TÜRKİYE NİN GÖSTERGELERİ > > HABER Hazırlayan: Alaattin AKTAŞ ala.aktas@gmail.com PROJEKSİYON KRİZDE YENİ DALGA: ENFLASYON: 2008 yılının ortası Küresel kriz ABD de patlak verip sonbahardan itibaren dalga dalga tüm dünyaya yayılmaya başlıyor. Bizim ABD ile doğrudan çok fazla bir ticaretimiz yok ve bu yüzden krizden etkilenmemiz dolaylı oluyor. Bütün dünyaya yayılan krizden en çok AB ülkeleri etkileniyor. Kriz bizi doğrudan değilse de, AB bölgesiyle olan ilişkimizin yoğunluğundan ötürü dolaylı olarak fena vuruyor. Örneğin, ihracatımızda AB nin payı yaklaşık yüzde 50, ABD nin payı yalnızca yüzde 3. İthalatımızın ise yüzde 40 kadarını AB ülkelerinden, yüzde 6 kadarını da ABD den yapıyoruz. Bu kez ortada tuhaf bir durum var. ABD de patlak veren küresel krizden etkilenen ve bizi etkileyen AB, şimdi krizi doğrudan yaşayan ve yayan durumunda. Kriz Yunanistan da patlak verdi. Komşuyu kurtarmak için 110 milyar euroluk üç yıl süreli bir kurtarma paketi açıldı. Ama sorun yalnızca Yunanistan ın sorunu değildi ki. Sırada Portekiz, İspanya, hatta İtalya ve İngiltere nin olduğu dile getiriliyordu. Bu arada 750 milyar euroluk, yani yaklaşık 1 trilyon dolarlık bir paket oluşturuldu. Avrupa da ekonomiler zorda, talep düşecek ve bu da ihracatının neredeyse yarısını buraya yapmakta olan Türkiye yi çok olumsuz etkileyecek. İhracatın sekteye uğrama olasılığı, sanayi üretimindeki hızlı artışın da yılın ikinci yarısından itibaren yavaşlaması sonucunu doğurabilecek. Avrupa nın yaşadığı sorunların bizim ekonomimize diğer bir olumsuz etkisi de kurdan kaynaklanacak. Euro, dolar karşısında son bir buçuk yılın en düşük düzeyine inerek 1.20 lere geriledi. Dolar-euro paritesi ile Türk Lirası nın dolar ve euro karşısındaki değeri ihracatçımız için çok ama çok önemli. Türkiye, ihracatının yaklaşık yarısını euro cinsinden, yüzde 45 kadarını dolar cinsinden gerçekleştiriyor. İthalatta ise tablo daha belirgin olmak üzere tam tersi. İthalatta euronun payı 33, doların payı yüzde 63 dolayında bulunuyor. Avrupa ya euro ile mal satıyorsunuz ve elinize, her geçen gün TL karşılığı düşen, değerini yitirmekte olan bir para geçiyor. Oysa aynı dönemde bu ihracat için gereken üretimi yapmak üzere ithal ettiğiniz hammaddeye, ara mala dolar cinsinden ödeme yapıyorsunuz, dolar da günden güne değer kazanıyor. İhracatçının yaşadığı sorun bir yana, makro göstergeler açısından da sorun var. Dış ticaret kayıtları dolar cinsinden tutuluyor. Örneğin 100 euroluk ihracat, parite 1.50 düzeyinde bulunurken dış ticaret kayıtlarına 150 dolar olarak girmekteyken, şimdi 1.20 lere düşen parite