DR. ALPER ÇAĞRI YILMAZ FIFA VE CAS KURALLARI ÇERÇEVESİNDE ULUSLARARASI NİTELİKLİ PROFESYONEL FUTBOLCU SÖZLEŞMESİNİN FESHİ
İÇİNDEKİLER SUNUŞ...VII İÇİNDEKİLER... IX KISALTMALAR... XVII GİRİŞ...1 1. Konunun Takdimi...1 2. Profesyonel Futbolcu Sözleşmesinin Hukuki Niteliği...7 3. Profesyonel Futbolcu Sözleşmesinin Feshi...14 4. Çalışmanın Kapsam ve Sınırı...18 Birinci Bölüm ULUSLARARASI NİTELİKLİ PROFESYONEL FUTBOLCU SÖZLEŞMESİNİN HAKLI NEDENLE FESHİ 5. Haklı Nedenle Fesih...23 I. Haklı Nedenle Feshin Tanımı ve Unsurları... 23 II. Sözleşmenin Oyuncular Tarafından Haklı Nedenle Feshi...27 A. Vadesinde Ödenmeyen Alacaklar...27 1. Uzun Süre ve Esaslı Meblağ Şartı: Franck Ribéry Kararı...29 2. Fesih Öncesi İhtar Şartı: Tareq Eltaib Kararı...33
X 3. Değerlendirme...37 4. FIFA nın Disiplin Yaptırımları Çerçevesinde Vadesinde Ödenmeyen Alacaklar...41 B. Etkin Çalışma Hakkının İhlal Edilmesi...45 1. Materazzi Kararı... 46 2. Barea Kararı... 48 3. Salkic Kararı... 49 4. Ionikos ve Ankaragücü Kararları...53 5. Değerlendirme... 56 III. Sözleşmenin Kulüpler Tarafından Haklı Nedenle Feshi...58 A. Oyuncunun Kulübü Terk Etmesi...59 B. Oyuncunun Fiziksel Durumu... 64 1. Sözleşme Öncesi Sakatlıklar... 64 2. Sözleşme Sonrası Sakatlıklar... 66 a. Saha Dışı Etmenlerden Kaynaklanan Sakatlıklar... 66 b. Saha İçi Etmenlerden Kaynaklanan Sakatlıklar... 68 C. Oyuncunun Performansı...70 D. Oyuncunun Yeterli Sürede Görev Almaması...74 IV. Haklı Nedenle Feshin Sonuçları...76 A. Sözleşmeyi Fesheden Taraf Bakımından Doğan Sonuçlar...76 B. Diğer Sözleşme Tarafı Bakımından Doğan Sonuçlar... 77 C. Zaman Bakımından Doğan Sonuçlar...78 6. Sportif Haklı Nedenle Fesih...79 I. Sportif Haklı Nedenle Feshin Tanımı ve Unsurları...81 II. Sportif Haklı Nedenle Feshin Sonuçları...85 A. Sözleşmeyi Fesheden Taraf Bakımından Doğan Sonuçlar... 86 B. Diğer Sözleşme Tarafı Bakımından Doğan Sonuçlar... 87 C. Zaman Bakımından Doğan Sonuçlar... 88 III. İçtihat Hukukunda Sportif Haklı Nedenle Feshin Uygulanması... 90 A. DRC Yaklaşımı... 90 B. CAS Yaklaşımı: Krylia Sovetov Samara Kararı... 92
IV. Değerlendirme... 96 XI İkinci Bölüm ULUSLARARASI NİTELİKLİ PROFESYONEL FUTBOLCU SÖZLEŞMESİNİN HAKLI NEDEN OLMAKSIZIN FESHİNİN SONUÇLARI 7. Sportif Yaptırımlar...100 I. Koruma Dönemi...101 II. Sportif Yaptırımların Uygulama Alanı... 103 8. Tazminat Sorumluluğu...107 I. Fesih Türleri Bakımından Tazminat Sorumluluğunun Doğumu... 108 II. Tazminat Sorumluluğunun Kapsamı...110 9. Tazminat Miktarının Tespiti...111 I. Tazminat Miktarının Taraflarca Belirlenmesi: Buyout Hükmü... 