TOPRAK MAHSULLERİ OFİSİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Transkript

1 TOPRAK MAHSULLERİ OFİSİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SAYI: 2012/5 HUBUBAT BÜLTENİ ) TMO HUBUBAT ALIMLARI VE FİYATLARI A- HUBUBAT TÜİK verilerine göre 2010 yılında ülkemizde bin ton buğday, bin ton arpa, 366 bin ton çavdar, 204 bin ton yulaf, 93 bin ton tritikale üretilmiştir yılında ise bin ton buğday, bin ton arpa, 366 bin ton çavdar, 218 bin ton yulaf, 104 bin ton tritikale üretilmiştir. Bahsi geçen ürünlerin toplam üretimi, 2010 da bin ton iken 2011 de % 9,1 lik bir artışla bin ton olarak gerçekleşmiştir. 2011/2012 alım döneminde, piyasalar yakinen takip edilmiş, hasadın başlamasıyla birlikte 30 Mayıs 2011 de taahhütname karşılığı alımlara başlanmış, 441 bin ton ürün taahhütname karşılığı alınmıştır. 14 Temmuz 2011 de müdahale alım fiyatları aşağıda yer alan tabloda yer aldığı şekilde açıklanmış ve tarihine kadar ton buğday, ton arpa ve ton çavdar olmak üzere toplam ton peşin alım yapılmıştır. Ayrıca 952 bin ton ürün emanet alınarak depolanmıştır. 2011/2012 DÖNEMİ TMO MÜDAHALE ALIM FİYATLARI () MÜDAHALE ALIM FİYATI CİNSİ TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM MAKARNALIK LAR EKMEKLİK LAR MAKARNALIK DÜŞÜK VASIFLI MAKARNALIK ANADOLU KIRMIZI VE BEYAZ SERT DİĞER KIRMIZI VE BEYAZ YEMLİK LAR ARPA-ÇAVDAR-TRİTİKALE-YULAF ASGARİ ALIM (ARPA-ÇAVDAR- TRİTİKALE VE YULAF) Tablo:1 1

2 B- MISIR 2010 yılında 4,31 milyon ton olarak gerçekleşen mısır üretiminin, 2011 yılında % 2,6 azalışla 4,2 milyon ton gerçekleşmiştir. (TÜİK) 2011/2012 dönemi piyasa fiyatlarının seviyelerinde, üretici lehine gelişmesi nedeniyle müdahale alım fiyatı açıklanmasına ihtiyaç duyulmamış ancak piyasanın depolama ihtiyacının karşılanması, talep eden üreticilere % 30 avans ödenmesi ve tüm kesimlere makbuz senedi karşılığı kredi kullanma imkânı sağlanması amacıyla 19 Ağustos 2011 tarihi itibariyle geçen yılın mısır müdahale alım fiyatı esas alınarak, emanet alımlara başlanmıştır. 2. ürün mısır hasadının başlamasıyla birlikte piyasa fiyatlarının seviyelerinde düşüş eğilimine girmesi üzerine TMO, üretici mağduriyeti oluşmaması bakımından 17 Kasım 2011 de mısır müdahale alım fiyatını 540 olarak açıklamıştır. Bu kapsamda 30 Nisan 2012 tarihi itibariyle ton peşin alım yapılmıştır. Alımlar devam etmektedir. Emanet alımlar 31 Aralık 2011 tarihi itibariyle sone ermiş olup, bu kapsamda ton emanet mısır alımı yapılmıştır. Emanete alınan mısırların 30 Nisan 2012 tarihi itibariyle tonu iade edilmiş, 394 tonu peşin alıma tabi tutulmuş olup, iade ve peşin alıma çevirme işlemleri devam etmektedir. Emanetteki mısırlar en geç 31 Mayıs 2012 tarihine kadar depolanacaktır. 