ISSN: 2198 4999, Mannheim GERMANY p. 2007-2018 IN TEACHING TURKISH AS A FOREIGN LANGUAGE TEACHING OF SOME EXCLAMATION WORDS WITH MUSIC VIDEOS YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇENİN ÖĞRETİMİNDE MÜZİK KLİPLERİYLE BAZI ÜNLEM KELİMELERİNİN ÖĞRETİMİ 1 Necmi AYTAN 2 & Ramazan KILIÇARSLAN 3 ABSTRACT The purpose of this study is to make someone comprehend and show some of the exclamations take part in Turkish language with a subtitle in the context of teaching Turkish to foreigners. So that the students will learn the use of book form learnt exclamations in a correct and funny way. Besides ıt is aimed that songs should be sung by the students. Thus, the students will be provided to practice songs by singing them, it would be appropriate to give the right to convert into practice exclamations which are learned in other situations. In the study 9 varieties of selected exclamations, it was tried to be limited in the use of the songs. The study is a audiovisual study and data were obtained by the method of interactive media, and document analysis. In teaching Turkish as a foreign language, especially with the use of web-based technology words teaching with music clips are thought as an alternative technique so exclamations which are difficult subject to be taught in Turkish education will contribute to the students to learn them more easily and effectively. At the same time, the students will express themselves in a relaxed way while using the language that they learnt and necessary motivation will be provided in teaching a foreign language too. Keywords: Teaching Turkish to Foreigners, music clips and songs, exclamation. ÖZET Bu çalışmanın amacı, yabancılara Türkçe öğretimi kapsamında Türkçede yer alan ünlemlerden bazılarının alt yazılı bir şekilde izlettirilip kavratılmasıdır. Böylece öğrenciler kitabî bir şekilde öğrendikleri ünlemlerin kullanımını doğru ve eğlenceli olarak öğrenmiş olacaklardır. Bunun yanında şarkıları öğrencilerin de söylenmesi amaçlanmıştır. Böylece şarkıları öğrencilere söyleterek öğrencilerin pratik yapması sağlanacak, başka uygun durumlarda öğrendikleri ünlemleri de pratiğe dönüştürmelerine imkân verilmiş olacaktır. Çalışmada seçilen 9 çeşit ünlem, şarkılardaki kullanımıyla sınırlandırılarak verilmeye çalışılmıştır. Çalışma, işitsel-görsel bir çalışma olup veriler interaktif ortam ve doküman incelemesi yöntemiyle elde edilmiştir. Yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde, özellikle web tabanlı teknolojilerin kullanımıyla alternatif bir teknik olarak düşünülen müzik klipleriyle kelime öğretimi, Türkçe öğretiminde öğretilmesi güç olan ünlemler konusunu öğrencilerin daha kolay ve etkili bir şekilde öğrenmesine katkı sağlayacaktır. Aynı zamanda öğrenciler, öğrendiği dili kullanırken rahat bir şekilde kendini ifade edecek ve dil öğreniminde gerekli motivasyon da sağlanmış olacaktır. Anahtar Kelimeler: Yabancılara Türkçe Öğretimi, müzik klipleri ve şarkılar, ünlem. 1 Bu çalışma Nevşehir Hacı Bektaşi Veli Üniversitesi tarafından düzenlenen 1. Uluslararası Dil Eğitimi ve Öğretimi Sempozyumu nda sözlü bildiri olarak sunulmuştur. 2 Öğr. Gör. Dr., Süleyman Demirel Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Türkçe Eğitimi, necmiaytan@sdu.edu.tr 3 Yrd. Doç. Dr., Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Türkçe Eğitimi, ramazankilicarslan@gmail.com
