HEMŞİRELİKTE GÜÇ: Sorumluluk ve Bilgi Saliha KOÇ Acıbadem Sağlık Grubu Hemşirelik Hizmetleri Direktörü 10 Mayıs 2013 tarihinde Acıbadem Kadıköy Hastanesi nde yapılan Hemşirelik Haftası Programında sunuldu. SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 1
HEMŞİRELİK Bireyin ailenin ve toplumun sağlığını ve esenliğini koruma, geliştirme ve hastalık halinde iyileştirme amacına yönelik hemşirelik hizmetlerinin planlanması, örgütlenmesi, uygulanması, değerlendirilmesinden ve bu kişilerin eğitiminden sorumlu bilim ve sanattan oluşan bir sağlık disiplinidir (THD) HEMŞİRE Sağlık düzeyinin yükseltilmesi, hastalığın önlenmesi, hastanın bakım ve rehabilitasyon çalışmalarında hemşirelik bakımını planlamak, sağlamak ve değerlendirmekte yeteneklidir ve sağlık bakanlığının bir üyesi olarak görevli ve yeterlidir (WHO) SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 2
Hemşirelik mesleğinin sahip olması gereken 7 kriter: 1. Meslek; uygulamalarında yüksek öğretimin kazandırdığı entelektüel seviyede öğrenilebilen, sınırları net olarak tanımlanmış ve iyi organize edilmiş özel bilgiyi kullanır. 2. Meslek, kullandığı bilgi birikimini sürekli geliştirir ve bilimsel yöntemler kullanarak eğitim ve hizmet tekniklerini iyileştirir. 3. Meslek, uygulayıcılarının eğitimini yüksek öğretim kurumlarına bırakır. 4. Meslek bilgi birikimini, insanların ve toplumun iyiliği açısından yaşamsal olan uygulama ortamlarında uygular. 5. Meslek işverenlerin, mesleki politikalar çerçevesinde ve mesleki faaliyetlerin kontrolünde özerk biçimde yerine getirir. Meslek profesyonel politikaların oluşturulmasında ve mesleki faaliyetlerin kontrolünde özerk olarak işlev yapar böylelikle 6. Meslek, hizmeti bireysel kazançları üstünde tutan ve seçilen işi yaşam boyu sürdürebilecekleri meslek olarak kabul eden, entelektüel ve kişisel niteliklere sahip bireyleri bünyesine çeker 7. Meslek hareket özgürlüğü sunma, sürekli profesyonel gelişim imkanı tanıma ve ekonomik güvence verme suretiyle uygulayıcıların emeklerinin karşılığını verir. (Kaynak: Çağdaş Hemşirelikte Etik, Margaret A. Burkhard / Alvita K. Nathaniel, Çeviri Editörleri: Prof. Dr. Şule Ecevit,Doç.Dr. Nefise Bahçecik, Doç. Dr. Ükke Karabacak, 1. Baskı, Ocak, 2013, İstanbul sayfa; 186-187) SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 3
Sağlık bakımındaki kompleks yapının artması. Hemşirelik mesleğindeki zorluklar. Oldukça rekabetçi, yenilikçi, liderlik potansiyeli olan, profesyonel ilişkileri ve fonksiyonlarını kullanarak değişiklikleri adapte edebilecek esnekliği gösterebilen hemşireler yaratmaktadır(porter O grady, 2003). SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 4
Hemşirelik çalışanının güçlenmesi Hasta beklentilerini karşılamak ve en yüksek standartlarda bakım sağlamak. Hemşire yöneticiler ve liderler Sağlık organizasyonlarındaki iş gücü SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 5
Geleceğin Liderlerine bakıldığında ise; Bireysel liderlerden liderlik takımlarına Bireysel liderlerden liderlik kuruluşlarına Kült kontrolünden kültürel uyuma Kurallardan ilkelere Naiflikten karmaşıklığa (kaos ve karmaşa teorilerinde ait görüşlerden de yararlanarak) Benzerlikten çeşitliliğe Özel yarardan kamu hizmetine Edinilmiş özellikten, uygulanan iradeye Kazan / kaybet argümanlarından, kazan/kazan müzakerelerine http://www.nursingleadership.org.uk/publications/systematic%20review%20- %20Warwick.pdf SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 6
Hemşireden beklenen PROFESYONEL KİMLİK hakkında ne düşünüyorsunuz? SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 7
SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 8
Hemşirelikte araştırmalar: Staff hemşireleri güçlendirerek hemşirelikte mükemmel bakımı garanti altına almak(marquis ve Huston, 2000). Güçsüz hemşireler: Etkisiz hemşirelerdir(page, 2004). İşlerinde daha az tatminkardır(manojlovich ve Lashinger, 2002). Tükenmişlik ve benlik yitimine daha fazla duyarlılık gösterirler(leiter ve Lashinger, 2006). Hemşirelikte gücün yetersiz olması olumsuz hasta çıktılarına sebep olabilmektedir(manojlovich & Recico). SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 9
Güç Kaynakları mobilize etmek, almak, kullanmak ve söz konusu kişinin ihtiyaçlarını giderecek herşeyi yaptırabilmedir(kanter, 1993). Güç aynı zamanda hemşirenin hastayı güçlendirmek için sarfettiği bakım uygulamalarıdır(benner, 2001). Bakım; hemşirelik mesleğinin merkezidir(benner, 2001). Hemşirelerin, hastaları, doktorları, diğer sağlık çalışanlarını ve birbirlerini etkileyebilmeleri için güce ihtiyaçları vardır. SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 10
