GELİŞTİRME VE UYGULAMA Yrd. Doç. Dr. İbrahim GÜL Davranışlarımıza yön veren, uyulması gereken ilkedir. Önceden belirlenir. Herkesin uyması sağlanır. İyi bir eğitim-öğretim ortamı için gerekli Uymayanlara uygulanacak yaptırımlar belirlenir. 1
Sınıf Yönetiminde Kuralların Yeri Ve Önemi Önceden bilinmesi önemlidir. Kurallar listesi bir sözleşmedir. Kurallar; İstenmeyen davranışları önler. Beklentilere de açıklık getirir. Öğrencilerden Beklenen Davranışlar Milli Eğitim Temel Kanunu; Siyasal Bireysel Toplumsal Ekonomik Kuralların uygulanmasında okul paydaşlarıyla işbölümü yapmak gerekir. Öğrencilerden Beklenen Davranışlar Atatürk İnkılâp İlkelerine Bağlı Kalma Hukuka Ve Toplum Değerlerine Uyma Doğru Sözlü, Dürüst, Hoşgörülü Olma İnsanlar Arasında Ayrım Yapmama Tutumlu Olma Kamu Malını Koruma Öğrenciler İçin Alınacak Özel Önlemler Özel durumlu öğrenciler Uyuşturucuya karşı Taciz ve cinsel istismara karşı tedbirler Onur kırıcı bazı davranışlara maruz kalmaları Trafik terörüne karşı önlemler alma 2
Okul ve sınıf kuralları uyumlu olmalı Kural oluşturmada izlenecek yollar; Öğretmen Oluşturma Öğrenci Oluşturma Birlikte Oluşturma Do as I say, not as I do! Hocanın dediğini yap, yaptığını yapma! Kural oluşturma sürecine öğrenci katılmalı Kural Oluşturma Basamakları Kuralların neler olacağı konusunda tartışma Öğrencilerle sınıfta bir kurallar listesi oluşturma Öğrencilere çeşitli kuralların öğretilmesi süreci Kuralların Neler Olacağı Konusunda Tartışma Kurallar oluşturulurken; Beyin fırtınası yapılır Her öğrencinin görüşünü ifade etmeli Öğrenci kuralın konması gerektiği belirtmeli Benzer ifadeler birleştirilebilir Kuralların uygulandığının gözden geçirilmesi 3
Öğrencilerle Kurallar Listesi Oluşturma Liste oluşturulurken; İfadeler incelenir. Benzer ifadeler birleştirilir. Kuralın ifade biçimi önemlidir. Kısa ve özlü bir liste yapılmaya çalışılır Yerlere çöp atmayınız yerine Çöplerimizi çöp sepetine atalım ifadesi tercih edilmelidir. Öğrencilere Kuralların Öğretilmesi Yeni gelenleri uyar. Resimler kullanılabilir. Kuralın mantığına dikkat çek. Merdiven basamaklarına yazılabilir. Her türlü yöntem kullanılabilir. (Rol oynama, öyküler, drama gibi) Kuralların Uygulandığını Gözden Geçirme Kuralın hayata geçirilmesi Veli ve diğer öğretmen desteği alınır. Öğretmen, öğrencilere örnek olmalıdır. İtiraz edilen, anlaşılmayanlar değiştirilirler. Ergun e (2014) göre kurallar; Gerçekçi Mantıklı İyi tanımlanmış Sayıca sınırlı, Açıkça anlaşılır, Pozitif cümleler halinde ifade edilmiş... 4
Sınıfa uygun şekilde girer Bilişsel öğrenme + devimsel yön Kuralın öğrenilmesi yeterli olmaz Sınıfı temiz tutar. Çöplerini çöp kutusuna atar. Derste öğretmenini ve arkadaşlarını dikkatlice dinler. Kural kavratılırken üç adım; Açıklama Tekrarlama güçlendirme Açıklama; Kuralın açıkça ifade et. Örnek olarak göster Yararını ve zararını söyle Gerektiğinde canlandır ve drama yap Tekrarlama; Kural bir anda yapılmayabilir Kuralı adım adım nasıl yapılacağı göster Kural sürekli tekrar edilerek kalıcılığı sağla Kural uygulanmadığında bundan taviz verme 5
