Üstün Zekalı Öğrenciler

Transkript

1 Üstün Zekalı Öğrenciler ÜSTÜN ZEKÂLI VE ÜSTÜN YETENEKLİ ÇOÇUKLAR 2 Zeka: Psikometrik yaklaşıma göre: Zeka yaşı ve takvim yaşı değerlendirilerek nicel zeka puanı bulunur. Stanford Bridge testi bu yaklaşımı esas alarak ZB yi belirler. Sözel-dilsel ve mantıksal-matematiksel yetenek olanı ölçülür. Gelişimsel yaklaşıma göre: Zeka çevreye uyum sağlama gücüdür. Piaget in zihin gelişim kuramına göre özümleme ve uyumsama yoluyla çevreye uyum sağlanabilir. 1

2 ÜSTÜN ZEKÂLI VE ÜSTÜN YETENEKLİ ÇOÇUKLAR 3 Biyo ekolojik yaklaşıma göre: Zekanın oluşumunda hem bireyin kalıtsal hem de çevrenin bileşkesi olduğu belirtilir. Çoklu yaklaşıma göre çoklu zeka kuramı (Gardner): Geliştirilmiştir. 8 zeka olanı vardır. Sözel/dil, mantık/matematik, müziksel/ritim, uzamsal, beden /kinestetik, kişiler arası, kişisel/içsel, doğa zekası. 4 Gardner a Göre Zekânın Özellikleri: Her insan zekasını artırabilir, geliştirebilir, başkalarına öğretebilir. Çeşitli zeka alanlarının tümüne sahiptir. Her insan zeka alanlarından her birine belirli düzeyde sahiptir. Zeka testlerine göre üstün zeka taşınabilir. Ancak üstün yetenek için test yeterli değildir. 2

3 5 Sınıflandırma: Üstün zekalı: zihinsel yeteneklerinin ya da zekalarının bir çoğunda akranlarına göre üst performans gösteren ya da gizil güce sahip olan, yaratıcılık yanı güçlü olan ve bir işe başladığında asla vaz geçmeyene denir. 6 Üstün yetenekli: Bir ya da birden çok yetenek alanında ya da zeka özelliğinde akranlarından çok üstün performans gösteren ya da gizil güce sahip olan ve diğer alanlarda da ortalama düzeyde özelliklere sahip olanlara denir. 3

4 7 Üstün özel yetenekli: Belirli bir alanda, olağanüstü yetenek ya da başarı gösteren diğer olanlarda ise ortalama yetenek gösteren ya da dil becelerilerinde olağanüstü iken diğer alanlarda ortalama yeteneğe sahip alanlardır. 8 Yaratıcılık yeteneği ayrıcalıklı olan: Performans ya da gizil güç olarak özgül düşünme biçimi olan ya da sanat dalları ve müzik ortamı ile düşünülerini kendine özgü biçimde ifade edendir. 4

5 9 Liderlik gizil gücü ayrıcalıklı olan: Diğer kişileri etkileme yeteneğidir. Kendi akran grupları üzerinde etkilidirler. Olağanüstü yetenekli çocuk; müzik, bale, tiyatro gibi performans alanlarından birinde olağanüstü yetenekli çocuktur. 10 Psikomotor alanda olağanüstü yetenekli: Hız, güç, koordinasyon, top kontrol vb. spor alanında üstün çocuklardır. 5

6 11 ZB kullanılarak sınıflama etiketlemeye girdiği için artık yapılmamaktadır çok ağır zihin engeli ağır zihin engeli orta zihin engeli hafif zihin engeli donuk zeka sınır zekâ normal zekâ parlak zekâ çok zeki üstün zekâ 160+ çok üstün(dahi) 6

7 13 Tanılama: Çocuk gelişim profilleri, grup zeka testleri, başarı testleri, bireysel zeka testleri, öğretmen gözlemleri; arkadaş gözlemleri ile tanılamaktır. 14 Özellikleri: Sonu gelmeyen sorular: Akranlarına göre öğrenme hızları çok yüksektir. Bilgiye açtır. Dünya hakkında bilgi edinmeye çalışırlar. Sorulan sorulara verilen cevaplar çocuğun bilişsel düzeyini aşmamalıdır. Sorulan soru anne babayı ve öğretmeni zorlamışsa çocuğa karşı dürüst olunmalıdır. Cevap öncesi hazırlık yapılmalıdır. Bunun için bilgi edineceği yerler bilinmelidir. 7

