M. Ayurveda Ne Demektir, Amacı Nedir? - ALTERNATİF TIP - Gizli ilimler Sitesi. Kemal Ottoman tarafından yazıldı. Cuma, 20 Kasım :54 -

Transkript

1 Şu an yeni bir tıp dalı olarak bilinen Ayurveda, aslında binlerce yıl öncesine dayanan Hindistan kökenli en eski tıp sistemlerinden biridir. Ancak başta Amerika'lılar olmak üzere batılılarca tekrar gözden geçirilmiş ve modernize edilmiştir yılı Ocak ayında, dünyada birçok ülkenin bir referans merkezi olarak kabul ettiği Amerikan Konseyi'nce, legal, tavsiye edilecek bir tıp dalı olarak kabul edilmiştir. Günümüzde Ayurveda'nın popülerlik kazanması, Ayurveda adı altında eksik ve hatalı uygulamaların yapılmasına da yol açmaktadır. Örneğin, tuzlu su içirip kusturmak gibi. Benim uygulamakta olduğum Ayurveda ise, Maharishi Mahesh Yogi'nin önderliğinde modernize edilmiş, bilimsel olan ve sadece tıp doktorlarına öğretilen Ayurveda'dır. Kelime anlamı olarak (Ayur) yaşam ve (Veda) bilgi, yani yaşam bilgisi demektir. Amaçları hayatı uzatmak, mükemmel sağlığı yaratmak ve hastalıkları, bozuklukları vücuttan uzaklaştırmaktır. Ayurveda'nın esas önemli noktalarından biri de insanı, beden ve zihinle bir bütün olarak görmesidir. Ve onun tüm unsurlarını bir arada uyumlu ve dengede tutmaya çalışmasıdır. Nasıl oluyor da zihin ve beden birbiriyle ilgili oluyor? Geçtiğimiz yıllarda fizikte kabul edilen Quantum teorisine göre, moleküller ve atomdan öte, bir de maddenin quantum düzeyi vardır. Bir quanta, bilinen en küçük atomdan milyon kez daha küçüktür. Bu düzeyde enerji ve madde birbirine dönüşebilir bir halde durmaktadırlar. Bu quantalar gözle görülmeyecek titreşimlerden oluşurlar ve adeta bir fizik oluşum için şekillenmeyi beklerler. İnsanda da aynı olay geçerlidir. Önce görülmeyen titreşimler quantum dalgalanmalarına, o da enerji uyarılarına ve o da maddeciklere, düşünceye, DNA'ya, ağrıya, dokulara, hücreye, herşeye dönüşür. İşte Ayurveda bu düzeyden, zihin ve beden düzeyinden sağlığa bakar. Bu sistemin en önemli noktalarından biri de, sağlığı korumanın, tedavi etmekten daha önemli olduğudur. Yapılan patolojik araştırmalar göstermiştir ki, örneğin 40 yaşında bir erkekte oluşan kalp enfarktüsü, koroner damarda tıkanma gibi semptomlarla kendini belli edip, doktora gidince ortaya çıkmaktadır. Oysa daha 20 yaşında bu kişinin damarlarında ileride kalp enfarktüsüne dönüşebilecek ve damar tıkanmasına yol açacak yağ taslakları patolojik olarak saptanmıştır. İşte bu düzeyde olaya müdahale edilirse, herşey çok daha basit ve kolay olur. Çünkü hangi doşha tipindeki kimsede ne tür hastalıklara eğilim olduğu bellidir. Nedir bu Doşha'lar? Doşha'lar, Ayurveda'da çok önemli bir nokta, bireysel psiko-biyokimyasal özellikler grubu ve kişiye özgü beden tipleridir. Her insanda egemen olan bir, bazen iki, hatta ender olarak üç doşha vardır. Bu doşha'lar kişiye bütün önemli özelliklerini