SU SONDAJ KUYULARINDA POMPAJ DENEYLERĠNĠN YAPILMASI VE DEĞERLENDĠRĠLMESĠ HASAN KIRMIZITAġ Jeoloji Mühendisi ġubat/2008 ANKARA
I. BÖLÜM YERALTISUYU VE SONDAJ KUYULARI
Hidrojeolojik etüdlerde temel amaç yeraltısuyunun: Nerede? Ne miktarda? Ne derinlikte? ve Ne kalitede? olduğu sorularına yanıt bulmaktır.
Bu sorulara: Arazide yapılacak: hidrojeolojik çalışmalar jeofizik çalışmalar, Sondaj çalışmaları ve Pompaj deneyleri
Yeraltısuyunun: hangi derinlikte ve hangi miktarda sorularına yanıt: Sondaj kuyularının inşası ve bu kuyularda yapılacak pompaj çalışmaları ile verilebilir.
Sondaj kuyularından: içme-kullanma, sulama, endüstri amaçlı yeraltısuyu üretimi haricinde: Akiferlerin hidrolojik parametrelerini belirlemek, Yeraltısuyu seviyelerini gözlemek, Kirlenmiş suyu akiferden çekmek, Çeşitli yapıların sağlıklı inşası için yeraltısuyu tablasını düşürmek, Sulama sahalarında drenajı sağlamak, Çeşitli amaçlar için yeraltına su vermek, Yeraltında inşa edilmiş çeşitli yapılar için havalandırma bacaları açmak,
II. BÖLÜM Pompaj Deneylerinde Kullanılan Bazı Terimler ve Tanımları
Pompalama (pompaj) deneyi: Bir kuyudan belirli bir debi ile su çekilirken ve su çekimi durdurulduktan sonra, pompaj kuyusunda veya gözlem kuyularında zamanla meydana gelen debi ve su seviye değiģimlerinin tespiti ile ilgili deneydir.
Pompaj kuyusu: Pompalama deneylerinde içinden pompa ile su çekilen, genellikle akiferin tüm kalınlığınca açılan kuyudur.
Gözlem kuyusu: Pompaj kuyusunun civarında ve pompajın etki yarıçapı içinde: Seviye gözlemleri yapmak, Akiferde yeraltısuyu seviye değişimlerini izlemek amacıyla kullanılan kuyudur.
Kuyu debisi (Q): Kuyudan pompaj veya artezyen akımı ile birim zamanda alınan su miktarıdır. Birimi litre/saniye veya m 3 /gün dür.
Özgül debi: Kuyudan birim düģüm (bir metre) başına alınan debidir. Belirli bir zamanda ölçülen debinin o andaki düşüme oranı o andaki özgül debiyi verir. Birimi litre/saniye/m dir.
Artık düşüm: Kuyuda pompaj veya artezyen akımı durduktan sonra, su seviyesi yükselirken herhangi bir zamandaki kuyudaki su seviyesi ile statik su seviyesi veya piyezometrik seviye arasındaki farktır
Kuyunun etki (tesir) yarıçapı: Pompaj veya artezyen kuyusunda permanan rejimin-dengeli rejimin- (verim ve düģümün sabitleģtiği) gerçekleştiği anda, çakılama ve teçhiz işleminin yapıldığı kuyu cidarından itibaren meydana gelen düşüm konisinin yarıçapıdır. Kuyunun etkili (tesirli) yarıçapı: Kuyunun teçhiz bölgesinin yarıçapıdır. Çakılamanın kuyu cidarı ile sınırlandığı bölgedir.
Statik su seviyesi: Akiferden pompaj ile veya herhangi bir şekilde su alınmadığı veya akifere su verilmediği andaki kuyuda, durgun (statik) halde bulunan yeraltısuyu seviyesidir. Serbest akiferlerde: Bu seviye genellikle yeryüzünden itibaren yeraltı su yüzeyine kadar ölçülen derinliktir. Basınçlı akiferlerde: kuyu vanası kapatıldığında piyezometre yüzeyinin zeminden yüksekliğidir.
Pozitif Sınır: Herhangi bir akiferden pompaj yapıldığında, düşüm konisinin genişleyerek nehir, göl gibi açık su kütleleri veya hidrolik iletkenliği daha yüksek bir akiferle hidrolik bağlantı kurduğu sınırdır.
Negatif Sınır: Akiferde pompaj yapıldığında, düşüm konisinin geçirimsiz veya akifere göre daha düşük hidrolik iletkenliğe sahip jeolojik ortamla temas ettiği sınırdır.
