TMO Genel Müdürlüğü nün Umumi Mağazacılık Faaliyetleri ve Makbuz Senedi Karşılığı Kredi 1993-2011
1. Umumi Mağazacılık Umumi Mağaza EMİN bir depodur. Güven Umumi Mağazası Ürünleri bir senet temsil eder. Mülkiyet kolayca el değiştirir. 2
Depolama, taşıma vb. işleri kolaylaştırır. Senet karşılığıfinansman sağlanır. 3
2. Umumi Mağazacılık Mevzuatı Türk Ticaret Kanunu Madde 744 1982 / 2699 sayılı Umumi Mağazacılık Kanunu 1984 tarihli Umumi Mağazalar Tüzüğü. Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca onaylı Makbuz Senedi ile Tarım ürünlerinin Alım Satımının Genel Esasları Diğer TMO Mevzuatı 4
3. TMO Neden Umumi Mağazadır? Umumi mağazacılık, TMO nun müdahale alım-satış politikasının araçlarından biridir. Üretici, tüccar ve sanayiciyi piyasa yönlendirir. Kamunun müdahale alım ihtiyacınıazaltır. Müdahale alımlarının bir bölümünühasat sonrasına öteler. Piyasa aktörlerinin finans piyasalarına erişimini kolaylaştırır. 5
4. Umumi Mağazacılık İşlem Hacimleri Yıllar Buğday,Arpa, Diğer Miktar / Ton Mısır Çeltik Toplam 1993 105.282 105.282 1994 258.740 258.740 1995 96.433 96.433 1996 102.485 102.485 1997 62.630 62.630 1998 18.691 18.691 1999 2.522 2.522 2000 70.012 70.012 2001 62.503 62.503 2002 119.477 119.477 2003 120.629 120.629 2004 107.784 107.784 2005 115.553 115.553 2006 281.033 5.124 5.644 291.801 2007 609.000 43.087 652.085 2008 539.164 13.432 135.573 688.170 2009 382.615 79.403 462.018 2010 404.298 72.990 3.329 480.617 2011 951.821 128.177 3.661 1.083.659 Toplam 4.410.672 299.126 191.292 4.901.091 Đşlem gören ürünlerin toplam bedeli 3 milyar TL ye yaklaşmıştır. 6
5. Umumi Mağazacılığa Dayalı Finansman Uygulamaları Yıllar a) TMO; makbuz senedi sayesinde uluslararası finans piyasalarından çok düşük maliyetli 1,1 milyar dolar finansman sağlamıştır. Teminata Verilen Hububat Miktarı (Ton) Alınan Kredi Tutarı (USD) 1.100.000.000 US$ 1998 702.000 70.000.000 2001 1.587.000 135.000.000 2004 1.127.000 150.000.000 2005 3.183.000 400.000.000 2006 1.162.000 195.000.000 2008 579.000 150.000.000 Toplam 8.340.000 1.100.000.000 7
b) Makbuz Senedine Dayalı Kredi Uygulaması 2005 yılında başlatılmıştır. Krediden; üretici, tüccar ve sanayiciler yararlanmaktadır. TMO depolarına emanete bırakılan ürünler karşılığı alınan makbuz senetleri, TMO ile sözleşme imzalayan bankalara ciro edilerek kredi kullanılmaktadır. Makbuz senetlerinin, TMO alım garantisi altında olması nedeniyle, senetlerin teminat kalitesi artmakta, dolayısıyla kullanılan kredinin faizi düşük olmaktadır. (TRLIBOR+%1,5) Bu krediler için ayrıca mali teşvikler verilmektedir. - KKDF %0 - BSMV %1 - Faiz desteği %25 8
Makbuz Senedine Dayalı Kredinin İşleyişi 5-Makbuz Senedi 2-Makbuz Senedi 1-Ürün TMO 6-Makbuz Senedi Bedeli Ödemesi 4-Kredi 3-Makbuz Senedi PĐYASA AKTÖRLERĐ BANKALAR 1- Ürün emaneten TMO ya teslim edilir. 2- Emanet teslim karşılığı TMO dan makbuz senedi alınır. 3- Makbuz senedi, kredi kullanılacak bankaya teslim edilir. 4- Banka, makbuz senedi teminatı karşılığı talep sahibine krediyi öder. 5- Kredi alan vade sonunda bankaya borcunu ödeyerek makbuz senetlerini alır ve ürününü piyasada satar veya işler. 6- Kredi alan vade sonunda borcunu kapatmadığı takdirde, kredi veren banka elinde tuttuğu makbuz senedini TMO ya ciro ve teslim edip, ürünlerin satın alınmasını talep eder. Bankanın talebi üzerine TMO, makbuz senedi üzerinde yazılı fiyattan ürünleri satın alıp, gerekli yasal kesintiler ve diğer ücretleri kestikten sonra bakiye bedeli bankaya öder. Bu aşamada TMO nun yükümlülüğü; kredinin ödenmesi değil, ürünün bankadan satın alınmasıdır. 9
Üretici, tüccar ve sanayicinin, makbuz senedine dayalı olarak kullandığı kredi tutarı 618 milyon TL ye ulaşmıştır. Alım Dönemleri Krediye Konu Hububat Miktarı (Ton) Kredi Tutarı (Milyon TL) 2005/06 32.647 8,2 618.000.000 TL 2006/07 130.178 36,4 2007/08 169.581 61,1 2008/09 273.322 141,9 2009/10 251.089 86,7 2010/11 236.075 78,5 2011/12 546.038 205,2 Toplam 1.638.930 618,0 10
6. Umumi Mağazacılığın Geleceği TMO, umumi mağazacılığı sektöre tanıtarak lisanslı depoculuğun önünü açmıştır. Artık TMO olarak hedefimiz, hububat lisanslı depolarının kurulup yaygınlaştırılarak umumi mağazacılık faaliyetlerinin süreç içinde sonlandırılmasıdır. TMO TOBB Lisanslı Depoculuk A.Ş. Güven Umumi Mağazası
İlginize teşekkür ederiz TOPRAK MAHSULLERİ OFİSİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Mali İşler Dairesi Başkanlığı 12