yüzünden aynı ihracat bu kez 120 dolar olarak kaydediliyor. Yıllık TÜFE nin eylül sonuna kadar yüzde 10-11 aralığında dalgalanması, ekim ayıyla birlikte geçen yılların aksine düşük artışlar gerçekleşmesi durumunda yeniden yüzde 10 un altına inmesi bekleniyor. Ancak, yine de yıllık gerçekleşmenin yüzde 8-9 un altında kalabileceği pek sanılmıyor. Geçen ay bu sayfalarda enflasyon tahminimizi bu şekilde özetlemiştik. Tahminimizde yanılmadığımızı gördük. 2010 enflasyonunun kaç olacağına dönük sorunun yanıtı Merkez Bankası ndan geldi. Merkez Mayıs 2010 k EKONOMİK FORUM 115
Göstergeler Bankası, yılın ikinci enflasyon raporunda, 2010 a ilişkin enflasyon beklentisini bir kez daha yükseltti ve beklentiyi yüzde 8.4 olarak açıkladı. 2010 yılı enflasyonu, 27 Ekim 2009 tarihinde yayımlanan 2009 un son enflasyon raporunda orta noktası yüzde 5.4 olmak üzere yüzde 3.9 ile yüzde 6.9 arasında tahmin edilmişti. 26 Ocak ta yayımlanan bu yılın ilk enflasyon raporunda tahmin yukarı doğru revize edildi. Enflasyon artık orta noktası yüzde 6.9 olmak üzere yüzde 5.5 ile yüzde 8.3 arasında bekleniyordu. Son revizyona göre ise artık 2010 enflasyonu, orta noktası yüzde 8.4 olmak üzere yüzde 7.2 ile yüzde 9.6 arasında tahmin ediliyor. 3 2 1 0-1 11 10 9 8 7 6 5 ÜÇÜNCÜ ÇEYREK SONUNA KADAR YÜZDE 10 Yıllık enflasyon nisanda yeniden yüzde 10 un üstüne çıktı ve muhtemelen altı ay boyunca tek haneye inmeyecek. Zaten Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz da yılın ikinci enflasyon raporunu açıkladığı konuşmasında bu konuya dikkat çekti: 2009 yılındaki geçici vergi indirimleri ve işlenmemiş gıda fiyatlarında gözlenen yüksek oynaklığın oluşturduğu baz etkileri nedeniyle 2010 yılında enflasyon dalgalı bir seyir izleyecektir. 2009 yılı mart ortasında yürürlüğe koyulan, daha sonra haziran ayında kısmen ve ekim ayında tamamen geri alınan geçici vergi indirimleri, 2010 yılında yıllık enflasyona nisan ayında yukarı yönlü; haziran, temmuz ve ve ekim aylarında ise aşağı yönlü bir etki yapacaktır. Bu çerçevede, enflasyonun ikinci çeyrekte bir miktar artış gösterdikten sonra üçüncü çeyrekte yüzde 10 civarında dalgalanacağını tahmin etmekteyiz Yani, nisan-eylül döneminde yıllık oran çift haneli seyredecek. Son çeyrekte ise geçen yılki yüksek artışların yaratacağı olumlu baz etkisi sayesinde yeniden tek haneye, Merkez Bankası nın beklentisiyle yüzde 8.4 e inmeyi umuyoruz. Yeri gelmişken, geçen yılın ekim, kasım ve aralık aylarındaki artışların sırasıyla yüzde 2.41, yüzde 1.27 ve yüzde 0.53 olduğunu hatırlatalım. Yani geçen yılın son çeyreğindeki toplam artış yüzde 