Bilgi ve sorumluluk Aksiyon almaya olanak sağlamak(chandler 1986). Güç Kontrol sahibi olmayı, etkilemeyi ve baskın olmayı bağrıştırmaktadır(chandler 1986). Güçlenme (Kanter 1993) SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 11
Güçlenen Hemşirenin: Motivasyonu yüksektir(lashinger & Havens, 1996). Güç kaynağını kullanarak başkalarını güçlendirip motive edebilendir(lashinger & Havens, 1996) Daha az tükenmiştir(lashinger, Finagan, 2003) Daha az gergindir(lashinger, Finagan, 2003) Yetkisiz kılınma ve aksiyon alamama staff hemşirelerde: Düş kırıklığı Yetmezlik, başaramama hissi oluşturmaktadır(lashinger & Havens, 1996). SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 12
Yapısal Güçlenme Teorisi (Kanter 1993) Yapısal Güçlenme Fırsat Birinin iş tanımın dışındaki işlere de dahil olma Bilgi Organizasyon ile ilgili veri ve bilgi Destek Kaynaklar Birinin iş sorumluluğunda ve karar verme aşamasında destek vermek Çalışanın ihtiyaç duyduğunca zaman, tedarikler ve ekipmanlar. SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 13
Yapısal Güçlenme İle İlgili Literatür Bulguları Yapısal Güçlenme: İş memnuniyetinde yüksek ölçülerde katkı sağlar(manojlovich, 2005). Hemşire liderliği ile birebir ilişkilidir(upenicks, 2003). Lider Hemşireler: Kendilerini güçlendirmeliler. Çalıştıkları iş ortamının güçlenmeye elverişli olması gerekir ve beraber çalıştıkları hemşirelere de güçlenmeye elverişli iş koşulları sunarlar(upenicks, 2003). SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 14
Psikolojik Güçlenme Teorisi (Spreitzer, 1995) Psikolojik Güçlenme Anlam Yeterlik Hemşirenin inandığı değerler, davranışlar ve iş gereklerinin örtüşmesi Hemşirenin işini yaparken gösterdiği performans Otonomi Birinin işi üzerinde üst düzey kontrol sahibi olması Etki Organizasyonel çıktıları etkileyebilme SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 15
Psikolojik Güçlenme İle İlgili Literatür Bulguları Psikolojik Güçlenme: Hemşire tükenmişliği Hemşire iş memnuniyeti (Laschinger, Finegan & Shamian 2001) SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 16
Profesyonelliğe uygun davranışların devamlılığı için her iki tip güçlendirme de gereklidir(manojlovich 2005). Yapısal Güçlenme Psikolojik Güçlenme İşte olumlu tutum ve davranışlar Fırsat Anlam İş memnuniyeti Bilgi Yeterlik Bağlılık Destek Otonomi Güven Kaynaklar Etki Az tükenmişlik SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 17
Liderlik Davranışı ve Hemşire Güçlenmesi Arasındaki İlişki Güçlenme: Bir liderin gücünü diğerleriyle paylaşması veya onlara aksiyon alabilmeleri için imkan yaratma sürecidir. Dönüşümsel liderliğin temelidir. Dönüşümsel Liderlik: Ortak bir amaç uğruna diğerlerini de aksiyon almaya sevk etmek. SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 18
Dönüşümsel Liderlik Motive etmek, harekete geçirmek, desteklemek ve ilham vermek, Vizyon, değer ve hedeflerin paylaşımı Dönüşümsel Liderlik Karar verme aşamasına dahil olmaya çalışmak Alınacak aksiyon için yolların dizaynı Güven, saygı ve açık iletişimle yola çıkmak İşbirlikçi ilişkilere odaklanmak SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 19
Hemşire Güçlendirmede Karşılaşılan Güçlükler Organizasyon Politika Çalışanların profesyonel otonomi geliştirmelerine müsaade edilmesi. Çalışanların tüm kararlara dahil edilmesi. Çalışan ile yönetim arasında iş birliği prosedürleri oluşturulması. Tüm bunların uygulanması için uygun ortam yaratılması. Hemşire Yöneticiler Dönüşümsel liderlik karakteristiği göstermeli. Hemşireler Psikolojik durum Profesyonel bilgi ve sorumluluk Eğitim Uygulama kapsamını taşıyabilecek sorumluluk SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 20
Hemşireleri güçlendirme Daha iyi çalışan performansı Sahiplik ve otonomi İş memnuniyeti Çalışanı tutundurma Üretkenlik, iş, maliyet, etkililik Yüksek bakım standardı Yüksek hasta memnuniyeti SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 21
SORUMLULUK "Çalışmadan, öğrenmeden, yorulmadan rahat yaşam yollarını alışkanlık haline getirmiş uluslar; önce onurlarını, sonra özgürlüklerini, daha sonra da geleceklerini kaybetmeye mahkûmdurlar." K. ATATÜRK TDK Türkçe Sözlüğü ne göre sorumluluk: Kişinin kendi davranışlarını ya da kendi yetki alanına giren herhangi bir olayın sonuçlarını üstlenmesidir. Bir başka deyişle sorumluluk; bir görevi üstlenme, bu görevin gereklerini yerine getirebilme ve bu sürecin olumlu-olumsuz sonuçlarını onaylama anlamına gelmektedir. SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 22