verirler, böylece hiç kimse bir diğerinin aynı olmaz. Eğer bu doşha'lar dengeden çıkar, artar veya azalırsa hastalıkların yolu açılmış olur. Mükemmel bir sağlık için kişinin kendi beden tipini, yani doşha tipini bilmesi çok önemlidir. Nedeni de bir beden tipi için iyi olabilecek bir yiyecek bazılarımız için bir olay olabilir. İşte bu yüzden bazılarımız yazı sever, bazılarımız kışı; kimimize dondurma zevkli gelir, kimimize ise dokunur. Bazen canımız çorba ister, bazen de tost. Nasıl oluyor bu olay? Bir bardak sütte, kim içerse içsin, 120 cal. vardır. Ama bazılarımız onu içerse yağ depolar, bazılarımızda enerjiye dönüşür. Bazıları ise kemikte Ca++ depolar, bazısı idrarla dışarı atar, bazıları ise böbrek taşına 1 / 9

2 dönüştürür, üstelik aynı kalsiyumu. Doşha tipimizi bilmek, kendimizi anlamak, aynı maddelere neden farklı cevaplar verildiğini kavramak için bu nedenle önemlidir. Ayrıca modern tıpta hastalık oluştuktan sonra çoğu zaman belirtiler ortaya çıkmaktadır. (Tıkanan damar örneğindeki gibi). Ve o zaman kişi sağlığına dikkat etmektedir. Oysa kendi tipimize göre uygun beslenme ve davranışlarda bulunmak, temelden bir korunma ve hastalık semptomları oluşmadan kolay bir tedavi olanağı sağlamaktadır. Oysa tüm semptomlar oluştuktan sonra tedavi olanakları çok kısıtlı kalabilir. Bir diğer nokta da, bir beden tipi her hastalığa yatkın değildir. Bazı hastalıklar ise kolay oluşmaktadır. Bir üçüncü nokta da, tedavide beden tipini bilmenin önemli oluşudur. Çoğumuz biliriz ki aspirin herkesin ağrısını kesmez veya midesi ağrıyan her kişiye antiasit verilirse bir gruba iyi gelirken, diğerine pek yararı olmaz. Başlıca üç grup doşha vardır. Vata, Pitta, Kapha. Bu doşha'lar temel olarak beş elementten boşluk, hava, su ateş ve topraktan oluşurlar. 1. Doşha Vata'dır. (Boşluk ve havadan oluşur) Özellikleri, değişken, kuru, hafif, soğuk, küçük, hareketli, sert ve diğer doşha'lara liderlik etmesidir. Vücutta enerji ve hareketi sağlar, sinir sistemini çalıştırır. Konuşma, duyu organları ve hareket organları, nefes alıp vermek, bağırsak ve idrar yolu hareketleri hep bu doşha'ca yönetilir. Anormal çalıştığında, arttığında, sinirlilik, gerginlik, uykusuzluk, dinlememe, kuruluk, kabızlık, ağrı, endişe, gaz, üşüme, kasların seyirmesi gibi durumlar olur. Örneğin soğuk ve rüzgarlı hava, gaz. 2. Doşha Pitta'dır. (Ateş ve nemlilikten oluşur) Özellikleri, sıcak, keskin, hafif yağlı, hafif sıvı, asidik, acı, ekşi, kokulu, bağırsakları boşaltıcı etkisi vardır. İştah, susuzluk hissi, ısı dengesi, görme, cilt rengi ve yapısı. Bu doşha dengede olmazsa aşırı sıcaklık hissi, cilt problemleri, ülser, görme problemleri, kötü koku, kızgınlık, aşırı acıkma, susama, yüzde kızarıklık, terleme oluşur. 