4.26 olmuştu. Ancak, göz ardı edilmemesi gereken bir gerçek var; son çeyrekteki yüksek artışlar normal, çünkü hep böyle. Geçmiş yılların son çeyreğindeki gerçekleşmeleri de hatırlatalım: 2003 yüzde 2.64, 2004 yüzde 3.92, 2005 yüzde 3.65, 2006 yüzde 2.81, 2007 yüzde 4.02, 2008 yüzde 3.03 ve biraz önce de verdik 2009 yüzde 4.26. Yani bu yıl son çeyrekte çok düşük bir artışta kalmak ve yıllık gerçekleşmeyi tek hanede tutmak pek kolay olmayacak. Dolayısıyla 2010 enflasyonu için Merkez Bankası nın yüzde 8.4 lük son tahmininin de gerçekleşebilir olmadığını ve artık çift haneli bir oran beklenmesi gerektiğini kabul etmek durumundayız. Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haz. Tem. Ağus. Eylül Ekim Kasım Aralık Ocak 0.29-0.34 1.10 0.02 0.64 0.11 0.25-0.30 0.39 2.41 1.27 0.53 1.85 1.85 1.45 0.58 0.60 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haz. Tem. Ağus. Eylül Ekim Kasım Aralık Ocak 9.50 7.73 7.89 6.13 5.24 5.73 5.39 5.33 5.27 5.08 5.53 6.53 1.85 8.19 10.13 9.56 10.19 116 EKONOMİK FORUM l Mayıs 2010
BİR BAKIŞTA ÜÇ YILIN EKONOMİK GÖSTERGELERİ ÜFE (% değ.) TÜFE (% değ.) İhracat (Aylık) İthalat (Aylık) Cari denge İç borç stoku (milyar TL) İç borç faizi (%) Bütçe geliri (Aylık) (milyon TL) Bütçe gideri (Aylık) (milyon TL) Reel kur end. (1995=100) Aylık Ort. $ (TL) Aylık Ort.Euro (TL) Mevduat DTH (Milyar $) Kredi Tük.kredileri Kredi kartları San.ür.ende.değ. (%) (Arındırılmamış endekse göre) San.ür.ende.değ. (%) (Arındırılmış endekse göre) Protestolu senet (Milyon TL) Dış borç öde. (Milyon $) Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Tem. Ağus. Eylül Ekim Kasım Aralık 2008 0.42 2.56 3.17 4.50 2.12 0.32 1.25-2.34-0.90 0.57-0.03-3.54 2009 0.23 1.17 0.29 0.65-0.05 0.94-0.71 0.42 0.62 0.28 1.29 0.66 2010 0.58 1.66 1.94 2.35 2008 0.80 1.29 0.96 1.68 1.49-0.36 0.58-0.24 0.45 2.60 0.83-0.41 2009 0.29-0.34 1.10 0.02 0.64 0.11 0.25-0.30 0.39 2.41 1.27 0.53 2010 1.85 1.45 0.58 0.60 2008 10,632 11,078 11,429 11,364 12,478 11,771 12,595 11,047 12,793 9,723 9,396 7,722 2009 7,886 8,435 8,157 7,562 7,348 8,335 9,057 7,823 8,481 10,090 8,903 10,053 2010 7,869 8,345 9,985 2008 16,339 16,027 16,812 17,889 19,306 19,477 20,557 19,251 17,885 14,942 12,073 11,405 2009 9,282 9,075 10,524 10,121 10,868 12,501 12,844 12,814 12,485 12,784 12,617 15,013 2010 11,530 11,778 15,017 2008-4,171-3,887-4,303-5,207-4,830-5,545-4,038-3,037-963 -2,440-447 -3,078 2009-493 -307-1,179-1,577-1,735-2,089-461 -593-980 376-1,744-3,176 2010-2,938-2,691-4,322 2009 258.5 262.0 266.5 268.8 261.3 261.0 261.1 264.2 266.4 271.3 273.8 274.8 2009 