Dinamik su seviyesi: Serbest Akiferlerde:Pompaj kuyusundan sabit debide su çekilirken YAS seviyesinin kuyu içinde düşmesi sonucunda sabit kaldığı seviyenin zemine olan mesafesidir. Basınçlı akiferlerde ise: sabit debi ile akış esnasında herhangi bir anda ölçülen su seviyesinin zeminden yüksekliğidir.
Dengeli (permenant) rejim: Pompaj esnasında belirli bir verime karşılık, pompaj kuyusunda oluşan dinamik seviyenin ve buna bağlı olarak düşüm konisinin ve tesir yarıçapının sabit bir seviyeye ulaşmasıdır. Bu durum, beslenmenin kuyu verimini karşıladığı anlamına gelmektedir. Ancak, teorikte, akiferin beslenmediği durumlarda pompaj esnasında dengeli rejimin oluşması kabul görmemektedir. Verimin sabit olması halinde bile zamana bağlı olarak az da olsa düşüm oluştuğu kabul edilir..
Dengesiz rejim: Pompaj esnasında verimin ve düşümün veya bunlardan birinin sabit kalmaması durumudur. Akiferlerde genellikle kabul gören görüş dengesiz rejim şartlarıdır.
III. BÖLÜM Pompaj Deneyleri
Pompaj deneyleri fiziksel bir çalışma olup sondaj kuyularından su çekildiğinde düşüm konisi, kuyulara su verildiğinde ise yükselim konisi oluşur. Pompaj çalışmaları esnasında oluşacak tüm gözlemler dikkatle izlenmeli, not edilmeli ve elde edilen tüm veriler matematiksel ve grafik metotlarla değerlendirilerek istenilen sonuçlara ulaşılır.
Pompaj deneyleri amaca uygun olarak: 1.Tek bir kuyuda veya 2.Gözlem kuyuları ile birlikte yapılır. Tek bir kuyu ile yapılan pompaj deneylerinde mutlaka dengeli rejim kuralları, Gözlem kuyulu yapılan pompaj deneylerinde ise dengeli ve/veya dengesiz rejim şartlarından biri uygulanır. Dengeli rejimde YAS seviyesinde hidrolik yük zamana bağlı olarak değişmez kabul edilir, Dengesiz rejimde ise zamana bağlı olarak hidrolik yükte değişimler gözlenir.
Pompaj deneylerinin amacı: 1.İşletme için kuyuya monte edilecek pompa karakteristiklerinin (Q, Hm, n=pompa randımanı) belirlenmesine yönelik pompajlar 2.Akiferin hidrolojik parametrelerinin (T, k, S, R) belirlenmesine yönelik pompajlar.
Ayrıca: Kuyu inşası esnasında özellikle döner (rotary) sistemle açılmış kuyularda kullanılan çamurun kuyu etrafında oluşturduğu kekin sökülebilmesi, başka bir anlatımla kuyuda nispeten inkişafın (geliştirme) yapılabilmesi, yeraltısuyu kalitesinin belirlenmesi amacıyla su örneği alınması, Akiferin YAS seviyesinin tespit edilmesi, Amaca uygun değişik grafiklerin hazırlanması
Pompaj deneylerine baģlamadan önce dikkat edilecek hususlar: Öncellikle, kuyu inşasının sondaj tekniğine uygun olarak yapılmış olması, Pompaj deneyinde kullanılacak debi ölçüm araçlarının hazır bulundurulması, Kuyudaki statik su seviyesinin pompajdan önce belirlenmesi, Pompajdan çıkacak suyun tekrar kuyuya girişinin engellenmesi,
Pompaj kuyusu yakın çevresinde mevcut su noktalarının belirlenmesi ve raporlarda belirtilmesi, Pompaj kuyusu yakınında yer alan çalışır vaziyetteki kuyuların belirlenmesi ve öngörülen tesir yarıçapı içinde çalışan kuyuların durdurulması, Pompaj esnasında pompa durması, elektrik kesilmesi gibi hususların not edilmesi gerekir.
Pompaj deneylerinin çeģitleri 1.Münferit olarak kişi ve kuruluşlarca işletmeüretim amaçlı açılan kuyularda yapılan pompaj deneyleri (tek kuyuda), 2.Akiferlerin etüdü amacıyla açılan kuyularda yapılan pompaj deneyleri (gözlem kuyulu)
Tek kuyuda yapılan pompaj deneyleri: 1.Sabit debili pompaj deneyleri 2.Kademeli pompaj deneyleri Tek kuyuda yapılan pompaj deneyinde dengeli rejim şartı aranır.
