YARGITAY 13. HUKUK DA RES KARARLARI

Transkript

1 YARGITAY 13. HUKUK DA RES E: 2002/13932 K: 2003/2014 T: KATMA DE ER VERG S NE TAB K RA filemler VERG YÜKÜMLÜSÜ (3065 SK m l, 3/f, 8, 9) Özet: Katma De er Vergisine tabi kiralama ifllemlerinde Katma De er Vergisinin mükellefinin kiralayan oldu u yasan n düzenlenmesinden aç kça anlafl lmaktad r. Kirac n n vergi sorumlusu olabilmesi için, kiralayan ile kirac n n anlaflmas ve bu konuda kira sözleflmesine özel hüküm koymalar gerekir. YARGITAY 13. HUKUK DA RES KARARLARI Taraflar aras ndaki alacak davas n n yap lan yarg lamas sonunda ilamda yaz l nedenlerden dolay davan n kabulüne yönelik olarak verilen hükmün daval avukat nca temyiz edilmesi üzerine, dosya incelendi gere- i düflünüldü. KARAR Davac, daval idarenin kendisine ait fuar alan na deprem nedeniyle el koydu unu, daha sonra aralar nda kira sözleflmesi yap ld n, ila kira paras n n ödendi ini ancak Katma de er Vergisinin ödenmedi ini ileri sürerek KDV tutar TL nin faizi ile ödetilmesine karar verilmesini istemifltir. Daval, taraf s fat bulunmad KDV nin ayr ca istenemeyece ini savunarak davan n reddini dilemifltir. Mahkemece, davan n k smen kabulüne karar verilmifl; hüküm, daval taraf ndan temyiz edilmifltir. 1-Dosyadaki yaz lara, karar n dayand delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamas na göre daval n n afla daki bendin kapsam d fl nda kalan di er temyiz itirazlar n n reddi gerekir say l Katma De er Vergisi kanununun 1. maddesinin 3/f bendi ile Gelir Vergisi Kanununun 70. maddesinde belirtilen mal ve haklar n kiralanmas ifllemleri katma de er vergisine tabi tutulmufl 8. mad-

2 1378 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 80 Say : 3 Y l 2006 desinin 4. bendi ile de kiraya verenler bu verginin mükellefi say lm flt r. Yasan n 4008 say l yasa ile de iflik "Vergi sorumlusu" bafll alt ndaki 9. maddesinde de " mükellefin, Türkiye içinde ikametgah n n iflyerinin kanuni merkezi ve ifl merkezinin bulunmamas hallerinde ve gerekli görülen di- er hallerde Maliye Bakanl Vergi alaca n n emniyet alt na al nmas amac yla vergiye tabi ifllemlere taraf olanlar verginin ödenmesinden sorumlu tutabilir" hükmüne yer verilmifltir. Yasadaki flu düzenlemeler karfl s nda, katma de er vergisine tabi kiralama ifllemlerinde katma de er Vergisi mükellefinin kiralayanlar oldu u aç kça anlafl lmaktad r. Kirac - n n vergi sorumlusu olabilmesi için ise kiralayan ile kirac lar n anlaflmalar, kira sözleflmesine bu do rultuda bir hüküm koymalar ile mümkün olabilecektir. Taraflar aras nda düzenlenen kira sözleflmesinde katma de er vergisinin kirac taraf ndan ödenece ine dair bir hüküm bulunmamaktad r. Bu durumda katma de er vergisinden davac sorumludur. Katma De er Vergisi kira paras n n içindedir. Mahkemece, Katma de er vergisine yönelik istemin reddine karar verilmesi gerekirken yaz l flekilde kabulü usul ve yasaya ayk r olup bozmay gerektirir. SONUÇ: Yukar da birinci bent gere ince daval n n di er temyiz itirazlar n n reddine, ikinci bentte aç klanan nedenlerle hüküm daval yarar - na BOZULMASINA, gününde oybirli iyle karar verildi. YARGITAY 13. HUKUK DA RES E: 2005/2956 K: 2005/11493 T: VEKALET VEREN N ÜCRET ÖDEME SORUMLULU UNUN KOfiULLARI HAKLI B R NEDEN OLMADAN ST FA EDEN AVUKATIN VEKALET ÜCRET STEM NDE BULUNAMAYACA I (BK m 396/1; Avukatl k K m. 174/1) Özet: Avukat n vekalet görevinden istifa etmesi her zaman mümkündür. Hakl bir neden olmaks z n istifa eden avukat müvekkilinden ücret isteyemez. stifa eden avukat n müvekkilinden ücret talep edebilmesi için, istifan n müvekkilin kusurlu davran fllar ndan kaynaklanmas gerekir. Taraflar aras ndaki alacak davas n n yap lan yarg lamas sonunda ilamda yaz l nedenlerden dolay davan n k smen kabulüne k smen reddi-

