veri dosyadan okutulacak (1) - sinama verisi (2)-son(3) >

ONUNCU HAFTA BİLGİSAYAR YAZILIMLARI VE UYGULAMALAR 9.7.1. İdeal Süzgeç Düzenleme için Bilgisayar Programları Zaman bölgesinde frekans seçici süzgeç düzenlenmesi için 7ideal.pro adlı PV-WAVE dilinde yazılmış programın listesi metin sonunda verilmiştir. 7ideal adlı programın çalıştırılması ile veri dosyadan okutulacak (1) - sinama verisi (2)-son(3) > sorusu sorulur. (1) seçeneği diskten bir verinin okunmasına izin verir. Yazılım geçerli dizindeki tür eki.dat olan dosyaların bir dökümünü verir. Verinin okunması için sıra numarasının girilmesi yeterlidir. Zaman verisini kapsayan dosyanın ilk satırı zamanın başlangıç değeri ve örnekleme aralığı olmak üzere boşluk ile ayrılmış iki sayıdan oluşmalıdır. İzleyen satırlarda ise bir zaman değeri ve ona karşılık gelen sayısal veri bulunmalıdır. Verinin okunmasından sonra uygulanması istenilen süzgecin türü sorulur: SUZGECIN TURU 1. Alcak Gecisli 2. Bant Gecisli 3. Yuksek Gecisli 4. Bant-Durdurucu 5. Veriyi degistir suzgec numarasini giriniz >3 Örneğin, üç sayısının girilmesi ile süzgecin türü yüksek-geçişli olarak belirlenir. Kesme frekansları ve süzgeç katsayılarının sayısının yazılıma verilmesi ile süzgeçleme işlemi uygulanarak, ölçülen veri, hesaplanan süzgeç katsayıları ve gerçekleşen çıkış görüntülenir. Bu işlemlerden sonra yazılımın başlangıç noktasına geri dönülür. İlk soruda (2) seçeneği seçilir ise süzgecin türü sorulmadan önce en fazla beş adet sinüzoidalin toplanması ile frekans içeriği bilinen bir sınama verisi oluşturulur. Bu bölümde kullanılan sınama verisi izleyen şekilde yaratılır: ornekleme araligi >0.01 periyodik veriyi olusturan sinusoidal sayisini giriniz >3 1 inci sinusoidalin frekansi, a ve b katsayilarini giriniz >: 0.5 1.5 0 2 inci sinusoidalin frekansi, a ve b katsayilarini giriniz >: 5 1 0 3 inci sinusoidalin frekansi, a ve b katsayilarini giriniz >: 20 0.4 0 periyodik veriye eklenecek sabiti giriniz>4. Böylece, bu bölümde kullanılan ve üç sinüzoidalin toplamına bir sabitin eklenmesi ile bir sınama verisi oluşturulur. Bu örnekte sabit için dört girilmiştir. Böylece Şekil 9.7.1 in en üstünde görüntülenen zaman verisi elde edilir. Yazılıma yüksek-geçişli süzgeçleme için izleyen yanıtların girilmesi ile Şekil 9.7.1 de görüntülenen süzgeçleme işlemi gerçekleştirilir. Kuramsal veri, hesaplanan süzgeç katsayıları ve gerçekleşen çıkış Şekil 9.7.1 de yukarıdan aşağıya doğru verilmiştir. Veriye eklenen sabit ve 0.5 Hz frekanslı sinüzoidal yüksek-geçişli süzgeç ile yok edileceğinden, çıkış 5 ve 20 Hz frekanslarındaki iki adet sinüzoidalin toplamından oluşur. Şekil 9.7.2 de ise süzgeçleme işlemi frekans bölgesinde görüntülenmiştir.

suzgec numarasini giriniz > 3 yuksek kesme frekansini giriniz >3 suzgec katsayilarinin sayisi - son=negatif bir sayi 51 SUZGEC KATSAYILARI TOPLAMI (sinc yanit) = -0.0112745 TOPLAMIN KURAMSAL DEGERI = 0 Yazılım süzgeç katsayılarının ve çıkış verisinin diske yazılmasına izin verir. Çıkış verisi diske giriş verisi ile aynı düzende yazılır. Süzgecin dosyaya yazılması ile ilgili soruya olumlu yanıt verilir ise ilk satıra dört sayı yazar. Bunlar sırası ile örnekleme aralığı, süzgeç katsayılarının sayısı, artı yatay eksen değerli süzgeç katsayılarının sayısı ve son olarak süzgecin yatay kaymasıdır. İkinci satırdan başlayarak, her satırda bir zaman değeri ile ona karşılık gelen katsayı değeri bulunur.