Sorumluluğun bilicindeki bireyler; karar alımında tüm kararları devinime geçirebilirler. Değer yargılarını gözetip bağımsız davranabilirler. Gereksinimlerini giderip kararlarını verebilirler. Yaptıkları işi sonuna dek götüren sorumlu bireylerdir. Sorumluluk bilinci olan bireyler, yaptıklarının ve yapamadıklarının sorumluluğundadırlar. Sorumluluk almak ve başkalarını suçlamak birbirine karşıt durumlardır. Kendi tutum ve davranışlarına göz atmayıp suçu başkalarında arayanlar, kendilerini geliştiremezler. Oysa eğitim ve toplum bireylerden olumlu yönde değişim bekler. SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 23
TÜRKİYE DE DURUM SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 24
SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 25
Kamu hastaneler birliğinin organizasyon şemasında yer alan: Hasta Bakım Müdürü sayısı: 691 İş tanımı belli değil SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 26
SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 27
SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 28
2007 Hemşirelik Kanunun da SML, 5 yıl sonra kapatılması vardı.. 2012 geldiğinde hemşire açığımız kapanmıyor diye kapatılamadı.(2009 verilerine göre 7966 kişi mezun ediliyor) Üniversite mezunları 2007 de; 5190 dan 2009 da 6259. SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 29
SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 30
HEPİMİZ SORUMLUYUZ Hemşirenin topluma karşı beyanı var mı? Hemşirelik hizmetlerinin kalitesinin ölçüldüğü Türkiye tarafından tanınan sistemler var mı? Mesleki düzenleme sistemi var mı? Mesleki davranış kuralları var mı? Ehil olmayan kişiler tarafından yapıldığında topluma zarar verdiği kanıtlanmış mı? Hemşireliğin klinikteki etkinliğini gösteren bilimsel çalışmalar var mı? Başkaları bu çalışmalara bakarak ikna oluyorlar mı? Hemşirelik için akreditasyonumuz eğitim ve uygulamada var mı? Meslek üyeleri mesleklerini icra ederken sürekli geliştiriliyorlar mı? Mesleğin yeni nesillere özendirilmesi için ne yapıyoruz?. SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 31
Ben büyük işler yapacak kadar büyük değilim küçüğüm diyorsan; bir sivrisineğin dev bir insanı sabaha kadar uyutmadığına şahit olmamışsın demektir. SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 32
15. slaytta İş yaşantısında İTİBAR. toplum tarafından beğenilen, takdir edilen desteklenen kısaca güvenilen olma SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 33
Sonucunda güven oluşturmanız gerektiğinden itibar, imaj olarak oluşturulması çok zor bir kavramdır. İtibar insanlarla tanışmadan önce dahi güven oluşturmanıza yardımcı olur. Güçlü bireysel itibar oluşturmanın 11 yolu; - Işıldayın - Değerinizi bilin - Kalıcılık geliştirin - Tutkuyla çalışın ve yaşayın - Yüksek standartları arzulayın - Büyük hayalleriniz olsun - Koruyucu olun - İlgili olun - Hatalarınızdan ders alın - Kendine emin ve güvenli olun - Kendinize doğru sorular sorun( bu neden bana oldu? bundan ne öğrenebilirim gibi ) SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 34
Kıskançlık Kıskançlık bir kişinin veya bir ilişkinin yitirilmesinden korkulan, karmaşık bir ruhsal yaşantı ve olumsuz tutumdur. Kıskançlık doğuştan değil, sonradan öğrenilen ve birçok insanı etkileyen, rahatsız eden bir duygudur Kıskançlık öz güven eksikliği ve yetersizlik duygusundan dolayı ortaya çıkmaktadır Kıskançlık karşılaştırmadır SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 35
İşyerinde KISKANÇLIK. Hedef alınan kişiye etkileri; fiziksel ve duygusal problemler, öz güven zedelenmesi, anksiyete, depresyon, gastrointestinal bozukluklar, başağrıları, insomnia, bitkinlik, düşük konsantrasyon, ve madde istismarı olarak sıralanabilir(namie ve Namie, 2000; Davenport, Schwartz ve Elliott, 1999; Hornstein, 1996). Şirkete etkileri; uzun vadede sağlık sigortası, yasal harcamalar, zaman, üretkenlik ve çalışanın yerini doldurabilmek için gerekli bütün harcamalar olarak nitelendirilebilir. SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 36
Kaynaklar/Bibliyografya SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 37
Sabrınız için teşekkürler.. SKOÇ-HHD-2013- Hemşirelik Haftası 38