3 Yarg tay Kararlar 1379 ne yönelik olarak verilen hükmün davac avukat taraf ndan duruflmal daval avukat nca da duruflmas z olarak temyiz edilmesi üzerine ilgililere ça r ka d gönderilmiflti. Belli günde davac SVB ile daval vekili avukat TY gelmifl olmalar yla duruflmaya bafllan lm fl ve haz r bulunan avukatlar n sözlü, aç klamalar dinlenildikten sonra karar için baflka güne b rak lm flt. Bu kez temyiz dilekçesinin süresinde oldu u saptanarak dosya incelendi, gere i konuflulup düflünüldü. KARAR Davac, avukat oldu unu, daval n n dava d fl C Ltd. fiti den olan DM alaca n n tahsilini sa lamak amac yla daval ile yüzde 5 vekalet ücreti karfl l nda bir flifahi anlaflma yapt klar n daval ya vekaleten C Ltd. fiti aleyhine ihtiyati tedbir karar al p, k smen tahsilat sa lad n, tahsil etti i DM den yüzde 5 lik k sm n n vekalet ücreti olarak kendisine ödendi ini, bundan sonra yine daval ya vekaleten bakiye alacak yönünden C Ltd. fiti ye ve karfl ihtiyadi tedbir kararlar al p, takip bafllatt n, an lan flirketin fabrikas ndaki makineleri söktürüp, baflka mekanlara tafl tmaya bafllad n, söküm ve nakliye iflinin bitimine çok az bir süre kald nda dava d fl C Ltd fiti nin kendisine ve ailesine yönelik tehditlerini art rd n, gününde istifa dilekçesi yaz p daval ya vekateleten takip etti i dava ve icra takip dosyalar ndan istifa etmek zorunda kald n bildirdi i, daval n n baflka bir avukat arac l yla nakliye iflini tamamlad n, ihtar na ra men daval n n vekalet ücretini ödemedi ini, avukatl k kanununun 174. maddesi hükmünce hakl nedenlerle ifli takipten vazgeçen avukat n ücrete hak kazanaca n ileri sürerek DM nin tahsiline karar verilmesini istemifltir. Daval, davac n n ald görevi tamamlamadan istifa etti ini, istifa tarihine kadar yapt iflin bedelini ald n, istifa etmekle karfl tarafa toparlanma f rsat verdi ini, bir baflka avukat n ifli sonuçland rd n, davac n n tehdit edildi i yönünde resmi makamlara herhangi bir baflvurusunun bulunmad n savunarak davan n reddini dilemifltir. Mahkemece, davac n n daval ya vekaleten takip etti i 7. Asliye T caret Mahkemesi dosyas ve icra takip dosyalar na verdi i istifa dilekçelerinde istifa nedenini aç klad, dinlenen tan klar nda davac n n dava- d - fl C Ltd. fiti'nin bask ve tehditleri sonucunda istifa etmek durumunda kald n, do rulad klar ve istifan n hakl bulundu u gerekçe gösterilmek ve bilirkifli raporu esas al nmak suretiyle TL'nin tahsiline karar verilmifl; hüküm, her iki tarafça temyiz edilmifltir. 1-Dosyadaki yaz lara, karar n dayand delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamas na göre davac n n afla daki bendin d fl nda kalan sair temyiz itirazlar n n reddi gerekir.

