ANKARA BEYPAZARI 2009 www.cografya.biz Türkiye nin Coğrafya Portalı Hazırlayan: Doğu ATEŞ 1
Rota: 24.01.2009 tarihinde coğrafyabiz yönetiminden Kemal Akalın, Doğu Ateş, Sami Köroğlu, Yalçın Keçici ve aramıza Beypazarı nda katılan değerli konuksever meslektaşımız Erdal Taşlıçukur ile Beypazarı ndaki gezimizi tamamladık. Amaçlanan rota yukarıda gösterilmiştir. Ancak yoğun yağmur nedeniyle Ayaş a kadar olan duraklarda durmadan geçmek zorunda kaldık. Bu halde Beypazarı nda fazladan birkaç noktaya uğradık. 2
Müzeye giriş Bakalım ne göreceğiz. Beypazarı müzesinde yöreden toplanmış olan çeşitli dönemlere ait fosiller 3
Beypazarı müzesinde bölgenin coğrafi yapısı üzerine bir sohbet Müzede Yalçın hoca muhtemelen konuşulanları dinliyor 4
Beypazarı nda konutlar ikiye ayrılırsa bu fotoğraftaki konut asıl Beypazarı evlerine örnektir. Beypazarı merkezdeki ana hogbek üzerinde bir sohbet. 5
Beypazarı nın oluşumuna dair bir rivayet te şöyle. Büyük bir dinozor sürüsü buradan geçerken Dünyaya göktaşı çarpıyor ve tüm dinozorlar taşa dönüşüyor. İste yukarıdaki yapı da o dinozorun sırtının fosilleşerek günümüze ulaşmış bir kısmını oluşturuyor. Beypazarı nın uydu görüntüsü. Kuzey yönlü bir itki ile oluşmuş olan Beypazarı fleksürü bütün ihtişamı ile görülüyor. Hogbek ve kuestalar görmeyen gözler için bütün güzelliğini sunmuş. Ayrıca yatay yapılı gölsel miyo-pliyosen tortullarının oluşturduğu yapısal şekiller de gerçekten bu alanı bir doğa parkı yapıyor. 6
Fleksürün kuzeye doğru uzanımının Beypazarı içinden görünümü Fleksürün güneye doğru uzanımının Beypazarı içinden görünümü (Bu arada kuesta ile hogbek farkını söylemeden geçmeyelim; kuestada tabaka eğimi 30º den az, hogbekde fazladır). 7
Dinozorun sırtını ya da bilimsel adıyla fleksürü yarıp geçmiş bir derenin uydudan görünümü. Bu tip vadilere klüz diyoruz. Yalçın hocamın talep üzerine çektiği bir fotoğraf. Kolivyal toprak oluşumu ve ağaçlandırma çalışması. 8
Kemal ağabeyin hogbekten nasıl ineceğini kara kara düşündüğü anlar. Ben genç bir meslektaşı olarak onu aşağıya indireceğime dair söz vererek hocamızı teskin ediyorum. Erdal hoca ısrarcı olsa da Sami illa da Beypazarı güveci yiyeceğim diye tutturuyor. Mecburen Erdal hocamızın bizi ağırladığı harika yemekleriyle benim de ilk kez gittiğim belediye lokantasına oturuyoruz. 9
Sırada Dünya nın sayılı güzelliklerinden Beypazarı bindirmesinin kuzey kanadına yani İnözü vadisine açılıyoruz. Vadinin girişinde İlk Hıristiyanlık döneminden kalma yer altı meskenlerini ve Miyosen gölsel formasyonları içindeki volkanik tabakaları inceliyoruz. Tabi bu mesafeden bir sonuca varmak zor. Uyarılara aldırmadan yemeği fazla kaçıran Sami arkadaşımızı İnözü vadisindeki Beypazarı tesisine yetiştiriyor Erdal hoca Burada konuksever tesis yöneticileri Sami beye gereken ilgi ve desteği gösteriyorlar 10