2008 Necmi AYTAN 1 & Ramazan KILIÇARSLAN 1. GİRİŞ Dil, insanlığın var olduğu günden bu yana bir süreç olarak devam etmektedir. Tarakcıoğlu na (2012) göre dil, en geniş ifadesiyle duygu ve düşüncelerimizi doğrudan iletmeye yarayan herhangi bir anlatım aracı; insanların aralarında anlaşmaya, kendilerini ifade etmeye yarayan ve dil bilgisi sistemi içerisinde yer alan ses, işaret ya da hareketlerin bütünü olarak ifade edilmektedir. Bu bütünlük içerisinde denilebilir ki dil, bildirileri anlatma- anlama aracı diye de tanımlanmaktadır (Demircan, 2005). Dil, tarih boyunca düşünsel, toplumsal, dini yönelişleriyle, âdet ve ananeleriyle bir milletin aynası olmuştur. Dil öğretilirken kültür de aktarılmaktadır. Bir dili öğrenen kişi aynı zamanda dilini öğrendiği toplumun kültürünü de öğrenmiş olmaktadır. Dil ve kültür arasında çok sıkı bir ilişki bulunmaktadır. Dil-kültür bağlantısı dil öğretiminde kilit taşı olarak görülmektedir (Brown, 2007; Duman, 2013). İnsanlar yabancı dil öğrenirken bazı güçlüklerle karşı karşıya kalabilmektedir. Öğrenilen hedef dilin yapısal zorlukları, kültürel farklılıkları gibi etmenler, dil öğrenmeyi zorlaştırabilmektedir. Dil öğretimi; konuşma, yazma, okuma ve dinleme becerilerinin hepsinde birden ortak bir beceri kazandırmayı hedeflemektedir. Bu hedeflere ulaşmak tüm dil öğreticileri için önemli bir konu haline gelmiştir. Özellikle konuşma becerisine yönelik yapılan araştırmalarda eksik kalındığı anlaşılmaktadır. Son yıllarda Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin sayısında ciddi bir artışın olduğu görülmektedir. Türkiye nin gerek jeopolitik konumu, gerek son yıllarda sosyo-ekonomik alanda göstermiş olduğu gelişmeler bunda büyük pay sahibi olmuştur. Bu açıdan bakıldığında Türkçeyi etkili öğretmek önem kazanmıştır. Yabancılara Türkçe öğretiminde ortak bir müfredat henüz oluşturulmadığı, akademik alanda yeterli bir ürün ortaya konmadığı görülmektedir. Türkçeyi yabancılara öğreten öğretim elemanları da yeterli sayıda değildir. Bunun yanında, üniversitelerde TÖMER lerin kurulmasıyla bu alanda yapılan çalışmalar hız kazanmıştır. Yabancılara Türkçe öğretirken Avrupa Dil Kriterlerinden yararlanılarak oluşturulan kitaplar kullanılmakta, bunun yanında da bazı yardımcı materyallerle dil öğretimi yapılmaya çalışılmaktadır. Yabancı öğrencilerin ülkemizde Türkçeyle içli dışlı olmaları kısa zamanda Türkçeyi öğrenmelerinde önemli bir rol oynamaktadır. Fakat konuşma dilinde özellikle duygularımızla ifade ettiğimiz bazı ünlemleri öğretmek zor olmaktadır. Aynı ünlemi birkaç duygu için söylediğimizden özellikle ünlemlerin öğretimi öğrencilere karışık gelmektedir. Web tabanlı öğretim sayesinde, öğrencilere alt yazılı müzik klipleri izletilerek ünlemlerin verilmesi, onların ünlemleri daha kolay öğrenmesine imkân sağlamaktadır. Müzik klipleri alt yazılı bir şekilde izlettirilerek verilen ünlemin kullanımını görmeleri sağlanmış olacaktır. Avrupa Ortak Çerçeve metnine göre belirlenen kriterler ışığında Türkçeyi öğrenen her yabancı öğrencinin duygu, düşünce ve isteklerini sözlü olarak hiçbir yanlış ve telaffuz hatasına düşmeden amaçlarına uygun ifade etmesi beklenmektedir. Öğrenciler, Türkçe Öğretim Merkezlerinde (TÖMER) aldıkları eğitim sürecinde ve sonucunda öğrendikleri sözlü anlatım kurallarını, sözlü ifadelerini doğru bir biçimde kullanabilmektedirler. Türkçe öğretiminde sözlü ifadelerin özellikle duygularımızı ifade etmeye çalıştığımız ünlemlerin
YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇENİN ÖĞRETİMİNDE MÜZİK KLİPLERİYLE BAZI ÜNLEM KELİMELERİNİN ÖĞRETİMİ 2009 öğrenciler tarafından kavraması uzun zaman almaktadır. Ünlemlerin yabancı öğrencilere öğretiminde, alternatif teknik ve yöntemler kullanılabilmektedir. Bu öğretim tekniklerinden biri de müzik klipleriyle (şarkı) kelime öğretmedir. Şarkı Öğretimi Ders içi ve dışı materyallerin Web tabanlı eğitime entegre olacak şekilde sunulması öğretimin kalitesini arttırmaktadır. Bazı karmaşık yapıların öğrencilere sunulurken Web teknolojilerden yararlanmak, yabancılara Türkçe öğretimi konusunda iyi sonuçlar verebilmektedir. Alternatif bir öğretim metodu olan şarkı öğretimi yapılırken teknolojinin imkânlarından faydalanmaya özen gösterilmelidir. Şarkılarla Türkçe öğretimi konusunda Nişancı ya (2013) göre, şarkıların Türkçe öğretiminde kullanılması öğrenim için gerekli ve birbirine bağlı birçok etmeni harekete geçirebilmektedir. Bütün dil becerilerinin pekiştirilebildiği bir formatta hazırlanmış bir Türkçe şarkı dersi, birçok farklılığı da beraberinde getirebilmektedir. Öğrenciler, içerisinde müzik olan bir derse daha fazla ilgi göstermekte ve olumsuz tavırlarında yumuşama olmakta ya da göstermiş oldukları bu olumsuz davranışlar tamamen ortadan kalkmaktadır. Şarkıların, Türkçe öğretiminde dil becerileri geliştirme yönünde olumlu katkıları olduğu yapılan araştırmalarla da ortaya konmuştur. Özellikle öğrencilerin, kendini ifade etme ve işbirliği içinde çalışma gibi olumlu yönleri ile konuşma becerileri; ilgi çekici, kapsamlı ve yoğun dinleme sağlanmasıyla dinleme becerileri; üretkenlik, yaratıcılık ve hayal gücünü geliştirmeleriyle yazma becerileri; metinlerin kolay öğretilmesi ve hatırlanması sağlanarak da okuma becerilerinin gelişme gösterdiği yapılan çalışmalardan anlaşılmaktadır. Bu bağlamda, şarkıların dil bilgisi kurallarını ve yapılarını hatırlamayı sağlamasıyla dil bilgisini; endişesiz ve rahat bir ortamla kelimeleri telaffuz etmeyi sağlayarak telaffuz ve fonetiği; hem teorik anlamda hem de günlük yaşamda kullanılan kelimeleri öğrenmeyi ve hatırlamayı kolaylaştırarak kelime öğrenimini geliştirme noktasında şarkıların önemli etkilerinin olduğu anlaşılmaktadır (Batdı ve Semerci, 2012). Yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan şarkı öğretimini web tabanlı teknolojik gelişmelerle beraber sunulduğunda öğretim daha etkili olmaktadır. Bunun için öğrencilerin hem konuşma becerilerini geliştirmek hem de onlara ünlem bilgisini kazandırmak için müzik kliplerinde geçen ünlemler tespit edilmiş ve alt yazı ile ünlemler farklı renk ve fontta videoların içine yerleştirilmiştir. Ünlemler Ünlemler, genelde duygularımızı ifade eden sevinme, coşma, kızma, acıma, şaşma, korkma gibi duyguları anlatan; seslenme, emir gibi durumları bildiren ya da doğa seslerini yansıtan sözcüklerdir. Ünlemlerin verdiği anlamlar genellikle sesin tonu ve şiddetine göre değişmektedir. Korkmaz a (2009) göre, cümledeki mesajın daha kolay anlaşılmasını sağlayan ünlemler, sözü oluşturan kişinin duygularını ifade ederek anlatıya söylem değeri katmaktadır. Ünlemlerin bu işlevleri dilin parçalar üstü ögeleri olan vurgu, tonlama, ezgi ile ortaya çıkmakta; sınırlı sayıdaki ünlem ile pek çok duygu iletimi sağlamak mümkün
