Ünite-4 Ş ĞN RENLERE AYRLAS Beyaz şık Prizmaya gönderilen beyaz ışık demeti prizmadan kırıldıktan sonra renklere ayrılır. Sırasıyla bu renkler kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi ve mordur. Bu olaya beyaz ışığın renklere ayrılması (dispersiyon) denir. En az kırılın ışık kırmızı, en çok kırılan mordur. Bunun sebebi prizmanın değişik renklere, yani farklı frekanslara gösterdiği kırılma indislerinin farklı olmasından kaynaklanır. şığın frekansı kırmızıdan mora doğru gidildikçe artar. Frekansı büyük olan renk daha fazla kırılmaya uğrar. ortamından cam ortamına kırmızı, yeşil, mor ışık gönderdiğimizde en çok mor, en az kırmızı ışık kırılmaya uğrar. Paralel yüzlü cam kırmızı ve mavi ışık gönderildiğinde mavi ışık daha fazla sapmaya uğrar. şığın girdiği Prizma ve çıktığı ortamlar aynı olduğu için renkler aynı açı ile camdan çıkarlar. Y Nesneler Neden Renkli Görünür? şıkta ana renkler:, yeşil, mavi. Ara renkler: + yeşil = + = agenta + = (Turkuaz) + + = Beyaz Tamamlayıcı renkler: Ara renklerle beyazı oluşturan renklere denir. + = Beyaz Beyaz şık + = Beyaz Cisim Bir ana renge sahip cisme, beyaz ışık, kendi rengi ve kendi rengini içeren karışım ışık demeti geldiğinde, kendi renginde gözükür. agenta + = Beyaz arışım sı (+Y) Cisim şık Cisim 1 0. S N F 262 A R A F İ Z İ
ŞĞN RENLERE AYRLAS Siyah Doğal Siyah filtre kırmızı ışığı güçlü, komşu rengi zayıf geçirir. Zayıf geçen görülmez. Cisim Cisim Doğal Doğal Siyah Cisim (+Y) (+Y) agenta Siyah zemin, tüm renkleri soğurur. Siyah cisim üzerine hangi renkte ışık gelirse gelsin, cisim siyah gözükür. Beyaz şık şık Siyah Görür Siyah Görür Siyah Zemin Siyah Zemin Renkli ler: Sıradan pencere camı tüm renkleri geçirdiği için renksizdir. renkli bir cam, bütün renkleri soğurduğu ve sadece mavi rengi geçirdiği için mavi görünür. Renkli filtreler sadece kendi rengini geçirirken diğer renkleri soğurur. (+Y) filtre, kendi rengini ve oluşum rengini (sarı, kırmızı, yeşil) güçlü geçirir. ve turuncu ışığı zayıf geçirir. Zayıf geçen rengi göz göremez. filtre; yeşil ışığı güçlü geçirir. omşu renkleri olan sarı ve mavi ışığı zayıf geçirir. ve kırmızı filtre kullanılarak oluşturulan sistemde göz kırmızı rengi görür. 1 0. S N F ARA FİZ İ 263
ŞĞN RENLERE AYRLAS TEST - 1 4. şık şık L 1. Aşağıdaki ışık renklerinden hangisi ana renktir? A) Beyaz B) Siyah C) D) agenta E) 2. aranlık bir ortamda beyaz perde üzerine kırmızı, mavi, yeşil ışık şekildeki gibi düşürülüyor., ve bölgeleri hangi renkte görülür? Renkli itap ve magenta rengindeki kitaplara ve L gözleri kırmızı ışık altında bakıyorlar. itap yüzeylerini ve L gözleri hangi renkte görür? gözü L gözü A) Siyah B) Beyaz C) Siyah D) E) Siyah agenta Renkli itap A) Siyah B) Siyah C) agenta Beyaz D) Beyaz agenta E) agenta 3. Bir duvar sarı (+Y), kırmızı ve yeşil olrak üç parçaya boyanıyor. Bu duvara kırmızı ışık altında bakan göz,,, bölgelerini hangi renkte görür? (+Y) 5. A) Siyah B) Siyah C) Siyah D) E) Siyah Beyaz Şekildeki gibi yerleştirilen cyan ve mavi filtrelerden cyan filtreye beyaz ışık gönderiliyor. Çocuk hangi rengi görür? A) B) C) D) Beyaz E) Siyah ARA FİZ İ 264 1 0. S N F