3. Doşha Kapha'dır. (Su ve topraktan oluşur) Özellikleri, yağlı, soğuk, ağır, yumuşak, parlak, sağlam ve tatlılıktır. Vücuda kuvvet ve destek verir, cesaret verir, bağışlama, iyileşme gücü verir. Anormal, fonksiyonlarda ağırlık, şişmanlık, aşırı yavaşlık, donukluk, depresyon, alerji, kaşıntı, aşırı uyku verir. Vata Doşha'yı Arttıran Faktörler: Aşırı uyanıklık, yetersiz uyku, korku, endişe, heyecan halleri, aşırı beyin faaliyetleri, doğal ihtiyaçların giderilmemesi, yolculuk, açlık, aşırı kuvvetli rejimler, kuru, hafif, acı, buruk tatsız yiyecekler, aşırı kilo kaybı, mevsimlerin değişme dönemleri, sabah erken ve öğleden sonra saatleri, 60 yaş döneminde olmak, kuru, soğuk, rüzgarlı hava. Pitta Doşha'yı Arttıran Faktörler: Aşırı konuşma, düşünce ve faaliyet, aşırı güneş ışını, sıcak, asitli yiyecek ve içecekler, kızgınlık, kıskançlık, acı, keskin, ekşi ve tuzlu, sıcak yiyecekler, öğlen ve gece yarısı saatleri ve sıcak hava. Kapha Doşha'yı Arttıran Faktörler: Aşırı dinlenme ve uyku, gündüz uykusu, yetersiz günlük faaliyet, yetersiz fiziksel ve zihinsel çalışma, aşırı yemek, ağır-yağlı, soğuk-ekşi, tatlı-tuzlu yiyecekler, çocukluk çağı, sabah-gece saatleri, soğuk-yağışlı hava. Dengede olmazsa astım, allerji, romatizma, şişmanlık gibi durumlar ortaya çıkabilir. Kişiler sadece bir doşha tipli olabileceği gibi, iki, hatta üçlü de olabilirler. Böylece çift özellikli dediğimiz bireyler oluşur. Örneğin; Vata-Pitta olan bir kimsede kışın rüzgarlı soğuk bir havada, 2 / 9

3 buruk, soğuk yiyecekleri yediği zaman, seyahatte Vata özelliklerini arttırıp, uykusuzluk, heyecan, kas seğirmesi, sinirlilik olabilir veya aynı kişide yazın öğlen ciltte kızarıklık, sivilceler, mide yanması gibi durumlar olabilir. Veya Kapha bir kimsede ilkbaharda astım-allerji görülebilir. İşte kişi kendi beden tipini bilirse ve hangi doşha'sı arttığında ne gibi hastalıklara zemin hazırladığını bilirse, doşha'sını dinleyerek, artmış doşha'yı pasifize ederek, daha ilgili hastalıklar ortaya çıkmadan sağlığını koruyabilir veya bir hastalık ortaya çıkmadan onu daha köklü bir şekilde onarabilir. Yiyecek-içecekler: Ayurveda'da yiyecek ve içecekler ve onların tadı çok önemlidir. Çünkü vücudumuzun dışarıyla alış-verişi en çok yiyecek ve içeceklerle olur. Vücudumuza dışarıdan en çok giren maddeler besinler olduğuna göre, onların etkisi tartışılmaz. Peki bu durum nasıl olmaktadır? Her insanın atomlarının %98'i bir yıl içinde değişiyor. Yani şu an bu yazıları okuyan siz, geçen seneki size göre %98'i tamamen farklı bir sizsiniz. Şu an bile atomlarınızın bir bölümü değişmekte. Bir kişinin atomlarının çoğu değiştiğine göre, sağlığını korumakta veya bozmakta besinler çok önemli. Hatta bu etki bazen ilaçlardan bile daha fazla görülebilir. GÜNLÜK RUTİN Düzenli yatak ve uyku. Saat 11.00'de yatmak ideal. Uykunuz yoksa, uyuyamayacağız diye endişelenmeden gözleri kapayıp dinlenmek. Sabah: Erken kalkmak, bir bardak ılık su içmek. Mesane ve bağırsak boşaltımı. Diş fırçalamak, dili temizlemek. Başa, vücuda, ayak tabanlarına yağ masajı. Duş, banyo. Transandantal meditasyon. Mevsime uygun rahat giyim, hafif kahvaltı, iş veya aktivite. Öğlen: Öğlen yemeği esas öğün. Bu beden tipine ve mevsime göre olmalı, yemekten sonra hafif oturarak dinlenme. İş, aktivite. Gece: Akşam yemeği tercihen hafif olmalı 10/15 dakika yürüyüş, mutluluk veren faaliyetler, erken yatmak. Bazı püf noktaları Günde bir iki kez temiz havayı derince ciğerlerinize çekmek, yemek araları en az üç saat olmalı. Aç değilse yememelidir. Akşam yemeği geç yenmelidir. Her gün tercihen aynı saatlerde yemek yenmeli. Yemek güzel ortamda ve oturarak yenmelidir. 3 / 9

4 Vata'lar için egzersiz, hafif (yürüyüş), Pittalar için orta. Egzersiz yaparken kapasitemizin %50'si kadar yapıyoruz. Terlemeye başlayınca durdurmak daha iyi. Tedaviler basamak basamak ama mutlaka doğal yolla yapılmalıdır. Gıda destekleyicileri kullanıyorlar. Bunlar sanki bir bilgisayar disketi gibi belirli hedef sisteme etkiyip bir dizi zincirleme reaksiyonlara yol açıyorlar, doşhaları dengeliyorlar. Allopetik ilaçlarla beraber istenirse kullanılabiliyorlar. Yapılan fare deneyleri ve laboratuar araştırmaları çok olumlu (1050 araştırma) özellikle hamile kusmaları, hamilelik, astım, romatoid artrit, gut, çocuklar için tonik, böbrek taşlarından korunma, kanser, aids, empotans, düşükler, uyku bozuklukları, kısırlık, hazımsızlık, kabızlık, hipertansiyon, baş ağrısı, migren, yorgunluk, şeker hastalığının hafif formlarında başarılı sonuçlar alınıyor. Artık batıda doğallığa dönülüyor. Transandantal meditasyon, zihin-beden bütünlüğünü sağlıyor ve streslerden arıtıyor. Derin dinlenmeyi sağlıyor. Hastalıkların fizyopatolojisinden bu üç faktör sorumludur: - Doşha'lar (Vata, Pitta, Kapha) - Shrota'lar (vücudun kanalları, patikaları) - Agni (sindirim ateşi) "Doşha"lar artmış, azalmış veya nitelikleri değişmiş olabilir. "Shrota"lar genişlemiş, daralmış, düğümsü bir yapı oluşturmuş veya akıntıları ters yöne doğru dönmüş olabilir. "Agni"nin zayıflamasıysa en büyük problemdir. Bu, "ama" (hastalık oluşturabilecek toksin - serbest radikal benzeri bir madde) oluşumuna yol açar. Beden tipinizi öğrenmeniz için size bir test sunuyoruz. Bu testin sonuçlarına göre beden tipinizi öğrenip, doğru beslenmeyi uygulayabilirsiniz. Ancak her zaman için doğal ve bitkisel tedavilerde mutlaka konunun uzmanı bir doktorun yapması ve klasik hekimlik düzeyinde yapılması gereken uygulamaların da yapıldığını kontrol etmek gerekir. Beden tipinizi bilmek ister misiniz? Aşağıdaki sorular, beden tipinizi öğrenmek için yüzde yüz kesinlikle olmasa da büyük ölçüde fikir verir. Bu soruları dikkatle okuyup, hangi maddenin size ne kadar uyduğunu doğru bir şekilde cevaplamaya çalışın. Bütün soruların sonucunda çıkan toplam puan ı, her bir doşha tipi için ayrı ayrı yazın. Sorgulama bölümü sonunda, bunların nasıl olduğu detaylı olarak anlatılacaktır. Bu testi yaparken belirsizlik hissettiyseniz, kendinizi hiçbir kategoriye oturtamıyorsanız, sizde, Vata özellikleri ön plandadır. 4 / 9