279.2 288.9 292.3 297.8 301.9 301.7 307.7 315.4 320.6 327.2 329.2 330.0 2010 335.9 339.4 340.7 2008 16.23 16.72 17.49 18.28 19.57 21.54 20.53 18.94 18.75 20.57 21.44 18.64 2009 16.16 14.99 14.31 13.35 11.59 12.09 11.04 9.49 9.13 7.53 8.51 9.00 2010 7.98 7.99 8.29 8.70 9.51 2008 15,781 17,628 13,779 17,562 19,212 18,544 17,920 26,447 13,788 15,107 17,990 15,140 2009 15,830 18,415 13,053 20,063 18,854 15,411 16,785 21,994 15,953 19,010 17,818 21,875 2010 19,525 20,019 17,488 20,718 2008 16,306 16,608 18,649 18,638 15,823 14,566 21,237 20,437 23,214 15,178 21,375 23,937 2009 18,796 25,808 21,820 21,010 19,464 17,932 23,392 23,518 25,428 21,431 20,942 27,733 2010 22,646 22,290 23,436 25,173 2008 191.0 189.3 176.0 168.0 178.2 180.0 181.1 194.1 192.0 174.1 170.2 168.8 2009 166.5 163.4 159.5 166.8 168.4 165.3 168.2 169.2 166.8 170.9 169.7 170.2 2010 180.2 182.8 181.5 188.3 2008 1.1704 1.1882 1.2324 1.2967 1.2470 1.2278 1.2100 1.1727 1.2296 1.4733 1.5878 1.5388 2009 1.5891 1.6524 1.7045 1.6041 1.5518 1.5399 1.5137 1.4792 1.4852 1.4621 1.4800 1.4995 2010 1.4663 1.5056 1.5283 1.4879 2008 1.7206 1.7502 1.9096 2.0441 1.9403 1.9080 1.9097 1.7611 1.7693 1.9628 2.0214 2.0865 2009 2.1149 2.1156 2.2187 2.1170 2.1116 2.1584 2.1317 2.1084 2.1576 2.1667 2.2055 2.1943 2010 2.0973 2.0639 2.0755 1.9994 2008 212.1 216.1 224.2 227.9 224.5 233.8 232.7 234.1 249.6 254.3 260.2 268.8 2009 266.8 273.4 269.7 266.2 267.1 275.5 278.7 274.9 278.7 283.5 293.0 305.2 2010 303.2 316.0 320.1 316.3 2008 93.8 95.2 94.2 96.5 101.9 104.4 106.4 102.9 99.1 85.6 84.1 89.8 2009 85.2 83.1 86.8 88.2 93.0 93.1 96.5 97.9 101.4 100.8 99.8 98.7 2010 100.1 95.1 95.4 99.6 2008 216.6 227.0 234.2 238.8 246.8 254.9 255.8 262.9 272.4 273.8 269.2 267.7 2009 263.9 262.3 260.3 257.7 263.8 266.0 265.8 266.5 268.1 278.2 285.2 292.6 2010 295.6 307.2 313.6 324.8 2008 66.9 69.2 71.4 72.5 74.8 76.9 78.2 80.7 82.7 83.0 82.0 81.1 2009 80.4 80.3 80.4 81.4 82.4 83.1 83.5 83.7 84.9 86.4 88.4 90.6 2010 91.6 93.5 95.8 99.4 2008 26.2 27.0 27.2 27.7 28.8 29.6 30.3 31.4 31.4 32.3 32.6 32.8 2009 33.0 32.5 31.9 32.4 33.3 34.0 34.5 34.2 34.1 34.6 35.0 35.7 2010 35.7 35.7 35.9 37.3 2008 11.6 8.4 2.6 7.0 3.2 2.4 3.8-3.6-4.3-6.8-13.3-17.8 2009-21.4-23.8-20.9-18.7-17.6-10.1-9.0-6.3-8.9 6.5-2.2 25.3 2010 12.3 18.1 21.1 2008 5.2 5.4 5.4 4.1 3.3 5.2 1.1-0.9-4.3-6.6-11.1-16.4 2009-21.9-21.7-20.8-19.0-12.8-12.5-9.2-9.1-6.2 0.8 6.3 10.8 2010 16.3 18.2 17.8 2008 566.3 451.2 470.5 496.9 499.0 490.5 558.6 537.6 552.1 693.9 674.3 769.5 2009 739.2 612.2 634.9 611.1 605.0 642.5 719.7 634.0 656.4 641.8 569.7 704.7 2010 600.8 413.7 489.7 2008 2,530 1,342 2,463 963 548 1,281 1,118 800 1,200 977 569 1,936 2009 1,000 985 1,330 802 367 1,989 543 588 1,947 673 460 1,040 2010 776 2,090 1,007 878 Mayıs 2010 k EKONOMİK FORUM 117
Göstergeler GSYH (yüzde değişim) 2009 2008 Birinci çeyrek -14.5 7.0 İkinci çeyrek -7.7 2.6 Üçüncü çeyrek -2.9 0.9 Dördüncü çeyrek 6.0-7.0 Yıllık -4.7 0.7 Fiyatlar (yüzde değişim) 2010 2009 2010 2009 ÜFE TÜFE.Nisan 2.35 0.65.Nisan 0.60 0.02.Dört aylık 6.69 2.35.Dört aylık 4.55 1.07.Yıllık 10.42-0.35.Yıllık 10.19 6.13.Yıllık ortalama 2.52 10.65.Yıllık ortalama 6.87 9.98 Dış Ticaret Mart. İhracat 9,985 8,157 22.41. İthalat 15,017 10,525 42.68. Açık -5,032-2,368 112.50.İhracat/ithalat (%) 66.5 77.5 Ocak-Mart. İhracat 26,200 24,478 7.03. İthalat 38,325 28,882 32.70. Açık -12,125-4,404 175.32.İhracat/ithalat (%) 68.4 84.8 Yıllık (Mart itibariyle). İhracat 103,851 123,367-15.82. İthalat 150,372 181,666-17.23. Açık -46,521-58,299-20.20.İhracat/ithalat (%) 69.1 67.9 Cari İşlemler Dengesi (Milyon Dolar) (Ocak-Mart) 2010 2009 Fark Değ.(%) CARİ İŞLEMLER DENGESİ -9,951-1,979 7,972 402.83 Döviz geliri 34,173 32,952 1,221 3.71. İhracat 28,080 26,130 1,950 7.46. Turizm 2,413 2,467-54 -2.19. İşçi dövizi 182 204-22 -10.78. Diğer 3,498 4,151-653 -15.73 Döviz gideri -44,124-34,931 9,193 26.32. İthalat -36,524-27,396 9,128 33.32. Faiz -1,510-1,903-393 -20.65. Turizm -990-897 93 10.37. Diğer -5,100-4,735 365 7.71 Mart itibariyle yıllık (Milyon dolar) -21,930-31,564-9,634-30.52 Merkez Bankası Döviz Rezervi 7/5/10 31/12/09 26/12/08 28/12/07 TOPLAM 75,494 74,810 73,347 74,028.Döviz rezervi 71,341 70,689 70,075 71,264.Altın 4,153 4,121 3,272 2,764 Reel Kur Endeksi (1995=100) TÜFE'ye göre ÜFE'ye göre(*) TÜFE'ye göre ÜFE'ye göre(*) Nisan-01 101.2 88.3 Nisan-06 171.8 150.3 Nisan-02 143.8 133.3 Nisan-07 170.4 146.1 Nisan-03 127.9 123.2 Nisan-08 168.0 146.2 Nisan-04 152.5 144.2 Nisan-09 166.9 143.1 Nisan-05 151.8 138.7 Nisan-10 188.3 164.2 (*)2005 öncesi TEFE'ye göre Merkezi Yönetim Bütçesi (Milyon TL) (Ocak-Nisan). Gelir 77,750 67,361 15.42. Harcama 93,546 87,435 6.99. Denge -15,796-20,074-21.31. Faiz dışı denge 6,256 1,055 492.99 İç Borç Stoku (Milyon TL) (Mart sonu).tutar 340,678 292,306 16.55.Vadeye kalan süre (ay) 26.4 23.8 10.92 İç Borçlanma (İskontolu ihaleler) 2010 2009 Tutar (Milyon TL) Faiz (%) Tutar (Milyon TL) Faiz (%).Mayıs 3,104 9.51 11,271 11.59.Ocak-Mayıs 32,278 8.33 40,494 14.00 Yurtiçindekilerin toplam TL mevduatı (Bin TL) TOPLAM 316,262,625 266,215,290 18.80. Vadesiz 44,925,631 34,567,312 29.97. Vadeli 271,336,994 231,647,978 17.13 Bankalara