LYS TÜRKÇE - 61 DERSHANELERÝ ANLATIM BOZUKLUKLARI - I Ders anlatým föyleri öðrenci tarafýndan dersten sonra tekrar çalýþýlmalýdýr. ANLATIM BOZUKLUKLARI - I Anlatým bozukluklarý, cümle düzeyindeki dil yanlýþlarýdýr. Dilin, kurallarýna uygun kullanýlmamasý anlaþmayý güçleþtirir, yanlýþ anlaþýlmalara neden olur. Anlatým bozukluklarý ya da dil yanlýþlarý gereksiz sözcük kullanýmýndan, sözcüklerin yanlýþ yerde ve anlamýna uygun olmayan biçimde kullanýlmasýndan, dil bilgisi kurallarýna aykýrýlýktan kaynaklanýr. Anlatým bozukluðu olan cümlelerde doðallýk yoktur. Bir cümlede, birçok nedene baðlý olarak anlatým bozukluðu olabilir. Anlatým bozukluklarýnýn nedenlerini sýrasýyla ele alalým: Adý Soyadý :... Bu kitapçýðýn her hakký saklýdýr. Tüm haklarý bry Birey Eðitim Yayýncýlýk Pazarlama Ltd. Þti. e aittir. Kýsmen de olsa alýntý yapýlamaz. Metin ve sorular, kitapçýðý yayýmlayan þirketin önceden izni olmaksýzýn elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayýt sistemiyle çoðaltýlamaz yayýmlanamaz. Gereksiz Sözcük Kullanýmý Cümleye bir anlam katmayan, cümleden... cümlenin anlamýnda... yol açmayan bir sözcük, o cümlede gereksizdir. Bir cümlede gereksiz sözcük kullanýmý, genellikle iki þekilde ortaya çýkmaktadýr. a) Eþ anlamlý sözcüklerin bir arada kullanýmý Bir cümlede ayný anlamý karþýlayan iki sözcük kullanýlmasý doðru deðildir. Ayný anlamý veren iki sözcükten birinin cümleden atýlmasý gerekir. Bir cümlede ayný anlamý karþýlayan sözcüklerden genellikle biri Türkçedir, biri yabancý bir dilden gelmiþtir. Aþaðýdaki sözcüklerin karþýsýna eþ anlamlýlarýný yazalým. ilgi (...) gereksinim (...) yasa (...) çaba (...) izin (...) düzey (...) elveriþli (...) þimdi (...) yer (...) yararlý (...) birdenbire (...) bütünüyle (...) Aþaðýdaki cümlelerde yer alan gereksiz sözcükleri bulalým ve cümleleri yeniden yazalým. Böyle bir uygulamanýn kimseye yarar ya da fayda saðlamayacaðýný düþünüyorum. (...) Bu köylerde yaþayanlara zenginler, varlýklý insanlar yardým etmeli. (...) Doða nýn bu kadar bencil ve egoist olabileceðini düþünemezdim. (...) 1
Örnek Soru 1 Aþaðýdaki cümlelerin hangisinde bir anlatým bozukluðu A) Ýþe geç geleceðini hiç olmazsa bana haber verseydin bari. B) O anda, dertleþebileceði bir dosta ihtiyacý vardý; ama yanýnda kimse yoktu. C) Bu karara varmadan önce, onlarýn da görüþ ve önerilerini dikkate alman gerekirdi. D) Yazýda onun resimlerinden pek söz edilmiyor; oysa o, çok yetenekli bir sanatçý. E) Beðendiðimiz o evi satýn aldýk; ancak oraya önümüzdeki yýl taþýnabileceðiz. (2006/ÖSS) Gereksiz sözcük kullanýmý deyim ile anlamýnýn ayný cümlede yer almasý durumunda da söz konusu olmaktadýr. Bir yerde deyim kullanýlmýþsa ayný cümle içinde deyimin anlamýnýn da verilmesine gerek yoktur. Aþaðýdaki cümlelerin, yandaki kutucuklarda verilen sözlerden hangisiyle tamamlanýrsa gereksiz sözcük kullanýmýna örnek olacaðýný bulalým. Ýnþaat için izin alana kadar akla karayý seçtik, hepimiz... çok sýkýntý çektik elimizden