112 II. Tazminat Miktarının Tespitinde Kullanılan Kriterler...119 10. Tazminat Miktarının Tespitine İlişkin Kriterlerin Değerlendirilmesi...123 I. Oyuncuların Tazminat Talep Hakkı... 123 A. Tazminat Miktarının Tespitinde Kullanılan Kriterler... 125 B. Mahsup İşlemine Esas Kabul Edilen Unsurlar... 128 C. Değerlendirme... 130 II. Kulüplerin Tazminat Talep Hakkı... 132 A. Tazminat Hesap Yaklaşımlarının Değerlendirilmesi... 133 1. Bakiye Değer Yaklaşımı... 134 a. Genel Olarak... 134 b. Webster Kararı... 136 2. Müspet Değer Yaklaşımı... 138 a. Genel Olarak... 138 b. Matuzalem Kararı... 140
XII c. El-Hadary Kararı... 147 d. De Sanctis Kararı... 149 3. Değerlendirme... 154 B. CAS İçtihadında Benimsenen Kriterlerin Değerlendirilmesi... 158 1. Oyuncunun Hizmet Değeri... 158 2. Mahrum Kalınan Bonservis Ücreti... 165 3. Oyuncunun İkame Değeri...171 4. Mahrum Kalınan Bilet, Forma Satışı ve Sponsorluk Gelirleri... 177 C. FIFA Tüzüğünün 17. Maddesinde Yer Verilen Kriterlerin Değerlendirilmesi...178 1. İlgili Ülkenin Hukuku... 179 2. Sporun Kendine Özgü Niteliği... 184 3. Eski Kulübün Transfer Harcamaları... 193 4. Oyuncunun Eski ve/veya Yeni Sözleşme Uyarınca Alacağı Ücret... 199 5. Sözleşmenin Feshinin Koruma Dönemi İçinde Gerçekleşip Gerçekleşmediği... 203 6. Oyuncunun Eski Sözleşmesinde Kalan Süre...206 11. Öneri... 208 I. Tazminat Miktarının Tespitine İlişkin Öneri... 208 II. Tazminat Sorumluluğunun Kapsamına İlişkin Öneri...216 Üçüncü Bölüm DRC VE CAS YARGILAMASINDA YETKİ KURALLARI VE UYGULANACAK HUKUK 12. DRC...219 I. DRC nin Yapısı, Karar Alma ve Yargılama Usulü... 219 II. DRC nin Yargı Yetkisi... 225 A. DRC nin Genel Hukuk Mahkemeleri Karşısındaki Yetkisi... 226
XIII B. DRC nin Yargı Yetkisi Kapsamındaki Uyuşmazlıklar... 229 1. İstihdamla Bağlantılı Uluslararası Boyutu Bulunan Uyuşmazlıklar... 230 a. Uyuşmazlığın İstihdamla Bağlantılı Olması... 231 b. Uyuşmazlığın Uluslararası Boyutunun Bulunması... 233 c. Ulusal Uyuşmazlık Çözüm Kurullarının Yetkilendirilmemiş Olması... 236 i) Tahkim Şartı... 238 ii) Eşit Temsil Şartı... 241 iii) Adil Yargılama Şartı...244 iv) DRC nin Ulusal Uyuşmazlık Çözüm Kurulları Karşısındaki Yetkisi...246 2. ITC Talebinden Kaynaklanan Uyuşmazlıklar...248 3. Yetiştirme Tazminatı ve Dayanışma Mekanizmasına İlişkin Uyuşmazlıklar... 251 III. DRC Yargılamasında Uygulanacak Hukuk... 253 IV. DRC Kararlarının İcrası... 258 13. CAS...262 I. CAS ın Tarihçesi ve Yapısı... 262 II. CAS Temyiz Tahkim Usulü... 