıdan daha sağlıklı bir birey olmasına yardımcı olduğunu desteklemektedir

5 Anne-Baba-Çocuk Etkileşimi Anne ile Bebek arasında ilk aylarda başlayan özel bir iletişim sistemi ÇOCUK Her çocuk doğasından gelen kendine ait davranış biçimini etkileşime yansıtır Her bebeğin kendine özgü ipucu gönderme stili ve her annenin de bu ipuçlarına verdiği yanıtlar kendine özgüdür ANNE

6 Anne-Baba-Çocuk Etkileşimi Anne-Baba-Çocuk Etkileşimini etkileyen etmenler Çocuğun bireysel özellikleri Bebeğin ağlama oranı, sakinliği ve rahatlığı, huzursuzluğu, çevresindeki uyaranlara açık olması, çocuğun fiziksel görünümü Annenin bireysel özellikleri Annenin çocuğu kabullenme durumu, eğitim durumu, sosyo-ekonomik durumu, psiko-sosyal durumu

7 Ebeveyn-Çocuk Etkileşimi EBEVEYN Şiddetli Kaygı, Endişe Etkileşimden Kaçınma ÇOCUK Doğumda Sorun Zor Mizaç/Huy Gecikmiş Dil ve Konuşma

8 NİTELİKLİ ETKİLEŞİM İÇİN FIRSATLAR YARATMA EVDE NİTELİKLİ ETKİLEŞİM İÇİN BİR RUTİN OLUŞTURMA Oyun zamanı Kitap okuma zamanı Etkinlik gerçekleştirme zamanı EVDEKİ GÜNLÜK DOĞAL ETKİNLİKLERE ÇOCUĞU DAHİL ETME Temizlik yapma Yemek yapma Bulaşık yıkama

9 1-Etkileşimde çocuğun ilgisine duyarlı olma Çocuğun ilgilerini, tepkilerini, oyun davranışlarını bilme ve anlama Çocuğun ilgisine göre çocuğun oyununa katılma Çocuğun ilgi ve oyun davranışlarını izleme ve sözel dönütler verme

10 2- Etkileşimde yanıt verici olma - Çocuğun yüz ifadelerine, mimik, jest, seslendirmelerine, vücut diline, ilgi ve isteklerine uygun yanıt verme - Tutarlı, teşvik edici, ödüllendirici yanıtlar verme

11 Hem duyarlı hem de yanıt verici olmak!!!

12 3-Etkileşimde etkililik/etkileşimde sıra alma Çocuğun oyun aktivitesine etkin katılımını sağlama Çocuğun dikkatini, ilgisini, oyun aktivitesine toplama Hem oyunda hem karşılıklı konuşmada sıra almaları destekleme

13 4-Etkileşimde kabul edici olma Etkileşimde kabul edici olma Çocuğu ve çocuğun davranışlarını kabullenme, anlama, ve onaylama Kabullenmeyi sevgi gösterisi olarak sözel ve fiziksel davranışlar ile gösterme

14 5-Etkileşimden haz alma Çocuk ile etkileşimden haz alma Çocuğun aynı zamanda bu etkileşimden haz alması

15 6-Etkileşimde duygusal anlamda ifade edici olma Çocuğa karşı gösterilen sıcaklık, sevginin yoğunluğu Vücut dili Yüz ifadeleri Ses tonu Kucakta oturtma, öpme, okşama, ve sözel sevgi gösterisi

16 7-Etkileşimde yaratıcı olma Çocuğa sunulan uyaranların çeşitliliği Çocuğun ilgisini çekecek şeyler yapma Oyuncakları asıl amaçları dışında farklı şekilde kullanma Yeni yaratıcı şeyler yapma

17 8-Etkileşimde öğretim odaklı olmama Etkileşimde öğretim odaklı olmama Çocuğun duygusal ve bilişsel becerilerini geliştirme yönünde çocuğun sürekli yönlendirilmesi Etkileşim oyundan öte sürekli öğretim odaklı

18 9-Etkileşimde sözel pekiştireçler kullanma Çocuğa sunulan sözel pekiştireçlerin oranı (Aferin, Bravo, Güzel, vb. gibi)

19 10-Etkileşimde yönlendirici olmama Çocuğun etkileşimde davranışının yönlendirilmesi Kontrol etme, müdahaleci olma

20 11-Etkileşim hızı Anne-Baba nın etkileşimdeki hızı

21