Şekil 9.7.1. Dört değerindeki bir sabit ile 0.5, 5 ve 20 Hz frekanslı sinüzoidallerin toplamından oluşan t =0.01 sn aralıkları ile örneklenmiş sayısal veri (yukarıda) ( f N =50 Hz), f H =3 Hz kesme frekanslı ve 51 katsayılı yüksek-geçişli süzgeç (ortada) ve çıkış verisi (altta). Çık ış verisinde sabitin etkisi sıfırlanmıştır.

Şekil 9.7.2. Şekil 9.7.1. Giriş verisinin Fourier dönüşümü. Yüksek-geçişli süzgecin belirtkeni (ortada) ve çarpma sonucunda elde edilen çıkışın Fourier dönüşümü (altta).

WAVE>.run 7ideal % Compiled module: $MAIN$. VERININ TURU 1. veri dosyadan okutulacak 2. sinama verisi (sinuzoidallerin toplami 3. sinama verisi (civilti sinyali) 4. sinama verisi (silkeleme sinyali) 5. son seciminizi giriniz >1 dosya no dosya adi 1 bolewtm1.dat 2 bolnstm1.dat 3 duzewtm1.dat 4 duznstm1.dat dosya numarasi giriniz >1 GIRIS VERISI zaman bolgesi veri sayisi = 1500 ornekleme araligi = 0.0100000 Nyquist frekansi 50.0000 ilk zaman degeri = 1.95503e-005 son zaman degeri = 14.9904 veri uzunlugu (saniye) = 14.9903 SUZGECIN TURU 1. Alcak-Gecisli 2. Bant-Gecisli 3. Yuksek-Gecisli 4. Bant-Durdurucu 5. Veriyi degistir suzgec numarasini giriniz >1 Nyquist frekansi= 50.0000 alcak kesme frekansini giriniz >3 suzgec katsayilarinin sayisi - son=negatif bir sayi> 151 SUZGEC KATSAYILARI TOPLAMI (sinc yanit) = 1.00114 TOPLAMIN KURAMSAL DEGERI = 1.00000 Onerilen cizim frekansi 50.0000 Nyquist frekansi icin sifir olmak uzere frekans bolgesinde girisin izgesinin cizimi icin en buyuk frekans degerini giriniz>10

VERININ TURU 1. veri dosyadan okutulacak 2. sinama verisi (sinuzoidallerin toplami 3. sinama verisi (civilti sinyali) 4. sinama verisi (silkeleme sinyali) 5. son seciminizi giriniz >2 ornekleme araligi >0.01 Nyquist frekansi= 50.0000 periyodik veriyi olusturan sinusoidal sayisini giriniz >3 1 inci sinusoidalin frekansi, a ve b katsayilarini giriniz >: 1 0 2 2 inci sinusoidalin frekansi, a ve b katsayilarini giriniz >: 5 0 1 3 inci sinusoidalin frekansi, a ve b katsayilarini giriniz >: 20 0.5 0 sinuzoidalleri toplamak icin (1) veya uc uca eklemek icin (2) giriniz >1 veriye eklenecek sabiti giriniz>0 GIRIS VERISI zaman bolgesi veri sayisi = 501 ornekleme araligi = 0.0100000 Nyquist frekansi 50.0000 ilk zaman degeri = 0.000000 son zaman degeri = 5.00000 veri uzunlugu (saniye) = 5.00000 torpuleme uygulanacak mi? (E/*)h SUZGECIN TURU 1. Alcak-Gecisli 2. Bant-Gecisli 3. Yuksek-Gecisli 4. Bant-Durdurucu 5. Veriyi degistir suzgec numarasini giriniz >1 Nyquist frekansi= 50.0000 alcak kesme frekansini giriniz >3 suzgec katsayilarinin sayisi - son=negatif bir sayi> 151 SUZGEC KATSAYILARI TOPLAMI (sinc yanit) = 1.00114 TOPLAMIN KURAMSAL DEGERI = 1.00000 Onerilen cizim frekansi 25.0000 Nyquist frekansi icin sifir olmak uzere frekans bolgesinde girisin izgesinin cizimi icin en buyuk frekans degerini giriniz>25