267 III. CAS ın Yargı Yetkisi... 278 A. CAS ın Milletlerarası Yetkisi... 278 B. CAS ın Temyiz Yetkisi... 281 1. CAS ın Temyiz Yetkisinin Tanınmış Olması... 282 a. Temyiz Yetkisinin FIFA Statüsü ve Ulusal Düzenlemelerde Tanınması... 283 b. Temyiz Yetkisinin Atıf Yoluyla Tanınması... 286 c. Temyiz Yetkisinin Taraflarca Tanınması... 290 2. İç Hukuk Yollarının Tüketilmiş Olması... 291 3. Uyuşmazlığın Spora İlişkin Bir Karardan Kaynaklanması.295 4. Yabancılık Unsuruna Gerek Olup Olmadığı Sorunu... 298 IV. CAS Temyiz Tahkim Yargılamasında Uygulanacak Hukuk... 301
XIV V. CAS Kararlarının İcrası... 309 Dördüncü Bölüm TÜRK HUKUKUNDA PROFESYONEL FUTBOLCU SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ VE SONUÇLARI 14. Karşılıklı Sona Erdirme... 314 15. Sözleşmenin Haklı Nedenle Feshi...316 I. Sözleşmenin Kulüpler Tarafından Haklı Nedenle Fesih Gerekçeleri...316 A. Futbolcunun Hastalık veya İstirahat Hali...317 B. Futbolcunun Hak Mahrumiyeti veya Müsabakadan Men Cezası Alması...319 C. Futbolcunun Yükümlülüklerini Ağır Surette İhlal Etmesi... 322 D. Futbolcunun Futbol Menajerleri ile Çalışma Talimatına Aykırı Davranması... 324 E. Kulübün Sözleşmeyi Haklı Nedenle Fesih Usulü... 326 F. Futbolcunun Sözleşmeden Kaynaklanan Edimlerini İfada Temerrüde Düşmesi... 327 II. Sözleşmenin Futbolcular Tarafından Haklı Nedenle Fesih Gerekçeleri... 329 A. Kulübün Ücret Ödeme Borcunu İfada Temerrüde Düşmesi... 331 B. Kulübün Diğer Edimlerini İfada Temerrüde Düşmesi... 334 III. Sözleşmenin Haklı Nedenle Feshinin Sonuçları... 336 16. Sözleşmenin Sportif Haklı Nedenle Feshi...341 I. Sportif Haklı Nedenle Feshin Şartları... 342 II. Sportif Haklı Nedenle Feshin Sonuçları...344 17. Sözleşmenin Haklı Neden Olmaksızın Feshinin Sonuçları...345 I. Sportif Cezalar...346 II. Tazminat... 350
XV A. Oyuncunun Tazminat Talep Hakkı... 351 B. Kulübün Tazminat Talep Hakkı... 356 18. UÇK nın Yabancı Unsurlu Uyuşmazlıklarda Yetkili Olup Olmadığı Sorunu... 360 I. UÇK nın Ulusal Nitelikli Uyuşmazlıklardaki Yetkisi... 360 II. UÇK nın Uluslararası Nitelikli Uyuşmazlıklardaki Yetkisi... 362 A. Münhasır Yetki Sorunu... 363 B. UÇK nın Yargı Yetkisine İlişkin FIFA Tüzüğünde Öngörülen Şartlar... 366 C. Değerlendirme... 370 19. Türk Hukukunda CAS ın Temyiz Yetkisinin Tanınıp Tanınmadığı Sorunu...371 I. Mer i Mevzuatın İncelenmesi... 372 II. UÇK ve Tahkim Kurulu Kararlarının Kesinleşmesi... 379 SONUÇ... 385 KAYNAKLAR... 397 EK 1: FIFA OYUNCU STATÜ VE TRANSFER TÜZÜKLERİ...411 EK 2: REGULATIONS ON THE STATUS AND TRANSFER OF PLAYERS... 435