4 1380 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 80 Say : 3 Y l Davac, bu davas nda her ne kadar daval ya vekaleten dava d fl borçlu C Ltd. fiti ve arkadafllar na karfl bafllatt takip sonucu borçlu flirketin flahs na ve ailesine tehditler nedeniyle istifa etmek durumunda kald n hak kazand n ileri sürerek talepte bulunmufl ise sürülüfl biçiminden de aç kça anlafl ld gibi davac n n daval neden olmad gibi toplanan delillerden daval n n istifaya neden olabilecek her hangi bir kusurunun varl saptanamam flt r. Hal böyle olunca davac, daval dan sad r olmayan ve d flar dan geldi ini iddia etti i tehditler nedeniyle vekillikten istifa etti ini ileri sürerek müvekkilinden talepte bulunamaz. BK 396/1 maddesine göre vekillikten istifa her zaman mümkün olup, bu istifa vekalet iliflkisini ileriye do ru sona erdiren bozucu ve yenilik do uran bir ifllemdir... Vekilin istifa, hakk n her zaman kullanmas mümkündür. Avukatl k Kanununun 174/1 Maddesine göre de üzerine ald ifli hakl bir sebep olmaks z n takipten vazgeçen avukat ücret talebinde bulunamaz. Az, yukar da aç kland gibi davac n n istifas nda daval, yönünden hakl bir neden bulunmad ndan davan n reddine karar verilmesi gerekirken yaz l gerekçe ile k smen kabulü usul ve yasaya ayk r, olup, bozmay gerektirir. SONUÇ: Yukar da birinci bentte belirtilen nedenle davac n n temyiz itirazlar n n reddine, ikinci bentte belirtilen nedenlerle temyiz olunan karar n daval yarar na BOZULMASINA, peflin harc n istek halinde iadesine, 400 YTL. duruflma avukatl k paras n n; davac dan al narak daval ya ödenmesine, gününde oybirli iyle karar verildi. YARGITAY 13. HUKUK DA RES E: 2005/11577 K: 2005/17715 T: GEÇERS Z SÖZLEfiME VER LENLER N ADES ON YILLIK ZAMANAfiIMI (BK m. l25) Özet: Geçersiz sözleflmeden kaynaklansa dahi, sözleflmeden do an uyuflmazl kta on y ll k zamanafl m uygulan r. Taraflar aras ndaki alacak davas n n yap lan yarg lamas sonunda ilamda yaz l nedenlerden dolay davan n reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davac avukat nca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gere i konuflulup düflünüldü.

5 Yarg tay Kararlar 1381 KARAR Davac, tapulu tafl nmaz n daval lardan R Afi ye sat fl konusunda tarihli, AA ile tarihli harici sözleflmeler yapt n, ancak her iki daval n n sözleflmeden do an yükümlülü ünü yerine getirmedi ini, daval lar n sözleflmeye ayk r davran fllar nedeniyle 3. kiflilere borcunu ödemek için tafl nmaz 3. kifliye gerçek de erinin çok alt nda satmak zorunda kald n, daval lar n sözleflmeye ayk r davran fllar nedeniyle u rad zarardan flimdilik TL nin tahsiline karar verilmesini istemifltir. Daval, BK 60. maddesi gere ince 1 y ll k zamanafl m süresi doldu- undan davan n reddini dilemifltir. Mahkemece, tafl nmaz n 3. kifliye sat fl tarihi olup davac n n bu tarihten itibaren BK 60. maddesi gere ince 1 y ll k süre içinde dava aç lmad ndan zamanafl m definin kabulü ile davan n reddine karar verilmifl; hüküm, davac tarafça temyiz edilmifltir. Taraflar aras ndaki uyuflmazl k tapulu tafl nmaz n harici sat fl ndan kaynaklanmaktad r. Sözleflme BK 213, MK 706, Tapu Kanunu 26. maddesi hükümleri gere i resmi flekilde yap lmad ndan geçersizdir. Ancak Geçersiz sözleflmeden kaynaklansa dahi, sözleflmeden do an uyuflmazl kta BK 125. maddesinde öngörülen 10 y ll k zamanafl m uygulan r. Harici sat fl n yap ld tarihinden davan n aç ld tarihine kadar 10 y ll k zamanafl m süresi dolmam flt r. Mahkemece zamanafl m definin reddi ile iflin esas incelenip sonucuna uygun bir karar verilmesi gerekirken yaz l gerekçe ile davan n reddi usul ve yasaya ayk r olup bozma nedenidir. SONUÇ: Yukar da aç klanan nedenlerle hükmün davac lehine BO- ZULMASINA, peflin harc n istek halinde iadesine, gününde oybirli iyle karar verildi.