Sabit debili pompaj deneylerinin yapılıģı Ölçüm zaman aralıkları: İlk 6 dakika için dakikada bir, 6 30 dakika arası için 2 dakikada bir, 30-60 dakika arası için 5 dakikada bir, 2. saat sonuna kadar 10 dakikada bir, 5. saat sonuna kadar 20 şer dakikada bir, bundan sonra 30 dakikada bir
Ayrıca: Pompaj boyunca uygun ve sabit bir kuyu verimi seçilir Deney boyunca kuyudaki su seviyeleri ölçülür. Uygun pompaj süresi (en az 24 saat) sonunda pompa durdurularak,aynı şekilde yükselim değerleri ölçülür Yükselim değerlerinin tespitine ilk statik seviye bulunana kadar devam edilir. Düşüm deneyinde her zaman aralığına tekabül eden düşüm değerleri ile yükselim esnasında her zaman aralığına tekabül eden artık düşüm değerleri forma yazılır. Pompajdan çıkan suyun tekrar kuyu içine girmemesi ve şantiyeye zarar vermemesi için gerekli önlemler alınır.
Kademeli pompaj deneylerinin amacı ve yapılıģı: Kademeli pompaj deneyi, kuyunun karakteristik eğrisinin belirlenmesine yarar. Karakteristik eğri; düģüm-verim değerlerinin fonksiyonudur. Dolayısıyla, bu eğrinin çizilebilmesi için birden fazla düģüm-verim noktasına gereksinim vardır. Bu amaçla yapılan kademeli pompajlarda en az 4 kademede pompaj yapmakta fayda vardır.
Her kademe için sabit bir debi ile pompaja başlanır ve seviye sabitleşinceye kadar pompaja devam edilir. Her kademe için uygulanan sabit debi ve elde edilen sabit düşüm kaydedilir.
Pompaj deneylerinin değerlendirilmesi: Pompaj deneyleri verileri ile özellikle 3 grafiğin mutlaka çizilmesi ve değerlendirilmesi gerekir. Bu grafikler: 1- Kuyu karakteristik eğrisi 2- Düşüm-özgül verim doğrusu 3- Yükselme eğrisi
Pompaj deneyi ile ilgili veriler öncellikle tablolar haline getirilir.
Kuyu karakteristik eğrisi ve değerlendirilmesi
Tablodaki değerler aşağıda olduğu gibi milimetrik kâğıta çizilerek kuyu karakteristik eğrisi çizilir
Düşüm-Verim değerlerine göre Karekteristik eğri tipleri 1. Parabolik bir eğri: kritik nokta sayesinde pompa özellikleri belirlenir. 2. Lineer hat: artezyen özellikli Kuyularda görülür 3. Hiperbolik hat: Hatalı deney, kişi hataları, Teçhiz yanlış kullanılmış Çakıllama kötü yapılmış Akifer cinsi tek türlü ve izotrop değil Dengeli reljim şartları oluşmamıştır.
Düşüm-Özgül Verim değerlerine göre karekteristik eğri tipleri I. Genellikle artezyen özellikli kuyulara tekabül eder II. serbest akiferlere ve kritik debiden küçük verimli kuyulara tekabül eder III.Artezyen özellikli kuyulara ve yüksek yük kayıplarına tekabül eder. Başka bir ifadeyle akifer gücünden daha yüksek kapasite ile su çekildiğini gösterir. IV. Hatalı pompalama deneyi
Artık düşüm Yükselim Grafiği: Bu grafiklerin yorumlanması ile genellikle akiferin geçirgenliği ve yeraltısuyu potansiyeli hakkında bilgi edinilir ve genellikle 2 bölümden oluşur. II.Bölüm I.Bölüm I.Bölüm: düşeye çok yakın olup, pompajın durdurulması müteakip suyun büyük bir hızla kuyu içine doğru akmasını gösterir. Yorumlanması doğru değil II.Bölüm: Düşüm konisinin dengeye geçtiği safhadır. Bazen kısa zamanda, bazen daha geç zamanda da olsa asimptot eksenine yaklaşır. Akiferin geçirgenliğinin ve/veya beslenmesinin yeter miktarda olmadığını gösterir
Dengeli şartlarda yapılan pompaj deneyleri sonucunda: 1. Pompajın yapıldığı zamana ait verim, kritik debi ve kuyu randımanı tayin edilir. Ancak, sürdürülebilir bir işletme için özellikle kurak dönem sonunda yapılan pompaj deneyi verileri değerlendirilmelidir. 2. Akiferin geçirgenlik ve rezervi hakkında bilgi edinildiği gibi grafik yardımıyla tesir yarıçapı da bulunur. 3. Pompaj deneylerinin pahalı olduğu dikkate alınarak tekrarından kaçınmak ve bir kez yapmak için çok dikkat ve özen gösterilmeli ve yeterli zaman ayrılmalıdır.