30 Nisan 2012 itibariyle piyasa fiyatları bölgelere göre değişmekle birlikte, %14 rutubetli mısır aralığında işlem görmektedir. C- ÇELTİK 2010 yılında 860 bin ton olarak gerçekleşen çeltik üretimi 2011 yılında % 4,7 artışla 900 bin ton olarak gerçekleşmiştir (TÜİK). Türkiye çeltik üretiminin pirinç eşdeğeri yaklaşık olarak 540 bin tondur. Ülkemiz yıllık pirinç tüketimi ise 600 bin ton civarındadır. 2011/2012 dönemi çeltik hasadı 13 Eylül itibariyle başlamış olup hasat tamamlanmıştır. Hasadın başlamasıyla birlikte 60 randımanlı Osmancık çeşidi çeltik piyasa fiyatları aralığında üretici lehinde oluştuğundan TMO çeltik müdahale alım fiyatlarının açıklanmasına gerek duymamıştır. Ancak müdahale alım fiyatlarının açıklanmasına ihtiyaç duyuluncaya kadar 28 Eylül 2011 tarihinde piyasanın depolama ihtiyacının karşılanması, talep eden üreticilere % 30 avans ödenmesi ve tüm kesimlere makbuz senedi karşılığı kredi kullanma imkanı sağlanması amacıyla geçen yıl emanet alımlarda uygulanan müdahale alım fiyatları esas alınarak emanet alım işlemlerine başlamıştır. Çeltik piyasa fiyatlarının hasadın tamamlanmasına yakın aralığında düşüş eğilimine girmesiyle TMO, çeltik üretiminde gelinen seviyenin korunması ve üretici mağduriyeti oluşmaması bakımından 4 Kasım 2011 tarihinde çeltik müdahale alımlarına başlamıştır. 2

3 2011/12 alım döneminde ürün cinslerine göre uygulanan çeltik müdahale alım fiyatları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. GRUP ÇEŞİDİ ALIM KODU FİYAT () BALDO ROCCA 3560 UZUN TANE OSMANCIK-97, DRAGO, KORAL, RİBE, SÜREK-95, NEĞİŞ, GÖNEN, BEŞER, KIRKPINAR, EDİRNE, HALİLBEY, ECE, DURAĞAN, KIZILTAN, KARADENİZ, TUNCA, GALA, DİĞER UZUN TANELİ ÇELTİKLER ORTA TANE KISA TANE VENERİA 3540 ARCO, CALROSE, KARACADAĞ, MARATELLİ, AKÇELTİK, ŞUMNU, SARIÇELTİK, SERHAT-92, 3530 KIZILIRMAK, DİĞER ORTA TANELİ ÇELTİKLER KRASNODARSKY DİĞER KISA TANELİ ÇELTİKLER Nisan 2012 tarihi itibariyle ton peşin alım, ton emanet alım yapılmış olup, peşin alımlar devam etmektedir. Emanet alımlar 31 Aralık 2011 tarihi itibariyle sona ermiş olup, emanet alımı yapılan ton çeltiğin 30 Nisan 2012 tarihi itibariyle 213 ton u iade edilmiş, 266 ton u da peşin alıma dönüştürülmüştür. Emanetteki çeltikler en geç 31 Mayıs 2012 tarihine kadar depolanacaktır. 30 Nisan 2012 tarihi itibariyle piyasa fiyatları bölgelere göre değişmekle birlikte, 60 randıman Osmancık çeltik çeşidi , Baldo çeltik çeşidi ise aralığında işlem görmektedir. 3