6 1382 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 80 Say : 3 Y l 2006 YARGITAY 13. HUKUK DA RES E: 2005/14219 K: 2006/895 T: HAVALE MAKBUZUNUN HUKUKSAL NEL ÖDÜNÇ L fik S N N KANITLANMASI YÜKÜMÜ (HUMK m.287) Özet: Kural olarak "Havale" bir ödeme arac olup, havale olsa dahi havale belgelerinde paran n borç olarak gönderildi inin belirtilmesi gerekir. Havale makbuzlar nda paran n borç olarak gönderildi i belirtilmemifl ise, bu flekildeki bir havale belgesinin "ödünç" iliflkinin kan t olabilece i kabul edilemez. Taraflar aras ndaki alacak davas n n yap lan yarg lamas sonunda ilamda yaz l nedenlerden dolay davan n k smen kabulüne ve k smen reddine yönelik olarak verilen hükmün daval lar avukat taraf ndan duruflmal olarak temyiz edilmesi üzerine ilgililere ça r ka d gönderilmiflti. Belli günde daval CT vekili avukat MÇ ve daval Nfi vekili avukat KÖ ile davac vekili avukat OA'n n gelmifl olmalar yla duruflmaya bafllan lm fl ve haz r bulunan avukatlar n sözlü aç klamalar dinlenildikten sonra karar için baflka güne b rak lm flt. Bu kez temyiz dilekçesinin süresinde oldu u saptanarak dosya incelendi, gere i konuflulup düflünüldü. KARAR Davac lar, , tarihinde davac TK n n banka hesab ndan, daval N'nin talimat ile di er daval C'nin banka hesab na TL ile TL borç para gönderdiklerini, ihtara ra men daval lar n borçlar n ödemediklerini ileri sürerek toplam TL nin faizi ile daval lardan tahsilini istemifllerdir. Daval lar, davac lardan borç para almad klar n, banka hesaplar na para havalesi yap lmad n savunarak davan n reddini dilemifllerdir. Mahkemece, davac DK'n n davas n n reddine, davac T' nin davas - n n kabulü ile TL nin daval lardan, TL nin daval N den, TL nin daval C den tarihinden yasal faizi ile tahsiline karar verilmifl; hüküm, daval lar taraf ndan temyiz edilmifltir. Davac lar, daval lara banka havalesi ile borç verdikleri iddias ile eldeki davay açm fl, böylece karz hukuki iliflkisine dayanm fllard r. Daval taraf ise karz iliflkisini red edip davac lardan borç para almad klar n ban-