2010 Necmi AYTAN 1 & Ramazan KILIÇARSLAN olmaktadır. Genellikle aynı ünlem birbirinden farklı pek çok duyguyu yani işlevi dile getirmek için kullanılabilmektedir. 2. YÖNTEM Araştırmanın Modeli Çalışmada, yabancı katılımcılara kliplerdeki Türkçe alt yazılar yoluyla bazı sözcüklerin öğretilmesi amaçlandığı için İşitsel-Görsel yöntem kullanılmıştır. Stern e (1981) göre bu yöntem, belirli bir amaç doğrultusunda öğretilecek bilginin belirli sınırlar dâhilinde olması gerekmektedir. Doğan a (2012) göre ise İşitsel-Görsel yöntemde, tüm duyu organlarından yararlanma, öğretilecek konunun anlamlarını davranış, jest ve mimiklerle sunma, görsellerle gösterme, sesli bir şekilde de telaffuzunu dinletme vardır. 3. BULGULAR VE YORUMLAR Dil öğretiminde ünlem ifadelerin hangi anlamda kullanıldığını öğrenmenin en iyi yolu ana dilde karşılığını bir başkasından duymaktır. Şarkılarda geçen ünlemleri ve verdiği anlamları belirtmek doğru öğretim için önemlidir. Şarkılarda tespit edilerek alt yazıları hazırlanmış ünlemlerden bazıları şunlardır: 1. Hay hay!: Onaylama, Evet anlamında kullanılmaktadır. Bu ünlemin kavratılması için Nazan Öncel ve Tarkan ın seslendirdiği Hay hay şarkısı seçilmiştir. Bu şarkıdaki anlamı onaylama, davet etme, kabul etme anlamındadır. Şarkılar izletildikten sonra öğrencilere hedef ünlemi farklı cümlelerde kullanmaları istenilebilir... Hay hay! buyursun gelsin. Hay hay! temelli kalsın. Hay hay! buyursun gelsin. Hay hay! beni seven gelsin.
YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇENİN ÖĞRETİMİNDE MÜZİK KLİPLERİYLE BAZI ÜNLEM KELİMELERİNİN ÖĞRETİMİ 2011 2. Vah vah!: Üzülme, Alay, İnanmama için kullanılmaktadır. Bu ünlemin kavratılması için Gökhan Özen den ünlemle aynı adı taşıyan Vah Vah! adlı şarkı seçilmiştir. Bu ünlemin şarkıdaki anlamı, karşısındakiyle alay ederek ona inanmamak anlamında kullanılmıştır. Vah vah bensiz öksüz mü kaldın, vah vah! Hani sen hiç ağlamazdın? Bu ibretlik halinle vah, sana vah, sana vah!
2012 Necmi AYTAN 1 & Ramazan KILIÇARSLAN 3. Vay anam vay!: Şaşma, Alay Üzülme gibi durumları anlatmada kullanılmaktadır. Bu ünlemin kavratılması için Tarkan dan Vay Anam Vay şarkısı seçilmiştir. Bu ünlemin şarkıdaki kullanımı kendi haline üzülmek anlamında kullanılmıştır. Vay anam vay halime vay anam vay Vay anam vay halime vay anam vay
YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇENİN ÖĞRETİMİNDE MÜZİK KLİPLERİYLE BAZI ÜNLEM KELİMELERİNİN ÖĞRETİMİ 2013 4. Ay! (inanmıyorum): İnanmıyorum ile beraber kullanıldığında İnanmama, Memnun olmama ve Şaşırma anlamında kullanılır. Bu ünlemin kavratılması için ise Aşkın Nur Yengi nin Ay İnanmıyorum adlı şarkısı seçilmiştir. Bu ünlemin şarkıdaki kullanımı hem karşısındakine inanmıyor hem de biraz şaşkın anlamında kullanılmaktadır. Ay, inanmıyorum! Ay, inanmıyorum, ay, inanmıyorum! Aşka çıldırdım, dönendim durdum. Yandım, kavruldum. Deli sevdaymış, yolu bilmezmiş, Zora gelmezmiş, ay, inanmıyorum! Sevmişim boşuna bakmadan yaşına Darısı başına Ay, inanmıyorum!
2014 Necmi AYTAN 1 & Ramazan KILIÇARSLAN 5. Of, of: Sıkılma, Rahatsız Olma, İstememe gibi olumsuz durumlarda kullanılmaktadır. Bu ünlemin kavratılması için Gülşen in Of Of adlı şarkısı seçilmiştir. Of of, kömür gibi yanıyorum of of! Ayıp mıdır seviyorum of of! Hislerimle oynuyorsun Gırgır geçip duruyorsun Neden böyle yapıyorsun of! Of of, kömür gibi yanıyorum! Of of, ben derdimi biliyorum! Of of, düşlerime giriyorsun! 6. Oh!: Rahatlama ve sevinme gibi durumlarda kullanılmaktadır. Of! Ünleminin verdiği anlamın tersidir. Bu ünlemin kavratılması için Sezen Aksu nun Oh Oh adlı şarkısı seçilmiştir.
YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇENİN ÖĞRETİMİNDE MÜZİK KLİPLERİYLE BAZI ÜNLEM KELİMELERİNİN ÖĞRETİMİ 2015 Oh oh, suyundan da Oh oh, şuyundan da Oh oh, buyundan da Koy koy 7. Hadi!: Harekete geçme, umursamama, inanmama, şaşırma gibi durumlarda kullanılmaktadır. Bu ünlemi kavratmak için Fatih Ürek in seslendirdiği Hadi Hadi adlı şarkısı seçilmiştir. Bu şarkıdaki anlamı umursamamak, kendisi için önemli olmamak anlamlarında kullanılmıştır.
2016 Necmi AYTAN 1 & Ramazan KILIÇARSLAN 8. Aman!: Bu ünlem Şaşma, sevinme, yardım dileme, bıkma, dikkatli olma anlamlarında kullanılmaktadır. Bu ünlemin kavratılması için Emel Müftüoğlu nun seslendirdiği Hovarda şarkısı seçilmiştir. Bu şarkıda ünlem, dikkatli olmak anlamında kullanılmıştır. 9. Eyvah! Beklenmedik bir olay, üzücü bir durum karşısında söylenmektedir. Bu ünlemin kavratılması için İbrahim Tatlıses in Eyvah adlı şarkısı seçilmiştir.
YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇENİN ÖĞRETİMİNDE MÜZİK KLİPLERİYLE BAZI ÜNLEM KELİMELERİNİN ÖĞRETİMİ 2017 4. SONUÇ Yabancı Dil olarak Türkçenin öğretiminde, özellikle web tabanlı teknolojilerdeki gelişmeye paralel olarak ortaya çıkan imkânlardan dil öğretiminde de yararlanılmaktadır. Bu çalışmada Türkçe öğretimi müfredatında bulunan ünlemler konusunu daha eğlenceli ve daha etkili bir şekilde öğrenmeyi olanaklı kılmaya yönelik alternatif bir teknik sunulmuştur. Öğrencilere müzik kliplerindeki alt yazılar yardımıyla Türkçe öğretiminde yer alan ünlemlerin öğretilmesi süreci verilmeye çalışılmıştır. Yabancı öğrencilerin, öğrendiği dili kullanırken rahat bir şekilde kendini ifade etmesi ve dil öğreniminde gerekli motivasyonun sağlanması hedeflenmiştir. KAYNAKÇA Artuç, S. (2013). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde bilişimden yararlanma: paragraf çalışmaları. International Journal of Language Education and Teaching, 1(1), 80-91. Batdı, V., Semerci, Ç. (2012). Şarkıların yabancı dil becerilerini geliştirmedeki etkililiğine ilişkin öğrenci görüşleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, Journal of Research in Education and Teaching, 1(4), 126-133. Brown, H.D. (2007). Principles of language learning and teaching. New York: Pearson Education. Demircan, Ö. (2005). Yabancı dil öğretim yöntemleri. İstanbul: Der Yayınları
2018 Necmi AYTAN 1 & Ramazan KILIÇARSLAN Doğan, C. (2012). Sistematik yabancı dil öğretim yaklaşımı ve yöntemleri. İstanbul: Ensar Neşriyat. Duman, A. (2013). Türkçenin öğretimi tarihine bir bakış. Güzel, A., Karatay, H (Ed.), Türkçe Öğretimi El Kitabı (ss.72-88). Ankara: Pegem Akademi. Korkmaz, Z. (2009). Türkiye Türkçesi grameri şekil bilgisi. Ankara: TDK Yayınları. Memiş, M.R. ve Erdem, M.D. (2013). Yabancı dil öğretiminde kullanılan yöntemler, kullanım özellikleri ve eleştiriler. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/9 Summer 2013 Stern, H. (1991). Fundamental concepts of language teaching. Oxford University Press, Oxford. Tarakcıoğlu, A. Ö. (2012). Yabancı dil öğretiminde materyal geliştirme, materyal uyarlama ve materyal kullanımın önemi. Sarıçoban, A., Tavil, Z. M (Ed.), Yabancı Dil Öğretiminde Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı (ss.1-18). Ankara: Anı Yayıncılık.