Google earthı kim yapmışsa gerçekten çok teşekkürler. Bu muhteşem jeolojik-jeomorfolojik oluşum ancak buradan gösterilebilirdi. Vadide soda içtiğimiz yer Beypazarı maden suyu tesisi. Hemen gerisindeki volkanik tabakaya dikkatle bakarsak burada yaşanan kırılma ve bunun tabakalara etkisi net biçimde görülüyor. Zaten memba suyu tesisi de burada yer alan fay hattının üzerine kurulmuş. Üstteki uydu görüntüsünün yandan görünümü. Volkanik tabakanın uzanımı incelendiğinde (kahverengi) bölgedeki kırılma ve bükülme net biçimde ortaya çıkıyor. 11
Aynı yapının çaprazdan görünümü. Önde belirgin bir antiklinal ekseni ve geride (kahverengi tabakaya yine dikkat) kırık hattı. Kemal ağabeyi kırmadık burada da resim çekildik 12
İnözü vadisinde küçük bir asılı vadinin oluşturduğu fosil dev kazanı. Önceki yıllarda bu fay ortada yoktu. Nereden bildiğime gelince bundan altı ay önce Karaşar da Karagöl e giderken yol genişletme çalışmaları vardı. Hatta arabayı baya hırpalamıştım. Ancak belediyeye teşekkür borçluyuz. Yol yapım çalışması bize bu sistemde göremediğimiz ne çok şey olduğunu hatırlattı. 13
İşte yol yarmasında açığa çıkan çifte bindirme fayı. Bu sayede İnözü vadisi ilk kez duyurduğumuz bu muhteşem jeolojik yapının sahibi oluyor. Faylardan biri hemen fotonun solunda diğeri ise yol tabelasının üstünden geçiyor(sağda). Sami hocayı faydan ayırmak uzun sürüyor. 14
Sırada Kirmir vadisi var. Yalan-yanlış ne varsa anlatıyorum. İşte muhteşem bir doğal oluşum daha Kirmir Çayı Vadisi. Tam bir jeoloji jeomorfoloji eğitim sahası. AY (Aşınım yüzeyi), S (Yüksek seki), s (alçak seki), mesalar ve birikinti konileri ile görülmesi gereken çok güzel bir saha 15
Kirmir vadisinde Yüksek sekiler ve killi pliyosen tortulları Killi litolojilerde şiddetli erozyon Geride hızla yaklaşan bir cephe, sanırım birazdan yağmur bastıracak. 16
Muhteşem seki basamakları. Üstte yüksek, önde alçak seki. Her ne kadar iki seki görülse de gerçekte çok belirgin dört seki basamağı var. Kemal abi görüldüğü gibi oldukça ağır kalıyor çalışma boyunca 17
Bu güzellikler anlatmakla bitecek gibi değil doğrusu Yağmur iyice bastırdığından uydu görüntüsü verilen Karakaya yarma vadisine tam olarak gidemiyoruz. Ancak Granodiyoritlerin içinde açılmış bu sürempoze vadinin oluşumundan bahsediyoruz. Görüntüde solda görülen yol çizgisi meşhur Ayaş tünelinin çıkış noktası Yapılmış ama tamamlanmadan bırakılmış 11 km lik bir tünel. Ülkemizde yanlış plansız projelerin en güzel örneği. İçine bir dahaki sefere gireceğimiz sözünü vererek dönmeye yoluna koyuluyoruz. 18
Akşam yemeğine oturuyoruz. Ama ortam karanlık ya da Yalçın hocanın makinenin ayarı unutulmuş Bu güzel ortamı paylaştığımız başta Erdal TAŞLIÇUKUR olmak üzere tüm arkadaşlara sonsuz teşekkürler. Bu sefer oldukça azdık ama umarım bir dahaki sefere hep birlikte gezmek dileğiyle Hazırlayan Doğu ATEŞ Ankara Lisesi Coğrafya Öğretmeni 19