TS EN ISO 9001:2008 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ Doç.Dr. A. Kemal SEÇKİN
KALİTE NEDİR???
KALİTE; KULLANIMA UYGUNLUKTUR. (JURAN) ŞARTLARA UYGUNLUKTUR. (CROSBY) İHTİYAÇLARIN KARŞILANABİLME ORANIDIR.
TANIMLAR Kalitenin tanımı ülkelere göre de değişmektedir: 1. Japonya Mükemmellik 2. Almanya Hassaslık 3. Fransa Estetik kullanım 4.Türkiyede????
Bir ürünün mevcut, ya da gelecekte ortaya çıkabilecek ihtiyaçları karşılama özelliklerinin toplamına KALİTE denir.
Kalite bir temel insan hakkıdır İnsan Organizasyon Yönetim Ürün İnsan da AHLAK Ürün de KALİTE
KALİTE MÜŞTERİ MEMNUNİYETİDİR. Müşteri İstek ve Şartlarına İLK DEFADA ZAMANINDA UYMAKTIR. HER DEFASINDA
KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ NEDİR???
Kalite Yönetim Sistemi Nedir? Bir kuruluşu kalite bakımından idare ve kontrol için gerekli yönetim sistemi
Kavramlar, Terimler, Tanımlar TS-EN ISO 9001:2008
ETKİNLİK VE VERİMLİLİK NE DEMEKTİR?
ETKİNLİK Planlanmış faaliyetlerin gerçekleştirilme ve planlanan sonuçların elde edilme derecesi.
VERİMLİLİK Elde edilen sonuç ile kullanılan kaynaklar arasındaki ilişki.
PROSES Girdileri çıktılara dönüştüren birbirleriyle ilgili veya etkileşimli faaliyetler
ZAMAN-SICAKLIK YAĞ UN PEYNİR PİZZA KAYNAK
Üretim Prosesi Üretim programı Pr. Tedarikçi değerlendirme Pr. Satınalma Pr. Görev tanımları Depolama pr. Bakım Pr. Muayene ve deney Pr. Tanımlama ve izlenebilirlilik Pr. İzleme ölçme Pr. Kalibrasyon Pr. Sipariş prosesi Planlama Üretim Tasarım Kontrolü Pr. Ürün değerlendirme Pr. Eğitim Pr. Kalite planlama Pr. Çalışma talimatları Çalışma ortamı Pr. Düzeltici ve önleyici faaliyetler Pr. Verilerin analizi Pr. Uygunsuzluk Pr. Altyapı Pr.
Çalışma talimatları Muayene ve deney Pr. Ürünün Serbest Bırakılması Depolama ve Dağıtım
ÜRÜN Bir prosesin sonucu.
MÜŞTERİ MEMNUNİYETİ Müşterinin şartlarının yerine getirildiğinin, müşteri tarafından algılanan memnuniyet derecesi.
TEDARİKÇİ Bir ürün veya hizmet sağlayan kuruluş veya kişi
MÜŞTERİ Bir ürünü veya hizmeti alan kuruluş veya kişi.
ÇALIŞMA ORTAMI İşin yapıldığı şartlar
KALİTE VE VERİMLİLİK NASIL ARTTIRILIR???
KALİTE VE VERİMLİLİK ÖNLEM AL KONTROL ET PUKÖ PLANLA UYGULA Kaliteli ve daha verimli üretim ancak standardizasyon ve sürekli kaynak iyileştirilmesi (makina, teçhizat, insan, v.b.) ile mümkün olabilir. O HALDE STRATEJİ; HATA KAYNAKLARINI ORTADAN KALDIRMAK SURETİYLE DAHA VERİMLİ VE KALİTELİ ÜRETİM OLMALIDIR.
KALİTE YÖNETİM SİSTEMİNİN YARARLARI????
ETKİN KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ UYGULAMANIN YARARLARI MALİYET VE ZAMANDAN TASARRUF AZALMIŞ İADELER DAHA AZ MÜŞTERİ ŞİKAYETLERİ DAHA AZ SERVİS-BAKIM GİDERLERİ KAYNAKLARIN OPTİMUM KULLANIMI PAZAR PAYININ ARTMASI YÖNETİM KOLAYLIĞI
HATALARIN ORANI ASGARİ 2% AZAMİ 15% İNSAN SİSTEM 98% 85%
KALİTE SİSTEMİ FELSEFESİ YAPTIĞINI YAZ (veya yapacağını yaz) YAZDIĞINI UYGULA UYGULADIĞINI BELGELERLE İSPATLA
ISO NEDİR? İSMAİL İN KISALTILMASI???
