Türkiye'de Süt ve Süt Ürünlerinin Ýþlenmesi ve Pazarlanmasý Dr. Ýsmail MERT ASÜD Genel Sekreteri 7-8 Þubat IPARD - TAIEX Semineri

Süt ve Süt Mamulleri Deðer Zinciri Süt Hayvaný Yetiþtiricisi Çið Süt Süt Hayvaný Yetiþtiricisi Yetiþtirici Birlikleri TSUMB TDSYMB KOOPERATÝFLER Fabrika Süt Toplama Merkezleri Süt Ýþleme Tesisleri Süt ve Mamülleri Semt Pazarlarýndaki Satýcýlar Bakkal, Süpermarket, Lokanta, Catering, Otel Sokak Sütü TÜKETÝCÝ

ASÜD 06 Mart 2009'da 13 süt ve süt ürünleri üreticisi tarafýndan kuruldu. 117'ye ulaþan üye sayýsý ile süt sektörünün en büyük ve en yetkili kuruluþudur. Toplam süt iþleme kapasitesi 5,5 milyon tonun üzerindedir. Sektörün %78'ini temsil etmektedir.

Amacýmýz Þartýmýz Gýda Güvenliði Ambalajlý Süt ve Süt Ürünleri Sanayisinin sürdürülebilir geliþimine katký saðlamak Tarým ve Hayvancýlýk sektöründe yaþanan sorunlara sanayi vizyonu ile çözümler üretmek

Nitelikli Bilgi Paylaþýmý Sektörümüzle ilgili yazýlý ve görsel basýnda çýkan haberleri her gün üyelerimize ulaþtýrýyoruz. Sektörümüzle ilgili Dünya ve Türkiye gündemini her hafta Süthattý online bülten ile 23 bin paydaþýmýza ulaþtýrýyoruz. Süthattý gazetesi 2 ayda bir 3 bin paydaþýmýza gönderiliyor.

Ulusal ve Uluslararasý Mevzuat Sektörümüzü ilgilendiren mevzuatlarýn tamamýný üyelerimize gönderiyoruz. Görüþe açýlan mevzuatlarla ilgili üyelerimizin görüþlerini alýyor ve yetkililere sunuyoruz. Ulusal ve Uluslararasý toplantýlardan üyelerimizi haberdar ediyoruz.

Paydaþlarla Ýliþkilerimiz Sektörümüzle ilgili bütün çalýþma gruplarýnýn üyesiyiz ve toplantýlara aktif olarak katýlýyoruz. Yurt içi ve yurt dýþýndaki sektörümüzle ilgili toplantýlara aktif olarak katýlýyoruz. Bölge toplantýlarý yapýyoruz.

Basýlý Yayýnlarýmýz Türkiye ve Dünya Süt Endüstrisi Raporu Süt ve Süt Ürünleri Tanýtým Broþürü Süt Ýþleme ve Çið Süt Hijyen Klavuzlarý

Bilim Kurulumuz Farklý disiplinlerden bilim insanlarýmýz bilimsel çalýþmalarýmýza eþlik ediyor.

Projeler Türkiye Süt ve Süt Ürünlerinin AB Pazarýna Giriþinin Desteklenmesi Projesi Kodeks Alimentarius Komisyonu Avrupa Koordinasyon Toplantýsý Okul Sütü Projesi Dünya Ayraný Tanýyacak

Türkiye ve Dünyada Çið Süt Üretimi Yýllar 2000 2005 2007 2008 2009 2010 2011 Dünyada süt üretimi (milyon ton) 579 652 685 700 709 721 724 Türkiye de süt üretimi (milyon ton) 9,7 11,1 12,3 12,2 12,5 13,6 15,05