Güçlendirme; Kuralın öğrenilmesi; onun rutin olarak yapılması Sürekli tekrarlanarak yapılmalı. Bir kuralı yapmadığında kişi bundan rahatsızlık duyuyorsa bu kuralın benimsendiğini gösterir Sınıf Kurallarının Geliştirilmesi Bazı ilave kurallar eklenebilir. Etkililiğini kaybedenler değiştirilir. Kuralların uygulanmasına elverişli bir ortam Kurallar eğitim-öğretimin bir parçası olarak düşünülmelidir. Sınıf Kuralları Belirlenirken Nelere Dikkat Edilmelidir? Birlikte, Açık-net ifade Özlü ve kısa ifadeler Olumlu bir dil Bir ihtiyaçtan doğmalıdır. Öğrenci davranışlarını yansıtmalı Toplum-okul kurallarıyla çelişmemeli Yasaklayıcı olmaktan çok yapıcı olmalıdır. Sınıf Sözleşmesi Oluşturma Geçerli kurallar nasıl bir süreçte belirlendi? Öğretmen; kurallar ile bağlı mı görmektedir? yoksa onun kuralların üzerinde yetkili ama sorumsuz bir statüsü mü vardır? Hedef, güvenliği sağlayarak iyi bir öğretme ortamı 6
Sınıf Kurallarına Uyulmasına Özen Gösterilmeli Sınıf kurallarına; Başta Öğretmen Uymalı Uymayanlar Uyarılmalı Çiğnenmesi Durumunda Yaptırımlar Sınıf Kurallarına Uyulmasına Özen Gösterilmeli Yeni gelenlere kurallar açıklanmalı Günlük ihtiyaca cevap vermeyen kural kaldırılmalı Kurallar doğru davranışları çağrıştırıcı olmalıdır Örnek Okul Ve Sınıf Kuralları Görgü kurallarına uyarız Öfkemize hakim oluruz Dersi büyük bir ilgiyle dinleriz ve derse katılırız. Ödevlerimizi zamanında yaparız. Derse hazırlıklı ve eksiksiz geliriz Örnek Okul Ve Sınıf Kuralları Sınıfımızı düzenler ve temizleriz Sıralarımızın üstü düzenlidir Sıra altları ve yerler tertemizdir Kılık kıyafetimiz temiz ve kurallara uygundur Görgü kurallarına uyarız Öfkemize hakim oluruz Dersi büyük bir ilgiyle dinleriz ve derse katılırız. 7
Örnek Okul Ve Sınıf Kuralları Ödevlerimizi zamanında yaparız. Derse hazırlıklı ve eksiksiz geliriz Sınıfımızı düzenler ve temizleriz Sıralarımızın üstü düzenlidir Sıra altları ve yerler tertemizdir Kılık kıyafetimiz temiz ve kurallara uygundur Örnek Okul Ve Sınıf Kuralları Okula zamanında gelmeliyiz. Her zaman hoşgörülü olmalıyız. Çalışkan ve terbiyeli olmalıyız. Alınan ortak kurallara uymalıyız. Yalan söylememeliyiz. Hazırlıklı ve planlı çalışmalıyız. Öğretmenimizi dikkatli dinlemeliyiz. Çöpleri çöp kutusuna atmalıyız. Kurallar Hiyerarşisi Bu kurallar birbirleriyle uyumlu olmalı Toplumsal Kurallar Okul Kuralları Sınıf Kuralları Kuralların Getireceği Olumsuzluklar Aşırı katılıkla izlenmesi, Tekdüzelik, can sıkıntısı, Gösterilmesi gereken esnekliği önler. İlişkileri mekanikleştirir, iklimi bozar. Kuralın belirttiğinden fazlasını yapmayabilir. Aşırı bağlılık, amaç-araç değişmesine neden olur. 8
Sınıf Kuralları Ve Disiplin İlişkisi İyi belirlenmiş kurallar; disiplin sorunlarını azaltır Eğitim öğretim etkinliklerine katılma Öğrencilerin kişiliklerinin gelişmesine yardım Sınıf kurallarını belirleme ve uygulanmada öğretmenin anlayışı önemlidir. Sınıf kurallarının uygulanması için her öğretmen yeterli zaman ayırmalıdır. Sınıf Kuralları Ve Disiplin İlişkisi İyi belirlenmiş kurallar; disiplin sorunlarını azaltır Eğitim öğretim etkinliklerine katılma Öğrencilerin kişiliklerinin gelişmesine yardım Sınıf kurallarını belirleme ve uygulanmada öğretmenin anlayışı önemlidir. Sınıf kurallarının uygulanması için her öğretmen yeterli zaman ayırmalıdır. Sınıf Kuralları İle İlgili Yanlış Algılar Sınıf kuralları; Uygulamak zaman alıcıdır. Demokratik katılımını engeller. Kural koyan öğretmen sevilmez. Yazılı olarak kalır, öğrenci davranışlarına yansımaz. Kural olmadığında daha özgür hareket ederler. TEŞEKKÜRLER Yrd. Doç. Dr. İbrahim GÜL 9