geleni yaptýk Kendisiyle ilgili suçlamalara karþý aðzýný açmadý,... çok üzüldü hiçbir þey söylemedi b) Sözcüðün anlamýnýn, cümledeki diðer sözcük ya da eklerde bulunmasý Kimi zaman bir sözcüðün anlamý ayný cümledeki baþka sözcüklerde ya da bir ekte bulunabilir. Bir sözün ya da sözcüðün anlamý cümledeki baþka sözcüklerde ya da eklerde varsa, o sözcük o cümlede gereksizdir. Aþaðýdaki cümlelerde numaralanmýþ bölümlerden hangisinin gereksiz olduðunu bulalým. Geçmiþe ait hatýralarýn anýmsanmasý, kimi zaman insaný duygulandýrýr. 1 2 3 4 Bursa-Manisa arasýndaki yol çalýþmalarý aþaðý yukarý, üç dört yýldýr devam ediyor. 1 2 3 Ýki üye, baþkanlýk için aday olarak gösterildi. 1 2 3 Az sonra kapýdan içeri giren çocuk, bir haber getirmiþti. 1 2 3 4 Pencereden iki tane güvercin girmiþ, salonda uçuþup duruyorlar. 1 2 3 Teknik bir aksaklýk nedeniyle elektrik bir saat süreyle kesildi. 1 2 3 2
Örnek Soru 2 Osmanlý süsleme sanatý alanýnda temel eser olarak sayýlan l ll lll IV kitap bir milyar liraya satýldý. V Bu cümlede anlatým bozukluðu, hangi sözcüðün atýlmasý ile giderilebilir? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. (1988/ÖYS) Uyarý Baþlangýcý ve sonu bildiren sözcükler derecelendirilemez. Ancak buradan, derece bildiren sözcükler gereksizdir biçiminde bir anlam çýkarýlmamalýdýr. Uyarý Derece bildiren sözcükler gibi adlarýn niteliðini bildiren sýfatlar da cümleden atýlamaz. Ancak sýfatýn anlamý, nitelediði isimde varsa, o sýfat gereksizdir. Aþaðýdaki cümlelerin hangilerinde gereksiz sözcük kullanýlmýþtýr, bulalým. En zor görev, ona düþmüþtü. Ýlk önce yemek yiyelim, sonra düþünürüz. Toplantýya en son katýlan Duygu ydu. Artýk daha güzel resimler çiziyor. Minik bebekler gibi aðlýyor. Çok çalýþkan bir öðrenciydi. Örnek Soru 3 Bu davranýþ insandan insana göre deðiþir. Bu cümledeki anlatým bozukluðu aþaðýdakilerin hangisinden kaynaklanmaktadýr? A) Ýþaret sýfatýna yer verilmesinden B) Ýkilemenin yanlýþ kullanýlmasýndan C) Gereksiz yere ilgeç kullanýlmasýndan D) Tümleç kullanýlmasýndan E) Yüklemin geniþ zamanlý olmasýndan (2006/ÖSS) Yanlýþ Kullanýlan Sözcükler Sözcüklerin cümlede yanlýþ kullanýmý farklý biçimlerde ortaya çýkar. Anlamlarý yakýn sözcükler birbiriyle karýþtýrýlýr, sözcüklere yanlýþ anlamlar yüklenir; bazen de olumlu anlam taþýyan sözcükler olumsuz durumlarda ya da olumsuz anlam taþýyan sözcükler olumlu durumlarda kullanýlýr. 3
a) Birbiriyle karýþtýrýlan sözcükler Söyleniþleri ya da anlamlarý birbirine yakýn olan sözcükler kimi zaman yanlýþlýkla birbirinin yerine kullanýlmaktadýr. Bu durum anlatým bozukluðuna yol açmaktadýr. Tabloda yer alan cümlelerde anlatým bozukluðuna neden olan sözcüklerin altýný çizip onlarýn yerine getirilmesi gereken sözcükleri parantez içine yazalým. Cümleler Uygun sözcük Yaþantýsýnýn son yýllarýnda çocuklarýnýn yanýnda olmak istiyordu. Baþka bir deyimle, saðlýklý beslenme, uzun bir yaþam demektir. Evler birbirine yaklaþýk olduðu için güneþ almýyor. O, Malatya da film