Süt Türkiye'nin En Fazla Üretim Yaptýðý Tarýmsal Ürünlerde Dünya Karþýlaþtýrmasý (Net Üretim Deðeri, 2004-2006 Sabit Fiyatlarla, Milyon Int. Dolar) Türkiye 2000 Çið Ýnek Sütü Domates Buðday Üzüm Tavuk Eti Zeytin Dünya Çið Ýnek Sütü Domates Buðday Üzüm Tavuk Eti Zeytin 2,725 2,793 2,889 2,058 904 1,441 147,000 40,138 71,590 37,068 83,343 12,510 2001 2002 2003 20042005 2006 2007 2008 2009 2010 2,649 2,647 2,557 1,858 875 480 148,000 39,327 71,281 35,115 86,495 12,395 2,338 2,969 2,613 2,001 993 1,441 152,000 42,305 68,723 35,460 90,414 12,515 2,969 3,085 2,577 2,058 1,247 681 154,000 43,354 67,943 36,537 92,612 14,728 2,999 2,965 2,845 2,001 1,255 1,281 158,000 46,493 77,448 38,707 96,553 14,421 3,129 3,157 2,993 2,201 1,344 961 163,000 46,573 75,557 38,528 100,000 12,786 3,391 3,096 2,801 2,287 1,302 1,415 168,000 47,484 73,024 38,482 103,000 14,886 3,520 3,124 2,363 2,065 1,521 861 172,000 50,099 75,100 37,440 108,000 13,599 3,512 3,451 2,457 2,240 1,547 1,172 174,965 51,507 81,956 38,553 114,711 14,448 3,615 3,376 2,894 2,438 1,877 1,033 176,000 56,219 85,614 38,814 118,000 15,853 3,895 3,158 2,746 2,432 2,090 1,133 179,193 53,270 81,236 39,048 121,631 16,477 Kaynak: FAO

Türkiye tarým sektöründe en fazla üretilen 5 ürün sýralamasý, 2000-2010 döneminde deðiþmiþtir. Çið inek sütü 2000 ve 2002 yýllarýnda 3. Sýrada, 2003 ve2005 yýllarýnda 2. Sýrada ve 2001-2004 ve 2006 yýlýndan itibaren her yýl 1. sýrada yer almaktadýr. 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 1. Ürün Buðday Çið Ýnek Sütü Domates Domates Çið Ýnek Sütü Domates Çið Ýnek Sütü Çið Ýnek Sütü Çið Ýnek Sütü Çið Ýnek Sütü Çið Ýnek Sütü Türkiye'nin Tarýmsal Üretiminde Baþlýca Ürünler 2. Ürün Domates Domates Buðday Çið Ýnek Sütü Domates Ýnek Sütü Domates Domates Domates Domates Domates 3. Ürün Çið Ýnek Sütü Buðday Çið Ýnek Sütü Buðday Buðday Buðday Buðday Buðday Buðday Buðday Buðday 4. Ürün Üzüm Üzüm Üzüm Üzüm Üzüm Üzüm Üzüm Üzüm Üzüm Üzüm Üzüm 5. Ürün Zeytin Elma Zeytin Tavuk Eti Zeytin Tavuk Eti Zeytin Tavuk Eti Tavuk Eti Tavuk Eti Tavuk Eti Kaynak: FAO

Türkiye Hayvan Varlýðý Sayý Büyükbaþ, Küçükbaþ ve Diðer Hayvan Sayýlarý Ýçerisindeki Payý (%) 2011 Büyükbaþ, Küçükbaþ ve Diðer Hayvan Sayýlarý Ýçerisindeki Payý (%) Deðiþim Toplam Büyükbaþ Sýðýr Kültür Kültür Melezi Yerli Manda Küçükbaþ Koyun Merinos Yerli Keçi Kýl Keçisi Tiftik Keçisi Diðer 45.195.600 12.483.969 12.386.337 4.836.547 5.120.621 2.429.169 97.632 32.309.518 25.031.565 1.220.529 23.811.036 7.277.953 7.126.862 151.091 402.113 100,00 99,22 39,05 41,34 19,61 0,78 100,00 77,47 4,88 95,12 22,53 97,92 2,08 100,00 100.00 27.62 27.41 10.70 11.33 5.37 0.22 71.49 55.38 2.70 52.68 16.10 15.77 0.33 0.89 9.0 8.9 15.2 8.8-1.4 15.2 10.0 8.4 12.3 8.2 15.6 16.1-1.0-3.6 Kaynak: TÜÝK

Sýðýr Mevcudunun Daðýlýmý (%) Yýl Kültür Melez Yerli Toplam 1990 8,90 32,26 58,84 100,00 1995 14,44 40,51 45,05 100,00 2000 16,78 44,03 39,19 100,00 2005 22,37 43,11 34,52 100,00 2011 39,05 41,34 19,61 100,00

Türkiye de Saðýlan Hayvan Sayýsý Sýðýr Koyun Keçi Manda Toplam 1995 5.885.585 19.262.493 4.907.585 122.372 25.275.357 2000 5.279.569 15.920.159 3.792.708 69.602 25.062.038 2005 3.998.097 10.166.091 2.426.993 38.205 16.629.386 2010 4.361.841 10.583.608 2.582.539 35.632 17.563.350 2011 4.187.931 10.245.894 2.420.642 36.353 16.890.820 Kaynak: TÜÝK