ISO, (International Organization for Standardization) Uluslararası Standard Organizasyonu'nun kısaltmasıdır. ISO, uluslararası alanda standardizasyonu sağlamak amacıyla 23 Şubat 1947 tarihinde kurulmuştur. ISO halen 135 ülkeden ulusal standard kuruluşlarının katılımıyla faaliyetlerini; Uluslararası mal ve hizmet değişimini hızlandırmak ve ekonomik faaliyetlerde işbirliğini geliştirmek amacıyla sürdürmektedir.
TSE ISO'nun üyesi ve Türkiye'deki tek temsilcisidir. Bu temsilcilikle TSE, ISO'nun yürütmekte olduğu standard hazırlama çalışmalarına, TSE bünyesinden veya sanayiden uzmanlarla birlikte katılmakta ve katkıda bulunmaktadır.
TSE, 1955 yılından beri üyesi olduğu ISO'nun 35 Teknik Komitesi ile 89 Alt Komitesi'nin asal üyesidir.
Standardın Amacı Nedir? Kalite Yönetimi için genel bir çerçeve sağlamak (yönetim sistemi ve yapısı) Kuruluşlar arasında güven ortamı oluşturmak Proseslerin yönetilmesiyle ürün/hizmet kalitesinin sağlanması, devam ettirilmesi ve iyileştirilmesine olanak vermek, Müşteriye ürün ve hizmetlerin güveninin verilmesini sağlamak
TS-EN ISO 9000 Ne Değildir? Neyin yapılacağını söyler, nasıl yapılacağını değil Etkin bir Kalite Yönetim Sistemi için minimum şartları belirtir. Bu nedenle standart bir yönetim sistemi yoktur
Atlas okyanusunda yer alan bir nükleer denizaltı ile bir yelkeni düşünelim bunların kaptanları farklı rotaları kullanacaklar ve kesinlikle farklı kontrol sistemlerinden faydalanacaklardır. Ancak, her ikisi de mevcut koordinatlarını ve nereye gideceklerini bilmeli faaliyetleri organize etmeli, eğitimli mürettebata sahip olmalı ve sehir defterini doldurmalıdır. Bunlar her iki seyahat içinde ortaktır. Fakat her bir kaptan bunları farklı ve içinde bulundukları ortama en uygun yöntemleri kullanarak başarırlar.
İş dünyasında da böyledir.tüm kalite sistemleri farklıdır ve öyle olmalıdır. Standardın hazırlanması sırasında da şartların nasıl karşılanacağı kuruluşa bırakılmıştır. AMAÇ; STANDART BİR KALİTE SİSTEMİ DEĞİL STANDARDIN İSTEDİKLERİNİ KARŞILAYAN BİR KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ OLUŞTURMAKTIR.
TS-EN ISO 9001:2008 Kalite Yönetim Sistemleri - Şartlar
TS-EN ISO 9001:2008 TS: Türk standartları EN: European norm ISO:Internatıonal standardızatıon for organizatıon 9001: Standart numarası 2008: Yayımlanma veya revize tarihi
TS-EN ISO 9000:2008 Serisi Standardlar TS-EN ISO 9000: 2000 : Kalite Yönetim Sistemleri Temel Kavramlar, Terimler ve Tarifler TS-EN ISO 9001: 2008 : Kalite Yönetim Sistemleri Şartlar TS-EN ISO 9004: 2000 : Kalite Yönetim Sistemleri Performans İyileştirilmeleri İçin Kılavuz
YAPI TS-EN ISO 9001:2008 beş ana bölümde yapılanmıştır. - Kalite Yönetim Sistemi (Madde 4) - Yönetim sorumluluğu(madde 5) - Kaynak yönetimi(madde 6) - Ürün gerçekleştirme(madde 7) - Ölçme, analiz ve iyileştirme(madde 8)
Kalite Yönetim Sistemi Kuruluş, bu standardın öngördüğü şartlara uygun olarak bir kalite yönetim sistemi oluşturmalı, dokümante etmeli, uygulamalı, sürekliliğini sağlamalı ve bunun etkinliğini sürekli iyileştirmelidir. Kuruluş, ürünün şartlara uygunluğunu etkileyecek herhangi bir prosesi dış kaynaklı hale getirmeyi seçtiğinde bu tür prosesler üzerindeki kontrolü sağlamalıdır.