festivali düzenlenmesinde etken rol oynadý. Aylardýr çalýþmasýna karþýlýk istediði puana yükselemedi. Aldýðýnýz ücreti küçümsemeden çalýþmaya devam etmelisiniz. Bu giysilerin ücreti çok yüksek, indirimi bekleyelim. Bazý insanlar anlayýþtan yoksuldur, onlardan hiçbir þey beklemeyin. Bu konuyla iliþkin tüm kaynaklarý taramanýzý istiyorum. Ýki sýnýf arasýnda bir ayrýcalýk görmüyorum. Küçük ayrýmlara dikkat etmek bizi büyük hatalardan kurtarýr. Baþarýlý olmanýz, kendinize güveninizi kaybetmemenize baðýmlý. Çok kýsa sürede yeni sýnýfýna uygunluk saðladý. Okul birinciliði konusunda kendine haksýzlýk edildiðini savundu. Filmin sonucunda tüm seyirciler aðlamaklý oldu. Olayý tüm ayrýmlarýyla öðrenmek istediðini söylüyor. Beþ kiþinin çekingen kalmasý yüzünden oylama tekrarlandý. Türkiye nin en iyi okullarýndan birinde öðretim görecek. Örnek Soru 4 Aþaðýdaki cümlelerin hangisinde bir anlatým bozukluðu A) Hava kirliliðine karþý çeþitli önlemler alýnabilir. B) Çevre sorunlarýyla ilgili toplantýlar yapýlmalýdýr. C) Bu gaz, havada yoðun oranda bulunur. D) Akarsularýmýz sanayi atýklarýyla kirleniyor. E) Gençler, doðanýn korunmasý konusunda bilinçleniyor. (1999/ÖSS) 4
b) Olumlu-olumsuz durumlar Olumlu anlam taþýyan bir sözcük olumsuz bir durumda ya da olumsuzluk içeren bir sözcük olumlu bir durumda kullanýlmaz. Böyle kullanýmlarda anlatým bozukluðu ortaya çýkar. Aþaðýdaki cümlelerde anlatým bozukluðu vardýr. Bu cümlelerdeki anlatým bozukluklarýný giderelim. Her konuda dürüst davranmasý yüzünden iþ yerindeki herkes Dilan ý seviyordu. (...) Takýmýn elenmesinde, futbolcular baþta olmak üzere herkesin katkýsý var. (...) Bu adam, sizin baþýnýza daha çok iþler saðlar. (...) c) Sözcüklerin anlamýna uygun kullanýlmamasý Her sözcüðün kullanýlabileceði bir anlam alaný vardýr. Ýnsanlar için kullanýlan bir fiili hayvanlar için kullanmak, soyut anlam taþýyan bir sözcüðü somut durumlar için kullanmak sözcüklere taþýyamayacaðý anlamlarý yüklemektir. Aþaðýdaki cümlelerde anlatým bozukluðuna neden olan sözcükleri bulalým. Lojmandaki patlama sabah 7.30 da gerçekleþti. (...) Bu sudan ne kadar içseniz doyamýyorsunuz. (...) Çocuðun saçlarý çok büyümüþ. (...) Evimiz denize yüz metre yakýnlýktadýr. (...) Son on yýlda teknoloji çok hýzlý arttý. (...) Bu direklere yeni elektrik telleri döþendi. (...) Balkondaki saksýlara çiçek tohumlarý diktik. (...) Örnek Soru 5 Aþaðýdaki cümlelerin hangisinde bir anlatým bozukluðu A) Zarftan bir mektup, bir de fotoðraf çýktý. B) Ondan böyle bir yalanlama olayý beklemiyordum. C) Kendimi bildim bileli bu mahallede, bu evde oturuyoruz. D) Toplantýmýza katýlarak bizlere destek olan dostlarýmýza yürekten teþekkür ederiz. E) Evimize taþýndýk, yavaþ yavaþ yerleþmeye çalýþýyoruz. (2004) Örnek Soru 6 Aþaðýdaki cümlelerin hangisinde kavuþmak sözcüðü yerinde kullanýlmamýþtýr? A) Sonunda gün kavuþtu, karanlýk bastý. B) Þiþmanlamýþtý, ceketinin önü kavuþmuyordu. C) Bu dere, biraz ileride Sakarya ya kavuþuyordu. D) Öteki kentler gibi bu kent de çirkin bir görüntüye kavuþtu. E) Biricik oðluna kavuþmuþ, yýllarýn özlemi dinmiþti. (1994/ÖYS) 5