Uygulanan Politikalar Hayvancýlýðýn desteklenmesi kapsamýndaki Ödemeler, Kredi Desteði, Tarýmsal sigorta desteði, Çið Sütün Deðerlendirilmesine Yönelik Destekleme, DAP, GAP, ÝPARD desteði, OKUL SÜTÜ PROJESÝ,

Kalkýnma Bakanlýðý, 2013 Yýlý Programý POLÝTÝKA ÖNCELÝKLERÝ VE TEDBÝRLER Tarým sektörüne yapýlan transferler mali boyutu ve üretimde etkinliði, verimliliði ve kaliteyi artýrma amacý dikkate alýnarak, gözden geçirileceði vurgulanmaktadýr.

Türkiye'nin Tarýmsal Destekleme Bütçesi ve Hayvancýlýk Desteklerinin Payý (%) 2011 yýlý için ; 7.085 milyar TL 2012 yýlý için; 7.786 milyar TL 2013 yýlý için; 9.102 milyar TL hayvancýlýðýn payý %24 hayvancýlýðýn payý %28 hayvancýlýðýn payý %27

Türkiye'de Hayvancýlýk Destekleri (%) (2005-2011) Kaynak; GTHB, Kalkýnma Bakanlýðý, Hayvancýlýk Özel Ýhtisas Komisyon Raporu, 2012.

Hayvancýlýk Destekleri (Birim Baþýna)

Kredi Desteði (2012) Kaynak: GTHB,2012

Türkiye'de Süt Ürünleri Fiyatlarý/ Çið Süt Fiyat Oraný (2000-2010)

Uluslararasý Süt Maliyetleri (IFCN)

IFCN 2011 Süt Maliyetleri

IFCN 2011 Süt Maliyetleri

Türkiye'de Süt Üretimi(milyon ton) 20 15 10 5 0 12 12,2 12,2 12,5 13,6 15,05 10,6 10,7 11,1 2003 20042005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

2010 yýlý Çið Süt Üretimi 13.605.600 Ton Ýnek Sütü %91,67 %11,2 ARTIÞ 2011 yýlý Çið Süt Üretimi 15.056.211 Ton Koyun Sütü %5,67 Keçi Sütü %2,13 Manda Sütü %0,27

Süt Sýðýrcýlýðý Ýþletmeleri Çiftlik baþýna sayý 1-9 10-19 20-49 50'den çok TOPLAM Yüzde 84,33 11,38 3,73 0,56 100.00 Kaynak: FAO 2007

Süt Sýðýrcýlýðý Ýþletmeleri Yýllar 50-99 Baþ arasý 100 Baþ ve üzeri 100 Baþ ve üzeri Toplam 2002 1.373 132 132 1.505 2010 8.862 2.737 2.737 11.499 2012 9.297 2.904 2.904 12.202 Kaynak: USK Süt Sektör Ýstatistikleri

Süt Sýðýrcýlýðý Ýþletmeleri Çiftlik Baþýna Sayý Ýþletme Miktarý Hayvan Sayýsý Adet % Adet % 1-5 1.047.778 60.05 2.496.385 19,87 6-10 363.683 20.85 2.505.797 19,95 11-25 234.717 13.45 3.210.000 25,55 26-50 74.920 4,29 2.100.000 16,72 51-100 17.496 1.00 1.050.000 8,36 101-200 4.500 0,26 650.000 5,17 200 < 1.765 0,10 550.000 4,38 TOPLAM 1.744.859 100,00 12.562.182 100,00 Kaynak: GTHB

Türkiye'de Aylara Göre Süt Üretimi (Ýnek Sütü-Bin Ton) 534 562 494 631 546 492 716 782 627 646 727 727 695 636 592 595 611 654699 622 611 641 599 566 537 560 526 587 575 543 530 531 503 567 544 Ocak Þubat Mart Nisan Mayýs Haziran Temmuz Agustos Eylül Ekim Kasým Aralýk 2010 2011 2012

Çið sütte mevsimsel arz, talep ve fiyat deðiþiklikleri Arz (ort): Max/Min: 1,4 Fiyat Arz Talep 2011 yýlý Çið Süt Üretimi 15.056.211 Ton Ocak Þubat Mart Nisan Mayýs Haziran Temmuz Aðustos Eylül Ekim Kasým Aralýk Kaynak:ASÜD