Madde 4.1 e PUKÖ Döngüsünün Uygulanması Önlem Al (İyileştirmenin uygulanması) Planlama (Sıralama, etkileşim, kriter ve metotların belirlenmesi Kontrol Etme (Ölçme ve Analiz) Uygulanma 95
Kalite Yönetim Sisteminin Sürekli İyileştirilmesi Yönetim Sorumluluğu Müşteri Müşteri Kaynak Yönetimi Ölçme, Analiz ve İyileştirme Memnuniyet Şartlar Ürün Gerçekleştirme Ürün
Dokümantasyon Şartları Kalite politikası ve hedefleri Kalite El Kitabı Standardın istediği dokümante edilmiş prosedürler - Dokümanların kontrolü((madde 4.2.3.) - Kayıtların kontrolü(madde 4.2.4) - İç tetkik (Madde 8.2.2.) - Uygun olmayan ürün kontrolü (Madde 8.3) - Düzeltici faaliyet (Madde 8.5.2) - Önleyici faaliyet (Madde 8.5.3.) Kuruluş tarafından etkin planlamayı, operasyonu ve proses kontrolünü güvenceye alacak dokümantasyon
Kalite Yönetim Sistemi Doküman Çeşitliliği, Kuruluşun büyüklüğüne ve aktivitelerin tipine Proseslerin karmaşıklığına ve etkileşimlerine Personelin yeterliliğine bağlı olarak değişir.
Kalite El kitabı Kuruluş, aşağıdakileri içeren bir kalite el kitabı oluşturmalı - Kalite yönetim sisteminin kapsamı ve herhangi bir hariç tutmanın ayrıntıları - Kalite yönetim sistemi için oluşturulmuş dokümante edilmiş prosedürleri veya bunlara atıfları,
Dokümanların Kontrolü Standart bu konu ile ilgili Dokümante edilmiş bir prosedür oluşturulmasını istiyor.. Hazırlanacak prosedürde; - Dokümanların yayımlanmadan onaylanması, - Güncelleştirmesinin nasıl olacağı, - Doküman değişikliklerinin ve güncel revizyon durumunun belirlenmesinin sağlanması,
- Yürürlükteki dokümanların ilgili baskılarının kullanım noktalarında bulunabilir olmasının sağlanması, - Dış kaynaklı dokümanların belirlenmiş olması ve bunların dağıtımının kontrol edilmesinin sağlanması, - Güncelliğini yitirmiş dokümanların herhangi bir amaçla saklanmaları durumunda istenmeyen kullanımının önlenmesi için bunlara uygun bir işaretleme uygulanması.
Kayıtların Kontrolu Kayıtlar, kalite yönetim sisteminin etkin olarak uygulandığının kanıtlanması için oluşturulmalı ve muhafaza edilmelidir. Kayıtların muhafazası, korunması, tekrar elde edilebilir olması, saklama süresi ve elden çıkarılması için gereken kontrollerin belirlenmesi amacıyla dokümante edilmiş prosedür oluşturulmalıdır.
KYS NİN DOKÜMAN YAPISI Taahhütler Kalite Politikası Ne? Ne, Ne Zaman, Nerede, Ne ile, Nasıl, Kim (ler) Tarafından? KEK Prosedürler Nasıl?, Faaliyet/İş Detayları Çalışma ve İş Talimatları Yapılan İşin Kanıtı Kayıtlar
Yönetim Sorumluluğu Yönetimin Taahhüdü Üst yönetim, kalite yönetim sisteminin, uygulanmasına dair kanıtlarını aşağıdaki yollarla sağlamalıdır; a) Kuruluşa, yasal şartlar ve mevzuat ve müşteri şartlarının yerine getirilmesinin önemini iletmekle, b) Kalite politikasını oluşturmakla, c) Kalite hedeflerinin oluşturulmasını sağlamakla, d) Yönetimin gözden geçirmesini yapmakla, e) Kaynakların bulunabilirliğini sağlamakla
Müşteri Odaklılık Üst yönetim, müşteri memnuniyetinin artırılması amacına yönelik olarak aksiyonlarını gerçekleştirmelidir.
