ÇÖZÜNÜRLÜ (ORTA İYON ETİSİ ) (Çöktürme ile Ayırma) Prof. Dr. ustafa DEİR 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 1
ORTA İYON ETİSİ 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA
ORTA İYON ETİSİ Zayıf asit çözeltisine, asitin anyonundan eklenirse asitin ph ının yükseldiği görülür. esela asetik asit çözeltisine sodyum asetat çözeltisi eklenmesi ile bu olay gözlenebilir. Bu deneysel gözlem Le Chatelier ilkesi ile kolaylıkla açıklanabilir. Yandaki dengede, ortama asetat iyonun eklenmesi, dengenin bu fazlalığı azaltacak yöne kaymasına neden olacaktır. Aynı sonucu denge bağıntısından da varılabilir. Bağıntıda pay daki çarpanlardan biri büyüdüğünde, ifadenin aynı sayısal değeri verebilmesi için ya pay daki öteki çarpanın küçülmesi veya paydanın büyümesi gerekir. Dengenin sol yöne kaymasını dışarıdan eklenen zayıf asitin anyonu neden olduğundan bu tür olaylara ortak iyon etkisi denir. Ortak iyon etkisini bir örnekle açıklamak daha uygun olacaktır. CH COOH H [ H [ CH COO [ CH COOH 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA CH COO 1,810 5
ÖRNE 1: 0,01 derişimdeki asetik asit çözeltisinin ph ı nedir? Litresine 0,01 mol sodyum asetat eklendiğinde ph ne olur. Çözeltinin sodyum asetat eklenmeden önceki ph ını denge sabiti yoluyla kolaylıkla bulabiliriz. Bu çözeltinin litresine 0,01 H COONa eklenmesi, sodyum asetat yüzde yüz iyonlaştığından çözeltiye 0,01 derişimde asetat iyonunun, eklenmesi demektir. Görüldüğü gibi 0,01 derişimdeki asetik asit çözeltisine 0,01 eklenmesi çözeltinin ph ını,8 den,57 ye yükselgenmiştir. başlangıçt dengede [ H [ CHCOO [ CH COOH ( X )( X ) 0,01 X [H ph X,6 X [H a 1,810 başlangıçta dengede CH COOH 0,01 0, 01,10 5 1,810 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA [ H [ CHCOO [ CH COOH,6910 5 CH COOH H 0,01 0, 01 0 H 0 5 0, 01 ( X)( 0,01 X) 0,01 X ph,57 CHCOO CHCOO 0,01 0 1,80 5
ÖRNE : 0,0 derişimdeki amonyak çözeltisinin ph ı nedir? Bu çözeltinin 100 ml sine 0,0 mol NH Cl eklendiğinde ph ne olur? Çözeltinin, amonyum klorür eklenmeden önceki ph ı denge sabiti yardımıyla hesaplanabilir. Bu çözeltinin 100 ml sine 0,0 ml NH Cl eklenirse,1 litresine (1000/100)0,0 0, mol NH Cl eklenmesi gerekir. Bir başka deyişle madde yüzde yüz iyonlaştığına göre çözeltideki [NH ) ve [Cl derişimleri 0, olur. Görüldüğü gibi burada da 0,0 derişimdeki amonyak çözeltisine 0, derişimdeki NH iyonunun eklenmesiyle ph 10,77 den 8,6 ya düşmektedir. NHOH NH başlangıçta 0, 0 0 dengede [ NH [ OH poh, [ NH OH X [OH 5,910 ( X)( X) 1,810 0,0 X ph 10,77 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 5 başlangıçta dengede 0, 0 ( 0, X)( X) 0,0 X poh 5,7 ph 8,6 0, 0 X [OH 1,810 1,810 6 NHOH NH 0,0 0, 5 OH 0 0, OH 0 5
Çökeleğin saf sudaki çözünürlüğü Ba(IO ) çç [Ba Ba(IO ) () () Ba [IO ın molar çözünürlüğü [Ba 1,5710 1,5710 IO 9 9 1,5710 9 çözünürlük 7.10 7,10 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 6
Örnek : Ba(IO ) ın a)saf sudaki b)0,0 Ba(NO ) çözeltisindeki çözünürlüğü nedir? Ba(IO ) çç [Ba [Ba Ba(IO ) () () Ba [IO 1,5710 ın molar çözünürlüğü 1,5710 1,5710 9 7,10 çözünürlük 7,10 IO 9 9 Ba(IO Başaşlangıa Dengede (0,0 ) çç ) [Ba Ba [IO () 0,0 0 (0,0 ) () 1,5710 çözünürlük 1,10 IO 9 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 7
Örnek: 00ml 0,01 Ba(NO ) 100ml 0,1 NaIO ile karıştırılmasıyla elde edilen çözeltide Ba(IO ) çözünürlüğü nedir? 1000 ml 00 0,01mol 0,0100,010 mol Ba(IO ) 1000 1000ml 100 0,01mol NaIO 0,1mol Ba IO Aşşışolan IO Harcanan IO alan IO Toplam hacim Ba(IO ) tür (0,00 < 0,01) 0,01 0,00 6,010 00 100 00 ml 6,010 X 0,00 0,00 mol Ba(IO ) Başaşlangıa Dengede 00 ml mol IO 0,0 IO () (0,0 ) mol Çözünürlük [Ba Ba 1000 IO 0 0,0 (0,0 ) 1,5710 9 X,910 6 mol/l 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 8
Çalışma sorusu SORU : Hg Cl tuzunun çç 1,10 18 a) Saf sudaki b)0,0 NaCl içeren çözeltideki c) Hg iyonlarının derişimi 1,010 9 ayarlandığındaki çözünürlüğü nedir? Yanıt: a)6,710 7 b)1,10 15 c)7,010 5 (,510 5 ) çözünürlük 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 9
ÖRNE 5: 50 ml 0,0 NaOH ile 50 ml 0,80 HAc in karıştırılmasıyla elde edilen çözeltinin ph ı nedir? a 1,810 5 NaOH 100 ml ye seyreltildiğine göre son derişimi 0,(50/100) 0,15 HAc 0,8(50/100) 0,0 0,15 ol/litre NaOH, 0,15 mol/litre H ile tepkime vereceğinden 0,15 mol/litre Ac oluşurken 0,15 mol/litre HAc azalmış olacaktır. başlangıçt a dengede a Buradan HAc 0,0 0,15 0,5 0, 5 ( X )( 0,15 X ) ( 0,5 X ) X [H 1,8 10 5,010 H 5 Ac 0,15 015, veyaph,5 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 10
ÖRNE 6: 0,1 mol HCl ile 0,1 mol NaAc, 1 litrelik kapta karıştırılmıştır. Bu çözeltideki herbir bileşenin derişimi nedir? Bu çözeltinin ph ı nedir? Çözeltiyi meydana getiren HCl ve NaAc birer kuvvetli elektrolittirler, yani yüzdeyüz iyonlaşırlar. Dolayısıyla çözelti H, Cl, Na ve Ac yönünde 0,1 derişimdedir. Çözeltideki H ve Ac iyonları bir araya geldiğinde iyonlaşma olayının tersine, bu kez birleşerek asetik asiti meydana getirirler. Bu dengenin sabiti ayrışma sabitinin tersidir. [H başlangıçta dengede 1 1,8 10 X 5,5510 X 1,1110 [H ph 5,05 birleşme 1,1110 X 1,1100110 9,0110 [ HAc [ H [ Ac ( 0,1 )( 0,1 X ) 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 11 5 X X H 0,1 1,1110 Ac ( 01, )( 01, ) 5,5510 X X 1,1110 X 1,1110 0,1 1 ayrışma 5,5510 5,5510 X 5,5510 5 5 0,099999099 0,1 X 0,1 0,09999099 6 5 HAc 0 5,5510 X
ÇÖELEĞİN SAF SUDAİ ÇÖZÜNÜRLÜĞÜ Ba(IO ) çç [Ba Ba(IO ) ()() Ba [IO ın molar çözünürlüğü [Ba 1,5710 1,5710 IO 9 9 1,5710 9 çözünürlük 7,10 7,10 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 1