Türkiye'de 2000-2010 dönemi Süt ve Süt Ürünlerinde Mevsimsellik Ýndeksi (Aylýk) (Harmonik Ortalama)

Süt Gýda Sektöründeki Firma Sayýsý 2003 20042005 2006 2007 2008 2009 Payý % Et ürün iþl. Balýk ürün iþl. Sebze meyve iþl. Yaðlar Süt ürünleri Öð. tahýlür. Fýrýn ve unlumam. Diðer gýda mad. Hazýr hayv. yem. Gýda Sanayi Ýmalat Sanayi Toplam Sanayi 387 52 988 652 966 3,575 19,296 1,106 385 27,407 236,275 237,985 390 53 1,091 767 1,112 4,355 22,535 1,160 443 31,906 281,029 282,938 380 57 1,097 744 1,061 4,168 21,193 1,277 452 30,429 302,459 304,991 380 57 1,097 744 1,061 4,168 21,193 1,277 452 30,429 302,459 304,991 475 72 1,201 724 1,250 4,876 25,958 1,287 478 35,196 309,841 312,005 474 59 1,377 853 1,262 4,266 24,340 1,293 391 34,315 321,652 324,094 454 52 1,545 819 1,570 4,172 29,116 1,521 330 39,579 320,815 323,208 1,1 0,1 3,9 2,0 3,9 10,5 73,5 3,9 0,8 100 Kaynak: TÜÝK

Firma Sayýsý Serbest ve giderek daha liberal hâle gelen ticaret ve yatýrým iklimi sayesinde, gýda sektöründe yeni iþletmeler için pazara giriþ engelleri oldukça düþük seviyededir. Türkiye'deki yiyecek ve içecek sektöründeki firmalarýn çoðunluðu genellikle özel giriþim olan KOBÝ'lerden oluþmaktadýr. Türkiye gýda sanayinde faaliyet gösteren firma sayýsý 2003-2009 döneminde, %44,4 oranýnda artarak yaklaþýk 40 bin firmaya ulaþmýþtýr. Ayný dönemde süt mamulleri iþleyen firma sayýsý da %62,5 artarak 1570'e ulaþmýþtýr. Gýda, Tarým ve Hayvancýlýk Bakanlýðý kayýtlarýna göre süt ürünleri iþleyen tesis sayýsý 2266 adettir. Gene Bakanlýðýn 2009 yýlýnda tesislerin kaçý AB standartlarýnda uyum yapabilir diye yaptýðý araþtýrma neticesinde 69 tesisin AB standartlarýna uygun olduðu görülmüþtür. 31.12.2012 tarihi itibariyle Bakanlýktan onay alan iþletme sayýsý ise 475'dir.

Cari ve Sabit (2003) Fiyatlarla Gýda Sanayinde Katma Deðer, 2003-2009 (Milyon TL) Türkiye Et ürün iþl. Balýk ür. iþl Sebze ve meyve iþl. Yaðlar Süt ürünleri Öðütülmüþ tahýl ür. Fýrýn ve unlu mam. Diðer gýda mad. Hazýr hayvan yemi Gýda Sanayi Ýmalat Sanayi Toplam Sanayi Türkiye Toplamý 2003 20042005 2006 2007 2008 2009 Cari Sabit Cari Sabit Cari Sabit Cari Sabit Cari Sabit Cari Sabit Cari Sabit 694 107 783 613 457 671 1,048 2,275 176 6,824 56,357 58,443 694 107 783 613 457 671 1,048 2,275 176 6,824 56,357 58,443 563 153 845 532 564 688 1,082 2,337 235 6,999 66,925 69,731 518 141 778 490 519 634 996 2,152 216 6,445 61,625 64,209 556 135 658 352 870 485 1,041 2,320 175 6,592 60,245 63,155 473 115 560 300 741 413 886 1,975 149 5,611 51,281 53,758 490 135 911 449 1,009 522 1,311 2,147 217 7,191 74,798 78,743 381 105 708 349 784 405 1,018 1,667 169 5,585 58,091 61,155 982 117 922 418 1,210 588 1,314 2,361 278 8,190 79,000 83,551 701 84 658 299 864 420 938 1,686 199 5,849 56,417 59,666 841 177 1,227 538 1,340 802 1,703 2,849 342 9,819 93,804 101,050 544 114 793 348 866 519 1,101 1,842 221 6,349 60,652 65,337 1,133 199 1,227 505 1,415 634 1,909 3,159 390 10,571 84,735 90,254 690 121 747 307 861 386 1,162 1,922 237 6,433 51,567 54,926 143,319 143,319 174,005 160,225 185,798 158,153 210,976 163,852 231,881 165,594 270,494 174,896 258,386 157,246 Kaynak: TÜÝK