7 Yarg tay Kararlar 1383 ka havalesi ile hesaplar na para yat r lmad n savunmufltur. Daval taraf bu savunmas ile akdi iliflkiyi inkar etmifl olup davac lar dayand karz hukuki iliflkisini yaz l delille ispatlamak zorundad r. Davac lar daval CT hesab na banka havalesi ile ödeme yapt klar n iddia etmifl iseler de havale yap ld na dair bir belge ve delil ibraz edemedikleri gibi, bankadan gelen cevabi yaz ve dekontlarda havale yap ld belirtilmemifl olup, havalelerin daval lar aras oldu u, davac T'nin banka hesab ndan para çekti i, daval C'nin ise kendi banka hesab na para yat rd, kald ki çekilen ve yat r lan paralar n miktarlar n n da farkl oldu u davac T'nin tasarrufunda bulunan babas S nin Demirbank C fiubesindeki hesab ndan tarihinde TL tarihinde ayn flubedeki kendi hesab ndan TL tarihinde Sumerbank (Oyak bank) hesab ndan TL. çekti i daval C nin de Demirbank C fiubesindeki hesab na tarihinde TL, tarihinde TL para yat rd anlafl lmaktad r. Havale, esas itibariyle bir ödeme vas tas olup, havale olsa dahi, havale makbuzlar nda, paran n borç olarak gönderildi inin belirtilmesi gerekir. Havale makbuzlar nda, paran n borç olarak gönderildi i yaz l de- ilse bu havale makbuzu karz iliflkisine dayanan davac n n iddias n kan tlamaya yeterli de ildir. Davac lar, daval lara borç verdiklerini, yaz l delillerle ispat edemedikleri gibi, daval lara yemin teklif etme hakk n da kullanmad klar na göre iddialar n ispat edememifllerdir. Öyle olunca mahkemece davan n reddine karar verilmesi gerekirken aksi düflüncelerle yaz l flekilde tahsiline karar verilmesi usul ve yasaya ayk r olup bozma nedenidir. SONUÇ: Yukar da aç klanan nedenlerle temyiz olunan karar n daval lar yarar na BOZULMASINA, 450 fler YTL. Duruflma avukatl k paras n n davac dan al narak daval lara ödenmesine, peflin harc n istek halinde iadesine, gününde oybirli iyle karar verildi.

8 1384 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 80 Say : 3 Y l 2006 YARGITAY 13. HUKUK DA RES E: 2005/15627 K: 2006/2784 T: VEKALET ÜCRET CRA NKAR TAZM NATI ( K m. 67) Özet: cra inkar tazminat na hükmedilmesi için, borçlunun itiraz ederek icra takibini durdurmufl olmas yeterlidir. Bunun yan nda, ayr ca borçlunun itiraz nda kötüniyetli olmas aranmaz. Bundan ayr alaca n likit ve belli olmas gerekir. Borçlunun, alaca bütün unsurlar yla bildi i veya bilmesinin gerekti i durumlarda, baflka bir deyiflle borçlunun yaln z bafl - na ne kadar borçlu oldu unu tespit edebilece i durumlarda alaca n likit ve belirlenmifl oldu unun kabulü gerekir. Öte yandan, alaca n mutlaka bir belgeye de ba l olmas da flart de ildir. Bu ilkelerin fl nda, avukat n vekalet hizmeti üstlendi i icra ve mahkeme dosyalar ndan do an vekalet ücretlerini ödemeyen ve bu konuda yap lan icra takibini itirazla durdurmufl olan müvekkilin itiraz n iptal edilmesi üzerine icra inkar tazminat da ödemekle yükümlü oldu unun kabulü gerekir. (*) Taraflar aras ndaki itiraz n iptali davas n n yap lan yarg lamas sonunda ilamda yaz l nedenlerden dolay davan n k smen kabulüne, k smen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde taraflar avukat nca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gere i konuflulup düflünüldü. KARAR Davac, daval bünyesindeki U Afi nin vekili iken bu flirketin dava d - fl flah slara sat fl n n yap ld n, ancak devir öncesinde Unmafl alacaklar n n daval ya temlik edildi ini, davac flirket taraf ndan kendisine verilen süreli vekaletnameler ile takipleri sürdürdü ünü, talimat üzerine baflka dosyalar da takip etti ini, dosyalardan aciz belgesi ald n, durumu daval ya bildirdi ini ancak vekalet ücretinin ödenmedi ini, daval n n yap - (*) Gönderen Av. Mehmet Kamil TURAN