Gözlem kuyulu pompaj deneyleri Dengeli ve/veya dengesiz akım şartları geçerlidir. Bir kuyuda pompaj yapılırken aynı anda pompaj ve gözlem kuyu/kuyularında zamana bağlı olarak düşümler ölçülür. Bu deney ile akiferlerin hidrolojik parametrelerinden özellikle: İletkenlik, Geçirgenlik, Depolama katsayısı ve, Etki yarıçapı değerlerini saptamak mümkündür.
Deneye BaĢlamadan Önce Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Deney sahası uygun olmalı Gözlem kuyuları filtreli olmalı ve derinlikleri düşüm konisinin altında kalacak şekilde seçilmelidir. Delik çapı 70 90 mm arasında olmalıdır. Deney yapılacak yerde akifer homojen olmalı, Akiferin hidrolik eğimi düşük olmalı, Arazi açık ve kullanışlı olmalı, Pompaj ile çıkacak su tekrar akifere intikal etmemeli, Gözlem kuyuları, pompaj kuyusunun etkili yarıçapı içinde kesinlikle açılmamalı, Gözlem ve pompaj kuyu zemin kotları ve aralıkları dikkatle ve cm mertebesinde nivelmanla kotlandırılmalı,
Gözlem kuyuları, YAS akış yönü üzerinde pompaj kuyusundan geçen bir eksen dâhil olmak koşuluyla problemin çeşidine göre çeşitli yönlerde seçilmeli, akım yönüne dik eksenlerde gözlem kuyu mesafeleri daha az olmalıdır. Zira düşüm konisi, daimi akım koşulundan dolayı tam bir daire değil elips şeklindedir.
Gözlem kuyularının pompaj kuyusuna uzaklığı R (R=pompaj kuyusunun etki yarıçapı) değerlerinden büyük olmamalı ve kuyunun etkili yarıçapını (Rp) etkilemeyecek uzaklıkta (kuyudan en az 3 5 m uzaklıkta) açılmalıdır. Özellikle geçirgenlik katsayısı 10-3 ten fazla olan akifer ortamlarında bu durum dikkate alınmalıdır.
Gözlem kuyulu pompaj deneylerinin Değerlendirilmesi Ġle Kuyu düģüm konisinin kesiti çıkarılarak etki yarıçapı belirlenebilir Kademeli deney grafikleri çizilebilir. Kuyu karakteristik eğriler (ana kuyu ve gözlem kuyuları için ayrı ayrı) çizilebilir. DüĢüm-Özgül verim doğruları çizilebilir. DüĢüm log-mesafe doğruları çizilebilir
Gözlem kuyulu pompaj deneyi verileri tablosu.
Gözlem kuyulu pompaj deneyinde geçirgenlik (k) değerinin matematiksel olarak hesaplanması: Serbest Akiferler için: Depuit formülü: Q H 2 - h 2 = -------- In R/x k In yerine log 10 alınırsa: 0.73 * Q H 2 - h 2 = -------- k * log R/x olur.
Şayet düşüm ( h) değeri, akifer kalınlığı (H) yanında çok küçük kalıyorsa etki yarıçapı değeri (R) de akifer kalınlığı yanında küçük kalıyorsa H 2 - h 2 değeri yerine düşüm değeri ( h) yazılabilir. 0.73 * Q h = -------- k * log R/x. 0.73 * Q k = ------------ * log R/x h
Basınçlı akiferler için: H-h = Q/(2 ke) * In R/x formülü kullanılmalıdır. e = akifer kalınlığı H-h= h ke = T (iletkenlik), In = log 10 ve = 3.14 alınırsa h = (0.366*Q/T) * log R/x olur.