ANLATIM BOZUKLUKLARI - I KONU TESTÝ 1. Aþaðýdaki cümlelerin hangisinde bir anlatým bozukluðu A) Takýmlardan biri, ötekinin bitmek bilmeyen karþýlýklý saldýrýlarýna daha fazla dayanamadý. B) Maçlarda, taraftarlarýn çýkardýðý olaylar spora gölge düþürüyor. C) Saðlýklý kalabilmenin temel koþullarýndan biri de spor yapmaktýr. D) Son yýllarda kimi takýmlar, Avrupa takýmlarýyla yaptýklarý maçlarda yüzümüzü aðartýyor. E) Ancak düzenli olarak yapýlan spor yararlý olur. (2001/ÖSS) 2. Özel kelimesi, aþaðýdaki cümlelerin hangisinde yanlýþ kullanýlmýþtýr? A) Bu, Türkiye ye özel bir durumdur. B) Çocuk, özel okullardan birinde öðrenciydi. C) Annesi, onun için özel yemekler yapmýþtý. D) Her oyunun özel kurallarý vardýr. E) Kendisine özel iþlem yapýlmasýný istemiyordu. (1987/ÖYS) 3. Geçenlerde bir gazete saygý ve hürmet diye yazmýþ. Nurettin Artam alay ediyordu. Elbette alay edilecek þey; kullandýklarý sözlerin anlamýný düþünmeyenler, geliþigüzel kullanýyorlar birtakým sözleri; onlarda anlam dýþý bir güzellik bulunduðunu sanýyorlar. Aþaðýdaki cümlelerin hangisinde, paragrafta yakýnýlan yanlýþa benzer bir yanlýþ yapýlmýþtýr? Birey Dershaneleri Birey Dershaneleri 4. Yineleme dediðimiz anlatým kusuru, ayný anlama gelen birden çok sözcüðün gereksiz yere bir arada kullanýlmasýdýr. Bir kavramýn Türkçesiyle yabancýsýnýn birlikte kullanýlmasý bu tür kusurlardandýr. Aþaðýdaki cümlelerin hangisinde bu açýklamada belirtilen türde bir anlatým kusuru A) Bunlar, belgesel özellikler taþýyan, birbirinden ilginç yazýlardýr. B) Bugün iþyerinde tebrik ve kutlama ziyaretlerinde bulunduk. C) Eskiden, musikiyle uðraþan kiþilere musikiþinas denirdi. D) Dil, varlýðýmýzýn en güçlü dayanaðý, kimliðimizin en anlamlý kanýtýdýr. E) Günümüz insanýnýn vazgeçemediði araçlarýn baþýnda televizyonla bilgisayar gelmektedir. (1999/ipt.ÖSS) 5. Aþaðýdaki cümlelerin hangisinde bir anlatým bozukluðu A) Deneyimli bir yönetici, deðerli bir bilim adamýydý. B) Maddi durumu yetmediði için eðitimini yarýda býrakmak zorunda kaldý. C) Kültürel varlýklara sahip çýkýp onlarý korumaya çalýþan insanlardan biriydi. D) Geleceðe umutla bakan ve zorluklar karþýsýnda yýlmayan bir gençti. E) Ele aldýðý her iþi, baþkalarýndan daha iyi, daha güzel yapmak isterdi. (2003/ÖSS) 6. Aþaðýdaki cümlelerin hangisinde bir anlatým bozukluðu A) Onun bu konudaki görüþ ve düþünüþünü hiç doðru bulmadým. B) Bence arkadaþýnýz görev ve sorumluluk yüklenmek için çok genç. C) Onun, meslektaþlarý arasýnda, bu derece sayýlýp sevildiðini bilmiyordum. D) Çocuklarý saðlýklý ve sýhhatli yetiþtirmek için beslenmelerine önem vermeliyiz. E) Dost ve arkadaþlarý ile ara sýra bir araya gelmekten büyük bir mutluluk duyardý. (1981/ÖYS) 6 A) Burada, tiyatro salonundan internet kafeye kadar birçok etkinlik bulunuyor. B) Kentteki yaþam, öðretim kurumlarýnýn sayýsý arttýkça hareketleniyor. C) Öðrencilerin sporla ilgili gereksinimlerinin karþýlanmasý için giriþimlerde bulunuluyor. D) Kütüphaneden yararlanacak öðrencilerin önce kütüphaneye üye olmalarý gerekiyor. E) Bilimsel araþtýrma yapacaklara her türlü olanak saðlanýyor. (2002/ÖSS)