Kuruluşlar ; Mevcut ve gelecekteki müşteri ihtiyaçlarını anlamalı, Müşteri şartlarına uymalı, Müşteri beklentilerini de aşmak için çabalamalıdır. Atasözü: Müşteri veli nimetimizdir.
Kalite Politikası - Üst yönetim tarafından belirlenmeli, onaylanmalı, - Kalite yönetim sisteminin şartlarına uyma ve kalite yönetim sisteminin sürekli iyileştirilmesine dair taahhütleri kapsamalı, - Kuruluş içinde iletilmeli ve anlaşılması sağlanmalı
Kalite Hedefleri Kalite hedefleri ölçülebilir ve ulaşılabilir olmalı - Müşteri şikayetleri, geri dönüşler, ürün tesliminde termin ve miktara uyma, yeniden işleme, satınalma süreleri, ıskartalar, hurdalar, personele verilen eğitim, verimlilik v.b. daha bir çok konuda kalite hedefi belirlenebilir.
Sorumluluk, yetki ve iletişim Kuruluşta görev yapan tüm personelin yetki ve sorumlulukları ve bunların arasındaki ilişki net bir şekilde tanımlanmalı ve bütün birimlere iletilmelidir. Organizasyon şeması bunun için kullanılabilir.
HAYATIN GERÇEKLERİ HİKAYE Herkes, Biri, Herhangibiri ve Hiçkimse adında dört kişi varmış. Yapılması gereken çok önemli bir iş varmış ve Herkes Birinin bunu yapacağını düşünmüş. Aslında bu işi Herhangi biride yapabilirmiş. Fakat hiç kimse yapmamış. Bunun üzerine Biri çok kızmış. Çünkü bu herkesin işiymiş. Herkes bunu Herhangibirinin yapacağını düşünmüş. Sonuçta Herhangibirinin yapacağı işi Hiçkimse yapmadığı için Herkes birbirini suçlamış.
Yönetim Temsilcisi Üst yönetim, yönetimden bir üyeyi temsilci olarak atamalıdır: a) Kalite yönetim sistemi için gerekli proseslerin oluşturulmasını, uygulanmasını ve sürekliliğini sağlamak, b) Kalite yönetim sisteminin performansı ve iyileştirilmesi için herhangi bir ihtiyaç olduğunda üst yönetime rapor vermek, c) Kuruluşta, müşteri şartlarının bilincinde olunmasının yaygınlaştırılmasını sağlamak.
İç İletişim Üst yönetim, kuruluşta uygun ve etkin iletişim proseslerinin oluşturulmasını sağlamalıdır Dahili yazışma Ilan tahtası Öneri/şikayet sistemi Toplantılar Şirket dergi/bülteni Bilgisayara dayalı iletişim Performans değerlendirme toplantıları
Yönetimin Gözden Geçirmesi Yönetim gözden geçirmesinin amacı KYS nin uygunluk ve yeterliliğinin değerlendirilmesidir. Üst yönetim KYS ni planlı aralıklarla gözden geçirmelidir.
- YGG ler yılda en az bir kez yapılmalıdır. Ve planlı aralıklarla devam ettirilmelidir. - YGG lerde somut sonuçlar verilmeli, genel ifadeler kullanılmamalıdır. - YGG de tetkik sonuçları, - müşteri geri beslemeleri, - kazalar, - kaynak ihtiyaçları - müşteri veya yasal şartlardaki değişiklik konuları görüşülmelidir.
Kaynak Yönetimi Kuruluş; a) Kalite yönetim sistemini uygulamak, sürdürmek ve etkinliğini sürekli iyileştirmek, b) Müşteri memnuniyetini artırmak için, gerekli olan kaynakları belirlemeli ve sağlamalıdır.
İnsan Kaynakları Ürün kalitesini etkileyen işleri yapan personel, uygun öğrenim, eğitim, beceri ve deneyim yönünden yeterli olmalıdır.