5 Bu testi nasıl değerlendireceksiniz? Puanlamanın sonucunda tek doşha tipli olanların (Vata, Pitta, Kapha) puanlarının diğer doşha tipi puanlarına göre oldukça yüksek olması söz konusudur. Çift doşha tipli olanlar, iki doşha pu an ının birbirine yakın veya eşit olduğu durumlardır. Biraz daha diğerine hakim olan doşha önde söylenir. Vata-Pitta'da, Vata özellikleri daha fazladır, ancak Pitta da belirgindir. Pitta-Vata'daysa Pitta özellikleri daha fazla ancak Vata da belirgindir. Dikkat edilmesi gereken, bu testi yapan iki kişinin birinde, örneğin Vata: 85, Pitta: 65, Kapha: 55 bulunmuş olsun, bu kişinin beden tipi Vata olarak nitelendirilir. İkinci bir kişide ise Vata: 45, Pitta: 60, Kapha: 45 bulunmuşsa bu kişide Pitta özellikleri ön plandadır. Birinci örnekteki kişinin doşha özellikleri Vata olmasına rağmen Pitta'sının kuvveti, ön özelliği Pitta olan, ikinci örneğe göre daha fazladır. Birinci örnekteki kişinin doşha özellikleri genelde çok kuvvetli demektir. İkinci örnekteki kişideyse her üç doşha daha zayıf düzeyde demektir. Bir Ayurveda hekimi için, doşha'ların keskinlik düzeyi ve kuvveti tedavide büyük önem taşımaktadır. Bir doşha özelliği artarken otomatik olarak diğer doşha özellikleri azalır. Bir kişi, saf olarak tek bir doşha tipi olabileceği gibi, daha önce bahsettiğimiz gibi, çift doşha karakteri de gösterebilir. Böylelikle çift özellikli insan, değişken karakter dediğimiz pek çok kişiyi hatırlatır. Nasıl Puanlandıracağız? Bu madde bana çok uyuyor. 5 puan Bu madde bana uyuyor. 5 / 9

6 4 puan Bu madde bana bazen uyuyor. 3 puan Bu madde bana nadiren uyar. 2 puan Bu madde bana uymaz. 1 puan Bu maddenin benimle hiçbir ilgisi yoktur. 0 puan 6 / 9

7 Vata beden tipi: - Yeni şeyleri her zaman çabuk öğrenirim. - İyi ezberliyemem, ezberlersem bile hafızam kuvvetli değildir, kolay unuturum. - Karar vermekte zorlanırım. - İşimi ve faaliyetlerimi genelde büyük bir hevesle yaparım. - Kolay endişelenir ve sıkıntıya düşerim. - Doğal yapım çok kuvvetli ve hayat doludur. - Hızlı konuşurum ve arkadaşlarım benim konuşkan olduğumu söylerler. - Ruh halim çok kolay değişir ve biraz duygusalımdır. - Zihnim çok aktiftir, hatta bazen hiç durmaz, aynı zamanda çok yaratıcıyımdır. - Kolay öğrenir ve kolay unuturum. - Soğuk havaya dayanıksızım, sevmem. - Cildim özellikle kışın kuruma eğilimindedir. - Genelde ince bir vücut yapım vardır. - Kolay kilo almam. - Yürüdüğüm zamanki karakteristik özelliğim hızlı ve çabuktur. - Gaza eğilimim vardır ve kolay kabız olurum. - Genelde uykuya zor dalarım, gece uykum hafiftir. - Kendi kendime bırakıldığım zaman, yemek ve uyku alışkanlıklarım düzensizdir. - Hareketlerim hızlı ve aktiftir, enerji birdenbire patlak verir. - Kolay