Gýda Sanayinde ve Alt Sektörlerinde Cari ve Sabit (2003) Fiyatlarla Üretim Deðeri, 2003-2009 (Milyon TL) Türkiye Et ürün iþl. Balýk ür. iþl Sebze ve meyve iþl. Yaðlar Süt ürünleri Öðütülmüþ tahýl ür. Fýrýn ve unlu mam. Diðer gýda mad. Hazýr hayvan yemi Gýda Sanayi Ýmalat Sanayi Toplam Sanayi Türkiye Toplamý 2003 20042005 2006 2007 2008 2009 Cari Sabit Cari Sabit Cari Sabit Cari Sabit Cari Sabit Cari Sabit Cari Sabit 3,376 308 5,200 4,575 2,594 3,849 4,115 6,800 1,206 32,023 3,376 308 5,200 4,575 2,594 3,849 4,115 6,800 1,206 32,023 3,796 464 6,869 4,549 3,310 4,482 4,591 8,266 1,714 38,041 3,495 427 6,325 4,189 3,048 4,127 4,227 7,611 1,578 35,029 4,446 534 8,568 4,037 5,102 4,789 4,831 8,923 1,645 42,875 3,785 454 7,293 3,436 4,343 4,077 4,112 7,595 1,400 36,496 4,719 690 8,542 4,941 5,795 5,260 5,694 9,266 1,951 46,858 3,665 536 6,634 3,837 4,501 4,085 4,422 7,196 1,515 36,392 5,791 613 9,196 5,274 7,010 6,330 5,900 9,825 2,679 52,618 4,135 438 6,567 3,766 5,006 4,520 4,213 7,016 1,913 37,576 6,556 818 9,901 6,664 8,153 7,633 7,489 11,893 3,138 62,245 4,239 529 6,402 4,309 5,272 4,935 4,842 7,690 2,029 40,246 7,107 784 11,000 6,648 8,181 6,118 8,199 13,678 2,950 64,665 4,325 477 6,694 4,046 4,979 3,723 4,990 8,324 1,795 39,353 224,285 224,285 285,330 262,735 311,885 265,480 379,215 294,513 414,733 296,174 477,137 308,507 420,381 255,831 229,195 229,195 291,971 268,850 319,885 272,289 389,778 302,717 426,342 304,465 492,214 318,256 434,305 264,304 436,556 436,556 557,320 513,186 658,081 560,165 791,340 614,585 882,089 629,929 1,019,306 659,063 959,651 584,014 Kaynak: TÜÝK

Türkiye ve Dünyada Süt Ürünleri Üretimi ve Tüketimi Türkiye ve Dünyada Süt Ürünleri Üretimi ve Tüketimi

Türkiye ve Dünyada Süt Ürünleri Üretimi ve Tüketimi 2010 yýlýnda dünyada üretilen 601 milyon ton inek sütünün 382 milyon tonu sanayiye aktarýlmýþtýr. 2011 yýlýnda Türkiye'de üretilen toplam sütün 7,5-8 milyon tonu sanayiye aktarýlmýþtýr. Çið sütten üretilen baþlýca süt ürünleri arasýnda; Ýçme sütü Peynir Yoðurt Ayran Tereyaðý Süttozu Dondurma ön sýralarda yer almaktadýr.

Türkiyede Çið Süt Kullaným Alanlarý

Türkiye ve Dünyada Süt Ürünleri Üretimi ve Tüketimi Ülkemizde üretilen toplam sütün yaklaþýk %50-60'ý sayýlarý 1570'i bulan süt iþletmelerinde deðerlendirilmektedir. Mevcut iþletmelerin yaklaþýk % 90'nýný küçük ve orta ölçekli iþletmeler oluþturmakta olup, modern büyük iþletmelerin sayýsý sadece 55-60 arasýndadýr.