4 2-) T.M.O. İÇ SATIŞ ŞEKİLLERİ, ESAS VE FİYATLARI İLE BORSA FİYATLARI A-) İÇ SATIŞ ŞEKİL VE ESASLARI - Peşin Bedel Mukabili Satışlarımız: 1 Kasım 2011 tarihinden itibaren, stoklarımızda bulunan eski yıl mahsulü (2011 yılı mahsulü dışındaki) ekmeklik ve makarnalık buğdaylar ile mahsul yılına bakılmaksızın arpa, çavdar ve tritikale stoklarının tamamı; yerli ekmeklik buğdaylar (yemlik ve standart dışı hariç) ile ithal buğdaylar un ve bisküvi fabrikalarına yönelik, makarnalık buğdaylar makarna, bulgur ve irmik fabrikalarına yönelik, yemlik ve standart dışı buğday, arpa, çavdar ve tritikaleler ise kişi ve/veya kuruluş ayırımı yapılmaksızın [gerektiğinde kullanıcılarına öncelik verilecektir] peşin bedel mukabili satılmaktadır. satılmaktadır. Stoklarımızda bulunan tüm pirinçler kişi ve kuruluş ayrımı yapılmaksızın peşin bedel mukabili Peşin bedel mukabili satışlarımızda; talep sahiplerince yatırılan emtia bedelleri TMO Alınan Sipariş Avansları hesaplarına alınır. Teslimat süresince TMO fiyat ve ücretlerinde değişme olursa değişiklik teslimatı yapılmamış mala aynen yansıtılır. Alıcı mal almaktan vazgeçerse, bakiye mal bedeli alıcıya iade edilir. Ayrıca teslim anında satışların her hangi bir sebeple TMO tarafından durdurulması halinde teslimatı yapılmamış malın bedeli talepleri halinde alıcıya iade edilir veya satışların yeniden açılmasını müteakip cari fiyat, ücret ve esaslarla teslimata devam edilir. Paranın banka TMO hesabına alınmış olması satış için kabul anlamına gelmemektedir. Ayrıca, işyeri bilgisi dışında banka hesabına para yatırılmış olması durumunda akit ve zımni kabul anlamı doğmamaktadır. - Maniplasyon ücretleri; Açık yığın, MAYDÜ ve Nodalarda 5,00, Tüm kapalı depolarda 7,50 Çuvallı hububat satışlarında 7,50 Ancak, pirinç satışlarında maniplasyon ücreti alınmamaktadır. - Nakliye ilave ücretleri; edilmektedir. Şubeler arası nakliye ile oluşan stokların satışlarında 32,00 nakliye ilave ücreti tahsil Ancak, Şubeler arası nakliye ile oluşmuş pirinç stoklarının satışında nakliye ilave ücreti alınmamaktadır. 4

5 B) İÇ SATIŞ FİYATLARI İç satış fiyatlarımız Tablo:2 de belirtilmektedir. HUBUBAT İÇ SATIŞ FİYATLARI () CİNSİ KOD NO MAYIS 2012 SATIŞ FİYATI Anadolu Durum NO: Anadolu Durum NO: Düşük Vasıflı Durum Buğday Anadolu Beyaz Sert Buğday NO: Anadolu Beyaz Sert Buğday NO: Anadolu Beyaz Sert Buğday NO: Anadolu Kırmızı Sert Buğday NO: Anadolu Kırmızı Sert Buğday NO: Anadolu Kırmızı Sert Buğday NO: Beyaz Yarı Sert Buğday NO: Beyaz Yarı Sert Buğday NO: Beyaz Yarı Sert Buğday NO: Kırmızı Yarı Sert Buğday NO: Kırmızı Yarı Sert Buğday NO: Kırmızı Yarı Sert Buğday NO: Diğer Beyaz - Kırmızı Buğday NO: Diğer Beyaz - Kırmızı Buğday NO: Diğer Beyaz - Kırmızı Buğday NO: Yemlik Buğdaylar Standart dışı buğday İthal ABD Buğdayı İthal Alman Buğdayı İthal Kazak Buğdayı İthal Ukrayna Buğdayı Arpa NO: Arpa NO: Yemlik Arpa-Çavdar-Tritikale Çavdar NO: Çavdar NO: Tritikale NO: Tritikale NO: Tablo: 2 NOT: Yukarıdaki fiyatlara KDV ve maniplasyon ücreti dahil olmayıp, şubeler arası nakliye ilave ücreti dahildir. Pirinç satış fiyatlarımız Tablo:3 de belirtilmektedir. PİRİNÇ SATIŞ FİYATLARI PAKETLİ PAKETLİ PAKETLİ CİNSİ KOD NO 5 KG ( ) 2 KG ( ) 1 KG ( ) İthal Orta Tane Pirinç (Mısır) ,00 4,00 2,00 NOT: Paketleme ücreti, Maniplasyon, Nakliye İlave Ücreti ve KDV dahil, diğer masraflar hariçtir. Tablo: 3 5