heyecanlanırım. - Genelde ellerim ve ayaklarım soğuktur. Pitta beden tipi: - İradem çok kuvvetlidir, bir dereceye kadar güçlüyümdür. - Bir çok insana göre sıcak hava beni daha çok rahatsız eder veya yorgun düşerim. - Her zaman belli etmesem bile kolay kızar, öfkelenirim. - Faaliyetlerimde aşırı derecede titiz ve düzenliyimdir. - Kolay sabırsızlanırım. - Çok iştahlıyımdır, kendimi engellemezsem çok miktarda yiyebilirim. - Kendimi çok etkili ve yeterli bulurum. - Başkalarının soğuk bulduğu mekanlar bana sıcak gelir. - Kolay öfkelenir ama sonra çabuk sakinleşirim. - Ayrıntılarda çok titizimdir. - Bunlardan biri veya birkaçı benim saç yapıma uyar. Erken beyazlayan veya dökülen, ince, düz, zarif saç. Sarışın, kızıl, kumral saç rengi. - Pek çok insan beni inatçı olarak kabul eder. - Eğer bir öğünü kaçırırsam veya yemek saatini geçirirsem rahatsız olurum. 7 / 9

8 - Dondurma gibi soğuk yiyecek ve içecekleri çok severim. - Meydan okumak hoşuma gider ve bir şey istediğim zaman onu elde etmek için çok azimliyimdir. - Acılı ve baharatlı yiyecekler bana dokunur. - Anlaşmazlıklarda olmam gerektiği kadar hoşgörülü değilimdir. - Hem başkalarını, hem de kendimi eleştiririm. - Bağırsaklarım çok düzenli bir şekilde boşalır, kabızlıktansa yumuşak dışkılama eğilimim vardır. - Kolay terlerim. Kapha beden tipi: - Önemli bir rahatsızlık olmadan çok rahat öğün atlayabilirim. - Çok derin uyurum. - Soğuk ve nemli hava beni rahatsız eder. - Diğer insanlar kadar hızlı öğrenmem, fakat çok iyi aklımda tutarım ve güçlü bir hafızam vardır. - Saçım kalın, koyu ve dalgalıdır. - Pek çok insana göre daha kolay kilo alırım ve daha zor veririm. - Ertesi gün kendimi iyi hissetmem için en az sekiz saat uyumam gerekir. - Genelde sakinimdir, kolay öfkelenmem. İri, sağlam bir vücut yapım vardır. - Fazla uyumaya eğilimim vardır, sabah kalkınca hemen ayılamam, kendimi sersemlemiş hissederim, sabahları tutuk ve yavaşımdır. - İş yaparken doğal halim daha relaks ve daha sakindir. - Tombullaşmaya eğilimim vardır, kolay yağlanırım. - Şu sözler beni iyi tanımlar: sakin, tatlı huylu, sevgi dolu, muhabbetli ve bağışlayıcı. - Fiziksel olarak çok güçlü ve dayanıklıyımdır. - Uysal ve sakin huyluyumdur. Kolay sinirlenmem. - Sindirimim yavaş olduğundan yemeklerden sonra kendimi ağır hissederim. - Aşırı müküs, balgam, şişme, astım, ödem veya sinüs problemlerine eğilimim vardır. - Hafif soluk olan yumuşak, pürüzsüz bir cildim vardır. - Yemeklerimi yavaş yerim, faaliyetlerimde yavaş ve düzenliyimdir. - Yavaş ve ölçülü yürürüm. Bu konuyla ilgili daha detaylı bilgiyi, Milliyet yayınlarının Ayurveda kitabında bulabilirsiniz. Ayrıca daha sağlıklı bir yaşam ve kişisel görüşme için aşağıdaki telefonlardan bilgi alabilirsiniz. Dr. Ender Saraç Hay Sağlık Merkezi Yasemin Sokak No:9 8 / 9

9 1. Levent / İstanbul Telefon: (0212) (0212) Faks: (0212) [1] Kaynaklar [1] p 9 / 9