Sanayiye Giden Süt Miktarý (Ton) 1.164.748 1.090.605 % 6,7 ARTIÞ 2010 2011 Kaynak: TÜÝK

Ýçme Sütü Üretimi ve Tüketimi (Ton) 1,200,000 1,150,000 1,100,000 1,050,000 1,000,000 950,000 Üretim Tüketim 1,046,088 1,110,659 1,166,789 1,157,451 1,180,242 987,526 1,045,119 1,097,309 1,090,605 1,164,748 2007 2008 2009 2010 2011 Kaynak: TÜÝK

Peynir Üretimi ve Tüketimi (Ton) 500,000 400,000 300,000 200,000 100,000 0 221,570 243,873 254,545 451,406 469,878 233,484 260,399 271,704 473,491 518,850 2007 Üretim Tüketim 2008 2009 2010 2011 Kaynak: TÜÝK

Yoðurt Üretimi-Tüketimi (Ton) 1,500,000 Üretim Tüketim 1,000,000 717,862 750,929 769,150 899,421 1,007,939 723,571 758,571 777,134 908,269 1,006,7912 500,000 0 2007 2008 2009 2010 2011 Kaynak: TÜÝK

Ayran Üretimi ve Tüketimi (Ton) 500,000 400,000 300,000 200,000 100,000 0 Üretim Tüketim 241,405 263,898 281,248 393,681 417,448 241,167 265,268 283,195 397,935 459,075 2007 2008 2009 2010 2011 Kaynak: TÜÝK

Tereyaðý Üretimi ve Tüketimi (Ton) 50,000 40,000 30,000 20,000 10,000 0 Kaynak: TÜÝK 2007 2008 Üretim 27,529 32,183 22,512 25,644 2009 Tüketim 42,811 44,234 31,137 32,987 2010 46,145 34,928 2011

Süt Tozu Üretimi (Ton) 79.312 72.102 57.872 32.460 33.605 2007 2008 2009 2010 2011

Türkiye Süt Ürünleri Miktarý (Ton) Ýçme sütü 2007 2008 2009 2010 2011 987.526 1.045.119 1.097.309 1.090.605 1.164.748 2012 (öngörü) 1.134.665 Peynir 233.484 260.399 271.704 473.057 518.850 511.658 Yoðurt 723.571 758.571 777.134 908.269 1.006.791 1.118.987 Ayran 241.167 241.167 283.195 397.935 459.075 447.120 Süt tozu 32.460 32.460 57.872 72.102 79.312 87.063 Tereyaðý 22.512 22.512 31.137 32.978 34.928 36.993 Kaynak: TÜÝK, TEPGE Hesaplarý

Süt Ürünleri Ýhracatý (Ton) Ýhracat (ton) Süt 2007 2008 2009 2010 2011 5.408 4.033 3.912 3.444 3.500 2012 (öngörü) 4.000 Peynir 17.378 19.660 23.319 26.768 27.000 27.500 Süt Tozu 8.535 8.620 8.207 7.934 8.000 8.200 Yoðurt 5.641 6.155 6.741 7.834 8.000 8.200 Ayran 97 736 1.782 4.155 4.300 4.500 Kaynak: TÜÝK, TEPGE Hesaplarý

Süt Ürünleri Ýthalatý (Ton) Süt Ürünü Süt 2007 2008 2009 2010 2011 13.517 17.741 18.035 12.242 12.300 2012 (öngörü) 12.500 Peynir 5.343 3.344 6.139 5.191 5.300 5.400 Süt Tozu 13.692 17.926 18.374 12.780 12.600 12.500 Yoðurt 13 26 12 43 45 47 Tereyaðý 5.785 7.200 13.477 11.744 11.800 11.850 Kaynak: TÜÝK, TEPGE Hesaplarý

2007-2011 Süt ve Süt Ürünleri Dýþ Ticareti ($) Yýl 2007 2008 2009 2010 2011 Ýhracat 112.013.000 136.606.000 142.300.000 167.993.183 226.044.493 Ýthalat 119.284.000 132.787.000 118.713.000 123.830.670 98.092.083 Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlýðý

Kaynak: TÜÝK Ýhracat

Ýthalat

Sektörün Dýþ Piyasalardaki Durumu Türkiye süt sanayinin 2002-2011 dýþ ticaret dengesine bakýldýðýnda bütün olumsuzluklarýna raðmen fazla verildiði görülmektedir. 300 200 100 0 Kaynak: TÜÝK Süt Sanayi Ýhracat ve Ýthalat Hacimleri (Milyon Dolar) *2011 yýlý verileri geçicidir. 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011* Ýhracat Ýthalat