Yeterlilik, farkında olma (bilinç) ve eğitim Bu maddedeki temel şart; personelin iş için yeterli olmasıdır. Fakat personelin yeterliliğine karar vermeden önce; - Yapılacak işler tanımlanmalı ve iş gerekleri belirlenmelidir. - İş gereklerini karşılayabilmek için ihtiyaç duyulan yetenekler belirlenmeli - Bu bilgiler bir araya getirilerek her bir işe görevlendirilebilecek personel profili oluşturulmalıdır. Bu çalışma yapıldıktan sonra oluşturulan personel profili ile çalışanların özellikleri karşılaştırılarak yeterlilik düzeyleri hakkında yorum yapılabilir.
Altyapı Kuruluş, ürün şartlarına uygunluğu sağlamak için gerekli olan altyapıyı belirlemeli, oluşturmalıdır. Alt Yapı; Binalar, proses ekipmanları, yardımcı tesisler, göz önüne alınmalıdır. Ekipman bakım planları, temizlik çizelgeleri vb kayıtlar tutulmalıdır.
Çalışma Ortamı Kuruluş, gerekli olan çalışma ortamını belirlemeli ve yönetmelidir.
Ürün Gerçekleştirme Kuruluş, ürünün gerçekleştirilmesi için gerekli prosesleri planlamalı ve geliştirmelidir. a) Ürün için kalite hedefleri ve şartlar, b) Proseslerin, dokümanların oluşturulması ve ürüne özgü kaynakların sağlanması,
Bu madde de ürünün şartlarını karşıladığını gösteren kayıtların belirlenmesi şartı bulunmaktadır. Ürün akış diyagramları, muayene ve test prosedürleri vb. bu maddeye uygunluğunun göstergesi olarak kabul edilebilir.
Satın Alma Kuruluş, satın alınan ürünün, belirtilen şartlara uygunluğunu sağlamalıdır. Kuruluş, tedarikçilerini değerlendirmeli ve seçmelidir. Seçme, değerlendirme ve tekrar değerlendirme için kriterler oluşturulmalıdır.
Belirleme ve İzlenebilirlik Uygun durumlarda, kuruluş, ürünü, ürün gerçekleştirilmesi sırasında uygun yollarla tanımlamalıdır. üretim sektörü için; seri numarası, barkod, gün/ay/yıl verilmek suretiyle tarih, yığın numarası, üretim numarası v.b. yoluyla,
Müşteri Mülkiyeti Kuruluş müşteri mülkiyetine dikkat göstermelidir. Herhangi bir müşteri mülkü kaybolursa, zarar görürse veya kullanım için uygun olmayan halde bulunursa, bu durum müşteriye bildirilmeli ve kayıtlar muhafaza edilmelidir
İzleme ve Ölçme Cihazlarının Kontrolü Kuruluş belirlenmiş aralıklarla ölçme cihazlarını kalibre etmeli veya doğrulanmalıdır.
İç Tetkik Kuruluş, kalite yönetim sisteminin; Etkin olarak uygulanıp uygulanmadığını ve sürdürülüp sürdürülmediğini, belirlemek için planlı aralıklarla iç tetkikler yerine getirmelidir, İç tetkik otokontrol sistemidir. Tetkikçiler kendi işlerini tetkik etmemelidir.
Uygun Olmayan Ürünün Kontrolu Kuruluş, ürün şartlarına uymayan ürünün, yanlışlıkla kullanımının veya teslimatının önlenmesi için tanımlanmasını ve kontrol edilmesini sağlamalıdır. Kontroller ve uygun olmayan ürünün ele alınmasıyla ilgili sorumluluk ve yetkiler, dokümante edilmiş bir prosedür içinde tanımlanmalıdır.
Veri Analizi Kuruluş, kalite yönetim sisteminin iyileştirilmesi için uygun verileri belirlemeli, toplamalı ve analiz etmelidir. Müşteri memnuniyeti, Ürün şartlarının uygunluğu, Tedarikçilerin performansları, katkıları, eksiklikleri, Uygunsuzlukların durumu, Müşteri ihtiyaç ve beklentilerinin durumu tespit edilmelidir.
BENİ SABIRLA DİLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER