10. SINIF KONU ANLATIMLI

Transkript

1 IŞIĞIN ANSIMASI VE DÜZEM ANAAR SINIF ONU ANATIMI 4. ÜNİTE: OTİ 2. onu IŞIĞIN ANSIMASI VE DÜZEM ANAAR ETİNİ ve TEST ÇÖZÜMERİ

2 2 Ünite 4 Optik 4. Ünite 2. onu (ansıma) A nın Çözümleri 5. II 1. (2) I III α Işınların aynasından geri dönebilmesi için bu aynaya dik gelmeleri gerekir. Bunu için de α açısının olması gerekir. ani ayna (2) yönünde döndürülmelidir. Önce nin aynasındaki l görüntüsünü bulalım. Sonra bu görüntünün aynadaki ʺ görüntüsünü bulalım. ʺ görüntüsünden aynaların kenarlarından ışınları çizelim. Bu ışınlar arasında kalan bölge görüş alanıdır. Buna göre yalnız I aynasından noktasının görüntüsünü görür. 2. düz ayna perde 6. Ι ışını şekilde gösterildiği gibi,7 yansımadan sonra dışarı çıkar. top 3. S elen ışınla yansıyan ışın arasındaki açı 1 olduğuna göre, gelme açısı 65 dir. 4. I III II Şekil incelendiğinde alanların eşit olduğu görülür.

3 IŞIĞIN ANSIMASI VE DÜZEM ANAAR 3 1. B nin Cevapları C nin Cevapları i + α = 90 2α + 90 = i θ α α 2α = i α = (90 α) + 90 α = i + α = 90 olduğundan; i = bulunur. 1. D D 4. D 5. D Işınlar aynasından 5 kere, aynasında da 5 kere yansır cisminin aynasındaki birinci görüntüsü 1 noktasında oluşur. aynasının uzantısını şekildeki gibi aldığımızda cisminin aynasındaki görüntüsünün 2 noktasında oluştuğunu görürüz. 1 in aynasındaki görüntüsü de 3 tür. ani cisminin her iki aynada toplam üç görüntüsü oluşur.

4 4 Ünite 4 Optik Test 1 in Çözümleri a 1. Ι ışınını yansıma kurallarına göre yansıtalım. Işının kendi üzerinden geri dönebilmesi için M aynasına dik düşmesi gerekir. Şekilde de görüldüğü gibi θ açısı dir. M Bundan sonra iki değişik yol izleyebiliriz. Birinci yol: A, B, C noktalarını ayrı ayrı ile birleştiren doğrular çizilir. Şekilden de görüleceği gibi, A ve B ünden çıkan ışınlar gözlemcisine ulaşamaz. O hâlde noktasındaki gözlemci A, B ve D noktasal cisimlerinin görüntülerini göremez. İkinci yol: A C B D 2. ansıma kurallarına uyarak ışınları aynalardan yansıtalım. Şekillerden de görüldüğü gibi, ışınlar yansıma sonucu ikinci aynalara dik düştüklerinden kendi üzerlerinden geri yansımaktadır. ani Ι 1, Ι 2, Ι 3 ışınlarının her üçü de gönderildikleri düz ayna sistemlerinde kendi üzerlerinden geri yansımaktadır. Cevap E dir. 4. A, B, C noktalarını ile birleştirecek doğrular çizilir. ine şekilden görüleceği gibi A ve B noktalarından çıkan ışınlar üne ulaşamaz. C noktasından çıkan ışın üne ulaşır. Cevap D dir. 3. Önce noktasından düzlem aynaya bakan gözlemci için görüş alanı çizelim. D noktasal cismi görüş alanının dışında kaldığından aynada görülmez. B I A C 120 II C D II te görüldüğü gibi ayna 120 döndürülmüştür.