6 C) BORSA İŞLEM HACİMLERİ VE FİYATLARI Borsalarda işlem gören buğday, arpa, çavdar ve yulaf Kuruluşumuzca Eskişehir, Konya, Polatlı, Çorum, Bandırma ve Edirne ticaret borsalarından, mısır ise Adana ticaret borsasından günlük olarak takip edilmektedir. Nisan ayına ait ortalama fiyatlar Tablo:4 de gösterilmiştir. ÜRÜN ADI DURUM I ANADOLU KIRMIZI SERT EKM. DİĞER BEYAZ EKM. DİĞER KIRMIZI EKM. BORSA FİYATLARININ KARŞILAŞTIRILMASI BORSALAR TMO SATIŞ FİYATI ESKİŞEHİR KONYA POLATLI ÇORUM EDİRNE ADANA BANDIRMA ARPA ÇAVDAR YULAF MISIR PİRİNÇ* ÇELTİK* * Pirinç ve Çeltik fiyatları Osmancık çeşidine ait olup, serbest piyasa toptan fiyat ortalamasıdır. Tablo:4 Nisan 6

7 3-) DÜNYA HUBUBAT PİYASALARI (Aşağıdaki veriler IGC nin tarih 421 no lu aylık raporuna göredir.) ÜRETİM 2011/12 döneminde dünya buğday üretimi, hasat alanlarındaki %1.5 artış ve başta Avustralya ve Bağımsız Devletler Topluluğu olmak üzere ortalamanın üzerindeki rekolteler nedeniyle, geçen yılın %6.4 üzerinde olan rekor 695m. ton seviyesinde tahmin edildi. MISIR Brezilya öngörüsündeki artışın Meksika, Mısır ve Güney Afrika daki düşüş revizyonları ile fazlasıyla dengelenmesinden ötürü, 2011/12 döneminde dünya mısır üretimi tahmini 865m. ton seviyesi ile (828m.) öncekine göre 1m. ton yüksek tahmin ediliyor. Arjantin de mevsimsiz şekilde düşük sıcaklıklarla geçen süreç sonrasında, Nisan ayı ortasında ısınan hava geç ekilen mahsule faydalı olup hasadı hızlandırırken, en çok ilerleme merkez kesimlerde görüldü. Hasat alanlarındaki %8 lik artışa rağmen, erken zamanlarda görülen kuraklıktan kaynaklı ciddi hasarların verim düzeyini öncekine göre değişmeyen 21.0m. ton seviyesinde sınırlaması bekleniyor (23.0m.). Brezilya nın ikinci (safrinha) mahsulü alan ve rekolte öngörülerindeki artışı yansıtmak suretiyle, tüm yılın üretim öngörüsü Nisan ayına göre 3.3m. ton artarak, rekor 65.0m. seviyesine ulaştı (57.4m.). İkinci mahsul ekimleri şu anda bitti ve koşullar genel olarak oldukça iyi kalmasına rağmen, güney eyaletlerde daha fazla yağışa ihtiyaç var. Nisan ortasındaki serin ve kurak hava koşulları Güney Afrika Mısır Kuşağı boyunca mahsulün olgunlaşmasını yavaşlattı. Erken zamanlardaki kurak havanın ayrıca rekolte beklentilerini de sınırlamasıyla, mahsul öngörüsü 0.5m. ton azalarak 11.5m. seviyesine indi (10.9m.) ARPA 2011/12 döneminde global arpa üretimi tahminleri öncekine göre neredeyse değişmeyen 134.5m. ton seviyesi ile geçen yıla kıyasla %8 artış gösterdi. Bağımsız Devletler Topluluğu ve Avustralya da çok daha fazla mahsul hasat edildi, ama