göre. Kamu 140,116,691 119,454,371 17.30. Özel 139,455,360 115,240,826 21.01. Yabancı 36,690,574 31,520,093 16.40 Yurtiçi Yerleşiklere Ait DTH (Milyon Dolar) 30/4/10 25/12/09 26/12/08 28/12/07 TOPLAM 99,639 98,563 89,760 94,767. ABD Doları 55,677 55,764 51,168 52,963. Euro 31,605 28,391 26,206 27,066 (Dolar karşılığı) 41,980 40,839 36,778 39,808.Diğer dövizler (dolar karşılığı) 1,982 1,959 1,813 1,996 Mevduatın Vade Dağılımı (Bin TL) a- TL mevduat 339,787,597 278,902,628 21.83. Vadesiz ve yedi gün ihbarlı 45,674,217 36,127,162 26.43. Bir ay 98,406,858 82,119,248 19.83. Üç ay 181,284,388 150,426,614 20.51. Altı ay 11,224,460 5,778,657 94.24. Bir yıl ve daha uzun 3,197,674 4,450,947-28.16 b-yabancı para mevduat 161,796,945 155,583,146 3.99. Vadesiz ve yedi gün ihbarlı 27,561,309 24,141,903 14.16. Bir ay 54,986,641 56,169,236-2.11. Üç ay 59,626,989 54,693,800 9.02. Altı ay 6,996,543 8,027,601-12.84. Bir yıl ve daha uzun 12,625,463 12,550,607 0.60 Mevduat Bankaları Kredileri (Bin TL) TOPLAM 326,061,213 259,219,935 25.79 Yurtiçi krediler 324,805,927 257,677,979 26.05.TL krediler 272,749,320 227,066,786 20.12.Yabancı para krediler 52,056,607 30,611,193 70.06 Yurtdışı krediler 1,255,286 1,541,956-18.59 Tüketici Kredileri ve Kredi Kartları (Bin TL) 7/5/10 29/5/09 Değ.(%) TOPLAM 137,151,457 115,764,248 18.47. Tüketici kredileri 99,948,989 82,411,278 21.28 Konut 46,999,159 38,043,474 23.54 Taşıt 4,032,335 4,655,955-13.39 Diğer 48,917,495 39,711,849 23.18.Kredi kartları 37,202,468 33,352,970 11.54 Tasfiye olunacak. Tüketici kredileri 3,670,277 2,809,153 30.65. Kredi kartları 3,912,709 3,296,019 18.71 Repo Hacmi (Bin TL) 7/5/07 31/12/09 26/12/08 28/12/07. Müşterilerle yapılan 3,788,136 1,382,708 2,198,722 2,732,995. Mali kuruluşlar arasında yapılan 22,938,431 19,756,071 14,061,334 18,238,880 118 EKONOMİK FORUM l Mayıs 2010
En Yüksek Faiz Oranları (11 Mayıs 2010 itibariyle) TL mevduata Para Arzı (Bin TL) M1 107,597,000 88,406,805 21.71 DOLAŞIMDAKİ PARA 37,198,849 31,759,158 17.13 Dolaşıma Çıkan Banknot + Madeni Para 41,425,412 35,275,669 17.43 Banka Kasaları (-) 4,226,563 3,516,511 20.19 VADESİZ MEVDUAT (TL) 43,074,543 32,491,192 32.57 Mevduat Bankaları 40,431,338 30,659,639 31.87 Katılım Bankaları 2,626,146 1,809,001 45.17 TCMB 17,058 22,552-24.36 VADESİZ MEVDUAT (YP) 27,323,608 24,156,454 13.11 Mevduat Bankaları 25,563,310 22,818,498 12.03 Katılım Bankaları 1,705,865 1,263,553 35.01 TCMB 54,433 74,403-26.84 M2 507,787,919 445,677,035 13.94 VADELİ MEVDUAT (TL) 280,250,596 237,641,886 17.93 Mevduat Bankaları 264,643,441 226,273,161 16.96 