Türkiye de iklim değişikliği ve olası etkileri Ömer Lütfi Şen Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi Mercator-İPM Araştırma Programı & Katkıda bulunanlar: Ozan Mert Göktürk Deniz Bozkurt Berna Dündar Bahadır Altürk İstanbul Teknik Üniversitesi Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü E-posta: senomer@itu.edu.tr
Kullanılan veri 1. İl tabanlı veri (81 il) 1. Nüfus 2. Tarım 3. Orman 4. Enerji 5. Turizm 6. Fevk rasatları 2. Havza tabanlı veri (26 havza) 1. Nüfus 2. Su kaynakları 3. Noktasal veri 1. İklim (yaklaşık 450 istasyon) 2. Hidroloji (15 akım istasyonu) 3. Dağ buzulları (Buzula sahip 5 dağ) 4. Deniz seviyesi değişimi (4 istasyon) 4. Raster verisi 1. Dijital Yükseklik Haritası 2. İklim değişikliği gelecek projeksiyonları
MGM den talep edilen veri İklim verisi: 1. Günlük Ortalama Nem (%) 2. Günlük Ortalama Rüzgar Hızı (m/sec) 3. Günlük Ortalama Sıcaklık ( C) 4. Günlük Maksimum Sıcaklık ( C) 5. Günlük Minimum Sıcaklık ( C) 6. Günlük Mevcut Kar Kalınlığı (cm) 7. Günlük Toplam Yağış (mm) 8. Günlük Deniz Suyu Sıcaklığı ( C) İklim verisi: Fevk verisi: 1. Şiddetli rüzgar ve fırtına 2. Sel ve su baskınları 3. Dolu 4. Kuvvetli kar 5. Don ve buzlanma 6. Kuraklık 7. Hortum 8. Sis 9. Yıldırım 10. Sıcak hava dalgası Yukarıdakilerin aylıkları
Mevcut Veri Aylık Ortalama Sıcaklık Aylık Toplam Yağış
Mevcut Veri Aylık Ortalama Sıcaklık Aylık Toplam Yağış
İstasyonların kullanılabilirliği: Yıllara göre istasyon sayıları Aylık Ortalama Sıcaklık Aylık Toplam Yağış Yıl Ay Gün İst1 İst2 İst3 İst4 İst5 2013 04 30??????????????? 2013 04 29???????????????
Sıcaklık değişimi ( o C)
Sıcaklık değişimi ( o C) 2000 ler eksi 1960 lar 2000 ler eksi 1970 lar
Yağış değişimi (mm)
Yağış değişimi (mm) %22.5 %10 %30 2000 ler eksi 1960 lar 2000 ler eksi 1970 lar %17
Tarihsel İklim Değişikliği ve Etkileri Demir, C., Yıldız, H., Cingöz, A., Simav, M., Türkiye Kıyılarında Uzun Dönemli Deniz Seviyesi Değişimleri, 13 sayfa, V. Ulusal Kıyı Mühendisliği Sempozyumu, 5-7 Mayıs 2005, Bodrum. Güventürk, A., Impacts of climate change on water resources eastern mountainous region of Turkey. Doktora Tezi. ODTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, (2013). Sarıkaya, M.A., Türkiye nin güncel buzulları, Fiziki Coğrafya Araştırmaları: Sistematik ve Bölgesel (içinde), Türk Coğrafya Kurumu Yayınları, Sayı: 6, 527-544, İstanbul 2011. İstanbul Teknik Üniversitesi, Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü
Sıcaklık değişimi ( o C/100yıl)
Fevk Hadiseleri Sıcak Bölgeleri
Fevk Hadiseleri ile Sıcaklık Değişimi İlişkisi
Denizlerimizde Su Sıcaklığı Değişimi (Anomali; o C)
2 o C Artışa Göre Modellenen Yağış değişimi (mm/gün) KIŞ İLKBAHAR YAZ SONBAHAR mm/gün
Doğu Akdeniz Deniz Suyu Sıcaklık Projeksiyonu ( o C)
Yüksek çözünürlüklü yağış projeksiyonu (yıllık toplam, A2, 2080ler)
Sonuçlar 1. Türkiye ısınıyor. Yaz diğer mevsimlerden daha fazla ısınıyor. Sıcak mevsim genişliyor. Son 42 yıldaki sıcaklık artışı yüzyıla irca edildiğinde 2-4 o C lik bir büyüklüğe denk gelmektedir. 1. Yıllık toplam yağış çok değişmemekle beraber sonbahar yağışlarındaki artış eğilimi dikkat çekmektedir. 1. Dağ buzullarındaki çekilme ve akımların erkene kayması sıcaklıktaki artışa işaret eden diğer göstergelerdir. Doğrudan Türkiye deki değişiklikler ile irtibatlı olmasa da kıyılarımızda deniz seviyesi yükselmektedir. 1. Fevk hadise sayısındaki değişim ile sıcaklık değişimi arasında yakın bir ilişkiden bahsetmek yanlış olmaz. Özellikle ikisinin de son yıllarda artış eğiliminde olduğu söylenebilir. 2. Gelecek sıcaklık ve yağış değişim projeksiyonları göz önünde alındığında şiddetli yağış, sel ve taşkın olaylarında özellikle Ege ve Akdeniz bölgelerinde azalma olabilir. Doğu Karadeniz bölgesinde ise bu fevklerle beraber heyelan hadiselerinde artış söz konusu olabilir.