AB ve ABD de verim düştü. TÜKETİM Buğdayın global yemlik kullanımının şu anda şimdiye kadarki en yüksek seviyesinde öngörülmesi ile birlikte, dünyada toplam tüketim öngörüsü 2011/12 döneminde 3m. ton artarak, yem için 134m. dahil olmak üzere (115m.) 684m. seviyesine çıktı (655m.). Geçen aya kıyasla yemlik kullanımdaki artışın çoğunluğu ABD, AB, Kanada ve Çin den kaynaklanıyor. MISIR Büyük ölçüde global yemlik kullanımdaki güçlü artış nedeniyle, mısır tüketiminin 2011/12 döneminde %3 kadar artarak 869m. ton seviyesine çıkması öngörülüyor. Öngörü bir ay öncesine kıyasla 5m. ton düşerken, ABD yemlik/artık kullanımındaki gerileme dahildi. Bu düzey116.8m. seviyesi ile öncekine göre 3.2m. ton düşük belirlenirken (121.7m.), Mart-Ağustos tüketiminin yemlik buğday ve yeni mahsul mısır kullanımındaki artış nedeniyle yavaşlaması bekleniyor. Yine de, bazı ülkelerde düşük ve orta kaliteli buğdaylardan gelen fiyat rekabetinin çok daha sert olmasına rağmen, dünyada yemlik mısır talebinin 16m. ton artarak 490m. seviyesine çıkması öngörülüyor. Domuz ve kümes hayvanı eti tüketimi gelişmekte olan bazı ülkelerde yükselmeye devam ederken, diğer yerlerde artan mahsul çiftlik yerinde yem tüketimini arttırdı. Toplam endüstriyel kullanımın 248m. ton seviyesi ile (242m.) son Rapora göre değişmemesi öngörülüyor. Yakıt etanol üretimindeki 7

8 yavaşlamanın ABD de endüstriyel tüketimi 157.0m. ton seviyesinde sınırlaması beklenirken (157.8m.), endüstriyel ürünlere yönelik talep, kullanımın 50.0m. seviyesinde belirtildiği (45.0m.) Çin de son derece güçlü kalmaya devam ediyor. ARPA 2011/12 döneminde dünya arpa tüketimi öngörüsü 136.0m. ton seviyesi ile son HPR ye göre neredeyse değişmedi (135.5m.). Dünyada yemlik kullanım 90.4m. ton seviyesi ile geçen yılın düşük düzeylerinden sadece çok az yüksek. STOK 2011/12 dönemi sonunda dünya buğday stokları geçen aya göre değişmeyerek, sekiz majör ihracatçıdaki 75.5m. ton dahil olmak üzere (72.5m.) 210m. ton seviyesinde öngörülüyor (198m.). MISIR 2011/12 (ilgili piyasa yılları) dönemi sonunda 128m. ton seviyesinde öngörülen dünya devir stokları, öncekine göre 6m. daha yüksek, ama halen 2006/07 döneminden beri görülen en düşük düzey. Tüketim öngörülerindeki gerileme nedeniyle, ABD stokları 3.1m. ton daha yüksek, ancak yıldan yıla %29 daha düşük olan 20.3m. seviyesinde belirtildi. Çok daha yüksek seviyedeki mahsul tahminlerini yansıtmak suretiyle, Brezilya da stok öngörüleri 3.2m. ton artarak 14.2m. seviyesine çıktı (10.7m.). Dört majör ihracatçının (Arjantin, Brezilya, Ukrayna ve ABD) öngörüleri dolayısıyla 6.3m. ton artarak, sekiz yılın en düşük düzeyi olan 37.3m. düzeyinde belirtildi (41.5m.). ARPA 2011/12 dönemi sonunda dünya arpa stokları öngörüsü 27.4m. ton seviyesi ile son dört yılın en düşük düzeyini temsil ediyor (29.0m.). ABD ve Kanada da bu düzeylerin sırasıyla 1.0m. ton (1.9m.) ve 0.8m. (1.4m.) olarak özellikle dar seyretmesi bekleniyor. AB de devir düzeyi 9.4m. ton seviyesine geriliyor gibi görünüyor (11.4m.), ama Avustralya ve Ukrayna da kazanım bekleniyor. 