SUZGECIN TURU 1. Alcak-Gecisli 2. Bant-Gecisli 3. Yuksek-Gecisli 4. Bant-Durdurucu 5. Veriyi degistir suzgec numarasini giriniz >2 Nyquist frekansi= 50.0000 alcak kesme frekansini giriniz >2.5 yuksek kesme frekansini giriniz >10 suzgec katsayilarinin sayisi - son=negatif bir sayi151 SUZGEC KATSAYILARI TOPLAMI (sinc yanit) = 0.0505465 TOPLAMIN KURAMSAL DEGERI = 0.000000 Onerilen cizim frekansi 25.0000 Nyquist frekansi icin sifir olmak uzere frekans bolgesinde girisin izgesinin cizimi icin en buyuk frekans degerini giriniz>25

SUZGECIN TURU 1. Alcak-Gecisli 2. Bant-Gecisli 3. Yuksek-Gecisli 4. Bant-Durdurucu 5. Veriyi degistir suzgec numarasini giriniz >3 Nyquist frekansi= 50.0000 yuksek kesme frekansini giriniz >15 suzgec katsayilarinin sayisi - son=negatif bir sayi51 SUZGEC KATSAYILARI TOPLAMI (sinc yanit) = 0.0115089 TOPLAMIN KURAMSAL DEGERI = 0.000000 Onerilen cizim frekansi 62.5000 Nyquist frekansi icin sifir olmak uzere frekans bolgesinde girisin izgesinin cizimi icin en buyuk frekans degerini giriniz>60

VERININ TURU 1. veri dosyadan okutulacak 2. sinama verisi (sinuzoidallerin toplami 3. sinama verisi (civilti sinyali) 4. sinama verisi (silkeleme sinyali) 5. son seciminizi giriniz >2 ornekleme araligi >0.01 Nyquist frekansi= 50.0000 periyodik veriyi olusturan sinusoidal sayisini giriniz >3 1 inci sinusoidalin frekansi, a ve b katsayilarini giriniz >: 1 0 2 2 inci sinusoidalin frekansi, a ve b katsayilarini giriniz >: 5 0 1 3 inci sinusoidalin frekansi, a ve b katsayilarini giriniz >: 20 0.5 0 sinuzoidalleri toplamak icin (1) veya uc uca eklemek icin (2) giriniz >2 veriye eklenecek sabiti giriniz>0 GIRIS VERISI zaman bolgesi veri sayisi = 501 ornekleme araligi = 0.0100000 Nyquist frekansi 50.0000 ilk zaman degeri = 0.000000 son zaman degeri = 5.00000 veri uzunlugu (saniye) = 5.00000 torpuleme uygulanacak mi? (E/*) SUZGECIN TURU 1. Alcak-Gecisli 2. Bant-Gecisli 3. Yuksek-Gecisli 4. Bant-Durdurucu 5. Veriyi degistir suzgec numarasini giriniz >1 Nyquist frekansi= 50.0000 alcak kesme frekansini giriniz >3 suzgec katsayilarinin sayisi - son=negatif bir sayi151 SUZGEC KATSAYILARI TOPLAMI (sinc yanit) = 1.00114 TOPLAMIN KURAMSAL DEGERI = 1.00000 Onerilen cizim frekansi 25.0000 Nyquist frekansi icin sifir olmak uzere frekans bolgesinde girisin izgesinin cizimi icin en buyuk frekans degerini giriniz>25

VERININ TURU 1. veri dosyadan okutulacak 2. sinama verisi (sinuzoidallerin toplami 3. sinama verisi (civilti sinyali) 4. sinama verisi (silkeleme sinyali) 5. son seciminizi giriniz >3 % Compiled module: DATA1D. ornekleme araligi >0.02 Nyquist frekansi= 25.0000 civilti sinyali sayisini giriniz>1 1 inci sinyalin katsayisini ve genligini giriniz >: 1 1 veriye eklenecek sabiti giriniz>0 GIRIS VERISI zaman bolgesi veri sayisi = 251 ornekleme araligi = 0.0200000 Nyquist frekansi 25.0000 ilk zaman degeri = 0.000000 son zaman degeri = 5.00000 veri uzunlugu (saniye) = 5.00000 torpuleme uygulanacak mi? (E/*)e torpu fonksiyonunun ilk degeri 0 ve son degeri 1 olmak uzere verinin baslangic ve sonundan kac noktasina torpuleme uygulanilacak? >51 SUZGECIN TURU 1. Alcak-Gecisli 2. Bant-Gecisli 3. Yuksek-Gecisli 4. Bant-Durdurucu 5. Veriyi degistir suzgec numarasini giriniz >1 Nyquist frekansi= 25.0000 alcak kesme frekansini giriniz >5 suzgec katsayilarinin sayisi - son=negatif bir sayi >51 SUZGEC KATSAYILARI TOPLAMI (sinc yanit) = 1.03887 TOPLAMIN KURAMSAL DEGERI = 1.00000 Onerilen cizim frekansi 25.0000 Nyquist frekansi icin sifir olmak uzere frekans bolgesinde girisin izgesinin cizimi icin en buyuk frekans degerini giriniz>25