ÇÖZÜNÜRLÜĞE ETİ EDEN FATÖRLER 1. Ortak iyon etkisi. Sıcaklık. Çözücünün türü. Ortamın ph ı 5. Yabancı iyonlar 6. ompleks oluşumu 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 1
ORTA İYON ETİSİ Bir tuzun bileşenlerinden birisi çözeltide bulunuyorsa, o tuzun çözünürlüğü azalır. 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 1
Soru:1 Ba(IO ) ın a)saf sudaki b)0.0 Ba(NO ) çözeltisindeki çözünürlüğü nedir? 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 15
Soru:1 Ba(IO ) ın a)saf sudaki b)0.0 Ba(NO ) çözeltisindeki çözünürlüğü nedir? Ba(IO Başaşlangıa Dengede (0,0 )() çç ) [Ba Ba (0,0 ) [IO 0,0 1,5710 çözünürlük1,10 IO 0 () 9 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 16
Örnek: 00ml 0.01 Ba(NO ), 100ml 0.1 NaIO ile karıştırılmasıyla elde edilen çözeltide Ba(IO ) çözünürlüğü nedir? 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 17
Örnek: 00ml 0.01 Ba(NO ), 100ml 0.1 NaIO ile karıştırılmasıyla elde edilen çözeltide Ba(IO ) çözünürlüğü nedir?(1/) 1000ml 0,01mol 1000ml 0,1mol Ba IO fazlaolan IO Harcanan IO alan IO 100 00 Toplamhacim tür > > Ba(IO ) 0,01mol NaIO (0,00< 0,01), 0,00 0,00mol 0,01 0,00 6,010 0,0100,010 1000 00100 00ml mol, molba(io ) 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 18
Örnek: 00ml 0.01 Ba(NO ), 100ml 0.1 NaIO ile karıştırılmasıyla elde edilen çözeltide Ba(IO ) çözünürlüğü nedir?(/) 6,010 X 00 ml molio 0,0 IO 1000 Ba(IO ) Başaşlangıa 0 0,0 Dengede (0,0 ) ()(0,0 ) Çözünürlük[Ba Ba IO 1,5710 9 6 X,910 mol/l 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 19
Örnek: 00ml 0.01 Ba(NO ), 100ml 0.1 NaIO ile karıştırılmasıyla elde edilen çözeltide Ba(IO ) çözünürlüğü nedir? (/) 1000ml 00 0,01mol 0,0100,010 molba(io ) 1000 1000ml 100 0,01mol NaIO 0,1mol Ba IO Aşşışolan IO Harcanan IO alan IO Ba(IO ) tür (0,00 < 0,01) 0,00 0,00mol 0,01 0,00 6,010 Toplamhacim 00100 00ml mol 6,010 X Ba(IO 00 ml 0,0 IO ) mol IO Başaşlangıa 0 0,0 Dengede (0,0 ) () (0,0 ) Çözünürlük [Ba Ba 1000 IO 1,5710 9 X,910 6 mol/l 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 0
SORU : Hg Cl tuzunun ( çç 1,10 18 ) a) Saf sudaki b)0,0 NaCl içeren çözeltideki c) 1,010 9 Hg iyonu derişiminde çözünürlüğü nedir? 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 1
SORU : Hg Cl tuzunun ( çç 1,10 18 a) Saf sudaki b)0,0 NaCl içeren çözeltideki c) Hg iyonlarının derişimi 1,010 9 olduğunda çözünürlüğü nedir? a)6,710 7 b)1,10 15 c)7,010 5 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA
Ödev: 00 ml 0,05 NaCl ile 00 ml 0,001 AgNO karıştırılmıştır. Burada AgCl ün çözünürlüğü nedir? Ödev: 00 ml 0,01 FeCl çözeltisine 00 ml 0,01 NaOH çözeltisi eklenmiştir. Burada Fe(OH) çözünürlüğü nedir? 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA
ÇÖTÜRE İLE AYIRA İlk çökenin %99,99 çöktürülebilen derişime tam çökme denir. 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA
SORU : 0.01 Pb ve 0.01 Hg karışımını iyodür ile tamamen ayırmak mümkün müdür? PbI için çç 7,910 9 Hg I için çç 1,110 8 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 5
SORU : 0.01 Pb ve 0.01 Hg karışımını iyodür ile tamamen ayırmak mümkün müdür? (1/) PbI için çç 7,910 9 Hg I için çç 1,110 8 Önce hangisi Çöker? Hg Cl Pb çökmeye başlamadan önce Hg nin %99.99 çökmüş olması istenmektedir. Yani; Hg derişimi, başlangıç derişiminin % 0,01 ne düşürülmek istenmektedir. Yani, 0,01 ın % 0,01 i nedir? (100/0,01) (0,01/ X) X1,010 6 yani [Hg derişimi 1,010 6 olsun istenmektedir. Bu noktada I derişimi nedir? 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 6
SORU :0.01 Pb ve 0.01 Hg karışımını iyodür ile tamamen ayırmak mümkün müdür?(/) Hg I Hg I Başlangıçta 0,01 0 Dengede 1,010 6 (1,010 6 ) () 1,110 8 1,110,7510 5,10 1 I 5,10 1 I 1,0810 11 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 7
SORU :0.01 Pb ve 0.01 Hg karışımını iyodür ile tamamen ayırmak mümkün müdür? (/) Bu iyodür derişiminde PbI çöker mi? PbI Pb I İyonlar çarpımı Q [Pb [I ( 0,01)( 1,0810 11 ) 1,09810 ural: Q< çç Q> çç Sonuç: çökme olmaz çökme olur 1,09810 << 7,910 9 olmaz. çökme 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 8
SORU :5 0.01 Pb ve 0.01 Hg karışımını iyodür ile tamamen ayırmak mümkün müdür? (ikinci çözüm) 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 9
SORU :5 0.01 Pb ve 0.01 Hg karışımını iyodür ile tamamen ayırmak mümkün müdür? (ikinci çözüm)(1/) Önce hangisi çöker? [Pb X [Hg,0110 PbI 7,910 1,110 Önce Hg 1,510 10 Pb < < 1,510 I,0110 9 8 > I > > > Hg çökmeye başlar 10 > 1,97510 0,7510 I X [I 9 8 X [I Hg 1,510 1,510,0110,0110 I 10,510 10 6,010 10 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 0
SORU :5 0.01 Pb ve 0.01 Hg karışımını iyodür ile tamamen ayırmak mümkün müdür? (ikinci çözüm)(/) PbI 1,510 Bu noktada Hg I nin çökmeye başaşladı noktada Hg () (,510 1,1 10,510 0 8 Hg derişeri I,510,510 ) 1,110,10,510 6 8 > I derişeri 6 [ Hg,10 Bu derişim başlangıç derişiminin % 99.99 undan daha küçüktür. Yani tam ayırma olur 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 1
SORU :5 0.01 Pb ve 0.01 Hg karışımını iyodür ile tamamen ayırmak mümkün müdür? (ikinci çözüm)(/) Önce hangisi çöker? [Pb X [I 1,97510 0,7510 X [Hg X [I 7,910 1,510 1,110 1,510 9 9 8 8,0110,0110 1,510,0110 10 10,510 10 6,010 10 PbI Hg 1,510 Bu noktada Hg I nin çökmeye başaşladı noktada I Hg () (,510 0,510,510 derişeri I,510 ) 1,110 8 derişeri,0110 PbI Hg I Pb 10 Önce Hg < < 1,510 Hg I I I çökmeye başlar 1,1 10,510,10 6 [ Hg,10 8 6 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA
ASİT VE BAZLARIN İYONLAŞA SABİTİ a) HNO [ [ H O NO H O [ HNO H O a NO b)nh H O [ [ NH OH [ b NH NH OH 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA
ONJUGE ASİT/BAZ ÇİFTLERİNİN İYONLAŞA SABİTİ NH ın konjugeasidi [NH NH a b H O NH [ NH [ H O [ NH H O [ NH [ OH [ NH [ NH [ H O [ NH su [ H O [ OH a a.b su Bütün konjugeasit baz çiftleriiçin geçerlidir. 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA
SORU:6 NH için a 5,7010 10 b? 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 5
SORU:6 NH için a 5,7010 10 b? NH NH a H H b O su NH O NH Görülmektedir ki:[ NH b 1.7510 H O 5 OH su a /[NH b a 1,010 5,710 > 5.7010 10 1 10 bazik formu asidik formundan daha kuvvetlidir. [NH [H O [NH [NH [OH [NH konjugeasit baz çiftinde, 5,710? b 1,7510 5 10 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 6
SORU : 7 CN H O HCN OH için denge sabiti nedir? a 6.10 10 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 7
SORU : 7 CN H O HCN OH sabiti nedir? a 6.10 10 için denge b su a [ [ HCN OH [ CN 1,010 6,10 1 10 b 1,610 5 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 8
ZAYIF ASİT ÇÖZELTİLERİNDE HİDRONYU İYONU DERİŞİİ 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 9
SORU :8 0,10 derişimindeki nitröz asitteki H O derişimi nedir? 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 0
SORU :8 0,10 derişimindeki nitröz asitteki H O derişimi nedir? (1/) HNO X ( )( ) [ [ H O NO [ H O 0,10 0,009 H [ HNO 7,110 0,10 X a 8,510 ihmal O H O 5 9,010 nedeniyle hata NO 7,110 ( ihmaledilir) 100 % 7,69hata (büyük) 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 1
SORU : 0,10 derişimindeki nitröz asitteki H O derişimi nedir? (ihmal etmeden çözüm)(/) HNO ( )( ) H 0,10 a [ [ H O NO 7,110 [ HNO 8,510 O 7,110 5 H ihmal edilmez ise O 7,110 7,110 8,510 NO 5 0 X X X 1, 1, 1, X1, X 1 b m b ac a [ H 7,110 7,110 7,110 O ± ± ± 1,8710 8,8810 5,0110,110 7,0810 gerçek sonuç 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA
SORU : 0,10 derişimindeki nitröz asitteki H O derişimi nedir? (birleşik çözüm) (/) ihmal 8,510 7,110 HNO HO HO NO [ [ 5 7,110 8,510 0 HO NO a 7,110 b m b ac [ HNO X1, a ( )( ) 7,110 ( ihmaledilir) 7 7,110 ± 5,0110,0810 0,10 X1, 5 X 8,510 7,110 ±,110 [ X HO 9,010 X1, ihmal nedeniyle hata 7,110 ± 1,8710 X1, 0,10 100 %7,69hata 0,009 X [ H O 8,8810 gerçek sonuç 1 edilmez 5 ise 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA
Örnek : 9,010 derişimdeki anilin hidroklorür çözeltisinin (C 6 H 5 NH Cl) hidronyum iyonu derişimi nedir? a,5110 5 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA
C C 6 6 [H O [C a H H 6 H [H O 5 5 NH Cl NH 5 [H O [C NH [C << Örnek : 9,010 derişimdeki anilin hidroklorür çözeltisinin (C 6 H 5 NH Cl) hidronyum iyonu derişimi nedir? a,5110 5 H 6 [C H 6 5 H C O H NH 5 6 NH,010 6 H NH 5,010 5 NH C 6 H 5 Cl NH,5110 [H O H kabul edilirse 5 O [H O,010 [H O 7,0910,010 [H O [H O 5,5110 5,010 << [H O,010 5,910 5 5 9 7,0910 ihmal doğru değil,5110 5 yaklaştırma 5 yapmadan 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 5