8 15 Dünyayı merak ettikleri için ve karmaşıklıktan hoşlandıkları için hareketli davranış sergileyebilirler. DEHB ile karıştırılmamalıdır. Bellek kuvvetlidir. Çok önceleri aldıkları hediyeleri kendilerine verilen sözleri çok iyi hatırlarlar. Büyükler tutamayacakları sözleri vermemelidirler. Çoğu şeyi bir-iki tekrarda öğrenirler. Dil gelişmiştir. Kelime hazinesi geniştir. Yaşıtları bazen onları anlamakta zorlanır 16 Yaşıtlarına göre bazı alanlarda ileride oldukları için kendinden büyüklerle arkadaşlık edebilirler. 5 yaşındaki çocuk 9 yaş çocuğu ile oynamak isteyebilir. Ancak çocuk 10 yaşına geldiğinde arkadaşlık yapmak istediği kişiler ergenlik döneminde olurlar. Karşı cinsle arkadaşlık, madde kullanımı olabilir. Ancak bunlara duygusal ve etik olarak hazırlıklı değildir. Zihinsel olarak üstün oldukları halde sosyal, duygusal ve fiziksel yönden aralarında uçurum olabilir. 8

9 17 Üstün çocukların en önemli problemi yaşadıkları dönemler okul öncesi dönem, 10 yaş civarıdır. Okul öncesi dönemde çocuk doğru ile yanlışı tam olarak bilemez ve kendini aptal olarak değerlendirebilir. 10 yaş civarında ise arkadaş baskısı fazladır. Kendisini gruba dahil ettirebilmek için yeterince başarı göstermemeye çalışabilirler. 18 Çocuğun duygusal yaşı zekâ yaşını tutmaz. Yaşıtları gibi davranırlar ancak aile bunu tolere edemeyebilir, çocuk olmaya hakları yokmuş gibi davranabilirler. 4 yaşındaki bir çocuk 4. Sınıf problemini çözebilir ancak ayakkabısını bağlayamayabilir, parmak emebilir, motor becerilerde zayıflık olabilir. Aile çocuğun her yönden üstün olmasını beklememelidir. 9

10 19 Zihin çalışma hızı kalemden daha hızlı çalışır. El yazısı kötü olabilir. Klavye öğretilmesi yararlı olur. Evde uyulması gereken kuralları dil becerisini kullanarak kendisi belirlemeye çalışabilir, ipi eline alabilir. Üstün olmaları kurallara uymamaları gerektirmez. Yetişkinlerle iletişimden hoşlanırlar. Bazen yetişkinleri diğer yetişkinlere isteklerini dile getirmek için kullanabilirler. 20 Espri yetenekleri gelişmiştir. Şakaların önemli noktalarını fark edebilirler. Diğer çocuklar bunları kaçırabilirler ve çocuğu anlamayabilirler. Bunun sonucunda kendilerini kötü hissedebilirler. Zaten bildikleri bir konuyu tekrar etmekten hoşlanmazlar, dikkat dağılır, sıkılırlar, ödevleri yapmazlar. Farklı olanlara ilgi duyabilirler. Bunlar dönem dönem değişebilir 10

11 21 Dünya problemleri hakkında kaygı duyabilirler. Duyarlıdırlar. Kimisi çok erken okumayı öğrenir, kimisi yaşıtlarına göre geri kalabilir. Çoğu 4 yaşından önce öğrenir. Çoğu 1 yaşından önce uzun cümle kurabilir. Üstün çocukların olumlu biçimde gelişebilmesi için öğretmenlerin yapması gerekenler vardır. Aksi halde bu farklılıklar uyum sorunu ve okul başarısızlığını getirebilir. Eğitim: 22 Öğretmen uygun eğitim vermezse öğrenci: Sürekli huzursuzluk ya da aşırı hareketlilik gösterir. Aşırı şaka ya da yaramazlık yapar. Akademik olarak gereken başarıyı gösteremez. Ders etkinliklerine katılmaz, bir köşede içine kapanır. Okula gelmek istemez. Öğretmenin sonuçlandırdığı bir konuda hala ısrarlı biçimde tartışmaya devam eder. 11

12 Bu durumda öğretmenin uyguladığı eğitim: 23 Kolay olabilir. Yavaş ilerleyebilir. Aşırı tekrar edilebilir. Derinlemesine tartışma yapılmayabilir. Konular öğrenciye ilginç gelmez, yeteneğinin çok altında olabilir. Öğretmenin sınıfta yapmaması gerekenler: 24 Aynı konuda çok uzun ödev verme Söz hakkı vermeme Tek düze, tekrarlayan ödev verme Alışılmış dışında görüşleri reddetme Zamanlarının boşa harcanmasına engel olma Angarya niteliğinde ödevler verme 12