ANLATIM BOZUKLUKLARI - I BÝREY DERSHANELERÝ SINIF ÝÇÝ DERS UYGULAMA FÖYÜ (TM-TS) KONU TESTÝ 7. Ülkemizde baþarýyla gerçekleþtirilen bu tür ameliyatlarda, ölüm þansý, Amerika da yapýlanlardan ancak yüzde bir fazladýr. Bu cümledeki bir sözcüðün yerinde kullanýlmamasýndan doðan anlatým bozukluðu aþaðýdaki deðiþikliklerden hangisiyle giderilebilir? A) tür sözcüðü atýlarak B) gerçekleþtirilen yerine yapýlabilen sözcüðü getirilerek C) yapýlanlardan yerine yapýlan ameliyatlardan getirilerek D) ancak sözü atýlarak E) þansý yerine olasýlýðý sözcüðü getirilerek (1989/ÖSS) 8. Sevda Haným a bu mahalledeki bütün kadýnlar dert yakýnýr, sorunlarýný anlatýr. Bu cümledeki anlatým bozukluðu aþaðýdaki deðiþikliklerin hangisiyle giderilebilir? A) bu mahalledeki bütün kadýnlar yerine bu mahallenin bütün kadýnlarý sözü getirilerek B) dert yakýnýr yerine dert yanar sözü getirilerek C) bütün sözcüðü atýlarak D) sorunlarýný anlatýr dan önce ona sözcüðü getirilerek E) anlatýr yerine anlatýrlar sözcüðü getirilerek (2007/ÖSS) 9. Aþaðýdakilerin hangisinde Böylece bana yardým yapýlmamasýný saðladý. cümlesindekine benzer bir anlatým bozukluðu A) Laf taþýyarak, aralarýnýn bozulmasýna o da bir katkýda bulunmuþtu. B) Sabrýn ve direnmenin, insanoðlunun en büyük dostu olduðunu söylüyordu. C) O sabah, yoðun sis yüzünden göz gözü görmüyordu. D) Babasý, oðlunun her geçen gün biraz daha artan sýkýntýlarýný görmezlikten geliyordu. E) Adamýn yüzünden, ne kadar sýkýntýlý bir durumda olduðu anlaþýlýyordu. (1989/ÖYS) Birey Dershaneleri Birey Dershaneleri 7 10. Aþaðýdaki cümlelerin hangisinde ayný anlama gelen sözler gereksiz yere bir arada kullanýlmýþtýr? A) Kahvaltýdan önce tüm öðrenciler, ellerinde süpürgeler, derslikleri ve spor salonunu temizliyorlar. B) Bu gençler, ölmek üzere olan, can çekiþen bir sanat dalýný canlandýrmak için yetiþtiriliyorlar. C) Onlar, iþyerlerini temiz ve düzenli tutmayý, vazgeçilmesi olanaksýz bir görev bilmiþler. D) Öðrenciler, öðretmenlerine ve arkadaþlarýna her zaman saygýlý davranýyorlar. E) Bu eðitim merkezinde, gençlere oyma, mobilya ve dekorasyon iþleri öðretiliyor. (1995/ÖSS) 11. Bu sorunun çözümünde yapabileceðim rol çok önemli. Bu cümledeki anlatým bozukluðu aþaðýdakilerin hangisinden kaynaklanmaktadýr? A) Yüklemin geniþ zamanlý olmasýndan B) Gereksiz yere iþaret sýfatý kullanýlmasýndan C) Ýsim cümlesi olmasýndan D) Yanlýþ sözcük kullanýlmasýndan E) Gereksiz yere belirteç kullanýlmasýndan (1998/ÖYS) 12. Aþaðýdaki cümlelerin hangisinden altý çizili sözcük çýkarýlýrsa cümlenin anlamýnda bir deðiþme olmaz? A) Buradaki gerçek, kanýmca sanat gerçeðidir. B) Her þey sanki ayný anda olup bitiyor gibidir. C) Bunun nereden kaynaklandýðýný kestirmek oldukça zordur. D) Oyunda ayrýca, gülünç bulunabilecek mantýksýzlýklara rastlanýyor. E) Yaþamdaki gerçek ile sanattaki gerçek çoðunlukla ayný deðildir. (1990/ÖSS)