Tesir yarıçapının hesabı R = 1.5 (T*t/S) 1/2 T = İletkenlik (m 2 /s), t = pompaj süresi S = depolama katsayısı
Dengesizlik Rejiminde Grafikler Yardımıyla Hidrolojik Parametrelerin Belirlenmesi Özellikle zayıf akiferlerde dengeli rejim koşullarını (sabit debi, sabit bir dinamik seviye) oluşturmak mümkün olmayabilir veya çok uzun zaman gerekebilir. Böyle durumlarda dengesiz akım koşullarında çözümler gerekir. Böyle bir pompajda seviyenin sabit olma koşulu yoktur. Belirli t süresi boyunca oluşan düşümler dikkate alınır. Ancak bu dengesiz rejim için yine de bazı koşullar gerekmektedir.
Bunlardan bazıları şunlardır: Akiferin homojen ve izotrop olması, Akiferin üniform bir kalınlığa sahip olması, Oluşacak düşüm konisinin sonsuza kadar gidebilmesi, başka bir ifadeyle etki yarıçapı herhangi bir pozitif veya negatif sınır koşuluyla karşılaşmaması, Kuyu derinlikleri akifer kalınlığı boyunca açılmış olması
Dengesizlik rejimi koşullarında yapılan pompajlarda elde edilen verilerin değerlendirilmesi amacıyla problemlerin çözümü için grafik metotlar geliştirilmiştir. Bunun için genel olarak iki metot bulunmaktadır: 1.Logaritmik tahmin grafik metotları 2.Standart eğri metodu
1.Logaritmik tahmin grafik metotları Bunlardan en çok kullanılanları: Düşüm-logaritma zaman doğrusu Özgül düşüm-logaritma zaman doğrusu Düşüm-logaritma-t/x 2 doğrusu Özgül düşüm- logaritma-t/x 2 doğrusu Düşüm-log-mesafe (m) doğrusu
düşüm (m) DüĢüm-logaritma zaman doğrusu Düşüm-Log zam an grafiği (jacob Yaklaşım ı) 40 35 30 25?h = 20 20 15 Q=20 l/s 10 5 0 1 t 0 =1,7 10 100 t (dak) 1000 T = ( 0.183 * Q ) / Δh Q = l/s olması halinde T = (15.8 * Q) / Δh = m 3 /gün/m
Depolama katsayısını (S) belirlemek için ise, S = (2.25 * T * t 0 ) / r2 formülünden faydalanılır. r = Kuyunun yarıçapı t 0 değeri grafikten bulunur (1.7 dakika) T = m 2 /gün cinsinden olduğundan t 0 değerini de güne çevirmek gerekir. 1 gün = 24 * 60 = 1440 dak. ve t 0 = 1.7 / 1440 = 0.00118 gün olur. r = 15 = 30.48 cm = 0.3048 m olursa, S = (2.25 * 7.9 m 2 /gün * 0.00118) / (0.3048 m) 2 = 0.0209745 / 0.0929 = 0.225 S= 0.225 = %22.5 demektir.
Düşüm-Log zaman grafiği, gözlem kuyulu pompaj deneyleri içinde kullanılır. Bu durumda, kuyu yarıçapı (r) yerine gözlem kuyusunun pompaj kuyusuna olan uzaklığı (x) alınmalıdır. Düşüm değerleri ise gözlem kuyusunda ölçülen değerler olmalıdır.
DüĢüm-logaritma-t/x 2 doğrusu Pompaj deneylerinde en çok kullanılan grafik çözüm metodudur. Gözlem kuyulu bir pompaj kuyusunda tek kademede ve sabit debi ile yapılan pompaj deneyleri için çizilir. T= (0.183 * Q) / Δh olup: Q = l/s cinsinden alınması halinde T = (15.8 * Q) / Δh = m 3 /gün/m bulunur. S (depolama katsayısı) ise, S = 2.25 * T * t 0 formülünden hesaplanır. x = Gözlem kuyusunun pompaj kuyusuna uzaklığı.
düşüm (m) DüĢüm-logaritma-t/x 2 doğrusu 2 Düşüm-log t/x2 grafiği 1,8 1,6 1,4?h= 1,81-1,2=0,61 1,2 1 to =0,27 0,01 0,1 1 log t/x2 10
DüĢüm-log-mesafe (m) doğrusu
r = 0.6 m 4 3 2 1 r = 70 m
Grafiğin Çizilişi Gözlem kuyularının ana kuyuya uzaklıkları apsis eksenine logaritmik düşüm değerleri de ordinata aritmetik olarak yerleştirilir. Ordinat ekseni ana kuyu olarak kabul edildiğinde ordinat ekseninden itibaren logaritmik eksen üzerinde kuyu yarıçapı (r) işaretlenir ve bu noktadan bir dik (ordinat eksenine paralel) çıkılır. Bu dikme solunda kalan ordinat ekseni üzerine farklı kademelerde elde edilen ana kuyu düşüm değerleri işaretlenir ve yatay bir çizgi ile kuyu yarıçap dikmesi ile birleştirilir. Kuyu yarıçapı dikmesi sağ tarafında kalan bölgede ise P1, P2, ve P3 kuyularının yer aldığı noktalarda yine farklı debideki kademelerde elde edilen düşümler işaretlenir. Sonra her farklı debi için gözlem kuyularında elde edilen noktalardan bir doğru çizilerek kuyu yarıçapı dikmesi ile birleştirilir.