ZAYIF BAZLARIN HİDRONYU İYONU DERİŞİİ 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 6
Örnek: 10 0,075 NH çözeltisi hidronyum iyonu derişimi nedir? ph nedir? a 5.610 10 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 7
Örnek: 10 0,075 NH çözeltisi hidronyum iyonu derişimi nedir? ph nedir? a 5.610 10 NH 0,075 [OH [H ihmalgeçerlimi? 0,075 1,1510 H O NH [OH 1,7510 1,1510 su 5 100 OH ( ihmalederek) 1 1,0 10 1,1510 b 8,6910 1 0,115 %1,5 0,075 [ [ OH NH [NH ph 11,06 geçerli 1,75X10 5 (0,075)(1,7510 5 ) 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 8
SORU: 0.075 NH çözeltisinde ph nedir? b 1.7510 5 (farklı çözüm) NH [ NH [ OH C C b [OH [H NH NH [NH H O (0,075)(1,7510 8,6910 1 NH 0,075 [NH [NH [OH [NH OH analitik derişim ilk toplam [NH [NH 0,075 1,7510 5 5 ph 11,06 0,075 [OH derişim [OH 0,075 [OH ihmal ) [OH 1,1510 1,7510 5 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 9
Soru:11 0,01 sodyum hipoklorit (NaOCl) çözeltisinin ph ı nedir? a,010 8 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 50
Soru:11 0,01 sodyum hipoklorit (NaOCl) çözeltisinin ph ı nedir? a,010 8 OCl X b b ihmalin kontrolü 0,01 5,7710 H O [HOCl[OH [OCl X 0,01 X,10 5 9 HOCl OH su a,10 7,10 10 1,010,010 1 8,10 (X ihmaledilerek) X [OH 100 %0,577 geçerli X 7 5,7710 5 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 51
08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 5 OPLES OLUŞUU 1 9 çç,010 β PbI I Pb 8,10 β PbI I Pb 1,10 β (suda) PbI I Pb 1,010 PbI I Pb 7,910 I Pb (k) PbI X X X X X 5
OPLES OLUŞUU Düşük iyodür derişiminde PbI nin çözünürlüğü iyodür derişimi ile belirlenir. Yüksek iyodür derişiminde ise kompleks oluşumu söz konusudur ve toplam çözünen kurşun derişimi serbest Pb derişiminden oldukça yüksektir. Toplam Pb derişimi Çözünürlük Toplam kurşun Pb, PbI, PbI, PbI, PbI toplamıdır. 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 5
SORU:1 İyodür derişimi 0,001 ve 1.0 olduğu iki ayrı çözeltide, çözeltilerin iyonik bileşimi nedir? Sonucu yorumlayınız. çç 7,910 9 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 5
SORU:1 İyodür derişimi 0,001 ve 1.0 olduğu iki ayrı çözeltide, çözeltilerin iyonik bileşimi nedir? Sonucu yorumlayınız. çç 7,910 9 (1/5) a) urşurşiçeren türlerin derişerişi b) c) PbI [Pb Pb [PbI Pb [PbI (k) I I Pb 7,910 (0,001) PbI (1,010 ) (7,910 9 PbI I (suda) (7,910 7,910 1 (suda) [PbI 1,010 [Pb [I β çç [Pb n hesaplanması ) (1,010 [PbI [Pb [I ) (0,001) (1,10 7,910 için ) 7,910 (suda) 1,10 [I 9 ) 1,1 10 5 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 55