9 Yarg tay Kararlar 1385 lan icra takibine itiraz etti ini ileri sürerek itiraz n iptaline yüzde 40 tazminat n tahsiline karar verilmesini istemifltir. Daval, davac n n kendilerinden önce TL istedi ini, anlaflma ile TL ye düfltü ünü ancak kabulünden fazlas - n talep etti ini savunarak davan n reddini dilemifltir. Mahkemece, bilirkifli raporuna dayan larak davac n n peflin tahsil etti i miktar n tenzili ile TL üzerinden davan n kabulüne, inkâr tazminat talebinin reddine karar verilmifl; hüküm, taraflarca temyiz edilmifltir. 1- Dosyadaki yaz lara, karar n dayand delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamas na göre daval n n tüm, davac n n afla daki bendin kapsam d - fl nda kalan sair temyiz itirazlar n n reddi gerekir. 2- Davac, vekalet ücretine yönelik icra takibine vaki itiraz n iptali ile yüzde 40 inkar tazminat istemifl, mahkemece davan n k smen kabulüne, alacak bilirkifli raporu ile belirlendi inden ve likit olmad ndan inkar tazminat talebinin reddine karar verilmifltir. K n n 67. maddesinin 2. f kras hükmünce, icra-inkar tazminat na hükmedilebilmesi için borçlunun takip s ras nda ödeme emrine itiraz etmesi ve alacakl n n icra hakimli ine baflvurmadan, alaca n mahkemede dava ederek hakl ç kmas yasal koflullardand r. Burada borçlunun kötüniyetli itiraz etmifl bulunmas yasal koflullardan de ildir. nkar tazminat, aleyhinde yap lan icra kovuflturmas na itiraz edip duran ve iflin itirazla çabuk bitirilmesine engel olan borçluya karfl konulmufl bir yapt r md r. Bunlardan ayr ; alaca n likit ve belli olmas gerekir. Daha genifl bir aç klama ile borçlu taraf ndan alaca n gerçek miktar belli, sabit ve belirlenmek için bütün unsurlar bilinmekte veya bilinmesi gerekmekte, böylece borçlu taraf ndan tahkik ve tayin edilmesi mümkün nitelikle olmas yeterlidir. Borçlu yaln z bafl na ne kadar borçlu oldu unu tespit edebilir durumda ise, alaca n likit ve muayyen oldu unun kabulü zorunludur. Öte yandan, alaca n muhakkak bir belgeye ba l olmas da flart de ildir. Aç klanan yasal kurallar n fl nda takip konusu alacak de erlendirildi- inde icra-inkar tazminat na hükmedilmesi gerekir. Mahkemece davac - n n bu istemi hakk nda karar verilmemesi usul ve yasaya ayk r d r. Bozma nedenidir. Ne var ki, bu yanl fll klar n giderilmesi yeniden yarg lama yap lmas n gerektirme inden karar n düzeltilerek onanmas HUMK un 438/7 maddesi hükmü gere idir. SONUÇ: Yukar da birinci bentte belirtilen nedenlerle davac n n tüm, davac n n di er temyiz itirazlar n n reddine, ikinci bentte belirtilen nedenle temyiz olunan hükmün karar bölümünün (1) nolu bendinin 2. f kras n-

10 1386 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 80 Say : 3 Y l 2006 da yer alan Alacak likit olmay p bilirkifli incelemesi ile belirlenebildi inden icra inkar tazminat flartlar mevcut olmad ndan bu konudaki talebin reddine k sm n n hükümden ç kar lmas na; yerine Davac lehine as l alaca- n yüzde 40 oran nda inkar tazminat na hükmedilmesine sözlerinin yaz lmas na, hükmün düzeltilmifl bu flekil ile ONANMASINA, peflin harc n istek halinde taraflara iadesine, gününde oybirli iyle karar verildi.