ANLATIM BOZUKLUKLARI - I KONU TESTÝ 13. Öðrenci sayýsýnýn kalabalýk olmasý bu sonucu doðuruyor. Bu cümledeki anlatým bozukluðu aþaðýdakilerin hangisinden kaynaklanmaktadýr? A) Yüklemin þimdiki zamanda olmasýndan B) Dolaylý tümleç eksikliðinden C) Yanlýþ sözcük kullanýlmasýndan D) Nesnenin yanlýþ yerde bulunmasýndan E) Gereksiz yere iþaret sýfatý kullanýlmasýndan (1997/ÖYS) 14. Kendisine söylenen bu sözü duyar duymaz oturduðu I II III yerden ayaða kalktý, kürsüye yöneldi. IV V Bu cümlede, altý çizili sözcüklerin hangisi gereksiz kullanýlmýþtýr? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. (1992/ÖSS) Birey Dershaneleri 17. Bu konuda gençleri azýmsamak doðru deðildir. Bu cümledeki anlatým bozukluðunun nedeni aþaðýdakilerden hangisidir? A) Gereksiz sözcük kullanýlmasý B) Bir sözcüðün anlam bakýmýndan yanlýþ kullanýlmasý C) Tamlamanýn yanlýþ yapýlmasý D) Ekeylemin yanlýþ kullanýlmasý E) Yüklemine göre olumsuz cümle olmasý (1996/ÖSS) 18. Arkadaþlar tatilde trenle Ankara ya, oradan otobüsle I II Samsun a gidecekler, sonra da deniz yoluyla Ýstan- III IV bul a geri dönecekler. V Bu cümlede altý çizili sözcüklerden hangisinin atýlmasý anlam daralmasýna ya da anlatým bozukluðuna yol açmaz? A) I. B) ll. C) III. D) IV. E) V. (1995/ÖYS) 15. Öðretim sözcüðü, aþaðýdaki cümlelerin hangisinde yanlýþ kullanýlmýþtýr? A) Öðretim sistemini geliþtirmeye yönelik çalýþmalar yapýlýyor. B) Okulun öðretim kadrosu henüz tamamlanmadý. C) Bu yýl, öðretime on gün erken baþlanýyor. D) Baþvurduðu iþyerinden, son öðretim durumunu gösteren bir belge istediler. E) Önümüzdeki günlerde öðretim yöntemleriyle ilgili bir toplantý düzenlenecek. (1989/ÖYS) 16. Aþaðýdaki cümlelerin hangisinde bir anlatým bozukluðu A) Onun da yardýmýyla iþimizi kolayca bitirdik. B) Kanýmca bu koþullarda daha iyisi yapýlamaz. C) Aralarýndaki tartýþma böylece sona erdi. D) O, bu soruna kendince bir çözüm bulmuþ. E) Bence bu konuda onun haklý olduðunu sanmýyorum. (1991/ÖYS) Birey Dershaneleri 19. Aþaðýdaki cümlelerin hangisinde bir anlatým bozukluðu A) Bu çarþýnýn en eski, en tanýnmýþ esnafý benim. B) Bu kitabýnda yazar, baþkalarýndan duyduklarýný deðil, yalnýzca gördüklerini anlatýyor. C) Yetersiz kalan ilgi yoksunluðundan bu sanat unutulmuþ. D) Bu aileden birçok çalýþkan ve baþarýlý insan çýkmýþ. E) Bu kitabý okursan, bilmediklerini öðrenir, unuttuklarýný anýmsarsýn. (2004/ÖSS) 20. Aþaðýdaki cümlelerin hangisinde sonunda sözcüðü gereksiz kullanýlmýþtýr? A) Çok uðraþtý; ama sonunda bir bilet bulabildi. B) Sonunda o da yanlýþ davrandýðýný kabul etti. C) Raporunun sonunda bazý önemli bilgiler verdi. D) Sonunda arkadaþlarýndan yardým istemek zorunda kaldý. E) Yaptýklarý önce kötüydü, ama sonunda giderek düzeldi. (1988/ÖSS) 1-A 2-A 3-D 4-B 5-B 6-A 7-E 8-B 9-A 10-B 11-D 12-B 13-C 14-E 15-D 16-E 17-B 18-E 19-C 20-E 8