5 IŞIĞIN ANSIMASI VE DÜZEM ANAAR 5 ratik Çözüm ansıyan ışının Ι 1 konumundan Ι 2 konumuna gelmesi ancak ok yönünde 240 dönmesiyle mümkündür. Bunun da olabilmesi için aynanın yine ok yönünde 120 dönmesi gerekir (V). 1 3 I V Cevap E dir. cisminden çıkan ışınlardan biri, aynasından yansıdıktan sonra aynasına gider. Bu ışın aynasından da yansıdıktan sonra 3 noktasında bir görüntü oluşur. O hâlde cisminin 1, 2 ve 3 noktalarında olmak üzere 3 görüntüsü oluşur. 5. Önce gözlemcisinin görüş alanını çizelim. 7. Z sinek ayna gözlemcisi sineği ve noktaları arasında görür. uzaklığı 6 birim, sineğin saniyedeki hızı da 2 birim olduğuna göre, gözlemci sineği 3 saniye süreyle görür. Cevap B dir. 8. Engel ve gözlemcinin aynadaki görüntülerini şekildeki gibi belirleyebiliriz. Z görüş alanı dışında olduğu için görülmez.alnızca ten gelen bir ışın doğrudan ʹ noktasına gelebilir. Diğer noktalardan ʹ ne gönderilen ışınlar ya E, ya da Eʹ engeline takıldığından ʹ noktasına ulaşamaz. E 6. cisminden çıkan ışınları, ayna- 2 sına gönderip yansıttığımızda 1 ve 2 de olmak üzere, toplam 2 görüntü oluşur. 1 I

6 6 Ünite 4 Optik Araba ve düz aynanın konumları deki gibi olsun. Araba x yönünde 2 birim yol aldığında, ayna da x yönünde 1 birim yol alarak I deki konuma gelirler. Böylece arabanın görüntüsü aynı sürede x yönünde 4 birim yol almış olur. O hâlde görüntünün yere göre hızı 4v dir. Cevap E dir. Önce cisminin aynasındaki g 1 görüntüsü çizilir (). aynası I deki gibi uzatılabilir. g 1 görüntüsü aynası için cisim görevi yapar. deki görüntü (g 2 ) numaralı vektörlerden (2) ile gösterilendir. Cevap B dir. 9. v c =v v g = v v v 2 v 12. perde top I 10. Cisim ve görüntünün hız vektörleri deki gibidir. örüntünün cisme göre hızı sorulduğuna göre, gözlemci olan cisimdir. özlemci vektörünü ters çevirerek I deki gibi vektörün bileşkesi alındığında, görüntünün cisme göre hızı, 2 v bulunur. S Cevap D dir. S S S 13. Noktasal ışık kaynağının düzlem aynadaki görüntüsü dür. Bundan sonra biri, öteki de olmak üzere, iki noktasal ışık kaynağının perde üzerinde oluşturduğu görüntü çizilir. N görüntü: Sarı S (1) 2. görüntü: ırmızı 3. görüntü: Sarı (2) I 11. S (2) g 2 g 1 g 1 I Aynanın (1) ve (2) konumları şekillerde verilmiştir. Aynanın boyunu uzunmuş gibi düşünerek her konumda görüntünün yeri belirlenir. Ayna (1) konumundan (2) konumuna getirildiğinde S nin görüntüsü de N den e gelmiş olur.

7 IŞIĞIN ANSIMASI VE DÜZEM ANAAR 7 yerde olması gerekir düz ayna I II A B I özlemci I deki gibi, 2 noktasından aynı düz aynaya baktığında, AB noktaları arasını görür. III Z ışını ilk aynadan yansıdıktan sonra ikinci aynaya dik düşmediği için kendi üstünden geri dönemez. ve Z ışınları ilk yansımadan sonra ikinci aynaya dik düştüklerinden kendi üzerlerinden geri yansırlar. 16. düzlem ayna A düz ayna B 1 gözlemcisinden çıkan ışınların - arasından geçebilmesi için düz aynanın de gösterilen Noktasal ışık kaynağının düzlem aynadaki görüntüsü noktasında oluşur. Düzlem aynanın alt yarısı olmadığından den çıkan ışınlar şekildeki gibi bir yol izler.

8 8 Ünite 4 Optik M M N Şekildeki gibi çizim yaptığımızda görüş alanı taralı bölgedir. Buna göre, noktasından bakan gözlemci ve M noktalarını görebilir. I ışık kaynağından çıkan ışınlar önce sonra aynasında yansıtıldığında taralı bölgenin alanının aydınlattığı görülür. Cevap B dir.