KALP FİZYOLOJİSİ Yrd.Doç.Dr. Seçgin SÖYÜNCÜ Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp AD 2009 Kalp Fonksiyonları Kan damarları yoluyla oksijeni ve barsaklarda emilen besin maddelerini dokulara iletir Metabolizma sonucu oluşan artık maddeler ve CO 2 nin dokulardan uzaklaştırılmasında rol oynar Vücut ısısının düzenlenmesine katılır Hormonların salgılandıktan sonra etki yerlerine ulaştırılmasında yer alır Tüm bu işlevleri yaparken kalp, kan damarlarından oluşan sistemik dolaşımı ve pulmoner dolaşımı kullanır 2 Kalp Fonksiyonları Kan basıncını oluşturur Kan sirkülasyonunu yönlendirir Kalp, sistemik ve pulmoner dolaşımı birbirinden ayırır Kanın tek yönlü akışını sağlar Bunda kalp kapakları büyük rol oynar Kan gereksinimini düzenler Metabolik ihtiyaçta değişikliğe paralel olarak kontraksiyon gücünü ve kasılma hızını ayarlar Dolaşım Sistemleri Pulmoner dolaşım Sistemik dolaşım 3 4 Kalbin Lokalizasyonu ve Ölçüleri Kalbin Lokalizasyonu ve Ölçüleri Yaklaşık yumruk ölçülerindedir Şekil Apex: koni biçiminde yuvarlaktır Base: Apekse oranla daha düz bir şekildedir Mediastinumda torasik kavite içinde lokalize olmuştur 5 6 1
Kalp Duvarı Kalp Duvarı Üç tabakadan oluşur: Epicardium: Kalbin yüzeyini kaplayan seröz membrandır Myocardium: Kalp kasılmasından sorumlu kaslardan oluşan orta tabakadır Endocardium: Kalbin iç boşluğunu kaplayan en içteki tabakadır 7 8 Kalp Duvarı Pericardium 9 10 Kalp kası: Kalp kası iskelet kası gibi ışık mikroskobunda çizgili karakter gösterir. Çizgili kalp kası, iskeletkasından bazı farklar gösterir: Daha kısa lif boyu vardır, Yaklaşık olarak sarkoplazmik retikulumun 1/3 ü mitokondriler tarafından işgal edilmiştir. Bu ise yüksek enerji talebini göstermektedir. Daha az oranda SR içerir. Başlangıç kasılması için ektraselüler Ca2+ iyonlarına gereksinim gösterir. Kalp Kası Kalp Kası Sadece kalpte bulunur Çizgilidir Her hücre sadece tek nükleos içerir İnterkalat disk ve gap-junction bulundurur Kendiliğinden uyarılma özelliğine sahiptir Aksiyon potansiyeli uzun sürelidir ve aynı zamanda uzun refraktör periyoda sahiptir Kontraksiyonu Ca 2+ regüle eder 11 12 2
Kalp Kası Kalp kası: Dallanma gösterir, Kalp Kası Tek bir nüklous içerir, Kas lifleri birbirine interkalat disklerle bağlanır. Bu disklerin içerikleri: Desmosomla ile iki katlı membran birbirine bağlanır, Kalpte depolarizan dalgaların hücreden hücreye aktarımından sorumlu gap-junctionları içerir. 13 14 Kalp Kası Uzayıp dallanan her bir kas lifi merkezinde 1 nükleos lokalize olur Aktin ve miyozin liferi içerir Intercalate diskler: Özelleşmiş hücre bağlantı yerleridir Desmosomlar hücreleri birarada tutan gap junctionlar bulundurur Elektriksel olarak kalp kası tek bir ünite gibi davranır 15 16 Kalp kası kontraksiyonu 17 18 3
Kalp kası kontraksiyonu Uzunluk-Gerim İlişkisi Kalp kası yeterince gerilirse o derecede daha çok kasılabilir. Bu aktinmiyozin çapraz köprülerinin birbiri üzerine binme oranının maksimum olması ile mümkündür. Bu özellik iskelet kasındakine benzerdir. 19 20 Kalp Kalp 21 22 Kalp Kapak fonksiyonları: 23 24 4
Kapak fonksiyonları: Koroner dolaşım: 25 26 Kalp kası lifinde aksiyon potansiyeli: Kalp Kasında Aksiyon Potansiyeli: Faz 0: Voltaj-kapılı Na+ kanalları açılır Na+ girişi artar ve depolarizasyon gerçekleşir. Faz 1: AP pik değere ulaştığında (+20 mv), voltage-gated Na+ kanalları kapanır, K+ kanallarının açılması ile K+ çıkışı artar. Faz 2: Plato Fazı. Bu fazda hızlı K+ kanalları kapanır vek+ çıkışı azalır, Ca2+ permeabilitesi artar. (Ca2+ kanallarının açılması ile) Faz 3: Plato fazı, Ca2+ kanallarının kapanması ve yavaş K+ kanallarının açılması ile sona erer. Faz 4: K+ un dışarı çıkması ile membran potansiyeli -90 mv düzeyine geri döner. 27 28 Refraktor Periyod Absolute: Kalp kasları yüksek şiddette uyarılara bile duyarsızdır, hiçbir şekilde yanıt vermez Relative: Kas lifleri birbiri ardına verilen uyarılara karşı cevap verebilir düzeye gelebilir Uzun refraktör periyod tetanik kontraksiyonların oluşmasını engeller 29 30 5
AP-kontraksiyon ilişkisi: AP iskelet kasında oldukça kısa sürelidir AP biter bitmez kasılma ölçülebilir AP kalp kasında uzun sürelidir AP ve kasılma birbiri üzerine binmiştir. AP bittiğinde aynı zamanda kasılma da sona erer 31 32 33 34 35 36 6
Kalp ileti sistemi: 37 38 Pacemaker potansiyeli: 39 40 Kalp Siklusu Kalp Siklusu Kalp sağ ve solda bulunan iki adet pompadan oluşur. Bu pompaların çalışmasında sağda triküspit solda ise mitral kapak önemli rol oynar Kalp pompası çalışırken başlıca iki evre meydana gelir: Sistol Kalp kasının kasılması Diyastol Kalp kasının gevşemesi Dolaşım sisteminde kan akışı daima yüksek basınçlı alandan düşük basınçlı alana doğru gerçekleşir Kalp kontraksiyonu ise basıncı oluşturur 41 42 7
Kalp Siklusu Basınç ilişkisi: 43 44 SORU KATKI 8