Katılım Bankaları 15,607,155 11,368,725 37.28 TCMB - - VADELİ MEVDUAT (YP) 119,940,323 119,628,344 0.26 Mevduat Bankaları 112,239,430 112,618,523-0.34 Katılım Bankaları 7,700,893 7,009,821 9.86 TCMB - - M3 534,729,268 474,584,384 12.67 REPO 4,539,889 4,211,980 7.79 PARA PİYASASI FONLARI (B TİPİ LİKİT FONLAR) 22,401,461 24,695,369-9.29 İşsizlik Verileri (Bin Kişi) Şubat 10 Ocak 10 Şubat 09.15 ve daha yukarı yaştaki nüfus 52 223 52 150 51 360.İşgücü durumu 24 831 24 753 23 582 İstihdam edilenler 21 267 21 162 19 779 İşsizler 3 564 3 591 3 802.İşsizlik oranı (%) 14.4 14.5 16.1.Tarım dışı işsizlik oranı (%) 17.5 17.6 19.3.Genç nüfusta işsizlik oranı (%) 25.5 25.9 28.6 Tüketici Güven Endeksi Nisan 10 Mart 10 Değ.(%) TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ 85.80 84.74 1.25.Satın alma gücü (mevcut dönem) 77.60 76.14 1.92.Satın alma gücü (gelecek dönem) 83.01 82.65 0.44.Genel ekonomik durum(gelecek dönem) 82.93 82.26 0.81.İş bulma olanakları (gelecek dönem) 84.18 78.96 6.61.Mevcut dönemin dayanıklı tüketim malları satın almak için uygunluğu 101.25 103.70-2.36 İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı (Yüzde) 2010 2009.Nisan 72.2 60.3 Sanayi Üretimi Değişimi (%) Mart 2010 Mart 2009.Arındırılmamış endekse göre (yıllık) 21.1-20.9.Takvim etkisinden arındırılmış endekse göre (yıllık) 17.8-20.8.Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endekse göre (bir önceki aya göre) 0.9-0.9 Yatırım Teşvikleri Belgeleri (Bin TL) (Ocak-Mart). Madencilik 268,245 159,895 67.76. Enerji 4,107,291 1,430,144 187.19. İmalat 1,093,844 822,725 32.95. Hizmetler 1,673,879 787,768 112.48 Toplam 7,143,259 3,200,532 123.19 Turist Sayısı ABD Doları mevduata Euro mevduata Ocak-Mart 3 178 438 2 858 473 11.19 Şirket Kuruluşları (Ocak-Mart). Kurulan 13,824 10,715 29.02. Kapanan 3,524 3,202 10.06 İnşaat Ruhsatı ve Yapı Kullanma İzin Belgesi Yapı sayısı (Yıllık) 2009 2008 Değ.(%). Ruhsat 90,719 95,193-4.70. Yapı kullanma izin belgesi 78,729 76,069 3.50 Protestolu Senetler (Ocak-Mart). Adet 226,117 299,238-24.44. Tutar (Bin TL) 1,457,257 1,924,990-24.30 (*) Her birinin tutarı 1.000 TL'nin üstündeki senetler Dış Borç Anapara ve Faiz Ödemesi (Milyon Dolar) (Ocak-Nisan) Toplam 4,750 4,118 15.35. Kamu 4,401 3,178 38.48. Merkez Bankası 77 156-50.64. IMF'ye ödemeler 272 784-65.31 Çeşitli Göstergeler 2009 4.Ç. 2009 3.Ç. 2009 2. Ç. 2009 1.