SUZGECIN TURU 1. Alcak-Gecisli 2. Bant-Gecisli 3. Yuksek-Gecisli 4. Bant-Durdurucu 5. Veriyi degistir suzgec numarasini giriniz >2 Nyquist frekansi= 25.0000 alcak kesme frekansini giriniz >3 yuksek kesme frekansini giriniz >6 suzgec katsayilarinin sayisi - son=negatif bir sayi51 SUZGEC KATSAYILARI TOPLAMI (sinc yanit) = -0.0973592 TOPLAMIN KURAMSAL DEGERI = 0.000000 Onerilen cizim frekansi 25.0000 Nyquist frekansi icin sifir olmak uzere frekans bolgesinde girisin izgesinin cizimi icin en buyuk frekans degerini giriniz>25

SUZGECIN TURU 1. Alcak-Gecisli 2. Bant-Gecisli 3. Yuksek-Gecisli 4. Bant-Durdurucu 5. Veriyi degistir suzgec numarasini giriniz >3 Nyquist frekansi= 25.0000 yuksek kesme frekansini giriniz >5 suzgec katsayilarinin sayisi - son=negatif bir sayi51 SUZGEC KATSAYILARI TOPLAMI (sinc yanit) = -0.0388722 TOPLAMIN KURAMSAL DEGERI = 0.000000 Onerilen cizim frekansi 31.2500 Nyquist frekansi icin sifir olmak uzere frekans bolgesinde girisin izgesinin cizimi icin en buyuk frekans degerini giriniz>30

SUZGECIN TURU 1. Alcak-Gecisli 2. Bant-Gecisli 3. Yuksek-Gecisli 4. Bant-Durdurucu 5. Veriyi degistir suzgec numarasini giriniz >4 Nyquist frekansi= 25.0000 alcak kesme frekansini giriniz >3 yuksek kesme frekansini giriniz >6 suzgec katsayilarinin sayisi - son=negatif bir sayi51 SUZGEC KATSAYILARI TOPLAMI (sinc yanit) = 1.09736 TOPLAMIN KURAMSAL DEGERI = 0.000000 Onerilen cizim frekansi 31.2500 Nyquist frekansi icin sifir olmak uzere frekans bolgesinde girisin izgesinin cizimi icin en buyuk frekans degerini giriniz>30

VERININ TURU 1. veri dosyadan okutulacak 2. sinama verisi (sinuzoidallerin toplami 3. sinama verisi (civilti sinyali) 4. sinama verisi (silkeleme sinyali) 5. son seciminizi giriniz >4 ornekleme araligi >0.01 Nyquist frekansi= 50.0000 baslangic ve bitis frekanslari >5 30 silkeleme suresi >5 sinyal genligi >1 veriye eklenecek sabiti giriniz>0 GIRIS VERISI zaman bolgesi veri sayisi = 501 ornekleme araligi = 0.0100000 Nyquist frekansi 50.0000 ilk zaman degeri = 0.000000 son zaman degeri = 5.00000 veri uzunlugu (saniye) = 5.00000 torpuleme uygulanacak mi? (E/*)e torpu fonksiyonunun ilk degeri 0 ve son degeri 1 olmak uzere verinin baslangic ve sonundan kac noktasina torpuleme uygulanilacak?>101 SUZGECIN TURU 1. Alcak-Gecisli 2. Bant-Gecisli 3. Yuksek-Gecisli 4. Bant-Durdurucu 5. Veriyi degistir suzgec numarasini giriniz >1 Nyquist frekansi= 50.0000 alcak kesme frekansini giriniz >15 suzgec katsayilarinin sayisi - son=negatif bir sayi> 101 SUZGEC KATSAYILARI TOPLAMI (sinc yanit) = 1.01248 TOPLAMIN KURAMSAL DEGERI = 1.00000 Onerilen cizim frekansi 37.5000 Nyquist frekansi icin sifir olmak uzere frekans bolgesinde girisin izgesinin cizimi icin en buyuk frekans degerini giriniz>35