13 Öğretmenin sınıfta yapması gerekenler: 25 Daha zor sorular sorma, yeni kavramlarla ilgili yeni uygulamalar geliştirmesini isteme Özel araştırma, inceleme ödev verme İlgilendikleri bir konuda özel proje geliştirmelerine izin Eğitsel kol başkanı olmalarına, planlama ve oyunları yönetmelerine fırsat verme 26 Kendi hızında ilerlemelerine fırsat verme Tekrarlayıcı alıştırmaların yaptırılmaması Arkadaşlarına konuları öğretmelerine izin verme Yeteneklerinin farkında olmalarını sağlama 13

14 Eğitim Ortamları Özel Okul 27 Yararları: birbirlerini desteklerler birbirleriyle yarışırlar. Tek başına olma duygusu azalır. Özel geliştirilmiş programlar kullanılır. Özel yetiştirilmiş öğretmenler vardır. Çocukların yetenekleri doğrultusunda gelişmeleri desteklenir. Eğitim Ortamları Özel Okul 28 Sakıncaları: Diğer çocuklarla etkileşimde bulunamazlar, toplumla bütünleşemezler, bencil olabilirler, liderlik özellikleri gelişemez. Erken yaşta uzmanlık alanlarına yönlendirilmesi, daha sonra başka alanlara kaymasını engeller. Pahalı bir eğitimdir(en pahalısı). 14

15 Eğitim Ortamları Özel Sınıf 29 Yararları: Özel yetişmiş öğretmenler vardır. Benzer diğer çocuklarla etkileşim içinde proje çalışmaları yapılabilir. Kendi hızında gider. Eğitim Ortamları Özel Sınıf 30 Sakıncaları: Akranlarından soyutlanabilir. Üstün benlik duygusu ve gurur gelişebilir. Tüm alanlarda aynı yeteneği göstermişi beklenir. Pahalı bir eğitimdir. 15

16 Birlikte Eğitim Hızlandırma 31 Okula erken başlatma: 1-2 yıl erken başlatılabilir. Zekâ düzeyi yeterli olmasına rağmen bedensel, duyusal ve duygusal gelişimi dikkate alınmazsa sorun yaşanabilir. Birlikte Eğitim Hızlandırma 32 Sınıf atlatma: 1-2 üst sınıfa atlatılabilir. Böylece öğrenme hızına uygun bir hızlandırma yapılabilir. Okula erken başlatma ile aynı sakıncaları taşır. 16

17 Birlikte Eğitim Zenginleştirme 33 Üstün çocuk akranları ile beraber eğitilir. Sınıfta uygun çeşitlendirme yapılır. Yararları: sosyalleşmeyi sağlar, akranlarından kopmaz. Hem kendi hızlarında ilerlerler, hem de akranlarıyla beraber proje üretebilirler. Birlikte Eğitim Zenginleştirme 34 Yarı günlü programlar, özel kurslar, özel öğretmen, alan gezileri, öğrenci değişim programları, BİLSEM bu uygulamalardır. Sınıf mevcutları az olmalıdır. Öğretmenin yararlanacağı kaynak oda ve uzman öğretmen olmalıdır. 17

18 35 Çoklu zekâ uygulaması: Proje tabanlı eğitimle çoklu zekâ ön plana çıkartılabilir. Zekâ alanlarını geliştirecek çalışmalar; Sözel/Dil zekâ: okuma, masal anlatma, hikaye okuma, konuşma, anlatma çalışmaları ile destekleyebiliriz. 36 Mantık/Matematiksel zekâ: problem çözme, deneyler yaptırma, yap-boz çalışmaları ile desteklenebilir. Uzamsal zekâ: Harita yapma, desen çizme, üç boyutlu şekil çizme, resimdeki farkları buldurma ile desteklenir. 18

19 37 Bedensel/Kinestetik zekâ: Dans, rol yapma, el becerilerini kullanma, beden dili çalışması ile desteklenir. Müzik/Ritim zekâ: Şarkı söyleme, seslendirme, melodiyi anımsama, ritmi yakalama, müzik aletlerini kullanma ile desteklenir. 38 Kişiler arası zekâ: Arkadaşlık, gruplara katılım, iletişim becerileri, çatışma çözme becerileri ile desteklenir. Kişisel zekâ: Kendini tanıma, tek başına çalışabilecek projeler verme, kendi zayıf ve güçlü yönlerini tanıma Doğa zekâsı: Bitki, hayvan ve canlıları incelemelerini sağlama, doğa gezileri düzenleme ile desteklenir. 19

20 39 Teşekkürler Öğr. Gör. Arife BÜYÜKADA YILDIRIM Özel Gereksinimli Çocuklar Ve Eğitimleri Üstün Zekalı Öğrenciler Ünite 10 20