Logaritmik devreye tekabül eden düşüm değeri ( h) h = (0.73 * Q) / k olup buradan da; k = (0.73 * Q) / h olur. Grafikte Q = 20 m 3 /saat = 0.0055 m 3 /s için: Bu debiye tekabül eden gözlem kuyuları için çizilen doğrunun bir logaritmik devre karşılığı ( h) düşüm değeri 0.18 m olduğuna göre: k=(0.73*0.0055)/0.18=0.022 m/s =2.2*10-2 m/s olur. Aynı grafikte 60 m 3 /saat debi ile yapılan pompaj için k değerlendirildiğinde: Q = 60 m 3 /saat = 0.016 m 3 /s ve h = 0.45 m/s alındığında (aynı grafikten) k = (0.73 * 0.016) / 0.45 m = 0.026 = 2.6*10-2 m/s olur.
T (iletkenlik) değeri: T= k *d olup d= akifer kalınlığı (m) Tesir yarıçapının bulunması Her kademedeki debi değerleri için gözlem kuyularına ait doğruların x eksenini kestiği nokta değeri R etki yarıçapını verir. Bu grafikte r=70 m olmaktadır..
W(u) Standart eğri metodu (Theis abağı) u Dengesiz rejim koşullarında halen uygulanan en uygun çözümlerden biri standart eğri metodudur. Bu metot kuyu karakteristik fonksiyonu W(u) değerlerinin dikey eksene, u değerlerinin de yatay eksene işlendiği bir log-log (tam logaritmik) standart eğri (Type Curve) esasına dayanır.
Uygulama (deney) eğrisinin çizilişi x 2 /t Pompaj yapılan kuyu için: 1/t Gözlem kuyuları için x 2 /t değerleri alınır. x = gözlem kuyusunun pompaj kuyusuna uzaklığı, t ise başlangıçtan beri geçen zamanı ifade eder. Pompaj kuyusunda elde edilen düşüm ve zaman değerleri için öncellikle bir tablo çizilir. Bu veriler standart eğri tam logaritmik kâğıdıyla aynı ölçekte olan tam logaritmik bir kâğıda düşümler düşey eksene, mesafe/zaman ise yatay eksene gelecek şekilde işlenir
Uygulama (deney) eğrisinin çizilişi Standart eğri 1. Standart eğri üzerinde W (u) ve u değerleri işaretlenir. 2. Uygulama eğrisi üzerinde ise düşüm değeri (Δh) ve zaman (x 2 /t) değerleri işaretlenir A Uygulama eğrisi Çizilen uygulama (deneme) eğrisi, standart eğri ile ortak noktalara sahiptir. Pompaj değerlerinin işlendiği uygulama eğrisi dikey ve yatay eksenler paralel olacak şekilde standart eğri ile çakıştırılmaya çalışılır. En uygun çakışma kısmı üzerinde seçilen bir A noktası için:
Tüm bu çalışmalardan sonra aşağıdaki formüller yardımı ile Hidrolojik parametreler (T, S) belirlenir. Q * W (u) h = ------------ 4 T Q * W (u) T= ------------ 4 h 4Ttu S = ------- x 2
Yukarıdaki grafikte: A noktasından yatay ve dikey eksenlere çizilen dikmelerin, standart eğriyi kestiği dikey eksende W(u) = 1.4 ve yatay eksende u = 0.6, Aynı dikmelerin deney eğrisini kestiği düşüm değeri ( h) = 0.65 ve x 2 /t değeri ise 50 olarak bulunur. Bulunan bu değerler yukarıdaki formüllerde yerine konulduğunda: T = (Q * 1.4) / 4 * 3.14 * 0.65 T= (1.4 * Q) / 8.77 olur. Bulunan bu T değeri diğer formülde yerine konulduğunda; S değerini de hesaplamak mümkün olacaktır.