SORU: İyodür derişimi 0,001 ve 1.0 olduğu iki ayrı çözeltide, çözeltilerin iyonik bileşimi nedir? Sonucu yorumlayınız. çç 7,910 9 (/5) d) Pb [PbI e) Pb [PbI I I [Pb toplam [Pb 7,910 (7,910 8,7010610 PbI PbI (7,910 9,910 β ) (0,001) β ) (0,001) [PbI 1.110 [PbI [Pb [I (8,10 ) 6,610 [PbI [Pb [I (,010 ),10 [PbI 5 (toplam) [PbI 6,610 8,10,010 8 8.10 10 10 [PbI 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 56
SORU: İyodür derişimi 0,001 ve 1.0 olduğu iki ayrı çözeltide, çözeltilerin iyonik bileşimi nedir? Sonucu yorumlayınız. çç 7,910 9 (/5) 8,7010 7,910 8,7010 7,910 8,710 1,110 5 100 %90,80 X 100 %9,09 X 100 X Pb [PbI %0,16 [PbI halinde halinde (suda) halinde 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 57
SORU: İyodür derişimi 0,001 ve 1.0 olduğu iki ayrı çözeltide, çözeltilerin iyonik bileşimi nedir? Sonucu yorumlayınız. çç 7,910 9 (/5) önceki örnekte [Pb 1,1 10 [PbI [Pb,978910,9710 7,910,9710,10 7,910 6,610 toplam 5 5 7,910 100 X 100 X izlenen yol 5 5,, 5 [PbI [PbI 7,910 %19,89 %60,5 izlenerek çözüm yapıapılı 7,910 7 Pb,10 PbI 1,110 7 halinde halinde, 5 [PbI 6,6 10 (suda), 10 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 58 5
SORU: İyodür derişimi 0,001 ve 1.0 olduğu iki ayrı çözeltide, çözeltilerin iyonik bileşimi nedir? Sonucu yorumlayınız. çç 7,910 9 (5/5) SONUÇ: Düşük iyodür derişiminde kurşunun büyük bir kısmı ( %91) Pb halinde bulunurken yüksek derişimlerde kompleks halinde (% 60,5 PbI halinde) bulunur. Düşük derişimlerde ortak iyon etkisi etkin iken, yüksek derşimlerde komplek oluşumu etkindir. 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 59
SORU: İyodür derişimi 0,001 ve 1.0 olduğu iki ayrı çözeltide, çözeltilerin iyonik bileşimi nedir? Sonucu yorumlayınız. çç 7,910 9 (tam çözüm)(5/5 T) a) PbI (k) Pb urşurşiçeren türlerin derişerişi n hesaplanması için b) [Pb Pb [PbI (1,010 ) (7,910 c) Pb 7,910 (0,001) I PbI I I PbI (suda) β [PbI (suda) (7,910 9 d) Pb 7,910 7,910 [Pb [PbI 1 1,010 [Pb [I 8,7010610 çç ) (1,010 [I 7,910 ) 7,910 [PbI(suda) 1,10 [Pb [I ) (0,001) (1,10 ) 1,1 10 I PbI 9,910 β 1.110 [PbI [Pb [I 6,610 9 5 8,10 8 [PbI (7,910 ) (0,001) (8,10 ) 6,610,978910,9710 100 [PbI %19,89 Pb e) Pb I PbI β,010 5 7,910 X [Pb [I,9710 100 10 [PbI (7,910 ) (0,001) (,010 ),10 %60,5 PbI,10 X [Pb toplam [Pb [PbI [PbI (toplam) [PbI [PbI 5 8.10 10 8,7010 7,910 8,7010 7,910 8,710 1,110 [Pb [Pb 5 1,1 10 100 %90,80 Pb X halinde 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 60 100 %9,09 [PbI halinde X 100 %0,16 [PbI (suda) halinde X Yukarıukar örnekteizlenen yolizlenerek çözümyapıapılı 7,910 [PbI 6,610 toplam 5 7,910 5 5, [PbI 7,910, [PbI 5 7 7,910,10 1,110 7 halinde halinde, [PbI (suda) 5 6,6 10 5, 10 SONUÇ: Düşük iyodür derişiminde kurşunun büyük bir kısmı ( %91) Pb halinde bulunurken yüksek derişimlerde kompleks halinde (% 60,5 PbI halinde) bulunur. Düşük derişimlerde ortak iyon etkisi etkin iken, yüksek derşimlerde komplek oluşumu etkindir.