Sektörün Dýþ Piyasalardaki Durumu Öte yandan süt sanayi ihracat ve ithalat hacimlerine bakýldýðýnda en fazla ihracat Irak'la, en fazla ithalat Yeni Zelanda ile yapýldýðý görülmektedir.türkiye, 2006-2011 döneminde 94 ülkeye süt ürünleri ihraç etmiþtir. Sektör ulaþýlan ülke sayýsý bakýmýndan oldukça baþarýlý bir noktadýr. Türkiye'nin süt ürünleri ihraç pazarlarýný daha çok Orta Doðu ülkeleri ile Türk Cumhuriyetleri oluþturmaktadýr. Baþlýca ihraç pazarlarýmýz arasýnda Irak, Suudi Arabistan, Pakistan, Kuveyt, KKTC, Suriye,Birleþik Arap Emirlikleri, Kosova, Azerbaycan, ABD, Arnavutluk, Katar, Ürdün, Bahreyn, Mýsýr ve Lübnan Pakistan yer almaktadýr. Ýhracat konusunda en dikkat çeken husus, coðrafi yakýnlýða raðmen, Türkiye'nin 2001'den beri AB ülkelerine süt ürünleri ihraç edemiyor olmasýdýr.

Sektörün Dýþ Piyasalardaki Durumu 2011 yýlý itibarýyla Türkiye'nin süt ürünleri ihracatý 226 milyon 044 bin dolardýr. Ulaþýlan ülke sayýsý bakýmýndan oldukça baþarýlý olunmasýna raðmen, deðer olarak ulaþýlan nokta -dünyanýn 13. büyük süt üreticisi olan bir ülke için- oldukça yetersizdir.peynir ve lor ihracatý, deðer olaraktoplam süt ürünleri ihracatýnýn %60,41'ini oluþturmaktadýr. Yine 2011 yýlý için peynir ve lordan sonraki en önemli ihracat ürünümüz %15,70 ile dondurma ve yenilen diðer buzlardýr. Bunu sýrasýyla; %8,95 ile süt ve krema, %7,30 ile yayýk altý süt ve yoðurt, %5,58 ile de peynir altý suyu takip etmektedir.

Sektörün Dýþ Piyasalardaki Durumu Ýhracatýn geliþmemesindeki en temel nokta çið süt fiyatlarýnýn rekabet edilebilir seviyeden yüksek olmasýdýr. Diðer önemli ve dikkat çeken bir nokta ise coðrafi yakýnlýða raðmen, AB ülkelerinin 2001'den beri Türkiye'den süt ürünleri almýyor olmasýdýr. AB, bunun sebebi olarak hayvan hastalýklarý ve soðuk zincirin yeterince geliþmemesini göstermesine raðmen, ekonomik ve siyasi sebeplerin de varlýðý göz ardý edilmemelidir. AB'ye süt ve süt ürünleri ihracatýnýn önündeki engellerin kaldýrýlabilmesi için, 2010 yýlýnda, ASÜD- Gýda, Tarým ve Hayvancýlýk Bakanlýðý iþ birliði ile ve finansmaný katýlýmcý endüstri firmalarý tarafýndan karþýlanan bir proje baþlatýlmýþtýr. "Türkiye Süt ve Süt Ürünleri Sektörünün AB Pazarýna Giriþinin Desteklenmesi Projesi'nin 2012 yýlýnýn ilk aylarýnda sonuçlandýrýlmasý planlanmýþtýr.

Sektörün Dýþ Piyasalardaki Durumu Süt Sanayi Dýþ TicaretindeTürkiye'nin En Önemli Ticaret Ortaklarý, 2011* Ýhracat Yapýlan Ülkeler Ýhracat Deðerleri (milyon dolar) Ýthalat Yapýlan Ülkeler Ýthalat Deðerleri (milyon dolar) Irak 58 Yeni Zelanda 22 Suudi Arabistan 39 K.K.T.C 14 Pakistan 13 Ýsviçre 13 Kuveyt 12 Ýrlanda 10 K.K.T.C 10 Hollanda 9 Kaynak: TÜÝK

Sektörün Dýþ Piyasalardaki Durumu Türkiye, 2006-2011 döneminde 42 ülkeden süt ürünleri ithal etmiþtir. Yeni Zelanda, KKTC, Ýsviçre, Ýrlanda, Hollanda, Avustralya, Fransa, Ukrayna, ABD, Ýtalya ve Danimarka, Türkiye'nin süt ürünleri ithal ettiði baþlýca ülkelerdir. 2011 yýlý itibarýyla Türkiye'nin süt ürünleri ithalatý 98 milyon 092 bin dolardýr. 2011 yýlýnda süt tozu ithalatýna getirilen kýsýtlamalar ve Türkiye'nin ilk defa süt tozu ihracatçýsý) durumuna gelmesi ile tereyaðý ve protein ithalatýna dönük tedbirler neticesinde hem 2011 hem de sonraki yýllarda dengenin ihracat lehine daha da geliþmektedir. 2012 yýlýnda hiç süt tozu ithalatý yapýlmamýþtýr.