07/05/2011 TARİHLİ DÜNYA HUBUBAT FİYATLARI ÜRÜN KODU FİYAT ABD$/Ton ABD 2HRW 264,10 FRANSIZ EKM. BUĞ. 283,20 ARJANTİN EK - ABD 2SRW 244,30 KANADA DURUM 2WAD - A.B.D HARD AMBER NO1 - FRANSIZ ARPA 280,00 RUS ARPA 260,00 ABD MISIR (3YC) 286,00 ABD UZUN DANE PİRİNÇ 533,00 (*)04/05/2012 Tarihli Merkez Bankası $ Satış Kuru: 1,7567 (**)KAYNAK: REUTERS (***) Rus Arpa fiyatı tarihli IGC Raporuna göredir. (****)ABD Uzun TANE Pirinç fiyatı tarihli IGC Raporuna göredir. Tablo: 5 8

9 DÜNYA ÜRETİM, TİCARET, TÜKETİM VE STOK MİKTARLARI (MİLYON TON) 2007/ / / /11 TAHMİN 2011/12 ÖNGÖRÜ 2012/13 PROJ. ÜRETİM TİCARET TÜKETİM STOK *KAYNAK: IGC NİSAN 2012 Tablo: 6 DÜNYA MISIR ÜRETİM, TİCARET, TÜKETİM VE STOK MİKTARLARI (MİLYON TON) 2010/ / / / / /10 MISIR TAHMİN ÖNGÖRÜ PROJ. ÜRETİM TİCARET TÜKETİM STOK *KAYNAK: IGC NİSAN 2012 Tablo: 7 DÜNYA HUBUBAT ÜRETİMİ (2011/12 ÖNGÖRÜ MİLYON TON) ÜLKE ADI ARPA MISIR AVRUPA (27 ÜLKE) 138,2 51,8 65,1 ÇİN 117,9 2,5 191,8 HİNDİSTAN 86,9 1,7 21,6 A.B.D. 54,4 3,4 313,9 RUSYA 56,2 16,9 - KANADA 25,3 7,8 10,7 AVUSTRALYA 29,5 8,6 0,4 TÜRKİYE 18,8 6,5 3,6 UKRAYNA 22,3 9,1 22,8 ARJANTİN 14,0 4,1 21,0 KAZAKİSTAN 22,7 2,6 - DÜNYA TOPLAMI 695,4 134,5 864,6 *KAYNAK: IGC NİSAN 2012 Tablo: 8 9

10 DÜNYADA ÜRETEN ÜLKELERİN ÜRETİM DURUMLARI (MİLYON TON) ÜRETEN ÜLKELER /11 TAHMİN 2011/12 ÖNGÖRÜ 2011 ÖNGÖRÜ ÜRETİM RAKAMLARINA GÖRE DÜNYA ÜRETİMİNDEKİ PAYI % UZAK DOĞU 195,4 207,2 216,3 219,2 227,3 227,2 236,0 33,9 ÇİN 97,5 108,5 109,3 112,5 115,1 115,2 117,9 17,0 HİNDİSTAN 68,6 69,4 75,8 78,6 80,7 80,8 86,9 12,5 AVRUPA 138,1 129,5 124,2 155,5 143,0 140,7 142,7 20,5 AB ,7 125,1 119,7 150,7 138,3 136,8 138,2 19,9 FRANSA 37 35,4 32,8 39,0 38,3 38,1 36,1 5,2 ALMANYA 23,7 22,4 20,8 26,0 25,2 24,0 23,0 3,3 İNGİLTERE 14,9 14,7 13,1 17,3 14,1 14,9 15,3 2,2 ROMANYA 7,6 5,0 2,9 7,2 5,2 6,0 7,4 1,1 MACARİSTAN 5,1 4,4 4,0 5,6 4,4 3,8 4,1 0,6 BAĞ.DEVL.TOPL. 92,2 85,3 93,6 117,3 113,6 82,3 116,3 16,7 RUSYA 47,7 44,9 49,4 63,8 61,7 41,5 56,2 8,1 UKRAYNA 18,7 13,8 13,9 25,9 20,9 16,8 22,3 3,2 KAZAKİSTAN 11 12,5 16,5 13,0 16,5 10,0 22,7 3,3 ABD 57,2 49,2 55,8 68,0 60,4 60,1 54,4 7,8 KANADA 26,8 25,3 20,1 28,6 26,8 23,2 25,3 3,6 AVUSTRALYA 25,4 10,8 13,6 21,4 21,8 27,9 29,5 4,2 PAKİSTAN 21,7 21,7 23,3 21,0 24,0 23,9 24,2 3,5 TÜRKİYE 18 17,5 15,5 17,0 18,5 17,5 18,8 2,7 ARJANTİN 12,6 14,5 16,3 8,4 8,8 14,7 14,0 2,0 SURİYE 4,7 4,9 4,1 2,1 4,0 3,6 3,5 0,5 DÜNYA 620,9 597,5 609,1 685,0 678,7 653,7 695,4 100,0 *KAYNAK: IGC NİSAN 2012 Tablo: 9 10