Ç. 2008 Toplam dış borç stoku (Milyon $) 271,140 272,927 269,299 266,037 277,669 Kısa vade 52,030 49,967 48,575 47,904 50,447 Orta-uzun vade 219,110 222,960 220,724 218,133 227,222 Kamu 83,454 83,571 78,273 76,238 78,285 Kısa Vade 3,598 3,397 2,910 2,732 3,248 Uzun Vade 79,856 80,174 75,363 73,506 75,037 TCMB 13,305 13,634 13,587 13,007 14,066 Kısa Vade 1,776 1,816 1,801 1,723 1,874 Uzun Vade 11,529 11,818 11,786 11,284 12,192 Özel 174,381 175,722 177,439 176,792 185,318 Kısa Vade 46,656 44,754 43,864 43,449 45,325 Uzun Vade (1) 127,725 130,968 133,575 133,343 139,993 Dış borç stokunun GSYH'ye oranı (%) Toplam 43.9 37.4 Kısa Vade 8.4 6.8 Orta-Uzun Vade 35.5 30.6 Kamu 13.5 10.5 TCMB 2.2 1.9 Özel 28.2 25.0 Dış borç stokunun yüzde dağılımı Toplam 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 Kısa Vade 19.2 18.3 18.0 18.0 18.2 Orta-Uzun Vade 80.8 81.7 82.0 82.0 81.8 Kamu 30.8 30.6 29.1 28.7 28.2 TCMB 4.9 5.0 5.0 4.9 5.1 Özel 64.3 64.4 65.9 66.5 66.7 Dış borç stokundaki yüzde değişim (%) Toplam -0.7 1.3 1.2-4.2 11.3 Kısa Vade 4.1 2.9 1.4-5.0 17.0 Orta-Uzun Vade -1.7 1.0 1.2-4.0 10.2 Kamu -0.1 6.8 2.7-2.6 6.5 TCMB -2.4 0.3 4.5-7.5-11.0 Özel -0.8-1.0 0.4-4.6 15.8 FİNANSAL GÖSTERGELER (%) Toplam dış borç stoku / ihracat (FOB) 265.5 273.1 242.6 215.6 210.3 Dış borç servisi / GSYH 9.3 7.2 Dış borç servisi / ihracat (FOB) 56.5 59.9 51.0 43.1 40.4 Özel sektör borcu / ihracat (FOB) 170.7 175.8 159.9 143.3 140.4 Faiz / GSYH 1.7 1.6 Faiz / ihracat (FOB) 10.1 11.2 10.3 9.3 8.9 TCMB rezervler (net) / Dış borç stoku 27.6 27.3 25.8 26.5 26.7 TCMB rezervler (net) / Kısa borçlar 143.8 149.4 142.8 147.3 147.2 TCMB rezervler (brüt) / Toplam dış borç 26.1 26.0 24.5 25.2 25.6 TCMB rezervler (brüt )/ Kısa borçlar 135.9 141.9 135.6 140.1 140.8 TCMB rezerv (brüt) / İthalat (CIF) -50.2-51.0-41.6-36.9-35.2 TCMB rezerv (net)/ İthalat (CIF) -53.1-53.7-43.8-38.8-36.8 Cari işlemler dengesi / TCMB rezervi (brüt) -19.6-21.6-32.4-47.0-58.9 Cari işlemler dengesi / TCMB rezervi (net) -18.5-20.5-30.8-44.7-56.3 Cari işlemler dengesi / GSYH -2.2-5.6 Makro ekonomik büyüklükler (Milyon Dolar) GSYH (Milyon $) 617,611 742,094 İhracat (FOB) (2) (3) 102,139 99,928 111,000 123,366 132,028 İthalat (CIF) (3) -140,869-138,935-158,485-181,667-201,964 Cari işlemler dengesi (3) -13,853-15,315-21,364-31,562-41,812 TCMB rezervler (brüt) 70,689 70,918 65,861 67,121 71,008 TCMB rezervler (net) 74,809 74,644 69,361 70,545 74,236 Dış kredi kullanımları (3) 35,639 36,020 42,041 57,135 65,867 Dış borç servisi (3) 57,735 59,904 56,630 53,205 53,379 Anapara 47,404 48,758 45,222 41,677 41,591 Faiz 10,331 11,146 11,408 11,528 11,788 (1) 1 Ekim 2001 tarihinden itibaren TCMB tarafından izleniyor. (2) Bavul ticareti ve diğer mallar hariç. (3) 12 aylık toplam. Mayıs 2010 k EKONOMİK FORUM 119