Süt Ve Süt Ürünleri Ýle Ýlgili Mevzuat 1-5996 Veteriner Hizmetleri, Bitki Saðlýðý, Gýda ve Yem Kanunu 2-Yönetmelikler a) Gýda Hijyeni Yönetmeliði b) Hayvansal Gýdalar için Özel Hijyen Kurallarý Yönetmeliði c) Hayvansal Gýdalarýn Resmi Kontrollerine Ýliþkin Özel Kurallarý Belirleyen Yönetmelik d) Gýda ve Yemin Resmi Kontrollerine Dair Yönetmelik e) Gýda iþletmelerinin Kayýt ve Onay Ýþlemlerine Dair Yönetmelik f) Türk Gýda Kodeksi Mikrobiyolojik Kriterler Yönetmeliði g) Türk Gýda Kodeksi Hayvansal Gýdalarda Bulunabilecek Veteriner Ýlaçlarýna Ait Farmakolojik Aktif Maddelerin Sýnýflandýrýlmasý ve Maksimum Kalýntý Limitlerinin Belirlenmesi Hakkýnda Teblið h) Türk Gýda Kodeksi Pestisitlerin Maksimum Kalýntý Limitleri Yönetmeliði i) Türk Gýda Kodeksi Bulaþanlar Yönetmeliði

Süt Ve Süt Ürünleri Ýle Ýlgili Mevzuat 3-Tebliðler 3.1TGK-Çið Süt Ve Isýl Ýþlem Görmüþ Ýçme Sütleri Tebliði ( Teblið No: 2000/6 ) 3.2. TGK-Dondurma Tebliði (Teblið No: 2004/45) 3.3. TGK-Yenilebilir Kazein Ve Kazeinat Tebliði (Teblið No: 2001 / 22 ) 3.4. TGK-Krema Ve Kaymak Tebliði (2003/34) 3.5.TGK-Tereyaðý, Diðer Süt Yaðý Esaslý Sürülebilir Ürünler Ve Sadeyað Tebliði (Teblið No: 2005/19) 3.6. TGK-Yenilebilir Buzlu Ürünler Tebliði(Teblið No: 2005/43) 3.7. TGK-Fermente Süt Ürünleri Tebliði (Teblið No: 2009/25) 3.8. TGK-Koyulaþtýrýlmýþ Süt Ve Süttozu Tebliði (Teblið No: 2005/18) Türk Gýda Mevzuatýný AB mevzuatý ile uyumlaþtýrmak için 5596 SayýlýVeteriner Hizmetleri, Bitki Saðlýðý, Gýda Ve Yem Kanunu13.06.2010 tarih ve 27610 Sayýlý Resmî Gazete yayýnlanarak yürürlüðe konulmuþtur. Kanunun yayýmýný müteakip 2012 yýlý Aralýk ayýnda bütün uygulama yönetmelikleri yürürlüðe konulmuþtur.

Sorunlar Çiftlik ölçeklerinin küçük olmasý Verim düþük Hayvan hastalýklarýyla mücadele edilemiyor Hijyen sorunu var Bilinçsiz üretim yapýlýyor Üretim mevsimlere baðlý ve istikrarsýz Kayýt dýþý satýþlarýn çoðu bu iþletmelerden kaynaklanýyor

Sorunlar Sanayi Ýþletmelerinin küçük ölçekli olmasý Ýþletmelerin modernizasyon ihtiyacý (2266 iþletmenin sadece 69'u AB standartlarýnda: 31.12.2012 tarihinde onaylý süt iþletmesi sayýsý 475) Kalifiye eleman sýkýntýsý var, Kayýt dýþýlýk Kaliteli ve saðlýklý hammadde de süreklilik.

Son Söz Tüm Paydaþlarýn Katýlýmý ile Süt Eylem Planý Hazýrlanmalý ve Baþbakanlýk Genelgesi ile Yürürlüðe Konulmalý.

TEÞEKKÜR EDERÝM www.asuder.org.tr www.suthatti.com.tr