ŞĞN RENLERE AYRLAS 6. şık 9. Renkli itap renkli kitaba yeşil ışık altında sarı filtre arkasından bakan göz hangi rengi görür? A) Siyah B) C) D) E) Şekildeki gibi yerleştirilen filtrelerden sarı filtreye beyaz ışık demeti gönderiliyor. filtre arkasından bakan göz filtreyi hangi renkte görür? 7. şık şık şık A) Siyah B) C) D) E) agenta P R R P, R, S kitapları üzerine sarı, kırmızı, yeşil ışık altında bakılıyor. Hangi kitap yüzeyi siyah renkte gözükür? 10. 8. A) Yalnız P B) Yalnız S C) R ve S şık D) P ve R E) Yalnız R (+Y) Tahta üre Saydam olmayan küre, sarı (+Y) ve kırmızı ışık kaynağı beyaz renkli perde önüne şekildeki gibi yerleştiriliyor. Perde üzerindeki, ve bölgeleri hangi renkte görülür? ( kaynak kırmızı ve yeşil karışımıdır.) Beyaz Perde Renkli itap ışık altında sarı kitaba cyan rengindeki filtre arkasından bakan göz, filtreyi hangi renkte görür? A) Siyah B) C) D) E) A) B) Siyah C) Siyah Beyaz D) Siyah E) Siyah 1 0. S N F ARA FİZ İ 265
ŞĞN RENLERE AYRLAS 11. Siyah 13. 1 2 3 zemin üzerine yazılan ARA yazısının renkleri şekildeki gibidir. ışık altında bu zemine bakıldığında hangi harfler okunur? A) ve R B) Yalnız A C), R ve A D) A ve R E) R ve A Beyaz Perde Beyaz perde önüne yeşil filtre, kırmızı ve yeşil ışık kaynakları şekildeki gibi konuluyor. 1 numaralı perde ile 2 ve 3 numaralı bölgeler hangi renkte gözükür? A) B) C) D) E) Siyah 12. Tahta üre 14. şık () (L) Beyaz Perde Beyaz perde önüne tahta küre, kırmızı () ve yeşil (Y) ışık kaynakları şekildeki gibi yerleştiriliyor. Perde üzerindeki, ve bölgeleri hangi renkte görülür? Bir dairesel levhanın bölgesi sarı, L bölgesi cyan rengindedir. ışık altında, sarı filtre arkasından bakan göz, ve L bölgelerini hangi renkte görür? (cyan = mavi + yeşil; sarı= kırmızı + yeşil) A) Siyah B) C) Siyah D) E) Siyah Bölgesi L Bölgesi A) B) C) Siyah D) E) Siyah ARA FİZ İ 266 1 0. S N F
ŞĞN RENLERE AYRLAS 15. Dairesel levhanın, ve bölgeleri magenta, sarı ve kırmızı renktedir. Bu bölgeler yeşil ışık altında hangi renkte görülür? agenta 17. Doğal arışım sı ( + ) A) Siyah Siyah B) C) D) E) Siyah Siyah itabı L itabı renkli ve L kitaplarına doğal sarı ve karışım sarısı altında bakılıyor. ve L kitapları hangi renkte görülür? itabı L itabı A) B) C) D) Siyah E) Siyah 18. 16. Şekil- Şekil- Şekil - Şekil - Şekil-, yeşil ve mor ışıktan oluşan bir ışık demetinin hava ve cam ortamlarında izlediği yollar verilmiştir. Şekil-, şekil- ve şekil- teki izlediği yollardan hangileri doğru olarak çizilmiştir? A) Yalnız B) Yalnız C) ve D) ve E) ve Şekil - ve mor ışınların izledikleri yollar,, ve nolu şekillerde verilmiştir. Hangi şekildeki çizim doğru olarak çizilmiştir? A) Yalnız B) Yalnız C) Yalnız D) ve E) ve 1-E 2-C 3-B 4-E 5-A 6-C 7-D 8-A 9-C 10-D 11-C 12-C 13-B 14-E 15-A 16-C 17-D 18.D 1 0. S N F ARA FİZ İ 267